GEO her-audit rapport. Twentsche Golfclub. Twentsche Golfclub Mei adviesbureau voor natuurbeheer en landschapsoptimalisering

GEO her-audit rapport

Twentsche Golfclub

Twentsche Golfclub Mei 2014

NLadviseurs

adviesbureau voor natuurbeheer en landschapsoptimalisering

Colofon Deze rapportage is opgesteld door NLadviseurs Mei 2014 NLadviseurs Larensteinselaan 26 B 6882 CT VELP 026-7851440 [email protected]

Copyright: Alle rechten voorbehouden. Voor vermenigvuldiging van, of zinsnedes en afbeeldingen uit deze rapportage gelieve contact op te nemen met NLadviseurs.

GEO her-audit rapport Twentsche Golfclub

GEO her-audit rapportage Twentsche Golfclub Op 3 april 2014 heeft GEO verifier Guido Hamelink van NLadviseurs de Twentsche Golfclub bezocht ten behoeve van het verlengen van het GEO certificaat. De onderstaande teksten betreffen de Nederlandse versie van het verifier rapport zoals deze ook op de website van de Golf Environment Organization te vinden is.

Samenvatting De Twentsche Golfclub is opgericht in 1926 en bespeelt sinds 1997 een 18-holes golfbaan in Ambt-Delden welke is ontworpen door golfbaanarchitect Tom MacAuly. De golfbaan maakt onderdeel uit van landgoed Twickel. De afwisseling in het landschap geeft een rijke diversiteit aan planten en dieren en biedt een prachtige omgeving voor de golfsport. De golfclub is in 2006 en 2009 ge-audit voor het destijds Committed to Green certificaat is uitgevoerd door de heer Alfred Touber en de heer Klaas Feitsma op 16 februari 2006. Na de overzetting naar het GEO certificaat in 2011 is deze audit in 2014 de eerste her audit. De golfclub heeft op 1 april 2006 het certificaat uitgereikt gekregen. Tijdens het overleg geeft de voorzitter van de baancommissie duidelijk aan wat ik in de rest van het gesprek verder onderbouwd zie: De Twentsche Golfclub heeft oog voor de natuur in al haar verscheidenheid. In de afgelopen drie jaar is er veel gedaan om de kwaliteit van de golfbaan en de bijhorende accommodaties te optimaliseren. Dit heeft geleid tot onder andere een toename van de biodiversiteit, zoals het voorkomen van de koningsvaren en de verspreiding van de brede wespenorchis. Op een heel ander vlak is er een mooi resultaat behaald door het gasverbruik van 20.000m3 naar 4.000m3 per jaar terug te dringen. De golfclub is zeer betrokken bij de diverse partners die het onderhoud uitvoeren en de horeca exploiteren. Er is veel aandacht voor een goede samenwerking met deze partijen en er wordt in gezamenlijkheid gewerkt aan het optimaliseren van de golfbaan en de organisatie.

Conclusie De Twentsche Golfclub heeft aangetoond de afgelopen drie jaar zich wederom te hebben ingezet om de golfbaan en het beheer te verduurzamen. Niet alleen op het gebied van natuur, maar ook op de andere aspecten van GEO. We raden wel aan om diverse zaken zoals beschreven in de continual improvement points, vast te leggen op papier, omwille van het behouden van deze positieve lijn in denken en doen. Door de positieve houding van de club en hun inzet om van de golfbaan een duurzaam thuis voor mens en dier te maken, kijken we uit naar de volgende her-audit.

Hoogtepunten van de hercertificering De grootste verrassing betrof de daling van 75% in het gasverbruik door de installatie van zonnepanelen. De golfclub blijft naast deze enorme besparing nog steeds kritisch op energie en waterverbruik. Dit heeft geleid tot het onderzoeken van aanvullende maatregelen voor een verminderd energieverbruik. Ook de aandacht voor de landschappelijke waarden komt terug in de werkwijzen van de club, zoals het respecteren en gebruiken van bouwstijlen die kenmerkend zijn voor het landgoed en de regio bij de verbouwing van het clubhuis. Verder was ik onder de indruk van de betrokkenheid en inzet van de diverse commissie- en bestuursleden en greenkeeping bij deze prachtige golfbaan.

63


1. Landschap en biotopen Algemene toelichting Variërend van open graslanden en waterpartijen naar meer gesloten bossen is er een variëteit aan leefgebieden op deze golfbaan terug te vinden. Naast de prachtige natuur, is er ook veel zorg en aandacht voor de inrichting van de erven bij het clubhuis en bij de werkplaats. Er is veel aandacht voor onderhoud met oog op lokale en cultuurhistorische gebruiken, denk hierbij bijvoorbeeld aan erfbeplanting met beukenhagen en fruitbomen.

Geraadpleegde bronnen en onderzoeken De zandige, veelal voedselarme bodems bieden genoeg mogelijkheden voor bijzondere milieus waarin diverse zeldzame planten- en diersoorten zich thuis voelen. Denk hierbij aan de moeraswolfsklauw (Lycopodiella inundata) en de ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia), maar ook aan heikikker (Rana arvalis) en watersnip (Gallinago gallinago). Het baanbeheer, beheer en onderhoud aan de spelelementen, wordt uitgevoerd door aannemersbedrijf De Enk groen en golf (voorheen Heijmans Sport en Groen). Het beheer aan de meer natuurlijke elementen wordt grotendeels door leden van de golfclub zelf uitgevoerd dan wel begeleid. Er is een natuurbeheerplan opgesteld waarin de streefbeelden en doelen zijn beschreven. Aan de hand van een jaarplan wordt vervolgens het beheer verder ingevuld.

Leefgebieden en benamingen Een deel van de golfbaan maakt onderdeel uit van de Ecologische hoofdstructuur waardoor er mogelijkheden zijn voor het ondersteunen van natuurdoelen die de golfbaan overstijgen.

4

Aan de hand van markeringen in het veld en aantekeningen op een baanplattegrond, wordt de greenkeeping op de hoogte gebracht van aanwezige beschermde flora- en fauna. In het natuurbeheerplan staan geen richtlijnen vermeldt voor het in achtnemen van de voorgeschreven maatregelen om te kunnen voldoen aan de Flora- en faunawet. Er zijn geen specifieke gedragscodes waar de golfclub zich momenteel aan committeert, de borging op dit onderdeel is feitelijk onvoldoende.

De Twentsche Golfclub speelt op een golfbaan die onderdeel uitmaakt van het natuurlijke Landgoed Twickel


Grassoorten De ambitie met betrekking tot de grassoortensamenstelling is in de afgelopen drie jaar sterk aangepast. Er is gekozen voor een koerswijziging om van hoofdzakelijk roodzwenk naar hoofdzakelijk struisgras op de greens te gaan. Door een onafhankelijke partij wordt de kwaliteit van de grasmat beoordeeld. Op basis hiervan ontstaat een goed inzicht in de kwaliteit en voortgang.

Activiteiten behoud en verbetering De afgelopen jaren wordt er aan de hand van maaien en afvoeren en beweiding gewerkt aan verschraling. Aan de hand van de uitgevoerde planteninventarisatie zijn er directe aanwijzingen dat deze maatregelen effect hebben. Diverse leden van de golfclub zijn zeer begaan met de natuur op de golfbaan en zetten zoveel mogelijk in op optimalisering. Het beheer is helder gestructureerd, en valt onder de verantwoordelijkheid van de baancommissaris. Locaties waar het natuurbeheer moet worden uitgevoerd zijn wel beschreven, maar slechts beperkt op kaart vastgelegd. Dit zorgt voor een beperkt overzicht voor betrokkenen. De golfclub is zich ervan bewust dat er meer natuurpotentie is dan dat dat er momenteel wordt benut. Voor de golfclub hangt dit direct samen met de beschikbare capaciteit en middelen.

Punten ter verbetering ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼

Opstellen beheerkaart, vastleggen op kaart van beheerdoelen; Borging werkwijzen ten behoeve van de zorgplicht Flora- en faunawet; Aanvullende inventarisatie voor Tabel 1, 2 en 3 soorten van de Flora- en faunawet; Meer inzicht in de lange termijn visie op beheer en onderhoud van de golfbaan; Borging van de boomveiligheid door meer accurate verslaglegging; Jaarlijks onafhankelijk onderzoek naar de baankwaliteit door een extern deskundige.

Een groot deel van de waterpartijen hebben natuurlijke oevers.

65


6

Op het clubhuis zijn zonnepanelen geïnstalleerd die al een besparing op het gasverbruik hebben gerealiseerd.

De golfclub heeft de wens om te onderzoeken op welke locaties bewegingsmelders kunnen worden geplaatst.


2. Water Algemene toelichting De Twentsche Golfclub heeft aangetoond zorgvuldig met water en waterbronnen om te gaan. Niet alleen maken zij gebruik van diverse bronnen, ook gebruiken zij weersverwachtingen om de uiteindelijke watergift te bepalen. Door slim gebruik te maken van waterberging op de golfbaan, voorziet de golfclub zichzelf van irrigatiewater.

Verbruiksbronnen en niveaus Het leidingwaterverbruik is de afgelopen jaren redelijk constant gebleven op 2013 na. Na de verbouwing van het clubhuis is het verbruik afgenomen, maar of dit met de verbouwing samenhangt kan over een langere periode worden aangetoond. Er zijn wel een aantal directe maatregelen getroffen zoals nieuwe, verbeterde keukenapparatuur en waterbesparende sanitaire voorzieningen die besparingen in de hand hebben gewerkt.

Irrigatie en efficiëntie Voor de beregening van greens, tees en fairways wordt oppervlaktewater benut (hole3). In perioden van grote droogte wordt dit indien nodig aangevuld met grondwater uit een bron. De behoefte aan beregening, en daarmee het gebruik van oppervlaktewater, wordt bepaald na beoordeling van neerslag, weersverwachting en bodemvochtigheid (op zicht). Ook worden de holes die meer beschut liggen anders behandeld dan de holes in het open veld. Er wordt gedurende het voorjaar bewust zoveel mogelijk water in het gebied gehouden zodat er optimale infiltratie in het grondwater plaatsvind en er vooral een optimale watercapaciteit is voor de beregening van de golfbaan.

Andere activiteiten De golfclub zal in de komende periode een watermeter plaatsen waardoor er een exacte meting kan worden uitgevoerd naar het beregeningswaterverbruik. Verder stellen we voor om meer objectieve bodemvochtmetingen uit te voeren waardoor er scherper gestuurd kan worden op benodigde watergift en bovendien kan de hoofdgreenkeeper zich hiermee beter verantwoorden. Voor het leidingwater is een kwartaalmeting van het leidingwater aan te bevelen om tijdig schommelingen te kunnen waarnemen die wellicht te herleiden zijn naar disfunctionerende apparaten of lekkages.

Punten ter verbetering ∼ ∼ ∼

Plaatsen watermeter in de leiding voor beregeningswater; Bodemvochtmetingen uitvoeren; Regelmatige (kwartaal of maandelijks) monitoring leidingwaterverbruik.

3. Energie en hulpbronnen Algemene toelichting De Twentsche Golfclub heeft de afgelopen jaren het gasverbruik met bijna driekwart verlaagd. Deze uitzonderlijke besparing is het resultaat van een omschakeling naar het opwekken van eigen energie en het installeren van diverse energiebesparende apparaten.

Consumptiebronnen en niveaus Voor het clubhuis, werkplaats en bijvoorbeeld de beregening van de baan wordt energie verbruikt. Aanpassingen aan het clubhuis in de afgelopen 3 jaar hebben gezorgd voor een vergroting van het vloeroppervlak. Dit heeft er toe geleid dat er meerder functies gecombineerd kunnen worden in 1 pand. Zo is er een uitbreiding van de restaurantfunctie en de golfshop aan toegevoegd. Het combineren van deze functies leidt tot meer energieefficiency.

Diversifiëring van bronnen Er zijn diverse aanpassingen doorgevoerd die leiden tot een aanzienlijke besparing in het gasverbruik. Het gasverbruik is van ruim 20.000m3 naar een kleine 4.000m3 teruggedrongen. Deze bezuiniging hangt direct samen met het plaatsen van zonneboilers.

67


8

Achter het clubhuis is een containerplaats aanwezig waar verschillende afvalstromen worden gescheiden.

De wasplaats heeft een vloeistofdichte vloer, zodat er bij het schoonmaken van machines geen schadelijke stoffen kunnen weglekken in het grondwater.


Activiteiten tot vermindering De golfclub is voornemens om verder te onderzoeken welke besparingsmogelijkheden er zijn en zal zo een aantal extra bewegingsmelders plaatsen en wanneer aan de orde de huidige warmwaterketels vervangen door hoogrendementsketels.

Punten ter verbetering ∼ ∼ ∼ ∼

Mogelijkheden voor energiebesparing verder in beeld brengen zoals bijvoorbeeld meer bewegingsmelders en led-verlichting; Bij afschrijving van de verwarmingsketels overstappen op meer energie-efficiënte apparatuur; Onderzoeken of er mogelijkheden zijn energie af te nemen van een leverancier met duurzame energieopwekking; Richting de aannemer aangeven dat er waarde wordt gehecht aan energie-efficiënte aandrijvingsvormen.

4. Toevoerketen Algemene toelichting De Twentsche Golfclub wil haar leden en bezoekers een voortreffelijke baan en bijbehorende faciliteiten aanbieden. Ondanks dat dit beperkt op papier is uitgewerkt, neemt de club wel zijn verantwoordelijkheid door duurzame en lokale producten in te kopen. Het gebruik van chemische middelen staat onder toezicht van de hoofdgreenkeeper en de projectleider van aannemer de Enk om verontreiniging en uitspoeling te voorkomen.

Aankoopbeleid Bij de aankoop van producten en materialen wordt voortdurend gezocht naar een gunstige prijskwaliteitverhouding. Hierin speelt een zorgvuldige omgang met het milieu een belangrijke rol. Zo maakt de golfclub bij voorkeur gebruik van lokale leveranciers, kopen zij gecertificeerde producten in en letten een minimalisering van de hoeveelheid verpakkingsmateriaal. Er is echter nog geen inkoopbeleid vastgelegd op papier.

Toevoerketen/economic multiplier Op het gebied van inkoop zijn de basisgegevens aanwezig (afstanden tot leveranciers e.d.) maar veel aanvullende acties zijn nog niet op papier gezet. Wel geeft de golfclub aan zoveel mogelijk gebruik te maken van lokale leveranciers.

Grasgrondstoffen De zandige bodems van de golfbaan zijn gevoelig voor uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Het is noodzakelijk om een strikt beleid toe te passen waarin overmatig gebruik en gebruik op verkeerde tijdstippen wordt vermeden. De club geeft duidelijk aan waarde te hechten aan een zorgvuldig omgaan met deze stoffen en verbruik zoveel als mogelijk te beperken. In principe wordt alleen tegen onkruiden gespoten (klaver, madeliefje) en niet tegen schimmels. De aanwezige engerlingen op de golfbaan zijn afgelopen jaren pleksgewijs bestreden met gewasbeschermingsmiddelen. Door de insectenvlucht (o.a. meikever) in beeld te brengen op kaart kon er goed pleksgewijs worden gewerkt met insecticiden. Recent is er een groot aantal spreeuwennestkasten opgehangen om een meer natuurlijke bestrijding te stimuleren. Daarnaast is de ervaring van de greenkeeping dat er door het rollen van de greens een aanzienlijke lagere schimmeldruk is. Voor het optimaliseren van de graskwaliteit wordt er minimaal bemest. De greenkeeping maakt hiervoor gebruik van een bemesting- en gewasbeschermingsplan dat wordt opgesteld door de hoofdgreenkeeper in overleg met de projectleider van de Enk. Daarnaast zorgt de greenkeeping voor een vitale grasmat door voortdurend de kwaliteit van de bodemstructuur te beoordelen en te verbeteren met mechanische ingrepen zoals beluchting en een actueel onderhoudsplan.

69


Minimaliseren afval/hergebruik Afval van glas, plastic, papier, maaisel en graszoden worden gescheiden en waar mogelijk hergebruikt. Op de golfbaan zijn verschillende soorten containers (voor plastic en restafval)aanwezig om niet alleen het personeel, maar ook de gasten het afval te laten scheiden. Grasafval afkomstig van de fairways wordt niet opgevangen en blijft liggen, hetgeen bijdraagt aan het verminderen van de hoeveelheid af te voeren grasafval.


Hoofdgreenkeeper overlegt verbruiksgegevens gewasbescherming en bemestingscijfers en licht deze toe tijdens baancommissievergadering; Registratie van locaties met ziektedruk wordt verder gedigitaliseerd waardoor er meer mogelijkheden zijn om terug te kijken in de geschiedenis; Op het onderdeel inkoopbeleid wordt meer gedocumenteerd. Een actieplan met aandacht voor dit onderdeel zal de komende periode worden opgesteld.

5. Milieukwaliteit Algemene toelichting De golfclub houdt de uitgangspunten van de wet milieubeheer in het oog en conformeert zich hieraan door verantwoord om te gaan met risicovolle middelen en de gebouwen en accommodaties zorgvuldig in te richten. Aannemer De Enk, die het onderhoud uitvoert is ISO 14001 gecertificeerd.

Analyse waterkwaliteit 10

Voor de komende drie jaar is er de doelstelling om meer te gaan monitoren op waterkwaliteit. Het watersysteem is grotendeels gesloten en leent zich daarom goed voor het monitoren op al dan niet uitspoeling van meststoffen e.d. Verder is het zaak om een overzicht te vervaardigen waarin de verschillende benodigde certificeringen en controles zijn weergegeven met verantwoordelijkheden daaraan toegevoegd.

Afvoer afvalwater De afvoer van afvalwater voldoet aan de lokale en landelijke wetgeving. Zo is de wasplaats voor machines voorzien van een olie- en vetscheider en loost de werkloods het afvalwater op een septische tank welke met regelmaat wordt geleegd.

Hantering gevaarlijke stoffen De aannemer leidt het personeel op om op een verantwoorde wijze met gevaarlijke stoffen om te gaan. Zo weten de greenkeepers welke gevaarlijke stoffen in een beveiligde opslag moeten worden bewaard en beschikken zij over een spuitlicentie.

Preventie verontreiniging onderhoudsgebouw en clubhuis In de afgelopen periode heeft er een asbestsanering plaatsgevonden in de baan om vervuilde grond te reinigen. Bij de gebouwaanpassingen van het clubhuis zijn de regels omtrent milieu in acht genomen. De werkloods is voorzien van een vloeistofdichte vloer en het mengen van gevaarlijke stoffen gebeurt alleen hier.

Preventie verontreiniging golfbaan De golfclub onderneemt voldoende maatregelen om te voorkomen dat schadelijke stoffen uitspoelen door alleen op het meest geschikte moment chemicaliën toe te passen, niet in de buurt van waterpartijen te spuiten en randen van waterpartijen te monitoren op erosie. Deze maatregelen zijn opgenomen in het onderhoudsplan voor de golfbaan.



Overzicht van milieurisico’s en benodigde certificaten opstellen Overzicht van verantwoordelijke taken/rollen binnen de organisatie Waterkwaliteitsonderzoek oppervlaktewater

6. Mens en samenleving Algemene toelichting Een groot deel van de werkzaamheden op de golfbaan en in het clubhuis worden uitbesteed waardoor er nog maar een kleine groep personeel overblijft. Dit betekent niet dat de golfclub zichzelf ontslaat van de plicht om zorgvuldig met het personeel om te gaan. Zo wordt er in samenwerking met de lokale overheid, aannemer de Enk en de golfclub een werkplek ter beschikking gesteld voor iemand met afstand tot de arbeidsmarkt.

Tewerkstelling en opleiding Het personeel op de Twentsche Golfclub is voldoende opgeleid. Zo hebben de greenkeepers van de Enk een BHV cursus gevolgd, zijn zij geschoold in de omgang met gevaarlijke stoffen en wordt het personeel gewezen op het gebruik van de aanwezige persoonlijke beschermingsmiddelen.

Werkgroep voor duurzaamheid De hoofdgreenkeeper en leden van diverse commissies werken samen om de bedrijfsvoering op de golfclub verder te verduurzamen en het GEO-dossier te bewaken en aan te vullen.

Relatie met de lokale gemeenschap Zoals de club aangeeft zijn de banden met landgoed Twickel van groot belang. Dit landgoed heeft een rijke historie en is grootste particuliere landgoeder in Nederland. In het natuurbeheerplan wordt cultuurhistorie en landschappelijke waarden meegenomen als aspect. Er wordt structureel overleg gevoerd over het beheer.

Interne communicatie in een modern en historisch jasje: links het GEO-certificaat en rechts het suggestieboek

6 11


Grondgebruik De verbouwingen aan het clubhuis en het bijgebouw en de nieuwgebouwde tassenloods zijn uitgevoerd met veel aandacht voor de lokale bouwstijlen en cultuurhistorie. De tassenloods is bijna volledig ondergronds gebouwd en toegankelijk via een toegangsgebouw dat in bouwstijl aansluit op de overige bebouwing. De Boerderij Pek is volledig gerestaureerde boerderij waarin diverse functies samen zijn ondergebracht.

Juridische geschillen Niet van toepassing

Interne communicatie Er wordt regelmatig gepubliceerd over met name natuurzaken in de media die worden gehanteerd door de club (clubblad, nieuwsbrief/website). Met name van belang is de werkwijze die in de organisatie leidt tot het bepalen van de koers en het nemen van nieuwe besluiten. Hiervoor is een overlegstructuur ingericht die weliswaar intensief is, maar wel leidt tot gedegen besluitvorming.

Externe communicatie De golfclub neemt deel aan de jaarlijkse Birdwatchingday en Open dagen om omwonenden en lokale deskundigen te betrekken bij de golfbaan. Wanneer er grote werkzaamheden aan de golfbaan worden uitgevoerd, worden omwonenden hiervan indien nodig op de hoogte gesteld. Op de website is een aparte pagina aanwezig over natuur op de golfbaan en kunnen bezoekers van de website het fotoalbum met daarin ook natuurfoto’s bekijken.

12

Punten ter verbetering ∼

Verder uitwerken actieplan voor in- en externe communicatie.

De Twentsche Golfclub, een duurzame golfbaan waar mens en dier zich thuis voelt.

GEO her-audit rapport. Twentsche Golfclub. Twentsche Golfclub Mei adviesbureau voor natuurbeheer en landschapsoptimalisering

Recommend Documents