PERSONEELSBLAD VAN STICHTING DE LA SALLE
OKTOBER 2013
NUMMER 19
Gemma Bende 50 jaar bij de Aloysiusschool
“Waarom stoppen met iets wat je leuk vindt?” Passend onderwijs
Ekon Hartog over de pilot Maatwerk 5 collega’s geven hun mening
Hoe denk jij over Steve Jobsscholen?
Voorwoord
H
Het begin van het schooljaar ligt achter ons. De vakantie-
beroep. Niet altijd even makkelijk, soms wat slikken, soms wat
herinneringen zijn grotendeels vervaagd en onze focus ligt
laten, maar (graag) altijd met passie voor het vakmanschap.
op het onderwijs aan onze kinderen. Elke school is hard aan
Duurzaamheid, kwaliteit, betrokkenheid en professionaliteit
het werk; op leerling-/groepsniveau aan de hand van
zijn allemaal kernwaarden, ook voor het onderwijs.
groepsplannen en op schoolniveau met het teamplan.
In deze Credo kun je erover lezen. Mooie verhalen uit de
Allemaal verbeteracties om de kwaliteit van ons onderwijs
praktijk, die we graag met elkaar delen. Tot slot wensen we
te versterken en te borgen. Bewustwording van het feit dat
jullie een mooie herfstvakantie toe!
je er als leerkracht toe doet. Je maakt het verschil en dus is het niet voor niets dat we jaarlijks op 5 oktober de Dag van de Leraar vieren en stilstaan bij de uitvoering van dat mooie
Paul Bronstring en John van Veen College van Bestuur
Inhoud 5 6
Kees Kloost vond het tijd eens iets persoonlijks op papier te zetten. En dat is gelukt. Op pagina 5 lees je zijn ontroerende column over een ingewikkeld vergeet-me-nietje. Dag van de leraar, Doppers en duurzaamheid, wat hebben deze begrippen met elkaar te maken? Daarover lees je meer op pagina 6 en 7. Afvaldeskundige Peter Smith vertelt onder meer hoe hij met kinderen in discussie gaat over zaken als plastic soep, zwerfvuil en de gevolgen hiervan voor mens en milieu.
8
Steve Jobsscholen zijn regelmatig onderwerp van discussie in onderwijsland. Ook in deze Credo. De redactie vroeg 5 collega’s hoe zij denken over deze vooruitstrevende scholen. Hun ongezouten meningen lees je in het hart van dit blad.
10
Een aantal collega’s volgde de opleiding Het Jonge Kind. Ook Petra Weltevreden. Hoewel zij nu in de middenbouw lesgeeft, heeft ze er nog steeds veel aan in de praktijk. In het interview geeft ze tips en vertelt ze wat deze opleiding haar heeft opgeleverd.
13
Op de Aloysiusschool leeft het motto ‘een voor allen, allen voor een’. Op pagina 13 lees je hoe leerlingen, het team en de ouders daar gestalte aan geven.
6
10
13 Colofon Credo is een uitgave van Stichting de la Salle. Concept en realisatie: TextArt, Heerhugowaard. Tekstbijdragen: Paul Bronstring, Nadine de Keijzer, Tineke Puts, Annette Schaak, Arthur Snaauw, Ria van der Scheer en John van Veen. Fotografie: Esther van Dokkum e.a. Vormgeving: Studio Martin Rasch, Opmeer.
2
Korte berichten Gemma Bende viert 50-jarig jubileum In 1963 kwam Gemma Bende bij de Aloysiusschool werken als juf en ze is nooit meer weggegaan. Op 1 oktober vierde ze met de leerlingen en collega’s van de school op bescheiden wijze haar jubileum. Gefeliciteerd Gemma! Op pagina 13 lees je hier meer over.
Even bellen met...
Pilot Kurzweil 3000 van start De la Salle start dit schooljaar een pilot van het ICT-programma Kurzweil 3000. Kurzweil is een ondersteuning voor kinderen met dyslexie en voor kinderen met ernstige lees- en spellingsproblemen. Kurzweil 3000 zorgt ervoor dat een kind met dyslexie zelfstandig en gemotiveerd verder kan op school. Voor deze pilot is een stuurgroep samengesteld, die de implementatie voor 15 scholen verzorgt. De leden van de stuurgroep volgen hiervoor een training. De stuurgroep neemt besluiten over de gefaseerde invoering, het beleid en het tijdspad. Het programma komt allereerst beschikbaar voor kinderen met gediagnosticeerde dyslexie in het bezit van een erkende dyslexieverklaring uit de groepen 6 en 7. We starten met het vak geschiedenis. Leerkrachten en leerlingen zullen getraind gaan worden, om zo met het programma te leren werken. Kijk voor meer informatie www.lexima.nl. De stuurgroep houdt je op de hoogte van de vorderingen, ook in Credo.
Leerlingen De Ark tweede in voorronde Slimmeriquiz Dinsdag 1 oktober gingen drie kinderen uit groep 8 van De Ark met oud-meester Leo en juf Linda naar het Fons Vitea Lyceum in Amsterdam. Daar streden zij met twaalf andere scholen om een plek in de finale van de Slimmeriquiz, georganiseerd door ‘Mensa’, the High IQ Society. Deze voorrondes vonden plaats op vijftien locaties door heel Nederland. Na een spannende strijd is De Ark als tweede geëindigd, net na de Leonardoschool uit Huizen. Helaas geen finaleplaats, maar wel een prestatie om supertrots op te zijn. Voor alle slimmerds, leerkrachten die kinderen eens lekker creatief willen laten denken en mensen wiens hersenen toe zijn aan een oprekbeurt, is de quiz te vinden op internet: www.mensa.nl. Succes verzekerd!
LISETTES WEBTIP Lisette Neijzen is ICT-medewerker bij stichting de la Salle. Op deze plek in Credo geeft zij iedere keer een interessante of leerzame web- of apptip.
www.polsnieuwsbrief.nl In deze nieuwsbrief (speciaal voor het basisonderwijs) vind je elke week verwijzingen naar nieuw leermateriaal en materiaal bij actuele thema’s. Een abonnement is gratis en gemakkelijk aan te maken via bovenstaande link.
Dorien Lenos, leerkracht De Ark Heemstede en winnares van de prijsvraag uit Credo 18 Welke winnende titel heb je bedacht? “De titel die ik bedacht heb, is ‘Ro en Bo en de slaapstekker’. Die titel vind ik wel des kleuters. Ro en Bo komen namelijk een kijkje op aarde nemen en om terug te keren moeten zij enige tijd aan de oplaadstekker.” Ken je het eerste deel? “Ja, ik heb het boek inmiddels als prijs ontvangen. Ik vind de tekeningen leuk en ik zie enkel blije gezichten. De robotjes zijn strak en simpel getekend, maar hebben ook iets menselijks. Het verhaal is kort maar krachtig. Daardoor is het geschikt voor kleuters. Maar ook kinderen die net kunnen lezen, zullen er plezier aan beleven.” Heb je zelf iets met kinderboeken? “Jazeker, ik ben dol op prentenboeken. Ook ik heb er over gedacht een boek te schrijven. En, nu ga ik even reclame maken, samen met mijn collega Anita heb ik meegedacht over het prentenboek ‘Haas en Dientje’. Een ouder op onze school, Dorien van Vlijmen, heeft dat samen met haar nichtje geschreven. Een aantal keren heeft zij ons raad gevraagd: is dit wel de goede taal voor kleuters en hoe zou je angst kunnen beschrijven? Anita en ik worden achterin het boek ook genoemd en bedankt. Ik dacht toen: Een boek schrijven? Dat zou ik ook wel willen!”
3
Pilot Maatwerk in Haarlemmermeer
Vingeroefening voor invoering passend onderwijs Passend onderwijs wordt volgend jaar landelijk ingevoerd.
kind aan alle criteria voldoet. Ook is
Enkele samenwerkingsverbanden in Nederland, waaronder
de ondersteuning voor elk kind nu
Zuid-Kennemerland, zijn een jaar eerder gestart via een
hetzelfde. Terwijl een kind dat niet aan
‘versnelde invoering’. Ekon Hartog, directeur van het
één of twee van de criteria voldoet,
samenwerkingsverband Haarlemmermeer, wilde ook eerder beginnen. Hij startte op zeven scholen de pilot Maatwerk om zo alvast praktijkervaring op te doen voor de landelijke invoering.
Een deel van de scholen van de la Salle valt onder het samenwer-
ook een ondersteuningsbehoefte heeft. Wij denken dat dit anders kan. Binnen deze pilot kunnen scholen, binnen de driehoek ouder/kind/ leerkracht, zelf kijken wat de mogelijkheden zijn en hoe ze de zorg gaan
kingsverband Zuid-Kennemerland (SZK), een ander deel onder het
regelen. Onze veronderstelling is dat
samenwerkingsverband Haarlemmermeer (SHM). Het SZK ontvangt
je veel beter maatwerk kunt leveren
van het ministerie het totale budget voor het hele samenwerkings-
als je het beschikbare budget niet
verband in een keer op een rekening. Het SHM heeft van het ministerie
reserveert voor kinderen die het nodig
budget gekregen om, zoals Ekon zegt, “op zeven scholen alvast wat
hebben op basis van die criteria, maar
vingeroefeningen te doen”.
verdeelt over alle kinderen.
Microbudget per leerling
merken we. Ze krijgen een budget en
Scholen vinden het wel spannend, “In de pilot Maatwerk leggen we de verantwoordelijkheid voor
moeten zelf bepalen wat te doen.
passend onderwijs zoveel mogelijk op schoolniveau”, gaat Ekon van
Hiervoor was het alleen een dossier
start. “Het unieke aan deze pilot is dat we de zeven geselecteerde
aanleveren en daarna klaar.”
scholen een microbudget per leerling hebben gegeven. Dat is uniek in Nederland. Ook voor leerlingen die geen ondersteuning nodig hebben, krijgt de school 2 50,- per leerling. Daarvan mogen ze zelf ondersteuningsarrangementen voor kinderen maken.” Op dit moment gaat de slagboom voor plaatsing pas open als een
4
Voldoende budget voor ondersteuning Ekon legt uit dat het huidige systeem een openeindefinanciering
Column Credo heeft en daarom onhoudbaar is voor
we met de verevening extra geld
het ministerie. “Als een kind voldoet
beschikbaar dat misschien wel vrij
aan de gestelde criteria, dan krijgt hij
besteedbaar is voor extra zorg.”
of zij een beschikking voor drie jaar. Maar dan heb je als overheid geen
Kees Kloost:
Geen bezuiniging Ekon is zich bewust dat sommi-
enkele invloed op het totale budget
Vergeet-mij-nietje
dat daarmee gemoeid is. Nu heeft het
gen passend onderwijs als een be-
ministerie gezegd: een samenwerkings-
zuiniging zien. “Als ik uitleg dat we
verband krijgt een gebudgetteerde
een groen samenwerkingsverband
hoeveelheid geld, op basis van het
zijn en we er met die verevening juist
aantal kinderen dat is geteld op
geld bij krijgen, dan begint dat beeld
zal oplichten.
1 oktober 2011. Met dat geld moeten
wel te kantelen. Aan de andere kant
we het doen.
krijgen scholen wel steeds minder
Eens in de zoveel tijd heb
Ik vind het tijd voor een meer persoonlijke column. Een column die een stukje van de sluier van mijn gevoelsleven
je een leerling in de klas
geld per leerling, waardoor klassen
die je raakt, die echt bij je
SHM extra geld omdat ons samen-
groter worden. In een klas van 20
binnenkomt. Vorig jaar
werkingsverband de afgelopen jaren
leerlingen kun je problemen anders
zat ze bij mij in de klas. Ze was kwetsbaar op
minder kinderen heeft doorverwezen
en beter oplossen dan in een klas
een rare, ingewikkelde manier, ze was open in
dan het landelijk gemiddelde. We zijn
van 32 leerlingen. Dus ik begrijp het
haar geslotenheid, ze was ontwapend in haar
een ‘groen samenwerkingsverband’,
wel dat men denkt dat het een be-
veilige muurtje. Ze was te begrijpen in haar
zeg ik altijd. Het landelijk gemiddelde
zuiniging is. Want je moet de extra
onbegrijpelijkheid. Ze kon een heleboel goed
is de maatstaf voor het ministerie. Zit
ondersteuning zelf regelen, terwijl de
Bovenop dat budget krijgen we als
WELKE SCHOLEN VAN DE LA SALLE VALLEN ONDER WELK SAMENWERKINGSVERBAND? Samenwerkingsverband - Antoniusschool (Ridderspoor) - Antoniusschool (Kalslagering) - De Reiger
Haarlemmermeer - Bommelstein - Op Dreef - 't Venne - De Tweemaster - De Meerbrug
Samenwerkingsverband Zuid-Kennemerland -
Aloysiusschool De Ark De Paradijsvogel Franciscusschool Jacobaschool Mariaschool
-
Nicolaasschool St. Franciscus St. Jozef St. Theresia Valkenburgschool
en evenzoveel niet.
klassen steeds
Een heel jaar lang heb ik mijn best gedaan
groter worden.
haar te begrijpen en te doorgronden. Als ik
Dat is wel een herkenbare zorg vanuit het veld.”
dacht de sleutel in handen te hebben, dan was een blik of woord genoeg om te beseffen dat ik nog niet zo ver was als ik dacht. Echt frustrerend werd het nooit, het bleef een uitdaging (vreselijk woord) om haar te
Het veld in “De invulling
bereiken en een beetje ‘open’ te zetten. Op een bepaald moment gebeurde er iets. Ik
van het samen-
las een verhaal voor uit het vaste voorleesboek
werkingsver-
en bij een passage die ik heel geestig vond,
band moet zijn
maar voor de kinderen in mijn groep echt nog
beslag krijgen
een tikkie te hoog gegrepen was, begon ze
in een onder-
onbedaarlijk en zeer luid te lachen. Niet
steuningsplan.
gemaakt, maar echt, de tranen rolden over
Dat plan geeft
haar wangen. De groep begreep er niets van,
aan welke koers
maar haar lach was zo aanstekelijk dat binnen een mum van tijd iedereen moest lachen!
je als samenwerkingsverbanden onder
we varen bij de ondersteuning van
het gemiddelde, dan krijg je tot 2020
kinderen, de verdeling van geld en de
extra geld. Zit je erboven, dan moet
partijen waarmee we samenwerken.
er bezuinigd worden. Dit heet vereve-
De conceptversie van het plan is nu
ning. Zowel SHM als SZK zitten onder
klaar. Met de resultaten uit de pilot
het landelijk gemiddelde. We hebben
gaan we straks het veld in. We willen
dus voldoende budget om de huidige
weten of dit de richting is waarmee
ingewikkelde manier. Niet alleen het bloemetje
kinderen in hun ondersteuningsbe-
de mensen op school straks uit de
in dat doosje was een vergeet-mij-nietje. Zij is
hoefte te voorzien. Daarnaast hebben
voeten kunnen.”
en blijft mijn vergeet-mij-nietje.
Niemand wist precies waarom, zelfs zij niet… Aan het eind van het jaar kwam ze naar me toe, ze had een klein cadeautje voor me. Ik pakte het uit en er kwam een doosje tevoorschijn, een doosje met een vergeet-mij-nietje. Ik werd er stil van en het raakte me op een rare,
5
De drie D’s: Dag van de Leraar, Doppers en Duurzaamheid Op de Dag van de Leraar staan we jaarlijks stil bij alle leerkrachten en ander personeel werkzaam in het (basis)onderwijs. Hun taak en verantwoordelijkheid is groot. Immers, de kinderen zijn onze toekomst en zij moeten hierop voorbereid worden. Maar weten wij hoe de wereld er over 15 tot 20 jaar uit ziet? Nee, maar dat moet ons niet weerhouden de kinderen op te leiden en op te voeden tot zelfstandige en zelfbewuste burgers met zorg voor elkaar.
Duurzaamheid is wellicht het sleutelwoord in de wijze
Het vraagt veel en dat kunnen we bereiken met een team
waarop wij ons onderwijs moeten inrichten. Focus op de
professionele leerkrachten die samen met hun omgeving
juiste zaken, niet met alle winden meewaaien. De essentie
de leerlingen tot het gewenste niveau brengen. De Dop-
in het vizier houden. Dat vraagt overdracht van de juiste
per is het bewijs van een goed doordacht concept waarin
kennis en vaardigheden, het bevorderen van talentontwik-
duurzaamheid, toekomst en zorg voor elkaar verankerd
keling, het aanleren van een onderzoekende houding en-
zijn. De Dopper als metafoor? Enfin, in ieder geval een
zovoorts. Elk kind heeft daar recht op. Een enorme klus.
Dopper als blijk van waardering. Bedankt voor jullie inzet!
DOPPERS VOOR EEN GOED DOEL Dopper is een initiatief ter promotie van kraanwater en het terugdringen van de berg plastic afval. Hiervoor ontwikkelde Dopper het ideale flesje voor kraanwater; duurzaam, handig en mooi. De Dopper is een Nederlands ontwerp en wordt klimaatneutraal geproduceerd. Hij kan zo de vaatwasser in (tot 65°C) en je kunt hem ook gemakkelijk schoonmaken met een afwasborstel. Kraanwater is de duurzaamste dorstlesser. Bovendien kost het bijna niets. De eisen die aan kraanwater worden gesteld zijn hoger dan die aan mineraalwater. Een deel van de Dopper-opbrengsten gaat dan ook naar de promotie van dit (h)eerlijke water. Maar schoon en veilig drinkwater is lang niet overal vanzelfsprekend. Daarom steunt Dopper via de Dopper Foundation waterprojecten in ontwikkelingsland Nepal. Daar worden waterputten geslagen en wc’s en rioleringen aangelegd dankzij jouw Dopper.
Kijk voor meer informatie op www.dopper.com
6
Afvaldeskundige Peter Smith: gooien t een t a a r t s p o me Vuil heeft nieetsmaken . ing t d e o v p o e t h slec
In 2010 kwam Peter Smith tot de ontdekking dat
“
klagen niet gelukkig maakt. En dat mensen je ook niet helpen als je klaagt. “Je voelt je 1.000 keer beter als je iets doet aan het probleem waarover je klaagt, ook al is het slechts een kleine bijdrage. Bovendien komen
”
mensen om je heen dan ook in actie.” Sinds kort is Peter de drijvende kracht achter de Dopper Water & Waste Academy en geeft hij onder meer voorlichting over zwerfvuil.
Hoe word je afvaldeskundige? “Een van de dingen waarover ik
wereldbol die ik in 2012 heb gebouwd van 6.000 opgeraapte plastic
“Natuurlijk gaat dat vooral de eerste
flesjes.”
wel eens klaagde was zwerfvuil. In Nederland alleen al worden per dag meer dan 500.000 plastic (water)flesjes weggegooid. Ze belanden op de vuilnisbelt, maar ook op straat of in de
Hoe zorg je dat de informatie blijft hangen? paar dagen goed. Daarna is het aan
Kinderen iets bijbrengen over zwerfafval, is dat lastig?
de leerkracht het te blijven benadrukken en herhalen. En het goede voorbeeld te geven, natuurlijk.”
“Op alle scholen waar ik voorlich-
zee waar ze een ‘plastic soep’ vormen.
ting geef, gaan bijna alle handen
In deze soep drijft 100 miljard kilo
omhoog als ik vraag wie het wel eens
plastic! Uiteindelijk komen de giftige
doet: afval op straat gooien. Dat is
voldoening. Gek genoeg, want als
stoffen die in veel plastics zitten inge-
geen gebrek aan opvoeding, het is
zoon van een leraar wilde ik dat juist
bakken via de voedselketen ook in het
gewoon stoer af en toe iets te doen wat
absoluut niet doen. Ik leg kinderen
eten van onze kinderen terecht. Maar ja, wat kan ik
Wist je dat...
...voor 1 plastic flesje 1 liter water en een kwart liter olie nodig is?
Bevalt het ‘lesgeven’? “Het geeft me ontzettend veel
niet mag.
niets op, zeg niet dat ze stout zijn en
Prima, zeg ik
het boeit me niet wat ze van me
dan. En dan kij-
vinden. Dat scheelt. Ik wil het pro-
ken ze me ver-
bleem zichtbaar maken. Het is mijn
eraan doen? Gek genoeg heel veel.
baasd aan. Ze verwachten natuurlijk
missie zoveel mogelijk mensen ‘zo gek’
Daarom ben ik begonnen zwerfvuil op
een preek. Maar het is veel effectiever
te krijgen dat ze ‘gewoon gaan doen’.
te rapen. Natuurlijk moet je dan een
ze te confronteren met de gevolgen.
Want als 25 procent van de Neder-
drempel over. Vervolgens ben ik
Na de schrikbarende en indrukwekken-
landers dagelijks een stuk zwerfvuil
erover gaan bloggen, twitteren en
de filmpjes, gaan er zelfs twee vingers
zou opruimen, dan is Nederland
facebooken. Veel meer mensen bleken
in de lucht op de vraag wie bereid is
binnen een week schoon en blijft het
zich eraan te storen. Tegenwoordig
elke dag een stukje zwerfvuil op de te
schoon. Ik erger me niet meer aan
spreek ik regelmatig op congressen en
rapen en in de prullenbak te gooien.
zwerfvuil, ik ruim het op. En iedereen
misschien kennen mensen mij van de
Ook die van de leerkracht.”
mág meehelpen.”
7
Jouw mening Natascha van Ommeren, leerkracht groep 3, Bommelstein Nieuw-Vennep “Een Steve Jobsschool? Dat is toch wat zeg. Dat ik dat niet eerder heb gezien en begrepen. Wij leerkrachten zijn totaal overbodig. Meer dan een coach heb je niet nodig in het onderwijs. Een mooie bezuiniging; meteen de minister bellen. Wie weet hebben we dat hele geldprobleem nu opgelost. Ik vraag me alleen af… hoe het gesteld is met de maatschappij over een jaar of 25… hoe sociaal vaardig zijn we dan nog? En een goede werkhouding en concentratie, dat gaat vanzelf? En ieder kind heeft de zelfdiscipline en intrinsieke motivatie om te leren? Kinderen vinden zelf de structuur in hun leren? De Steve Jobsschool, want de computer doet ertoe! Nu even eerlijk: laten we de moderne technologie zinvol gebruiken en het daar bij laten.”
Hoe denk jij over Steve Jobsscholen? Carolien te Beest, leerkracht groep 7, De Ark Heemstede “De 21st century skills die ze hanteren en de persoonlijke benadering spreken me zeker aan. Maar (on)bewust gebruiken wij daar al veel van in ons onderwijsprogramma. Ik ben ook een voorstander van ICT in het onderwijs, want het biedt veel interactiemogelijkheden. Dat ervaar je alleen door ermee te werken. Dat ging ook zo met het digibord. Ik gebruik mijn iPad nog niet in de klas, maar wijs ouders wel op apps als Squla (ook voor pc). Ouders zien dat kinderen dat niet per se als extra oefenen ervaren. Toch houd ik zelf graag de methodeboeken erbij, want nog lang niet alle lessen via digiborden of tablets zijn naar mijn mening voldoende doorontwikkeld. Of we in de toekomst alleen met tablets lesgeven, durf ik dan ook niet te zeggen. Ik ben wel benieuwd hoe de Steve Jobsscholen in de praktijk gaan presteren.”
8
Gemma Bende, leerkracht groep 3, Aloysiusschool Overveen “Ik wijs digitaal niet af, integendeel. Het heeft ontzettend veel voordelen. Je kunt snel dingen opzoeken en met elkaar communiceren. Dat is heel belangrijk, ook voor kinderen. Daarnaast bevordert digitalisering de zelfstandigheid van kinderen. Het technische deel vind ik een nadeel van iPads op school. Want wie zorgt dat ze opgeladen zijn en alles probleemloos werkt? Ik vraag mij ook af of een iPad wel zo geschikt is voor de lagere groepen. Kijk, spelletjes doen is geen probleem. Dat doen ze thuis ook. Maar digitaal leren schrijven is een ander ver-
Lisette Neijzen,
haal. Juist door zelf te schrijven leren kinderen beter
sinds kort ICT’er op het stafbureau “Het concept van de Steve Jobsscholen spreekt mij enorm aan. Het kan een verrijking van het onderwijs gaan betekenen. Een belangrijk uitgangspunt van de initiatiefnemers is de noodzaak dat de digitale mogelijkheden van deze tijd optimaal benut worden binnen het
en sneller lezen. Een iPad is alleen maar visueel en auditief. Juist het motorische deel van schrijven ondersteunt het leesproces echt. Ook moet je oppassen dat het sociale karakter van het onderwijs en het bijbrengen van inzicht straks niet verloren gaat.”
onderwijs en daar kan ik volledig in meegaan. Het is mijns inziens niet realistisch te denken dat het reguliere onderwijs op korte termijn zo spectaculair zal veranderen, maar ik ben ervan overtuigd dat ons onderwijs er over een aantal jaren heel anders uit zal moeten zien. Deze overtuiging komt voort uit de realiteit van nu. Onze kinderen moeten voorbereid worden op de 21e eeuw met de daarbij behorende vaardigheden (21st century skills); op beroepen die nu nog niet eens bestaan. De Steve Jobsscholen doen hier een poging toe. We moeten afwachten hoe succesvol deze vorm van onderwijs is.”
Annette de Zaaijer, leerkracht groep 6, ’t Venne Nieuw-Vennep “Wat mij spontaan te binnen schiet wanneer ik de term ‘ Steve Jobsschool’ hoor: niet-sociaal, eenzaam, een niet te lezen handschrift, moeite met spellen, vierkante ogen … Wat mij verontrust is het ideaalbeeld van zelfstandig werken dat bij deze vorm van onderwijs wordt gekoppeld aan het werken met computers. Kinderen die vierkante ogen krijgen door het staren op de iPad, waar blijft het sociale aspect van in groepjes met elkaar overleggen, samenwerken aan een opdracht? De leerkracht op deze scholen heet 'coach' en gaat de kinderen 'volgen' in plaats van lesgeven. Maar hoe gaat het dan met de zwakke leerlingen? Zwakke lezers bijvoorbeeld moeten mijns inziens samen met een leerkracht hardop lezen, liefst meerdere keren per dag. En zwakke rekenaars moeten elke dag opnieuw instructie krijgen in een groepje. Conclusie: heel enthousiast ben ik dus niet.”
9
Petra Weltevreden volgde de opleiding ‘Het Jonge Kind’
“Betekenisvol spel bij kleuters vind ik heel belangrijk.” Op de Valkenburgschool werkt Petra Weltevreden al dertien jaar. De afgelopen drie jaar was zij de juf van groep 1/2 en dit jaar heeft zij groep 4/5 onder haar hoede. Ondanks haar brede ervaring besloot ze vorig schooljaar samen met haar collega’s Chris van Bree en Marjo Moorman de opleiding ‘Het Jonge Kind’ te volgen.
Waarom koos jij voor deze scholing, Petra? “De afgelopen jaren zaten wij al in een onderwijsver -
naar wat deze cursus ons nog meer gaat brengen. Het vragenkwartiertje zorgt ervoor dat we wat eigen
betertraject, waarbij we ondersteund werden door Onder-
inbreng hebben en door het uitwisselen van ideeën leren
wijsdienst Fenom. Samen met Michael Oppatja gingen we
we van elkaar. Zo hebben wij het gehad over de rappor-
aan de slag met een Taalmuur in de groep. Zo werd het
tage bij kleuters. Dat gebeurt overal wel, maar iedereen
spel van kleuters gecombineerd met allerlei betekenisvolle
doet het op zijn eigen manier. Door deze cursus worden
taalactiviteiten. De opleiding ‘Het Jonge Kind’ leek mij een
we ons vooral bewust van wat we doen en waarom. Zo
goede aanvulling hierop. Wij vroegen ons af wat er nog
streven we naar een beredeneerd aanbod van activiteiten.”
meer zou moeten gebeuren. Vandaar dat wij gedrieën besloten deze scholing te gaan volgen.”
Wat vraagt deze opleiding van jullie? “Het afgelopen halfjaar kwamen wij maandelijks met
Jij bent nu juf in de middenbouw. Heb jij nog iets aan deze opleiding? “Jazeker. Zo heb ik de Taalmuur vertaald naar het Woordenmonster om de woordenschat van mijn leerlingen
andere collega’s van De la Salle op een woensdagmiddag
te vergroten. Bij groep 1/2 hingen onder de Taalmuur
van 1 tot 5 bij elkaar onder leiding van Norma Wilner en
taalzakken waar de kinderen voorwerpen met de betref-
Ellen Versteeg van OnderwijsAdvies. Ook dit schooljaar
fende letter in konden stoppen. Onder het Woorden-
gaan wij hiermee door. Na iedere bijeenkomst wordt van
monster wordt nu de betekenis van een woord door de
ons verwacht dat wij onder andere een reflectie schrijven.
kinderen uitgelegd en aan de wand bevestigd. Dat heb ik
Omdat wij deze cursus met z’n drieën volgen, hebben wij
echt meegenomen uit de onderbouw.”
veel steun aan elkaar.”
Tot slot: jouw gouden tips voor de praktijk? Wat heeft deze scholing jullie tot nu toe gebracht?
10
“Als leerkracht van groep 1/2 is het belangrijk dat je heel goed observeert. Je moet aan kunnen sluiten bij wat
“Tot nu toe overheerst het ‘o ja!-gevoel’. Vaak denken
het kind al kan. En: verrijk je speelhoeken, want dan kun je
wij: Dit doen we eigenlijk al! Het is fijn met gelijkgestem-
met eigen ogen zien hoe het spel verbetert en dat het echt
den te delen dat spelen mag en waardevol is voor een
betekenisvol wordt voor het kind.
kleuter. Dat vind ik zelf heel belangrijk. Nadat wij onze
Zo hebben wij ooit een dierenwinkel ingericht. Door de
speelhoeken hadden verrijkt, merkten wij meteen dat het
kinderen werd een pak voer omgekeerd, waarna zij spon-
spel van kleuters enorm verbeterde. Wij hebben inmiddels
taan aan het sorteren sloegen. Dat zijn momenten waar ik
vastgesteld waar we staan. Nu ben ik heel nieuwsgierig
enorm van geniet!”
De fotoreportage
ommelstein
B Een her fsttafel op
Herfst?! De redactie van Credo had een reportage voor ogen van de mooiste regenlaarzen, de kleurrijkste paraplu’s en de meest originele regenpakken van de la Salle-medewerkers, ouders en leerlingen. Het is een aantal scholen gelukt
Wij Hoezo her fsett?on ze m n pakte se n a Zuid-Afrikazonn ig collega een terrasje
Zelfs Pom Pnom heeft van 't Ven reege ntenue zijn eigen
op het juiste moment een foto te maken. Toch is van bar herfstweer in de afgelopen weken gelukkig nauwelijks sprake geweest. Daarom waren álle herfstfoto’s uiteindelijk welkom. Resultaat: een gevarieerde fotoreportage van een heerlijke herfst.
els Her fstknuts school en op de Valk burg
collega Santdra Meerbrug-oo er fs is klaar v r de h
aplu's Kleurrijkeoppar de St. Franciscus
zocht Ivanka vaenhDerijfskt op in het bos d
Gemma Bende werkt een halve eeuw bij de Aloysiusschool
“Zorg goed voor je lijf en luister met oren én ogen” Meer dan haar lief is, stond Gemma Bende de afge-
is een ‘bezige bij’ waarop wij altijd een beroep kunnen doen. Vanzelfsprekend had zij al met pensioen mogen gaan, maar dat wil ze gewoon nog niet.” Gemma zegt daarop: “Ik doe nog altijd wat ik het allerleukste vind, waarom zou ik daarmee stoppen?”
Meegroeien
lopen weken in de spotlight. Haar 50-jarig jubileum
De energieke juf heeft heel wat directeuren en collega’s
bij de Aloysiusschool leek hét onderwerp van gesprek
zien komen en gaan, maar van grote veranderingen wil ze
in Overveen. De krant publiceerde een groot artikel
niet spreken. “Kinderen zijn nog steeds kinderen, ze zijn
en ook op de website van de school stond ze in de
hoogstens iets meer verwend en minder gedisciplineerd.
belangstelling. Op Facebook stroomden reacties van
Maar daarentegen zoveel spontaner! Als je meegroeit, ervaar
(oud-)leerlingen binnen over deze waardevolle leerkracht. Credo kon natuurlijk niet achterblijven.
je de veranderingen niet als ingrijpend.” En zo heeft Gemma nog wel een aantal tips om het minstens even lang vol te houden. “Optimistisch blijven is heel belangrijk. Als je blij bent en dat uitstraalt, heeft het
En Gemma? Zij onderging alle festiviteiten met een lach. “Zo bijzonder is het nu ook weer niet”, zegt ze oprecht. En op haar uitdrukkelijke verzoek werd het feestje dan ook op bescheiden wijze gevierd met leerlingen en collega’s.
Bezige bij Volgens directeur Ardy Henneman is een Aloysiusschool zonder Gemma gewoonweg ondenkbaar. “Gemma geeft op vrijdagochtend les in groep 3 en op vrijwillige basis begeleidt zij de
12
direct effect op de kinderen. En zorg voor je lijf, want voor de klas staan is wel een aanslag op je lichaam. Luister ook
ALOYSIUS-COLLEGA’S OVER GEMMA:
erg iek ‘Ze is breed inzetbaar’ ‘Enor m en us tig’ sl n e v le n e ‘Gem ma is ‘Gem ma is gewo on do l spontaan, ‘Gemma staat lacht op kinderen’ veel’ altijd voor je klaar’ , je weet ‘Ze is oprecht ar hebt’ wat je aan ha ma ‘Gem eert’ ‘Ze heeft fantastisch gevoel v i t voor alle leerlingen’ rela ‘Gem ma heeft een heel groot hart’
heel goed. Niet alleen met je oren, ook met je ogen. Kinderen laten vaak al iets doorschemeren, voordat ze het je vertellen. En bovenal: laat álle kinderen in hun waarde. Ook de kinderen die voor jou lastig zijn. Ga op zoek hoe je die last kunt ombuigen en je zult ook aan hen veel plezier beleven.”
jonge leerlingen van groep 3 en 4 in de Plusklas. Daar-
De stichting en de redactie van Credo willen Gemma
naast past ze op kinderen, gaat ze regelmatig naar het
nogmaals van harte feliciteren en we hopen dat ze nog
theater en bezoekt ze sportwedstrijden. Ook reist ze regel-
vele jaren in goede gezondheid mag genieten van het leven
matig naar Amerika en onze ‘adoptieschool’ in Gambia. Het
en haar onderwijscarrière.
School in beeld Eén voor allen, allen voor één
op de Aloysiusschool
Nee, we hebben het niet over drie stoere mannen die duelleren en gewond raken om een gemeenschappelijk doel te bereiken, maar over het volledige team van de Aloysiusschool in Overveen dat de uitdaging aangaat van de school een positieve organisatie te maken. Anders gezegd: pedagogisch klimaat was ons ‘degenpunt’ in 2012 en dat is het nog steeds.
Het begon met het eerste signaal op een teamvergade-
duidelijkheid. En duidelijkheid geeft veiligheid, dat is be-
ring in het najaar van 2011: collega’s van groep 5 zaten er
kend. We spraken ook over de stappen die we willen
witjes en wat uitgeblust bij. Groep 5 was geen groep,
zetten wanneer na véél positieve stimulans het gewenste
maar een verzameling individuen. Ieder kind was gericht
gedrag niet op gang komt. Daaruit vloeide ons ‘Stappen-
op het vervullen van zijn eigen behoeften aan aandacht en
plan Gedrag’ voort. Van waarschuwing, via time-out naar
afleiding. De collega’s hadden elke druppel inspiratie nodig
(in het allerernstigste geval) schorsing.
om deze dertig ‘hongerige vogeltjes’ te voeden.
Positieve werkhouding Vijf pedagogische regels Een eerste stap, gericht op het groepsklimaat van groep 5, was het in de arm nemen van de medewerkers van
Nu staan we aan het begin van het derde jaar met het pedagogisch klimaat als speerpunt. We zijn het schooljaar gestart met ‘De week van de vriendschap’ en de introductie
pedagogische expertise-
van de pedagogische regels. Door
groep OOK. Want hoe maak
iedere dag twee ‘energizers’ uit te
je van een verzameling kin-
voeren en een ‘samenwerkend
deren een groep? Door de-
leren-opdracht’ leren groepsgeno-
zelfde gedragsregels te
ten elkaar goed kennen en wordt
volgen en elkaar daarop aan
een drempel weggenomen met
te spreken. Jacqueline Ver-
elkaar te praten en misschien af te
burg liet de kinderen kennis-
spreken. Op de agenda staat nu
maken met de verschillende
een training ‘Gedrag’ van Gedrag-
rollen die ze in de klas ver-
punt, een expertisecentrum voor
vullen (negatieve leider, vol-
gedrag en onderwijs. Consequent
ger, nietsdoener). Ze formuleerde met de kinderen en de
handelen en omgaan met allerlei soorten gedrag blijft de
leerkrachten onze vijf pedagogische regels en werkte aan
uitdaging, naast het borgen van de afspraken. In de klas is
wederzijds begrip, empathisch luisteren (en reageren) en
een positieve werkhouding heel belangrijk, daarom zijn we
samenwerken.
gestart met het invoeren van het Taakspel. Bij Taakspel worden (werkhoudings)regels consequent gehanteerd en
Stappenplan Gedrag De volgende stap was de teamtraining van OOK in het schooljaar 2012-2013. We bespraken de pedagogische
wordt positief (werk)gedrag enorm gestimuleerd. Een mooie aanvulling op het gebruik van het stoplicht voor uitgestelde aandacht bij het zelfstandig werken.
regels met elkaar. We willen vooral gewenst gedrag stimuleren, en ongewenst gedrag negeren, of reguleren door het aangeven van consequenties. Dit komt voort uit de
Hard werken met elkaar! Twee jaar geleden leek het of slechts één groep het
Positive Behaviour Support-stroming uit Amerika, in Neder-
‘probleem’ was. Maar we hebben ontdekt dat we allemaal,
land bekend onder de naam Brede Aanpak Gedrag (BAG).
met elkaar hard moeten werken aan een veilige en tolerante
We oefenden met de gedachte dat consequent zijn en de
school met een prettig pedagogisch klimaat. Daarom: één
regels hanteren niet hetzelfde is als streng zijn. Consequent
voor allen,
‘onze’ regels hanteren geeft verbondenheid en vooral
allen voor één!
Op Sharepoint vind je nog een aantal links naar aanvullend leesvoer.
13
De klas van… Joyce Draijer,
13 vragen aan... Piet Hoogewerf, 1. Wie ben je? Ik ben Piet, 35 jaar getrouwd met Josephine, die me al 40 jaar op het rechte pad houdt. We hebben twee kinderen. 2. Waar kom je vandaan? Uit Haarlem. Daarna woonde ik zo’n 20 jaar in Vogelenzang en nu dus in Lisserbroek. 3. Wat wilde je vroeger worden? Toen ik een jaar of 8 was missionaris. Daarna natuurlijk soldaat, brandweerman en toen ik een jaar of 16 was jongerenwerker. Tot ik iemand tegenkwam die op de PA studeerde.
14
Als ik de wereld wilde verbeteren, vond ik het een goed idee te beginnen bij de kinderen. 4. Wat is je levensmotto? Een leven moet ergens voor dienen. Ik heb ooit gehoord dat een vrouw op haar sterfbed aan haar man vroeg: ‘Heb ik iets betekend?’ Dat heeft me getroffen. 5. Wat is de beste uitvinding? Een fiets en die wordt steeds meer verfijnd. Het lijkt me geweldig eens in een ‘alleweder’ te rijden. In de volksmond ‘banaan’ genoemd. Dat daar nou geen fietsplan voor komt. Ze zijn nogal prijzig.
groep 6 Bommelstein Nieuw-Vennep Dit schooljaar is Joyce een nieuwe uitdaging aangegaan.
Drama
Na 3 jaar in groep 3, staat ze dit jaar in groep 6. Ondanks
In haar vrije tijd speelt Joyce toneel,
dat dit een grote verandering voor haar is, zijn we van harte welkom om een bezoek te brengen in haar klaslokaal.
en daarom geeft ze ook graag dramales. Joyce: “Het is fijn aan deze groep dramales te geven. Ze voelen goed aan tot hoever ze kunnen gaan
Sociaal
standig werken”, aldus Joyce. “Zo
en dat betekent dat ze deze lessen
“De sociale sfeer onderling is wat mij
kwamen ze zelf met het idee de tafel -
niet gebruiken om lol te trappen.
als eerste opviel aan deze groep”,
groepjes te belonen met krullen als ze
Minstens een keer in de week zet ik dit
zegt Joyce. “De kinderen accepteren
goed werken.
soort lessen in als ‘energizer’.”
bijna alles van elkaar en zijn gul met
Met voldoende krullen kunnen ze
het geven van complimenten. Aan
vervolgens een sticker verdienen. Door
elkaar, maar ook aan mij. Elke groeps-
deze oplossing denken ze rustiger te
samenstelling, om met elkaar te
worden.”
werken, pakt goed uit. De kinderen kunnen sowieso goed samenwerken
Materiaalbaas
en zijn bovendien heel behulpzaam.”
Joyce heeft zelf ‘de materiaalbaas’ ingevoerd. Aan ieder tafelgroepje zit
Eigen inbreng
een kind dat de taak heeft alle
De kinderen in de groep van juf Joyce
schriftjes, boekjes en dergelijke op te
komen ook zelf met ideeën en
halen en weg te brengen: de
oplossingen. “Als ik iets op mijn
materiaalbaas. Op deze manier
manier vertel of doe, geven ze regel-
voorkomt Joyce dat iedereen door de
matig aan dat ze het vorig jaar op een
klas gaat lopen om schriften te halen
andere manier deden. Ik kan dan
of te brengen. “De materiaalbaas
beoordelen of dat inderdaad op die
vergeet wel eens dat hij of zij daar -
manier ook goed werkt.”
voor verantwoordelijk is, maar dit
Naast hard werken, houdt de klas ook
werkt gaandeweg steeds beter”, lacht
van kletsen. “Vooral tijdens het zelf-
ze.
ken , r e w d r a h t Naas e klas ook houdt d van kletsen .
directeur Op Dreef, Nieuw-Vennep 6. Wat is het beste advies dat je ooit heb gekregen? Onderzoek alles en behoud het goede. 7. Wat is je oudste herinnering? Dat ik op mijn derde in de sloot viel van een bollenvlet en mijn vader me eruit haalde. Daarna ben ik trouwens nog vele keren in de Leidsevaart beland. 8. Wat is je favoriete cd? Nu ‘Passione’ van Andrea Bocelli. Muziek moet ik kunnen voelen en moet me ontroeren. 9. Wat weten een heleboel mensen niet van jou?
Ik ben ervan overtuigd dat een leven niet stopt aan het eind. Ik ben vaak op zoek naar boeken, ideeën en overtuigingen van anderen die dit ook vinden. Maar er is nog veel meer wat mensen niet weten en dat laat ik lekker zo. 10. Voor wie heb je bewondering? Mensen die vol kunnen houden, wat er ook gebeurt. Gandhi bijvoorbeeld. 11. Waar erger je je aan bij andere mensen? Aan zeuren en agressief gedoe. Soms maak je weleens wat mee, in het onderwijs bijvoorbeeld.
12. Wat is de mooiste plek waar je ooit geweest bent? Jaren geleden, Rennes-le-Château. Ik had er veel over gelezen en toen ik daar kwam op m’n racefiets, prikkelde m’n vel ervan. Nu is het volledig verbouwd en vind ik er niets meer aan. 13. Als wie of wat wil je in een volgend leven terugkeren? Hoewel ik nu heel erg van het leven geniet, hoop ik nooit meer terug te moeten keren.
15
Gespot Arne Maletzky groepsleerkracht ’t Venne Nieuw-Vennep
T
Toneelspelen is momenteel de grote passie van Arne. Hij heeft altijd gedanst, maar sinds enkele jaren staat hij als amateurspeler op het toneel. Nu zelfs in een musical, terwijl hij niet kan zingen. “Ik had auditie gedaan voor ‘Mijn vader de held’, omdat ik het een geweldig verhaal vind. Helaas werd ik afgewezen, omdat ik niet kon zingen. Toen heb ik mijn diensten achter de schermen aangeboden als technische ondersteuning. De acteurs hebben dubbelrollen en mij is later toch gevraagd een rol te spelen, waarbij ik niet zing. Daar ben ik heel blij mee.” ‘Mijn vader de held’ is een aangrijpend verhaal dat zich in de Tweede Wereldoorlog afpeelt. Op de foto zie je Arne in de rol van kampcommandant. De musical wordt in november meerdere malen in het land gespeeld. Na die periode heeft hij zijn handen weer vrij voor een ander project waar zijn hart ligt. Arne: “Ik ben vrijwilliger bij Stichting Een beetje stuk. Bij deze stichting maken mensen met een beperking theater, waardoor ook zij hun talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen. We zijn alweer met de vierde productie bezig.” Op school zet Arne zijn toneeltalent in tijdens de Kanjertrainingen en de laatste twee weken van het schooljaar maakt hij met zijn groep een film. Mocht je meer willen weten over de optredens van Arne, kijk dan op de volgende websites: www.mijnvaderdeheld.nl en
www.eenbeetjestuk.nl.
16
