AQUARIUM- EN TERRARIUMVERENIGING XIPHOPHORUS OSS

AQUARIUM- EN TERRARIUMVERENIGING

XIPHOPHORUS OSS Jaargang 66

Nummer: 11-2012

2

Jaarprogramma 2012 Datum:

Activiteit:

Plaats:

26-nov-12 Presentatie door Theo en Hans 17-dec-12 Quizavond 14-jan-13 Bak van de Maandag 28-jan-13 Jaarvergadering 2013 Verslaggever Quizavond

Clubgebouw Clubgebouw Clubgebouw Clubgebouw

(17-12): Theo Janssen

Algemene Ledenvergadering 2013 Beste Xiphophoriaan, Op maandag 28 januari 2013 staat de jaarlijkse algemene ledenvergadering (ALV) gepland. Op de ALV worden het gevoerde en te voeren beleid besproken, dat uitgevoerd wordt door het bestuur van de vereniging. Neem deze kans om uw mening en ideeën over de vereniging kenbaar te maken. U draagt hiermee bij met het vormgeven van onze aquarium- en terrariumvereniging. Een vereniging van, voor én gedragen door de leden! Ik hoop dan ook op een grote opkomst. Overigens! Zorgt u a.u.b. er voor dat de contributie tijdig wordt betaald zodat wij als vereniging ook aan onze verplichting richting het N.B.A.T. kunnen voldoen. Hans Meulblok, voorzitter

Jaargang 66

Nummer: 11-2012

3

Activiteiten voor de komende maand 26 november - Presentatie door Theo en Hans Een clubavond die dankzij Theo van Meegen en onze voorzitter voorzien zal zijn van verrassende elementen. Wilt u weten wat? Kom dan deze avond langs bij ons clubgebouw!

17 december - Quizavond Op maandag 17 december is het weer tijd voor het jaarlijks terugkerend fenomeen: de Quizavond. Tijdens deze avond zullen deze keer Theo Janssen en Fons van Lieshout uw kennis tarten over o.a. aquaristiek, het clubgebeuren, etc.. Met enig geluk behoort u tot Winnaars Quizavond 2011 de selecte groep der winnaars die vereeuwigd wordt op onze website met een foto! 14 januari 2013 - Bak van de Maandag De eerste Bak van de Maandag van het nieuwe jaar 2013 wordt georganiseerd in ons eigen clubgebouw. Ons verenigings-aquarium zal hierbij centraal staan en verdient hier geen verdere toelichting.

4

5

F

Fa. van Haren Vogels Tropische vissen Zeevissen Kooien Aquaria Papagaaien Van Noremborghstraat 104-106 ‘s Hertogenbosch tel: 073 6147783

6

Activiteiten voor de komende maand 28 januari 2013 Algemene Ledenvergadering Op maandag 28 januari 2013 staat de jaarlijkse algemene ledenvergadering (ALV) gepland. U wordt door het bestuur van harte uitgenodigd om uw stempel te zetten op het wel en wee van onze vereniging Tim Pijl

Namens het bestuur prettige feestdagen gewenst Met rasse schreden nadert het einde van het jaar. De feestdagen komen er al weer aan en onze verenigingsactiviteiten voor dit jaar lopen af. We hebben nog een clubavond en onze roemruchte Quizavond in het verschiet. Dit is ook het laatste boekje van 2012. In december zal geen clubblad verschijnen. De feestdagen hebben onze aandacht nodig. Mede namens het bestuur wens ik u prettige feestdagen! Cees van Son

7

De voorzitter op excursie

Hans Meulblok

De uitslag van de landelijke keuring in Boxtel was erg leuk. Een goed georganiseerde beurs gecombineerd met de uitslag van de landelijke NBAT keuring. Er stond een gevarieerde beurs met stands voor elk wat wils: planten, vissen, aquariummaterialen, kortom alles wat je maar kunt bedenken voor het inrichten en onderhouden van aquariums. Ook de presentaties van de gekeurde vivariums door de NBAT keurmeesters in hun eigen categorie waren interessant. De vivariums werden met mooie beelden goed weergegeven.

De uitslag is altijd spannend. Theo van Meegen behaalde in de speciaalaquarium categorie met 15 deelnemers de 5de plaats. Ik behaalde met mijn terrarium ook een 5de plaats in een deelnemersveld van de 10 personen. Het waren wederom mooie terrariums van mensen die al lang deelnemen aan de landelijke keuring. Er was zelfs een terrarium met schildpadden en een terrarium met baardagamen. Dit was erg opvallend. We hebben ons als Xiphophorus weer laten zien. Alleen vond ik het jammer dat er weinig leden naar Boxtel waren gekomen. Joop Kling, Peter Stevens, Leo van Haaren en Jos Hoedeman waren wel gelukkig van de partij. De bespreking van de huiskamer voorlichtingsdag door Jordan Klink (in de rol van keurmeester) en Theo van Meegen (verantwoordelijk voor de foto’s en de presentatie) werd erg leuk gebracht met een goede toelichting en tips voor de deelnemers. Ik vermoed dat de betreffende deelnemers wel e.e.a. hebben geleerd tijdens de bakkenschouw en de presentatie. Dus doe de volgende keer ook mee! Heren, bedankt voor de mooie uiteenzetting. De clubavond van 26 november belooft een verrassingsvolle en leerzame avond te worden. Hans Meulblok

8

Vissen vervoeren dankzij kunstmatige winterslaap In de Filippijnen is een techniek ontwikkeld voor vervoer van levende vis zonder water. De uitvinding is afkomstig van de Filippijns landbouwkundig ingenieur Bonifacio Comandante. Hij behandelt de gevangen vissen zodanig dat ze in een soort winterslaap raken zolang het transport duurt. Zodra de vissen op de plaats van bestemming zijn gearriveerd en te water worden gelaten, beginnen ze onmiddellijk weer te zwemmen. Voordat de vissen noodgedwongen in winterslaap worden gebracht, krijgen ze twee tot drie dagen geen eten om hun organen schoon te houden. ’s Morgens vroeg brengen we de vissen vervolgens in de gewenste conditie door ze in het water met een bepaalde oplossing te behandelen dat ons bedrijf maakt, aldus de ingenieur. De vissen worden dan ondergedompeld in tanks die gevuld zijn met Bushi Blend, een zoute antistressoplossing die ervoor zorgt dat de dieren in een slaaptoestand raken. Ze moeten ongeveer vier of vijf uur in het mengseltje doorbrengen. De nieuwe methode maakt het vervoer van levende vis stukken efficiënter. Tot dusver ging veruit de meeste ruimte bij het transport van levende vissen op aan water. Het Bureau voor Visserijaangelegenheden in de Filippijnen heeft de methode ook getest en kon geen nadelige gevolgen bij de vissen constateren. Wel dringt het bureau aan op vervolgtesten om te kijken of de vissen ook op de lange termijn geen schade hebben opgelopen. Vooralsnog heeft Bonifacio alle vertrouwen in de viswinterslaap. Hij probeert daarom internationaal patent aan te vragen voor zijn methode. bronnen:

9

http://www.sevendays.nl, A.V. De Zilver Tetra, A.V. Leeri - Leerinieuws,

Geheim wapen van een kikker ontdekt: doornen die uit zijn duimen schieten Deze zeldzame kikker houdt er wel hele bijzondere verdedigingstechnieken op na: wanneer hij zich bedreigd voelt, schiet een scherpe punt uit zijn duim. Slecht nieuws voor de dames: hij gebruikt die duimen en doornen ook tijdens het paren. Het draait allemaal om de kikker Babina subaspera. Hij leeft in het zuiden van Japan en heeft in tegenstelling tot veel andere kikkers geen vier, maar vijf vingers. “Waarom deze vijfde vinger in sommige soorten voorkomt, blijft een evolutionair mysterie, maar de extra vinger van deze kikker is in feite een pseudo-duim,” vertelt onderzoeker Noriko Iwai. “In de duim zit een scherpe doorn die uit de huid kan komen.” Zowel mannetjes als vrouwtjes beschikken over die doorn, maar alleen de mannetjes gebruiken deze ook. Uit experimenten van Iwai blijkt dat de heren de stekel gebruiken tijdens gevechten en het paren. Voor dat laatste zijn ze waarschijnlijk ontstaan: de mannetjes kunnen zich met de stekels aan het vrouwtje vastklemmen. “Hoewel de pseudo-duimen wellicht ontstaan zijn voor het paren, is het duidelijk dat ze nu gebruikt worden voor gevechten.” Zodra Iwai een kikker oppakte, gebruikte de kikker zijn duim en stekel. En andere mannetjes vertoonden meerdere beschadigingen aan hun huid die duidelijk door de stekels veroorzaakt zijn, zo is te lezen in het blad Journal of Zoology. “Meer onderzoek is nodig om te achterhalen hoe de pseudo-duim geëvolueerd is en hoe het komt dat deze voor gevechten wordt gebruikt,” concludeert Iwai. bron: http://www.scientias.nl, Caroline Kraaijvanger

10

11

12

Vissen naar de leeftijd bron: http:// www.quest.nl

Hoe oud een vis is? Dat zie je niet aan de buitenkant. Maar wel van binnen. Onderzoekers van het Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies (IMARES) in Wageningen snijden vissen open om de leeftijd te bepalen. 3 vragen aan visserijbioloog Jan Jaap Poos van IMARES: 1- Waarom is leeftijdsbepaling zo belangrijk? ‘Door jaarlijks te onderzoeken hoe oud de vissen op een bepaalde plek zijn, zie je wat de geboorte en sterfte in de populatie is. Deze informatie gebruiken we om vissers te ondersteunen. Zijn er bijvoorbeeld op een plek geen jonkies meer, dan moet de vangst daar naar beneden. Met onze eigen onderzoeksschepen vangen we vis, daarvan meten we lengte en leeftijd. Hetzelfde doen we met vis die we op de markt kopen. Die gegevens combineren we. Onze bevindingen wisselen we uit met andere landen. Samen leveren we kennis en advies bij de Europese raad van visserijministers.’ 2- Hoe bepaal je de leeftijd van een vis? ‘De leeftijd van een vis is op dezelfde manier af te lezen als die van een boom: door de groeiringen te tellen. Bij zoetwatervissen zitten deze in de schubben, bij zoutwatervissen in de gehoorsteentjes. Dat zijn onderdelen van het evenwichtsorgaan. We halen deze uit de kop en snijden er een plakje uit. Vervolgens gaan we de ringen tellen. 2 ringen staan voor een jaar. In de zomer groeit een vis harder dan in de winter, daardoor is een zomerring dunner.’ ‘Niet van alle vissen is overigens de leeftijd te bepalen. Hele oude vissen groeien nauwelijks meer, waardoor de ringen erg dicht bij elkaar zitten. Ondanks dat we een microscoop gebruiken, maakt dat het tellen knap lastig. Ook gekweekte vissen zijn moeilijk op leeftijd te schatten, al zijn ze onbelangrijk voor dit onderzoek. Ze leven zonder invloed van seizoenen, waardoor je de ringen nauwelijks ziet.’ 3- Tellen jullie die ringen echt met de hand? ‘Ja, alles gaat handmatig. Het is heel lastig te automatiseren. Je zou een computer moeten leren patronen te herkennen. Zo ver is onze techniek nog niet.’

13

Vis kan niet zwemmen bron: http:// www.wetenschap24.nl

Vissen geboren zwemmers? Vergeet het maar. Pasgeboren zebravisjes kunnen er niets van. De Wageningse onderzoekster Ulrike Müller bestudeerde de zwemvaardigheid van volwassen zebravissen en hun larven. De volwassen vissen gaan in een korte ruk vooruit, waarna ze uitdrijven. ‘Burst and coast’ noemen de onderzoekers die manier van voortbewegen, en het blijkt een stuk efficiënter dan continu doorzwemmen. Vissenlarven bakken er aanvankelijk helemaal niks van. Ze kunnen hun lichaam tijdens het zwemmen nog niet horizontaal houden omdat hun kop relatief zwaar is. Bovendien hebben ze geen zwemblaas zoals grotere vissen, waardoor ze nog moeilijker hun evenwicht kunnen houden. Door hun onhandige gezwem zijn ze een gemakkelijke prooi voor andere zeebewoners. Ook is het voor hun vaak moeilijker om voedselrijke wateren te bereiken. De slechte zwemvaardigheid van de babyvisjes is waarschijnlijk de oorzaak dat 99 procent nooit volwassen wordt.

Als u op zoek bent naar een betrouwbare computer

U kunt bij Giso-Automatisering terecht voor: Allerlei merken zoals: Acer, Hewlett-Packard, enz. Op maat gemaakte PC‛s Printers, scanners, all-in-one, Software, enz. Notebooks Aanleggen en onderhouden van netwerken Reparaties en veranderingen aan PC‛s, monitoren, enz.

Fons van Lieshout De Vroedschap 4 5345 MP Oss 0412 624716

Gerard van Gils Woldreef 22 5345 XW Oss 0412 635130

14

Russen kunnen nog geen leven vinden in Vostokmeer Na meer dan twintig jaar boren wisten de Russen begin dit jaar eindelijk door te dringen tot het subglaciale Vostokmeer dat zich onder zo’n 3700 meter ijs bevindt. En nu laten de Russen zich uit over wat ze daar aantroffen: teleurstellend weinig. Dat meldt het blad Nature op basis van uitspraken van onderzoeker Sergey Bulat. Bulat sprak zich tijdens de twaalfde European Workshop on Astrobiology uit over wat hij en zijn collega’s op Antarctica aantroffen. Het gaat nog maar om voorlopige resultaten: er moet nog veel onderzocht worden. Maar deze eerste resultaten zijn toch een klein beetje teleurstellend.

Het Vostokmeer (Russisch: Восток) is een in 1996 ontdekt meer dat zich onder een meer dan drie kilometer dikke ijskap in Antarctica bevindt. Het Vostokmeer is het grootste meer van de meer dan 140 meren die zich onder het ijs bevinden van Antarctica. Het meer bestaat eigenlijk uit twee aparte meren, elk met waarschijnlijk hun eigen ecosysteem. Bij Volstok is het erg koud, in 1983 was het er onder de 89 graden, de laagste temperatuur die ooit op aarde is gemeten Weinig Bulat vertelde zijn toehoorders dat er per milliliter oppervlaktewater zo’n tien microben werden aangetroffen. Dat is bijzonder weinig. En alles wijst erop dat de meeste microben (en waarschijnlijk zelfs

15

Russen kunnen nog geen leven vinden in Vostokmeer (vervolg) alle microben) niet uit het meer afkomstig zijn, maar door het boren op die diepte zijn beland. Teleurstellend En dat is toch een beetje teleurstellend. Want de wetenschappers hadden er ongetwijfeld meer van verwacht. Na twee decennia boren, bereikten ze een meer dat al zeker twintig miljoen jaar niet meer aan de buitenwereld is blootgesteld. Als zich op zo’n plaats leven bevindt, is het leven blijkbaar veel flexibeler dan wetenschappers altijd dachten. Het kan dan blijkbaar op veel extremere plaatsen ontstaan dan gedacht en dat is iets waar het hart van astrobiologen (die zich bezighouden met buitenaards leven) harder van gaat kloppen Goede vraag Hoe kan een meer dat zich onder 3700 meter ijs bevindt, vloeibaar zijn? Dat is te verklaren door twee factoren: de warmte van de aarde en het dikke pak ijs op het meer. Dat dikke pak ijs beschermt het meer tegen de extreme kou aan het oppervlak. En de warmte van de aarde warmt het water ietsje op. Die twee factoren zorgen ervoor dat de temperatuur van het water relatief hoog is en het water niet bevriest. Misschien alsnog? Vooralsnog is daar echter nog geen reden toe. Maar: dat kan nog komen. De eerste resultaten zijn namelijk gebaseerd op de eerste boringen. Wellicht vinden de Russen op grotere diepte toch organismen terug die op deze extreme plaats al miljoenen jaren moedig stand houden. Overigens hoeven we daarbij ons geld niet alleen op de Russen te zetten. Er zijn meer partijen die op Antarctica naar subglaciale meren boren. De Britten bijvoorbeeld: zij richten hun pijlen op dit moment op het meertje Ellsworth. Het meer bevindt zich onder zo’n 3000 meter ijs. En ook bij de Britten zijn de verwachtingen hooggespannen. “We verwachten hier leven aan te treffen,” zo vertelde expeditieleider Martin Siegert Scientias.nl eerder dit jaar. “Maar verder houden we een open mind.” bron: http://www.scientias.nl, Caroline Kraaijvanger

16

Als dank voor het gratis gebruik van de promotiewand

Van Schijndel Bekistingen Gespecialiseerd in prefab traditionele bekistingen. Daarnaast leveren wij ook slipkegels, sparingen, vulkisten, randkisten, vlonders en werkplaatsmontage. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen. De Hammen 11 5371MK Ravenstein tel: 0486-416767 fax: 0486-411166 gsm: 06-17764810 [email protected] www.vanschijndelbekistingen.nl 17

NASA zoekt seksbeest bron: http:// www.quest.nl, Evelien van den Brink

NASA stuurde in 1994 2 paar vissen de ruimte in. Aan boord van het ruimteveer hadden ze één doel: seks. Wetenschappers zijn er lang naar op zoek geweest: het perfecte sekskoppel voor in de ruimte. Waarom? Vooruitlopend op mensen en buitenaardse seks moest eerst nog worden getest met dieren. Kikkers, ratten en fruitvliegen, allemaal hadden ze al gewichtloos gedwongen seks gehad. Het ultieme doel van de onderzoekers: dieren die zich zonder zwaartekracht kunnen voortplanten. Uiteindelijk ontdekte een Japans team van de Universiteit Tokio dat de Medaka-vis zich prima redt binnen een ruimtevaartuig. In 1994 vlogen de 2 viskoppels, onder leiding van de Japanner Kenichi Ijiri, mee met de Space Shuttle Columbia. Sekspoging nummer één mislukte. De ruimtesferen hadden invloed op het humeur van de vissen: ze waren stikjaloers op elkaar. De eerste paring tussen manvis en vrouwvis werd dan ook bruut verstoord door een aanval van een van de andere tankbewoners. Na 3 dagen gebeurde het: het eerste koppel had seks. Uiteindelijk boekten beide stellen resultaat. Na een tijdje bevielen de 2 Medaka-paren van 8 guppy’s. Eenmaal terug op aarde werden de 4 vistronauten nog grootouders en overgrootouders.

18

Vis ontdekt die navigeert met behulp van zijn tanden Wetenschappers hebben in een grot in Ecuador een vis ontdekt die op een wel heel bijzondere manier zijn weg weet te vinden in de duisternis. De vis navigeert met behulp van zijn tanden.

De tanden van het visje Astroblepus pholeter bevinden zich niet in de mond, maar op hun huid. Veel vissen hebben deze huidtandjes, maar het is voor het eerst dat een vis wordt gevonden die de tandjes gebruikt om te navigeren. De meeste vissen gebruiken ze voor hun bescherming of om de weerstand tijdens het zwemmen te verkleinen. Oriënteren Normaal gesproken navigeren vissen met behulp van laterale lijnen. Daarmee kunnen ze bewegingen in trillingen in het water waarnemen. Maar dit orgaan stelt bij A. pholeter niet veel voor. In plaats daarvan zijn de tandjes van dit dier verbonden met het deel van het brein dat bewegingen kan verwerken. “Vergelijk het met een joystick: zodra het beweegt, wordt er via een zenuw een signaal naar het brein gestuurd,” vertelt onderzoeker Daphne Soares aan Scientias.nl. Dankzij de tandjes kunnen de vissen niet alleen de richting waarin het water stroomt, maar ook de afstand tussen de bodem en de vis achterhalen. Zonder de huidtandjes zijn de vissen al snel het spoor bijster: vissen die het zonder huidtandjes moesten doen, konden zich in snelstromend water niet oriënteren.

19

Vis ontdekt die navigeert met behulp van zijn tanden (vervolg) Achtergrondlawaai Dat de vis niet de laterale zijlijnen, maar de huidtandjes gebruikt om te achterhalen waar ‘ie zit, is goed te verklaren. A. pholeter leeft in enorm sterke stromingen. Waarschijnlijk is die stroming te sterk voor de laterale zijlijnen. “Vergelijk het met proberen om iemand tijdens een rockconcert te verstaan,” vertelt onderzoeker Daphne Soares. “Het achtergrondlawaai is dan te sterk.” Maar de huidtandjes kunnen wel wijs worden uit de stroming. “Deze huidtandjes zijn hard en bewegen mee met de stroming wanneer de vis daarin zwemt.” De onderzoekers zijn in hun nopjes met de ontdekking. “We hebben een nieuwe manier gevonden waarop evolutie dieren in staat stelt om in zo’n uitdagende omgeving te leven. Het is er niet alleen donker, maar de wereld om de vissen heen stroomt ook nog eens heel snel.” De onderzoekers verwachten dat A. pholeter niet de enige vis is die zijn huidtandjes gebruikt om te navigeren. Ook andere soorten gebruiken mogelijk hun huidtandjes om dingen mee waar te nemen. “Als er andere vissen zijn die deze specialisatie hebben, dan zullen dat waarschijnlijk vissen zijn die familie zijn van A. pholeter.”

Huidtandjes A. pholeter

20

Vissenwind Scheet maakt haring welbespraakt Haringen communiceren met elkaar door ’s nachts scheten te laten. Canadese biologen ontdekten de winden op geluidsopnamen en camerabeelden. Volgens de onderzoekers hebben de knetterende geluiden een sociale functie. Ook vissers kunnen baat hebben bij deze ontdekking. Er borrelt iets eigenaardigs in de oceaan. Haringen hebben de gewoonte om, vooral ’s nachts, gasbelletjes uit hun anale opening te persen. Ze laten scheten, zoals dat heet, en flinke ook. Canadese zeebiologen ontdekten dit toen ze het gedrag van haringen bestudeerden met camera’s en microfoons. Volgens de onderzoekers hebben de scheten een sociale functie, maar wat de dieren er precies mee zeggen blijft een raadsel. De haringscheten klonken als een levendig knetterend geluid, waarvan de duur en toonhoogte nogal konden verschillen. De frequentie van het geluid lag tussen de 1,5 en 22 kilohertz, grotendeels binnen het gehoorbereik van de mens. Gemiddeld duurde een haringwind 2,5 seconden, maar er waren ook uitschieters tot wel acht seconden. De onderzoekers noemen zelf de geluiden geen scheten, maar ‘fast repetitive ticks’ - afgekort ‘FRT’, en dat lijkt wel weer erg op het Engelse woord fart. De haringwinden ontstaan waarschijnlijk niet door gasvorming in het darmstelsel, denken de Canadezen. Pas gevoerde haringen lieten net zoveel winden als hun uitgehongerde soortgenoten. De biologen onderzochten bovendien of de vissen winden lieten uit angst. Maar toen ze de geur van een haai in hun zwemwater mengden bleef het aantal scheten opnieuw gelijk.

21

Vissenwind Scheet maakt haring welbespraakt (vervolg) De zeebiologen nemen aan dat de winden een sociale functie hebben, en dienen als communicatiemiddel. Dat leiden ze af uit camerabeelden waarop ze zagen dat de vissen vooral winden lieten in het donker, als ze elkaar niet konden zien. Daarnaast nam het aantal winden per haring toe als hij meerdere soortgenoten om zich heen had. En ten slotte kunnen haringen zulke geluiden ook gewoon horen. Het geluid van de winden valt precies in hun gehoorbereik, terwijl de meeste andere vissoorten deze frequenties niet kunnen waarnemen. Bescherming tegen roofdieren bieden de winden niet. Zeezoogdieren die een harinkje op z’n tijd lusten, zoals walvissen en zeehonden, kunnen het geluid mogelijk wel horen. Van veel vissen is bekend dat ze allesbehalve zwijgend door het leven gaan. Sommige soorten gebruiken bijvoorbeeld extreem lage geluiden en trillingen om zichzelf aantrekkelijk te maken voor hun soortgenoten. Dit doen ze met een orgaan dat de zwemblaas heet, een ballon van bindweefsel die zich in hun buik bevindt. Door deze te laten opzwellen of leeglopen houden de vissen hun drijfvermogen in de hand. Maar wanneer ze hiermee geluid of luchtbellen produceren, komen die vrij uit de mond en niet, zoals bij haringen, uit het achterwerk. Toch gebruiken haringen hun zwemblaas, schrijft Ben Wilson, leider van de Canadezen, in het tijdschrift Biology Letters. Bij haringen staat de zwemblaas in verbinding met anus, zodat ze uitgeperste lucht naar hun achterste kunnen leiden. Het Canadese onderzoek toont volgens Wilson als eerste dat aan dat vissen geluid kunnen maken met hun achterwerk. Zeebiologen blij, en wellicht heeft ook de visserij wat aan deze ontdekking. Door met speciale geluidsapparatuur de zee af te speuren naar FRT’s, kunnen vissers misschien makkelijker scholen haring opsporen. bron: http://www.wetenschap24.nl

22

De harp spons: een buitengewone nieuwe soort van vleesetende spons Een onderzoeksteam van het Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) in Moss Landing hebben voor de kust van Californië, op een diepte van zo’n 3500 meter een wel heel bijzondere en nieuwe soort spons ontdekt. Wie bij het woord ‘spons’ slechts denkt aan het zachte ding in zijn badkamer: zie de foto. De spons lijkt op een harp, maar is een stuk dodelijker. De spons is namelijk een efficiënte vleeseter. De spons bestaat uit verschillende horizontale takken die bijna op de grond leunen. Op die takken bevinden zich vele verticale takjes. Het dier vertoont hierdoor veel gelijkenissen met een harp. De wetenschappers hebben de soort Chondrocladia lyra of harpspons genoemd.

Jagen Maar de functie van de lange takken van de spons is heel anders. Hij gebruikt ze om te jagen. De spons beschikt over kleine wortels waarmee hij zich redelijk stevig in de modderige ondergrond gevestigd heeft. Waterstromen hebben dan ook geen invloed op de spons zelf. Maar wel op zijn maaltijden: kleine diertjes moeten zich wel mee laten slepen door het water en belanden dan tussen de takjes van de spons. Op de takjes zitten haartjes waar de diertjes niet meer aan ontsnappen kunnen. Zodra de spons zijn prooi zo gevangen heeft, verpakt deze de diertjes in een dun membraan en begint ze langzaam te verteren. Het wezen illustreert dat sponzen niet slechts passieve wezens zijn die microscopische beetjes voedsel absorberen.

23

De harp spons: een buitengewone nieuwe soort van vleesetende spons (vervolg) Zes takken De onderzoekers ontdekten de spons – die op enorme diepte leeft – met behulp van twee op afstand bestuurbare voertuigen. De eerste spons die de onderzoekers vonden, had maar twee takken met daarop verticale takken. Later werden echter sponzen aangetroffen met tot wel zes horizontale takken, zo meldt het blad Invertebrate Biology. Vanzelfsprekend kan een spons met meer takken ook een groter gebied beslaan en dus meer diertjes vangen. Bolletjes Op de foto’s is goed te zien dat zich op de verticale takken kleine bolletjes bevinden. Hierin wordt sperma geproduceerd. Wanneer een waterstroom door de takken beweegt, laat de spons het sperma los. Het zaad wordt meegevoerd en belandt in de takken van andere sponzen waar het eitjes kan bevruchten. “C. Lyra is een buitengewoon voorbeeld van de aanpassingen die dieren moeten doen om in een dergelijke onherbergzame omgeving te kunnen overleven,” concluderen de wetenschappers. bronnen: http://www.volkskrant.nl http://www.scientias.nl http://www.dierennatuurtv.nl

24

De Karbonkelzalm We hebben het hier over Hemigrammus pulcher, oftewel de Karbonkelzalm. Een oude bekende, die nog wel in de winkel te vinden is, maar veel meer gehouden zou kunnen worden. Ze zijn zonder meer een aanrader. In de winkel zie je daar meestal weinig van en dat kon het probleem ook wel eens zijn. Als je ze namelijk niet op de goede manier houdt, zijn het saaie zilver achtige visjes, maar onder de juiste omstandigheden zijn het subtiele schoonheden waarbij je niet begrijpt waarom niet veel meer aquarianen een school van deze visjes houden. De visjes zijn te vinden in de bovenloop van de Amazone in Peru. Daar komen ze in oerwoudbeekjes voor in het gezelschap van bijvoorbeeld Corydoras aeneus en Nannostomus eques. Daarmee zijn ze in uw aquarium ook heel goed samen te houden. Een bak met zacht water, donkere wanden en bodem, wat beplanting om zich in terug te trekken en wat drijfgroen om onder te schuilen maken dat de visjes zich van hun mooiste kant laten zien. De watertemperatuur houden we op ongeveer 24 oC. En uiteraard houden we de visjes in een mooi schooltje van minstens 15 exemplaren, want dat is noodzakelijk om deze visjes zich op hun gemak te laten voelen. Zoals de meeste zalmpjes zijn het geen moeilijke eters. Een goed merk droogvoer mag voor tussendoor, maar uiteraard geven we liever levend voer of de diepvries variant daarvan. En als u ze echt een plezier wilt doen, geeft u ze dan ook eens fruitvliegjes. Kweken met deze visjes is voor de liefhebber best mogelijk. Zacht en licht zuur water, niet te veel licht en fijn opfokvoer zijn dan nodig. bron: Natuurvrienden-Zwolle - november 2012

25

Bestuur en kader van de vereniging Voorzitter: H. Meulblok Albardastraat 127 5344 HC Oss * [email protected]

tel: 0412-640008

Secretaris C. van Son Hageheld 17 5345 ER Oss * [email protected]

tel: 0412-643310

Penningmeester: B. Lombarts Den Akker 16 5404 PE Uden * [email protected]

tel: 0413-248581

Publicist / Redactie: C. van Son Hageheld 17 5345 ER Oss * [email protected]

tel: 0412-643310

Ledenadministratie: C. van Son Hageheld 17 5345 ER Oss * [email protected]

tel: 0412-643310

Ledenbelangen: T. Pijl K. Doormanstr 73c 5342 TJ Oss * [email protected]

tel: 06-51176513

Ledenbelangen: Th. van Meegen Ypelaar 67 5467 BD Veghel * [email protected]

tel: 0413-341462

Ledenbelangen: Kastanjehof 12 * [email protected]

tel: 073-5341322

Clublokaal:

:

J. Lepoutre 5386 GP Geffen

Adres: Aengelbertlaan 60, Oss Tel.: 0412-626058 www.xiphophorus.nl, * [email protected]

26