GENK. Jaargang 39 nr AQUARIUM EN TERRARIUMVERENIGING

Lid Belgische Bond van Aquarium en Terrariumhouders Lid B.B.A.T. – Limburg Lid Stedelijke Culturele Raad Genk

België – Belgique P.B. – P.P. 3530 Houthalen – Centrum BC 30519 P 702137

AQUARIUM –EN TERRARIUMVERENIGING

GENK

Jaargang 39 nr. 4 – 2012 Afgiftekantoor: 3530 Houthalen

verschijnt maandelijks

Verantw. Uitgever: G. Rens – Musstraat 55 – 3530 Houthalen

niet in juli en augustus

KƉŵĂĂŶĚĂŐ ŐĞƐůŽƚĞŶ

www.blackmolly.be Rekeningnr. Black Molly 001-0483542-73 Lidgeld Black Molly : € 22 / jaar incl. Aquariumwereld

Deze maand in ons clubblad


Wist je dat? ................................................................................. 3




Volgende ledenvergadering ...................................................... 4




Nieuws ......................................................................................... 5




Zoetwater 

De rode fantoomzalm ................................................ 6



De verspreiding van regenboogvissen .................... 10



Nanochromis parilus ................................................ 16

voorzitter – penningmeester

raadslid

Arthur Gorissen Bronweg 63 3530 Houthalen 011/52.66.20 [email protected]

Werner Dossler 15 Augustusstraat 37/4 3690 Zutendaal [email protected]

secretaris – bibliothecaris

redactie

Wilfried Maesen Eikenstraat 9 3690 Zutendaal 089/61.23.71 [email protected]

Joris Aerts [email protected]

webmaster

redactie

Gunther Koolen [email protected]

Guido Rens Musstraat 55 3530 Houthalen [email protected]

inhoudstafel -2-

Wist je dat ?






















We volgende ledenvergadering Wilfried Van der Elst hebben uitgenodigd en dat hij een voordracht over filters en filteren zal geven. We heel wat suggesties kregen omtrent het thema voor onze zomerbarbecue. We zullen spoedig de knoop doorhakken zodat je je gepaste outfit al kan zoeken! Je volgende vergadering de details omtrent onze wijndegustatieavond op 25 mei te horen krijgt. Nodig zeker familie, vrienden, collega’s,… uit, want de opbrengsten zorgen ervoor dat we jullie ook dit jaar heel wat kunnen bieden. We alle sponsors van harte willen bedanken voor hun steun aan onze club! Dankzij hun kunnen we dit boekje maandelijks naar jullie verzenden! Guido Rens voor een spoedoperatie opgenomen werd in het ziekenhuis, maar dat hij goed herstelt. We wensen je veel beterschap, Guido! Gunther Koolen en zijn vrouw, Lieve, de trotse ouders zijn geworden van een dochtertje: Emma! Proficiat! Je ten laatste volgende vergadering dient in te schrijven als je wil deelnemen aan de nationale vijverkeuring die de BBAT organiseert. Tuur

wist je dat? -3-

volgende ledenvergadering Dinsdag 3 april 2012 Filters en filteren – Wilfried Van der Elst -

E

en lezing waar ik, net als die over voeding, wat tegenop zie

om ze te brengen, want in beide gevallen zal je amper liefhebbers vinden die zeggen dat ze het niet goed doen. Er zijn dan ook zo veel verschillende systemen en verschillende noden. Elk soort aquarium vraagt telkens zijn specifieke filtering. Niet alle vissen vinden hetzelfde goed en zeker niet elke liefhebber. Je hebt kerels die echt kicken op vele kraantjes en knipperende lampjes. Anderen hebben het dan weer liever wat simpeler. Er is bovendien ook van alles op de markt: jammer genoeg ook een hoop rotzooi. We gaan op deze avond eens bekijken wat die verschillende filters doen. Het is heel belangrijk dat u de principes leert kennen! (Die kent u natuurlijk al, maar we gaan ze toch nog eens bekijken. ) Zo kan u zelf uitzoeken welk systeem het beste bij uw bak (en geldbeugel) past.

Tot dan!

volgende ledenvergadering -4-

Aquariumnieuws

O

ok deze maand doken er weer heel wat vissen en ander aquariumgespuis in de media op. Ik wil je deze nieuwtjes natuurlijk niet onthouden. –Joris-

Fluo sushi!

Google seaview

Dat door het injecteren met een kwallengen reeds heel wat zebradanio’s met fluorescerende blacklight eigen-

Na de lancering van het ophefmakende ‘streetview’ beginnen Google, de Caitlin Group en de universiteit van Queensland in september aan een ambitieus project. Met vernuftige camera’s wordt het Grote Barrièrerif toegankelijk vanaf je pc en dat tot op 100 meter diepte. Bovendien zullen enkele van de grootste bewoners zoals haaien en zeeschildpadden uitgerust worden met zenders zodat hun leven gevolgd en gedeeld kan worden met nieuwsgierige bezoekers wereldwijd. Meer informatie op:

schappen rondzwemmen in Azië (in Europa geldt een verbod op het invoeren van genetisch gemanipuleerde organismen) is niets nieuws. Je kan deze visjes tegenwoordig ook als fluo sushi op je bord tegenkomen.

www.catlinseaviewsurvey.com

nieuws -5-

  ‡‰—•–ƒ–‹‡ƒ˜‘† 

“—ƒ”‹—˜‡”‡‹‰‹‰ Žƒ…‘ŽŽ› ‡



™™™Ǥ„Žƒ…‘ŽŽ›Ǥ„‡



ĞƐƚĞ͕

:ĞĚƌŝŶŬƚǀĂƐƚĂĨĞŶƚŽĞǁĞůĞĞŶƐĞĞŶŐůĂĂƐũĞǁŝũŶ͕ŽĨũĞǁŝůũĞƌĞƐĞƌǀĞǁĂƚĂĂŶǀƵůůĞŶ͊:ĞŚĞďƚĞŶŬĞůĞ ǀƌŝĞŶĚĞŶŽĨĨĂŵŝůŝĞĚŝĞŽŽŬĂůĞĞŶƐĞĞŶĨůĞƐũĞůƵƐƚĞŶ͘KŶnjĞũĂĂƌůŝũŬƐĞĚĞŐƵƐƚĂƚŝĞĂǀŽŶĚŝŶŐĞƌŝĐŚƚƚĞŶ ǀŽŽƌĚĞůĞǀĂŶĚĞǀĞƌĞŶŝŐŝŶŐŬŽŵƚĞƌǁĞĞƌĂĂŶ͊͊͊ĂŶŝƐŚĞƚŽŐĞŶďůŝŬĚĂĂƌŽŵnjĞĞǀĞŶĂĂŶƚĞƐƉƌĞŬĞŶ͊ 'ĞĞŶƉƌŽďůĞĞŵĚƵƐ͕ĚĂŶŬnjŝũĚĞŐŽĞĚĞƐĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐŵĞƚŚĞƚǁŝũŶŚƵŝƐ'ŽLJĞŶƐ͕ŶŽĚŝŐĞŶǁŝũũĞĂůůĞŶ ŐƌĂĂŐƵŝƚŽƉŽŶnjĞǀŽůŐĞŶĚĞĞŐƵƐƚĂƚŝĞĂǀŽŶĚ͘ 

KƉǀƌŝũĚĂŐϮϱŵĞŝϮϬϭϮŽŵϮϬ͘ϯϬƵƵƌ ĂĂů͗,Ğƚ<ĂƉĞůůĞŬĞ >ŝĞǀĞsƌŽƵǁƐƚƌĂĂƚϱʹϯϲϬϬ'ĞŶŬ;ĂĂŶĚĞĂƐĐƵůĞͿ  dŝũĚĞŶƐĚĞnjĞĂǀŽŶĚŬĂŶ:ĞǀƌŝũŬŝĞnjĞŶǁĞůŬĞǁŝũŶĞŶũĞǁĞŶƐƚƚĞ ƉƌŽĞǀĞŶĞŶŶĂĚŝĞŶ͕njŽŶĚĞƌĞŶŝŐĞǀĞƌƉůŝĐŚƚŝŶŐĞĞŶďĞƐƚĞůůŝŶŐ ƉůĂĂƚƐĞŶ͘ĞůŝũƐƚĞŶŵĞĞƌŝŶĨŽƌŵĂƚŝĞnjĂůũĞŬŽƌƚĞůŝŶŐƐŽŶƚǀĂŶŐĞŶ͘

 tŝũďŝĞĚĞŶũĞĞĞŶĚĞŐƵƐƚĂƚŝĞĂĂŶǀĂŶ  ǀĞƌƐĐŚŝůůĞŶĚĞǁŝũŶĞŶƵŝƚǀĞƌƐĐŚŝůůĞŶĚĞůĂŶĚĞŶĞŶ ũĂƌĞŶ͘  Ŷ͙͘ǁĞŵĂŬĞŶĞƌǁĞĞƌĞĞŶŐĞnjĞůůŝŐĞĂǀŽŶĚ ǀĂŶ͕ĚĞďŝũŚŽƌĞŶĚĞŚĂƉũĞƐnjŝũŶǀŽŽƌnjŝĞŶ͊͊͊ 

ĞĞůŶĂŵĞŝŶĚĞŬŽƐƚĞŶ͗Φϱ͘ϬϬ

ĞƐŬƵŶĚŝŐĞďĞŐĞůĞŝĚŝŶŐǀĂŶ͗tŝũŶŚƵŝƐ'ŽLJĞŶƐ>ƵĐ 'ĞůŝĞǀĞũĞĚĞĞůŶĂŵĞƚĞďĞǀĞƐƚŝŐĞŶǀŽŽƌϭϱŵĞŝϮϬϭϮ 

Zomeractiviteit BBAT- Limburg Organisatie Black Molly Genk

zondag 17 juni 2012 Samenkomst om 14.00 uur

Mijnterril Waterschei Onder leiding van een natuurgids kunnen we de terril tot aan de top beklimmen. Je zult vast kleine pimpernel, wilde marjolein en Koninginnepages kunnen zien. Eens boven kan je genieten van een prachtig uitzicht op het indrukwekkende mijnlandschap en het voetbalstadion van KRC Genk.

Bijdrage : ALL – IN = € 10.00 Programma : Wandeling :

14.00 uur : wandeling met natuurgids. 16.30 uur : verplaatsing naar taverne De Krater Kattevennen.

Aperifief

17.00 uur : Ontvangst met aperitief : Cava – witte en rode wijn – bieren – frisdrank.

De Krater

Barbecue : 17.30 uur Buffet : Gemengde sla – aardappelsla - salade met tomaatjes en roccola – pasta met pesto – slaatje van seizoen – warme sausjes- Provençaalse en champignonroom koude sausjes – frietjes -kroketjes – brood en boter

Vlees :

3 stuks , keuze uit : Gemarineerde ribbetjes – lamskoteletjes – kip brochette – witte worst - chipolata.

Drank : 3 Drankbonnen = Bier - frisdrank - Huiswijn – wit of rood – Koffie Na de barbecue kan je nog gezellig napraten : Binnen of buiten met overdekt terras.

Reserveer nu al deze uitzonderlijke namiddag , verdere informatie is te volgen via

‘t Federatiekrantje

en via je vereniging .

Inschrijven via je vereniging uiterlijk : 1 juni 2012.

De rode fantoomzalm: M. Sweglesi

H

nomeen heeft tot gevolg dat het door dringen van het daglicht nog meer belemmerd wordt en dat de groei van waterplanten er totaal onmogelijk is. Het water is er zeer zacht (2dGH) en zuur en de karbonnaathardheid is nihil. De bodem bestaat uit zand of kiezel en is vaak bedekt met een laag detritus van afgestorven planten. De temperatuur varieert er van 22 tot 25°C in de met oevervegetatie overwoekerde beekjes, van 25 tot 29°C in de rivieren. 's Nachts koelt het er nauwelijks af.

et thuisfront van de ro-

de fantoomzalm is het, voor ons aquariumliefhebbers, zo productieve Amazonebekken. Hij leeft in Peru, Brazilië en Columbia. In Brazilië bevolkt hij de zijrivieren van de Solimoes, in Columbië vind je hem in de bovenloop van de Orinoco, in de Rio Muco en in de Rio Meta, die het grensgebied tussen Columbië en Venezuela bevloeit. De MEGALAMPHODUS SWEGLESI tref je er in de talloze kleine rivieren en beekjes, die dit reusachtig tropisch gebied dooraderen, in grote scholen aan. Hij wordt vooral gevonden aan de oevers van deze waterlopen, waar de overgroeiende oevervegetatie er voor zorgt dat een groot gedeelte van het zonlicht weggefilterd wordt. Bovendien heeft het water er, al naargelang de densiteit van de hierin opgeloste organische stoffen, de kleur van slappe of sterke thee. Dit fe

De rode Fantoomzalm is een rustige en toch speelse vis, die pas tot zijn recht komt als je hem in een schooltje van 10 of 15 stuks houdt. Zoals zijn natuurlijk biotoop uitwijst, hou je hem best in een niet

zoetwater -6-

te fel verlichte bak, met een donkere bodemgrond en een goede achter- en randbeplanting, waarin overhangende fijnbladige planten zoals LIMNOPHILIA of CABOMBA voor de nodige schaduwplekken zorgen. In grotere aquaria kan je diffuus licht creëren, door gebruik te maken van drijfplanten zoals eikebladvaren (CERATOPTERIS THALICTROIDES) of blad-opblad (CERATOPTERIS CORNUTA).

De rode fantoomzalm is simpelweg een knappe verschijning. Zijn ruitvormig, zijdelings sterk samengedrukt lichaam, is doorschijnend rood- tot roestbruin. Zijn buik is glanzend goudgeel. Iets na het kieuwdeksel heeft hij een pekzwarte, eivormige schoudervlek. De rugvin is bij jonge mannetjes bloedrood en langgerekt. Volwassen exemplaren hebben een zwarte vlek in hun rugvin, die in het hoogste topje nog een wit stipje meevoert en aan de basis eveneens bloedrood is. De buik- en aarsvin zijn doorzichtig rood, de borstvinnen zijn grijsachtig transparant. De vrouwtjes zijn kleiner en geblokter dan de 4cm grote mannetjes.

Aan het water, dat je gaat gebruiken, moet je de nodige aandacht besteden. Als je vertrekt van leidingwater kan je dit, om het te verzachten, net zo lang mengen met regen- of zacht bronwater tot je op een hardheid uitkomt van 4 tot 6dGH. De pH moet minstens neutraal, maar liever nog lichtzuur zijn. Om dat te bereiken, kan je het water filteren over turf. Het krijgt dan een barnsteenkleur, wat bijdraagt tot de behaaglijke sfeer die een Amazonebekken uitstraalt. Een paar knoestige stukken kienhout geven aan het geheel de nodige dynamiek.

Dit visje is levendig en kleurrijk. De mannetjes gaan vaak schijngevechten aan, waarbij ze pronken met hun mooiste kleuren en met volledig gespreidde vinnen op elkaar toezwemmen. Averij wordt er bij deze spelletjs zelden opgelopen. Ook draaien ze frivool rond de wijfjes, om hen te imponeren en te verleiden. Het is trouwens niet uitgesloten dat ze in de gezelschapsbak, tussen fijnbladige

zoetwater -7-

planten of in een dot Javamos, spontaan afzetten. Jongen zal je hier, omdat de omstandigheden in uw aquarium niet goed genoeg zijn, niet aan overhouden. De rode Fantoomzalm bevolkt bij voorkeur de middelste waterlagen. Hij eet liefst kleine voedseldieren zoals DAPHNIA's, CYCLOPS en zwarte muggenlarven, maar ook fruitvliegjes snapt hij zwierig van het wateroppervlak weg. Ook een goede kwaliteit droogvoer eet hij gewillig mee.

het wateroppervlak uitstoot, zodat er geen sterke stroming ontstaat. Je verwarmt het zachte (max. 2dGH), zure (pH 5-6) water tot op een temperatuur van 26°C en legt er een dikke, schoongespoelde dot Javamos in. Nu vang je het dikste wijfje en het mooiste mannetje uit je gezelschapsbak. Bij de kleine hoeveelheid water, waarin de visjes zitten als je ze uitschept, voeg je door middel van een afgeklemd luchtslangetje druppelsgewijs water van de kweekbak toe. Als het bokaaltje vol is, zet je de visjes voorzichtig over. Je voedert ze stevig met levend voer en laat ze de tijd om aan elkaar te wennen. Is er na enkele dagen nog niets gebeurd, wordt het niks tussen die twee en zoek je best een ander koppeltje uit. Als het wel lukt zal je zien dat het mannetje, met volledig gespreide vinnen, rond het wijfje danst. Mocht zij proberen te ontsnappen aan zijn avances, gaat hij haar als een gek achterna. Uiteindelijk bereiken ze de climax en zwemmen ze, zij aan zij, door het bakje. De eitjes worden door het wijfje sidderend in het

Als je gericht wil kweken, neem je een bakje van 10 tot 15 liter. De bodem schilder je aan de buitenkant zwart om het kopstaan van de visjes te vermijden. Met het oog op het later onderhoud, laat je hem best kaal. Een hoekfiltertje, waarin je perlon stopt, houdt het water helder. Steek er een plasticpijpje in, dat het gefilterde water zachtjes aan

zoetwater -8-

vrije water uitgestoten en door het mannetje bevrucht. Ze vallen naar de bodem en zijn roodbruin van kleur. Na iedere eiafzetting gaat het paartje eventjes uiteen, om dan aan een nieuwe paringsbeurt te beginnen. Na iets minder dan twee uur is de paring afgelopen en wordt het koppeltje uit het kweekbakje verwijderd.

zoals vijverplankton of pantoffeldiertjes, die je zelf kan kweken, is veiliger dan fijn droogvoer omdat het de waterkwaliteit minder gaat belasten. Na enkele dagen schakel je dan over op ARTEMIAnaupliën, waarop de jonge visjes verzot zijn. De bodem van het kweekbakje moet kraaknet blijven en alle voedsel- en ontlastingsresten worden, door middel van een stukje luchtslang, nauwgezet afgeheveld. Na een week of twee breng je de visjes over in een grotere bak, gevuld met water van dezelfde kwaliteit, waarin je ze verder groottrekt. Zorg er voor dat de temperatuur nooit onder de 25°C zakt, want dan hou je er een hoop dode visjes aan over.

Nu is het ogenblik aangebroken om dit bakje volledig te verduisteren met krantenpapier of zwarte plasticfolie. De eitjes zijn immers zeer gevoelig voor schimmelinfecties of voor aantasting door algen. Na 18 tot 24 uren komen de jonge visjes uit, teren hun dooierzak op en beginnen na drie dagen vrij rond te zwemmen. Nu is het ogenblik aangekomen om te voederen. Je kan dit doen met stofvoer, maar je moet er dan wel nauwlettend op toezien dat alles opgegeten wordt. Overblijvende voedselresten gaan, bij de hoge temperatuur in het kweekbakje, onmiddellijk tot ontbinding over. Het is dus aangewezen om er, meerdere keren per dag, een kleine hoeveelheid van te geven. Natuurlijk fijnvoer,

Zoals je hebt kunnen vaststellen, is het op een juiste manier houden van deze visjes niet zo eenvoudig. Het door hen vertoonde coloriet en de daverende show die zij, als ze in optimale conditie verkeren, dag na dag opvoeren compenseert ruim de kleine meerinspanning die ze van je vragen. Karel Fondu,- De Siervis Leuven Bewerkt door Black Molly Gekn

zoetwater -9-

B.B.A.T.

Zondag 1 juli 2012 Instituut Don Bosco, Don Boscostraat 6 B-3530 Houthalen-Helchteren (België) Open van 10.00 tot 16.00 uur

LIM

BURG

Info: www.limbeurs.be

Ruilen-kopen-verkopen van vissen, planten, terrariumdieren en materialen voor aquarium, terrarium en tuinvijver m.m.v. fabrikanten, handelaars, kwekers en liefhebbers

Toegang: volwassenen € 3,00 Kinderen tot 12 jaar gratis Info: +32 (0) 474 27 33 26 +32 (0) 473 288 605 www.limbeurs.be [email protected] Organisatie B.B.A.T. Limburg



 



 









Ramen en deuren Aluminium - Hout PVC Renovatie en Nieuwbouw







Vangerven Davy Sparrenstraat 35 3970 Leopoldsburg Gsm : 0496 / 22.17.07 Fax : 011 / 72 . 89 . 62 





Grond, afbraak en Metselwerken Aanleggen van parkings & opritten Leveren van gezeefde zwarte grond, zand & grind Septische putten, regenputten & mazout tanks

Parkstraat 9 bus 4 3900 Overpelt Tel & Fax : 011/667378 GSM : 0476/229380 



 



SCHRIJNWERKERIJ

LENAERTS

PlAATSING – AFWERKING – HERSTELLING Lenaerts Michael & Stef Munstersestraat 23 B - 3690 ZUTENDAAL Tel : + 32 497 48 62 84 Fax : + 32 89 61 31 65 Email : [email protected] BTW Nr. BE 0638 728 271 

 

 



Dekkenstraat 74 3800 Zepperen 

ĚŝŶƐĚĂŐ͕ǁŽĞŶƐĚĂŐĞŶĚŽŶĚĞƌĚĂŐŽƉĞŶǀĂŶ͗ ϭϭ͘ϯϬƵƵƌƚŽƚϭϯ͘ϯϬƵƵƌ ϭϲ͘ϯϬƵƵƌƚŽƚϮϮ͘ϬϬƵƵƌ ǀƌŝũĚĂŐĞŶnjĂƚĞƌĚĂŐŽƉĞŶǀĂŶ͗ ϭϭ͘ϯϬƵƵƌƚŽƚϭϯ͘ϯϬƵƵƌ ϭϲ͘ϯϬƵƵƌƚŽƚϮϯ͘ϬϬƵƵƌ njŽŶĚĂŐĞŶŵĂĂŶĚĂŐ͗'ĞƐůŽƚĞŶ



'ŽĚĞůŝĞǀĞĐΛƚĞůĞŶĞƚ͘ďĞ

ǁǁǁ͘ŚĞŐŽͲŵŽďŝůĞ͘ďĞ Bezoek onze toonzaal 15 Augustusstraat 37 Bus 10 3690 Zutendaal 0497/24.57.35 089/614943 

 



50 zitplaatsen en 2 vergaderzalen Grotestraat 2

3600 Genk

089 / 35. 21.31

De verspreiding van regenboogvissen

D

e familie Melanotaeni-

Scheiding

idae (regenboogvissen) is één van de meest soortrijke groepen die het zoetwater van de regio Australië – Nieuw-Guinea bewoont. Australië ontstond kort nadat de dinosauriërs verdwenen, 65 miljoen jaar geleden. Het was de laatste landmassa die zich afsplitste van het oude zuidelijke supercontinent Gondwana, dat in de voorafgaande 100 miljoen jaar langzaam was afgebrokkeld. In de 60 miljoen jaar die daaraan voorafgingen waren hieruit Zuid-Amerika, Afrika, Nieuw-Zeeland en India al ontstaan. Uit de laatste restanten ontstonden Australië en Antarctica, ongeveer 5060 miljoen jaar geleden. Australië bleef dicht bij Antarctica nadat het enkele miljoenen jaren daarvoor noordwaarts was gaan afdrijven tot haar huidige positie, ongeveer 40-45 miljoen jaar geleden.

Het kostte vele miljoenen jaren voor Australië en Antarctica volledig los van elkaar waren. Tasmanië werd in dit gevecht meegesleept. Maar uiteindelijk, ongeveer 40 miljoen jaar geleden, scheidden Australië en Antarctica zich van elkaar af. Australië sleepte Tasmanië mee naar het noorden, waardoor Antarctica aan de onderkant van de wereld alleen overbleef. Nu Australië naar het noorden was opgeschoven, hadden oceaanstromingen vrij spel om rond de Zuidpool het klimaat van de wereld te beïnvloeden. Dat doen ze tot aan de dag van vandaag. Langs de noordelijke rand van de Australische continentale plaat ontwikkelde Nieuw-Guinea zich in twee delen. Eén deel was de noordelijke rand van de Australische plaat zelf, en de andere was een reeks van eilanden aan de noordoostelijke kust, ver weg van Laurazië. De eilanden en het

zoetwater - 10 -

op het Sahul continentaal plat. Het water dat Australië en Nieuw-Guinea van elkaar scheidt (de Arafura Zee, de Golf van Carpentaria en de Torres Straat) heeft zich relatief recent gevormd. Deze waterscheiding heeft zich kunnen vormen door een stijgende zeespiegel. Deze zeeën zijn dan ook ondiep, met een gemiddelde diepte variërend tussen 15 tot 6 meter. In deze tijd werden de regenboogvissen verspreid tussen Australië en NieuwGuinea. De vissoorten van het schiereiland Cape York hebben sterke affiniteit met die van Nieuw-Guinea. De Olive en Jardine River laten de sterkste relatie zien. Vissoorten in deze rivieren zijn respectievelijk voor 81% en 63% gemeenschappelijk in beide landen. De zeespiegelstijging heeft ook andere planten en dieren over Australië en Nieuw-Guinea verdeeld. Zo zijn vergelijkbare gebieden ontstaan in de Fly River regio, Port Moresby en Popondetta in ZuidNieuw-Guinea en in het noorden van Australië.

vasteland kwamen pas tegen het einde van het Tertiair bij elkaar. Ze drukten de machtige centrale Cordilleras op in de tijden van het PlioPleistoceen en gaven NieuwGuinea zijn huidige vorm.

Deze kaart laat de situatie rond Australië zien toen de zeespiegel ongeveer 200 meter lager lag. De donkere delen rond de huidige landmassa geven het droge land aan. Tijdens deze perioden werden regenboogvissen verspreid over Australië en NieuwGuinea

Continentaal plat Australië en Nieuw-Guinea zijn in de loop van een aantal miljoenen jaren een aantal keren door het water afwisselend verbonden en gescheiden geweest. Australië ligt samen met de Arueilanden en Nieuw-Guinea

De Sahul Shelf is een permanent plat in de oceaanbo-

zoetwater - 11 -

dem dat zich uitstrekt van de noordkust van Australië tot het eiland Nieuw-Guinea. Dit continentale plat stak ooit boven de zeespiegel uit. Het oppervlak draagt nog steeds de sporen van erosie die gevormd werd door stromingen naar de oceaan. Door de krachten van de aardkorst trok de Sahul Shelf langzaam naar beneden toe krom. Dat blijkt uit de koraalatollen langs de rand, die daar zijn gegroeid toen het land zonk. De belangrijkste delen van de Sahul Shelf zijn de ondiepe Arafura Shelf, de Golf van Carpentaria, de Timor Zee, de Rowley Shelf en een deel van de Indische Oceaan ten noordwesten tot Noord-West-Kaap van WestAustralië. In het noorden lag de diepere Via-Timor en de vulkanische kleine Soendaeilanden, die de Sahul van de Sunda Shelf scheiden.

De zuidelijke helft van het eiland Nieuw-Guinea is onderdeel van de Australische tektonische plaat. Omdat de Australische plaat is afge-

splitst van de Antarctische kern van Gondwana is het een integraal onderdeel van het vaste land van Australië. Toen de voorste rand van de naar het noorden bewegende Austalische plaat botste met de Pacifische plaat, ontwikkelde zich de centrale bergketen van NieuwGuinea. In meer dan 3 miljoen jaar konden bergen ontstaan die nu tot 4884 meter boven NAP meten.

zoetwater - 12 -

Landbruggen

open savannen van tegenwoordig. Het meer van die tijd bestond grotendeels uit zoet- of brakwater. Onderzoek naar de kern van boringen toont aan dat meerdere malen het meer door zeewater werd overspoeld. In het Jura-tijdperk werd het zoetwater meer overspoeld door de zee. En ook in het Mioceen was het meer gevuld met zoet water, totdat het meer opnieuw door de zee werd overspoeld.

Nooit eerder in de afgelopen 120.000 jaar is de zeespiegel hoger geweest dan in deze tijd. Hierdoor zijn Australië en Nieuw-Guinea van elkaar gescheiden. Sinds het laatste interglaciale tijdperk bleef echter de Straat Torres ongeveer 118.000 jaar geleden

Waar Cape York een landbrug vormde tussen NieuwGuinea en NoordoostAustralië, vormde Lake Carpenteria een zoetwaterbrug. Daarnaast bestond er bij een veel lagere zeespiegel een tweede landbrug tussen Arnhem Land en Nieuw-Guinea. Voor de overstroming tussen 6.000 en 8.000 jaar geleden tot wat nu de Straat van Torres is, was Nieuw-Guinea volledig verbonden met het vasteland van Australië. Dit maakte uitwisseling van ter-

tot 5-6.000 jaar geleden een landbrug. Ongeveer 12.000 jaar geleden was de zeespiegel laag genoeg om de Arafura-plaat bloot te leggen. Toen zo’n 20.000 jaar geleden de zeespiegel 120 meter lager lag dan het huidige niveau, was de Golf van Carpentaria een groot binnenmeer. Onderzoek van pollen heeft aangetoond dat de vegetatie rond het meer van toen erg leek op die van de

zoetwater - 13 -

restrische planten en dieren mogelijk, zodat er een ‘biologische brug’ bestond tussen het vaste land en het subcontinent.

rivieren van Arnhem Land, Kaap York en het zuiden van Nieuw-Guinea. Bovendien kan dit ook de verschillende soorten verklaren uit Kimberley en Arnhem Land: Melanotaenia australis, M. exquisita, M. pygmaea enz.

De huidige verspreiding van een aantal soorten regenboogvissen in enerzijds het noorden van Australië en anderzijds zuidelijk NieuwGuinea kan worden verklaard door de invloeden van Lake Carpentaria en de Arafura Shelf. De Arafura Shelf die de westelijke grens van Lake Carpenteria vormde, zou ook een landbrug hebben gehad naar Nieuw-Guinea. Vermoedelijk werd water afgevoerd naar het westen tot in de Timor Zee. Via deze rivieren en beken kon er uitwisseling ontstaan van planten en dieren tussen West-Papoea, Arnhem Land en Kimberley. Hierdoor werd bovendien de regenboogvis-fauna van de rivieren die naar het westen lopen geïsoleerd van de fauna in de rivieren die naar de oostelijke kust van Australië en zuidoost Nieuw-Guinea stromen. Dit verklaart de huidige versnipperde verdeling van regenboogvissen zoals de Iriatherina werneri en Melanotaenia maccullochi in de

Het geologisch bewijs van het historische bestaan van Lake Carpentaria is overtuigend. Daarnaast is gesuggereerd dat de Fly River in Papoea-Nieuw-Guinea in westelijke richting een afvoer had naar Lake Carpentaria, maar deze hypothese is omstreden. Harris (1996) vond hiervoor geen bewijs en suggereerde dat de afvoer van de rivier altijd in oostelijke richting naar de Koraalzee heeft gelopen. Geen fossielen Helaas bestaan er geen fossielen van regenboogvissen, zodat hun evolutionaire geschiedenis waarschijnlijk altijd duister zal blijven. Sommigen zijn van mening dat regenboogvissen waarschijnlijk zijn ontstaan in het noorden van Australië, of in het zuiden van Nieuw-Guinea en zich vervolgens hebben ver-

zoetwater - 14 -

lopen 100.000 jaar nabootst. De kaart heet ‘Sahul time’, de naam voor het oude continent van Australië en Nieuw-Guinea. Monash University: http://sahultime.monash.edu.au/

spreid naar het oosten en noorden van Nieuw-Guinea en naar het zuiden in de richting van de noordoostelijke kust van Australië. Daarbij ontstonden de verschillende soorten die tegenwoordig bekend zijn. De meeste regenboogvissen van NieuwGuinea worden onderscheiden, althans naar hun oorsprong, van de regenboogvissen van het vasteland van Australië.

beseffen dat deze biogeografische grenzen niet noodzakelijkerwijs overeen komen met staatkundige grenzen. De westelijke helft van Nieuw-Guinea is de Indonesische provincie WestPapoea. Indonesië is echter een onderdeel van de Aziatische continentale plaat en was, tot 20 miljoen jaar geleden, gescheiden van Australië en Nieuw-Guinea. Het eiland Bougainville is een onderdeel van Papoea-NieuwGuinea, maar biogeografisch lijkt het op de Salomonseilanden. Vergelijkbare bio-geografische en staatkundige grenzen bestaan in de Straat Torres tussen het zuidelijke deel van Papoea-Nieuw-Guinea en het noordelijke puntje van Queensland, Australië.

Veel factoren hebben invloed gehad op de verspreiding van regenboogvissen, maar één van de belangrijkste zijn bio-geografische grenzen. Wat regenboogvissen betreft zijn de belangrijkste biogeografische kenmerken de grenzen van de waterhuishouding. Het is belangrijk te

Bron: Home of the Rainbowfish Auteur: Adrian R. Tappin Vertaling: Johan van Veelen Foto’s vissen: 1. Glossolepis Wanamensis 2. Melanotaenia Parva

Sahul ± 50.000 jaar geleden! De veranderende vorm van Australië is te zien in een interactieve digitale kaart die de verhoging en verlaging van de zeespiegel in de afge-

zoetwater - 15 -

Nanochromis Parilus

N

soort is de asymmetrische staarttekening. De bovenste helft van de staart vertoont een horizontaal strepenpatroon dat in het achterste deel van de rugvin kan doorlopen. De onderste helft daarentegen is meestal zonder tekening en violet getint.

anochromis PARILUS is

een schitterende dwergcichlide die voorkomt in de onderste Congo-rivier in de buurt van Wombe en Inga in Congo. Hij houdt zich daar vooral op in de kleinere zijarmen, of de meer rustige gebieden van de rivier. Veel gegevens over de plaatselijke waterwaarden zijn er, helaas, in de literatuur niet vermeld. Het enige wat ik kon terugvinden is dat het om zeer zuurstofrijk water gaat.

Sommige liefhebbers herkennen waarschijnlijk in de bovenstaande beschrijving een visje dat, als het al in de handel wordt aangeboden, getekend staat als NANOCHROMIS NUDICEPS. Tientallen jaren heeft deze naamverwarring geduurd en pas bij de beschrijving van NANOCHROMIS PARILUS door Robert en Stewart in1976 werd orde op zaken gesteld. Helaas duurt het dan nog een hele tijd alvorens deze informatie van bij de wetenschap tot bij de liefhebberij raakt. Alhoewel beide soorten op elkaar lijken is het onderscheid toch gemakkelijk te maken. Hierbij is de staarttekening van wezenlijk belang. Bij NANOCHROMIS NUDICEPS is er geen asymmetri-

NANOCHROMIS PARILUS is een langgerekte slanke vis, overgoten met pasteltinten. De grondkleur is beige tot lichtbruin en op het kieuwdeksel, de borst en de schouder bevindt zich een licht blauwgroen iriserende vlek. In fel kontrast daarmee staat de lichtroze kleur van de buik. Zowel de bovenste begrenzing van de rugvin als van de staart zijn fel wit gekleurd en afgezoomd met een zwart lijntje. Zeer typisch voor deze

zoetwater - 16 -

rood-violet waarop blauwe puntjes verticale strepen vormen. Dezelfde tekening en kleur vindt men bij deze dieren ook terug in de aarsvin. Tevens vormen de schubben een duidelijke nettekening. Heel raar is dat deze afwijkende kleur en tekening enkel bij mannetjes voorkomen.

sche staarttekening. Bij deze vis is de staart bezaaid met kleine puntjes welke verticale strepen vormen. Hetzelfde patroon vindt men ook terug in het achterste deel van de rugvin. Eveneens ontbreekt bij NANOCHROMIS NUDICEPS, die in 1899 door Boulenger werd beschreven, de witzwarte zoom in zowel de rugals staartvin. De naamverwarring laaide echter weer op bij het verschijnen van een (ogelijke) kleurvariant van NANOCHROMIS PARILUS.

Bij het zien van deze vis dacht de aquaristische wereld de echte, zeer zeldzame NANOCHROMIS NUDICEPS voor zich te hebben. Maar ook deze stellingname hield niet lang stand toen bleek dat in de nakweek van kleurzuivere NANOCHROMIS

PARILUS

ook af en toe kleurafwijkende mannetjes voorkwamen. Volgens Robert en Stewart komen niet alleen in het aquarium maar ook in de natuur deze twee verschillende vormen door elkaar voor. En dit zou best wel eens kunnen

Nanochromis Parilus, mannetje

Bij deze kleurvariant is de onderste staartlob niet doorschijnend kleurloos maar vertoond een verticale punttekening. De grondkleur is dan

zoetwater - 17 -

want ik haalde mijn N. PARILUS uit een zending wildvangdieren, waarbij beide kleurvormen door mekaar zwommen. Zoals reeds eerder vermeld is dit enkel bij de mannetjes waar te nemen, en hoelang ik ook naar de vissen keek, geen enkele afwijkende kleuring kon bij de vrouwtjes worden opgemerkt.

schil, maar ook is het mannetje een eerder slanke vis in vergelijking met zijn eega, welke in goede conditie een zeer sterk geronde buikpartij vertoont. Helemaal zeker is men wanneer het vrouwtje kuit aanzet en paarwillig is, want dan verschijnt een ongeveer 2 millimeter lange legbuis die meerdere dagen zelfs weken voor de paring reeds kan zichtbaar zijn.

De zes dieren die ik meenam, werden ondergebracht in een bak van anderhalve meter lengte, waar zij rustig terug op krachten konden komen van de lange reis. De bak was ingericht met een partij lavasteen en al snel had elk dier zo zijn eigen plek. Omdat ik het sterke vermoeden had, dat de dieren met flagelaten waren besmet werden ze preventief behandeld. Desondanks aten de vissen goed en namen ze zowel diepvries als levend voer gretig aan. Ze herstelden dan ook snel en groeiden uit tot prachtige dieren. De mannetjes bereikten een lengte van 8 tot 9 centimeter terwijl de vrouwtjes iets kleiner bleven. De geslachten zijn bij volwassen dieren gemakkelijk te onderscheiden. Vooreerst is er het lengtever-

Na enkele weken had één paartje duidelijk wat meer interesse voor elkaar dan voor de andere dieren. Het koppeltje had zich wat afgezonderd in de bak en mevrouw had onder één bepaalde lavasteen zowat al het zand weggegraven, zodanig dat een holletje ontstond. Het mannetje was gedurende deze periode zeer agressief ten opzichte van de andere soortgenoten die nog in de bak rondzwommen. Met de bedoeling foto’s te kunnen maken en de dieren wat privacy te gunnen werden de twee vissen ondergebracht in een andere bak van ± 150 liter waarin zes CHROMAPHYOSEMION

BIVITTATTUM

zwommen. Dit aquarium was

zoetwater - 18 -

ingericht met veel kienhout waarop een tapijt van javavaren groeide. Verder waren er nog schuilplaatsen gemaakt in de vorm van opeengestapelde stenen, halve kokosnoten en een klein bloempotje. Het bloempotje was helemaal onder het zand ingegraven en alleen het gaatje in de bodem was nog zichtbaar. Het was ook dit potje dat duidelijk de voorkeur van het koppeltje NANOCHROMIS PARILUS kreeg. Toen ik, enkele dagen later, van het werk thuiskwam waren zowel het mannetje als het vrouwtje drukdoend het potje uit te graven. Ook de volgende dag gingen ze hiermee verder en ik dacht dan ook dat er snel eitjes zouden afgezet worden. Maar plots leek alles stil te vallen, er werd niet meer gebaltst noch gegraven. Dagenlang bleef het rustig in het aquarium. Water werd ververst, de temperatuur wat opgedreven, water verzacht, … kortom alles werd geprobeerd maar niets kon de liefdesperikelen weer aanwakkeren. Pas na een tweetal weken toen de eerste symptomen van een flagelateninfectie opnieuw opdoken werd mij duidelijk waarom.

Uiteraard werden de dieren onmiddellijk behandeld, en hoewel ik het zeker niet verwachtte, werden twee dagen later eitjes afgezet tegen het plafond van het door het bloempotje gevormde hol. Ondanks het medicijn dat zich nog in het water bevond ontwikkelde de eitjes zich normaal en na ruim twee dagen verschenen de eerste larfjes. Het was tot nu toe enkel en alleen het vrouwtje die het broed verzorgde. Het mannetje daarentegen hield zich wel op in de buurt van het nest, maar kwam nooit in de nestholte zelf. Hij verdedigde heel de nabije omgeving en een kon soms zeer agressief uitvallen naar een tekort genaderde CHROMAPHYOSEMION. Blijkbaar deerde dit de killies niet, want ook zij zorgden in hetzelfde aquarium tussen het talrijke drijfgroen, voor nakomelingen. Dit scenario duurde ongeveer een week, totdat het vrouwtje met een honderdtal nieuwsgierige jongen het hol verliet. Vanaf dit moment nam ook het mannetje aan de broedzorg deel. Eén van beide ouders begeleidde de jongen door de bak terwijl de

zoetwater - 19 -

vrouwtje kan daar verandering in brengen. Het spreekt voor zich dat een te kleine bak of een gebrek aan schuilmogelijkheden voor het vrouwtje dodelijke gevolgen kan hebben. Vaak is het echter zo dat een koppeltje NANOCHROMIS PARILUS echt bij mekaar moet passen, wat niet zo evident is. Lukraak bij elkaar geplaatste dieren kunnen onderling behoorlijk agressief zijn. Zelfs indien men een koppeltje heeft dat reeds langere tijd in harmonie samenleeft en zelfs al jongen heeft gehad is voorzichtigheid geboden. Want komt het, door een slechte waterkwaliteit, stress of wat dan ook tot een slecht ontwikkelen van het legsel, dan zal het vrouwtje de eitjes meestal opeten. In de regel heeft het mannetje daar geen begrip voor en kan dat soms tot zware geschillen leiden.

andere partner zeer opmerkzaam de killies in de gaten hield. De jongen namen vanaf de eerste dag Artemia-naupliën, en zoals dat bij de meeste West-Afrikaanse dwergcichliden het geval is groeiden ook deze vissen behoorlijk snel. Wel is het een noodzaak om zowel tijdens de kweek als bij het opgroeien van de jongen voor een goede waterkwaliteit te zorgen. Als waterwaarden noteerde ik op de kweekfiche, een carbonaathardheid van 4 DH, een gezamenlijke hardheid van 10 DH en een pH die schommelde tussen 7 en 7,5 bij een temperatuur van rond de 26°C. Alhoewel deze kweek zonder al te veel problemen verliep, moet men toch bij het houden van deze vissen met een aantal dingen rekening houden. Vooreerst moet men ondanks de geringe grootte van NANOCHROMIS PARILUS, de dieren een ruim aquarium geven waarin veel schuilplaatsen zijn voorzien. Mannetjes van deze soort zijn in het algemeen echte eenzaten en alleen een paarwillig

Kortom geef deze dieren een ruim, verantwoord ingericht aquarium en je krijgt schitterende vissen met een zeer interessant sociaal gedrag te zien. Bruno Magis,De Siervis Leuven Bewerkt door Black Molly Genk

zoetwater - 20 -

0$5&(/9$1233(1 Keukens op maat Rafnusstraat 75 3530 Houthalen Tel. 011/52.21.14

' ( 0( (6 7&2 03/( 7( $4 8 $5 ,8 06 3(& , $$/ =$ $.

0DDVWULFKWHUVWUDDW %LO]HQ:DOWZLOGHU 5HF KWWHJHQRYHU)RUGJDUDJH%HF NHUV

 LQIR#DTXDELO]HQEH ZZZDTXDELO]HQEH 2SHQYDQWRW *HVORWHQRS]RQHQPDDQGDJ

.ZDOLWHLWHQVHUYLFHDDQ HHUOLMNHSULM]HQ 





CDV-nummer : 11778   

'|QHU.HEDS3L]]HULD 

Sprinkelestraat 4C 3690 Zutendaal centrum Tel. 089/852 852

 

&

d

ϭϱͲƵŐƵƐƚƵƐƐƚƌĂĂƚ͕ϯͲϯϲϵϬƵƚĞŶĚĂĂů ǁǁǁ͘ĨĂǀŽƌŝĞƚƚĞŐĞůƐ͘ĐŽŵ dĞů͗ϬϴϵϮϱϱϭϳϰ &Ădž͗ϬϴϵϮϱϱϮϵϭ dt͗ͲϬϴϴϬ͘ϱϭϭ͘ϵϱϲ



Jan Aertssen Ringlaan 11 3530 Houthalen-Helchteren tel. 011/605.705 fax 011/605.708

bvba VERCOVER

Verzekeringen, Kredieten, Beleggingen Openingsuren: maandag tot vrijdag 8.45 tot 12 + 13.45 tot 17 uur zaterdag op afspraak e-mail : [email protected]





Termien - Genk Tel. 089/35 90 20

Fax 089/35 90 35

sĞƌŐĂĚĞƌůŽŬĂĂůůĂĐŬDŽůůLJ ůŬĞϭƐƚĞĚŝŶƐĚĂŐǀĂŶĚĞŵĂĂŶĚ ŽŵϮϬ͘ϬϬƵƵƌ͘ƐĂŵĞŶŬŽŵƐƚ /ŶǀĞƌŐĂĚĞƌnjĂĂůsƌŝũďůŝũǀĞŶĚ /ĞĚĞƌĞĞŶǀĂŶŚĂƌƚĞǁĞůŬŽŵ͊ 



               

 &DIp%HOJLHN &DIp%HOJLHN :HJQDDU$V *HQN  Het stamcafé van Black Molly Genk