8
Fietsroute 8
Genneper Parken
Aan de zuidrand van Eindhoven ligt het oude buurtschap Gennep als een oase van groen en rust te midden van nieuwbouwwijken, wegen en hightech laboratoria. Vanuit het centrum van de stad ben je er zó, op de fiets. Bij de Genneper Parken vinden de Dommel en de Tongelreep elkaar om verder samen Eindhoven binnen te stromen. Juist hier is Waterschap De Dommel zeer actief. Er worden diverse maatregelen genomen die ertoe leiden dat Eindhove naren het hele jaar door droge voeten houden. Zo zorgt het waterschap ervoor dat, vlak bij de Locatellistraat, overtollig Dommelwater bij hoge afvoeren niet dwars door de stad stroomt, maar richting het Beatrixkanaal gaat. Zand en slib worden opgevangen in speciaal daarvoor aangelegde verbredingen in de beek, de Klot putten en de Vleut, zodat deze beken benedenstrooms in de stad niet dichtslibben. Omdat het opgevangen zand en slib vervuilende metaaldeeltjes bevat, is het water in de stad een stuk schoner. Vanaf station Eindhoven maakt u een boeiende fietstocht, die meerdere keren langs de Dommel en de Tongelreep voert. Naast verdeelwerken en slibvangen komt u onderweg twee oude watermolens tegen, de Genneper Watermolen en de Waalrese Volmolen. Vergeet niet om bij het Van Abbemuseum een kijkje te nemen bij de vispassage in de Dommel. De oevers zijn hier afgegraven en natuurvriende lijk ingericht. Als alles volgens plan verloopt, zien meer oevers langs de Dommel in Eindhoven er over een paar jaar zo natuurlijk uit. Vanaf de Genneper Parken gaat de tocht verder naar de bossen van Aalst en landelijke gehuchten als Heikant en Timmereind bij Waalre. Met onderweg natte beekdalen, akkers en fraaie boerderijen. Natuurlijk, er zijn aan de stadsrand ook bedrijventerreinen en snel wegen, maar dat is steeds maar even. Wat overheerst, is een gevoel van verbazing dat je zó dicht bij een drukke stad zó fraai en rustig in het groen kunt fietsen.
46
Praktische informatie Start- en eindpunt NS-station Eindhoven. Lengte 35 km, door de route vanaf het parkeerterrein aan de Anton Coolenlaan te fietsen wordt de route ingekort tot 27 km. Parkeren In Eindhoven Centrum parkeerterrein Fuutlaan-Noord, ma-za 9-18 uur, dagkaart € 3,Gratis op het grote parkeerterrein voor zwembad de Tongelreep aan de Anton Coolenlaan. Bereikbaarheid startpunt met OV NS-station Eindhoven. Fietsverhuur Eindhoven, Rijwielshop, Stationsplein 22, tel. 040 - 2436617 (vooraf reserveren). Fietsroutenetwerk De Kempen, www.routebureaubrabant.nl; in Eindhoven en Veldhoven wijkt de route soms af van dit netwerk. Eten en drinken Diverse horecagelegenheden in het centrum van Eindhoven Aalst, Hut van Mie Pils, www.mie-pils.nl Waalre, Herbergh ’t Loon, Café de Volmolen www.devolmolen.nl Veldhoven, Hof van Holland, Café de Leeuw.
47
Fietsroute 8
lengte 35 of 27 km
94 89
29 28
22
71 23
46
44 45
48
= 1 km
Topografische ondergrond (c) Topografische Dienst Kadaster Emmen
Routebeschrijving
Kijkpunten A Vispassage Van Abbemuseum De komende jaren krijgt de Dommel in Eindhoven een flinke opknapbeurt. Naast het Van Abbemuseum ligt een vispassage. Het water stroomt hier vanaf de brug bij de Wal via zeven natuurlijke treden een halve meter omlaag. Zo kunnen vissen voortaan stroomopwaarts zwemmen over de treden. Iets verder stroomafwaarts voert de Dommel pal langs de muren van het Van Abbemuseum. De oever ertegenover is verlaagd en ingericht als ecologische verbindingszone. De met zink en cadmium vervuilde waterbodem is uitgebaggerd. De Dommel geeft op deze plek een goede indruk van hoe de beek er straks op meerdere plaatsen in Eindhoven uit komt te zien.
Station – kp 94 Vanaf de centrumzijde van Station Eindhoven RD Stationsplein en Stationsweg oversteken. RD een winkelstraat in. Eerste straat LA, Dommelstraat ri kp 95. Na 300 meter bij Dommelbrug de Dommel oversteken, Parklaan. Aan het eind RA langs Landhuis De Laak. Eerste straat RA, Nachtegaallaan ri kp 94. Kp 94 – kp 89 Bij stoplichten en kp 94 RD, Bleekstraat ri kp 89. Bij volgende stoplichten weer RD langs Dommel. Aan het eind LA, Stratumsedijk. Bij stoplichten RA, Bilderdijk laan ri kp 89. Passeer het Van Abbemuseum aan rechterhand (kijkpunt A). Bij stoplichten en kp 89 RD, Bilderdijklaan ri kp 29. Kp 89 – Boutenslaan Langs de Dommel blijven fietsen, Jacob Catslaan. Waar fietspad bocht naar R maakt schuin LA straat oversteken en Jacob Catslaan blijven volgen. Gaat over in Poiterslaan. Aan het eind RA,
49 Van Abbemuseum
Elzentlaan. Op drukke Dr. Schaepmanlaan RA langs Parktheater. Eerste straat LA, Alberdingk Thijmlaan. Na 500 meter onder viaduct door fietsen. Boutenslaan – kp 71 Op splitsing RA, Boutenslaan. Via brug Tongelreep oversteken (kijkpunt B). Eerste fietspad LA, Genneper Parken. Het Historisch Openluchtmuseum passeren. Aan het eind LA verharde weg op. Na 500 meter bij de Anton Coolenlaan RA. Steek na 25 meter de weg over en rij fietspad op richting sportparken. * Kp 71 – kp 23 Op splitsing bij kp 71 RD Velddoornweg ri kp 23. Net vóór viaduct onder snelweg LA fietspad ri kp 23 en Van der Valk-Motel. Na 200 meter de Tongelreep oversteken. Aan het eind Aalsterweg oversteken en op parallelweg RA. Net vóór viaduct onder snelweg LA even parallel aan afrit. Gaat over in beukenlaan. Kp 23 – kp 46 Op kruising bij kp 23 RA, Heihoefpad ri kp 46. Onder snelweg door fietsen. Direct daarna RA fietspad ri kp 46. Op rotonde bij binnenrijden Aalst LA, fietspad langs Voorbeeklaan ri kp 46. Tweede afslag RA, Prinses Irene brigadedreef ri kp 46. Door woonwijk fietsen. Weg oversteken en na 50 meter LA, Maximiliaanlaan. Op kruising LA fietspad langs Hutdijk ri kp 46 en Heeze. Kp 46 – kp 45 Bij kp 46 RA ri kp 45. Volg fietspad langs zandweg door bos. Op viersprong RA, Leenderweg ri kp 45. Aan het eind LA, Achtereindseweg ri kp 45. Na 350 meter de Tongelreep oversteken. Na bruggetje eerste weg RA fietspad langs De Hurken. Door dal van de Tongelreep fietsen. Na 1 km bocht naar L ri kp 45. Aan het eind vóór de provinciale weg LA. 50
Klotputten
B
Zand- en slibvangen de Vleut en de Klotputten
Veel waterbodems van de grotere beken in het beheergebied van Waterschap De Dommel zijn vervuild met metalen. Ten zuiden van Eindhoven liggen een aantal grotere vijvers die voorheen dienst deden als zandvang. Dat is een breder en dieper gedeelte van een beek waar de stroomsnelheid daalt, waardoor zand en slib in het water naar de bodem zinkt. Zandvang de Vleut in de Tongelreep en zandvang de Klotputten in de Dommel functioneerden niet meer, omdat ze helemaal vol waren geraakt. Bovendien was het aanwezige zand en slib ernstig vervuild. Daarom heeft het waterschap beide zandvangen uitgebaggerd en het verontreinigde slib afgevoerd. De zandvangen zijn nu veranderd in zand- en slibvangen: het slib wordt er gecontroleerd af gevangen zodat verdere verspreiding van zware metalen wordt tegengegaan. Hierdoor is het mogelijk om benedenstrooms de beken schoon te maken en opnieuw in te richten.
Na 400 meter bij bord verboden in te rijden RA provinciale weg oversteken en RD fietspad het bos in. Op kruising RD fietspad langs zandweg ri kp 45.
C Waalrese Volmolen Naast de huidige watermolen, die dienst deed als graanmolen, stond vroeger op de andere oever ook een oliemolen. In 1792 werden beide watermolens verkocht aan een lakenfabriek uit Leiden. De molens werden sindsdien gebruikt als volmolen. ‘Vollen’ is een bewerking van wol met onder meer zeep, waardoor vilt ontstaat. Het zachte water van de Dommel was bij uitstek geschikt voor het volproces. In 1879 kregen de watermolens hun oorspronkelijke functie van graan- en lijnoliemolen terug. De lijnoliemolen werd in 1912 afgebroken. De overgebleven watermolen is door het waterschap in 2000 voorzien van een nieuwe stuw, een glijgoot voor kanovaarders en een vispassage. De huidige eigenaar heeft in de oude molen een installatie om energie op te wekken en de verdwenen tweede molen is als woonhuis in stijl van de oude molen opgebouwd.
Waalrese Volmolen
Kp 45 – kp 44 Bij kp 45 RD weg oversteken en Gildebosweg in ri kp 44. Na 250 meter op splitsing RA ri kp 44. Aan het eind LA, Loonderweg. Over de brink van Loon RD. Na bocht naar R heet weg Timmereind. Op splitsing RA ri kp 44. Aan het eind weg oversteken en op fietspad bij kp 44 LA ri kp 25. Kp 44 – kp 22 Na 500 meter de Dommel en de Waalrese Volmolen (kijkpunt C) passeren. Fietspad langs doorgaande weg nog ruim 1 km volgen. Fietspad langs eerste verharde weg RA, Witvenseweg ri camping ’t Witven. Na 1 km Runstraat oversteken en fietspad aan overzijde vervolgen. Strandbad passeren en vlak vóór snelweg beekje de Run oversteken. Onder snelweg door en Veldhoven binnen rijden. Op eerste rotonde RD, op tweede rotonde RA, Dorpstraat. Kp 22 – kp 28 Bij stoplichten en kp 22 RD Provincialeweg. Direct na café de Leeuw RA bedrijventerrein op. Weg met bocht naar R en naar L volgen. Bij stoplichten doorgaande weg oversteken en RD over nog een bedrijventerrein. Ca 300 meter na bocht LA onder snelweg door. In woonwijk RD fietsen, Ulenpas. Kp 28 – kp 29 Bij kp 28 RA, Hunenborg ri kp 29. Op splitsing schuin LA. Fietspad door park en langs Dommel (kijkpunt B). Na 800 meter bruggetje bij stuwen (kijkpunt D) passeren en RD langs Dommel blijven rijden. Na ruim 1 km voor doorgaande weg LA. Bij stoplichten RA Prof. Holstlaan oversteken ri kp 29. Direct weer LA oversteken en op fietspad RA. 51
Stuw Locatellistraat Kp 29 – Boutenslaan Na 100 meter bij kp 29 LA ri kp 89. Fietspad langs de Dommel volgen. Aan het eind RA ri kp 89. Passeer de Dommel bij de Genneper Watermolen (kijkpunt E). Na 300 meter LA ri kp 89 **. Het Historisch Openluchtmuseum passeren. Aan het eind LA verharde weg op. Na 300 meter de Dommel oversteken. Na de brug RA onder viaduct door. Boutenslaan – kp 89 Fietspad volgen ri kp 89. Fietspad met bocht naar R langs van Meursstraat volgen. Aan het eind Dr. Schaepmanlaan oversteken en op fietspad LA. Na 200 meter fietspad met bocht naar R volgen, Jan Smitzlaan. Dommel oversteken en pad met bocht naar L volgen, Jacob Catslaan. Op kruising RD, Bilderdijklaan. Kp 89 – station Bij stoplichten en kp 89 RD ri kp 94. Bij volgende stoplichten LA, Stratumsedijk. Voor de Dommel RA. Op kruising met stoplichten RD ri kp 94. Bij volgende kruising en kp 94 RD ri kp 95. Op splitsing bij kp 95 LA ri kp 97. In bocht naar R LA, Parklaan. De Dommel oversteken en RD Dommelstraat volgen. Eerste straat RA ri station en kp 97. Stationsplein oversteken naar station. Inkorting parkeerterrein Anton Coolenlaan Parkeerterrein afrijden en Anton Coolenlaan oversteken. Op fietspad LA. Steek na 400 meter de weg over en rij fietspad op richting sportparken. Volg route verder bij *. ** Voor parkeerterrein Anton Coolenlaan fiets hier RD. Na 500 meter bij de Anton Coolenlaan LA. Het parkeerterrein ligt R van de weg na 400 meter.
52
D Verdeelwerk Locatellistraat De stuwen in de Dommel even stroomafwaarts van de Klotputten dienen als een zogenaamd verdeelwerk. Door middel van stuwen kan het waterschap de waterafvoer verdelen over de Dommel en het Afwateringskanaal, dat de Dommel verbindt met het noordelijker gelegen Beatrixkanaal. Dat is handig, vooral bij hoge afvoeren van de Dommel. Door veel water af te voeren richting Beatrixkanaal kan wateroverlast in het centrum van Eindhoven worden voorkomen. Het afwateringskanaal volgt deels de oude loop van de beek de Gender, die vroeger van Steensel naar Eindhoven stroomde. Tegenwoordig loopt de Gender, als gevolg van nieuwbouw in Eindhoven en Veldhoven, voor een groot deel onder de grond. Waterschap en gemeente hebben samen een plan uitgewerkt om de Gender weer bovengronds te krijgen en een natuurlijke uitstraling te geven.
Genneper Watermolen E Vijf eeuwen lang was de watermolen in de Dommel bij het buurtschap Gennep in handen van het Norbertijnenklooster in Postel, net over de grens in België. De molen was een zogenaamde ban- of dwangmolen, waar boeren uit de omtrek verplicht waren hun graan te komen laten malen. De oorspronkelijk dubbele graan- en oliemolen deed vanaf 1622 ook dienst als volmolen, net als de Waalrese watermolen. De Genneper Watermolen is een rijksmonument en eigendom van de gemeente Eindhoven die hem verhuurt. Genneper Watermolen
