Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!?

Agenda

Gedeelde besluitvorming:

Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!?

• Definitie; achtergrond; doel • Stappen van GB

Monique Baas

• Rol verpleegkundige / verpleegkundig specialist

Verpleegkundig expert Gedeelde Besluitvorming

Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

Definitie Gedeelde besluitvorming

(Elwyn et al. (2010) BMJ)

Arts en patiënt nemen samen de beslissing, op basis van de best beschikbare “evidence”.

2

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: Waarom?

•  De aloude bekende ethische redenen: •  Respecteren autonomie

“Als partner van hun arts, wordt de patiënt aangemoedigd alle beschikbare opties te bezien, evenals de verwachte voor- en nadelen van elke optie, een voorkeur te communiceren en te worden geholpen bij het selecteren van die strategie die het beste bij deze voorkeur past”


3

•  Weldoen •  Niet schaden •  Rechtvaardigheid

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: Waarom?


4

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: Wanneer? Nierfunctievervangende therapieen

Stadia CNI

•  Maar daarnaast ook:

Afname gezondheid

Toename klachten

•  Kennis (opties, voor- en nadelen); betrokkenheid)

4 eGFR15-29ml/min Voorbereiden dialyse/ transplantatie

•  Ongewenste variatie ; invasieve therapie •  Angst; gezondheidsuitkomsten

5 eGFR < 15ml/min nierfunctievervanging

•  Consultduur; therapietrouw •  Zorgkosten

1 eGFR = 90ml/min Diagnose en behandelen

Transplantatie Niet starten/ Stop Dialyse Centrum HD/ NHD

THD

Afname zelfstandigheid

PD

Angst, Machteloosheid Radeloosheid, Rouw Relatie problemen, Depressie

Achteruitgang gezondheid

? Stacey D, et al. Cochrane Library 2014


3 eGFR 30-59ml/min Complicaties behandelen

2 eGFR 60-89ml/min Progressiefactoren aanpakken

5

Monique Baas

Therapie Keuze


6

Monique Baas

1

Gedeelde besluitvorming: Wanneer?

PREDIALYSE: Dilemma’s bij oudere patiënten

Hemodialyse? - ziekenhuis of thuis? Peritoneal dialyse? - overdag of ‘s nachts? Cimino fistel? Niertransplantatie? Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

7

Twee typen beslissingen

Monique Baas

N Engl J Med. 2009 October 15; 361(16): 1539-‐1547 Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

8

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: Wanneer?

(O’Connor et al, BMJ, 2003)

•  “Effectieve” beslissingen

•  Algemene consensus over beste behandeling •  Wetenschappelijke zekerheid •  Duidelijk meer voordelen dan nadelen Aspirine na hartinfarct

•  “Preferentiegevoelige” beslissingen

•  Wetenschappelijke onzekerheid •  Beslissing hangt af van subjectieve afweging Voorbeelden?

Mastectomy / Lumpectomy Screening prostaatkanker

Preoperatieve radiotherapie bij rectumcarcinoom Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

9

Monique Baas

Patiëntpreferenties


10

Monique Baas

Patiëntpreferenties: t.a.v. Rol in besluitvorming

- Rol in besluitvorming

Voorkeur patiënt

- Informatie

Voorspelling radiotherapeut

Actief

- Behandeling/uitkomsten

Actief

54%

11%

65%

Passief

25%

10%

35%

Totaal

79%

21%

Passief Totaal

Stalmeier et al. (2007) J Clin Oncol; Kiesler et al. (2006) PEC


11

Monique Baas


12

Monique Baas

2

Patiëntpreferenties: t.a.v. Rol in besluitvorming

Patiëntpreferenties: t.a.v. Rol in besluitvorming Voorkeur hangt samen met:

Goede timing van de vraag:

-  Leeftijd, opleiding

-  Mening over ‘rol in het algemeen’ moeilijk

-  Gezondheid, ernst klachten

-  Werkelijke voorkeur pas na alle informatie

-  Levensbedreigende situatie

Voorbeeld: 75% van degenen die tevoren aangaven de arts te laten

Algemene trend:

beslissen, kozen na uitgebreide informatie toch zélf

Toename voorkeur patiënten om betrokken te worden bij besluitvorming (Robinson & Thomson (2001) Qual Health Care)

(Van Tol-Geerdink et al. 2006) Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

13

Monique Baas

Patiëntpreferenties: t.a.v. Informatie


14

Monique Baas

Patiëntpreferenties: t.a.v. Informatie

Patiënten: - Willen meer weten dan zorgverleners denken - Ervaren vaak geen behandelingskeuze - Realiseren zich vaak niet welke risico’s er zijn - Voelen zich vaak niet goed geïnformeerd Zoveel mogelijk informatie:

80%

Nadelen/complicaties:

94%

Berman et al (2008) Vasc Surg

(Meredith (1996) BMJ) Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

15

Monique Baas

Patiëntpreferenties


16

Monique Baas

Patiëntpreferenties: t.a.v. Behandeling / uitkomsten

Echter… Aangeboden informatie varieert ! (tussen artsen / binnen artsen)

Kunneman et al (British Journal of Cancer (2015)


(Pieterse et al (2011) Br J Cancer) 17

Monique Baas


18

Monique Baas

3

Patiëntpreferenties: t.a.v. Behandeling / uitkomsten

Gedeelde besluitvorming: Hoe?

Voorkeur voor (adjuvante) behandeling bij kanker: - Extra baat die patiënten verlangen kan klein zijn - Maar: variatie in voorkeuren tussen patiënten is groot

Samen Beslissen:

- Voorkeuren hangen niet samen met kenmerken van patiënt

Maar … hoe doe je dat dan? - Zorgverleners onderschatten voorkeuren van patiënt t.a.v. minder toxische behandeling (Pieterse et al (2011) Ned Tijdschr Geneesk; van Tol-Geerdink (2006) J Clin Oncol)


19

Monique Baas



20

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: Hoe? 1. Er is een medisch probleem, meedenken patiënt 2. Medisch acceptabele behandelingsopties (incl ‘niets doen’) CHOICE

3. Bespreken opties en voor-/nadelen 4. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt OPTION

5. Verken rol-voorkeur patient 6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld) Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med. Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

(Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med. 21

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: Ondersteuning?


22

DECISION Monique Baas


-  geven informatie over behandelingsopties;

Effect gebruik keuzehulpen:

-  helpen patiënten om hun waarden t.o.v. de opties en bijbehorende voor- en nadelen te vormen, verhelderen en communiceren;

-  Verbetert kennis -  Leidt tot actievere deelname in besluitvorming -  Verlaagt onzekerheid -  Vermindert aantal uitgestelde beslissingen

-  bevorderen het overleg tussen patiënten en zorgverleners over behandelingsopties; en -  helpen daardoor mensen deel te nemen aan de besluitvorming. * brochure, video, web-based tool, etc Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

23

Monique Baas

-  Vermindert aantal electieve ingrepen

(Stacey et al (2011) Cochrane Database Syst Rev) Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

24

Monique Baas

4



Bron: Desirée Hairwassers, Congres Platform Gedeelde Besluitvorming 30-01-2014 Ned. Nefrologiedagen, 31 maart 2015

25

Monique Baas



26

Monique Baas

Beslissingsondersteuning / rol verpleegkundige Vragen om het overleg te bevorderen:

1. Er is een medisch probleem, meedenken patiënt

-  Wat verwacht u van een behandeling?

2. Medisch acceptabele behandelingsopties (incl ‘niets doen’)

-  Denk u dat u alle informatie hebt die u nodig heeft om de behandelingsopties met elkaar te vergelijken?

3. Bespreken opties en voor-/nadelen 4. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt 5. Verken rol-voorkeur patient

-  Als u nadenkt over de beslissing, wat is het belangrijkste aspect om te overwegen?

6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld)

-  Over welke aspecten van de behandeling maakt u zich de meeste zorgen?

(Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.

-  Zijn er belangrijke mensen met wie u wilt praten voor een beslissing wordt genomen? (Stiggelbout et al (2012) BMJ)


27

Monique Baas

Gedeelde besluitvorming: N.B.


28

Monique Baas

Tot slot:

-  Gedeelde Besluitvorming omvat niet alleen het uiteindelijke besluit!

“Help je ooit iemand vooruit door hem / haar te blijven pamperen?”

-  Het hoeft niet allemaal in één consult! -  Partnership, niet in de steek laten = Bedankt voor uw aandacht!

stimuleren en ondersteunen, niet pamperen !

voor informatie: [email protected]


29

Monique Baas


30

Monique Baas

5

Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!?

Recommend Documents