18 jaar!
En nu?!
Gefelicitee rd!
Je bent nu ac httien. Er zi jn een heleboel anderen die de afgelopen tijd achttien zijn geworden. N iets bijzonde rs dus. Of toch wel? Je weet vast wel dat je nu mag stemmen en autorijden . Maar er is m eer...!
Meerderjarig is dat je t je vorige verjaardag Het grote verschil me g bent. ari erj erd me g, andere da toenu, van de ene op de er nd zo je dingen mag doen En dat betekent dat der(s) of voogd. stemming van je ou doen, waark een aantal dingen oo Je moet vanaf nu d. Kortom: ha n rge zo n ende gee over je voor je achtti k plichten. b je rechten, maar óó als meerderjarige he Veranderingen ze folder ien’ een mijlpaal. De Voor de wet is ‘achtt zijn, nu grijkste veranderingen vertelt je wat de belan ag dus, ard rja ve . Niet zomaar een je meerderjarig bent ag. je achttiende verjaard ite Alle info op webs re aan bod en die in deze brochu erp rw de on e all er Ov Oss meer te een bsite van de gem komen, is via de we den, dan vin t nie s iet je gen. Kun informatie te verkrij nsen me t in contact komen me .nl kun je via de website ss w.o ww ar helpen. Surf na die je verder kunnen . en kijk er rustig rond
Handelingsbekwaa
m
Geen toestemming nodig Een auto kopen? Of zelfs een eigen huis? Een abonnement afsluiten voor je mo biel? Dat mag allem aal als je achttien be Als meerderjarige ku nt. n je zelfstandig zaken regelen en overeenkomsten sluiten. Me t achttien ben je ‘ha ndelingsbekwaam’. De handtekening die je onder een contrac t zet is rechtsgeldig. Voor je achttiende kw amen je ouders of vo ogd aan dit soort zaken te pas: zij mo esten tekenen. Vana f je achttiende mag van de wet veel doen je zonder hun toestemm ing. Je kunt zelf leningen sluiten, rek eningen openen, rei zen boeken, arbeidscontracten sluiten, een kamer of wonin g huren, een testam opstellen, studiefinan ent ciering aanvragen of trouwen. Soms moet je beslissingen nemen of zaken zelf regelen. Op je achttiende moet je bijvo orbeeld een zorgverz ekering hebben. En krijg je binnenkort zo een brief waarin gev raagd wordt of je na je overlijden je orga nen voor transplant atie beschikbaar wil stellen.
Zelf verantwoordelijk Het is goed te weten dat je nu ook zélf verantwoordelijk bent als iets mis gaat. Maak je schulden, leen je geld van een bank of koop je iets op krediet: jij bent persoonlijk aansprakelijk. Jij bent het die moet (terug)betalen en niemand anders. Veroorzaak je schade, dan ben jij aansprakelijk en zul je moeten betalen. Het is handig, mocht je niet meer onder de polis van je ouders vallen, om voor weinig geld een WAverzekering (Wettelijke Aansprakelijkheid) af te sluiten. En kwam je bij overtreding van de wet voor je achttiende voor de kinderrechter, nu ga je naar de kantonrechter of de rechtbank
Onderwijs & Opleiding Onderwijs Je bent op je achttiende niet meer leerplichtig. Toch is doorleren tot je een diploma hebt van groot belang. Want met een diploma op minstens havo of mboniveau 2 vind je makkelijker een goede baan. Oss heeft met veel organisaties afspraken gemaakt om zoveel mogelijk jongeren voor hun 23e een goede opleiding te geven. Misschien is de combinatie van werken en leren iets voor je. Informeer bijvoorbeeld bij de diverse opleidingen in Oss naar de mogelijkheden. Als je nog op school zit, kun je met problemen ook terecht bij je decaan of mentor. Zit je niet meer op school, dan kun je contact zoeken met de RMCconsulent. Dit is iemand die jongeren begeleidt bij het vinden van een passende opleiding, eventueel in combinatie met werken. De afdeling Educatie van de gemeente Oss kan je verder helpen.
Studiefinanciering Ben je tussen de achttien en 27 en volg je een studie of opleiding, dan heb je in de meeste gevallen recht op studiefinanciering en dus op een OV studentenkaart. Studiefinanciering bestaat uit een basisbeurs en eventueel een lening en aanvu llende financiering. De Informatie Beheer Groep regelt dit allemaal. De basisbeurs is voor iedereen. Woon je op kamers, dan is die hoger dan wanneer je thuis woont. Daar boven op kan iedereen een lening afsluiten bij de IBG. Dit bedra g moet je na je studie wel aflossen. Of je recht hebt op aanvullende financiering hangt af van het inkomen van je ouders. Ouders van studerende kinderen moeten namelijk bijdragen in studiekosten en levensonderhoud, ook als die kinderen ouder dan 21 zijn. Lukt hen dat niet, dan springt de overheid bij. Voor vragen kun je terecht bij de IBG. Kijk op www.ibgroep.nl.
Huisvesting Vanaf je achttiende jaar kun je, zonder tussenkomst van je ouders, een huurcontract sluiten. Dit kan op de particuliere markt, maar ook met behulp van woningbouwverenigingen. Daar kun je je laten inschrijven als woningzoekende. Hoewel je op je achttiende meerderjarig bent, moeten je ouders totdat je eenentwintig ben de financieel voor je blijven zorgen. Dat is zo bepaald in term le officië de is plicht’ wet; ‘voortgezette onderhouds hiervoor. Je ouders moeten dus nog drie jaar bijdragen in de kosten van je levensonderhoud en je studie.
Werk en Inkomen Iedere meerderjarige moet in Nederland zov eel mogelijk ‘economisch zelfstandig’ zij n. Je moet dus zelf een inkomen verdienen. Als dat na je school of studie niet direct lukt, kun je een uitke ring vragen bij het We rkplein Maasland. Dit is een samenwerkingsverband van de gemeenten in de reg io Maasland, Centrum voor Werk en Inkome n (CWI) en Uitvoering sinstelling werknemersverzekeringen (UWV). Werkplein Ma asland zit in het gemeentehuis in Oss. Ook kun je een eigen bedrijf starten, Dat ma g je zelfstandig vana je achttiende jaar. In f formatie hierover kr ijg kun je krijgen bij gemeente Oss / afdeli de ng ondernemerszaken en de Kamer van Ko ophandel (www.kvk.n l).
Rijbewijs en paspoort Eindelijk mag je zelf achter het stuur van een auto of motor. Als je tenminste een geldig rijbewijs hebt. Daarvoor moet je rijles nemen en examen doen en als alles meezit, kun je na een tijdje je rijbewijs afhalen op het gemeentehuis. Daar moet je trouwens ook zijn voor je paspoort, dat je nu zonder toestemming van je ouders kunt aanvragen.
Stemrecht heb je stemrecht. Vanaf je achttiende ij je verkiezingen waarb Er zijn vier soorten nt uitbrengen: voortaan je stem ku aad ter • voor de gemeen ten Sta e ial inc • voor Prov r me Ka e eed Tw de • voor Parlement es pe ro Eu t he or vo • en
Bovendien mag je stemmen bij een referendum, een volksraadpleging, die in Nederland over een belangrijk onderwerp georganiseerd kan worden. Misschien heb je altijd gedacht: ach, politiek, wat kan mij dat nou schelen! Maar politiek beslist over veel zaken, zoals de uitkeringen voor jongeren, de openingstijden van de horeca of de aanleg van een skatepark. Over dit soort dingen heb je ongetwijfeld een mening en die kun je onder meer tot uiting brengen door te gaan stemmen. Op deze manier kun je invloed uitoefenen op de keuzes die de overheid uiteindelijk maakt. Natuurlijk is het niet jouw stem alleen die de doorslag geeft. Maar toch... iedere stem telt. Als je stemt, stem je niet alleen voor de politieke partij die jouw ideeën vertegenwoordigt, maar in wezen ook voor de democratie. Stemmen is één van de grondrechten in democratische landen.
Invloed uitoefenen En je kunt natuurlijk lid wor den van een politieke partij. Je kunt dan rechtstreeks invl oed uitoefenen, bijvoorbeeld op het beleid in jou gem eente. Als je echt de politiek in wilt, kan dat ook vanaf je achttiende: vanaf dat moment kun je verkozen wor den bij alle verkiezingen, mits je voldoet aan een aantal wettelijke eisen.
Gehandicapt staat Een aantal rechten en plichten of lijk ame lich in ander daglicht als je is Het t. ben t icap and verstandelijk geh js ewi rijb je om ilijk moe ld bee dan bijvoor dat in je te halen. Als je wilt reizen kun iotaxi geval een beroep doen op de Reg aanmerin of r) deu tot r (vervoer van deu aart rsk eide egel OVB de r voo king komen van de NS.
Indien je verstandelijk gehandicapt bent, kun je als je achttien wordt samen met je ouders of verzorgers ervoor kiezen dat iemand jouw belangen zo goed mogelijk behartigt. Je gaat dan over tot mentorschap, onder bewindstelling of onder curatele.
jke en/of lichameli e g ti s n r een e a halen and met n diplom e m e ie is r o n dagp o a V r laatsen e e handic p k jk r li e e heid voo w d n Sociale versta mogelijk . e n d t te l ie a lo n v s e e p g itg it ndica meestal u entra bieden in d ege je ha w n a v c je n e Als activiteit steding. nvralle dagbe en e r o o kering aa bev een zinvo it t u m g o n k jo g A ag rkin nW baan of d in aanme kun je ee naar een aker aan, dan n v b e d s e r d r o e e li w te u s reg t ook gezocht d r k o o ijn w o r n n E a eau. te late z gen. Er k t bij je niv ijfsleven om jou s a p ie d r steding t het bed werkt me t. n u k samenge je t nt en wa wie je be
Buitenla nds en 18 Als je ach ttien
wordt en maar niet in Nederla de Nederla nd woont, ndse natio dan heb je naliteit heb te maken t, met de wet land van je geving van geboorte. het Voor jou g is bepaald eldt wat d over meerd aarin erjarighei van somm d. Voor de ige landen wet ben je nie jarige leef t op achtt tijd meerd ienerjarig, m tijdsgrens aar ligt de hoger. Het leefis verstan houden m dig rekenin et deze ver g te sc hillen. Het beeld betek kan bijvoo enen dat je rin je land in militair van herko e dienst m mst oet, al wo hier. on je al hee l lang
Omdat je in Nederland woont, heb je ook met de Nederlandse wet te maken. Daarin staan zaken die van belang zijn voor vreemdelingen die hier ‘rechtmatig’ verblijven. Meerderjarige buitenlanders die langer dan vijf aaneengesloten jaren in Nederland wonen, hebben het recht deel te nemen aan gemeenteraadsverkiezingen, maar niet aan de Provinciale Staten en de Tweede Kamer verkiezingen. Je hoeft als kind van niet-Nederlandse ouders dus geen Nederlander te worden om mee te doen aan gemeenteraadsverkiezingen in de plaats waar je woont. Heb je de nationaliteit van één van de landen van de Europese Unie, dan kun je net als alle Nederlanders meteen meedoen aan gemeenteraadverkiezingen én aan Europese verkiezingen. Wel zul je bij Europese verkiezingen kenbaar moet maken of je in Nederland dan wel in het land dat je nationaliteit bepaalt, wilt deelnemen aan de verkiezingen. Kijk voor meer informatie op www.oss.nl of op de website: www.jongerenraadoss.nl
Centrum Jeugd en Gezin Wist je… …. dat je bij het Cent rum Jeugd en Gezin Maasland terecht kunt voor informa tie en advies over al je 18+ vragen? Vragen over werk , studie, inkomen, sek sualiteit, sociale vaardigheden, rel aties, hulpverlening , etc.? … dat onze medewe rkers graag met je me e zoeken naar een passend antwoord? … dat de hulp van het Centrum Jeugd en Gezin Maasland gratis is? …. dat we alle werk dagen geopend zijn en op koopavond tot 20.00 uur en dat je dan, ook zond er afspraak van harte welkom be nt? Centrum Jeugd en Gezin Maasland Kerkstraat 13 5341 BK Oss 0412-473626 info@centrumjeu gdengezin-oss.nl www.centrumjeug dengezin-maasland .nl (voor ouders) www.wizper.nl (vo or jou en je vriende n)
Colofon Uitgave:
Gemeente Oss
Samenstelling:
afdeling Communicatie
Vormgeving & Druk: afdeling Reprografie
Met dank aan:
Jongerenraad Oss en gemeente Ede
December 2010
