‘Gemeentelijke gezondheidsgids’ Kwaliteitsvol communiceren over gezondheid
‘Gemeentelijke gezondheidsgids’ Kwaliteitsvol communiceren over gezondheid
“Communication has an essential role in any action that aims to improve and promote Health.” (N. Corcoran)
In het kort De gezondheidsgids bevat basinformatie over 11 preventieve gezondheidsthema’s en is gericht naar de brede bevolking. De gids is een sjabloon zodat u er lokaal bijvoorbeeld in het kader van Gezonde Gemeente zelf mee aan de slag kunt. Dit betekent dat u hier nog thema’s, adressen, tips… kan aan toevoegen vooraleer u deze gids op uw website of gedrukt verspreidt in uw gemeente.
Waarom een gids over gezondheid? Alles is communicatie wordt weleens gezegd. Er is verbale en non-verbale communicatie. Er is gedrukte en digitale communicatie. Er is geslaagde en niet-geslaagde communicatie. We zijn allemaal met communicatie bezig, ook u als lokaal bestuur. Gezondheid is een dankbaar én noodzakelijk thema waarover u als gemeente en/of OCMW bewust kan communiceren. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat ‘communicatie’ een van de 7 succescomponenten is van de kadermethodiek ‘Gezonde Gemeente’ waarmee ondertussen meer 250 Vlaamse gemeenten werken. Deze gezondheidsgids is er gekomen op vraag van enkele lokale besturen. De gezondheidsinformatie op vele gemeentelijke websites is voor verbetering vatbaar, zo klonk het. Deze gids kan u zowel gebruiken als kapstok voor een eigen publicatie als voor de verbetering van de gemeentelijke webpagina’s.
Gezonde communicatie bij lokale besturen Uit onderzoek blijkt dat lokale besturen, meer dan andere overheidsniveaus, vertrouwen uitstralen. Dit geldt zowel voor de beleidsmakers als de beleidsuitvoerders. Kortom, een betrouwbare bron, dicht bij de burger met correcte informatie. Een mooie uitdaging, want de nood aan betrouwbare en heldere informatie groeit. De mensen worden overspoeld met gezondheidsinformatie en de overdaad aan gezondheidsitems leidt tot onnodige angst, geldverspilling en soms ook foute beslissingen. Onderzoek toont ook aan dat de huidige focus op ‘sensatie’ in de populaire media een verkeerd beeld schept van de realiteit en onnodig angst veroorzaakt. Objectieve en correcte gezondheidsinformatie vanuit de lokale besturen kan hier dan een mooi tegengewicht vormen.
© VIGeZ, 2014
Goede, lokale informatie is belangrijk: Uit recent Vlaams onderzoek van Memori blijkt dat vooral kleinere gemeenten (<10.000) een minder uitgebouwde communicatiedienst hebben dan grotere gemeenten. Vaak moeten de communicatieambtenaren er nog andere taken bij nemen. Dat in deze kleine gemeenten de slagkracht (bv. minder planmatig werken, minder doelgroepspecifiek communiceren, minder budget…) een stuk minder is, hoeft ons dan ook niet te verwonderen. Uit VIGeZ onderzoek blijken gelijkaardige resultaten. Centrumsteden scoren op het vlak van communicatie significant beter dan niet-centrumsteden. Uit datzelfde onderzoek van Memori blijkt ook dat de gemeentelijke website (100 %) en het gemeentelijk infoblad (97 %) de meest gekozen media zijn waarmee een lokaal bestuur werkt. Een gemeentelijke info-/wegwijsgids komt in 79 % van de Vlaamse gemeenten voor. Uit het onderzoek van VIGeZ halen we dat 92 % van de lokale besturen naar de brede bevolking over gezondheid communiceert. De meest gebruikte kanalen zijn ook hier het gemeentelijk infoblad (97 %) en de website (92 %). De lokale nood naar kant-en-klaarmateriaal is groot. Vandaar dat we deze gezondheidsgids als hulpmiddel aanreiken.
De gezondheidsgids Inhoud: De vraag naar kant- en-klare onderbouwde materialen weerklinkt bij de lokale besturen. Omdat elke gemeente anders is, is deze gezondheidsgids geen kant-en-klaar product. Het is een sjabloon, zo kan u er zelf mee aan de slag in bijvoorbeeld het kader van ‘Gezonde Gemeente’. De informatie in deze gids is basisinformatie over 11 verschillende preventieve gezondheidsthema’s gericht naar de brede bevolking: Gezonde voeding Beweging Geestelijke gezondheid Tabak Alcohol Illegale drugs Binnenmilieu Buitenmilieu Valpreventie De Vlaamse bevolkingsonderzoeken Vaccinatie
Dit zijn de thema’s waarrond het Vlaamse preventiebeleid gebouwd is en waaraan het lokaal bestuur mee werkt.
© VIGeZ, 2014
Personaliseren: U kan als lokaal bestuur bij elk van deze thema’s lokale websites, adressen van publieke en private diensten (bv. sportdienst, lokaal dienstencentrum, CAW…) en hulpverleners (bv. zelfstandige diëtisten, intergemeentelijke drugpreventiewerker, huisartsen…) aanvullen om de gids een lokaal en bruikbaar karakter geven. Informeer hiervoor bij de collega’s van de welzijnsdienst, de maatschappelijk assistenten van de sociale dienst, de jeugddienst en toets het idee af op de sociale raad en op de werkgroep ‘Gezonde Gemeente’. De sociale kaart (www.desocialekaart.be) van uw gemeente is hierbij een grote hulp1. Betrek uiteraard de communicatieambtenaar en de webmaster wanneer u deze informatie ook via uw website wil verspreiden. Als lokaal bestuur weet en ervaart u dagelijks dat gezondheid meer is dan deze 11 thema’s (bv. betaalbaarheid van de zorg, mantelzorg, ouderenzorg…). Daarom dat dit sjabloon u voldoende vrijheid geeft om ook deze andere thema’s in te vullen. Door samenwerking met het Logo en andere gezondheidsprofessionals bouwt meteen een kwaliteitscontrole in.
Hoe gebruiken: GEZONDE GEMEENTE: Aan de lokale besturen die deelnemen aan ‘Gezonde Gemeente’ wordt de gezondheidsgids digitaal aangeboden in de huisstijl van Gezonde Gemeente. U mag met deze gids zowel inhoudelijk als vormelijk experimenteren. Zo mag u de gids ook personaliseren naar uw eigen gemeentelijke huisstijl maar hou in dit geval wel enkele huisstijlelementen van Gezonde Gemeente over. Minimaal vragen wij u om uw gepersonaliseerd Gezonde Gemeentelogo en de logo’s van de initiatiefnemers te gebruiken. GEEN GEZONDE GEMEENTE: Lokale besturen die (nog) niet deelnemen aan Gezonde Gemeente krijgen deze gids in een Wordversie. In deze gids staat dezelfde informatie maar niet in de huisstijl van Gezonde Gemeente. Voor de rest geldt hier hetzelfde als bij bovenstaande Gezonde Gemeenten.. GEDRUKT: Hiernaast krijgt u ook een palet aan foto’s waaruit u kan kiezen om de gids verder te personaliseren. U kan ervoor opteren deze gids in een gedrukte publicatie aan te bieden aan uw bevolking. Doet u dit via een postbedeling of legt u enkele exemplaren op het onthaal van verschillende gemeentediensten? Werkt u via middenveldorganisaties? U kiest. ONLINE: De minst dure oplossing is om deze gids integraal of ‘verknipt’ (al naargelang uw website) online aan te bieden. U kopieert de informatie en zet ze onder de rubriek ‘Welzijn & Gezondheid’, ‘Gezonde Gemeente’ of ….
Actualiseren: Denk ten slotte op voorhand na over de wijze waarop u de gezondheidsgids actueel zult houden (bv. nieuwe inzichten, adreswijzigingen…) en op welke wijze u met feedback omgaat. Zo wordt de
1
Huisartsen vindt u op www.mediwacht.be, tandartsen op www.tandartsenpagina.be , klinisch-psychologen & psychotherapeuten op: www.klinisch-psycholoog.be/Zoek_psycholoog & www.bfp-fbp.be/nl/zoek-en-vind-psycholoog, diëtisten op www.vbvd.org/zoek.php, tabakologen op www.vrgt.be/tabakspreventie/erkende_tabakologen
© VIGeZ, 2014
gezondheidsgids meer dan een eenmalige actie, een product dat aansluit bij de nieuwe realiteit van de converserende lokale overheid. U ziet: er zijn veel mogelijkheden.
TIP: Updates komen sowieso op www.gezondegemeente.be
De gezondheidsgids als deel van het lokaal gezondheidsbeleid We vertellen u niks verrassend als we zeggen dat deze gezondheidsgids maar één element in een ruimer lokaal gezondheidsbeleid is. In de gezondheidsmatrix (zie onder) waarmee u via het Logo misschien al kennismaakte, situeert de gids zich binnen de strategie ‘informeren en sensibiliseren’ en dat voor de doelgroep ‘algemene bevolking’.
TIP: meer info over Gezonde Gemeente en over de gezondheidsmatrix op www.gezondegemeente.be
Deze gids informeert. Hij heeft niet de ambitie om duurzame gedragsverandering te bewerkstelligen. Met deze gids geeft u op een kosteneffectieve wijze correcte informatie over enkele
© VIGeZ, 2014
gezondheidsthema’s en adressen. Kennisverhoging – en verbreding in combinatie met andere strategieën, creëren meer gezondheid! Het geniet de voorkeur om deze gezondheidsgids in combinatie met andere media en gezondheidspromotiestrategieën te gebruiken Informerende strategieën worden aangevuld met structurele en reglementerende strategieën voor zowel de algemene bevolking als voor prioritaire doelgroepen (bv. thuiswonende senioren, schoolgaande jeugd, leeflooncliënten…). Wanneer u werkt met ‘Gezonde Gemeente’ kent u ondertussen deze principes. Uw Logo helpt u graag verder.
Referenties: -
Barbor T. et al (2003) WHO, Alcohol – no ordinary commodity.
-
Buytaert B. et al (2014), VIGeZ, Verslag van de indicatormeting. Lokaal gezondheidsbeleid in Vlaamse en Brussels gemeenten en OCMW’s.
-
CEBAM (2014), lancering website gezondheid & wetenschap
-
Corcoran N. (2013), Communicating Health. Strategies for health promotion
-
Goubin E. & Kint E. (2013), Memori, Vierde Groot gemeentelijke communicatieonderzoek.
-
Kortom (2013), Waarom communicatie moet.
-
Mc Cartney M. (2011), The press release: relative risks and the polypill
-
Peterson M. et al (2005), Marketing physical activity: lessons learned from a statewide media campaign.
-
Scheerder G. et al (2003), Projecten voor gezondheidspromotie. Een handleiding voor kwaliteitsvol werken.
-
SCV Survey (2007) in: VRIND 2008 – hoofdstuk 1.1 Sociaal culturele context
-
VIGeZ (2013), De gezondheidsmatrix
-
Wakefield MA. et al (2010), Use of mass media campaigns to change health behavior
Auteurs: De Wael Werner, Lebacq An & Bruno Buytaert (VIGeZ) i.s.m. de Vlaamse Logo’s.
© VIGeZ, 2014
