Gender, Etniciteit en Cultuurkritiek Inleiding Vrouwenstudies Blok 1, 2007-2008 Lesuren: Niveau: Docent: Assistentdocenten: Studentassistent: Office hours:
Datum 14 sept 17 sept 21 sept 24 sept 28 sept 1 okt 5 okt 8 okt 12 okt 15 okt 19 okt 22 okt 26 okt 29 okt
Sessie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Maandag 11.00 - 12.45 Vrijdag 11.00 - 12.45 2 Iris van der Tuin
[email protected] Mariecke van den Berg en Daniëlle van de Kemenade Merel Terlien – voor vragen over logistiek en reader
[email protected] Maandag 10.00 – 11.00
Docent Iris van der Tuin Gloria Wekker Maayke Botman Maayke Botman Sandra Ponzanesi Babs Boter Rosemarie Buikema Rosi Braidotti Berteke Waaldijk Marta Zarzycka Bolette Blaagaard Jens van Tricht Romaike Zuidema Babs Boter Iris van der Tuin
Onderwerp Introductie Interdisciplinariteit Zmv-vrouwenbeweging Intersectionaliteit als methodologie Postkoloniale studies Coming of Age Narratives Representatie & literatuur(wetenschap) Identiteit & subjectiviteit Gender & geschiedenis Gender & kunstgeschiedenis Witheid Mannelijkheid Vrouwenhandel The Color Purple Q & A sessie
DEADLINES & ANDERE BELANGRIJKE DATA
28 september: inleveren opdracht 1. N.B.: Je maakt de opdrachten 1, 2 en 3 individueel of in een tweetal. 15 oktober: inleveren opdracht 2. 29 oktober: inleveren opdracht 3. Vrijdag 2 november: schriftelijk tentamen (in EDUC BETA van 10.45-13.30)
1
STUDIEMATERIAAL Voor elke sessie moet een aantal teksten uit een reader of uit een van de onderstaande boeken gelezen worden. De student wordt aangeraden de stukken voor het college te lezen. Op college kunnen vragen worden gesteld aan de gastdocent.
Buikema en Van der Tuin (2007) Gender in Media Kunst en Cultuur. Botman, Jouwe en Wekker (2001) Caleidoscopische visies. Walker, Alice (1982) The Color Purple.
Alle boeken zijn op voorraad bij Savannah Bay, Telingstraat 13
Een reader
De reader staat op de collegeplank in de Letterenbibliotheek. Je kunt daar de artikelen kopiëren. De teksten met * komen uit Vrouwenstudies in de Cultuurwetenschappen (1993). Dit boek heeft Savannah Bay ook op voorraad. We verwachten dat iedereen de verfilming van The Color Purple gezien heeft of van de videotheek leent vóór het laatste college.
PROGRAMMA Sessie 1 – Introductiebijeenkomst Iris van der Tuin, MA Tijdens deze sessie gaan we in op de cursusopzet. We bespreken tevens het belangrijke begrip ‘gender’ en hoe dat kan worden ingezet in kwalitatief, interdisciplinair onderzoek. We zullen ook naar een video kijken: fem.doc.
Literatuur: --Buikema, ‘Venters in een rond huis’ in reader* --Buikema en Van der Tuin, ‘Leeswijzer’ in Gender --van der Tuin, ‘Feminisme als strijdtoneel’ in Gender
Sessie 2 – Interdisciplinariteit Prof. Gloria Wekker Een van de eigenschappen van vrouwenstudies is interdisciplinariteit. In dit college behandelen we disciplinariteit en interdisciplinariteit, en de eisen die interdisciplinariteit stelt aan wetenschappers.
Literatuur: --Wekker, ‘Nesten bouwen op een winderige plek’ in reader --Wekker, ‘Disciplinariteit als strijdtoneel’ in Gender
Sessie 3 – Zwarte, migranten en vluchtelingen vrouwenbeweging Maayke Botman, MA In deze sessie wordt de geschiedenis van het Nederlandse (zmv) feminisme besproken. Bovendien worden de begrippen gender en etniciteit verder uitgediept.
Literatuur: --Pattynama, ‘Etnocentrisme en waarheid’ in reader --Deekman en Hermans, ‘Heilig vuur’ in Cal. visies --Essed, ‘Everyday Racism’ in reader
2
Sessie 4 – Intersectionaliteit als methodologie Maayke Botman, MA Deze sessie behandelt een concrete methodologie om interdisciplinair onderzoek te doen en om gender èn etniciteit bij de analyse te betrekken. Zowel de praktische toepassing als de geschiedenis van intersectionaliteit staat in dit college centraal.
Literatuur: --Wekker en Lutz, ‘Een hoogvlakte met koude winden’ in Cal. visies --Yuval Davis, ‘Women, Ethnicity and Empowerment’ in reader
Sessie 5 – Postkoloniale studies Dr. Sandra Ponzanesi Deze sessie behandelt postkoloniale studies – een onderzoeksterrein dat raakvlakken heft met genderstudies en waarin gender, etniciteit en natie/(post)kolonialisme als vervlochten wordt gezien.
Literatuur: --Ponzanesi, ‘De Kolonie als strijdtoneel’ in Gender --Loomba, ‘Feminism, Nationalism and Postcolonialism’ en ‘Can the Subaltern Speak?’ in reader
Sessie 6 – Coming of Age Narratives Dr. Babs Boter Coming of Age narratives vormen een speciaal genre in de literatuur waarnaar Babs Boter onderzoek deed. In haar college doet ze verslag van haar onderzoek. Het college is een methodologische case study.
Literatuur: --Goffman, ‘Performances’ in de reader --Willis, ‘I Shop Therefore I Am: Is There a Place for Afro-American Culture in Commodity Culture?’ in reader
Sessie 7 – Representatie en literatuur(wetenschap) Prof. Rosemarie Buikema In dit college bespreekt Rosemarie Buikema de ontwikkeling van genderstudies in het onderzoek naar literatuur en representatie in het algemeen.
Literatuur: --Buikema, ‘De verbeelding als strijdtoneel’ in Gender --Meijer, ‘Lezeressen op zelfverdediging’ in reader* --Meijer, ‘Hélène Swarth en de constructie van mannelijkheid in de feministische literatuurbeschouwing’ in Gender
Sessie 8 – Identiteit en subjectiviteit Prof. Rosi Braidotti Vandaag bespreken we het potentieel van genderstudiesonderzoek aan de hand van een college over identiteit en subjectiviteit.
Literatuur: --Braidotti, ‘Dimpna en de figuratie van de krijgsheldin’ in Gender --Braidotti, ‘In de Sporen van Anna en Dora’ in reader*
Sessie 9 – Gender en geschiedenis Prof. Berteke Waaldijk In dit college staat een van de geesteswetenschappelijke disciplines central: geschiedenis. Behandeld wordt de manier waarop genderstudies zich in deze discipline heeft ontwikkeld.
Literatuur: --Waaldijk en Mak, ‘De politiek van Florence Nightingale in de feministische geschiedschrijving’ in Gender --Waaldijk, ‘Van verhalen en bronnen’ in reader*
3
Sessie 10 – Gender en kunstgeschiedenis Dr. Marta Zarzycka Vandaag wordt de ontwikkeling van genderstudies in de kunstgeschiedenis en fotografie behandeld. Net zoals in het college over geschiedenis staat wederom canon en canonisering central. Hoe is de canon gegenderd en hoe zijn feministen met de canon omgegaan?
Literatuur: --Lehmann, ‘De opstanding van Maria Magdalena in feministische kunstgeschiedenis’ in Gender --Zarzycka, ‘Cindy Sherman in gevecht met feminisme en (mode)fotografie’ in Gender
Sessie 11 – Witheid Bolette Blaagaard, MA Bollette Blaagaard behandelt de studie naar witheid al seen etnische categorie. In de eerste colleges hebben we gehoord dat ‘etnisch’ in de Europese context vaak vertaald wordt met ‘zwart.’ Wat gebeurt er wanneer we witheid onder de loep nemen?
Literatuur: --Griffin en Braidotti, ‘Whiteness and European Situatedness’ in de reader --McIntosh, ‘White Privilege’ in de reader (ook: http://seamonkey.ed.asu.edu/~mcisaac/emc598ge/Unpacking.html)
Sessie 12 – Mannelijkheid Jens van Tricht, MA Net zoals de studie naar witheid als etniciteit is de studie naar mannelijkheid als gender een gecompliceerde aangelegenheid. Bij gender denken we immers vaak aan vrouwelijkheid. Jens van Tricht komt hierover vertellen.
Literatuur: --Tonkens et al., ‘Het doorbreken van mannelijkheid als stilzwijgende norm’ in reader --Verstraten, ‘De gemiste ontmoeting tussen cowboy en indiaan’ in reader
Sessie 13 – Gender en vrouwenhandel Romaike Zuidema, MA Romaike Zuidema komt vertellen over haar werk bij BlinN – Bonded Labour in Nederland. Zuidema heeft een achtergrond in genderstudies. Haar college is dus ook een voorbeeld van genderstudies in de praktijk.
Literatuur: --M. Wijers en L. Lap-Chew: ‘Trafficking in women, forced labour and slavery-like practices in domestic labour’ in de reader --C.L. van den Anker en J. Doomernik ‘The trouble with ‘Trafficking’’ in de reader
Sessie 14 – The Color Purple & Q&A Dr. Babs Boter In verschillende artikelen in de reader werd gereflecteerd op The Color Purple van Alice Walker. In dit college staat dit boek en de verfilming ervan centraal. Hoe doen genderstudiesonderzoekers onderzoek naar boek, film, en de relatie tussenbeide?
Literatuur: --Walker, The Color Purple --Wall, ‘Writing beyond the Blues’ in reader --Walker, ‘Thoughts on The Color Purple’ en ‘Alice Walker on Alice Walker’ in reader
Q&A sessie Iris van der Tuin, MA Neem al je onbeantwoorde vragen mee naar college en je krijgt een paar voorbeelden van tentamenvragen!
4
********************************************************************* Opdracht 1: Bij het nakijken van deze opdracht letten we speciaal op academische vaardigheden zoals verwijzingen. Kijk hiervoor in ‘How to write an essay’ en materiaal dat je tijdens je eerste jaar hebt gekregen. Het is belangrijk dat je consistent bent in je verwijzingen. Je kiest dus voor één verwijzingsmodel. Je kunt het model uit ‘How to write an essay’ gebruiken of degene die je in je eigen studie gewend bent. For assignment 1 you have to visit the International Information centre and Archives for the Women’s Movement (IIAV) in Amsterdam. You work alone or in a couple on one of the assignments below. On max. 2 A4 you answer the questions. OPTION 1 A. What are the names of the three founders of the IIAV? (use the catalogue on the computer in the main library hall to find a publication about the IIAV. Give the reference of the book you have used.) B. What information can you find about Posthumus – van der Goot in the exhibition on the first floor of the IIAV? Describe the source (e.g. news paper clipping) as well. (use the stairs situated in the main library hall) C. Write a short biography about Posthumus – van der Goot on the basis of information found in biographical folder 1439. (you can find the folders in the main library hall opposite to the information desk.) OPTION 2 Write a short essay on the phenomenon women’s political party and use at least four different sources from the IIAV collection such as: --books; --articles; --magazines; --CD-Rom Women’s Resources International (to be obtained at the desk; use ‘women’s party’ as your index term); --biographical folders; --posters. Use a referencing system that shows where you found your information. You can be selective, and choose one specific country or one era (e.g. the 1970s) to focus on. OPTION 3 The IIAV has a huge collection of women’s agenda’s accessible to all its visitors. You can find them on shelf B 00 5. A. Describe the collection of women’s agenda’s. B. Make a comparison of 2 women’s agenda’s, for example: --2 agenda’s from different countries; --1 old and 1 new agenda; --1 agenda for women and 1 for gay women. Note what you find striking about 1) the design, 2) the selection of information provided to users, and 3) the selection of addresses of organisations given. OPTION 4 The IIAV has a huge collection of magazines. You can find them on the first floor. (use the stairs situated in the main library hall.) A. Describe the collection of magazines of the IIAV. Do they collect popular women’s magazines or scholarly magazines or both? What seems to be their selection criteria? B. Choose a magazine (for instance Opzij, Viva or Mannen*) and give a description of it (what is its targeted audience? How old is it? Etc.). C. Pick out an old and a new issue, and make a comparison. What do you find striking about 1) the design, 2) the selection of topics, and 3) the way in which ‘feminism’ is beingcovered? *The IIAV possesses 14 issues of Mannen (1988-1991). You may compare one issue of Mannen with one issue of Opzij/Viva of the same year.
5
Directions (see also www.iiav.nl): You take a train to Amsterdam Muiderpoort station (see www.ns.nl). From the platform, go downstairs. On the pavement, go to the left. Once you are at a large crossroads with the street called Insulindeweg (< 2 minutes), go to the right and continue walking until the Sumatrastraat (< 5 minutes). Take that street to the right. You will see the IIAV (situated in a church on Obiplein 4) on your left hand side (< 1 minute). You should put your bag and coat in a locker and bring pen and paper to the library. Before you start with your assignment, please put your name on the attendance list on the information desk.
********************************************************************* Opdracht 2: Bij het nakijken van deze opdracht besteden we extra aandacht aan argumentatie. Academische vaardigheden zoals in opdracht 1 worden bekend verondersteld. Je krijgt dit keer forse aftrek als je niet correct verwijst. We gaan er vanuit dat je op basis van opdracht 1 en het commentaar dat je hebt teruggekregen weet wat de eisen zijn. Voor opdracht 2 maak je op max. 2 A4 een vergelijking tussen één van de genoemde tweetallen: --Mak & Waaldijk, ‘Florence Nightingale’ en Waaldijk, ‘Van verhalen en bronnen’* --Meijer, ‘Hélène Swarth’ en Meijer, ‘Lezeressen op zelfverdediging’* Begin je essay met een reflectie op de manier waarop genderstudies in de geschiedenis (Waalijk) resp. literatuurwetenschappen (Meijer) onder de aandacht wordt gebracht. Welke manier spreekt je het meeste aan en waarom? Geeft vervolgens antwoord op de volgende vragen: --Wat zijn de sterke en zwakke punten van de respectievelijke hoofdstukken? Waarom? --Wat leer je van de respectievelijke hoofdstukken? Geef uitleg. --Welke stijl vind je interessanter? Waarom? Je kunt de Leeswijzer uit Gender gebruiken om de pedagogische achtergrond van de twee boeken waaruit de hoofdstukken komen helder te krijgen. In je opdracht mag je best naar de Leeswijzer verwijzen.
********************************************************************* Opdracht 3: Bij het nakijken van deze opdracht besteden we extra aandacht aan het conceptuele niveau van je denk- en schrijfwerk. Gebruik je termen zoals gender en representatie op de juiste wijze? Definieer je je termen en expliciteer je je werkwijze/methodologie? In het hoofdstuk van Buikema in Gender staat de verbeelding als strijdtoneel centraal. Kies een hoofdstuk uit Cal. visies of Gender die we niet hebben gelezen in de cursus en bespreek op 2 A4 de manier waarop de verbeelding een strijdtoneel is in dat hoofdstuk. In het hoofdstuk van Meijer in Gender beargumenteert zij dat de verbeelding in de literaire kritiek ten prooi is gevallen aan de wet van de vader cq. mannelijkheidsidealen. Van der Tuin behandelt in Gender de wijze waarop verbeeldingen van feminisme eveneens beheersd worden door de mythe van Oedipus. In je essay ga je bijvoorbeeld in op de manier waarop over de verbeelding van gender wordt gestreden in het theater (hoofdstuk van Maaike Bleeker), film (hoofdstuk Anneke Smelik) of games (hoofdstuk Maja Mikula) of bespreek je het belang van Cal. visies als strijdend voor de representatie van zwarte vrouwelijkheid in de wetenschappelijke arena.
6
