Gebruik van het Ontwikkelingsperspectief 3 december 2014
Inhoud • • • • •
Verwachtingen en doelen Stand van zaken m.b.t. OPP Het kind en de ouders Van perspectief naar doel …voor een leerling met gedragsproblematiek? • … door de ogen van de inspecteur…
Doel Voldoende kennis en vaardigheden om een OPP in de schoolpraktijk te laten functioneren
Verwachtingen Welk onderdeel van de agenda spreekt je het meest aan?
Stand van zaken • Uitgave van de PO-raad in januari 2014 • Wetgeving Passend Onderwijs van kracht in augustus 2014 • Vernieuwd Inspectiekader september 2014
Het wás: • • • •
Voor leerlingen met een eigen leerlijn Meestal na een DL van >25 Met uitstroomperspectief PRO/LWOO Inspectie onduidelijk over de kaders
• Leerlingen met een OPP konden (en kunnen) buiten de opbrengstberekening worden gehouden.
Het is nu: • OPP alleen verplicht als er ondersteuning wordt geboden vanuit het SWV. • Dus niveau van basisondersteuning is bepalend. • Voor de beoordeling van de eindresultaten van het schooljaar 2014-2015 en latere schooljaren sluit de inspectie de leerresultaten van deze leerlingen uit bij de beoordeling van de leerresultaten als zij beperkte cognitieve capaciteiten (maximaal niveau eind groep 7) hebben en als gevolg daarvan zijn losgekoppeld van het reguliere programma en een eigen leerlijn voor taal én rekenen en wiskunde hebben. Het gaat hier dus om uitzonderingsgevallen.
Stroomdiagram OPP Ja of Nee?
Heeft de leerling een extra ondersteunings-behoefte?
Is het mogelijk het aanbod te intensiveren of te compenseren binnen de basisondersteuning ?
Is het mogelijk het aanbod te dispenseren binnen de basisondersteuning?
Is aanmelding bij het Loket gewenst voor een adviesvraag of arrangement?
Een OPP vaststellen is niet nodig beschrijf (eventuele) interventies in een hulpplan of het groepsplan
OPP (niet verplicht)
OPP (verplicht)
voor gebruik binnen de school
voor aanmelding bij het Loket
Toelichting: Compenseren: Leerstof eenvoudiger maken of beter afstemmen op de mogelijkheden van de leerling. Intensiveren: Het onderwijsaanbod aanpassen, bijvoorbeeld door extra leertijd en/of extra instructie om de gestelde doelen te kunnen handhaven. Dispenseren: Verminderen van de hoeveelheid doelen/lesstof, zodat de leerling meer tijd heeft om aan doelen te werken die relevant zijn voor de uitstroombestemming van de leerling. De leerling krijgt dus een afwijkende leerlijn.
= ja = nee
Voor welke leerling een OPP? Voorbeeld Emma
heeft ernstige gedragsproblemen
haar lees-, spelling- en rekenontwikkeling is goed
school krijgt extra ondersteuning vanuit SWV: AB
school is daarom verplicht een OPP op te stellen
School stelt beknopt OPP op
Voor welke leerling een OPP?
Voorbeeld Saron
heeft ernstige rekenproblemen
extra instructie en leertijd onvoldoende resultaat
aanpassen reguliere rekenprogramma voor Saron
school vraagt géén extra ondersteuning aan SWV
maar besluit toch OPP op te stellen voor rekenen
Reflectie • Wat is – of zou moeten zijn – de meerwaarde van het OPP? • Wat heeft de ouder eraan? • Hoe wordt het kind er beter van? • Wat levert het op voor de leerkracht?
Waarom een OPP • Maken beredeneerde keuzes in doelen en aanbod vanuit een lange termijn perspectief • Ouders weten tijdig wat realistisch perspectief is • Leerling actief betrekken bij zijn ontwikkeling • Goede voorbereiding op en overgang naar VO
Uitgangspunten • Niet de ontwikkeling volgen, maar doelgericht een aanbod plannen. • Samen met de leerling en samen met de ouders • Systematisch ontwikkeling monitoren en evalueren • Vast inbedden cyclisch planmatig handelen • OPP is werkdocument: praktisch uitvoerbaar zijn, beknopt waar het kan
Vuistregel: Houd de leerling zo lang mogelijk bij de groep, door verlengde instructie, extra leertijd en extra oefening (zie groepsplan). Pas als dit herhaald onvoldoende resultaat heeft, leerling aanmelden voor leerlingenbespreking en/of ondersteuningsteam school. Ondersteuning aanvragen = OPP opstellen
Basiselementen OPP Ontwikkelingsdeel Factoren die ontwikkeling belemmeren en stimuleren Gerealiseerde leerontwikkeling Planningsdeel Uitstroombestemming + uitstroomniveau per vak Geplande vaardigheidsgroei TL, BL, SP en/of R&W Inhoudelijke tussendoelen: vakken + gedrag/SEO Aanbod (met afwijkingen regulier programma) Evaluatiedeel Geplande vaardigheidsgroei behaald? Doelen bereikt? Hoe verder? Afspraken met leerling en met ouders
Gesprek met de leerling zelf Effectieve feedback (Hattie, 2013): 3 vragen • Feed up: Waar wil ik heen? Wat zijn mijn doelen? • Feed back: Hoe ver ben ik al? Wat heb ik al bereikt? • Feed forward: Hoe verder om doel te behalen? • Leerling actief betrokken bij formuleren doelen • Grip op leerontwikkeling • Meer gemotiveerd
Gesprek met ouders • • • • • • • •
Aan welke uitstroom V(S)O denken jullie? Als school plannen we … Daarvoor gaan wij …. Jullie kunnen het onderwijs ondersteunen door …. Onderwijs – ondersteunend - gedrag Kunnen/willen jullie dat? Wat nodig om …? Hoe gaan we samenwerken?
Casus Dorine of ‘Jan Voorbeeld’ Opdracht Simuleer een gesprek tussen IB-er, leerkracht en ouder(s). Doel van het gesprek is het OPP van Dorine of Jan toelichten. Waar loop je tegenaan? Specifiek 1. Wat is de behoefte van de ouder(s)? 2. Hoe leg je het OPP uit in ‘Jip-en-Janneke-taal’? 3. Hoe sla je de brug van het papieren document naar de dagelijkse praktijk? 4. Op welke manier wordt de leerling zélf erbij betrokken?
Casus Pieter Simulatie Een uit de groep is de leerkracht van Pieter en kan aanvullende informatie geven. Welke informatie mis je en zou voor jou van belang zijn om de ondersteuningsbehoeften van leerkracht en Pieter in kaart te brengen?
OPP en de Inspectie Is leerwinst leerling(en) conform wat verwacht mag worden? Verwachte uitstroombestemming voldoende onderbouwd? Beargumenteerde keuzes gemaakt in doelen en aanbod? Wordt aanbod planmatig uitgevoerd? Is er een goede voortgangsregistratie? Wordt OPP regelmatig geëvalueerd?
Evalueren • • • •
Zijn vakoverstijgende doelen bereikt? Is ontwikkeling conform planning? Zitten WE nog op koers? Heeft aanbod/aanpak gewerkt? Is aanpassing nodig?
In gesprek met leerling en ouders In groepsbespreking, leerlingbespreking of ondersteuningsteam Zo nodig OPP op één of meer leergebieden bijstellen als op 2 achtereenvolgende toetsen de behaalde resultaten betekenisvol afwijken van geplande groei
Valkuilen • • • • • • • •
Te vroeg gaan dispenseren in het aanbod Niet de ontwikkeling monitoren en bijstellen Leerling in een eigen leerlijn 'isoleren' Te grote administratieve last: houd het beknopt! 'Over het hoofd van de leerling’ Weinig ouderbetrokkenheid Geen werkdocument, leeft/helpt niet Niet haalbaar
Toetsen speciale leerlingen • Andere opbouw – Opgaven van eenzelfde type geclusterd – Instructie steeds vooraf aan nieuw opgavetype
• Andere samenstelling – Minder opgaven in één taak – Bepaalde opgavetypen niet of pas later
• Wat is behaald functioneringsniveau? • Opeenvolgende toetsen beslaan kleinere leerstappen: tussentoetsen Resultaten zijn vergelijkbaar met reguliere toetsen
Wat biedt Passende Perspectieven? 1) Profielschetsen Welke problemen hebben leerlingen? 2) Doelenlijsten Welke doelen wel/niet? (leerstof)? 3) Drie leerroutes (op A3 formaat + toelichting) Welke kernmomenten in de leerlijn rekenen? 4) Wegwijzer Welke visie hebben we? (leerkracht)
23
Doelgroepen en leerroutes Leerlingen met een zml of zml-mg indicatie zijn uitgezonderd.
Rekening houdend met: • cognitieve capaciteiten en/of specifieke beperkingen • doorstroom vervolgonderwijs (uitstroombestemming/ontwikkelingsperspectief) • bandbreedte Leerlingen zitten in alle vormen van primair onderwijs, dus zowel in regulier als, speciaal (basis) onderwijs.
Groep 1
Leerroute 1 (vmbo-tl/gl en hoger)
Groep 2
Leerroute 2 (vmbo bb/kb) Leerroute 3 (PrO en VSO arbeid)
Overzichten en doelenlijsten
Combinatie van overzichten van leerroutes en doelenlijsten maakt het maken van verantwoorde keuzes makkelijker.
Producten Passende perspectieven www.passendeperspectieven.slo.nl
Wegwijzer taal/rekenen
Leerroutes taal/rekenen
Profielschetsen taal/rekenen
Doelenlijsten rekenen
Maatwerkaanpassingen taal (zoekfilter)
