AQUARIUM- EN TERRARIUMVERENIGING XIPHOPHORUS OSS

AQUARIUM- EN TERRARIUMVERENIGING

XIPHOPHORUS OSS Jaargang 66

Nummer: 06-2012

2

Jaarprogramma 2012 Datum: 30-jun-12 27-aug-12 10-sep-12 24-sep-12 6-okt-12 29-okt-12 12-nov-12 26-nov-12 17-dec-12 14-jan-13 28-jan-13

Activiteit:

Plaats:

Barbecue Clubgebouw Uitslag watermeetavond Clubgebouw Bak van de Maandag Nico de man Lezing Hans Meulblok Clubgebouw Bezoek Westland en Verduin cichliden Uitslag Verenigingskeuring Clubgebouw Bak van de Maandag Theo van Wijchen Verrassingsavond: Theo en Hans Clubgebouw Quizavond Clubgebouw Bak van de Maandag Joost Boumans Jaarvergadering 2013 Clubgebouw

Beurzen 2012 Datum:

Activiteit:

Plaats:

01-07-12 23-09-12

Limbeurs (België) Naturaria Fair 2012 (België)

Houthalen-Helcht. Antwerpen

Zie voor een uitgebreid overzicht van vivariumbeurzen onze website: http://www.xiphophorus.nl/agenda.html

Jaargang 66

Nummer: 06-2012

3

Activiteiten voor de komende maand Zaterdag 30 juni 2012: BBQ Op zaterdag 30 juni organiseert de activiteitencommissie weer de jaarlijkse barbecueavond voor alle leden en hun partners. Net als voorgaande jaren belooft het weer een gezellige avond te worden. Deelname is voor leden gratis, partners betalen € 7.50. Het clubgebouw is open om 18.30 uur en we beginnen met bakken en braden om ongeveer 19.00 uur. Opgave graag vóór maandag 25 juni bij Jan Goedhard tel. 0412-646240 of E-mail [email protected]

Van de redactie Op donderdag 21 juni om 01.09 uur is volgens de sterrenkundige indeling de zomer van 2012 begonnen. De zomer duurt dit jaar tot 22 september. De dag waarop de zomer begon was de langste dag van het jaar, die met 16 uur en 45 minuten uur duurde van 5:19 uur tot 22:04 uur (lokale tijd). Evenals een groot aantal van onze leden maakt ook de redacteur zich op voor de zomervakantie. Dit betekent dat in de maand juli geen clubblad zal worden verspreid. U zult moeten wachten tot eind augustus voordat er weer een (digitaal) boekje op uw deurmat valt. Deze keer in het boekje geen adviezen hoe uw aquarium de zomervakantie overleeft. U hebt inmiddels genoeg ervaring en kent de “do’s and don’ts” uit uw hoofd. Ik wens u een zonnige zomer- en vakantieperiode toe. Cees van Son

4

5

F

Fa. van Haren Vogels Tropische vissen Zeevissen Kooien Aquaria Papagaaien Van Noremborghstraat 104-106 ‘s Hertogenbosch tel: 073 6147783

6

De voorzitter wenst u een fijne vakantie Het is weer vakantietijd! Voor veel mensen een rustperiode, voor sommige juist om er op uit te trekken. Genieten van het zomerse leven. Natuurlijk moet het aquarium goed verzorgd achtergelaten worden. Wie houdt de bak bij gedurende de vakantie? Een eenvoudige, maar belangrijke vraag. Vissen voeren kan iedereen wel zou je snel denken. Maar dat is niet altijd het geval! Sommige verzorgers denken: “Die vissen hebben zeker honger, we zullen eens extra voeren”. En dan gaat het fout. Laat dus de Hans Meulblok verzorger zien hoeveel je moet voeren en wanneer. Beter te weinig dan te veel. Ook moet men een beetje verstand hebben van de apparatuur, zoals de pompen, filters, etc.. Mocht er toch nog onverhoeds problemen ontstaan dan kan de verzorger mij eventueel bellen voor raad en daad. Ik ben al op vakantie geweest. Dus een fijne en onbezorgde vakantie toegewenst namens het gehele bestuur. En voordat u op vakantie gaat hoop ik u nog te zien op onze jaarlijkse BBQ op zaterdagavond 30 juni. Hans Meulblok

7

Oscar: Astronotus ocellatus Door Uwe Werner, vertaling Ferdinand Glorieux, bewerking R. Hoofs

U hebt zeer zeker al deze forse en toch sierlijke cichlide gezien die nieuwsgierig naar de voorruit komt zwemmen om zich, zo lijkt het, te laten strelen of zijn maal uit de hand van zijn verzorger te ontvangen. Deze op zijn beurt vraagt zich af terwijl hij het geld in zijn zakken ronddraait of hij zich zo een dier kan veroorloven en vooral of hij een voldoende grote bak bezit om zulke kanjers te huisvesten. Hij is zo sympathiek, deze vraatzuchtige. Deze kleine ondermaatse vis, toch een reus Foto: © Kevin Dickinson onder de cichliden, schittert tijdens zijn jeugdstadium in de kunst zich te vermommen. Hij is robuust en vraatzuchtig en laat zich OSCAR noemen, in zekere zin een juiste benaming. Voor de aquariaan welke niet zijn juiste identiteit kent heeft hij meer dan een goede verrassing in petto. OSCAR, met de officiële naam Astronotus ocellatus, is een van de mooiste cichliden.

8

Oscar: Astronotus ocellatus (vervolg) Zijn reputatie is niet de beste, maar daar kan hij zelf niets aan doen. Het is onze eigen schuld, doordat we vissen kopen waarvan we de eigenschappen en/of de vereisten welke zij stellen onvoldoende of helemaal niet kennen. Laat ons hopen Foto: © André Karwath dat dit niet te vaak het geval is want we hebben verplichtingen tegen deze astronaut van het zoetwater. De liefhebber, die van vissen van dit kaliber houdt, vindt meer en meer OSCARS in de handel want hij maakt deel uit van de meest gekende cichliden in de aquaristiek. Een volwassen Astronotus is fors gebouwd: hij heeft een hoog en groot lichaam. Een mannetje kan gemakkelijk tot 33 cm groot worden, terwijl een vrouwtje veel kleiner blijft. De kop is eerder stomp en de bek is omringd door omvangrijke en impressionante lippen. De mondhoeken geven hem een sombere aanblik die ons doet geloven dat de mond nog groter is dan hij is. De vinnen zijn groot en sterk. De jonge OSCARS zijn, alle proporties in acht genomen, meer uitgestrekt. De aantrekkelijk gekleurde kop is eerder spits. Op een donkere ondergrond draagt Foto: © JJ. Cabanes hij witte, gele of rode banden klein en dicht verdeeld. Soms zijn er vlekken en lijnen, omzoomd met een koperrode rand. Wanneer de vis opgroeit verschijnen op de rug en rugvin enkele grote donkere vlekken omringd door een iriserende metaalkleur. Er bestaan dieren met oranje of gele punten en wormvormige lijnen op de kieuwdeksels. Men heeft exemplaren gezien in een chocolade bruin of groenachtig kleed met witte, gele of rode iriserende kleur op de onpare vinnen.

9

Oscar: Astronotus ocellatus (vervolg) Conclusie: een wilde OSCAR, nog nauwelijks in onze bakken te vinden, met variabele kleuren is een zeer mooie vis. Al sinds de eerste import van de Astronotus worden de dieren in aquaria nagekweekt en dank zij zijn hoge productiviteit slaagde de amateur zowel als de profesFoto: © Félix Fermín sionele kweker er in om vele kleurschakeringen op basis van een doorgedreven selectie te bekomen. We kennen rode, koperen, albino en zelfs gouden OSCARS. De Aziatische kwekers van hun kant konden het niet nalaten om vissen met verlengde vinnen te kweken. Op esthetisch vlak is een vis met dergelijk zwaar lichaam en verlengde vinnen een niet zo goed geslaagde combinatie. In ieder geval zal een dier met deze levensstijl op een of andere dag met gescheurde of uitgerafelde vinnen rondzwemmen. Het gaat hier tenslotte om cichliden die hun territorium al vechtend verdedigen en zich soms verwonden. Men beschouwt de OSCAR als een toch meer kalme gereserveerde vis die weinig zwemt en indien hij zich toch verplaatst dit doet op een gezapige manier. Wanneer de avond valt kiest hij een favoriete plek op om de nacht door te brengen. En hoe slapen ze? Door zich op hun zij te leggen. Welk een raar idee! Gedurende de dag houden de jongen zich op in gezelschap van broers en zussen en de volwassen dieren in gezelschap van hun partner. Men hoort trouwens zeggen dat de OSCAR de neiging heeft om plots van kleur en humeur te veranderen. Van het een op andere moment verandert de vis van kalme rustige zwemmer in een duivel die met zijn kracht en uiterst efficiënte tanden, waarvan 6 hoektanden, vervaarlijke verwondingen kan veroorzaken. Nochtans gehouden in een speciaal aquarium, goed ingericht en beplant, komt

10

11

12

Oscar: Astronotus ocellatus (vervolg) dit vrijwel niet voor. De goed aangepaste exemplaren leren vlug. Deze vrij intelligente vissen observeren alles wat zich buiten hun door glas omgeven leefmilieu afspeelt. Zij herkennen altijd de leden van het gezin en komen naar de voorruit om zich door hun verzorger te laten strelen. Als de Astronotus ocellatus een slechte reputatie heeft komt dit, uitgezonderd van de afmetingen, meestal door zijn vraatzucht. Jonge dieren van 5 à 6 cm slorpen een guppy of neon in zijn geheel op zonder te verpinken. Een liefhebber die niet op de hoogte is van deze eigenschap en zich een paar dieren aanschaft voor zijn gezelschapsbak zal verwonderd opkijken om het verdwijnen, de een na de andere, van de andere bewoners en zich ook vragen stellen van de kwantiteit van voedsel welke nodig is. Deze omnivore vissen verorberen gelijk welk voedsel gaande van diepvries (garnalen, mosselen, runderhart, spiering...) levend (aardwormen, vliegen, sprinkhanen... ) of droogvoer (tabletten, pellets...). Wel kent men niet de rol welke de algen en planten spelen in de voedselketen in hun natuurlijk milieu maar men moet hen ook wel tussendoor groenvoer aanbieden. Dit kan bijvoorbeeld gehakt runderhart, vermengd met erwten of spinazie zijn. Het regelen van de warmte hangt af van de gedragingen welke men wil bekomen. Alhoewel hij afkomstig is uit wateren welke zuur en uitermate arm aan mineralen zijn past de OSCAR zich zeer goed aan aan de waterwaarden die men hem aanbiedt. Hij voelt zich op zijn gemak en gaat zelfs over tot eiafzetting bij waterwaarden met een hardheid tot 30°Dh, en een pH tot 7,5. Niettegenstaande dat hij zich aanpast zijn deze waarden voor hem toch vreemd. Vergeet dus nooit het type water waarin hij in zijn natuurlijk biotoop voorkomt, want daarin voelt hij zich op zijn best. De temperatuur kan variëren tussen 24 en 30°C naargelang het gedrag dat de eigenaar wenst te bekomen van zijn vissen. Inderdaad, men kan het gedrag van de vis effectief controleren door speling met de temperatuur. Men houdt ze enigszins rustig door lagere temperaturen waar men hen eerder -stimuleert onder andere voor de kweek door hogere temperaturen aan te bieden. Een goede filtering en zuurstofvoorziening zijn absoluut noodzakelijk.

13

Oscar: Astronotus ocellatus (vervolg) Een andere vereiste is de bak: 1,5m is een absoluut minimum. Met een decor van grote stenen en een watervolume van 500 liter kan men hen een fictief volume van 2000 liter aanbieden. Hou rekening met het feit dat volwassen vissen zich met een enorme kracht kunnen en zullen verplaatsen. Daarenboven houden zij van graven en het verplaatsen van de bodem naar hun goeddunken, zodat de inrichting aan deze krachten moet kunnen weerstaan. In het geval men planten in de bak wenst te houden moeten dit robuuste soorten zij en in het bezit zijn van een stel uit de kluiten gewassen wortels, die men dan nog liefst in een pot in de bodem onderbrengt, omgeven door stenen. Daar deze cichlide geen moeilijk te houden vis is gaat hij gemakkelijk over tot eiafzetting. De enige vereiste is dat men over een koppel moet beschikken die het met elkaar goed kunnen vinden. Bij een lengte van 12 cm worden de vissen seksueel actief. Het is echter niet evident om de seksen uit elkaar te houden. Er bestaat geen enkel verschil tussen beide qua kleurtekening of morfologie. In de literatuur leest men soms

Als u op zoek bent naar een betrouwbare computer

U kunt bij Giso-Automatisering terecht voor: Allerlei merken zoals: Acer, Hewlett-Packard, enz. Op maat gemaakte PC‛s Printers, scanners, all-in-one, Software, enz. Notebooks Aanleggen en onderhouden van netwerken Reparaties en veranderingen aan PC‛s, monitoren, enz.

Fons van Lieshout De Vroedschap 4 5345 MP Oss 0412 624716

Gerard van Gils Woldreef 22 5345 XW Oss 0412 635130

14

Oscar: Astronotus ocellatus (vervolg) dat de mannetjes een beter gemarkeerde oogvlek in de basis van de rugvin hebben. De vorming van een koppel gaat gepaard met sierlijke parades en bewegingen van de bek. Tegelijkertijd lichten de kleuren van beide vissen op en worden crème-kleurig of grijs. De ogen stralen een intens rood uit. De voorbode van eiafzetting bestaat uit het dramatische verbouwen van de inrichting en grote verplaatsingen van de bodem. De Astronotus is een open substraatbroeder. Het koppel kiest een grote platte steen uit of bij gebrek daaraan een boomwortel welke minutieus met de bek gepoetst wordt door beide vissen. Hierna gaat het vrouwtje een paar keer met het lichaam over de plek heen. Wanneer het haar dusdanig bevalt worden de eerste eieren aan de broedplaats gekleefd, waar ze door het mannetje direct worden bevrucht Gedurende 2 à 3 uur zijn beide vissen druk doende met het leggen en bevruchten van 1000 tot 2000 eieren. De eieren zijn geelachtig van kleur en ondoorschijnend. Ze zijn ook zeer klein voor een cichlide van deze grootte en de ontwikkeling van embryo tot larf gaat zeer vlug. Bij een temperatuur van 30°C komen de eieren reeds uit na 48 tot 56 uur. In dit stadium hebben de larven noch mond, ogen of vinnen. Deze ontwikkelen zich de volgende 24 uur en de mondopening begint zich af te tekenen. Tot dan ademen de larven door haarvaten, vertakt in hun friemelende staart. Vervolgens komt de werking van de kieuwen op gang. Kort daarna beginnen de ogen en de neusholtes zich af te tekenen. Gedurende deze hele ontwikkeling worden de larven minutieus in de gaten gehouden. De jongen worden overgebracht in een holte, uitgegraven door de ouders en worden meermaals naar andere plaatsen verhuisd. Na 5 tot 6 dagen beginnen de jongen rond te zwemmen. Dit is ook het begin van hun leven als veelvraat. Vanaf de dag van het vrij zwemmen storten ze zich, hoe klein ze ook zijn, op allerlei klein voedsel waaronder artemia. Na enkele dagen moet men al oppassen want het is niet uitzonderlijk dat de achtergebleven jongen de prooi vormen van hun grotere en beter ontwikkelde broers en zusters. Van veelvraten gesproken! A.V. de Minor, april 2012

15

Huiskamerkeuring 2012 De laatste jaren is de deelname aan de verenigingskeuring dalende om diverse redenen. Om deze trend te doen keren gaan we het dit jaar iets anders aanpakken. Om de verenigings huiskamerkeuring een wat lagere drempel te geven hebben we 2 leden van onze zustervereniging A.V. Daphnia bereid gevonden om bij ons in september (zondag de 16de) de huiskamerkeuring te komen verrichten. Beide heren zijn doorgewinterde aquarianen en bij sommigen van ons wel bekend, het zijn nl. Jordan Klink en Marcel van Hinthum. Jordan behoeft natuurlijk bij de meesten van ons geen introductie, hij heeft diverse functies buiten de vereniging op hobbygebied bekleed (Regiovertegenwoordiger en districtsbestuurder), Marcel is een houder/ kweker van discussen en medebestuurslid van A.V. Daphnia. Het is de bedoeling dat beide heren bij u thuis het vivarium gaan beoordelen en u van advies dienen om e.e.a. (indien nodig) aan te passen om een nog grotere hobbybeleving te ervaren met het vivarium bij u thuis. Alles natuurlijk op geheel vrijblijvende basis uiteraard. We hopen dat u allen van deze gelegenheid gebruik zult maken en zien uw aanmelding met graagte tegemoet. Op maandag 29 oktober zullen dan de geschouwde vivaria tijdens een verenigingsavond vertoond worden volgens een geheel willekeurige schikking. Er wordt ook geen ranglijst samengesteld wat de mogelijke druk natuurlijk alleen maar verlicht. U kunt zich aanmelden bij Theo van Meegen per mail ([email protected]), telefonisch op nummer 06 31011309 of mondeling tijdens de bijeenkomsten die nog komen gaan (o.a. de BBQ). Laten we er met zijn allen een geslaagde dag van maken en laten zien dat we als vereniging het nodigen te bieden hebben.

16

Als dank voor het gratis gebruik van de promotiewand

Van Schijndel Bekistingen Gespecialiseerd in prefab traditionele bekistingen. Daarnaast leveren wij ook slipkegels, sparingen, vulkisten, randkisten, vlonders en werkplaatsmontage. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen. De Hammen 11 5371MK Ravenstein tel: 0486-416767 fax: 0486-411166 gsm: 06-17764810 [email protected] www.vanschijndelbekistingen.nl 17

Vlokreeft gevonden onder 180 meter ijs Tijdens een zoektocht naar extreme plekken waar hogere organismen nog kunnen leven, hebben wetenschappers van NASA een verrassende ontdekking gedaan. Onder een immense plaat Antarctisch ijs troffen zij een garnaal-achtig wezen en een kwal aan. De wetenschappers dachten dat 183 meter onder het ijs, waar geen zonlicht meer kan doordringen, alleen nog enkele vormen van microben konden bestaan. Des te groter was de verrassing toen zij een camera tot de diepte lieten zakken en een opmerkelijk garnaalachtig wezentje kwam aanzwemmen dat zich vastgreep aan de kabel van de camera. Daarnaast haalden de onderzoekers een tentakel omhoog, die naar zij vermoedden afkomstig was van een kwal. Technisch gesproken is de garnaal geen garnaal. Het is een soort vlokreeftje, in de verte verwant aan de garnaal. De videobeelden dragen mogelijk bij aan de kennis over leven in extreem moeilijke omstandigheden. Als dit soort garnaal-achtige wezens kan leven onder het Antarctische ijs, op een diepte van 183 meter, in volledige duisternis en temperaturen ver onder nul, hoe is dat dan op andere plekken, waar de elementen het leven vijandig gezind zijn? Hoe is dat bijvoorbeeld op Europa, de steenkoude maan van Jupiter? Microbioloog Cynan Ellis-Evans van de British Antarctic Survey denkt dat de wezens mogelijk van elders zijn komen aanzwemmen en niet permanent in deze koude dieptes leven. Stacy Kim, die met NASA meewerkte aan het onderzoek, denkt daar anders over. De plek waar NASA het onderzoek verrichtte is twintig kilometer van de open zee verwijderd. De onderzoekers boorden een gat van twintig centimeter doorsnede waardoor zij de camera lieten zakken. Dat betekent dat het erg onwaarschijnlijk is dat twee wezens van elders zijn komen aanzwemmen en per toeval werden waargenomen. Een van de grootste vragen die na de ontdekking bleven hangen is welke voedselbronnen de diertjes gebruiken. Microben zijn in staat hun voedsel uit verschillende stoffen samen te stellen, maar hogere organismen kunnen dat niet. Dus waar voeden ze zich mee? Bron: APN

18

Orgaan ontdekt dat gulzig gedrag van vinvis coördineert Wetenschappers hebben in de kin van de vinvis een heel nieuw orgaan ontdekt dat verklaart hoe de vinvis in enkele seconden meer dan 80 kubieke meter water en voedsel naar binnen kan werken. De vinvis houdt er een bijzondere manier van eten op na. Hij opent zijn enorme mond en zwemt vooruit. Daarbij belandt naast plankton ook heel veel water in zijn lijf. Sterker nog: in enkele seconden weet hij zijn lichaamsgewicht door al dat water en de diertjes naar binnen te werken, meer dan te verdubbelen. Het water wordt vervolgens via de balein weer naar buiten gestuurd en het voedsel blijft achter. Coördinatie Dat hele eetproces is zeer ingewikkeld: er zijn verschillende lichaamsdelen en organen bij betrokken. En het orgaan dat de onderzoekers nu ontdekt hebben, speelt daarin een cruciale rol. “We denken dat dit orgaan informatie naar het brein stuurt om het complexe eetmechanisme – waaronder het draaien van de kaken, het draaien van de tong en het uitzetten van de plooien bij de keel – te coördineren,” vertelt onderzoeker Nick Pyenson. “En het helpt de vinvissen mogelijk om de dichtheid van de prooi te bepalen wanneer deze overweegt om zijn bek te openen.”

Art by Carl Buell, arranged by Nicholas D. Pyenson / Smithsonian Institution.

19

Orgaan ontdekt dat gulzig gedrag van vinvis coördineert (vervolg) Kin De onderzoekers vonden het orgaan toen ze karkassen van vinvissen bestudeerden. Ze troffen het orgaan – dat ongeveer zo groot is als een grapefruit – op het uiteinde van de kin aan, precies tussen de twee kaakbeenderen. Het orgaan bestaat uit verschillende weefsels, waaronder bloedvaten en mechanoreceptoren (nodig om dingen waar te nemen). Voor zover bekend zijn de vinvissen de enige walvissen die over het orgaan beschikken. Dat is te lezen in het blad Nature. Groot De vinvis is het grootste zoogdier dat op aarde leeft. Het is aannemelijk dat de vinvis dankzij het pas ontdekte orgaan zo groot kan worden. Met elke hap die de vinvis neemt, haalt deze gemiddeld zo’n tien kilo plankton binnen. Daarmee is deze vismethode effectief genoeg om het grote lichaam van de vinvis van voldoende energie te blijven voorzien. Uit andere studie blijkt dat de blauwe vinvis in één hap 457.000 kilocalorieën verzamelt. Dat zijn 240 keer meer calorieën dan het dier door zijn bek te openen verbrandt. Om erachter te komen hoeveel energie zo’n hapje kost, bestudeerden de onderzoekers 200 duiken. Ze berekenden dat de vinvissen tijdens de duik zo’n 1900 kilocalorieën verbruiken. “Ze doen iets wat veel energie kost, maar ze krijgen er een enorme beloning voor.” De vinvis haalt tijdens een goede duik namelijk maar liefst 1.912.680 kilojoules, oftewel 457.000 kilocalorieën op. En dat maakt het logge dier tot een efficiënte jager. Dankzij de studie weten we nu meer over de vinvis en de manier waarop deze voedsel verzamelt. De onderzoekers hopen dat die kennis gebruikt kan worden om de vinvis nog beter te beschermen. Caroline Kraaijvanger http://www.scientias.nl

20

Lekker makkelijk Samen eten is samen genieten. Met een gezellige barbecue op een zwoele zomeravond of een sfeervol gourmetfeest met al je vrienden of familie aan tafel. Maar samen eten betekent ook: veel boodschappen, alles regelen en een berg afwas achteraf. Gelukkig is dat niet meer nodig. Welkom bij A-Z Barbecue & Gourmet Party Service. Met hun service wordt samen eten lekker makkelijk. Met meer dan 25 jaar ervaring regelt A-Z Barbecue & Gourmet Party Service een perfecte barbecue of gourmet voor zowel 5 als 5000 personen. Sinds enkele weken is onze aquariumvereniging aangemeld voor de sponsoractie van A-Z Barbecue & Gourmet Party Service. Wanneer je op de site van www.barbecue.nl een bestelling plaatst en als actiecode xiphophorus opgeeft dan zal Xiphophorus 5% van het besteedde bedrag ontvangen als sponsoring voor de vereniging. Voor jouw als klant kost het niets meer maar je ondersteund wel de vereniging. De code kan door iedereen gebruikt worden, dus geeft het aan familie, vrienden en kennissen door. Bestel je barbecue of gourmet schalen bij www.barbecue.nl en gebruik de actiecode xiphophorus. Een voorbeeld: een lid van de vereniging geeft een familiefeest en bestelt voor 20 personen. Hij bestelt via de website van AZ en vult ‘xiphophorus’ in bij zijn bestelling. Het totaalbedrag van de bestelling is 225 euro. Zijn volleybalclub krijgt dan 11,25 euro overgemaakt. Afhankelijk van het aantal bestellingen kan het totale sponsorbedrag dus flink oplopen.

21

De zwemblaas De zwemblaas is werkelijk revolutionair. Zonder zwemblaas zinken vissen naar de bodem als ze niet bewegen. De meeste beenvissen hebben er een. Door de inhoud die kan bestaan uit lucht of uit olie te veranderen kan een vis stijgen of dalen of stil blijven staan in het water. En dat zonder inspanning! Bij sommige vissen is de zwemblaas verbonden met het oor. De blaas fungeert als een versterker voor het oor. Andere vissen gebruiken hun zwemblaas juist als versterker van hun geluiden. De zwemblaas van de vis is een luchtdichte flexibele blaas gevuld met gas. Hij ligt boven in de buikholte vlak onder de ruggengraat. De wanden van de zwemblaas zijn gasdicht. Dit orgaan komt voor bij straalvinnigen. De zwemblaas stelt de vis in staat om zijn massadichtheid voortdurend aan te passen en het lichaam op de gewenste diepte te houden zonder dat de vis verder energie hoeft te verbruiken met zwembewegingen. Vissen zonder zwemblaas Niet alle vissen hebben echter een zwemblaas, een groot aantal soorten daarvan leeft dan ook op de bodem, zoals de rivierdonderpad. Vissen zonder zwemblaas moeten continu zwembewegingen uitvoeren om van de grond te blijven en moeten ook nog extra energie verbruiken omdat ze niet recht vooruit kunnen zwemmen vanwege het gewicht van de kop. Alle beenvissen hebben in aanleg een zwemblaas, bij zwemblaasloze vissen is de zwemblaas weer verdwenen. Wist u dat op vertoon van uw lidmaatschapskaart van de vereniging of de NBAT korting verkregen kan worden bij een aantal van onze adverteerders: • • •

Spierings Vis Aquabeek Beestenpot

Vraag er naar en laat uw lidmaatschapskaart zien!!!

22

De zwemblaas (vervolg) Sommige vissen zonder zwemblaas als de koningsvis en de braam zijn geen bodemvissen, maar moeten door het ontbreken van een zwemblaas continu hun borstvinnen gebruiken om rechtdoor te blijven zwemmen. Ponen zwemmen soms op half water met uitgeklapte borstvinnen die als vleugels worden gebruikt. Opening naar de slokdarm De zwemblaas heeft bij jonge dieren nog een opening naar de slokdarm, bij hoger ontwikkelde vissen, de physoclisten zoals de baarzen verdwijnt deze verbinding, maar bij pysostome vissen zoals snoek blijft ze open. Als vislarven net uit het ei zijn gekomen blijven ze vaak nog even passief aan planten hangen, maar zodra ze gaan zwemmen is het essentieel voor ze om wat lucht in te slikken om de zwemblaas te vullen. Een vlies op het water is dan funest voor de ontwikkeling. Pysostome vissen vergroten het volume van de zwemblaas door wat lucht in te slikken, die door een luchtkanaal in de zwemblaas geperst kan worden. De gesloten zwemblaas en de gasklier Vissen zonder opening naar de slokdarm, de physioclisten vergroten de zwemblaas met behulp van de gasklier. De gasklier is via een netwerk van bloedvaatjes waarin het aangevoerde bloed in nauw contact staat met het afgevoerde bloed (rete mirabile) verbonden met de bloedsomloop. In de gasklier wordt het bloed aangezuurd door de productie van melkzuur. Door de lage pH wordt zuurstof vrijgemaakt uit hemoglobine. De vrijgekomen zuurstof diffundeert dan naar de zwemblaas. Door het rete mirabile wordt het bloed met de lage pH in de gasklier geïsoleerd van de rest van het bloed, door toepassing van het tegenstroomprincipe. Om de zwemblaas weer te legen kan er gas naar het bloed diffunderen naar een op een ander gedeelte van de zwemblaas gelegen soortgelijke structuur, het ovaal. Een nadeel van de zwemblaas van de physioclisten is dat als de vis van grote diepte plotseling naar boven wordt gehaald het volume ongecontroleerd toeneemt en de inwendige organen via de slokdarm naar buiten worden gedrukt. Bij het hengelen op snoekbaars is het

23

De zwemblaas (vervolg) belangrijk dat er niet te diep gevist (<15 m) wordt als men de vis niet voor consumptie wil vangen. Orgaan van Weber De zwemblaas is bij sommige vissen, met name zoetwatervissen als de karper en de meerval via het orgaan van Weber verbonden met het middenoor. Dit bevordert het gehoor en kan ook als druk en dieptemeter gebruikt worden, doordat vormveranderingen van de zwemblaas direct overgebracht worden naar de gevoelige zintuigcellen van het middenoor. Samenstelling van het gas De samenstelling van het gas in de zwemblaas varieert. Diepzeevissen kunnen hun zwemblaas alleen vullen met behulp van de gasklier en hebben dan ook hoge gehaltes zuurstof in hun zwemblaas. Bij vissen van ondiep water komt de gassamenstelling overeen met die van de atmosferische lucht Overeenkomsten met longen en evolutie Gasblazen en longen zijn homologe organen. Ze ontstaan in de embryologie beide uit uitstulpingen van de darm. Vissen die eerst lucht in darmzakken inslikten om onder zuurstofarme omstandigheden zuurstof uit de lucht op te nemen hebben zich in twee richtingen ontwikkeld. De moderne vissen hebben een hoog gespecialiseerde zwemblaas ontwikkeld en bij de latere landdieren hebben de primitieve zakken zich tot longen ontwikkeld. Zwemblaas problemen Door verschillende oorzaken kan het volgende mis gaan: • Overdruk; met overdruk zit er teveel gas in de zwemblaas. Hierdoor blijft de vis aan de oppervlakte van het water en kan niet meer naar de bodem komen. Dit worden ook wel “kopstaanders” genoemd. • Onderdruk; met onderdruk zit er te weinig gas in de zwemblaas. De vis ligt hierbij op de bodem. Dit worden ook wel “slapers” genoemd. De vis kan zich alleen bewegen door snelle zwembewegingen te maken. Dit is vaak de vermoeiend. Dit worden ook wel vaak, staartstaanders, zitters of slapers genoemd.

24

De zwemblaas (vervolg) De vis heeft moeite met zwemmen, hij kan of niet naar de bodem, of niet naar het oppervlakte komen als gevolg van over- of onderdruk in de zwemblaas. In de beginfase kan de vis rondjes gaan draaien om zijn eigen as. Er zijn verschillende oorzaken bekend bij zwemblaas problemen: • Gescheurde zwemblaas a.g.v. heftige trillingen in het water, een bekend verschijnsel bij het open hakken van een dichtgevroren vijver. • Bij snelle verlaging van de temperatuur; dan is er vaak sprake van onderdruk. De zwemblaas drukt al het gas terug te bloedbaan in. • Slechte waterkwaliteit; door slechte waterkwaliteit kunnen vele bacteriën, parasieten en wormen ontstaan. Deze kunnen via de darm de zwemblaas infecteren en een ontsteking veroorzaken. Hierdoor kan de zwemblaas niet optimaal werken. • Verkeerd voedsel: door te weinig vitaminen of te weinig gevarieerd voedsel kan de vis zwakker worden waardoor hij vatbaarder is voor verschillende bacteriën en dergelijke. Bron:

http://nl.wikipedia.org http://www.kogelforum.nl

wegens zomervakantie

25

Bestuur en kader van de vereniging Voorzitter: H. Meulblok Albardastraat 127 5344 HC Oss * [email protected]

tel: 0412-640008

Secretaris C. van Son Hageheld 17 5345 ER Oss * [email protected]

tel: 0412-643310

Penningmeester: B. Lombarts Den Akker 16 5404 PE Uden * [email protected]

tel: 0413-248581

Publicist / Redactie: C. van Son Hageheld 17 5345 ER Oss * [email protected]

tel: 0412-643310

Ledenadministratie: C. van Son Hageheld 17 5345 ER Oss * [email protected]

tel: 0412-643310

Ledenbelangen: T. Pijl K. Doormanstr 73c 5342 TJ Oss * [email protected]

tel: 06-51176513

Ledenbelangen: Th. van Meegen Ypelaar 67 5467 BD Veghel * [email protected]

tel: 0413-341462

Ledenbelangen: Dorpstraat 46 * [email protected]

tel: 073-5341322

Clublokaal:

:

J. Lepoutre 5386 AN Geffen

Adres: Aengelbertlaan 60, Oss Tel.: 0412-626058 www.xiphophorus.nl, * [email protected]

26

27

28