Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk

Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk

Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk

september 2005

COLOFON Samenstelling Drs. M.H. (Mark) Gremmen drs. A.J.H. (Bert Jan) Smallenbroek Vormgeving binnenwerk

Druk Sector Document Processing, VNG SGBO Onderzoek > Advies > Implementatie Postbus 30435 2500 GK Den Haag SGBO Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO.

Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.

INHOUDSOPGAVE

1

Aanleiding en doel van het onderzoek

1

2

Opzet van het onderzoek en de respons

2

3

De onderzoeksresultaten

3

3.1

Inleiding

3

3.2

De opdrachtverstrekking aan schildersbedrijven

3

3.3

Opvattingen over een aantal aspecten in verband met aanbesteden

6

3.4

Uitbesteden van buitenschilderwerk in de winterperiode

7

3.5

Opvattingen over winterschilderwerk

8

3.6

De informatievoorziening over de mogelijkheden van winterschilderwerk

10

4

Conclusies

12

1

Aanleiding en doel van het onderzoek De werkgevers- en werknemersorganisaties in de schilders- en onderhoudsbedrijfstak hebben gezamenlijk een plan vastgesteld om af te rekenen met de winterwerkloosheid onder schilders. De afgelopen tien jaar zijn er allerlei materialen en middelen ontwikkeld waardoor schilderen onder minder gunstige weersomstandigheden goed mogelijk is geworden. Ondanks deze technische ontwikkelingen, neemt de winterwerkloosheid onder schilders de laatste jaren niet langer af en is er zelfs een stijging van de winterwerkloosheid waar te nemen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het verder terugdringen van de winterwerkeloosheid slechts een beperkt een kwestie van ‘kunnen’ is. Een belangrijkste blokkade ligt bij de opdrachtgevers die (nog) niet bereid zijn om opdrachten te verstrekken voor schilderwerk gedurende de wintermaanden. De betrokken werkgevers- en werknemersorganisaties hebben het project Integraal Plan Winterwerkgelegenheid (IPW) gestart, waarin allerlei activiteiten zijn opgenomen die er toe moeten leiden dat binnen vier jaar sprake is van volledige winterwerkgelegenheid in de schildersbedrijfstak. Er is een stuurgroep opgericht, de stuurgroep IPW, die verantwoordelijk is voor de realisatie van het gesteld doel. Een van de activiteiten die in het kader van het IPW wordt uitgevoerd, is een voorlichtings- en communicatietraject bij overheidsopdrachtgevers (rijksdiensten, provincies en gemeenten). Niet alleen zijn overheidsorganisaties belangrijke opdrachtgevers als het gaat om schilderen onderhoudswerkzaamheden, ze vervullen bovendien een voorbeeldfunctie voor particuliere opdrachtgevers. Om te kunnen bepalen in hoeverre de inspanningen resultaten opleveren, heeft de stuurgroep IPW aan SGBO, het onderzoeks- en adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, een opdracht gegeven tot het uitvoeren van een onderzoek onder gemeenten. Binnen de overheidsopdrachtgevers vormen gemeenten een belangrijke categorie. In dit rapport wordt verslag gedaan van het uitgevoerde onderzoek. De inhoud van het rapport is als volgt. In hoofdstuk 2 wordt de opzet van het onderzoek beschreven en wordt ingegaan op de hoogte van de respons op de enquête. In hoofdstuk 3 worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. Tot slot worden in hoofdstuk 4 de belangrijkste conclusies van het onderzoek weergegeven.

SGBO GEMEENTEN EN DE SPREIDING VAN OPDRACHTEN VOOR SCHILDERWERK

1

2

Opzet van het onderzoek en de respons Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een enquête op internet. Alle 467 gemeenten hebben een schriftelijk verzoek ontvangen om deel te nemen aan deze enquête. De betreffende brief was gericht aan het hoofd facilitaire zaken. In de brief werd verzocht het vragenformulier te laten invullen door de ambtelijke medewerker die namens de gemeente verantwoordelijk is voor het verlenen van onderhoudsopdrachten. Alle gemeenten hebben een eigen inlognaam en wachtwoord gekregen, die in de brief zijn vermeld. Hiermee kon elke gemeente inloggen op de SGBO-website om de enquêtevragen te beantwoorden. De brief met het verzoek om deel te nemen aan het onderzoek is op 8 juli 2005 verstuurd. Op 16 augustus 2005 is een rappelbrief gestuurd naar alle gemeenten die de vragenlijst nog niet hadden ingevuld. Hierin werd verzocht om de vragenlijst vóór 2 september in te vullen. Het onderzoek is afgesloten op 5 september 2005. Van de 467 gemeenten hebben 94 gemeenten de vragenlijst ingevuld. Dit betekent dat de respons 20% bedraagt. De respons is redelijk goed gespreid over de gemeenten naar inwonerklasse. Tabel 1. Responsgemeenten naar inwonerklasse Klasse (inwoners)

Aantal

In %

0-10.000

11

11,7%

10-20.000

11

43,6%

20-50.000

23

24,5%

50-100.000

15

16,0%

meer dan 100.000 inwoners

4

4,3%

Totaal

94

100%

Een respons van 20% betekent dat wij geen representatieve uitspraken kunnen doen over de stand van de zaken in alle gemeenten. Wel geeft het onderzoek een goed beeld van de wijze waarop in 94 gemeenten wordt omgegaan met winterschilderwerk en de opvattingen die daarover in deze gemeenten bestaan. De uitkomsten van het onderzoek kunnen echter niet zondermeer worden doorvertaald naar alle gemeenten in Nederland.


2

3 3.1

De onderzoeksresultaten Inleiding

In dit hoofdstuk worden de resultaten van de enquête gepresenteerd. 3.2

De opdrachtverstrekking aan schildersbedrijven

Het budget voor schilderwerk Het jaarlijkse budget voor het schilderwerk (binnen en buiten) loopt in de 94 gemeenten sterk uiteen. Het laagste budget is 2.492 euro en het hoogste 13,5 miljoen euro. Gemiddeld geven de 94 gemeenten per jaar 232.778 euro uit aan schilderwerk. De wijze van opdrachtverstrekking In 11 van de 94 gemeenten beslist het college van B en W over aan welk bedrijf een opdracht voor schilderwerkzaamheden wordt gegund. In de overige gemeenten wordt deze beslissing op het ambtelijk niveau genomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het hoofd gebouwenbeheer, een bouwkundige of het hoofd facilitaire zaken. Tabel 2. De beslissing over de opdrachtverstrekking Hoofd gebouwenbeheer / openbare werken

23

Bouwkundige

11

College van B en W

11

Hoofd facilitaire zaken

5

Hoofd bouw- en woningtoezicht

2

Anders

36

Geen antwoord

6

Adviezen over aan welk schildersbedrijf een opdracht moeten worden gegund, worden vooral ingewonnen bij medewerkers gebouwenbeheer, bouwkundige medewerkers of medewerkers van bouw- en woningtoezicht. Tabel 3. Advisering over de opdrachtverstrekking Medewerker gebouwenbeheer

25

Bouwkundig medewerker

12

Medewerker bouw- en woningtoezicht

10

Technisch medewerker

9

Huismeester / opzichter

7

Anders

24

Geen antwoord

7


3

De wijze van uitgifte van schilderwerk In 77 gemeenten van de 94 gemeenten wordt het schilderwerk in het algemeen onder een beperkt aantal gegadigden aanbesteed. Veertien gemeenten benaderen doorgaans slechts één bedrijf (‘1 op 1 aanbesteding’). Slechts één gemeente volgt in het algemeen de procedure van openbare aanbesteding (grafiek 1). Grafiek 1. De wijze van uitgifte van schilderwerk (in %, N=92)

83,7

15,2

1

0%

20%

40%

60%

80%

100%

aanbesting onder beperkt aantal kandidaten 1 op 1 aanbesteding openbare aanbesteding


4

De looptijd van de contracten De meeste van de 94 gemeenten (78) sluiten eenmalige contracten met schildersbedrijven. Dertien gemeenten hanteren meerjarige contracten. Grafiek 2. Looptijd van de contracten (in %, N=91)

85,7

14,3

1

0%

20%

40% eenmalige contracten

60%

80%

100%

meerjarige contracten

De aard van de afspraken met de schildersbedrijven Het merendeel van de gemeenten (76) in dit onderzoek maakt afspraken op basis van een bestek. In 16 gemeenten worden over het algemeen prestatieafspraken gemaakt met de schildersbedrijven waaraan de opdracht wordt gegund (grafiek 3).


5

Grafiek 3. De aard van de afspraken (in %, N=92)

82,6

17,4

1

0%

20%

40%

60%

afspraken op basis van een bestek

3.3

80%

100%

prestatie-afspraken

Opvattingen over een aantal aspecten in verband met aanbesteden

Wij hebben de respondenten in de vorm van een aantal stellingen hun mening gevraagd over verschillende onderwerpen die te maken hebben met het proces van aanbesteding en de wijze waarop de keuze voor een schildersbedrijf wordt gemaakt. Overwegingen bij de keuze voor een schildersbedrijf Van de 91 respondenten die deze vraag hebben beantwoord, onderschrijven 59 de stelling dat bij een meervoudige aanbesteding onder schildersbedrijven de laagste prijs doorslaggevend is. Zes zijn het niet met deze stelling eens, terwijl 26 respondenten aangeven het er mee eens noch oneens te zijn. Het opstellen van een bestek door de verfleverancier of externe adviseur Een ruime meerderheid van de respondenten (59 van 91) is het eens met de stelling dat een bestek dat door een schildersbedrijf wordt uitgevoerd, het best geschreven kan worden door de verfleverancier of een externe adviseur. Tien respondenten zijn het niet met deze stelling eens. De overige respondenten (22) zijn het eens noch oneens met de stelling.


6

Het formuleren van de prestatie door de opdrachtgever Slechts 14 van de 91 gemeentelijke respondenten onderschrijven de stelling dat de opdrachtgever van het schilderwerk de te leveren prestatie moet formuleren en het schildersbedrijf vervolgens zelf mag bepalen hoe en wanneer hij schildert om die prestatie te kunnen leveren. 41 respondenten willen de schildersbedrijven deze vrijheid niet bieden. De overige 36 respondenten zijn het eens noch oneens met deze stelling. 3.4

Uitbesteden van buitenschilderwerk in de winterperiode

Van de 94 gemeenten die aan het onderzoek hebben meegedaan, laten slechts zes regelmatig buitenschilderwerk in de winterperiode (1 oktober - 1 april) uitvoeren. 40 gemeenten laten incidenteel buitenschilderwerk in de winter verrichten, terwijl 46 gemeenten dat nooit doen. Van deze groep overwegen er vijf om dat in de toekomst wél te gaan doen. Grafiek 4. Uitvoeren van buitenschilderwerk in de winterperiode (in %, N= 92)

6,4

42,6

5,3

43,6

1

0%

20% ja, regelmatig

40%

60%

ja, incidenteel

80%

100%

nee, wel van plan

nee

27 gemeenten hebben aangegeven hoeveel procent van het buitenschilderwerk ze in 2004 hebben uitbesteed om in de winterperiode 2004-2005 te laten uitvoeren. Twee gemeenten hebben meer dan 50 procent van het totale buitenschilderwerk laten verrichten in de winterperiode. Bij de ene gemeente ging het om 70% van het totale buitenschilderwerk, bij de andere zelfs om 100%. In de 27 gemeenten is gemiddeld 19% van het buitenschilderwerk in 2004 uitbesteed om in de winter te worden uitgevoerd.


7

Van de 46 gemeenten die regelmatig of incidenteel buitenschilderwerk in de winterperiode laten uitvoeren, hebben de meeste (39) geen onderhoudsbeleid geformuleerd waarin wordt voorzien in de mogelijkheid om schilderwerk in de winter te laten uitvoeren. In zeven gemeenten is wel zo’n onderhoudsbeleid vastgesteld. Ook zeven gemeenten zijn van plan om dat te doen. Grafiek 5. Onderhoudsbeleid met daarin de mogelijkheid om schilderwerk in de winter te laten uitvoeren (in %, N=46)

15,2

15,2

69,6

1

0%

20%

40% ja

3.5

60% nee, wel van plan

80%

100%

nee

Opvattingen over winterschilderwerk

Ervaringen in de praktijk De gemeenten die ervaringen hebben met het laten uitvoeren van buitenschilderwerk in de winter, zijn over het algemeen positief over de wijze waarop het werk is uitgevoerd. Op een enkele uitzondering na, is men tevreden tot zeer tevreden over de communicatie met de gebruikers of bewoners van de gebouwen die zijn geschilderd, het technische eindresultaat en de aanpak en organisatie door het schildersbedrijf. Tabel 4. Mate van tevredenheid over de geleverde kwaliteit van het buitenschilderwerk Kwaliteitsaspect

Zeer tevreden

Tevreden

Ontevreden

Zeer ontevreden

Communicatie met

2

42

0

0

Technisch eindresultaat

6

37

1

0

Aanpak en organisatie

7

36

1

0

gebruikers of bewoners

schildersbedrijf


8

Opvattingen over mogelijke belemmeringen Veel gemeentelijke respondenten zien belemmeringen om (meer) schilderwerk in de winter te laten uitvoeren. Twijfels over de kwaliteit van het schilderwerk is de meest genoemde belemmering. Ook zien veel gemeenten geen specifiek gemeentelijk belang bij het laten verrichten van schilderwerk in de winterperiode. Ook zijn nogal wat respondenten bevreesd dat de kosten van schilderwerk in de winter hoger zullen uitvallen. Opmerkelijk is ook de betrekkelijke onbekendheid met de mogelijkheid om buitenschilderwerk in de winter te laten doen. Voor 67 gemeenten vormt dat een (sterke of minder sterke) belemmering. Tabel 5. Mogelijke belemmeringen om (meer) schilderwerk in de winter te laten uitvoeren (aantal keren genoemd) Soort belemmering Sterke mate In beperkte Niet aanwezig aanwezig mate aanwezig Twijfels over de kwaliteit van het werk

39

26

12

Ontbreken van een specifiek gemeentelijk

32

38

16

Twijfels over de kosten van uitvoering

18

31

37

Onbekendheid met de mogelijkheid van

17

50

19

17

39

29

15

27

43

6

28

53

4

42

40

belang

buitenschilderwerk in de winter Onvoldoende ervaring binnen gemeenten op opdrachten goed te begeleiden De begrotingssystematiek van de gemeente is er niet op afgestemd Mogelijke overlast bij gebruikers van de gebouwen Onvoldoende

belangstelling

bij

de

schildersbedrijven

Een andere belemmeringen die wordt genoemd is bijvoorbeeld dat gemeentelijke opdrachten nogal eens betrekking hebben op monumentale panden. Deze kunnen volgens de respondenten om technische redenen niet worden geschilderd in de winter. Opvattingen over mogelijke voordelen Wij hebben de respondenten ook gevraagd in hoeverre zij mogelijke voordelen voor de gemeenten zien in het (meer) laten uitvoeren van buitenschilderwerk in de winter. Het meest genoemde voordeel is het tonen van maatschappelijke verantwoordelijkheid voor het terugdringen van de werkloosheid (speelt bij 21 gemeenten een belangrijke rol en bij 45 in beperkte mate een rol), gevolgd door het houden van mensen uit de bijstand en het vervullen van een voorbeeldrol voor andere opdrachtgevers.


9

Tabel 6. Mogelijke voordelen van het (meer) laten uitvoeren van schilderwerk in de winter (aantal keren genoemd) Soort voordeel

Belangrijke rol

In beperkte mate een rol

Geen rol

21

45

20

Mensen uit de bijstand houden

18

36

32

Voorbeeldrol voor andere opdrachtgevers

17

46

23

Betere spreiding van eigen werkzaamheden

16

31

39

Betere spreiding van kosten over het jaar

10

14

62

Tonen van maatschappelijke verantwoordelijkheid voor terugdringen werkloosheid

3.6

De informatievoorziening over de mogelijkheden van winterschilderwerk

De huidige informatiebronnen De informatievoorziening aan gemeenten over de mogelijkheden van winterschilderwerk verloopt hoofdzakelijk via schilderbedrijven, vakbladen en verffabrikanten . Tabel 7. Gemeentelijke informatiebronnen over de winterschilderwerk (aantal keren genoemd)

mogelijkheden van

Schildersbedrijven

61

Vakbladen

55

Verffabrikanten

39

Vakbeurzen

14

FOSAG

9

Zeven respondenten gaven aan dat ze op geen enkele manier worden geïnformeerd over de mogelijkheden van winterschilderwerk..


10

Belangstelling voor informatie over winterschilderwerk Bij 60 van de 94 gemeenten bestaat belangstelling voor nadere informatie over winterschilderwerk. De meeste belangstelling is er voor informatie over onderzoek naar de duurzaamheid van winterverven. Verder is er redelijk grote interesse voor informatie over de winterpremieregeling en de middelen en materialen voor winterschilderwerk. Negen gemeenten zouden graag begeleiding willen ontvangen bij een pilot-project voor in de winterperiode. Tabel 8. Onderwerpen waarvoor belangstelling staat (aantal keren genoemd) Informatie over onderzoek naar duurzaamheid winterverven

44

Informatie over de winterpremieregeling

29

Informatie over de middelen en materialen, technische ondersteuning en advisering

29

Begeleiding bij een pilot-project voor in de winterperiode

9

Informatie over de mogelijke organisatorische ondersteuning

8


11

4

Conclusies De belangrijkste conclusie uit dit onderzoek is dat slechts een beperkt aantal (zes) van de 94 gemeenten die aan het onderzoek hebben meegedaan, regelmatig buitenschilderwerk in de winterperiode (1 oktober – 1 april) laat uitvoeren. Een veel groter aantal gemeenten (40) laat wel op incidentele basis buitenschilderwerk in de winter uitvoeren. En vijf gemeenten zijn plan in de toekomst buitenschilderwerk in de winterperiode te laten uitvoeren. Slechts enkele gemeenten (7 van de 94) hebben een onderhoudsbeleid geformuleerd waarin de mogelijkheid is opgenomen om buitenschilderwerk in de winterperiode te laten uitvoeren. De gemeenten die ervaringen hebben met het winterschilderwerk, zijn over het algemeen positief over de wijze waarop de werkzaamheden zijn uitgevoerd. Op een enkele uitzondering na, is men tevreden tot zeer tevreden over de communicatie met de gebruikers of bewoners van de gebouwen die werden geschilderd, het technische eindresultaat en over de aanpak en organisatie door het schildersbedrijf. Ondanks de positieve praktijkervaringen, blijkt bij veel gemeenten nogal wat weerstand te bestaan tegen het laten uitvoeren van buitenschilderwerk in de winter. Zo bestaat bij veel gemeenten twijfel over de kwaliteit van het schilderwerk. Daarnaast zien gemeenten niet het gemeentelijk belang om het schilderwerk in het winterseizoen uit te laten voeren. Ook bestaat er onduidelijkheid over het kostenaspect. Ook de onbekendheid met de mogelijkheid om buitenschilderwerk in de winter te laten doen, speelt voor veel gemeenten een rol. Als voordelen van het uitvoeren van schilderwerk in de winterperiode zien respondenten de mogelijkheid om maatschappelijke verantwoordelijkheid te tonen en de voorbeeldrol richting de overige opdrachtgevers. Tot slot kan worden gemeld dat bij 60 gemeenten die aan het onderzoek hebben meegedaan, belangstelling bestaat voor informatie over een of meer onderwerpen die te maken hebben winterschilderwerk. De onderwerpen waar de meeste belangstelling naar uitgaat is informatie over onderzoek naar de duurzaamheid van winterverven en informatie over middelen en materialen.


12

Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk

Recommend Documents