Programma Kas als Energiebron
Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart
Inhoud • • • • • •
Kenmerken glastuinbouw Introductie Programma Kas als Energiebron Ambities geothermie Aanpak geothermie en stand van zaken Uitdagingen voor de toekomst Conclusies
Kengetallen glastuinbouw Aardgasgebruik
9 % Ned. gasgebruik
Energiekosten
20 – 25 % v.d. bedrijfskosten
Energie-efficiëntie
1980: 100 2008: 30 10 % van nationale productie • 10.000 ha • € 5,2 miljard
Elektriciteitproductie door glastuinbouw • Totaal oppervlak • Productiewaarde
Bron: LEI-WUR, 2009
Waarom Kas als Energiebron
⇒Voorzieningszekerheid / prijsontwikkeling ⇒ Klimaat ⇒ License to produce
Afspraken Agroconvenant glastuinbouw 2020 • 45 % minder CO2-emissie t.o.v. 1990 • Verbetering e-efficiency met 2 % per jaar • 20 % duurzame energie
Kas als Energiebron: Actieprogramma van LTO Glaskr, PT, LNV, .... om deze afspraken te realiseren
Aanpak Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Energie besparen besparen Energie
Teeltstrategieën
Licht
Duurzame energiebronnen energiebronnen Duurzame
Zonne-energie
=> Er is niet één oplossing!
Geothermie
Biobrandstoffen
Fossiele energie energie Fossiele efficiënt inzetten inzetten efficiënt
Duurzame(re) elektriciteit
Overig Overig
Duurzame(re) CO₂₂
Ambities geothermie 2020
2011
2020
CO2- emissie reductie 2020
120 ha
500 ha
ca. 5 %
6.000 ha
6.000 ha
ca. 65 %
Areaal
geothermie WKK
Acties geothermie 2004 - 2005 Haalbaarheidsstudie Conclusies: geothermie interessant => als basis-energievoorziening in clusters => met name voor niet-belichtende bedrijven => met name indien externe CO2 beschikbaar is => diverse kansrijke locaties in o.a. NH, ZH en Friesl. => potentie vervanging 6 % fossiele energiegebruik
Acties geothermie 2005 - 2007 Eerste praktijkproject Maatwerkgarantstelling LNV & Productschap Tuinbouw • • • • •
Boring tot 1,7 km Water van > 60 C Verwarming 15 ha vleestomaat Extern CO2 Geen belichting
Acties geothermie 2007 - 2008 • Tweede project A en G van den Bosch • Regeling Marktintroductie Energie Innovaties LNV – aan 9 projecten subsidie toegekend
• Update haalbaarheidsstudie 2005 => potentie: 10% tot max. 20 % vervanging fossiel
Acties geothermie 2009 • Regeling Marktintroductie Energie Innovaties LNV – aan 12 projecten subsidie toegekend
• LNV/EZ Garantieregeling ‘misboring’ van start; bijdrage Rabobank • Samenwerking KaE, provincie en gemeente bij geothermie clusterproject Koekoekspolder • Verkenning geothermie met hoge temperatuur warmteopslag
Acties aardwarmte 2010 • Start praktijkproject Ammerlaan in Pijnacker • Oriëntatie haalbaarheid geo-elektriciteit • Evaluatie pilot garantieregeling • Vormgeven nieuwe samenwerking provincie, gemeente, glastuinbouwondernemers en KaE voor realisatie nog vier projecten
Stand van zaken 2010 -2011 • • • •
Financieel economische crisis in glastuinbouw Beschikbaarheid vreemd kapitaal knelpunt Financiering van aardwarmteclusters is knelpunt Bij huidige gasprijs t.v.t. geothermie lang
=> Vertraging realisatie voorgenomen projecten
Uitdagingen voor nabije toekomst • Verlagen investeringskosten • Bijdrage onrendabele top (SDE voor duurzame warmte als vangnetregeling) • Goed werkende faciliteit voor afdekking risico misboring • Toegankelijkheid beschikbare geologische kennis • Pragmatische planning ruimtelijke ondergrond • Vlotte doorstroming vergunningaanvragen • Gebruik meerdere lagen mogelijk? • Nog betere warmte-uitnutting.
Conclusie • Ambities geothermie glastuinbouw 2020 haalbaar • Tempo praktijkrealisatie moet omhoog • Per regio goede voorbeelden realiseren i.s.m. gemeente en provincie daartoe: ⇒ verbetering garantiefaciliteit urgent ⇒ financieringsmogelijkheid moet worden verbeterd ⇒ realiseren van vangnetregeling onrendabele top
Tot slot
Bedankt voor uw aandacht! Vragen?
