Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Inhoudsopgave: Pagina

Financieringsstatuut Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Inhoudsopgave:

Pagina

1. INLEIDING.........................................................................................................................................2 1.1 Algemeen....................................................................................................................................................................... 2 1.2 Doel Financieringsstatuut........................................................................................................................................... 2 1.3 Conformiteit met financieringsstatuut GR Drechtsteden..................................................................................... 2 1.4 Wettelijk kader.............................................................................................................................................................. 2 2. TREASURYBELEID...........................................................................................................................4 2.1 Missie ............................................................................................................................................................................. 4 2.2 Doelstellingen............................................................................................................................................................... 4 2.3 Taken ............................................................................................................................................................................. 5 2.4 Richtlijnen en limieten ................................................................................................................................................ 6 3. TREASURY ORGANISATIE..............................................................................................................9 3.1 Verantwoordelijkheden............................................................................................................................................... 9 3.2 Bevoegdheden ............................................................................................................................................................ 11 3.3 Administratieve organisatie ...................................................................................................................................... 12 3.4 Planning & Control en overige informatievoorziening....................................................................................... 13 3.4.1 Overlegstructuren..................................................................................................................................................... 13 3.4.2 P&C-documenten................................................................................................................................................... 13 3.4.3 Overige informatievoorziening .................................................................................................................................. 15 4. INGANGSDATUM............................................................................................................................ 15 Paragraafsgewijze toelichtingen ............................................................................................................ 16 Bijlage 1 Berekeningsboxen kwantitatieve normen Wet fido.................................................................. 18 Bijlage 2 Overzicht lange- en korte termijn ratings................................................................................. 19

Financieringsstatuut Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

1

1. INLEIDING 1.1 Algemeen In dit document wordt ingegaan op alle aspecten van de financiering van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Financiering wordt ook wel gevat onder de term treasury. Hiervan kan de volgende definitie worden gegeven: Treasury is het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Treasury gaat, kortom, over alle aspecten die te maken hebben met de financiering en de feitelijke kasstromen van een organisatie. Dit loopt van beleidsformulering tot en met de uitvoering van het betalingsverkeer. De uitvoering van de Ambachtse treasuryfunctie wordt vanuit het basispakket dienstverlening verricht door het Servicecentrum Drechtsteden (SCD). De gemeente blijft daarbij wel autonoom in het vaststellen van het treasurybeleid. Met uitzondering van enkele bevoegdheden die middels dit Financieringsstatuut aan de treasurer dan wel cashmanager van het SCD zijn toegewezen betekent dit dat het SCD adviseert, de gemeente besluit en het SCD vervolgens uitvoert. 1.2 Doel Financieringsstatuut Het Financieringsstatuut (hierna: Statuut) heeft tot doel de meerjarige beleidskaders aan te geven waarbinnen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht haar financiering en feitelijke kasstromen kan beheren en besturen opdat de kosten en risico’s zo veel mogelijk worden beperkt. Het Statuut maakt de doelstellingen van het treasurybeleid en -beheer duidelijk, geeft inzicht in de taakvelden die hierbij worden onderscheiden en bepaalt de richtlijnen die bij in de uitvoering hiervan in acht moeten worden genomen. Vervolgens wordt in dit Statuut de inrichting van de gemeentelijke financieringsfunctie uiteengezet inclusief de verantwoordelijkheden en bevoegdheden alsmede de informatievoorziening. Hiermee wordt beoogd de transparantie van het besluitvormingsproces te verbeteren en de kwaliteit van zowel de uitvoering als de verantwoording te verhogen. Het Statuut vormt aldus het kader voor de uitvoering van het treasurybeleid. Het treasurybeleid ondersteunt, als onderdeel van het financieel beleid, de uitvoering van de taken van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht en biedt waarborgen voor de financiële continuïteit van de gemeente op korte en lange termijn. 1.3 Conformiteit met financieringsstatuut GR Drechtsteden De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht neemt deel aan de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD). Op 16 december 2009 heeft de Drechtraad een geactualiseerd financieringsstatuut voor de GRD vastgesteld. Om redenen van efficiëntie en eenvormigheid hebben de gemeenten in het Drechtstedengebied er voor gekozen om de vorm van het GRD-statuut als format te hanteren, waarbij de gemeenten autonoom blijven wat betreft de inhoudelijke invulling. 1.4 Wettelijk kader Naast de algemene bepalingen uit de Gemeentewet dient de uitvoering van de financieringsfunctie bij gemeenten te voldoen aan de specifieke kaders en eisen die zijn gesteld in de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) en de daaruit voortvloeiende uitvoeringsregelingen. De fido-wetgeving, die per 1 januari 2009 is geactualiseerd, valt onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De Provincie Zuid-Holland fungeert voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht als toezichthouder op de naleving en uitvoering van deze wet. Het centrale uitgangspunt van de Wet fido is het bevorderen en transparant maken van een solide financieringsbeleid. In deze wet zijn dan ook expliciete bepalingen opgenomen ten aanzien van risicobeheer en transparantie. Hierbij komt de transparantie tot uitdrukking in voorschriften voor bijvoorbeeld een verplicht financieringsstatuut en voor het afleggen van verantwoording middels financieringsparagrafen in begroting en jaarrekening. Daarnaast is de Wet fido gericht op een beheersing van de risico’s die decentrale overheden lopen uit hoofde van hun financieringstaken. De basis hiervoor wordt gevormd door twee kwalitatieve en twee kwantitatieve normen.


2

De kwalitatieve normen zijn:  Het aantrekken en uitzetten van leningen mag alleen in het kader van de publieke taak. In de Wet fido is omschreven dat de afbakening c.q. reikwijdte van het begrip publieke taak niet in deze Wet plaatsvindt maar nadrukkelijk tot de autonomie van de decentrale overheden zelf behoort. Deze beoordeling is aan de eigen Gemeenteraad.  Het uitzetten van tijdelijk overtollige middelen (in fido-termen: ‘uit hoofde van treasury’) dient plaats te vinden binnen de prudentiekaders zoals aangegeven in de Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo). Hierin is het volgende bepaald: o Uitzettingen met een looptijd tot 3 maanden mogen plaatsvinden bij Europese financiële instellingen die over ten minste een A-rating beschikken bij minimaal 2 ratingbureaus (bijv. Standard & Poors of Moody’s). o Uitzettingen voor langere perioden mogen slechts plaatsvinden bij Europese financiële instellingen die:  zelf beschikken over een rating van ten minste AA-minus bij minimaal 2 ratingbureaus èn  gevestigd zijn in een lidstaat die beschikt over een AA-rating bij minimaal 2 ratingbureaus (het zogenoemde landencriterium). De kwantitatieve normen zijn vastgelegd in de Uitvoeringsregeling financiering decentrale overheden (Ufdo) en betreffen:  De kasgeldlimiet: een begrenzing van het bedrag waarmee een decentrale overheid haar financiële huishouding met kortlopende middelen mag financieren (bijvoorbeeld ‘rood’ staan bij de bank of opgenomen kasgeldleningen). Voor gemeenten bedraagt de kasgeldlimiet 8,5% van het begrotingstotaal aan lasten.  De renterisiconorm: een begrenzing van de omvang van de renteherzieningen en herfinancieringen in enig jaar m.b.t. de lange financiering. Deze norm heeft tot doel om te komen tot een dusdanige spreiding van een leningenportefeuille in de tijd dat overmatige afhankelijkheid van het renteniveau in één bepaald jaar wordt voorkomen. De renterisiconorm voor een bepaald jaar bedraagt 20% van het begrotingstotaal aan lasten en geeft aldus inzicht in het budgettaire risico. Aanhakend op het door de Wet fido gemaakte onderscheid omvat dit Statuut zowel de korte termijn geldstromen (korter dan 1 jaar) als de lange termijn geldstromen (1 jaar of langer).


3

2. TREASURYBELEID 2.1 Missie De Gemeenteraad bepaalt welke de publieke taken van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zijn. Het treasurybeleid dient, als onderdeel van het financieel beleid, de uitvoering van de publieke taken te ondersteunen en waarborgen te bieden voor de financiële continuïteit van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht op korte en lange termijn. 2.2 Doelstellingen Om aan de missie praktische invulling te geven kunnen de volgende doelstellingen worden onderkend: 1.

Het opereren binnen de kaders zoals die gesteld zijn in de Wet fido en door de Gemeenteraad. Dit heeft vooral betrekking op de transparantie met betrekking tot de inrichting en uitvoering van de treasuryfunctie en het van daaruit beheersen, beperken en spreiden van risico’s. De voor de financieringsfunctie van decentrale overheden te onderscheiden risico’s betreffen rente-, koers-, krediet- en liquiditeitsrisico’s. Hiervan zijn de rente- en kredietrisico’s voor de gemeente het meest relevant.  Zie voor nadere uiteenzetting van deze risico’s de toelichting op pagina 16.

2.

Het zorgdragen voor een effectief en efficiënt kas- en saldobeheer. Kasbeheer of kasmanagement zorgt voor inrichting van het betalingsverkeer en regelt kredietlijnen.  Zie voor nadere uiteenzetting van deze zaken de toelichting op pagina 16. Saldobeheer betreft alle werkzaamheden die te maken hebben met het reguleren van het direct opvraagbare banksaldo van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht, zoals aanvullen of uitzetten.

3.

Het zorgdragen voor een goed relatiebeheer. Relatiebeheer dan wel het opbouwen van een relatienetwerk is van belang voor:  een duurzame toegang van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht tot en de gelden kapitaalmarkten;  het goed kunnen volgen en duiden van (product)ontwikkelingen op de financiële- en rentemarkten. Een goed relatiebeheer draagt er bovendien aan bij dat transacties tegen de meest aantrekkelijke voorwaarden kunnen worden aangegaan, zoals benoemd onder de navolgende doelstelling:

4.

Het minimaliseren van financieringskosten en het – binnen de gegeven prudentiekaders – maximaliseren van rendementen op uitgezette geldmiddelen, waarbij duurzaamheid als aanvullende kwalitatieve norm wordt gehanteerd. Financieringen of uitzettingen met een duurzaam karakter kunnen mede invulling geven aan de maatschappelijke doelstellingen van de gemeente.

5.

Het realiseren van gedegen informatiestromen rond de treasuryfunctie. Aan de ‘voorkant’ betreft dit advisering en betrokkenheid bij de beleidsformulering. Daarnaast zullen er informatiestromen zijn rond de uitvoering. Tenslotte zal er naar aanleiding van de uitvoering van het beleid relevante verantwoordingsinformatie worden verstrekt.


4

2.3 Taken Om de hierboven aangegeven doelstellingen te realiseren worden binnen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht de volgende treasurytaken uitgevoerd:  Kas- en saldobeheer  Concernfinanciering  Risicobeheer  Relatiebeheer  Planning & Control  Advies en overig De treasurytaak kas- en saldobeheer stuurt de bankrekeningenstructuur, het gebruik van verschillende betaalinstrumenten, de totale kosten van het betalingsverkeer en zorgt voor het reguleren van saldi op de diverse rekening-courants. Verder wordt op basis van een korte liquiditeitenplanning het saldo middels dag- en kasgeld en deposito’s zoveel mogelijk naar nul gestuurd. De taak concernfinanciering zorgt voor de invulling van de lange termijn liquiditeitsbehoefte. De basis voor de lange financiering gelegen zal gelegen zijn in een meerjarige liquiditeitenplanning. Een dergelijke planning bepaalt wanneer, hoeveel en hoelang financiering nodig is. Daarnaast kunnen speciale financieringsconstructies of de inzet van derivaten in de analyses betrokken worden. De nadruk in het kader van de publieke taak dient bij dit taakgebied te liggen op de optimalisatie van enerzijds financieringskosten en anderzijds rendementen op uitgezette gelden. De treasurytaak risicobeheer stuurt de financiële risico’s. Zoals onder 2.2. reeds opgemerkt betreft dit bij de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht hoofdzakelijk rente- en kredietrisico’s. Renterisicobeheersing is er op gericht om overmatige afhankelijkheid van een renteniveau in een bepaalde periode te vermijden middels het aanbrengen van een goede spreiding van de opgenomen leningen en/of uitzettingen. Kredietrisicobeheersing is gericht op het beoordelen van tegenpartijrisico’s bij uitzettingen en borgstellingen, één en ander met het oog op instandhouding ervan. De taak relatiebeheer heeft betrekking op het opzetten en onderhouden van een netwerk van relaties met banken, financiële instellingen en bemiddelende organisaties voor gelden kapitaalmarkt. Daarnaast dienen er relaties in het ambtelijke circuit te worden onderhouden. Binnen de treasurytaak planning & control worden vooraf en achteraf mechanismen ingebouwd om de garantie te verkrijgen dat de treasurytaken binnen de aangegeven kaders worden uitgevoerd. De mechanismen die vooraf worden opgesteld, zijn onder te verdelen in het Financieringsstatuut en de financieringsparagraaf zoals opgenomen in de begroting. Tussentijds vindt periodiek voortgangsoverleg plaats over de uitvoering van treasuryfunctie. Verantwoording hierover vindt uiteindelijk plaats in de financieringsparagraaf bij de jaarrekening. Eventueel verlangde externe rapportages op grond van de Wet fido worden ook onder deze taak begrepen. De adviestaak houdt in dat het SCD gevraagd en, indien noodzakelijk geacht, ongevraagd de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal adviseren of inlichten over feiten, omstandigheden, gebeurtenissen of ontwikkelingen ten aanzien van financieringsaspecten en/of risico’s voor de gemeente. Het SCD zal fungeren als expertisecentrum voor gemeentelijke organisatieonderdelen die daarom vragen. Advies kan ook inhouden beleidsadvisering ten aanzien van alle aspecten binnen het treasurybeleid.


5

2.4 Richtlijnen en limieten Bij bovengenoemde treasurytaken zullen binnen gemeente Hendrik-Ido-Ambacht de volgende richtlijnen en, voor zover van toepassing, limieten worden gehanteerd:

Kas- en saldobeheer

Richtlijnen m.b.t. betalingsverkeer:  Er dient te worden gezorgd voor een zo efficiënt mogelijk ingerichte structuur van gemeentelijke bankrekeningen waarbij het aantal bankrekeningen dient te worden geminimaliseerd.  Deze bankrekeningenstructuur dient te functioneren onder een optimaal gebruik van een electronic banking systeem voor zowel ontvangsten als betalingen. Dit systeem dient zich te laten kenmerken door betrouwbaarheid, praktische bruikbaarheid en beheersbaarheid alsmede kostenminimalisatie.  Zie nadere toelichting op dit punt op pagina 16.  Ten aanzien van de beheersen kostenaspecten zal de huisbankier van de gemeente Hendrik-IdoAmbacht minimaal eens per 4 jaar worden geëvalueerd. Hierbij zal worden bezien of de tarieven voor de betaalinstrumenten concurrerend zijn met die van andere banken. Richtlijnen m.b.t. saldobeheer:  Het saldobeheer van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal zoveel mogelijk plaatsvinden binnen de in de Wet fido geformuleerde bepalingen rond de kasgeldlimiet.  De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal er naar streven om te beschikken over een actuele liquiditeitenplanning waaruit duidelijk het verwachte verloop van de financieringsmiddelen op korte termijn blijkt (horizon 1 jaar). Uit een dergelijke planning komt een beeld naar voren wanneer, hoeveel en voor hoelang financiering nodig is.  De concerncontroller en/of beleidsmedewerkers P&C van de afdeling Staf Bestuurzaken en/of planeconomen van de afdeling Volgerlanden zorgen voor een tijdige, juiste en volledige aanlevering van kasstroomgegevens aan de cashmanager van het SCD.  Er dient te worden gezorgd voor een zodanige beschikbaarheid van liquiditeit dat de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht te allen tijde aan haar verplichtingen kan voldoen. Dit betekent dat: o de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht ter opvang van een incidentele korte-termijn liquiditeitsbehoefte bij haar huisbankier een kredietlimiet zal aanhouden van € 22 miljoen en o zonodig aanvullende kredietfaciliteiten zullen worden geregeld bij de GRD of de overige daaraan deelnemende gemeenten.  Het saldo in rekening courant van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal middels op te nemen kasgeld of uit te zetten deposito’s naar een ondergrens worden gestuurd, rekening houdend met in dit Statuut genoemde wettelijke en eigen bepalingen.  Zolang geen of geen adequate liquiditeitenplanning voorhanden is mogen er slechts uitzettingen worden gedaan met een looptijd korter dan één jaar.  De kosten van kasgeld dienen zo laag mogelijk te zijn. Hiertoe dienen voor een op te nemen kasgeldlening minimaal drie offertes te worden opgevraagd, waarvan één bij de eigen huisbankier.  Het rendement op eventuele overtollige middelen dient, binnen de onderstaande prudentiekaders, te worden geoptimaliseerd. Hiertoe dienen voor een uit te zetten deposito minimaal drie offertes te worden opgevraagd, waarvan één bij de eigen huisbankier.  De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht onderschrijft het in Drechtstedenverband onderkende streven om elkaar onder zo voordelig mogelijke condities onderling van middelen te voorzien, één en ander mits: o de omstandigheden en rentemarkten dit toestaan c.q. mogelijk maken; o dit aantoonbaar voor beide partijen voordeel oplevert en o dit niet op gespannen voet staat met relevante wetgeving.  Zie nadere toelichting op dit punt op pagina 16.

Concernfinanciering

Richtlijnen:  De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal er naar streven om te beschikken over een actuele liquiditeitenplanning waaruit duidelijk het verwachte verloop van de financieringsmiddelen blijkt. De planningshorizon hiervan zal minimaal gelijk zijn aan de laatst vastgestelde meerjarenbegroting. Deze planning kan de integrale kasstromen omvatten of kan op projectbasis zijn.


6

    



Lange-termijn financiering zal zoveel mogelijk op worden aangetrokken of uitgezet op basis van een dergelijke meerjarige liquiditeitenplanning. Objectfinanciering is toegestaan. De treasury van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal zoveel mogelijk opereren binnen de in de Wet fido geformuleerde renterisiconorm. Het aantrekken of uitzetten van langjarige geldmiddelen vindt onder de voor de gemeente HendrikIdo-Ambacht meest gunstige condities plaats door het opvragen van minimaal 3 offertes, waarvan één bij de eigen huisbankier. Het gebruik van derivaten (rente-instrumenten) is alleen toegestaan voor het afdekken van financiële risico’s, in casu het verminderen of verschuiven van renterisico’s. Uitgangspunt is dat de inzet van derivaten als ondersteuning dient bij het gebruik van de traditionele gelden kapitaalmarktinstrumenten. Eventuele voorgenomen inzet van derivaten zal ambtelijk worden voorbesproken en door de beleidsmedewerker p&c en/of treasurer met de portefeuillehouder Financiën worden afgestemd. Indien gewenst zal de treasurer een analyse opstellen waarin de werking, de kosten en de risico’s die verband houden met het betreffende rente-instrument inzichtelijk worden gemaakt en zo nodig afgewogen tegen de toepassing van andere toegestane gelden kapitaalmarktinstrumenten.  Zie voor nadere uiteenzetting rond derivaten de toelichting op pagina 17. Conform de bepalingen van de Wet fido worden door de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht geen leningen of garanties verstrekt aan personeel en politieke ambtsdragers. De leningen verstrekt voor 2006 kennen een afloop.

Risicobeheer

Richtlijnen en limieten:  Het renterisicobeheer van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal plaatsvinden binnen de in de Wet fido geformuleerde bepalingen rond de renterisiconorm.  Kredietrisico’s worden beperkt door (tijdelijk overtollige) geldmiddelen zoveel mogelijk uit te zetten bij de GRD, de daaraan deelnemende gemeenten of overige partijen met een solvabiliteitsratio van nul1.  Bij geen mogelijkheden of behoefte daartoe vanuit de GRD of de daaraan deelnemende gemeenten kunnen de geldmiddelen worden uitgezet bij financiële instellingen of in financiële producten die minimaal voldoen aan de in de Wet fido gestelde prudentiecriteria (zie onder 1.4), echter met dien verstande dat de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht alleen dan voor een periode van 3 maanden of langer zal uitzetten bij een partij met de laagste wettelijk toegestane kredietkwaliteit indien daaraan ten tijde van de uitzetting door Standard & Poors en/of Moody’s geen negative outlook is toegekend.  Zie nadere toelichting op dit punt op pagina 17.  Voor uitzettingen met een looptijd van korter dan 3 maanden dienen tegenpartijen, naast de in de Wet fido geformuleerde minimale lange-termijn ratings, te beschikken over korte-termijn ratings op A-1/P1 niveau.  Op grond van marktomstandigheden kan de concerncontroller en/of de beleidsmedewerker p&c van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht besluiten dat bij de treasury-uitvoering in een bepaalde periode een hoger prudentieniveau moet worden betracht dan omschreven in de Wet fido.  Ter bevordering van spreiding binnen de uitzettingenportefeuille uit hoofde van treasury zal voortaan nooit meer dan € 10 miljoen bij één tegenpartij worden uitgezet.  Borgstellingen kunnen door de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht uitsluitend worden verstrekt indien deze naar het oordeel van de Gemeenteraad duidelijk een lokaal maatschappelijk belang dienen. De financiële risico’s die de gemeente daarbij loopt zullen worden beoordeeld en zoveel mogelijk middels het stellen van zekerheden of contragaranties worden afgedekt. Indien de gemeente beschikt over een specifiek beleidskader voor borgstellingen zullen de daarin opgenomen regels worden gevolgd.

Relatiebeheer

Richtlijnen:  Als onderdeel van de treasuryuitvoering dient een netwerk te worden opgezet en onderhouden met banken, financiële instellingen en bemiddelende organisaties op de gelden kapitaalmarkten. Dit met 1

Betreft partijen zoals Rijk (Schatkistbankieren), provincies en gemeenten.


7

 

het oog op de noodzakelijke kennis ten aanzien van economische ontwikkelingen, financiële partijen en –producten, rente-ontwikkelingen en rentevisies. Daarnaast kunnen deze relaties behulpzaam zijn bij de toegang tot diverse financiële markten. De treasurer en/of cashmanager van het SCD zullen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht vanuit Drechtstedenperspectief zoveel mogelijk vertegenwoordigen in het collegiale netwerk van treasurers van 100.000+ gemeenten. De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht zal, indien relevant, noodzakelijk of van toepassing, ambtelijke contacten onderhouden met o.a. Vereniging Nederlandse Gemeenten, Ministerie van Binnenlandse Zaken (waar de Wet fido onder ressorteert) of met de Provincie Zuid-Holland. Laatstgenoemde is de toezichthouder op de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht wat betreft de uitvoering van de Wet fido.

Planning & Control

Richtlijnen:  Ten behoeve van de gemeentelijke begroting en jaarrekening wordt een financieringsparagraaf opgesteld.  Voor de inhoud van deze paragrafen: zie onder 3.4.2 op pagina 14.  Op verzoek zullen door de treasurer en/of cashmanager van het SCD bijdragen worden geleverd ten behoeve van tussentijdse (bestuurs)rapportages.  Van elke aangegane transactie op de geld- of kapitaalmarkt zal door de treasurer en/of cashmanager van het SCD een transactieoverzicht worden gemaakt. In deze verantwoording komen de volgende zaken aan bod: o een overzicht van de rentemarkt; o een opsomming van de verkregen offertes (biedingen/latingen) en o de gemaakte keuze. De overzichten van kapitaalmarkttransacties zullen door de treasurer en/of cashmanager van het SCD aan de beleidsmedewerker p&c worden verstrekt. Voor geldmarkttransacties zal dit op afroep plaatsvinden.  Ter borging van de treasuryadvisering en –uitvoering zal minimaal tweemaal per jaar overleg plaatsvinden tussen het SCD en de gemeente.  Zie nadere uitwerking hiervan onder 3.4.1 op pagina 13.  Externe rapportages zullen worden verzorgd voor zover vereist op grond van relevante weten regelgeving, waaronder Wet fido.

Advies

Richtlijn:  Gevraagd of ongevraagd advies zal altijd worden geleverd rekening houdend met de wettelijke en de in dit Statuut omschreven eigen richtlijnen en risicokaders.


8

3. TREASURY ORGANISATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het organisatorische kader van de treasuryfunctie binnen de gemeente HendrikIdo-Ambacht. Hierin komt tot uitdrukking de (verdeling van) taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden over de Gemeenteraad, het College van B en W en de ambtelijke organisatie. 3.1 Verantwoordelijkheden Met betrekking tot de treasuryfunctie kunnen binnen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht de volgende verantwoordelijkheden worden onderscheiden, te weten: 1) de verantwoordelijkheden voor het beleid en 2) de verantwoordelijkheden voor de uitvoering. Ad 1)

Verantwoordelijkheden treasurybeleid Met betrekking tot treasurybeleid zijn de verantwoordelijkheden als volgt verdeeld:

Tabel A

Verantwoordelijkheden treasurybeleid.

Functie/Gremium

Verantwoordelijkheden

Gemeenteraad

 

College van B en W

  

Portefeuillehouder Financiën Beleidsmedewerker p&c

Treasurer/cashmanager SCD

    

Het vaststellen van het Financieringsstatuut (treasurybeleid). Het vaststellen van de financieringsparagraaf in begroting en jaarrekening. Het (laten) opstellen van een Financieringsstatuut. Het (doen) uitvoeren van het treasurybeleid zoals vastgesteld in het Financieringsstatuut of financieringsparagraaf. Het houden van toezicht op het treasurybeleid en de uitvoering hiervan. Het uitvoeren van het treasurybeleid (bestuurlijke verantwoordelijkheid). Het toezicht houden op de uitvoering van het treasurybeleid. Het afleggen van verantwoording aan het College van B en W over de uitvoering van het treasurybeleid. Het adviseren over het treasurybeleid. Het ambtelijk uitvoeren van het treasurybeleid.


9

Ad 2)

Verantwoordelijkheden treasury-uitvoering In hoofdstuk 2.3 zijn de taakvelden benoemd die bij de uitvoering van de treasuryfunctie kunnen worden onderscheiden. Deze uitvoering is door de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht, vanuit het basispakket dienstverlening, opgedragen aan de eenheid Financieel Advies van het Servicecentrum Drechtsteden (SCD). De verantwoordelijkheden voor deze taakvelden zijn als volgt verdeeld:

Tabel B

Verantwoordelijkheden treasury-uitvoering. Verantwoordelijkheid

Verantwoordelijk voor uitvoering

Uitvoering

Kas- en saldobeheer

C ollege van B en W

Beleidsmedewerker p& c

Treasurer/ C ashmanager SC D

Concernfinanciering

C ollege van B en W



Risicobeheer

C ollege van B en W



Relatiebeheer

C ollege van B en W



Planning & Control

C ollege van B en W



A dvies

C ollege van B en W



Treasurytaak


10

3.2 Bevoegdheden Uit een aantal treasurytaken kunnen handelingen of zaken voortvloeien die de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht in rechte binden, zoals (financiële) transacties. Om die reden is een goede functiescheiding c.q. toedeling van bevoegdheden van belang. In de navolgende tabel wordt uiteengezet hoe die bevoegdheden binnen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht verdeeld zijn. Tabel C

Bevoegdheden treasurytaken.

Treasurytaak

Bevoegdheid

A utorisatie

Kas- en saldobeheer

Het voeren van onderhandelingen inzake bancaire dienstverlening.

Treasurer/C ashmanager SC D Treasurer/C ashmanager SC D (1)

Het openen en sluiten van bankrekeningen.


Het aangaan van overige overeenkomsten.

C ollege van B en W

Het verrichten van overboekingen ten behoeve van saldoregulatie.

Treasurer/C ashmanager SC D SC D, afdeling FAG

Het opnemen of uitzetten van middelen met een looptijd van minder dan 1 jaar.


Het aangaan van rente-instrumenten.


Treasurer/C ashmanager SC D

Het afgeven van borgstellingen uit hoofde van de publieke taak (3).

C ollege van B en W

Beleidsmedew erker p& c

Het opnemen van middelen met een looptijd van 1 jaar of langer alsmede het voeren van onderhandelingen daarover.

• tot en met € 10 miljoen per Treasurer/C ashmanager SC D transactie: Beleidsmedewerker p& c

Risicobeheer

Concernfinanciering

Uitvoering


• groter dan € 10 miljoen per Treasurer/C ashmanager SC D transactie: C ollege van B en W

Het verstrekken van geldleningen uit hoofde van de publieke taak (3).

C ollege van B en W

Beleidsmedewerker p& c Het uitzetten van middelen uit hoofde van treasury met een looptijd van 1 jaar of langer met een maximum van € 10 miljoen per transactie alsmede het voeren van onderhandelingen daarover. Het beheer van de portefeuille van opgenomen of uitgezette langlopende middelen.

Beleidsmedew erker p& c



Toelichting: (1) Verantwoording hierover achteraf aan de beleidsmedewerker p& c (2) Verantwoording hierover achteraf, op afroep, aan de beleidsmedewerker p& c. (3) Bij gevraagde borgstellingen of te verstrekken geldleningen uit hoofde van de publieke taak die het bedrag van € 100.000, overschrijden wordt de Gemeenteraad vooraf in de gelegenheid haar wensen en bedenkingen ter kennis van het C ollege te brengen. (4) Dit betreft handelingen die om tijdigheidsredenen aan de treasurer zijn gemandateerd. Bijvoorbeeld rente-aanpassingen, cessietrajecten of w ijziging van leningvorm.


11

De registratie van de hierboven genoemde financieringstaken wordt verzorgd door de afdeling Financiële Administratie en Grootboek (FAG) van het SCD. De controle bij bovengenoemde bevoegdheden is als volgt geregeld:  Indien het autorisatieniveau bij de beleidsmedewerker p&c gelegen is dan controle door het College van B en W.  Indien het autorisatieniveau bij de treasurer/cashmanager SCD gelegen is dan controle door de beleidsmedewerker p&c. NB

Voor treasurytaken die niet in voorgaande tabel C zijn omschreven geldt dat het autorisatieniveau te allen tijde bij het College van B en W ligt. De treasurer dan wel cashmanager van het SCD kan dan vooraf adviseren en, na autorisatie door het College, uitvoeren.

3.3 Administratieve organisatie De administratieve organisatie en interne controle met betrekking tot de treasury moeten waarborgen dat:  de uitvoering rechtmatig is;  de activiteiten adequaat uitgevoerd kunnen worden;  de risico’s kunnen worden beheerst;  de juistheid, tijdigheid en volledigheid van de informatie verzekerd is. Uitgangspunten administratieve organisatie en interne controle. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van treasuryactiviteiten zijn in paragrafen 3.1 en 3.2 van dit Statuut op eenduidige wijze vastgelegd en uiteengezet. Hierbij is in termen van autorisatie, uitvoering, registratie en control functiescheiding doorgevoerd met als belangrijkste voorwaarden: a. iedere transactie wordt door minimaal twee functionarissen geautoriseerd. b. de uitvoering, registratie en controle geschieden door afzonderlijke functionarissen. Teneinde met betrekking tot het opnemen of uitzetten van middelen op de geldmarkt, waarbij conform tabel C zowel autorisatie als uitvoering bij de treasurer van het SCD gelegen zijn, toch de gewenste functiescheiding en interne controle te realiseren zullen de daaruit voortvloeiende betalingen door de afdeling FAG van het SCD worden verricht. Verantwoording van de aangegane geldmarkttransacties zal op afroep plaatsvinden aan de beleidsmedewerker p&c. Dossiervorming. Ten behoeve van de controle op de uitvoering van het financieringsbeleid leggen de treasurer dan wel cashmanager(s) van het SCD zorgvuldig dossiers aan van alle plannen, nota’s, besluiten en bescheiden die betrekking hebben op (de uitvoering van) de treasuryfunctie.


12

3.4 Planning & Control en overige informatievoorziening 3.4.1 Overlegstructuren. Ter borging van de uitvoering van het Ambachtse treasurybeleid èn de advisering hierover zal minimaal tweemaal per jaar afstemmings- c.q. voortgangsoverleg plaatsvinden tussen de gemeente en het SCD. Aan dit overleg zullen minimaal deelnemen:  namens de gemeente: de concerncontroller en/of een beleidsmedewerker P&C van de afdeling Staf Bestuurszaken (*);  namens het SCD: de treasurer en/of de cashmanager. (*)

bij voorkeur de medewerker die voor het SCD fungeert als gemeentelijk aanspreekpunt inzake treasury (‘contramal’).

Minimaal eenmaal per jaar zal de bestuurlijke portefeuillehouder Financiën aan het overleg deelnemen. Het SCD zal het secretariaat voeren voor het overleg (planning overleg, agenda, verslag). In dit overleg zal telkens in ieder geval aandacht worden besteed aan de liquiditeitenplanning en het verloop van de kortlopende middelen. Overige onderwerpen bij dit overleg kunnen bestaan uit lange financiering of – uitzettingen, de rentevisie, borgstellingen, beleidsadvies en overige relevante onderwerpen. Voor zover de portefeuillehouder Financiën niet bij een overleg aanwezig is zullen de ambtelijke deelnemers relevante zaken uit dit overleg met hem/haar afstemmen. 3.4.2 P&C-documenten Ten behoeve van zowel planning als het afleggen van verantwoording over de uitvoering van de financieringsfunctie van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht worden de in onderstaande tabel weergegeven documenten opgesteld. Tabel D

Matrix planning & control.

Document

Omschrijving

Financierings- statuut

Beleidsdocument m.b.t. Treasurer SC D inrichting financieringsfunctie.

Financierings- paragraaf T.b.v. begroting en jaarrekening.

Opsteller

Treasurer SC D

Tussentijdse rapportage Relevante treasury zaken t.b.v. Treasurer/ o.a. marap (3). C ashmanager SC D

Onder verantwoordelijk- Eindverantheid van woordelijk Beleidsmedewerker p& c

C ollege van B en W (1)


C ollege van B en W (2)


C ollege van B en W

Toelichting: (1) Vaststelling als apart document vindt plaats door Gemeenteraad. (2) Vaststelling als onderdeel van begroting dan w el jaarrekening vindt plaats door Gemeenteraad. (3) Bijdrage zal w orden geleverd indien daartoe is verzocht vanuit de gemeente.

Het Financieringsstatuut zal vanaf de datum van inwerkingtreding worden aangepast indien daartoe aanleiding is vanuit externe weten regelgeving of interne organisatorische wijzigingen.


13

De opstelling van een financieringsparagraaf in begroting en jaarrekening is verplicht gesteld op grond van de Wet fido en het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Naast de wettelijk vereiste inzichten rond kasgeldlimiet en renterisiconorm zal in deze paragrafen voor zover relevant aandacht worden besteed aan:  Interne ontwikkelingen  Economische ontwikkelingen  Renteverloop en rentevisie  Financieringen (opgenomen en uitgezet)  Kredietrisico’s rond uitgezette middelen of borgstellingen. In de financieringsparagraaf in de begroting zal tevens worden ingegaan op de belangrijkste verwachte acties met betrekking tot de in paragraaf 2.3 omschreven treasurytaakvelden, waaronder financiering2. Met de vaststelling van de financieringsparagraaf in de begroting dragen het College en de Gemeenteraad van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht de uitvoering van het treasurybeleid, onder toezicht van de afdeling Staf Bestuurszaken, op aan het Servicecentrum Drechtsteden. In de financieringsparagraaf in de jaarrekening zal tevens verantwoording worden afgelegd over acties zoals die waren benoemd in de betreffende begrotingsparagraaf.

2

Bij voorkeur onder gebruikmaking van een liquiditeitenplanning.


14

3.4.3 Overige informatievoorziening Ten behoeve van de uitvoering van de treasuryfunctie zal de volgende interne c.q. externe informatieuitwisseling plaatsvinden: Tabel E

Matrix overige informatievoorziening.

Soort informatie

Informatie- opsteller

Informatie- ontvanger

Frequentie

Gegevens m.b.t. toekomstige inkomende en C oncerncontroller en/of uitgaande kasstromen t.b.v. liquiditeitenplanning beleidsmedew erkers P& C van de afdeling Staf Bestuurzaken (SBZ) alsmede de (adjunct)directeur en/of planeconomen van de afdeling Volgerlanden

C ashmanager SC D

Zodra relevante informatie voorhanden is, doch veelal samenlopend met cy clische processen

Vaste informatie t.b.v. periodiek treasuryoverleg. Treasurer/ C ashmanager Dit betreft: SC D

C oncerncontroller en/of beleidsmedewerkers P& C van de afdeling SBZ

Per vergadering (minimaal 2x per jaar; zie 3.4.1)

Treasurer/ C ashmanager SC D Treasurer/ C ashmanager SC D

Beleidsmederwerker p& c

Op afroep (2)

Beleidsmederwerker p& c

Per transactie


Provincie Zuid-Holland, C BS

Divers

INTERN

- Liquiditeitenplanning - Overzicht van kortlopende middelen Transactierapporten (1 ): - Geldmarkttransacties - Kapitaalmarkttransacties

EXTERN Rapportages op grond van relevante weten regelgeving

Toelichting: (1) Overzicht van rentemarkt, offertes (biedingen/latingen) en motivatie van gemaakte keuze (2) Vanuit praktische overwegingen zal de Treasurer/cashmanager SC D niet telkens na een geldmarktransactie een verantw oording toezenden. Het overzicht zal terstond worden overlegd indien dit door de ll d l d

4. INGANGSDATUM Dit Financieringsstatuut treedt per 1-5-2011 in werking. Deze verordening treedt in de plaats van het Treasurystatuut vastgesteld door de raad op 6-12-2005.


15

Paragraafsgewijze toelichtingen M.b.t. Paragraaf 2.2. Doelstelling 1 (pagina 4) Toelichting op de te onderscheiden risico’s binnen de financieringsfunctie van decentrale overheden:  De gemeente loopt een renterisico indien zij in een bepaalde periode overmatig gevoelig is voor renteontwikkelingen. Dit risico kan voortkomen uit de financieringsstructuur (indien een organisatie teveel variabel gefinancierd is) of uit een niet goed in de tijd gespreide portefeuille aan langlopende leningen. Kredietrisico’s, ofwel het risico van niet-terugbetaling, kunnen zich voordoen bij uitzettingen (verstrekte geldleningen, beleggingen) of bij borgstellingen. Een liquiditeitsrisico is het risico dat de organisatie, in een situatie waarin dat nodig is, niet aan geldmiddelen kan komen. Gezien de kredietwaardigheid van decentrale overheden kan dit risico voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht van bescheiden betekenis worden geacht. Bovendien heeft de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht voor banken een zogenoemde solvabiliteitsvrije status, waardoor die gemakkelijker krediet of financiering verschaffen. Koersrisico’s kunnen voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht aan de orde zijn indien zij genoodzaakt zou zijn om langlopende beleggingen (o.a. Spoorfonds) voortijdig te verkopen. Gedurende de looptijd heeft een dergelijke belegging nl. een koers afhankelijk van de stand van de actuele marktrendementen ten opzichte van het couponrendement, kredietkwaliteit van de uitgevende partij, restant looptijd e.d. Indien de gemeente op haar beleggingen een zgn. ‘buy-andhold’-strategie toepast, dat wil zeggen dat de beleggingen worden aangehouden tot aan hun expiratiedatum, zijn koersrisico’s niet aan de orde. M.b.t. Paragraaf 2.2. Doelstelling 2 (pagina 4) Toelichting m.b.t. kasbeheer:  Het betalingsverkeer betreft de structuur van de bankrekeningen en de daarbij te gebruiken betaal-, ontvangsten verwerkingsinstrumenten. (resp. bijvoorbeeld batchverwerking, incassi en importbestanden voor het financieel systeem). Kredietlijnen betreffen afspraken met banken voor kortgeldfaciliteiten zoals een kredietlimiet. M.b.t. Paragraaf 2.4 Richtlijnen betalingsverkeer (pagina 6) Toelichting op betalingsverkeer-richtlijn m.b.t. het gebruik van de gemeentelijke bankrekeningstructuur middels een electronic banking systeem:  Betrouwbaarheid betekent zoveel mogelijk storingsvrij functioneren. Praktische bruikbaarheid betekent dat het EB-systeem eenvoudig te gebruiken moet zijn voor de eindgebruikers. Praktische beheersbaarheid betekent dat het beheer van het pakket, de bankrekeningen en de gebruikers niet ingewikkeld moet zijn. Kostenminimalisatie heeft betrekking op de interne verwerkings- en beheerskosten en de externe bankkosten (valutering, tarifering) die gepaard gaan met het beheren van de geldstromen en financiële posities. M.b.t. Paragraaf 2.4 Richtlijnen saldobeheer (pagina 7) Toelichting op saldobeheer-richtlijn dat er in Drechtstedenverband naar zal worden gestreefd om elkaar onder zo gunstig mogelijke condities gelden uit te lenen:  In praktijk zal het lastig zijn om dit voor beide partijen voordelig te laten zijn. Immers, de lenende partij wil lager dan de markttarieven betalen en de uitlenende partij zal een hoger tarief dan in de markt willen ontvangen. Toch zullen de mogelijkheden om voordelig onderling middelen uit te wisselen blijvend worden verkend. In dit licht kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het bundelen van financieringsbehoeften van enkele Drechtstedengemeenten waarbij wellicht vanuit het volume tariefvoordelen kunnen worden gerealiseerd.


16

M.b.t. Paragraaf 2.4 Richtlijnen concernfinanciering, Derivaten (pagina 7) Toelichting op derivaten:  In de Van Dale wordt de term derivaat omschreven als ‘iets dat afgeleid is’. In de financiële wereld worden derivaten dan ook wel aangeduid als ‘afgeleide financiële instrumenten’. Het betreft verhandelbare contracten ten aanzien van bepaalde rechten of verplichtingen met als onderliggende waarde een geldlening of belegging. Er bestaan twee soorten derivaten: o Fixerend, waarbij bijvoorbeeld een toekomstig rentepercentage wordt vastgelegd. Vanaf het tekenen van het contract is dus duidelijk wat er gaat gebeuren. De kosten zitten verrekend in het rentepercentage, er hoeft dus geen aanvullende premie te worden betaald. Voorbeelden: Forward Rate Agreement en Swap. o Afschermend, waarbij, tegen betaling van een premie, het risico op een nadelige renteontwikkeling wordt afgedekt. Deze derivaten hebben een optiekarakter: vanwege de betaalde premie verkrijgt men het recht om gedurende de contractlooptijd bijvoorbeeld nooit een hogere korte rente dan 3,7% te hoeven betalen, ongeacht de geldende marktrente. Voorbeelden van afschermende derivaten: Cap, Floor en Swaption. Een voordeel van afschermende derivaten ten opzichte van fixerende derivaten is dat bij deze de mogelijkheid bestaat om te profiteren van gunstige renteontwikkelingen. Bij fixerende derivaten kan dat niet meer, want die waarden zijn vastgesteld bij het aangaan van het contract. Het spreekt voor zich dat hier wel bewust voor wordt gekozen. M.b.t. Paragraaf 2.4 Richtlijnen risicobeheer (pagina 7) Toelichting op bepalingen rond creditratings:  Zoals bekend is er vanaf het najaar van 2008 sprake van een crisis in de financiële markten. Deze crisis is vanuit Drechtstedenperspectief aanleiding geweest om de richtlijnen met betrekking tot uitzettingen stevig aan te scherpen. Echter, gezien het feit dat de situatie op de financiële markten in belangrijke mate genormaliseerd is èn in de per 1 januari 2009 geactualiseerde Wet fido de ratingeisen eveneens zijn aangescherpt (zie paragraaf 1.4) is er in principe geen aanleiding meer om de Wet fido op dit punt niet te volgen. Dit echter met als extra eigen voorwaarde dat de minimaal door de Wet fido toegestane lange termijn creditratings ten tijde van het doen van een uitzetting voor een periode van 3 maanden of langer niet gepaard mogen gaan met een negative outlook.


17

Bijlage 1

Berekeningsboxen kwantitatieve normen Wet fido

Kasgeldlimiet (korte financiering) Bereken in g kasg eldlim iet Begrotingstotaal (1 ) Percentage regeling (*) (2) Kasgeldlimiet, in bedrag (3)

8,5% (1 ) * (2)

Bereken in g n etto v lo tten de sc huld Vlottende schuld (4) (5) Minus: Vlottende middelen Netto vlottende schuld (6)

(4) - (5)

To ets aan kasg eldlim iet Kasgeldlimiet, in bedrag (3) (6) Minus: Netto vlottende schuld Ruimte (+ ) / overschrijding (-)

(3) - (6)

(*) Percentage conform U itvoeringsregeling financiering decentrale overheden (U fdo)

Renterisiconorm (lange financiering) Bereken in g ren terisico n o rm Begrotingstotaal (1) Percentage regeling (*) (2) Renterisiconorm, in bedrag (3)

20,0% (1) * (2)

Bereken in g ren terisico Renteherzieningen (**) (4) (5) Plus: Aflossingen (***) Renterisico (6)

(4) + (5)

To ets aan ren terisico n o rm Renterisiconorm, in bedrag (3) (6) Minus: Renterisico Ruimte (+ ) / overschrijding (-)

(3) - (6)

(*) Percentage conform U itvoeringsregeling financiering decentrale overheden (U fdo). (**) Alleen voor OG-leningen; slechts bij doorverstrekking te salderen met UG-leningen. Alleen m.b.t. OG-leningen. (***)


18

Bijlage 2

Overzicht lange- en korte termijn ratings

Lange termijn ratings: Standard & Poor’s AAA AA+ AA AAA+ A ABBB+ BBB BBBBB+ BB BBB+ B BCCC+ CCC CCCCC C D

Moody’s

Commentaar

Aaa Aa1 Aa2 Aa3 A1 A2 A3 Baa1 Baa2 Baa3 Ba1 Ba2 Ba3 B1 B2 B3 Caa Ca C -

Topkwaliteit Zeer goede kredietwaardigheid Zeer goede kredietwaardigheid Zeer goede kredietwaardigheid Goede kredietwaardigheid Goede kredietwaardigheid Goede kredietwaardigheid Lagere kredietwaardigheid Lagere kredietwaardigheid Lagere kredietwaardigheid Speculatief Speculatief Speculatief Zeer speculatief Zeer speculatief Zeer speculatief Kans op default Kans op default Kans op default Hoge kans op default Zeer hoge kans op default Default

Moody’s

Commentaar

P-1 P-1 P-2 P-3

Topkwaliteit Zeer goede kredietwaardigheid Goede kredietwaardigheid Lagere kredietwaardigheid Speculatief

Korte termijn ratings: Standard & Poor’s A-1 (+) A-1 A-2 A-3 B

NB.

Grijs gearceerd: de op grond van dit Financieringsstatuut niet toegestane tegenpartijen bij het uitzetten van middelen.


19

Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Inhoudsopgave: Pagina

Recommend Documents