11
OET TUKKERLAAND.
De ponnle van Freek.
'n Joar of wat 'eled'n kwam Freek Boswarger op 'n morg'n in Mandervèn met 'n ponnie bie Graads Veldhoes, den ook in Mandervèn woont an de Vasserdiek. Freek was peerekoopman en he kende Graads heel good a vanof ziene schooljoar'n en in ziene jonge joar'n har e ook a 'escharreld met Diene, de vrouw van Graads. . Graads en Diene kek'n 'n betje raar op toen Freek er an kwam met de ponn;_ an de liene. Zol er wat 'ebeurd wèèn ? - "Morg'n luu, 'k bin a na vrog op pad, 'k heb zonet diss'n ponnie van rnien noaber 'ekoch ma umdat 'k nog wi~ der op mur urn nog 'n ander peerd te kop'n an de streep (grens) wol 'k oewluu vroag'n of 't go8d is dat diss'n ponnie 'n paar uur'n bie oewluu in de hof kan staan. 'k Zal um ~ood vasbind' n an den appelboom, 'ett' n hoof e le t te hebb'n alleen of en toa In sloomp water. Vanmiddag kom 'k um wa weer ophal'n" - • "Joa dat is wa good " zee Graads "laat dat peerdje hier ma zo lang stoan". Graads en Diene hadd'n zölf geen vee meer en 't leek her wa oarig 'n peerdje in de hof te hebb'n. Diene vreug; "Zeg Freek mur ie vanmiddag ook nog wat te ett'n hebb'n aj er weer bint" ? "Och nee Diene dat is neet nödig 'k red mie zölf wa, 'k heb nog wa wat brood in de fietstassen zee Freek toe e van 't arf af fietste. Toen Freek vot was gung'n Diene en Graads noar 't peerdje in de hof. Vleis zat er bienoa neet op en zien kop hung verdreetig noar bened'n. "Zal e in de smiez'n hebb'n dat e noar 'n andere stal geet" vreug Diene. Laat wie urn nog ma eens lekker loàt'n vrett'n. Graads ie moss'n preber'n wat haver te krieg'n doar hef den blood rech op en ze streek den ponnie over de rugge. "Joa" zee Graads, 't peerdje is neet verw~nd 'ewest en he lik mie wa arg leef en mak. 'n Snee brood, 'n kluntje en peppermuntjes en toen Graads met haver an kwam lop'n begun de ponnie te hinnek'n van blieschop en lee zien kop op de scholder van Dieneo Toen Diene weg mos noar de kökk'n um veur It ett'n te zorgln en neet meer zovake terug gung noar de ponnie begun 't peerdje In betje ongeduldig te wörd'n. 't Gehinnik was neet urn an te heur'n en met ziene vuut'n begun e gat' n te mak' n. He. trök an ziene 1iene net of e wol zegg' n - "woarum loa ie mie noB alleen hier stoan" -. It Löp onderwiel mooi noar twaalf uur an en de middagpot was kloar, 'n schaal met rooje kool stun op de toafel en de eig'nheimers stunn'n te damp'n in de erpelpanne. Diene en Graads woll'n net an de moaltied qeginn'n toen er opeens boetin op de weg wat 'ebeurn, 'n gegil en 'n gehuul yan wichter dee van her fiets'n war'n 'evöll'n. Graads en Diene gung'n erhen urn ze weer op de been'n te help'n. Noaderhaand bleek alles nog wa met te vall'n, de meekes gav'n meka de schuld van de valpartieje. Diene trök Graads noar zich hen en zee - "allo Graads 'k heb 't wa 'ezeen, 't ett'n wördt ons kold, gaat mèt noar de kökk'n" -. Ma och leeve help toen Diene de deur lös dee was et net of ze neerzeeg op de vloere en ze wörd'n zo wit as kalk an de muure. In de deuringaank noar de hoeskamer zag ze de ~~ne helft van de ponnie met de stat erbie en in de kökk'n stun de andere helft.
12 Het leeve peerdje deu zich te goed an de tuffels en an de rooije kool. 't Vleis was nargens meer te bekenn'n en de schaal met riest lag helemoal leug onder de toafel. "He hef ons mooi te pakk'n" zee Graads lima 't argste is dat e neet veur- of achteroet kan. He zit goed vaste tuss'n de deurposs'n". "Graads zee Diene "trek urn eens an zien stat ans bin 'k nog bange dat e de köpkes in de hoeskamer van de toafel afmeeijt lt • Diene har 't nog ma net 'ezegd of doar kletterde de erpelschale an diggel'n op de vloere woar ook a de twee tellers lag'n. 't Was allemoal scheurwark 'ewörd'n. Diene leu den ponnie achteroet trekk'n ma dat gung neet."He mut veuroet" zee Diene "hier ma henlt. Toen Graads bie ziene vrouwe in de kökk'n stun en de ponnie bie de maan'n greep zee Diene - " 't Is oew schuld, ie loat altied de deur'n ma lös stoan. Hol oe toch gedekt. Ie mut den ponnie nog meer kluntjes voer'n, he wördt helemoal op oe verkikkerd" -. Over en weer wörd'n er verwiet'n 'emaakt en toen Graads 't begun te vervel'n of dat eonwies honger kreeg dat kan 'k oeluu neet vertell'n, ma opeens gung e veur 't ~eerd stoan en he trök oet allemacht 't dik 'evrett'n peerdje wieder de kokkin in. De kökk'nsto6l'n en de toafel wörd'n an de kaant van de muur 'ezet en toen Graads de ponnie leu urndreeij'n an de liene gung e met de veervo6ter deur de boet'ndeur noar boet'n. Heel veurzichtig stapte de ponnie noar boet'n, ziene veurpöt'n war'n a over den sul toen Diene, dee in de kökk'n was 'eblev'n iets in de gat'n kreeg. De kluntjes begunn'n zeker te wark'n want zien stat gung helemoal in de heugte. Diene begun te gill'n en schreeuwde - "Graads trek op, dIer kump wat an, miene matt'n, miene matt'n" -.Diene keek noar de gro5nd en net op tied kon ze de erpelpanne griep'n en ie kunt wa begriep'n wat er doarnoa in disse panne kwam te ligg'n. Ondertuss'n trök Graads boet'n de kökk'ndeur steeds harder an de liene, de deurpost'n gung'n zich a 'n betje zett'n toen de ribbekast van de ponnie er deur gung. 's Middaags urn ongeveer half veer toen Diene en Graads veur de 2de moal an toafel woll'n goan kwam Freek urn de deur kiek'n en zee - "No6 dat mag 'k wa dat jullie op mie hebt 'ewocht met 't middagett'n lt - . Diene en Graads hadd'n 'n dur'n dag, want ook Freek deu neet völ onder veur zien ponnie - he at lekker en völle -. Diene en Graads word'n noaderhaand bedankt veur de oppas van de ponnie en veur 't vull'n van. zien boek."Volgende wekke zal 'k preber'n 'n paar tellers, 'n schaale en 'n paar köpkes te könn'n krieg'n dan heij er geen scha bie ehad~ zee Freek bie 't weggoan o Dat hoof ie neet te do6n, zee Diene, wie hebt gelukkig nog wa wat in hoes aj ons toch wat gev'n wilt veur de meuite, breng ons dan wat met van de slager. Ie hoeft den ponnie vandaag neet meer te voer'n en ie könt zölf ook wa morg'nvrog hal'n. TUKKERVREEND.
Nieuwe leden gevraagd. De C.O.V. "WILHELMINA" maakt al meer dan 50 jaar deel uit van het Culturele leven in Almelo. Omdat als concert-orkest voornamelijk in zalen wordt opgetreden, en niet als "lopend" orkest, is het bij velen wellicht minder bekend. In ons orkest zijn een aantal instrumenten beschikbaar waarvoor w~ graag bespelers willen hebben. De gemiddelde leeftijd van onze leden is v~ laag voor een orkestvereniging. Vandaar dat ~ graag wat oudere leden zouden willen begroeten. W~ denken b.v. aan mensen die vroeger een instrument bespeeld hebben en wellicht zin hebben om weer te beginnen. Ook voor beginners z~n er opleidingsmogel~kheden.
Voelt U er iets voor neemt U dan eens contact op met de secretaris van de C.O.V. "WILHELMINAfl, de heer AoKlos. Haydnlaan 19. Telefoon 18819.
8.
---......
OET TUKKERLAJtND.
GELUKKIG
NIEJJOAR
't Joar 1979 is veur Hennik, mie'n kammeroad van vrogger, neet zo biester goad of'elop'n. Hennik, 'n kind van Propp~nscheeter Jans, ~al alt~ed vol met kwoajong'nsstrek'n. He hef, behalve z~e'n hoar, ook noc nog z~ene spölse streek'n oet ziene vlegeljoar'n nog lange neet kwiet. Op de leste dag van 1979 mos Hennik nog heel wat m~tmak'n veurdat de kark~klokk'n 't niejje joar zoll'n inluftd'n. Net as 'n kwoajong'n har Hennik ~ich 'n knapding 'ekoch um 't oale joar vot te scheet'n. Bie 't koop'n ervan stök e de vuurwarkpiepe in de tuk van zie'n jekker. He har er ziene vrouwe niks van 'ezegd. He wol her urn en noabie 12 uur loat'n schrikk'n. Ziene vrouw - Diene van 't Wosheurntje - har veur ollejoarsdag öllieboll'n 'emaakt en nog 'n paar grote appelflappers met onwiese grote oor'n eran. Doar was Hennik arg gek op. Ook har ze er veur 'ezorgd dat er nog wat extra onder de körk kwam. Joa, joa ze was merakels zorgzaam veur her man. Op ollejoarsoavend at'n ze beid'n de öllieboll'n op en de koffiekanne was umsgeliek In keer leug. De televiesie stun an en de zwatboante kat deu zich te goad an de hitte van de salamanderpotkachel den in de kökk'n stun. 't Was rustig bie Diene en Hennik in 't hoes, ma in de stroat klunk meer·moal'n It gedonder van vuurwark. Diene har net as zoveule vrouwluu in de winterdag las van kolle vuut'n en umdat diss'n oav'nd nog lang neet veurbie was har ze zich um 'n uur of neg'n 'n kölke vuur oet de kachel in de stoowe 'edoan. Ze har geen zin um den hel'n oav'nd noar 't kiekkastje te kiek'n en ze begun te lez'n in 't boak dat ze met Sinterkloas van Hennik har 'ekreg'n. - Alles zal reg reg kommln - zo heette dat boak. ~Hennik keek of en toa in de kra~nt. Ma he was met ziene gedach'n meer bie de vuurwarkpiepe, den in de tuk van zie'n jekker zat. He har zien jekker an 'n spieker in de kökk'n hang'n. 't Leek wa of 't In tiedbom was, want urn de vief minut'n keek Hennik op de klokk9. He was van plan urn de piepe of te scheet'n op de sul (drempel) van de achterdeur kot bie de sik (den stun toch dreuge) en dan zol den knap deur 't hele hoes sirkuler'n. Op ollejoarsdag mos en zol Hennik altied iets loat'n knapp'n. Ziene vrouwe har er niks met op en zee: 11 Mie dunkt is er a genog geplof in de maatschappieje veural met de priez'n van 't vleis en de jenever. Gooi't oew g~~ld toch neet zo vat ". Teg'n half tien, toen de koffiekanne helemoal leug was, gung Diene noar de kökk'n um 'n paar gleeskes te hal'n. Toen ze terugkwam in de hoeskamer zee ze teg'n Hennik - n Wat heb ie toch in de tuk van oew jekker zitt'n It liek mie wa'n brekiezer. Dat ding is toch völ te zwoar veur zonne kleen'n tuk. Woar hej toch oew verstaand ". Hennik gung rechop zitt'n en zee 11 Och 'k heb mie 'n niej'n schroev'ndreejer 'ekoch. Woch ma efkes 'k zal 't eroet hal'n en argens aans neerlegg'n - 11. Toen Diene de kelder indeuk um de fless'n met draank te hal'n bukte Hennik zich onder de hoestoafel en lee de vuurwarkpiepe in de stoowe van ziene vrouwe. He WUB helemoal neet dat Diene er 'n uur 'eled'n 'n kölke vuur in de tes har 'edoan. Zeen kon e dat ook neet want de gloed van It kölke was er helemaal of.
Ziezoo, dach Hennik, dat ding kan er mooi bliew'n ligg'n tot twaalf uur. Teg'n dee tied geet Diene nog wa'n keer noar de kökk'n um zich 'n warme kruuk te mak'n en dan nem 'k de piepe er wa weer oet. Hè, hè dat was mie 'n zwoar intermesso. Noaderhaand wörd'n 't weer stille in de hoeskamer en zoo noB en dan nammln Diene en Hennik de gleeskes met draank van de toafel en dan kek'n ze meka an net as twee torteldoew'n, dee meka völ woll'n vertell'n ma toch niks leut'n hör'n. Toen 't halve fleske "kloar" van Hennik bienoa leug was, zee Diene met her moond en vingers
6
In Jaar of wat 'eled'n mos boswachter Loohoes 'n bosschap doan bie Branders Jan in 't Veurbroak. He zette ziene fietse bie de waterput van de boerderieje van Branders Jan en gung per vaat verder noar de boav'ndeur (voordeur). Umdat er geen 'n belle anzat klopte Loohoes eers 'n paar moalap de deur, ma de deur gung neet lös. Toen trök e an de kru~, schöf urn van links noar rechts ma he kon er niks an vezett'n. Loohoes dorfde 't arf neet op te lop'n urn noar de niendeur te goan bie 't onderschoer umdat den hoand, den an de ketting lag bie de niendeur, merakels te keer gung. He wol ~eern ziene bokse heel holl'n; he reup a 'n paar moal van "Volk-Volk" en he word'n op 't lest 'n betje kwoad dat er geeneen zich leu zeen. Ma zee, opeens heurde he In stemme van 'n vrouw, neet arg duudelik, en 'n getik op de roetin van 't waskelhok. He leup erhen en tikte met zien knief ook an de roet'n van It waskelhok aan de boet'nkaant."Wee is doar - 'k bin helemoal alleen in 't hoes" - dat kon Loohoes noa goad heur'n. He drukte zien moand stief tegln de roetIn en zee - " 'k bin 't de boswachter met 'n bosschap, doat mie de deur ma lös" -. "Och mens'n nog an toa, bin ie 't Loohoes den zo onwies an de boav'ndeur zat te ramèènt'n. Woch ma efkes dan za'k oe de deur lös doon. Kom er gauw in en nemt mie neet kwoalik dat Ik oe zo lang leu woch'n 1r - . Leida gung er bie op 'n stool zittin ze was helemoaloet her doan. Mien Jans is vanmorg'n noa 't melk'n met peerd en wag'n noar de akkerwal legoan urn takk'nboss'n op te halin. It Zal net half tien hebb'n 'ewes toen hier op It arf 'n scharrelaar op 'n ollin brommer kwam anried'n. In ziene fietstass'n har e allerlei soort koopmanschop bie zich. He leek mie 'n voel'n en 'k har em nog neet eerder hier 'ezeen. 'k Zee teg'n urn dat 'k niks neudig harre ma Ik kon neet van den keerl ofkomm'n. Zonder dat 'k er arg in har stree e veur mie langs de delle op en zee - "as ie niks van mie neudig hebt dat mur ie zölf ma oetmak'n ma Ik kan na goad 'n paar metwoss'n en 'n stuk spek gebroek'n dat ie doar an den zolder hebt hangIn" -. Onzin hoond zat vas an de ketting den kon niks doon dan alleen ma blekkin. Ie könt mie leleuvln of neet ma 'k was onwies bange veur den keerl, de taand'n dee rapp'n mie in moand. Wat mos 'k doon, Ik pakte den gaffel en Ik har ook nog geluk dat 'k er in eenmoal 2 metwossin tegeliek of kreeg. Teg'n dat stukkin spek dat e wol hebbIn sleu 'k zo harre tegln an dat 't bie It neerkomm'n in In kuup met wasg06d daal kwam. Toen he It oppakte zat er nog 'n klodder gruune zeep bie an. Toen den keerl noar zien brommer leup urn zien koopmanschap, It spek en de woss'n in de tassIn te doon leup Ik harre naar onze hoand urn 'hm lös te mak'n. Ma dat gekke deer sprung van blieschop dat e lös zal komm'n steeds hoog tegln mie op. Den koopman har dat wa 'ezeen en he was er eerder tuss'noet dan onzin hoond van de ketting lös kwam. Ma goddaank Ik was den keerl mooi kwieto Ik Zee tegln miezölf "Leida doat noa ma alle deur'n good op de klinke, as Jans met peerd en wag'n weer bie 't hoes kump dan vernem 'k dat wa, ma den scharrelaar wil 'k neet weer in 't hoes hebb'n~ Toen Loohoes weer vot wol goan zee Leida - "ach Toon blief nog In zetje bie mie zitt'n totdat Jan d'r weer is. Doot oewn duffel ma efkes oet, wie hebt vörige wekke Zoaterdag In verjoardag 'ehöld'n en 'k geleuve dat er nog wa 'n spierke veur oe in de flesse zit. Ik Heb oe doarnet zo lange loat'n woch'n 'k doa oe 'n borrel dan kön ie 't ook weer gauw vergett'n ll _ .
--------------
--
-- ---
7 Leida gung onderwiel noar It opkemerke urn de flesse op te hal In. In It gleeske zonder vuutje (bolgleeske), dat ze oet de potkaste pakte, schunk ze Lohoes 'n borrel in. Loohoes pakte 't gleeske good vaste en zee - "alleen drink'n is neet zo plezeerig"en sleu den borrel in eenmoal noar binn'n. Leida dach noc dat smaakt urn good en deu 't gleeske nog In keer vol. Loohoes den drokte har urn weg te goan leu 't tweede gleeske ook in éénmoal leuglop'n in zien kelgat en zee teg'n Leida - "noo is 't wa genog" -. Leida stun bie de kökk'ntoafel toen de boswachter zien duffel wol antrekk'n en ze zag opeens dat Loohoes In raar gezich trök. He begun onwies te hooss'n en te kokhalz'n en he höl zich an de toafel vaste. "Wat is It noo" zee Leida "hej oe verslökk'n"1 De boswachter trök zien duffel weer oet en begun met beide arm'n teg'n zien lief te sloan. In éénmoal begun Loohoes te hiem'n en te hechel'n net as 'n old peerd dat dèèmpig wördt en he begun wit of te trekk'n urn zien moond en bie ziene or'n. He zat as 'n zoltzak bie de toafel. He keBk noar de flesse woaroet Leida urn twee her 'egevln en nam de flesse in ziene haand. He keek wat er met 'n potlood op was 'eschrev'n, heul toen de flesse vlak veur ziene lodderog'n en zee teg'n Leida - "ie hebt mie wonderöllie loat'n drink'n ie kunt mie wa kepot loat'n goan, jonge jonge wat heb 'k 'n pien in 't onderlief" -. - Leida deur her og'n wied lös pakte noc de flesse van de toafel en zee "wat is 't toch In duuvels wark, wat is onzIn Dien toch 'n doorn um disse flesse bie de andere fless'n met draank te zettin. Ze kiekt ook nargens noar as ze er ma àf zint. 't Kan her niks meer verschell'n wat ze doot" -. Onderwiel was de liefzeerte van Loohoes wat goan ligg'n en ook de dèèmpigheid zakte voto Noa 'n minuut of tien stun de boswachter op en löp as 'n haz'n noar 't huuske op de delle dat gelukkig neet op slot zat. 't Doerde wa In half uur veurdat Loohoes weer in de kökk'n kwam. "Mie dunk dat 't noo good is 'ewes, 'k bin heel wat kwiet 'ewörd'n, ma na lekker in de hoed bin 'k nog neet. 'k Goa ma op 't hoes an". "Joa" zee Leida, "doot dat, dat lik mie wa net zo verstaandig en loat oew vrouw ma geen ettln kloar mak'n want dat drif". 'n Paar dag'n later zint Jans en Leida met meka 's oavends noar Loohoes legoan met de hengselmaand woar Leida 'n paar metwossin en 'n flesse goej'n jenever har in 'edoan. " 't Is nog wa oarig good of'elop'n " zee de vrouw van de boswachter - " In dokter hoofde er neet bie te komm'n " -. " Joa, joa ", zee Loohoes " 'k heb In goeje schoonmaak in It lief 'ehad, ma zeg ma teg'n oewn Dien dat Ik neet kwoad op her bin want wat ze hef 'edoan hef ze neet ledoan urn mie zo beroerd te mak'n. Doar ken 'k her te good veur. Ze is nog 'n bloome in de knop en nog zo onschuldig as In schoap "a Joa, joa" zee Jans " zo köj 't wa bekiek'n, ie könt 't onze Dien of miene vrouwe neet kwoalik nemm'n. Aj weer helemoal good in de hoed zint dan mur ie met oew beid'n ma gauw In moal bie ons komm'n. Dat zal onzIn Dien ook na good onstoan ".
Tukkervreend Wie de mensen kent is verstandig, Wie zich zelf kent is wijs. Wie anderen overwint is sterk, Wie zich zelf overwint is machtig. Wie zich zelf matigen kan is w~s, Wie werkkracht toont heeft wil, maar wie het juiste midden bewaart houdt stand. ==============
Domme mensen willen winnen, Verstandige mensen willen gel~k hebben. W~ze mensen ervaren de eenheid. ==============
8
Méért- - - - - - KATIENGEBLEER. " --------- - - - - -End februarie van dit joar was Ik op In vriejdagnoamiddag In bosschop dOOL bie Hennik van In Schöppert den an de Fleerweg woont in de Wateregge urn te vroag'n wanneer he mie 'n koar met mest kon bren~'n. In de kökk'n zat Hennik op 'n hog'n stool bie de toafel kraantin te lez'n en ziene vrouw - Bekmanszien - zat bie It fenuus sökk'n te stopp'n. In de lönningstool van Hennik lag'n oll'n zwatt'n kater kotbie de vrouw amböstig te domrnel'n • Ik Wol ma efkes bliev'n ma Hennik zee tegln mie - "ach kom blieft ma 'n zetje bie mie zitt'n want Ziena geet voort nog efkes noar de vrouw van Kroez'n Willem, dee neet al te good is in de hoed -". "Joa doot dat" zee Ziena, 'k kan noo wa meteen votgoan, wie hebt de thee op'edrunk'n ma ie lust ook wa'n borrel of neet ? ~IGoat dan noo ma hen, wiej redt ons wa met ons beid'n", zee Hennik. ~oen Hennik mie 'n borrel har in 'edoan z~~ 'k zo veur mien neus langs "Wat is 't noo Hennik bin ie lid e'wörd'n van de katt'nbescharming, mur ie oewn lönningstool ofstoan an den oll'n moezinvanger den doar lig ? He wördt er mie dunkt neet jonger op en he lik mie ook neet zo arg wierig meer of wa dan ? Zien stat is behörlik of'e slettin en Ik geleuve ook neet dat he zich zo doadelik in m~~rt nog zo drok zal makin". "Joa dat hej wa good bekekk'n" zee Hennik, "ma Ziena zeg altied tegln mie ach Hennik loat urn toch in oewln stoolligg'n, ie mut urn In betje veur d'og'n holl'n". Teg'n oe 'ezegd denk Ik of en toa dat Ziena meer met den oll'n kater oP hèf dan met mie. En wat dooj dan ? hooft de vrouw neet altied geliek te gevln aj ma doot wat ze geern wilt hebbin. Zo zal It ook wa bie oe wèèn of neet dan ? "Ach jos. Hennik, wat zal Ik oe doarop zegg'n - In oll'n törfschipper zee vrogger eens In moal tegln mie va - ie mut oew vrouw altied veur d'o~'n holl'n en doarum leu den törfschipper ziene vrouwe de liene van de torfschuut ma trekkin dan har e ziene vrouwe altied good in It viesier" -. "Proat er mie neet van" zee Hennik - Jlaj hier IS morgens urn In uur of ach de kökk'n binn'ngoat dan köj Ziena an 't wark zeen met zoln zeuvln of meer kattin hier oet de buurt, dan kriegt ze oallemoal wat melk oet kummekes /"""'ran her". Veur in disse wekke wörd'n It mie toch wat te slim en Ik zee teg'n her - "mie dunkt dat ie eens mut oetscheid'n met oewe melkoetgifte. Alle kattin van de Wateregge könt bie oe terechtte. Goat ma eens efkes met noar de hof dan köj zeen wat dee kattin van oe kepot maakt. De tulpin en de narcissin, dee nog ma nèt met de köpkes oet de groend wilt kommln mur Ik elke dag deeper votstoppln, de kattin wroet1n met her veurpeutln de boll'n nog oet It zaand en ook de vaste plaantin hebt wat te liej'n, dee kriegt tevölle kattindrek te verwarkin. Doar kump zo meteen niks van terechtte. Ook weet ie drommels goed dat Ik de leste nach'n na slech kan sloapin deur al dat katt'ngejaank bie ons op It arfo It Wördt drok tied dat ie opholt met de melktapperieje, wie hebt genog an onze eig'n moezin vangers. Oet heIligheid heb Ik vannach miene slof a oet It sloapkamerraam 'e srnett'n urn ze weg te jagln". Ziena kon wa an mien gezich zeen dat Ik kwoad was. Eers sputterde ze nog wa wat tegln en zee - "Ach Hennik wie könt dee stomme deers toch neet loat'n verhonger'n _IJ. Ik Zette miene kipse op en gung vot noar boetin en zee tegln her bie de deur - "aj dan zo na wies zint met de kattin dan goa ie vannach ma in de heujbarg sloap'n met alle kattin urn oe hèn en loat ze doar veur oe allèèn ma de serenades van Tosselli maauwln."
Ie
9 It Har schienbaar wa lehölpln dat Ik op den moandagmorgln It achterste van miene tonge gebroekt harre want dinsdaags en ook woensdaags war'n er 's morgens geen andere kattIn meer in de kökk'n urn van de melk te slikkerln en IS nachts was 't ook rustiger 'ewörd'n. De kattIn hadd'n ofjag 'ekreg'n van Ziena, dat war'n miene gedach'n tenminste. Ziena was 'n betje kwoad op mie, dat har 'k wa in de gat'n ma dat kon mie niks schell'n. Ma gistermorg'n wol'k 'n rikpoal bie de waterput 'n betje rechzett'n umdat den zich wat har verzeto Toen Ik met de batse doar an 't wark was keek 'k zo ongemarkt scharp langs de onderkaant van de heeg en 't was net of 'k wat kon heur'n - It leek wa katt'ngejaank. 'k Gung erbie op de kneej'n ligg'n, kneep een oog dichte urn better te könn'n zeen en joawa heur zo'n dartig meter van mie of doar zag 'k Ziena op de hoeke zitt'n. Oet de kummekes met melk dee Ziena vol leu lop'n oet 'n oll'n melkpanne war'n wa'n dozien kattIn drok in de weer urn de melk op te slobber'n. Miene vrouwe har helemoal neet in de gat'n dat 'k her zo an 't wark zag 9 'k bleef nog efkes ligg'n, want 'k kon ook nog heur'n wat ze tegln de kattIn zee - "joa, joa ieluu hebt goed op'epast, ie hebt ons neet oet de sloap 'ehöld'n vannach, drink alles ma lekker op ans wördt jullie völs te zwak veur de kommende wekk'n." Eers was 'k kwoad op her en ook wa In betje op miezölf umdat 'k geen moatregel'n tröf. Ma noa In minuut of tien was Ik weer in de been'n en dach zo bie mie zölf - as In vrouw eenmoal her hatte an In mens of an 'n deer hef 'egev'n dan buug of brek ie er toch niks an en ie mut ma zo rekk'n dat 't katt'nveurjoar neet zo arg lange doert. Ma 'k mos gistermorg'n wa denkln an 'n olIe sprekwiese - As 'n vrouw neet heur'n wil dan is er geen roêp'n an "Joa" zee'k "dat hej wa goêd begrepp'n Hennik. Ma 'k mur noe neudig op 'thoes an. Doêt Ziena de groêt'n van mie en 'k hop daj goêd könt sloap'n in de meertse wekk'n". 0
Tukkervreend.
~
Maak 16 woorden volgens bijgaande omschrijvingen, waarvan wij de lettergrepen bekend hebben gegeven. Dus nu echt even gaan piekeren - met of zonder woordenboek - en dan zul je merken, dat bij een goede oplossing de letters van de 1ste rij en de 5de rij een spreekwoord vormen. De lettergrepen luiden: aan-al-baar-bi-bra-de-de-di-door-e-eer-en-ex-fladgaans-ge-ge-gen-i-in-in-ka-li-loo-ma-mo-naal-nano-no-no-pres-pres-rak-ri-rin-sie-sie-ta-teit-tertie-to-ve-veel-ven-voel.
OMSCHRIJVINGEN DER WOORDEN. 1. schommeling van een planeet om zijn as.
1•• ••••••••••
2 ••••••••••••
2. roodhuid. 3. ~~njarig dier. 4. drank. 5. meestal. 6. zedig. 7. waterweg. 8. witteling. 9. japanse draagstoel. 10. argeloosheido 11.stemmig. 12. gelijke hoeveelheid. 13. tropische boom. 14. onaandoenlijk. 15. uitdrukking. 16. druk.
3 •••••••••••. 4 ••••••••••••
5••••••. • ••••
6 ••••••••••••
7 ••••• • • • • • •• 8 ••••••••••••
9 •••••••••••• _10 ••••••••••• 11 ..........• 12 . . . . • . . . . . .
13. • • . • • • • • • 14
.
15
.
16 .........•
-
----
cD· OET TUKKERLAÄND OETSLAG Of en too goa 'k er nog wa eens op oet met de fietse op Albarg'n an of noar Vjenne. Dat is vap hier oet neet zo wied vot en doar heb Ik nog wa oarig wat bekènd'n zitt'n oet vroggere joar'n. Zo was 'k nog neet zo lang 'elèd'n an 't rondfiets'n bie de Mooie Vrouwen zonder arg kwam 'k in de Weitemansland'n tereg. Loa 'k doar noc Herman van Dreejer teg'nkomm'n, den met zien trekker noar 't erpellaand ree. He sprung doadelik van zien trek~er toen e mie zag en vreug - IIWol ie noar ons hèn, doar dooj good an. Merie hef zo gangs de koffie wa kloar en 'k kom er ook zo weer an ll - . "Kump oe 't wa geleg'n ll vreug 'k toen wie bie meka stund'n te proat'n. IIDat kump mie altied oet, wie hebt meka a zolang neet 'ezeen en 'esprökk'n en dan erbie It is nog geen heujtied ll , zee Herman. Herman van Dreejer woont a joar'n met ziene vrouwe in de Weiteman sam'n met her dochter Siena en schoonzön Mans. Ze woont wa op herzölf ma overdag met --t wark'n zint ze bie meka en 't ett'n geet oet ééne pot. 's Winters as er up de boerderieje neet zovöl wark is dan geet Mans nog wa gedurig an hen timmer'n bie andere boer'n in de boersschop of in Tubbegge. Toen 'k 't arf opree met de fietse was Mans bezig urn de scharnier'n van 'n hek te smer'n. Toen he mie zag ankomm'n zee e lach'nd - II noo köj mie mooij ev'n help'n ll - , IIdoar kom 'k ans neet veur, onderweg heb 'k oew schoonva 'esprökk'n en den zee dat Ik zol komm'n koffie drink'n ll • IIGoat dan ma noar de kökk'n woar de vrouwluu zintIl. 'k keek Mans zo van opzied an en toen völ 't mie op dat e arg pokdalig was. He leek wa wat op 'n geplukte haan woar de stoppels war'n bliev'n zitt'n. Dat leek mie geen zuuwere koffie veural neet toen e zich begun te krabb'n. . Onder 't koffiedrink'n zee Merie - II wat zöt onze Mans er toch oet. He hef a 'n wekke of veer oetslag en 't wil neet votgoan. Poejers van onze hoesdokter en striekzalve helpt urn helemoal neet. Wie hebt urn a anroad'n urn noar meneer Pastoor in Tubbegge te goan. Den hef er spesijale kruud'n en smeersel veur ma he is hierveur te eig'nwies - he zeg altied ma - wat van zölf kump geet ook van zölf wa weer voto Ie mut de netuur neet teg'nwark'n. Van meneer Pastoor wil e niks van heur'n wat den kan met zie'n kwakzalverieje. He hoof neet in berre te ligg'n, 't ett'n smaakt urn na ~ood en boet'n _hef e neet zo heel völ las van de jökkerije. Volgens onze hoesdokter kump t wa weer good - ma ja wanneer ?II -. Toen wie de koffie ophadd'n en 'k weer noar hoes wol goan zee Mans - "as 'k weer helemoal glad bin dan za'k oew bosschop doon dan köj er oewzölf van overtuug'n en dan drink wie er 'n borrel op. Noo mag 'k geen starke drank drink'n van 'n dokter" -. Met 'n wekke of veer kreeg 'k berich dat 'k weer mos komm'n en dan zoll'n ze mie vertell'n hoe Mans zien oetslag kwiet was 'ewörd'n. Dat heb 'k edoan en toen 'k in de kökk'n zat kwam de aap oet de mouw hoe Mans weer better was 'ewörd'n en zien oetslag was kwiet'e raakt. Mans, den hèn timmer'n was kon mie zien glad gezich neet loat'n zeen ma Siena en Merie kond'n er mie alles over vertell'n ••••• Toen ie de leste moal bie ons weggung op den Zoaterdagmorg'n kreeg Mans noaderhaand zo onwies völ las van zien oetslag dat e zich geen road meer wus. Scheer'n kon e zich neet meer. Op anroad'n van onze noaber en ook van ons beid'n gung Mans eindelik ten leste 's Moandaagsmorgens noar meneer Pastoor in Tubbegge en doar kreeg e twee pötjes met zalve. Siena wreef urn tweemoal per dag hiermet in en joawa heur noa 'n dag of veer begun de oetslag of te nemmen en met 'n wekke of twee kend'n wie urn neet weer. Netuurlik war'n wie oallemoal arg blieje en Mans kon weer lach'n en fluit'n dat köj oe wa begriep'n. Oet dankbaarheid woll'n Siena en Mans meneer Pastoor iets extra's gev'n. Ma wat ?
-------
De olIe luu van Mans hadd'n net 'n vark'n loat'n slach'n en 't vleis in de deepvreeskiste 'edoan. Toen kwam Mans op 'n good idee en zee teg'n ziene vrouwe - "Meneer Pastoor hef 'ezorgd dat 'k weer 'n mooi glad gezich heb 'ekreg'n, loat wie meneer Pastoor noc den kop van 't geslachte vark'n gev'n met 'n paar wors'n erbie" -. Zo 'ezegd zo 'edoan en 'n paar dag'n later brach Mans zölf den varkenskop met de wors'n noar meneer Pastoor. Toen Mans in de pastorie stun en de Pastoor bie urn kwam zee Mans - " 'k heb weer 'n mooi gezich 'ekreg'n deur oe en oet dankbaarheid woll'n wie meneer Pastoor 'n kop van 't geslachte vark'n gev'n dee miene olIe luu hebt loaten slacht'n veur ons. 'k hop dat 't oe good mag smak'n " -. "Goat zittin en vertel mie eens hoe lang 't hef 'edoerd noadat ie miene zalve hebt 'ebroekt. 'k ken oe er hoast neet van weer, ie zeet er noo een stuk mooier oet Mans". Noa enig hen en weer gekuier zee meneer Pastoor - " 'k bin na blieje wat ie mie hebt 'ebrach ma urn eerlik te wee'n vind 'k áán ding arg jammer" -. "Hoe bedoelt meneer Pastoor dat" ? - vreug Mans zo veur zien neus langs " Ach hoe zal 'k oe dat noc vertell'n " zee meneer Pastoor - " 'k bin na blieje daj geen oetslag meer hebt, 'k vind 't arg jamme~ dat ie alleen ma oetslag har in oew gezich en neet op oew achterwark " -. Mans stun op in de pastorie, har de deurkruk al in ziene voeste en keek 'n betje betoeterd - har e meneer Pastoor wa good verstoan of was meneer Pastoor 'n betje in de warre. 'k begon harop te lach'n en zee teg'n Siena en Merie" den meneer Pastoor kan o.ok oarig oet 'n hook komm' n ". " Joa dat kan e en neet alleen in 't latijns" was 't antwoord van Siena.
Tukkervreend UIT DE OUDE DOOS. Schoolherinneringen.
r-
Op lagere scholen was het in de jaren rond de eeuw-wisseling van 1900 in sommige delen van ons land gebruikelijk dat de leerlingen van de hoogste klassen voor de "grote vakantie" een z.g. - "leste dag vers" schreven. Als het vers geschreven was en de leerling(e) ging van school, versierde de meester het vers met allerlei sierlijke krullen en andere penversieringen en zette er dan zijn handtekening onder. De leerling(e) was uitermate trots op dit geschreven vers en bewaarde dit zorgvuldig. Onlangs kregen wij zo'n "vergeeld" vers ter inzage, dat de volgende inhoud had: 't Is vandaag m1Jn laatste schooldag Omdat ik niet langer naar school gaan mag. 't Is vandaag hier mijn laatste vertoon Daarom doe ik mijn best en schrijf heel schoon. Lieve meester, wilt U mij niet betichten ? Want mijn pen wil zich niet goed meer richten. Lieve meester, krijg ik ook van U mooie krullen ? Anders moet ik op deze dag nog brullen. Ik bedank mijn meester voor alles aan mij gedaan En hoop over enige jaren op m'n eigen benen te staan. Na vandaag is het nu met mij op school gedaan Want ik moet nu voor mijn vader en moeder werken gaan.
OET TUKKERLAÀND ·t "TREES"
I
Noo an 't ènd van dit joar za'k oewluu in ons Karsnummer eens wat vertell'n over Trees Brinkhoes oet ' t Weemsele woar 'k 'n joar of dree 'eled'n met an de proat bin 'ekömm'n. Trees is 'n Twents'n in bart en nier'n en trouwhattig (oprech) as ze is hef ze mie a heel wat loat'n heur'n over her eig'n leev'n, dat bie her neet altied over roz'n is 'egoan. Toen 'k op 'n zoaterdagmorg'n in de winterdag met de fietse an 't rondried'n 'as in de buurt van Soasel en Weersel, woar 'k good de weg weet, kwam 'k ~otbie Weersel an de kuier met Herman, de harbargier. Herman ken ik a vanof de mobilisatiedag'n van 1939. He stun veur ' t hoes met zien hoond urn de breev'nbode op te woch'n toen e mie an zag komm'n. 'k Stapte van de fietse of en Herman zee - 11 allo kom d'r in, doot oew duffeloet. Wie hebt meka a zolang neet 'ezeen, hoe geet ' t er nog met~ 't Doerde neet lang of wie zat'n beid'n in de olIe harbarg achter 'n goej'n oll'n kloar'n met suuker en wie hadd'n meka netuurlik heel wat te vertell'n. Noa 'n good half uur gung de deur lös en 'n vrouwmens van zo urn en de bie de veertig joar gung met her tasse met bosschopp'n noar binn'n en gung met Herman achter 't schap stoan proat'n. Ze har schienbar iets an Herman te zegg'n woar 'k niks met te mak'n har. Toen ze noar de kökk'n wegleup en Herman weer bie mie kwam zitt'n, vreug'k zo veur mien neus ~angs - 11 wat is ' t noc hej'r 'n hulp in de hoeshölding bie, kan oew Leike ' t neet meer alleenig of ". 11 0 nee 11 zee Herman - " miene vrouwe is nog zo wierig as 'n kateeker ma dat vrouwmens is Trees Brinkhoes oet 't Weemsel. Ze is a 'n paar joar bie ons en wie könt merakels good met meka opscheet'n, dat kan neet better ". " Her olIe luu zint er neet meer en. ze wol neet geern bie her getrouwde breur op ' t boer'n spul bliev'n hang'n doar op de olIe stee. Ze is onbegriepelik genog nog neet an ' t trouw'n too 'ekömm'n en urn bie ~~er eenige zuster in te goan woon'n dee met her man en zes wichter in Geestr'n 'n boerderieje hef, har Trees ook neet völ met op. Wie hebt Trees bie ons in'enömm'n op anroad'n van de femilie en van de karke oet. Ze zit neet zonder geèld want bie de verdeeling kreeg ze net zo good wat mèt as her zuster en wie loat her ook neet veur niks wark'n, doar ken ie ons toch wa veur of neet dan ". Aj her zo zeet dud ze wat bokki~ an, völ proat'n dud ze ook neet en zeker neet met luu dee ze neet good kent, ma ze hef 'n hart van goold en ze steet altied kloar um te help'n. In her jonge joar'n was ze 'n merakels knappe boer'n deern en ze kon doon en laot'n wat ze wol. Her olders hadd'n 'n groot spul doar in ' t Weemsele. Trees höl ech van oetgoan, plezeer mak'n en van da&ns'n. Vrogger zee her va wa soms teg'n mie - " wee later ons Treeske krig as vrouw is good of. Ze is noc of en too wat wild veur her joar'n. Ze zöt geen gevoar, ze wil geern overal bie wèèn, ma ie mut ook wet'n dat ze 'n heel mooi vöske is." Hoevake hef her moo her de wach neet ang'zegd dat ze neet as 'n rungelbasse (dartel) te keer mos goan en neet zo onbesoesd en onbannig (uitbundig) mos wez'n. Later hef Trees mie wa verteld dat ze meermoal'n in ber lag te grien'n umdat ze neet 'n vass'n vriejer kon krieg'n. Was ze 's aovends hèn da&ns'n 'ewes en ze wörd'n noar hoes 'ebrach deur 'n Jans of deur'n Derk dan was ' t altied bie 't ofscheid nemm'n bie de waterput of op 't arf - "Noo Trees wie hebt vanoav'nd weer good wille 'ehad met meka en over 'n paar wekke ' zeet wie meka wa weer op de da&nsvloer aj in de tuss'ntied neet in 'n
strikke tereg zint 'ekömm'n " • Noo mur 'k oe er bie vertell'n dat Trees wa'n vass'n vriej'r hef 'ehad, wa zo'n moand of neg'n een zekere Aornd W~tters, den onder Deurnin~'n wegkwam. Diss'n jon~'n was 'n dreug'n Slnterkloas. Aornd was altled na bange dat he 't of zal krieg'n met zien Treeske. He was wa donnersgek op her ma he zette her bie wies van sprekk'n op 'n hog'n stool. Was er 'n feestoav'nd of 'n brulfte en 't leup teg'n sloetingstied dan gung Aornd op 'n draf noar 't fiets'nhok urn her de fietse klaar te zett'n en dan zee e tegln her - "Noo Treeske tot de volgende wekke ma weer, ie komt wa good in hoes want oew breur steet oe a op te woch'n an de stroatkaant". - Joa, Joa wat 'k oe hier vertel is ech woar 'ewes. Gung'n ze met meka op 'n zunnige zundagmiddag hen fiets'n dan kreeg Trees bienoa zwil an her eers. Aornd höl schienbar meer van 't fiets'n of van de veugelkes in de loch dan urn zien Trees bie her köpke te pakk'n of sam'n meikevers te goan zuuk'n in de struuk'n of in 't akkerhoolt. Was Aornd in zien eig'n hoes of hier in de harbarge dan keek e bienoa de gedien'n kepot as zien Trees er langs kwam. Trees dach in de verkeringstied met Aornd vaak bie herzölf wat mut 'k toch beginn'n met zonne iezig'n. He dud wa net of 'k urn de greepe veur _hol. Zol e denk'n dat ik oet steenkes bin op'ebouwd. Loat Ik toch blieje wèèn met miene beide haan'n. 'k Kan zölf de kos ook nog wa verdeen'n met wark'n. Ze maakte het of met Aornd en dach bie her zölf dier zal nog wa 'n ander op kommln dag'n. Ma jammer genog veur Trees is er noaderhaand nog nooit In ander vass'n vriej'r Ie kömm'n veur her. De jonge vèènt'n, dee meka vanzölfsprekk'nd good kendin, vund'n Trees arg opdringerig. Ze was völs te gemakkelik te krieg'n en doar haddin ze geen hog'n dunk van. Trees was in her og'n In wildzaank. Tukkervreend hef It verhaal over Trees helemoal an'eheurd van Herman en kreeg 'n betje met her te doon toen ze efkes later bie ons aan de toafel gung zittin kotbie 't schap. Ik Gaf her de haand en zee tegln her dat Herman mie iets har verteld over her lèèv'n. Ik Kon zeen dat ze eer troanln 'n betje verdrung, ze dach weer an vroggere joarln. Ik Stun op, gung bie her stoan en zee" Trees dit zal wa zo muttln wèèn, ie zint 't neet allennig en ie hebt 't toch wa good bie Herman en Leike, ie mut neet altied achterumme kiek'n. Ie mut de mood neet opgev'n en ie könt nog zovölle andere ding'n doon in oew lèèv'n. Ik Mag toch annemm'n dat oew kinderjoar'n gelukkig zint 'ewes bie oew olders, bie oew breur en zuster en is 't noo neet mooi dat ie hier 'n vasse stee hebt bie Herman en Leike, ie zint joa ~helemoal neet alleen. Kiek ma eens urn oe hen. Overal en altied zint er vrouwluu en mannin, die helemoal alleenig zint en wat dunkt oe van onze leevin Heer, den ook vaak helemoal alleenig was ". Trees greep mie bie de haand en zee - 11 'k Ken oe nog neet zo good ma wat ie mie daar verteld dud mie good - ". Allo, zee Herman, den ook opstun, wie holt hier van 'n kott'n preek en van 'n lang'n metwors, loat wie met-meka noar de kökk'n gaan urn de tellers met stamppot moos naar binn'n te wark'n. Leike zol bienoa denk'n dat wie geen trek hebt. Onder 't ettln zee Leike - 11 'k Bin na blieje dat 't oewluu good smaakt, kuier'n köj na good met meka ma urn lekker te kokk'n dan muj bie de vrouwluu wèèn, woar of neet Trees 11 - . Noa de moaltied kuierd'n wie an toafel nog 'n zetje vedan. Teg'n good drie uur deu 'k mien duffel weer an en 'k wol weer op 't hoes an. Toen 'k de fietse pakte stun ze met her dreejen in de deuringaank urn mie goej'ndag te zegg'n. 11 Kom gauw 'n moal weer, zee Trees - 'k bin blieje dat 'k met oe heb 'eproat - 'k zol nog wa eens weer heel geern met oe will'n kuier'n over van alles en nog wat 11. 'k Knupte mien duffel good dichte, deu de haandschoon an en zee teg I n her - 11 as stra.1<:s in de veurtied de eksters weer over de wei'n ~oat scher'n urn her eier good te verstopp'n dan kom Ik eens weer an doar kaj op rekk'n. 'k Wens oe allemoal goeje Karsdag'n en 'n gelukkig Niejjoar 11 - . I Tukkervreend.l
------- ------ ---
· =::..:-:--;.-,.
~.:~
,~
.
4·~'
OET
TUKKERLAÄND
.•
van Vrogger
t
Zölf heb 'k her neet goad 'ekend de moa van Freek. Ze kwam te starv'n toen 'k zölf nog ma zo'n keerlke was van 'n joar of tien. Of en toa vertelt Freek mie nog wa eens wat over zien moa en over ziene kindertied en dan is t net as de herinnering'n van mien eig'n moa ook weer noar bov'n komm'n. Ma zoiets kump bie ander'n net zo goad veur. Aj 'n goei'n moa lehad hebt dan köj her nooit meer vergett'n. Hoevake denk ie daags in oew wark of aj allenig zint neet an oew moa. Aj oe eens 'n paar dag'n neet als te lekker vuult dan goat oew gedach'n meermoal'n terug n9.ar vrogger. 't Beeld van oew moa en va hei vaak bie oe. Dat sprekt ook vanzolf want ze hebt oe groot 'emaakt, zorg'n met oe 'ehad, ma ze zint 'r noa neet meer. " 't Was 'n na bes menske ", zeg Freek altied teg'n mie. Toen 'k in de ofgelop'n wekke Freek in 't Niereesbos teg'n de hoed opleup vreug 'k urn of e mie nog eens wat wol vertell'n over ziene kinderjoar'n. 't Was net of Freek mie begresp - 'k wol zölf ook eens weer veurvall'n oet miene eig'n kinderjoar'n noar bov'n loat'n komm'n. 11 Och 11 zee Freek - 11 Wat zal 'k oe dan noa eens vertell'n. 'k Kan ook neet alles zo goad meer ontholl'n van vrogger ma 'k heb nog wa. 'n paar ding'n in miene gedach'n. 11 Riek war'n miene olle luu neet. Mien va was pakhoesknecht en de verdeensten war'n vrogger neet biester groot. Later gung 't iets better toen mien zuster en breur ook an 't verdeen'n kwamm'n. Vrogger moss'n de luu arg lang wark'n. Mie moa hef dan ook völ wark verzat in hoes met de hoeshalding en vaak ook nog bie de noabers as er In kleen'n op de wèèrld mos komm'n. ~s in de zommerdag 's morgens de zunne a vrog scheen dan was mie moa altied ti bietieds oet berre. Of 'k wol of neet 's zommers mos 'k ook a bietieds opstoan. Dan nam ze mie vaak met noar boet'n urn mie te loat'n zeen hoe mooi de morg'nzunne kon schien'n. A vrog hef ze mie 't wark'n 'eleerd. ~e vund 't wa goad dat wie spöll'n met meka in de kökk'n of boet'n, ma anpakk'n moss'n wie ook op tied en plaats as er wat te doon was. Onze moa zee vaak teg'n ons - 11 De tied is de eeuwigheid - 'n menske verlös an de eeuwigheid wat e an de tied verlös ". As kinder kond'n wie dat nooit goad begriep'n en urn oe de woarheid te zegg'n begriep'n doa 'k et nog neet goad. En dan zee onze moa er nog 'n kappittel acht'ran. - 11 Beide zint ze in oe en ze zint beid'n boet'n oe - ". Mie moa har in her kinderjoar'n neet lang noar de schoöle 'egoan ma ze kon of en toa met wiese dins'n veur de dag komm'n. Woar ze dat van harre doar zint wie nooit acht'erkomm'n. Mie va begreep er ook neet völle van ma he wol neet hebb'n dat wie er urn lach'n en wie moch'n her er neet met ploag'n. Onze moa begreep ons better as ieder ander en ze har altied 'n goad woord veur ons. As wie blieje war'n dan was zee dat ook en as wie verdreet hadd'n dan har ze met ons te doan. War'n wie ondeug'nd 'ewes en kreg'n wie 'n striekert urn de oor'n van de va dan gung'n wie noar her hèn en dan was 't huul'n en geknebbel zo weer over. 'k Har eens 'n keer onze hoond "Bello" 'eploagd en toen mos 'k van mie va dree uur zölf an de ketting ligg'n. Toen hef mie moa mie neet lös'emaakt.
O~ en toe. keek" ze .. ~oe~ wa of 'k na,·· -Na an de ketting vastzat en zee teg' n
mle Freekle noo kaJ zalf 't blekk'n ook ler'n.
E:,nmoal in :t ~oar war er karmse bie ons in de boersehop. Toen 'k nog zo'n bossel van n Jaar of neg'n was moch 'k met mien zuster en breur in de veuroav'nd 'n paar maal met hen over de karmse lop'n. As kroepding'n leup 'k met andere kleene kinder langs de kreumpkes en 'k weet nog heel goed dat 'k miene og'n neet van de dreeijmölle kon ofholl'n. Ma 'k kon neet dreeijen en op de peerdj's gaan zitt'n want 'k har geen cèènt'n te makk'n. Van mien zuster kreeg 'k wa 'n zoerstell'n. Mien breur zee teg'n mie - " Freekie kiekt noe goed hoe dat geet over 'n paar joar aj groter wördt dan mag ie ook op zo'n steen'n peerdje zitt'n en in de roondte goan dreeij'n " -. Ma toen opeens kump doar onze schoolmeister anlop'n, he trök mie an mien toef en zee" Freekie hier heij 'n kwartje van mie, noe kön ie ook in de dreeijmölle goan 11. 'k Was er helemaal beduusd van, vergat de meister te bedank'n. 'k Har nog nooit 'n kwartje 'ehad. Eers dach 'k an mie moe wat zal ze doar blieje met wèèn - ma noaderhaand dach 'k bie mie zölf 11 'k heb 't van de meister 'ekreg'n urn in 't dreeijschuutje te goan Ilo ' t Kwartje braande mie in de voeste. Sa5'n met mien zuster en breur hebt wie dat kwartje op'emaakt. Veur mie moe namm'n wie 'n kuukske met en veur mie va 'n pekke tebak van vief cèènt. Toen wie weer in de kökk'n war'n vreug mie moe of wie schik haddin 'ehad. 'k Gung bie her zitt'n, lee mien heufd in her schoot en begun harre te huul'n en zee - " moe sloat mie ma urn de oor'n - Ik heb oe bestöll'n ". en 'k deu her 't verhaal van de schoolmeister. 'k Har oe dat kwartje mutt'n gev'n en dat heb Ik neet ledoan. Mie moe trök mie op her schoot en kuste mie op beide wang'n. Efkes doarnoa zette ze 'n knoop an miene bokse den er of was 'egaan. 'k Keek her van opzied an en 'k kon zeen dat ze binn'nmoends 'n betje lach'n deu. Toen 'k 's oavends noa ' t pap ett'n noar berre mos gaf 'k her twee dikke kuss'n op her wang'n. Aans wol 'k dat nog wa eens overslaan umdat mien breur en zuster mie doar vaak de gek met anstökk'n. Noe bin 'k zölf a over de zestig en 'k zol heel völle will'n gev'n as 'k mien moe nog eens efkes weer kon zeen en met her kon kuier'n, ik kon mien va en moe dan loat'n zeen hoe alles is veranderd bie vrogger 'erekkend. ' t Zol ech mooi wèèn ma dat geet neet meer.
Tukkervreend , Even voorstellen. In de 1ste wijkkrant vlh nieuwe jaar heb ik van de redaktiekommissie ~~ gelegenheid gekregen om mezelf als."nieuw.persoon ll ,:~or te stel~en. M1Jn naam is Jeroen d'Ailly en ik werk ln het Jeu~d-en wlJ~centrum Nleuwla~ds weg sinds September vorig jaar. Dus zo erg nleuw ben lk nu ook weer nlet. In het wijkcentrum houd ik me bezig met het z.g. buurtopbouwwerk. Da~ betekent dat ik o.a. werk met bewonerskommissies vld Boomsplaats, de Blezenstraat en het bestuur van de wijkkommissie. Alleen al bij het bestuur vld wijkkommissie komen zoveel wijkproblemen op tafel dat ons nog heel.wat werk wacht. Daarnaast ben ik ook regelmatig in de weer met het proJekt 11Graag gedaan". In de vorige wijkkrant heeft U daar al ?~er kunn~n lezen. Ik hoop dat U zich nu een beet~e ~unt ,:oorstellen wat mlJn werk lS. Natuurlijk ben ik, naast de kommlSSles d7e.~r voor b~~aalde za~en bestaan, bereikbaar voor allerlei vragen of moelllJkheden blJ renovatles en dergelijke. Het telefoonnummer is 15572. . . Ondanks de vele problemen die er in de w~jk bestaan, vlnd lk de Rietl Nieuwland toch een wijk met een aparte elgen sfeer. Maar het staa~ als een paal boven water dat er veel te verbeteren valt aan de leefbaarhel~. Daarbij wil ik mensen, die zich daarvoor inzetten, helpen. Daarom ben lk er zeker van dat ik velen van U nog zal tegenkomen. Tot dan. Jeroen d'Ailly.
--------- -
--
Cf)
n VEGIS.
/'
~~~~,.,...
,
.
'" ' -~ ,...,. - . ~'\'I.~
't Is a wa'n jaar of wat 'eled'n dat miene vrouwe en ik ze~ de ge~ met 'n toeringkas naar Zwitserlaand zint 'ewes. Het gezelschap bestun aet boerIn, börgers en zaak'nluu en er war'n ook nog 'n koppel alleenstaande wichter bie van urn en de 20 jaar, dee nog in her kalverjoar'n war'n. Angoan en lach'n dat kond'n ze. Toen wie de grèèns overgung'n zee 'k teg'n miene vrouwe - " 'k geleuve vas dat er ook 'n boerIn echtpaar oet Tubbegge in de busse zit" -. Dat stun mie merakels bes an want veural de eerste dag'n weej neet g08d waar ie oe bie an zölt sloet'n. 'k Kreeg wa geliek want toen wie zo teg'n 'n uur of elf veur de eerste maal koffie gung'n drink'n trad 'k op hen toe en zee " as 'k mie neet vergis dan woont jullie an de Vasserwep: in Tubbegge 11. 11 Joa, joa dat hej wa good en as 'k g08d kiek dan heb 'k oe ook wa eens eerder an'etröff'n, neet waar Diene 11. 't Doerde neet zo arg lange of wie wörd'n oarig kunnig met meka en Jans en Diene vertell'n ons dat ze veur de eerste maal boet'n Tubbegge gung'n. Ze woll'n de barg'n in urn 't jodel'n te leer'n. Noa de koffie toen wie weer in de busse gung'n zitt'n zee 'k teg'n miene vrouwe - 11 'k geleuve dat wie met Diene en Jans nog wa iets zölt metmak'n, daar heb 'k zo'n veurgevuul van want ze hebt beid'n helemaal geen ondervinding in 't reiz'n, woch ma eens ofi' Op den eerste oav'nd toen de busse veur 't hotel ree, waar wie 7,oll'n bliev'n, kreg'n wie de slöttél van onze reisgids van de slaapkamer. 11 Woarum laat ze daar zo'n stuk brandholt bie anhanp;'n " vreug Diene an her Jans. Jans gaf mie 'n knipeuv,ke en 'k zee daarop teg'n ziene Diene I1 dat d08t ze in alle hotels aj den slöttel laat vall'n·-dan ~ön ie urn better wee;rvind'n " -.. . " Hoe gaat wie n08 naar bov'n " vreug Dien 11 'k zee geen ledders of 'n zolderloek ". " rlJaak oe ma geen zorg' n hierover " zee' k, gaat ma achter mie an, dan gaat wie allemaal met de lift naar bov'n. Miene vrouwe en ik zölf mut ook naar dezölfde verdeeping as oewluu. De koffers en oewe karbi~se kön ie hier wa loat'n staan dan hej de beide haand'n vriej. Wie zint met veka~nsie en ie hooft niks te doOn. De piekalo brengt ons straks de koffers en de karbiese in de kamer. Gelukkig zat'n wie neet zo arg lang in de zoegkoffer. Jans en Diene kreg'n kamer 161 en 'k zee teg'n her - " mooi of neet, alles geliekvloers, 't waswater hej zo bie de haand en as Jans vanoav'nd nog 'n fleske wil drink'n dan kön ie dat deur diss'n kuierdraad bestell'n" -. 11 Dat hef e neet neudig " zee Dien - 11 he hef nog wa iets met'enömm'n in 'n melkflesse, mag ie ook zin krieg'n dan kom ie met oewe vrouw ma eens efkes kuier'n 11 - . H et stun Jans neet zo arg bes an dat er twee ledi~ant'n stund'n met doartuss'n 'n kastje waar 'n paar gleeskes met water op stun. " Wie mut wa oppass'n 11 zee Diene - " dat wie er neet oetvalt want wie könt meka neet vasholl'n " -. "Laat wie 't vanoaver..d ma eerst ev'n ankiek'n hoe It ons geet ans trek 'k morg'noav'nd 't spul an meka" zee Jans. "D08t ma hennig an" zee Dien "ie könt 't spul van 't hotel neet zo ma ~apotmak'n" -. Later bleek dat Diene nog wa umsgeliek in slaap was 'evöll'n ma Jans kon et neet veur meka krieg'n. He lag ma te dreej'n van de ene kaant noar de andere kaant ma he kon neet in slaap komm'n. 's Nachts zo teg'n 'n uur of dree gung Jans opstaan, he wol zich eens ef~es vertred'n. He wol zien Dien neet wakker mak'n en op ziene blote vuut'n gung'e de gang op. 't Was er na stille, hier en daar braande 'n ~eerske an de muur. An 't end van de lange, sten'n gang kreeg'e 'n deur in de smiez'n met 'n rood legke er bov'n waar "TOILET" te lez'n was. Dat was veur urn 'n oetkomst, he har las van 't hop;e water en noa 'n kweteerke kwam Jans
opgelucht weer op de gang en wol terug noar ziene Diene op nr 161. Zoas Jans mie later vaak verteld hef kon e zich 't nummer van ziene kamer neet meer herinner'n, was 't noc nr 161 of 116 ? Op good geluk nam e de deurkruk va~ nr 116 in ziene voeste en joawa heur de deur was neet op slot. 't Was in disse sloapkamer ook na duuster en Jans deu arg veurzichtig de deur weer dich en zee - "Diene 'k bin er weer" -. Jans meern dat er een zachte kreun was te heur'n oet 't berre van Dien. Dat was 'n good tek'n. He kreup stief onder de dekkens en völ noo zo in sloap. 't Zal urn en noabie half neg'n hebb'n 'ewes de volgende morg'n toen Jans zien heufd iets op zie gung legg'n, wat was dat veur'n raar geluud, gung zien Dien noc a oet berre of zol ze las hebb'n van 't ett'n van gisteroavend. Ze löp rechttoe rechtan op zien ledikant àf, zeker urn de gedien'n iets lös te trekk'n Toen Jans meende dat zien Dien heel kot bie zien ledikant was, nam e ziene ka~ns waar. He gung keers rechtop in berre zitt'n en zee met 'n sch08ks gezich - "Ha mie'n Dieneke, heb ie wa g08d 'esloap'n venach zonder mie, toa kiek mie eens efkes leef an" -. Jans wol nog meer zegg'n ma toen e g08d keek zag e dat 't ziene Diene helemoal neet was. Ziene og'n wörd'n net zo groot as schöllekes. 't Jonge deerntje dat van schrik begun te jank'n kröp weer in berre. Jans was helemoal van de wies. He gung oet berre, gung veur 't deerntje stoan. Ze huulde neet meer en begun wat te lach'n teg'n Jans. Ze har 'n merakels mooi nachthemd an met oallemoal kleine peerdjes er op. Jammer veur her dat er nog geen ruitertje bie was want urn zo te zeen wol ze dIer wa een hebb'n. Misschien zag Jans no~ wa meer mooie ding'n, veural toen 't meeke de koffer lösdeu urn 'n paar sloff'n te pakk'n. Zonder iets teg'n Jans te zegg'n gung ze de gang OP. Ditwas veur Jans ook 't goeje moment urn noar kamer nr 161 te goan. Onderweg doarhen kwam e zien Dien teg'n met 'n grote witt'n tukdook veur her gezich. Ze was verdreetig want ze was her Jans kwiet. "Waar heb ie toch e zett'n venach. 't Is niks weerd veur oe urn alleen te sloap'n, ie liekt wa'n windh08nd, nooit bie de deur aj er mut wéén. Ze mut oe an 'n baand legg'n". Doot oew tukd08k noo ma weg en holt oe eens efkes stille. Iedereen kan zich wa'n moal vergiss'n. As ie denk't da 'k in dit hotelhoes op jach bin noar andere vrouwluu, dan goa ie ma rechtsumkeert weer noar Tubbegge. Geleuve mie ma gerus da'k et arg moeilik heb 'ehad en wie mut blieje wez'n dat 't deerntje van nr 116 'n leef ding is. As wie straks de stad ingaat koop 'k veur her 'n oarig presentje as herinnering veur disse onvergettelijke nacht. Ze hef mie beloofd dat ze er met geen een over zal proat'n ook neet met de schaffeur en dat is mie nog wa heel wat weerd en oe toch zeker ook wa of neet soms ? "Joa" zee Dier.. efkes doarnoa, "dat is heel goed van oe bedach en laat wie dan ook disse vekaélnsie 't deerntje extra loat'n geniet'n van onze ,cèènt'n, doar mark'n wie toch niks van". 't Meeke van kamer 116 wenst natuurlik onbekèènd te bliev'n, hef op de vekaansie in het Zwitserse laand neet völ gèèld oet'egev'n en noaderhaand kreeg ze van Dien en Jans 'n kladd'n-gèèld erbie toen ze weer in hoes war'n.
Tukkervreend. 't geet de leu met de veurnemmens dee ze maakt net as de slager met ziene wost; as ze maakt zint, wodt ze an andere leu ~averlaoten. Watleu leegt al as ze "godendag" zegt !.
Ué
/
7
eET TUKKE1tlJAANJ.
Wat Willem van 'n Snoeverd overkwam. Wat 'k oewluu noe goa vertell'n is ech woar 'ebeurd argens in 'n dorp in ons Twentelaand, ma 't is wa 'n joar of wat 'eled'n. In welk dorp mag 'k oe neet zegg'n want meneer pastoor hef mie toendertied 'evroag'n bie 't schriev'n van dit stukske neet de naam van ziene pastorieje op It pepier te zett'n. ' t Maakt ook neet zovölle oet woar ' t zich hef of'espöld. As knech van de doodgreewer maakte Poss'n Graads altied de grafkoel'n op kösters kèèmpke (karkhof) achter de karke. Dat was zo zien wark en dat deu a joar'n en meespats helemoal alleen, ma wa met de neudige zorg. De köster, meneer pastoor en ook de dorpsluu hadd'n er nimmer wat op' an te mark'n. Poss'n Graads was wat an de doore kaant en arg in zich zalf 'ekeerd. Op den dood'nakker zorgde heerveur dat er altied twee grafkoel'n kloar war'n want zoas he dat zee - "ie könt nooit wetln wat er gebeur'n kon" - • He har doar zo ziene eig'n gedach'n over en de köster leu urn zien gang ma ~oan. Op 'n dag toen Poss'n Graads in ziene pilosche bokse weer an 't greèw'n was urn In grafkoele te mak'n was er karmse in ' t dorp. Een deel van de dorpsstroat gung langs de karke en Poss'n kon as e over de hegge keek de dreeijmölle zeen stoan. Toen e zo drok in de weer was met ziene schuppe gung Willem van din Snoeverd met zie'n Popp'n Dient je op de fietse langs ' t karkhof. Willem kreeg Poss'n Graads in de smiez'n en zee - "Allo Graads, ie mut In betje opscheet'n met oewe pierekoele ans kom ie nog te laat op de karmse. As 'k oe vanmiddag nog op de karmse treffe dan za'k oe trakter'n op 'n borrel of op 'n spekbukking" -. "Dat kump wa goed Snoeverke, eers mur 'k mie wark goed ofmak'n. Alvas völle wille met meka en doet hennig an met oew tortelduufke, loat ze oe ma neet votfladder'n" antwoordde Poss'n Graads en smeet ziene schoefkarre vol met gèl zaande Noa 'n zetje was de koele kloar en Graads zette ' t kleene benkske (bankje) an de achterkaant van de grafkoele, dit benkske was veur meneer pastoor as den op de kneen'n mos goan ligg'n urn te bidd'n. Over de lösse koele lee Graads 'n paar gruüne denn'ntekk's zoas he dat gewoon was. Dan kond'n er geen knien'n of hazln invall'n. t~n
van de eerst'n, den op de middag noar de karmse gung was Pepper Jans, 'n jong keerl van zo'n veertig joar, den nog neet 'etrouwd was. Pepper Jans was veekoopman en he was arg gezeen bie jonk en old. He kon goed proat'n en haandelln en he was ook neet te beroerd um 'n ander In plezeer te doen. He kreeg a na gauw genog van It geslèènter op de karmse en gung met 'n paar boerin In borrel drink'n in de harbarg. Tegen half veer wol Pepper Jans op It hoes an. Urn neet zo wied te hoev'n lop'n gung e langs 't karkhof. Zonder are; keek.lepper Jans over de hegge en zag 't benk~ke stoan. He dach bie zich zolf Ik heb nog wa efkes de tied, doar op 't benkske kan Ik mooi goan zitt'n urn oet te russin. He keek urn zich hen, ' t peurt je stun lös, he zag er geen een lop'n en It doerde neet lange of Pepper Jans zat a te sloap'n op It benkske. Schienbaar was a neet goed goan zitt'n of dat den foezel begun te wark'n, ma opeens völ Jans veurover in de grafkoele. He heul alles heel en he wörd'n er ook neet wakker van zoas he mie dat noaderhaand verteld hef.
-------
--
--
-
--------
/
8 Vervolg TUKKERLAAND. Pepper Jans har er misschien dree kweteer in de koele 'eleg'n toen he opeens verschrikt wakker wörd'n, he was nog helemoal beduzeld. He keek um zich hen, zag en vuulde niks ans as zaand ma bov'n zien heufd hördee 'n zacht gefluster. An 't geproat kon Pepper Jans mark'n dat Willem van din Snoeverd an 't gekschèr'n was met zien Popp'n Dient je. Willem har 't grootste woord, zien Dient je zee neet na völle, zo noe en dan koerde ze wat ma dat was neet te verstoan veur Jans, den zich zo stille höl as 'n moes. Deur de gruüne denn'ntekk's kon Jans goed zeen hoe Willem ziene beide arm'n um ,zien tortelduufke sleu en her goed bie de kneppe (heup) hen en weer schudde en ineens harop zee - rr 'k bin wa zo stark dat Ik oe wa in twee stukk'n drukk'n kan 11 - . Pepper Jans kon zich bienoa neet good holl'n en he har op de lipp'n - doet mie dan de helfte met - ma vernèmstig as 'n koopman mut wèèn zee e toch ma niks. Jans dach bie zich zölf 't zal mie beniej'n of Willem nog andere frats'n oet zal hal'n want Willem was er ook één van din Snoeverd. Popp'n Dient je leu her been'n met de eig'ngebreide sajetsöks tuss'n de dann'n tekk's hen en weer stangel'n en zee - IlWillem doet hennig an met mie, 'k bin neet van iezer en stoaI" -. 't Leup onderwiel teg'n half zesse toen Dient je an Willem vreug hoe laat 't toch wa zol wèèn. " As miene klokke neet stille steet dan is 't noe over 'n half uur um en noabie zes uur 11 zee WilIem. " Dat mèèn ie toch neet ", zee Dient je en was meteen in de been'n en knupte her knupduukske weer vaste en zee - " dan wördt't drok tied veur mie um noar hoes te goan, mie va steet mie straks a op te woch'n an de stroatkaant, um zes uur mur Ik mie va help'n um de beest'n te melk'n" -. Toen kon Pepper Jans zich neet meer goed holl'n en zee met 'n zwo are stemme vanoet de grafkoele - " dan wordt 't veur mie ook drok tied um noar hoes te goan ans mut ze met 't ett'n nog op mie woch'n rr - . Dient je en Willem gung'n kotbie meka stoan, 't meek'n trök helemoal wit of en Willem begun erbie te stotter'n. 'n Paar markkloaw'n fladderd'n wild hèn en weer. Ze wuss'n neet wat te zegg'n, ma noa 'n minuut of tien zee Willem rr allo op de fietse en binn'ndeur op 't hoes an 1I -. Zonder um te kiek'n gung'n ze beid'n as gekkin over de weg. Toen 't jonge spul vot was 'egoan klauterde Pepper Jans oet de koele en he kon zien lach'n neet loat'n. 't Doerde neet lange of in 't dorp en ook in de boerschopp'n vertelde Pepper Jans wat Poppin Dien en Willern van din Snoeverd haddin metlemaakt op It karkhof. Poss'n Graads kon er neet urn lach'n. He hef wa dree dag'n bie de grafkoele hen en weer 'elop'n en met zich zölf overleg wat er noe toch wa mos 'ebeur'n want volgens Graads was de koele neet meer te gebroek'n umdat Pepper Jans erin har 'eleg'n met foezel in ziene hoed. Noa wat hèn en weer geproat met de köster smeet Poss'n Graads de koele weer dichte en greeuwde vlak bieje 'n nieje koele. Den Zundag erop hef den ollin meneer pastoor in de karke de karkgangers de wach an'ezegd urn zich neet zonder noodzaak op 't karkhof op te holl'n. Popp'n Dient je zee later teg'n mie - " 't Was Willem zien bedrief urn noar It karkhof te goan, he wol Poss'n Graads rnèt hebb'n noar de karrnse. Ma wie konn'n ern nargens vind'n en toen Willem 't benkske zag staan zee e teg'n mie allo Dien 't is hier nog wa net zo mooi um te zitt'n as in de harbarge. Wie konn'n toch neet wet'n dat Pepper Jans in de koele was goan sloap'n " -. Ma loat Pepper Jans wèèn wat e is he hef 't wa goed 'emaakt noaderhaand met Poss'n Graads, den deur zien gedoe 'n nieje grafkoele mos mak'n. En onzin meneer pastoor hef 't ons neet kwoalik 'enömm'n. 't Was dan ook geen arge zunde, ma vergett'n za'k 't nooit of wör 'k ook honderd joar, ma Willern wil er leever neet over proat'n want he is bang dat e er nog 'n bienaambie krig, ma dat zal wa lös lopln dunkt oe dat ook neet ? TUKKERVREEND.
