Gebruik geo-viewers op overheidswebsites

Gebruik geo-view ers op overheidsw ebsites

Versie: 1.0 23 m aar t 2011 Statu s: Defin itief Au teu r: Jer oen Ov er beek en N an ka Karstkarel In op d rach t v an : Min isterie v an Bin n en lan d se Zaken en Kon in krijksrelaties (BZK) Postbu s 20011 2500 EA Den H aag Tel. 070 - 4268740

Geon bv A dviseurs voor geo-informatiemanagement Steen h ou w er skad e 8 Postbu s 1154 9701 BD Gr on in gen Teln r. (050) 311 16 60 E-m ail: in fo@geon .n l w w w .geon .n l

Inhoudsopgave Managementsamenvatting ...................................................................................................... 1 1

Inleiding .............................................................................................................................. 6 1.1 Aanleiding ................................................................................................................... 6 1.2 Focus ond erzoek ......................................................................................................... 7 1.3 Probleem -, d oelen vraagstelling ............................................................................. 7 1.4 Werkw ijze .................................................................................................................... 8 1.5 Leesw ijzer .................................................................................................................. 11

2

Aanbod van geo-view ers ................................................................................................ 12 2.1 Categorisering ........................................................................................................... 12 2.2 Gratis com m erciële geo-view ers ............................................................................. 12 2.3 N iet-gratis com m erciële geo-view ers..................................................................... 21 2.4 N ot-for-profit alternatieven ..................................................................................... 23 2.5 Overheid sview er GEOZET ...................................................................................... 24

3

Gebruik en toepassing externe geo-view ers bij overheidsorganisaties ............... 26 3.1 Inleiding ..................................................................................................................... 26 3.2 Gem eenten ................................................................................................................. 26 3.3 Provincies ................................................................................................................... 39 3.4 Waterschappen .......................................................................................................... 42 3.5 Rijksoverheid sorganisaties ...................................................................................... 44 3.6 Conclusie .................................................................................................................... 48

4

Conclusies en aanbevelingen ........................................................................................ 51 4.1 Conclusies .................................................................................................................. 51 4.2 Aanbevelingen .......................................................................................................... 55

Bijlage 1 - Lijst met geïnterview de organisaties ............................................................... 59 Bijlage 2 - Vragenlijst interview s ......................................................................................... 60

Gebruik geo-view ers op overheid sw ebsites Versie: 1.0 23 m aart 2011

Status: Definitief i

Ministerie van BZK


Status: Definitief ii

Ministerie van BZK

Managementsamenvatting Aanleiding en onderzoeksopzet Steed s m eer overhed en gebruiken geo-view ers voor d e ontsluiting van geo-inform atie via d e eigen w ebsite. Vaak gaat het om sim pele (enkelvoud ige) toepassingen (zoals het geografisch ontsluiten van een specifiek gegeven , bijvoorbeeld d e locatie van gem eentelijke voorzieningen). Daarbij w ord t veel gebruik gem aakt van gratis softw are zoals Google Maps. Voor- en nad elen van een d ergelijke keuze blijken in d e praktijk echter nauw elijks afgew ogen te w ord en. Ook m ogelijke risico‟s vanuit overheid suitgangspu nten blijken nauw elijks bekend . In opd racht van het Ministerie van Binnenland se Zaken en Koninkrijksrelaties is hiernaar een ond erzoek uitgevoerd w aarbij d e volgend e ond erzoeksvragen voorlagen:



Welke gratis com m erciële en not-for-profit geo-view ers zijn beschikbaar op d e m arkt en w ord en het m eest gebruikt (w aar m og elijk, d e “top 5”)?



Wat zijn, op basis van literatuur en interview s m et experts, d e voor- en nad elen (risico‟s) van d e gratis com m erciële geo-view ers, niet-gratis com merciële geoview ers en not-for-profit varianten (w aar m ogelijk focus op d e “top 5” meest gebruikt)?



H oe w ord en d eze voor- en nad elen d oor d e overhed en (gebru ikers) afgew ogen?



Welke tegenm aatregelen zijn bekend om d e risico‟s van d e gratis com m erciële view ers te ond ervangen?



In hoeverre zijn gebruikers bekend m et d eze tegenm aatregelen?



H oe bruikbaar zijn deze m aatregelen voor gebruikers en is er een rol voor d e rijk soverheid ?



Wat zijn d e im plicaties van voorafgaand e vragen voor d e opzet en ontw ikkeling van d e publieke view er GEOZET?

Om een antw oord op een groot d eel van d eze vragen te krijgen is een groot aantal overheid sorganisaties geïnterview d. Daarnaast zijn experts benad erd en is m et enkele aanbied ers van geo-view er prod ucten gesproken, w aarond er Google. Tot slot zijn m et een aantal sleutelpersonen in een d iscussiebijeenkom st d e (voorlopige) conclusies en bevind ingen getoetst. Aanbod van geo-view ers In het onderzoek is d e volgend e d ried eling aangehoud en m et betrekking tot geoview ers:



Gratis com m erciële geo-view ers (Google Maps, Microsoft BIN G Maps en Yahoo!);



N iet-gratis comm erciële geo-view ers (“reguliere” prod ucten van GIS-softw are leveranciers);


Status: Definitief 1

Ministerie van BZK



N ot-for-profit alternatieven (open source prod u cten).

Aangezien Google Maps d e onbetw iste w eb-GIS m arktleid er is (hetgeen het ond erzoek ook bevestigd e), is in d it ond erzoek van d e gratis com m erciële view ers alleen Google Maps nad er uitgew erkt. Google Maps In d iverse eerd ere ond erzoeken zijn de bruikbaarheid en d e beperkingen van d e gratis versie van Google Maps voor overheid sorganisaties ond erzocht. De volgend e beperkingen spelen een rol bij het gebruik van d e gratis versie van Google Maps bij ove rheid sorganisaties:



Registreren zoekged rag (privacy);



Gebruiksrecht gegevens d oor Google;



Onzekerheid continuïteit d ienst en prod uct;



Mogelijke com m erciële uitingen;



Eenzijd ige en ond uid elijke gebruiksvoorw aard en;



Kw aliteit kaartond ergrond staat niet vast (actualiteit en nauw ke urigheid );



Verbod hergebruik Google kaart d oor gebruiker;



N iet toegankelijk voor ied ereen.

Er zijn echter ook m ogelijkhed en om van een aantal van d eze bepe rkingen het effect te verkleinen (tegenm aatregelen):



Gebruik van betaald e licentie Google Maps;



Gebruik eigen basiskaart;



Gebruik en afhand eling eigen d ata zond er tussenkom st Google;



Onafhankelijkheid Google Maps API.

Conclusies A anbod en gebruik



Er is een grote d iversiteit aan oplossingen in gebruik bij overheid sorganisaties. De oplossingen zijn niet altijd vergelijkbaar. Ook het gebruik van Google Maps toepassingen verschilt sterk per organ isatie;



Geo-inform atie w ord t nog m aar beperkt gebruikt in com m unicatie en d ienstverl ening en neemt over het algem een geen prom inente plaats in op overheid sw ebsites;



De overheids w ebrichtlijnen spelen nauw elijks een rol bij d e keuze voor een geo view er toepassing.

Ontwikkelingen



Ministerie van BZK



Trad itionele geo-view ers m et een groot aanbod van kaartthem a‟s w ord en m ind er relevant. Steed s m eer zijn overhed en (en in het bijzond er gem eenten) bezig geoinform atie te koppelen aan specifieke prod ucten en d iensten (“m ijnloket”, “m ijngem eente”, “m ijnbuurt” e.d .). Deze ontw ikkeling staat nog m aar aan het begin;



Er is een steed s groter aanbod van geo-diensten d ie d oor com m erciële partijen w ord en aangeboden aan overhed en;



De grens tussen overheid sgegevens en and ere not -for-profit gegevens of zelfs com m erciële gegevens vervaagt. Overheid sw ebsites groeien steed s m eer toe naar portaalfuncties w aarbij naast overheid sinform atie ook and ere inform atie (zoals toeristische inform atie) w ord t aangebod en;



Geo-inform atie vorm t, als het gaat om externe uitingen , in toenem ende m ate het d om ein

van

de

com m unicatied eskundigen,

w ebsitebeheerd ers

en

CMS-

leveranciers en mind er d ie van d e geo-specialisten. De focus verand ert d aarm ee ook;



In het kad er van het N ationaal Uitvoeringspr ogram m a (NUP) en e-overheid zijn veel –voornamelijk gem eentelijke – overheid sorganisaties bezig m et het ontw ikkelen van d igitale prod ucten en d iensten. Gem eenten w erken daarin in toenem end e m ate sam en binnen organisaties zoals GovUnited en D!m pact. De rol van d e kaart bij dienstverleningsprod ucten w ord t groter en concreter.

Behoefte vanuit overheidsorganisaties



Uit d e inventarisatie is gebleken d at d e behoefte aan een generieke overheid sview er, gekoppeld aan d e infrastructuur van PDOK groot is. Overigens is hierm ee niet gezegd d at d it betekent “voor en d oor d e overheid ”. Een d ergelijke voorziening kan heel goed d oor private partijen w ord en geleverd . Wel ond er regie en voo rw aard en van d e overheid ;



H et aanbod van d e m arkt van geo-view er toepassingen bij gem eenten lijkt vold oend e. Wel is er een breed gevoel d at m en steed s het w iel opnieuw m oet uitvi nd en (kennis, tijd en investeringen);



Er is behoefte aan een aantal basis services om m inim aal d e basisregistraties op een gestand aardiseerd e m anier te kunnen ontsluiten via d e eigen w ebview er . De bereid heid hiervoor te betalen, is echter gering. Met nam e gem eenten vind en d it niet reëel gezien d e grote investeringen d ie zij al hebben m oeten d oen in het opbouw en van basisregistraties zoals d e BAG.

Google M aps



Google Maps is m arktleid er. Ook d e aanbied ers van com m erciële prod ucten en d iensten m aken bijna zond er uitzond ering gebruik van Google Maps;



Ministerie van BZK



Overheid sorganisaties m aken niet of nauw elijks gebruik van d e betaald e licentie van Google Maps, ond anks d at d aarm ee een aantal van d e bezw aren tegen Google Maps kan w ord en w eggen om en;



De m ogelijke tegenm aatregelen w ord en niet of nauw elijks toeg epast. Voor een d eel kom t d it d oor d e onbekend heid hierm ee;



De gebruiksvoorw aard en van Google Maps (d e gratis versie) zijn ond uid elijk en onoverzichtelijk. Bovendien verand eren d eze r egelm atig;



Google is een lastig te benad eren organisatie.

Aanbevelingen Ontwikkeling overheids geo-viewer



H et bred e gebruik van Google Maps d oor overheid sorganisaties is een feit. Dit zal blijven totdat er een vergelijkbaar alternatief is. H et vergroten van het bew ustzijn bij overheid sorganisaties bij d e nad elen en het im plem enteren van d e eerd er beschreven tegenm aatregelen zijn w el nodig;



GEOZET heeft bestaansrecht en m et nam e in het privacygevoelige d om ein van d e overheid sinform atievoorziening;



GEOZET is initieel d oor d e overheid zelf ontw ikkeld . H et is logisch d e d ooron tw ikkeling aan d e m arkt of een com m unity over te laten. Of d it lukt hangt w el a f van d e overheid svraag. De overheid zal d an actief m oeten inzetten op het activeren van een com m unity voor w aarborgen overheid srichtlijnen en uit gangspu nten;



Inzetten op aansluiting op gem eentelijke prod u cten en d iensten is essentieel. Daar ligt een grote p otentiële afnemer w aarm ee concrete invulling gegeven kan w orden aan een geo-georiënteerd e overheid sinform atievoorziening.

Rol overheid



De focus van d e overheid m oet liggen op een goed e inrichting van d e d ata infrastructuur (inclusief basisservices), w aarm ee m inim aal basisregistraties binnen een view er op een eend uid ige m anier kunnen w ord en gepresenteerd . H et ontw ikkelen van prod ucten kan d e overheid aan d e m arkt of com m unity overlaten;

Gewenst beleidskader en richtlijnen



De gratis versie van Google Maps kan een rol blijven spelen bij d e ontsluiting van overheid sinform atie, maar in een specifiek toepassingsgebied . De r ijksoverheid m oet echter d e grens bepalen bij w elke d iensten w el en bij w elke d iensten geen g ebruik van Google Maps kan plaatsvind en en ond er w elke voorw aard en;



De rijksoverheid zou d e m ogelijke tegenm aatregelen bij het gebruik van Google Maps ond er d e aand acht m oeten brengen zod at overhed en zelf een m eer afgew ogen keuze kunnen m aken;



Ministerie van BZK



Rijksoverheid zou m et Google in gesprek kunnen gaan over m et nam e d e w ebrich tlijnen. H ier kan een gezam enlijk belang liggen voor zow el Google als d e ove rheid ;



Er bestaat veel ond uid elijkheid over d e reikw ijd te van d e basisreg istraties. Er is een nad ere uitw erking nod ig van d e reikw ijd te van d e w ettelijke verplichting van het gebruik van basisregistraties bij het publiceren van overheid sinform atie op een kaart. H ier ligt een taak voor d e rijksoverheid ;



Op d it m om ent zijn overheid sorganisaties nauw elijks op d e hoogte van d e w ebrichtlijnen. H ieraan zou m eer bekend heid gegeven m oeten w ord en. H et succes van het prom oten van GEOZET als geo-view er d ie aan d eze w ebrichtlijnen vold oet, staat of valt m et de bekend heid m et d eze w ebrichtlijnen.



Ministerie van BZK

1

Inleiding

1.1 Aanleiding Steed s m eer overhed en gebruiken geo-view ers voor d e ontsluiting van geo-inform atie via d e eigen w ebsite. Vaak gaat het om sim pele (enkelvoud ige) toepassingen (zoals het geografisch ontsluiten van een specifiek gegeven , bijvoorbeeld d e locatie van gem eentelijke voorzieningen). Daarbij w ord t veel gebruik gem aakt van gratis softw are zoals Google Maps. Dit is een over het algem een positieve ontw ikkeling: enerzijd s heeft het d e inform atievoorziening “via d e kaart” enorm ontw ikkeld , and erzijd s heeft d e burger leren o m gaan m et een d ergelijke vorm van geo-inform atievoorziening. De aantrekkelijkheid van gratis softw are is begrijpelijk en voor vele toepassingen hoeft het gebruik hiervan geen probleem te zijn. And ers w ord t het w anneer view ers een essentieel ond erd eel gaan uitmaken van d e overheid sinform atievoorziening. Dan ontbreekt nam elijk vaak een goed e afw eging van voor- en nad elen. Er w ord t over het algem een erg gem akkelijk voorbijgegaan aan m ogelijke consequenties. Zo kunnen d e gebruiksvoorw aard en en het achterliggende businessm od el van leveranciers van gratis softw are to t voor overhed en ongew enste of zelfs jurid isch conflicterende situaties leid en. De red en w aarom d eze afw eging niet of nauw elijks w ord t gem aakt, ligt voor een d eel aan het ontbreken van een afw egingskader. Maar er speelt ook een and er aspect. De ontslu iting van kaartinform atie voor d e burger is steed s m eer het d om ein gew ord en van d e com m unicatied eskund igen en w ebsitebeheerd ers. De benadering van d e geo view er is d an ook vooral com m unicatief gericht (“w at heeft d e burger er aan”) in plaats van een benad ering vanuit d e (geo)inform atievoorziening w aarbij juist kad ers, consequenties bij toepassingen, veiligheid saspecten en architecturen een rol spelen. Er bestaat (te) w einig kennis over d e m ogelijke risico‟s d ie er zijn bij de keuze voor (gratis) com m erciële geo-view ers. Ook inzicht in d e m ogelijke tegenmaatregelen is niet of beperkt aanw ezig. Bovend ien ontbreekt een afw egingskader (en d aarm ee een b eleid skad er) voor d e keuze tussen (gratis) com merciële geo-view ers en mogelijke alternatieven. H et Ministerie van Binnenland se Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft opd racht gegeven een en and er in kaart te brengen. Bovend ien w erkt het ministerie van BZK m om enteel sam en met d e ICT Uitvoeringsorganisatie (ICTU) aan d e ontw ikkeling van een overheid sbred e view er (GEOZET) d ie zal w ord en gebruikt voor ontsluiting van geo-inform atie op Overheid .nl. Er w ord t overw ogen om GEOZET overheid sbreed beschikbaar te stellen. Op d eze m anier ont-



Ministerie van BZK

staat er m ogelijk een altern atief voor com m erciële geo-view ers. Wel is het nog d e vraag hoe het financieringsm od el voor d eze “overheid sview er” vor m gegeven moet w ord en.

1.2 Focus onderzoek Alleen externe geo-view ers (via overheidsw ebsites) De toepassingsm ogelijkhed en van een geo-view er strekken zich uit van het eenvoud ig raad plegen van een digitale kaart tot het uitvoeren van com plete ruim telijke analyses. Voor d it ond erzoek ligt d e focus op toepassingen van geo-view ers die via (overheid s) w ebsites beschikbaar w ord en gesteld “voor d e burger” (extern geo-view ers). H et gebruik van geo-view ers binnen organisaties heeft nam elijk veelal een ander d oel en is veel specialistischer van opzet. In d it geval w erken overhed en nauw elijks m et toepa ssingen zoals Google Maps of Google Earth maar veel m eer m et niet gratis com m erciële geo-view ers van leveranciers of open source view ers. H et gebruik van geo-view ers d ie intern – binnen d e organisatie – w ord en ingezet, is niet binnen d it ond erzoek m eeg enom en. Geen volledige marktverkenning Ond anks d e verw achting d at veel overhed en voor d e inform atievoorziening aan bu rgers kiezen voor gratis com m erciële view ers w ord en in d it ond erzoek ook niet -gratis com m erciële geo-view ers m eegenom en voor het verkrijgen van een completer beeld. H et betreft echter geen volled ige m arktverkenning. Dat w as ook niet d e bed oeling. H et ging er nam elijk vooral om te herleid en w elke afwegingen w ord en gemaakt bij d e keuze voor een geo-view er. Uitgangspunt is d e volgend e categorisering: 1. Gratis com m erciële geo-view ers (zoals Google Maps); 2. 3.

N iet-gratis com m erciële geo-view ers (geo-view ers van geo-softw are leveranciers); N ot-for-profit alternatieven (w aarond er open source prod ucten).

Bovenstaand e categorisering biedt een kapstok voor het benoem en van de risico‟s en tegenm aatregelen.

1.3 Probleem-, doel- en vraagstelling D e probleemstelling luidt als volgt: Er is een te beperkt zicht op d e afw egingen d ie d oor overhed en w ord en g em aakt ten aanzien van d e keuze voor (gratis) com m erciële, niet -gratis comm erciële geo-view ers en not-for-profit geo-view ers;



Ministerie van BZK

Er is een te beperkt zicht op d e risico‟s en m ogelijke tegenm aatregelen bij gebruik van (gratis) com m erciële geo-view ers, zow el bij d e rijksoverheid als bij and ere over heid sorganisaties. Meer inzicht hierin levert een bijd rage aan beleid svorm ing rond het gebruik van geoview ers op overheid sw ebsites. D e hieruit afgeleide doelstelling van het onderzoek is vie rledig: 1.

H et leveren van een bijdrage aan d e kennis over reële risico‟s van het gebruik van gratis com m erciële geo-view ers op overheid sw ebsites;

2.

Kennis over d e vraag hoe gebruikers (overhed en) d e voor - en nad elen van ver-

3.

schillend e geo-view er alternatieven kunnen afw egen; Inzicht in d e w ijze w aarop d e overheid in d e rol van gebruiker en in de rol van w etgever tegenm aatregelen kan nem en;

4.

Enig inzicht in d e bereid heid tot een financiële tegem oetkom ing bij g ebruikers (afnem end e overhed en).

D e probleem- en doelstelling leiden tot de volgende onderzoeksvragen:






Wat zijn, op basis van literatuur en interview s m et experts, d e voor- en nad elen (risico‟s) van d e gratis com m erciële geo-view ers, niet-gratis com merciële geoview ers en not-for-profit varianten (w aar m ogelijk focus op d e “top 5” meest gebruikt)?












H oe bruikbaar zijn deze m aatregelen voor gebruikers en is er een rol voor d e rijk soverheid ?




1.4 Werkw ijze De w erkw ijze is opgesplitst in vier ond erd elen d ie elkaar m in of m eer chronologisch opvolgen: d e d eskresearch, d e interview s m et experts en overheidsorganisaties, een d iscu ssiebijeenkom st en d e rapportage.



Ministerie van BZK

1. Deskresearch Voor d e d eskresearch (literatuurstud ie) is gebruik gem aakt van rapporten, artikelen, notities, beleid sstukken en in form atie beschikbaar op het internet en relevante d ocum enten van organisaties en instellingen . Deze inventarisatie richtte zich vooral op relevante organisaties en experts, op d e m eest gebruikte geo-view ers in overheid sland (gratis en niet gratis) en op toekom stige m ogelijkhed en (bijvoorbeeld OpenStreetMap/ View ). De uitkom sten hiervan bepaald en ond er m eer w ie er zijn geïnterview d en w at d e inhoud van d e interview s w as. De d eskresearch beantw oord d e (d eels) de volgend e ond erzoeksvragen:






Wat zijn d e voor- en nad elen (risico‟s) van de gratis com m erciële en niet-gratis com m erciële geo-view ers en not-for-profit varianten (w aar m ogelijk focus op d e “top 5” m eest gebruikt)?




2. Interviews experts en overheidsorganisaties Op basis van d e d eskresearch, d e expertise en het netw erk van GEON is ond erzocht w elke experts er zijn m et kennis over d e beschikbare geo-view ers, het gebruik d aarvan en d e huid ige stand van zaken. H et ging d aarbij om experts op het gebied van (geo)inform atiekund e, -beheer en -m anagem ent op verschillend e universiteiten en hogescholen en experts op het jurid ische vlak. Daarnaast is gesproken m et experts uit d e praktijk, bijvoorbeeld met m ensen die overhed en hebben geholpen m et d e im plem entatie van geo-view ers en zod oend e op d e hoogte zijn van d e technische aspecten en/ of het keuzetraject. H et grootste ged eelte van d e interview s betrof die m et overheid sorg anisaties. Er is een w eloverw ogen selectie gem aakt van de te benaderen overheid spartijen. H et ging om een zestiental gem eenten verspreid over N ed erland m et verschillende kenm erken (w aarond er d e grootte van d e gem eente). N aast gem eenten is nog een elftal and ere overheid spartijen geïnterview d , zoals provincies, w aterschappen, H et Waterschap shuis, Rijksw aterstaat, Kad aster en d iverse m inisteries (BZK, I&M (voorheen VROM), ELI (voorheen LN V)). Ook d eze zijn op een d oord achte w ijze geselecteerd om zo het gehele scala aan overheid spartijen te bestrijken. Deze interview s richtten zich ond er and ere op d e bekend heid m et d e voorw aard en van leveranciers en afw eging sm od ellen en eventuele tegenm aatregelen.



Ministerie van BZK

Daarnaast is gesproken m et enkele gem eentelijke sam enw erkingsverband en, betro kken bij d e ontw ikkeling van d igitale prod ucten en d iensten en zaakgericht w erken. H ierop aansluitend zijn verschillend e aanbied ers van com m erciële pr od ucten en d iensten ten behoeve van overheid sorganisaties ond ervraagd . Tenslotte is d e m ening van experts gepeild om een beeld te krijgen van d e ontw ikkelingen op het gebied van d e ontsluiting van ruim telijke overheid sinform atie en om d e eerd ere bevindinge n te toetsen. In totaal zijn 35 interview s afgenom en bij 33 organisaties. De verd eling is in ond erstaand e Tabel 1 opgenom en (zie Bijlage 1). Organisaties

Aantal interview s

Gesprek

Telefonisch

16 gem eenten

16

5

11

4 provincies

4

2

2

3 w aterschapsorganisaties

3

0

3

4 rijksoverheid sorganisaties1

6

4

2

2 gem eentelijke sam enw erkings-

2

1

1

2 experts

2

2

0

2 Aanbied ers com m . prod ucten

2

1

1

33 organisaties

35 interviews

15 gesprek

20 telefonisch

verband en

Tabel 1. Overzicht interviews

Met d e interview s zijn de volgend e ond erzoeksvragen (d eels) bean tw oord :






Wat zijn d e voor- en nad elen (risico‟s) van de gratis com m erciële en niet-gratis com m erciële geo-view ers en not-for-profit varianten (w aar m ogelijk focus op d e “top 5” m eest gebruikt)?










3. Kennis- en discussiebijeenkomst Er is een discussiebijeenkom st georganiseerd w aarin met sleutelpersonen van d iverse organisaties is ged iscussieerd over d e bevindingen uit het ond erzoek en d e m ogelijke rol van d e rijksoverheid bij het verd er uitw erken van een beleid skad er of richtlijnen. 1

Het Kadaster wordt in dit overzicht ook tot rijksoverheidsorganisatie gerekend. Daarnaast zijn door de

samenvoeging van de voormalige ministeries VROM en V&W tot één ministerie I&M verschillende interviews vanuit verschillende disciplines gehouden.



Ministerie van BZK

Ook zijn d e rijksinitiatieven PDOK (Publieke Dienstverlen ing Op de Kaart) en GEOZET besproken en d e m anier w aarop d eze verd er ontw ikkeld zoud en m oeten w ord en. Tijd ens d e bijeenkom st stond d e laatste ond erzoeksvraag centraal:




4. Rapportage Alle bevind ingen, conclusies en een advies zijn verw oord in ond erh avige rapportage, w aarm ee d e beantw oord ing van d e resterend e ond erzoeksvragen is gecom plem e nteerd , te w eten:



H oe bruikbaar zijn deze m aatregelen voor gebr uikers en is er een rol voor d e rijksoverheid ?



Wat zijn d e im plicaties van voorafgaand e vragen voor d e opzet en ontw ikkeling van d e publieke view er GEOZET (d eels)?

1.5 Leesw ijzer In hoofdstuk 1 is d e ond erzoeksopzet besproken. In hoofd stuk 2 is het aanbod van geoview ers nad er beschouw d en gecategoriseerd . H oofd stuk 3 gaat geheel over d e toepa ssingen bij overheid sorganisaties, gebaseerd op d e interview s. Tot slot zijn in hoofd stuk 4 conclusies beschreven en w ord en aanbevelingen g ed aan.



Ministerie van BZK

2 Aanbod van geo-view ers 2.1 Categorisering Binnen d it ond erzoek is - zoals in d e inleid ing beschreven - d e volgend e categorisering gehanteerd ten aanzien van geo-view ers:



Gratis com m erciële geo-view ers



N iet-gratis com m erciële geo-view ers



N ot-for-profit alternatieven

Gratis commerciële geo-viewers Ond er d e com m erciële gratis view ers w ord en d e toepassingen (veela l Application Program m ing Interfaces oftew el API‟s) bed oeld d ie (gratis) d oor een leverancier w ord en aangebod en en die een gebruiker kan com bineren m et eigen (geo)d ata. De belan grijkste voorbeeld en zijn Google Maps, Microsoft BIN G Maps en Yahoo!. Grote overeenkom st tussen d eze toepassingen is d at d ez e zijn ontstaan vanuit d e advertentiem arkt en d at d at d e basis is van het business m od el. Een belangrijk gegeven in het kad er van d it ond erzoek. De prod ucten hebben zich inm id d els w el bew ezen als toepassing w aarm ee geografische inform atie kan w ord en on tsloten. N iet-gratis commerciële geo-viewers Ond er niet-gratis com merciële view ers w ord en in feite alle prod ucten geschaard d ie d oor leveranciers als ond erd eel van een prod uctlijn w ord en aangebod en. Dit zijn vee lal d e prod ucten van de GIS-softw are leveranciers en betreft m eestal “proprietary” softw are (op basis van een bepaald licentie m od el). N ot-for-profit alternatieven Ond er not-for-profit toepassingen w ord en in het kad er van d it ond erzoek d e open source toepassingen bed oeld w aarvan d e broncod e openbaar is. N ad rukkelijk m oet w ord en verm eld d at d it niet per se gratis prod ucten hoeven te zijn.

2.2 Gratis commerciële geo-viewers 2.2.1 Inleiding Er bestaat een aantal gratis com m erciële geo-view ers, w aarvan d e bekend ste Google Maps, Microsoft BIN G Maps en Yahoo! zijn. Aangezien Google Maps d e onbetw iste w eb-GIS m arktleid er is (hetgeen het ond erzoek ook bevestigde), w ord t in d e navo lgend e paragraaf alleen Google Maps nad er toegelicht. Een belangrijke opm erking d ient in d it kad er te w ord en gem aakt bij “gratis”. Er zijn w elisw aar geen kosten verbond en aan het gebruik van d e toepassing. Dit w il niets



Ministerie van BZK

zeggen over d e m ogelijke inrichtingskosten d ie organisaties m oeten m aken. Ook w ord en d oor d iverse leveranciers m aatw erkprod ucten, gebaseerd op bijvoorbeeld Google Maps, ontw ikkeld en com m ercieel verm arkt.

2.2.2 Google Maps Algem een kan w ord en gesteld d at m et Google Maps locatiegebond en inform atie (ge ografische inform atie) w ereld w ijd gem eengoed is gew ord en. H et gebruik is d an ook explosief gegroeid . De populariteit van Google Maps is in eerd er ond erzoek vanuit het program m a RGI [1] nader verklaard . Kort gezegd kom t het neer op enerzijd s d e grote m ate van gebruiksvriend elijkheid en and erzijds d e vrije beschikbaarheid van ond e rgrond en (kaart en luch tfoto). Google Maps w ord t vaak in één ad em genoem d m et Google Earth. De laatste betreft echter geen w ebapplicatie m aar een zogenaam de client applicatie d ie m oet w ord en geïnstalleerd op een pc. Daarm ee is Google Earth een w ezenlijk and ere toepassing - die niet d irect geschikt is voor gebruik op overheid sw ebsites - en w ord t d aarom niet verd er m eegenom en in het ond erzoek 2. Technische achtergrond H et principe van Google Maps bestaat uit een basiskaart (en/ of luchtfoto) en een (ee nvoud ige) view er. Doord at d e basiskaart van Google w ord t “getiled ” en “gecached ” w ord t opgeslagen, w ordt het w eergeven hiervan als zeer snel ervaren. Op d eze kaart kunnen „p lacem arkers‟ (punaises) gezet w ord en en aan d eze placem arkers kan d ata toegevoegd w ord en. Bed rijven en particulieren kunnen d eze kaart als basis gebruiken en d aar eigen d ata aan toevoegen. Dit kan alleen via een d oor Google ter beschikking gesteld API. Google Maps is in d ie zin d us geen open source p rod uct. Deze “stand aard ” API is vrij beperkt (d e legenda ontbreekt bijvoorbeeld ), m aar vorm t een basis w aarop functionaliteit kan w ord en toegevoegd . Google hanteert een eigen bestand sform aat (KML, gebaseerd op XML) voor geografische gegevens. H et form aat is opgenom en in d e lijst van het Open Geo Consortium (OGC). H oew el beide ond erd elen (d e basiskaart en de API) in principe losse componenten zijn, d ienen d eze in sam enhang tot elkaar te w ord en gebruikt. De gebru iksvoorw aard en van Google staan niet toe d at d e ond ergrond kan w ord en gebruikt in com binatie met and ere view ers d an d e API van Google.

2

In de periode dat dit onderzoek werd uitgevoerd, introduceerde Google een versie van Google Earth voor gebruik binnen de browser. Deze ontwikkeling is echter niet meer meegenomen in het onderzoek.



Ministerie van BZK

Beperkingen in gebruik In d iverse ond erzoeken van verschillend e organisaties [1], [2], [3], [4] en [5] zijn d e bruikbaarheid en d e beperkingen van d e gratis versie van Google Maps voor overheid sorganisaties ond erzocht. De beperkingen hebben te m aken m et d e rol van de overheid in haar informatievoorziening w aarin integriteit, betrouw baarheid , transp arantie en privacy voorop staan. De belangrijkste beperkingen zijn gebaseerd op d e g ebruiksvoorw aard en d ie Google stelt ten aanzien van d e standaard Google Maps (zie verd erop voor d e m ogelijkhed en om enkele beperkingen af te kopen m id d els een com m erciële licentie). Voor een nadere jurid ische ond erbouw ing w ord t verw ezen naar d e geraad pleegd e literatuur en d e gebruiksvoorw aard en van Google. Gekozen is om d e beschrijving algemeen te houd en om d e essentie van d e beperkingen voor ied ereen held er te houd en. De volgend e beperkingen spelen een rol bij het gebruik van d e gratis versie van Google Maps:



Registreren zoekged rag (privacy);



Gebruiksrecht gegevens d oor Google;



Onzekerheid continuïteit d ienst en prod uct;



Mogelijke com m erciële uitingen;



Eenzijd ige en ond uid elijke gebruiksvoorw aard en ;



Kw aliteit kaartond ergrond staat niet vast (actualiteit en nauw ke urigheid );



Verbod hergebruik Google kaart d oor gebruiker;



N iet toegankelijk voor ied ereen.

Registreren zoekgedrag (privacy) De zoekm achine van Google registreert het zoekged rag van gebruikers om d it comm ercieel te kunnen inzetten. Ook voor Google Maps kan d it rol spelen. H et is een w ezenlijk onderd eel van het business m od el van Google. In d e com m unicatie tussen overheid en burger is d at een onw enselijke situatie. Dit kan w ord en geïllustreerd aan d e hand van d e volgende voorbeeld en. Een burger d ie m et behulp van Google Maps op zoek gaat naar d e d ichtstbijzijnd e scholen levert niet zoveel risico‟s op. And ers is het w anneer d iezelfd e burger binnen d e overheid sw ebsite op zoek gaat naar ad ressen voor schuldhulpverlening. H ierbij speelt privacy een belangrijke rol, om d at het om gevoelige inform atie kan gaan. Gebruiksrecht gegevens door Google Google eigent zich het recht toe d e data d ie op d e servers van Google is geplaatst (bijvoorbeeld d oor gegevens te laten presenteren op Google Maps) te gebruiken, analys eren, verrijken en te hergebruiken. Overheid sgegevens kunnen d oor Google in and ere vorm of in d elen w ord en hergebruikt voor com merciële d iensten.



Ministerie van BZK

Onzekerheid continuïteit dienst en product Google bied t geen garanties op d e continuïteit van d e prod ucten en d iensten. De lev erancier kan er ied er m om ent een betaald e d ienst van m aken of het geheel uit d e lucht halen. Wanneer Google Maps een essentieel onderd eel uitm aakt van de com m unicatie tussen burger en overheid , is d it een risico. M ogelijke commerciële uitingen Google houd t zich het recht voor om com m erciële uitingen te plaatsen op d e kaart, al d an niet op basis van het zoekged rag van gebruikers. De onw enselijkheid hiervan binnen het d om ein van d e overheid sinform atievoorziening is evid ent. Tot op hed en is dit overigens nog niet gebeurd in N ed erland . In Japan (Tokyo) is d it echter al w el gebeurd . Eenzijdige en onduidelijke gebruiksvoorwaarden De gebruiksvoorw aard en w ord en d oor Google zelf opgesteld en heb je als gebruiker te accepteren. De voorw aard en w ord en d oor Google regelm atig aang epast zod at niet zeker is d at d e voorw aard en d ie nu geld en ook nog over een jaar geld en. Plotselinge w ijzigingen hierin kunnen leiden tot jurid ische en/ of financiële consequenties. Kwaliteit kaartondergrond staat niet vast (actualiteit en nauwkeurigheid) De actualiteit en nauw keurigheid van het d oor Google gebruikte kaartm ateriaal (inclusief luchtfoto‟s) w isselt sterk per gebied . Bovend ien is d e actualiteit in het g eheel niet bekend . Als afnem er heb je hier geen grip op (zie ter illustratie figuur 1 en figuur 2).



Ministerie van BZK

figuur 1. Recentelijke berichtgeving rond per ongeluk “ingepolderde” M arkermeer



Ministerie van BZK

figuur 2. Grensconflict n.a.v. Google M aps

V erbod hergebruik Google kaart door gebruiker H et is niet geoorloofd om d e afbeeld ingen van Google Ma ps te gebru iken voor andere toepassingen zoals printen, opnam e in een rapportage e.d .. N iet toegankelijk voor iedereen Als een overheid sorganisatie op haar w ebsite bijvoorbeeld voorzieningen slechts als puntobjecten in Google Maps projecteert, d an w ord t d aarm ee niet vold aan aan d e w ebrichtlijnen. Zo is d ergelijke inform atie niet erg toegankelijk voor blinden; d aarvoor m oeten extra m aatregelen getroffen w ord en. Google levert niet stand aard een oplo ssing die vold oet aan de w ebrich tlijnen. Tegenmaatregelen voor gebruik binnen randvoorw aarden overheden Er zijn m ogelijkhed en om van een aantal van bovengenoem d e beperkingen het effect te verkleinen:















Ministerie van BZK

Gebruik van betaalde licentie Google M aps Google geeft aan dat d e het (m ogelijk) gebruik van com merciële uitingen eenvoud ig kan w ord en voorkom en d oor het gebruiken van d e Google Maps Prim ier licentie. Daarnaast biedt d eze licentie and ere voord elen op het vlak van functionaliteit en o nd ersteuning. De initiële kosten van d eze licentie zijn $10.000 (ongeveer €7.000) per jaar. Ad d itionele kosten zijn afhankelijk van het aantal kaartw eergaven voor openbare w e bsites w aard oor d e kosten per organisatie sterk zullen verschillen. Dit is m aatw erk (bron: w w w .google.com). Daarm ee is Google Maps w einig and ers d an een reguliere (niet-gratis) geo-view er. Gebruik eigen basiskaart H et is m ogelijk om een and ere (nauw keurigere of actuelere) basiskaart te gebruiken in plaats van d e kaart d ie Google aanbied t. Een d ergelijke eigen kaart kan als aparte “la yer” w ord en opgenom en. Er zijn veel voorbeeld en w aarbij dit in d e praktijk is gebracht. De projectie is echter w el een aand achtsp unt om d at Google Maps niet d e stand aard N ed erland se (RD) projectie kent. Gebruik m aken van bijvoorbeeld d e BGT als ond ergrond kaart kan verd er gevolgen hebben voor d e perform ance. De perform ance van de basisond ergrond kaart van Google is im m ers door verschillend e technische ingrepen geoptim aliseerd . Gebruik en afhandeling eigen data zonder tussenkomst Google Bij het ontsluiten van eigen d ata m id d els het gebruik van d e stand aard Google Maps d ient d eze data toegankelijk te zijn voor d e Google Maps API aangezien d e API zorgt voor d e verbeeld ing. Daarm ee heeft Google in feite toegang tot d e d ata zelf. H et is echter m ogelijk om d e verw erking van d e eigen d ata (inclusief d e verbeeld ing ervan) volled ig aan d e kant van d e gebruiker (client) te laten plaatsvind en. Dit kan d oor gebruik te m aken van OpenLayers. In d at geval kan d e data in principe op een beveiligd e locatie staan en w ord t d e Google kaart alleen als achtergrond kaart gebruikt. Er w ord t op d eze m anier als het w are een technische “schil” om d e d ata aangebracht. H iervoor is enige specifieke techn ische (GIS-)kennis nod ig. Onafhankelijkheid Google M aps A PI Google Maps is niet d e enige aanbied er van een kosteloze com m erciële view er. De a fhankelijkheid van Google Maps kan w ord en verm ind erd d oor d e ontsluiting v an gegevens ook via and ere view ers (zoals Micr osoft BIN G Maps, Yahoo! e.d.) aan te bied en. Door m id d el van het gebruik van bijvoorbeeld OpenLayers kan een “schil” w ord en gecreëerd w aarbij kan w ord en aangestuurd via w elke toepassing d e geg evens w ord en ontsloten. Ook een eindgebruiker zou d it in principe zelf ku nnen bepalen. N iet alleen d e leveranciersafhankelijkheid kan w ord en verm ind erd , ook bied t d it mogelijkhed en om d e burger te laten bep alen via w elke kanalen hij zich w il laten informeren d oor de overheid . Ook hiervoor is sp ecifieke technische (GIS-)kennis nod ig.



Ministerie van BZK

2.2.3 Gratis commerciële diensten Ook gratis com merciële d iensten springen in op d e inform atiebehoefte en het feit dat steed s m eer overheid sinform atie openbaar is. Voorbeeld en hiervan zijn Vergunningenkaart, Verbeterd ebuurt en N ieuw eplannen. V ergunningenkaart Vergunningenkaart.nl is een prod uct van een leverancier d ie op basis van Google Maps geografische oplossingen ontw ikkelt voor het w eb. De w ebsite Vergunningenkaart toont actuele gemeentelijke vergunningaanvragen, zoals een bouw - of kapvergunning (zie figuur 3). H et im porteert alle bekend m akingen uit d e Zoekd ienst Bekend m akingen en voorziet d eze van xy-coörd inaten. Daarnaast zijn andere openbare overheid sgegevens, zoals d em ografische gegevens van het CBS, opgenom en: type huishoud en, leeftijd sopbouw , afkom st allochtonen en geboorte & sterfte. H et is m og elijk al d eze gegeven s uit d e vergunningenkaart te com bineren en in d e eigen w ebsite te integreren.

figuur 3. www.vergunningenkaart.nl

V erbeterdebuurt Een tw eed e voorbeeld is Verbeterd ebuurt.nl, een initiatief van CreativeCrow d s (zie figuur 4). Ook d eze view er m aakt gebruik van Google Maps. De w ebsite is gestart om d e d rem pel tot het m elden van id eeën en problem en m et betrekking tot d e leefom g eving te verlagen m et als d oel d eze te verbeteren. Zogenaam d e Meld ingen Openbare Ruim te kunnen w ord en „ingeprikt‟ op een kaart en w ord en vervolgens d oorgeg even aan d e d esbetreffend e gem eente of stad sd eel. Aangezien niet elke gem eente participeert, kan d it in d e praktijk verw arrend w erken voor d e gebruikers. Er zijn gem eenten d ie niets d oen m et m eld ingen d ie ze via Verbeterd ebuurt ontvangen, aangezien d eze zelf kanalen hebben ingericht voor m eld ingen openbare ruim te.



Ministerie van BZK

figuur 4. www.verbeterdebuurt.nl

N ieuweplannen N ieuw eplannen .nl m aakt gebruik van gegevens d ie gepubliceerd w ord en in d e Staat scourant en op Ruim telijkeplannen.nl, d e officiële overheidssite. Op N ieuw eplannen .nl kunnen alle plannen op het gebied van ruim telijke ord ening w ord en bekeken; de plangrenzen zijn opgenom en in een Google Maps view er en er w ord t d oorverw ezen naar een kennisgeving of (bestem m ings)plan op RO-Online, het land elijke portaal (zie figuur 5). Wanneer d e gebruiker zijn of haar voorkeuren d oorgeeft, w ord t d eze d oor m id d el van een e-m ail op d e hoogte gehoud en van actuele ruim telijke ontw ikkelingen binnen het interessegebied . H et prod uct w ord t aangebod en als een eenvoud ige en laagd rem pelige aanvulling op d e d ienstverlening d ie d e N ed erland se overheid zelf bied t.

figuur 5. www.nieuweplannen.nl



Ministerie van BZK

De in d eze paragraaf behand eld e w ebsites zijn voorbeeld en van gratis com m erciële d iensten voor d rie belangrijke toepassingen van ruim telijke inform atie op een ove rheid sw ebsite, nam elijk vergunningaanvragen, meld ingen openbare ruimte en het p ubliceren van ruim telijke plannen. Opm erkelijk is d at alle d rie sit es gebruik m aken van Google Maps. Dit betekent d us d at w anneer een overheid sorganisatie (b ew ust) niet in zee w il gaan m et Google Maps, m aar w el gebruik m aakt van and ere diensten op het internet, goed m oet bekijken van w elk type view er d e d esbetreffend e d ie nsten gebruikm aken. Dit zou w el eens heel goed ook Google Maps kunnen zijn en d an geld en d ezelfd e bezw aren.

2.3 N iet-gratis commerciële geo-viewers 2.3.1 Geo-view ers H ierond er w ord en d e vele toepassingen geschaard van de (veelal) GIS-softw are leveranciers. Deze lijst is schier onuitputtelijk en het is niet erg zinvol om hier verd er op in te gaan. Binnen d eze categorie vallen ook Google Maps-toepassingen d ie d oor and ere aanbied ers d an Google zijn ontw ikkeld en w ord en “verm arkt”. Wereldw ijd zijn m eer d an 150.000 ontw ikkelaars actief om d e stand aard door Google aangebod en API d oor te ontw ikkelen. Een ontw ikkeling die d oor Google w ord t toegejuicht. Ook in N ed erland is een aantal professionele com m erciële aanbied ers actief (zoals het prod uct Geostart). De aantrekkelijkh eid van d e Google API voor d oorontw ikkeling is ev id ent. De red enen liggen in het verlengd e van d e vaak genoem d e voord elen van Google Maps. De bred e bekendheid bij het publiek, het eenvoud ige gebruik en de grote vraag naar d ergelijke prod ucten (ook bij overheid sorganisaties).

2.3.2 N iet-gratis commerciële diensten N aast het veelvuldig gebruik van Google Maps op gem eentelijke w e bsites is er een and ere ontw ikkeling gaand e. Steed s m eer com m erciële partijen bied en view er d iensten aan d ie een toenem end aantal gem eenten en and ere overhed en inkopen. In de m eeste gevallen staat er d an een URL op d e gem eentelijke w ebsite, d ie d e gebruiker naar d e w ebsite van d e com m erciële d ienst leid t. In and ere gevallen is d e d ienst voll ed ig geïntegreerd in d e gem eentelijke w ebsite. LTC W egwerkzaamheden en Evenementen Een voorbeeld van een dergelijke dienst is LTC Wegw erkzaamhed en en Evenem enten, een prod uct van Falkplan -Andes (zie figuur 6). Deze w ebsite m et routeplanner en view er toont en om schrijft hind er op d e (vaar)w egen en in het o penbaar vervoer. De vie-



Ministerie van BZK

w er m aakt gebruik van d e eigen ond ergrond kaart naast d ie van Google Maps . Ook een aantal van d e in d it ond erzoek geïnterview d e gem eenten is hierop aang esloten.

figuur 6. http://viewer.ltc.falk.nl/

A andachtspunten commerciële diensten H et is begrijpelijk d at com m erciële d iensten inspringen op d e bestaa nd e vraag en d eze ontw ikkeling is ook niet per d efinitie verkeerd . Vaak hebben d ergelijke d iensten een aantrekkelijke interface voor zow el gebruiker als beheerd er, zijn ze gebruiksvriend elijk en hebben een snelle perform ance. Wel m oeten d e volgend e punten in ogenschouw w ord en genom en:



Gebruik Google M aps Veel van d ergelijke comm erciële d iensten m aken gebruik van Google Maps. Ove rhed en m oeten zich hiervan bew ust zijn en bepalen of dit w el conform hun eigen uitgangspunten is en ind ien nood zakelijk tegenm aatregelen nem en (zie paragraaf 2.2.2);



Status van informatie De afnem ers van d e overheid ssite (burgers en bedrijven) w ord en richting een and ere w ebsite genavigeerd . Wat is vervolgens d e status van d eze inform atie? Is het nog w el d uid elijk dat het overheid sinform atie betreft?



A ansprakelijkheid bij foutieve informatie Wie is verantw oord elijk w anneer er foutieve inform atie in d e view er staat? De overheid sorganisatie, d e com m erciële d ienst of Google Maps? Google heeft over igens zeer nad rukkelijk in haar gebruiksvoorw aard en staan niet aansprakelijk te kunnen w ord en gesteld .



Ministerie van BZK

2.4 N ot-for-profit alternatieven Tenslotte is er, naast d e gratis com m erciële en niet-gratis com m erciële geo-view ers, een aantal not-for-profit alternatieven. Een voorbeeld hiervan is OpenLayers. Vaak w ordt ook OpenStreetMap genoem d als open source oplossing, m aar d it ligt iets and ers.

2.4.1 OpenLayers OpenLayers is niet zozeer een standaard view er m aar een open source toolbox (“bibliotheek”) m et een grote hoeveelheid stand aard toepa ssingen. H et stelt ontw ikkelaars in staat om een Google Maps-achtige toepassing te bouw en (zie figuur 7). Inmid d els zijn er al vele geo-view er toepassingen ontw ikkeld , ook bij overhed en en is een grote com m unity actief. OpenLayers kan op verschillend e m anieren w ord en gebruikt. Van com plete view er toepassingen tot aan “control” toepassingen w aarm ee and ere view er toepassingen kunnen w ord en aangestuurd . OpenLayers kan d an ook in com binatie m et and ere toepassingen w ord en gebruikt. H et gebruik van OpenLayers is volledig onafhankelijk van d e kaartond ergrond en, d it in tegenstelling tot bijvoorbeeld Google Maps. OpenLayers biedt echter geen stand aard oplossing voor overheid sw ebsites; het gaat w el om m aatw erk.

figuur 7. www.openlayers.org

2.4.2 OpenStreetMap In het kad er van geo-view ers w ord t vaak ook OpenStreetMap (OSM) genoem d . OSM betreft echter geen view er m aar een vrij beschikbare basiskaart d ie w ord t bijgehoud en d oor vrijw illigers. De kaart w ord t gebruikt voor routeplanners en als basiskaart voor geo-view ers (zie figuur 8). De kaart w ord t d oor enkele overhed en toegepast zoals Rijksw aterstaat (Geotool) en PDOK (GEOZET view er). H et betreft hier een m aatw er koplossing.



Ministerie van BZK

figuur 8. www.openstreetmap.nl

2.5 Overheidsview er GEOZET Inform atie opzoeken op geografische kenm erken zoals postcod e e n w oonplaats is voor veel N ed erland ers vanzelfsprekend. Dus ook als het gaat om het ontslu iten en vinden van overheid sinform atie. N u w ord t kaartinform atie op veel verschillend e w ebsites van gem eenten, provincies, w aterschappen en d e centrale overheid aangebod en. Daard oor is d eze nauw elijks uniform toegankelijk en vergelijkbaar. H et project “Geografische zoeken toond ienst”, afgekort GEOZET, is gericht op het realiseren van een centrale toegang (via Overheid .nl) tot locatiegebond en inform atie d ie overhed en aanbied en op basis van overheid stand aard en. De voorziening m aakt het m ogelijk om d iverse soorten overheid sinform atie via een eenvoud ige interactieve kaart te raad plegen en m et elkaar te com bineren. GEOZET brengt voorzieningen van d e eoverheid bij elkaar (zie: w w w .overheid .nl). GEOZET vold oet aan overheid stand aarden en voorw aard en d ie in Tabel 2 zijn opgenom en:



Ministerie van BZK

Voorwaard en voor interactieve kaartview er: 

Eenvoud voor (eind )gebruiker;



Platform onafhankelijk;



Webrichtlijnen;



Scheid ing inhoud en vorm ;



RD;



OpenGIS standaard en;



N OiV;



Diverse brow serversies;



Geen gebruik surfged rag.

Voorwaard en voor w ebservice ond ergrond kaart: 

Basisregistratie Topografie;



Gelijkenis op Google Maps;



Passen binnen Rijkshuisstijl;



Geen reclam e;



Webrichtlijnen;



Goed e perform ance.

Voorwaard en voor w ebservice geocod eren: 

Gebruik Basisregistraties Ad ressen en Gebouw en (BAG);



RD;



Ad resnotaties interpreteren.

Tabel 2. Overheidstandaarden en -voorwaarden



Ministerie van BZK

3

Gebruik en toepassing externe geo-view ers bij overheidsorganisaties

3.1 Inleiding In dit hoofd stuk w ord en het gebruik en d e toepassing van geo -view ers (in d e breed ste zin) bij overheid sorganisaties beschreven. De inform atie hierover is uit interview s naar voren gekom en. Er w ord t nad er ingegaan op d e volgend e aspecten: type view er, g ebruik en toepassingen, afw egingskad er bij d e keuze, (eventuele) inzet van Google Maps en d e behoefte aan een generieke (rijks)geo-view er. Ond erscheid is gem aakt in d e overheid slagen (rijk, provincies, w aterschappen en gem eenten). H et geheel is beschrijvend opgenom en, w aarbij d e genoem d e organisaties als voo rbeeld d ienen. Dit is ged aan om zicht te geven op d e achterliggend e situatie van d e o rganisaties en afw egingen. Deze zijn, zoals blijkt, niet altijd even eend uidig te beschrijven. Er w ord t in principe geen w aard eoord eel gegeven m aar slechts een beeld van de afw egingen d ie organisaties zelf hebben gem aakt. Ind ien er m eningen w ord en ve rw oord , d an is d it d e m ening van d e d esbetreffende organisatie.

3.2 Gemeenten Een zestiental gem eenten is geïnterview d over w el of geen gebruik van geo -view ers op hun w ebsite. Om te kunnen achterhalen w elke afw egingen hierbij een rol spelen, is ond erscheid gem aakt tussen kleine, m id d elgrote en grote gem eenten (zie Tabel 3). Bovend ien zijn gem eenten verspreid over het land benad erd . H et betreft een selecte steekproef; w at betekent d at d e uitkom sten niet per d efinitie representatief zijn voor alle gem eenten in N ed erland . Wel is een d usd anig a antal geïnterview d d at ged egen beeld is verkregen van hetgeen er speelt op het gebied van geo -view ers in gem eenteland .



Ministerie van BZK

Categorie

Gem eente

Inw oners

per

31-12-10

Geo-

Type

view er

(Bron: CBS) Kleine gem eenten

Loppersum

10.477

N ee

(< 40.000 inw oners)

Appinged am

12.088

N ee

Om m en

17.330

Ja

Delfzijl

26.553

N ee

/

Culem borg

27.584

N ee

/

66.100

Ja

Assen

67.162

N ee

/

Alphen a.d . Rijn

72.674

N ee

/

Mid d elgrote gem eenten (40.000 -

Capelle

100.000 inw oners)

IJssel

aan

d en

/ / Google Maps

N iet-gratis

Grote gem eenten

Zw olle

120.343

Ja

N iet-gratis

(> 100.000 inw oners)

Apeld oorn

156.196

Ja

Google Maps

N ijm egen

164.165

Ja

Google Maps

Groningen

190.148

Ja

Open Sou rce

Eind hoven

215.986

Ja

N iet-gratis

Den H aag

494.898

Ja

Google Maps

Rotterd am

610.174

Ja

Open Sou rce

Am sterd am

780.152

Ja

Open Sou rce

Tabel 3. Overzicht gemeenten

3.2.1 Kleine gemeenten Type viewer; gebruik en toepassingen De m eeste kleine gem eenten d ie geïnterview d zijn, geven aan voo ralsnog geen gebruik te m aken van geo-view ers op hun w ebsite. Wanneer er kaarten getoond w ord en, is d it vaak in d e vorm van pd f‟s of een verw ijzing (URL) naar een and ere w ebsite. Dit laatste is m eestal het geval w anneer het d igitale bestemm ingsplannen betreft; dan w ord t ve rw ezen naar Ruim telijkeplannen.nl. Gem eente Ommen vorm t een uitzond ering op d e geïnterview d e kleine gem eenten. Deze gem eente gebruikt een Google Maps toepassing voor m eld ingen openbare rui mte. De ontw ikkeling van d eze toepassing stond los van d e geo-specialisten, m aar w as een traject georganiseerd m et behulp van het CMS (SIM). H et CMS fungeert in feite als een soort zaaksysteem . Meld ingen w ord en via de m ail aan Openbare Werken d oorg espeeld . Er bestaat geen aansluiting op Decos (het interne zaaksysteem ), d us in feite betreft het een enkele d ienst die op d eze manier „apart‟ is ingericht. Overigens w ordt ook in d e digitale gem eentegid s m et Google Maps gew erkt. Verd er bestaat er nog een d igitale kaart w egw erkzaam hed en. De achtergrond kaart in d eze view er is een com b inatie van het N ationaal Wegenbestand en OpenStreetMap. A fwegingskader en de belangrijkste criteria De red enen voor het niet toepassen van geo-view ers op d e w ebsite zijn veelal pragm atisch van aard . Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit d at d e gem eente Culemborg eerst een



Ministerie van BZK

op Google Maps gebaseerd e view er op hun w ebsite had , gebouw d d oor d e toenm alige leverancier van d e w ebsite. Sind s kort is d e nieuw e w ebsite „in d e lucht‟ en is d eze a pplicatie w eer verd w enen. Wel heeft Culem borg nu in sam enw erking m et CycloMed ia een virtuele tour ontw ikkeld , w aar m et behulp van een kaartje (OpenStreetMap en luchtfoto‟s) en cyclorama's (360° panoramafoto's) beziensw aard ighed en in d e gem eente kunnen w ord en bekeken. De gem eenten D elfzijl, Appingedam en Loppersum (DAL-gem eenten) w erken sam en op het gebied van ICT. De belangrijkste red en d at d eze gem eenten nog geen geoview er op hun w ebsite hebben is d at „geo‟ - naar eigen zeggen - niet leeft, niet bij de gem eente zelf en niet ond er d e burgers. Sam envattend ontbreekt het d e kleine gem eenten veelal aan tijd , geld en kennis om een geo-view er voor d e w ebsite te ontw ikkelen of aan te schaffen. Bove ndien heeft d it niet d e hoogste prioriteit. De focus ligt over het algem een sterk op het verbeteren van d e d ata infrastructuur (d e inrichting van d e basisregistraties), zoals d e gemeent en Culem borg en d e DAL-gem eenten expliciet m eld d en. Op het m om ent van schrijven w erd en er d us nauw elijks geo-view ers op d e w ebsite gebruikt, m aar de hoofdm oot van de kleine gem eenten geeft aan d it in de toekom st w el te w illen gaan d oen. Inzet Google M aps Opvallend is dat kleine gem eenten m eestal geen zw aarw egende bezw aren hebben t egen het gebruik van Google Maps of een vergelijkb are toepassing. H et feit d at het een gratis en snelle d ienst betreft en bovend ien d at ied ereen bekend is m et d e eenvoud ige functionaliteit, speelt een veel belangrijker rol bij een m ogelijke keuze dan eventuele jurid ische consequenties. Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer De gem eenten zijn over het algem een geïnteresseerd in een generieke, stand aard geo view er. Zij d elen zelfs de m ening d at rijksoverheid d e regie m oet nem en en een d erg elijk prod uct aan zou m oeten bied en. Deze w illen d e kleine gem eenten toepassen ond er d e volgend e voorw aard en:



Ind ien er kosten aan verbond en zijn, m oeten d eze opw egen tegen d atgene w a t een com m erciële partij bied t;



De applicatie d ient flexibel te zijn (qua functionaliteit en inhoud ), zod at d eze aa ngepast kan w ord en aan de w ensen van d e d esbetreffend e gem eente;



Een gebru ikersplatform is nood zakelijk.

3.2.2 Middelgrote gemeenten Type viewer; gebruik en toepassingen



Ministerie van BZK

De gem eente Capelle aan den IJssel w erkt sind s begin 2002 m et N edBrow ser van N ed Graphics voor het w eergeven van geo-inform atie, zow el intern als extern. De geoview er bevat d iverse topgrafische kaarten, risicokaart, luchtfoto‟s, cycloram a‟s, m onum entgegevens, etc. Bestem m ingsplannen verd w ijnen binnenkort uit d e view er. In plaats hiervan kom t er een d irecte link naar Ruim telijkeplannen.nl op de w ebsite. Inform atievoorziening is verantw oord elijk voor d e w ebsite. Assen gebruikt op d it m om ent nog geen geo-view er op hun w ebsite. Een tijd geled en heeft d e gem eente hiervoor een traject opgestart, m aar kreeg d it voo ralsnog technisch niet voor elkaar. Bovendien zijn d e (ruim telijke) d ata nog niet op ord e en d aarom niet geschikt voor publicatie op d e w ebsite. Overigens w il d e gem eente het d ata aanbod baseren op d e vraagkant. Op RO-Online zijn, via een link op d e w ebsite, d e bestemm ingsplannen van d e gem eente Assen te vind en. Ook d e gem eente Alphen aan den Rijn heeft geen geo-view er op haar w ebsite. Alle ruim telijke d ata zijn aanw ezig en ook intern loopt d e d ata -uitw isseling goed . Op d it m om ent zijn er geen concrete plannen voor een geo-view er en is ervoor gekozen om voorlopig slechts d iensten af te nemen. Zo w ord t LTC-Wegw erkzaamheden van Falkplan gebruikt. Voor d e bestem m ingsplannen is op d e w ebsite een link naar Ruim teli jkeplannen.nl geplaatst. A fwegingskader en de belangrijkste criteria Capelle aan d en IJssel heeft geen keuzetraject d oorlopen voor d e geo -view er. Er is gekozen voor d e huisleverancier. De gem eente Assen w il in d e toekom st w el een geo-view er op haar w ebsite im plem enteren, m aar w eet nog niet w elke. De voorkeur van d e gem eente gaat uit naar een geo view er d ie (m ogelijk) door D!m pact beschikbaar w ord t gesteld . D!m pact is een s am enw erkingsverband d at d igitale loketten ontw ikkelt en w aar d e gem eente bij aang esloten is (zie verd er paragraaf 3.2.4). Afw egingen d ie een rol gaan spelen bij d e ke uze zijn kosten en tijd . Alphen aan d en Rijn is voorstand er van een uniform e geo-view er op overheid sw ebsites. Daarom zijn sam enw erkingsverband en en open source alternatieven int eressant. Relevantie van webrichtlijnen H et is onbekend of d e w ebsite van d e gem eente Capelle aan den IJssel rekening houd t m et d e w ebrichtlijnen. Webrichtlijnen als zod anig spelen nog geen rol voor d e gem eente Assen. Wel w il de gem eente aansluiten bij d e rand voorw aard en van het N ationaal Uitvoeringsprogra m -



Ministerie van BZK

m a Dienstverlening en E-overheid (N UP), w aar w ebrichtlijnen een ond erd eel van uitm aken. Alphen aan d en Rijn w il reken ing gaan houd en m et d e w ebrichtlijnen, m aar d oet d at op d it m om ent nog niet. Inzet Google M aps Gem eente Capelle aan den IJssel zet Google Maps in voor d e w eergave van bouw ve rgunningen. De betrokken m ed ew erkers zijn hier enthousiast over, om d at het gebruik svriend elijk is. Google Maps is al ingebu rgerd en d e gem eente schat in d at d e risico‟s van gebruik laag zijn. Assen ziet als nad elen van Google Maps d e comm erciële afhankelijkheid , het feit d at je d ata ergens and ers staat en d e beperkte functionaliteit. Overigens hangt d it alles w el af van het type d ata. H et afbeelden van d e locatie van gem eentegebouw en in Google Maps vind t d e gem eente geen probleem . Gem eente Alphen aan d en Rijn is zich ervan bew ust d at voor d e d ienst LTC Wegw erkzaamhed en Google Maps w ord t gebruikt, m aar d aard oor is dit ook relatief goed koop en snel. Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer Capelle aan d en IJssel is niet tevred en over d e „perform ance‟ van hun huid ige geo view er. De gem eente heeft in beginsel belangstelling voor and ere view ers en d us ook voor GEOZET ond er voorw aard e d at d e kosten m inimaal zijn en d at het upload en van gegevens gem akkelijk gaat. Bovend ien is d e gem eente van m ening d at er eigenlijk m aar één geo-view er in overheid sland zou m oeten bestaan. De gem eente Assen vind t een land elijk initiatief voor een geo -view er niet zo gek, op d ie m anier w ord t een en and er eend uid iger. H ier m oeten stand aard services voor b asisregistraties w el ond erd eel van uit m aken. Gem eenten zoud en d it als integrale oplo ssing of als com ponent m oeten kunnen gebruiken. Verd er d ient d eze geo -view er gratis te zijn, and ers w ord t er alleen m aar geld rond gepom pt binnen d e overheid . Alphen aan d en Rijn zegt open te staan voor een Flamingo-achtige variant. De geoview er m oet stand aard zijn, m aar te verbijzonderen naar d e eigen situatie. Dat w il zeggen flexibiliteit voor w at betreft them a‟s en m od ules. De gem eente zou het id eaal vind en w anneer je op d eze m anier basisregistraties beschikbaar zou hebben.

3.2.3 Grote gemeenten Type viewers



Ministerie van BZK

Grote gem eenten m aken, in tegenstelling tot d e kleine en m id d elgrote gem eenten, a nd ere en onderling verschillend e keuzes:



Gratis com m erciële geo-view ers (Apeld oorn, N ijm egen);



N ot-for-profit alternatieven (Groningen, Am sterd am , Rotterd am );



N iet-gratis com m erciële geo-view ers (Zw olle, Eind hoven, Den H aag 3).

Gratis commerciële geo-viewers; gebruik en toepassingen Gem eente Apeldoorn geeft bekend makingen van verleend e vergu nningen w eer in Google Maps (via comm erciële aanbied er GlobeAssistant). De gem eente zoekt naar goed kopere alternatieven. Ook d e d igitale gemeentegids m aakt gebruik van Google Maps voor ond er and ere het w eergeven van voorzieningen. Daarnaast zijn er nog e nkele and ere Google Maps toepassingen op d e w ebsite geïm plem enteerd d oor Com m unicatie, zoals w egafslu itingen en d e w eergave van belangrijke ad ressen voor bezoekers van d e gem eente. Daarentegen w ord en bestemm ingsplannen, archeologie en cultuu rhistorie op verschillende ond ergrond en w eergeven via een view er van een GISleverancier (N ed Brow ser van N ed Graphics). Een externe site w aar d e gem eente aan d eelneem t, is w w w .bereikbaargeld erland .nl. Op d eze site geeft een view er een volled ig overzicht van alle w egw erkzaam hed en in Geld erland . N aast d eze verschillend e view er toepassingen is er ook nog „virtueel Apeld oorn ‟, een 3d -applicatie om ruim telijke plannen (geen bestem m ingsplannen) op een interactieve en verbeeld end e m anier te prese nteren. De gem eente Apeld oorn is van m ening d at een kaart ond ersteunend m oet zijn, d us eerd er ter verd uid elijking van d e tekst dan in d e vorm van een “grasduin” view er. Daarnaast is niet zozeer een view er d e toekom st, m aar verw acht m en m eer van m obi ele toepassingen. N ijmegen gebruikt in haar CMS voor ied ere d ienst een aparte applicatie. H ierd oor zijn d e d iensten ond erling mind er afhankelijk en is het gem akkelijker om prod ucten te vervangen. Dit geld t ook voor d e geo-toepassingen. H et d oel is om sim pele kaartcom p onenten te integreren in het CMS, w aard oor een en and er flexibel is. Een groot d eel van d e geo-inform atie w ord t w eergegeven m et behulp van Google Maps, zoals m eld ingen openbare ruim te, voorzieningen, proced ures online (vergunningen), het m onum ente nregister en kunst op straat. De H istorische @tlas en d e Milieu@tlas staan in Im ap; d eze geo-view er heeft d e gem eente in 2004 zelf laten ontw ikkelen. H et is een eenvoud ige applicatie m et een eigen achtergrond kaart gebaseerd op het stratenbestand van N ijm egen. Wat er precies op de w ebsite kom t en hoe, w ord t in overleg m et d e verschillende afd elingen besloten. Com m unicatie verzorgt d e vorm geving. De gem eente N ijm egen is aangesloten bij GovUnited (zie paragraaf 3.2.4), m aar gebruikt nog geen prod ucten en d iensten van dit sam enw erkingsverband . 3

Bij de gemeente Den Haag is momenteel een Google Maps toepassing in de lucht. D eze wordt als een tijdelijke oplossing gezien.



Ministerie van BZK

N ot-for-profit alternatieven; gebruik en toepassingen Een voorbeeld van d e tw eed e categorie is de gem eente Groningen. Deze gem eente heeft zelf een view er voor hun w ebsite gebouw d , gebaseerd op OpenLayers in com binatie m et MapServer (WMS) en Geoserver (WFS). De view er bestaat uit afzond erlijk te openen them akaarten (topografie, bod em informatie, hoogte, m onum enten, voorzieningen, etc.), verleend e vergunningen, bestem m ingsplannen, maar ook het „inprikken‟ van m eld ingen openbare ruim te behoort tot d e m ogelijkhed en. De d ata w ord en bijg ehoud en d oor d e verschillend e proceseigenaren. De Dienst Inform atie en Ad m inistratie ond erhoud t d e view er, hier zijn d e geo-specialisten van d e vakd iensten verd er niet bij betrokken. De huidige OpenLayers view er is d e opvolger van een flash -view er d ie eerd er in gebruik w as. Voor volgend jaar staat „Mijn loket‟ gepland; een m eer op de ind ivid uele gebruiker toegespitste d ienstverlening (persoonlijke internetpagina). De gem eente Amsterdam heeft te m aken m et verschillend e stad sd elen d ie op d it m om ent nog op geheel eigen w ijze via hun w ebsite inform atie verstrekken aan d e burger. Op d e w ebsite van d e gem eente Am sterd am staat d e „Atlas Amsterd am‟, een zelfg ebouw d e view er gebaseerd op het MapGuid e Open Source. In d eze atlas zijn m om e nteel d e volgend e them a‟s opgenom en: basistopografie, luchtfoto‟s, algem ene voorz ieningen, panorama foto‟s en m ilieugegevens. De gem eente A m sterd am w erkt sinds 2008 aan uniform ering. Zo vervangt „Op d e kaart‟ d e „Atlas Am sterd am‟. H et id ee is om één w ebsite te ontw ikkelen w aar d e verschillend e stadsd elen onder hangen. „Op de kaart‟ w ord t d an als verplichte stand aard isering d oorgevoerd . Deze view er is geb aseerd op OpenLayers. H ier is proefond ervind elijk voor gekozen d oor d e Dienst Pe rsoons- en Geo-inform atie. In d e nieuw e view er zijn ond er and ere locaties van d e ve rschillend e gemeented iensten en -bed rijven opgenom en, m aar kan bijvoorbeeld ook een m eld ing openbare ruim te in d e kaart „geprikt‟ w ord en, w aarna het d igitale form ulier d eels autom atisch is ingevuld . Aangezien d igitale ruim telijke plannen niet binnen d e functionaliteit van „Op d e kaart‟ pasten, zijn d eze nog in een and ere view er opgen om en. Uiteindelijk w ord t d it een aparte w ebsite. In d e toekom st w il d e gem eente A msterd am toe naar een meer specifieke d ienstverlening, w aarbij d e gebruiker kan zien w at d e status van zijn/ haar zaken is en w at er in zijn/ haar buurt speelt. Rotterdam ontsluit al sind s een jaar of tien geo-inform atie op haar w ebsite. Dit gebeurt via „Rotterd am in kaart‟, een zelfgebouw d e applicatie m et d aarin ond er and ere publi eke them a‟s, voorzieningen en bestem m ingsplannen. H et is een soort „grasd uinkaart‟; als er iets speelt in d e gem eente m et een ruim telijke com ponent, d an w ord t d it in d e geo-view er opgenom en. De bronhoud ers leveren d e d ata. In een ve rgelijkbare geoview er „Meld ingen op kaart‟ kan d e status van m eld ingen openbare ruim te bekeken w ord en en kunnen nieuw e m eld ingen w ord en „ingeprikt‟. Verd er is er in het verleden gew erkt m et ArcIMS, m aar d it pakket had te veel rand voorw aard en voor het m aken



Ministerie van BZK

van connecties. N u w ord t er gew erkt m et OpenLayers in com binatie m et MapServer, een open source platform voor het publiceren van ruim telijke d ata en interactieve kaa rtapplicaties op het internet. Dit is op m aat gem aakt d oor d e gem eente zelf; d e zoekc atalogus en kaartview er zijn geïntegreerd . De inform atie d ie d e geo -view er w eergeeft is d irect gekoppeld aan d e backoffice. De geo-view er op d e w ebsite vind t m en echter niet gebruiksvriendelijk. Daarnaast speelt er ook een financieel aspect; als d e gem eente d e eigen geo-view er w il d oorontw ikkelen d an is d it niet m eer betaalba ar. Op d it m om ent w ord t gezocht naar een alternatief en w ord en d e behoeften van d e burgers in kaart gebracht. De bestuurscom m unicatied ienst voor alle concernd iensten bepaalt het beleid op d it gebied . N iet-gratis commerciële geo-viewers; gebruik en toepassingen De gem eente Zw olle heeft niet zelf een view er gebouw d , m aar g ebruikt een Oracle Database in combinatie m et GeoWeb van Esri/ Grontm ij. H et stand aard uitgangspunt is d e N ORA-architectuur op basis van w ebservices. Zw olle toont een beperkt aantal kaarten op het internet, ond er and ere: bestem m ingsplancontouren en -objecten, strooiroutes en w egw erkzaamhed en, d eze laatste op basis van het N ationaal Wegenbestand en OpenStreetMap. Eerst m oeten d e d ata op orde zijn, d aar heeft d e gemeente Zw olle d rie jaar voor gerekend . Daarna is d e slag naar publiceren op het internet gem akkelijk te m aken. Com m unicatie beheert d e w ebpagina‟s en d e geo-afd eling d e d ata. De gem eente Zw olle is aangesloten bij het sam enw erkingsverband D!m pact (zie paragraaf 3.2.4). N et als Zw olle heeft ook d e gem eente Eindhoven extern een geo-view er ingekocht. Eindhoven gebruikt FlexiWeb van Bentley v oor zow el internet als intranet (“Geogid s”). H ierm ee toont Eindhoven op het internet haar bestemm ingsplannen , vergu nningen, luchtkw aliteitsgegevens en enkele and ere kleinere toepassingen . In d e nabije toekom st w il d e gem eente Eindhoven FlexiWeb op inter - en intranet vervangen. Als het m id office/ d ataw arehouse (Servicepunt Gegevens) ontw ikkeld is, zal d at d e bron zijn van w aaruit kaarttoepassingen op d e w ebsite w ord en gevuld. De gem eente D en Haag publiceert al jaren geo-inform atie via intranet en internet. Dat gebeurd e m et w el zeventien verschillend e view ers. Via het project Gem eenschapp elijk WebGIS is een nieuw e stand aard voor het publiceren van gem eentelijke geo-inform atie gerealiseerd m et d e softw are van Esri en GeoWeb als view er toepassing. De nieuw e Web-GIS infrastructuur is nu ingericht. In 2011 w ord en view ers op het in ternet operationeel. H et betreft niet alleen een algem ene kaartview er, m aar nad rukkelijk ook m inim aps die geïntegreerd kunnen w ord en binnen d e H aagse w ebsite. De gem eente Den H aag verstaat ond er een m inimap een "eenvoud ige gebruiksvriend elijke them agerichte kaartview er". Overigens zullen in d e loop van 2011 volgens open stand aard en openbare geoservices (WMS en WFS) beschikbaar w ord en gesteld , zodat d ie zow el in het N a-



Ministerie van BZK

tionaal Geo Register als in d e GEOZET-view er van Overheid.nl te raad plegen zijn. Er bestaat afstem ming tussen het beheerteam WebGIS en d e Content Managem ent Organisatie (CMO) over d e toekom stige ontw ikkeling van d e internet view er van Den H aag. Daarbij gaat d e discussie over d e w ensen va nuit het CMO, die vooral hoge eisen stelt aan d e gebruiksvriend elijkheid , d e architectuuruitgangspunten (“geo”) en de m ogelijkhed en d ie d e gekozen softw are GeoWeb en ArcGIS Server bied t om hieraan te vold oen. A fwegingskader en de belangrijkste criteria Alleen d e grotere gem eenten w erken m et behulp van een afw egingskad er of visie, ov erige gem eenten nem en een ad hoc beslissing of ze een view er op hun w ebsite toepa ssen en zo ja w elke. Keuze voor gratis commerciële geo-viewers Apeld oorn gebruikt voor een aantal toepassingen op haar w ebsite Google Maps. De gem eente noem t als afw egingen d ie een rol gaan spelen bij d e k euze voor een eventu ele nieuw e view er:



Intuïtief en gemakkelijk in gebruik;



Flexibel aan d e achterkant (inrichting);



Passend binnen d e architectuur.

Gem eente N ijm egen heeft gekozen voor Google Maps voor een groot deel van haar (geo)d iensten op internet, vanw ege:



De navigatiem ogelijkheden;



De functionaliteit.

Keuze voor not-for-profit alternatieven Belangrijke red enen voor het kiezen van OpenLayers d oor d e gem eente Am sterd am w aren:



Open source: verd ere ontw ikkeling en het ond erhoud - d it bleek kostbaar voor „Atlas Amsterd am ‟ - is zo niet alleen voor eigen rekening;



De functionaliteit;



H et aankunnen van services (architectuur).

Uitgangspunten van d e gem eente Groningen ten aanzien van haar geo -view er (gebaseerd op OpenLayers) zijn zo veel m ogelijk van eigen kennis en open source prod ucten gebruikm aken.



Ministerie van BZK

Rotterd am heeft d estijd s voor open source oplossingen gekozen, om d at d eze naar e igen believen kunnen w ord en ingericht en aangepast aan d e eigen architectuur. Bij d e keuze voor een nieuw e geo-view er zijn d e uitgangspunten opnieuw :



De ond ergrond m oet de Rotterd am se kaart zijn;



Een koppeling m et de backoffice m oet m ogelijk zijn.

Keuze voor niet-gratis commerciële geo-viewers De gem eente Den H aag heeft in 2008 een ond erzoek uitgevoerd naar d e m ogelijkh ed en van verschillend e bestaand e view ers. Daarnaast steld e d e gem eente een uitgebreid Program m a van Eisen op, w aarin het afw egingskad er is geschapen. Daarbij zijn de algem ene uitgangspunten van d e overheid (zoals d ie ten aanzien van open source pr od ucten en open stand aard en) zoveel m ogelijk meegenom en. Tijd elijk gebruikt d e g em eente nog een op Google Maps gebaseerd prod uct (Geostart), maar d eze zal uiteind elijk vervangen w ord en door een andere niet op Google Maps gebaseerd e toepassing. Ook d e gem eente Zw olle gebruikt Esri in combinatie m et GeoWeb. H ier is voor gek ozen om d at Esri goed met andere pakketten com m uniceert, er gem akkelijk m ee g ebouw d kan w ord en en vanw ege d e beschikbare functionaliteit. Tenslotte heeft Eindhoven een jaar of tien geleden gekozen voor een nie t-gratis comm erciële geo-view er. De voorkeur ging d estijd s uit naar d e oplossing FlexiWeb van d e „huisleverancier‟ (Bentley/ ISIS) en d eze kw am ook als beste keuze uit d e bus. Relevantie van webrichtlijnen De m eeste grote gem eenten zijn nauw elijks bekend m et d e w ebrichtlijnen. Wanneer dit w el het geval is, m aken d eze nog geen ond erd eel uit van het afw egingskad er voor d e keuze van een geo-view er. Inzet Google M aps Google Maps toepassingen zijn in allerlei vorm en en hoed anighed en te vind en op de w ebsites van verschillend e grote gem eenten. Zo m aakt d e op Google Maps gebaseerd e kaartview er van d e gem eente Den H aag ond erd eel uit van het nieuw CMS (H aagse Stad sportaal). Deze view eroplossing is aanged ragen d oor d e leverancier van het CMS (GX) en neem t een zeer prom inente plaats in binnen het Stad sportaal. Apeld oorn g ebruikt Google Maps onder and ere voor bekend makingen van verleend e vergunningen en het tonen van d e locatie van voorzieningen. Vanw ege d e hoge ad d itionele kosten w il d e gem eente d it in de toekom st hoogstw aarschijnlijk vervangen d oor ArcGIS Server van Esri, het pakket d at intern gebruikt w ord t. De gem eente N ijm egen geeft op haar w ebsite ond er and ere voorzieningen, m eld ingen openb are ruim te, vergunningen, m onum enten en kunst w eer m et Google Maps toepassing en. Zoals eerd er gem eld ,



Ministerie van BZK

geeft d e gem eente hiervoor als red enen d e navigatiem ogelijkhed en en de functionaliteit. De gem eente Apeld oorn stelt zich op het stand punt d at technologische ontw ikkeli ngen lastig zijn bij te houd en d oor d e overheid en d us aan d e m arkt m oeten w ord en overgelaten. Daarom heeft Apeld oorn geen principiële bezw aren tegen het gebruik van Goo gle Maps en aangezien d eze toepassing bekend is bij d e burger, zoud en gem eenten hierbij aan m oeten sluiten. (Apeld oorn heeft als eerste gem eente haar luchtfoto‟s aangebod en aan Google.) Apeld oorn geeft echter w el aan w einig zicht te hebben op d e m ogelijke beperkingen voor w at betreft het gebruik van Google Maps. Ook d e gem eente Eind hoven heeft geen bezw aren tegen het toepassen van Google Maps m its d it p ast binnen hun ran d voorw aard en en eisen. Eind hoven gaat het gebruik van Googletechnologie nad er ond erzoeken in het kad er van het grotere WebGIS geheel. De gem eente Groningen heeft hier w el een beeld van. Zij heeft toentertijd b ew ust niet voor Google Maps gekozen om verschillend e red enen:



Afw ijkingen in de ond ergrond kaart;



N iet w illen conform eren aan Google;



Google neem t in view er geplaatste d ata over;



Probleem m et m arkers op d e kaart;



Perform ance ging achteruit bij overlays m et m eerd ere vectorpu nten. (Overigens is Google Street View w el in d e view er van Groningen g eïntegreerd .) Rotterd am geeft aan d at een van d e voord elen van Google Maps is dat het laagd re mpelig is. H et kan d an ook ingezet w ord en voor bijvoo rbeeld het zoeken van een route. Uit eigen ond erzoek kw am en d e volgend e punten naar voren:



OCG-stand aard en w orden niet goed ond ersteund ;



Uiteind elijk kost het geld om Google Maps goed in te zetten;



Mogelijk toekom stige reclam e-uitingen;



Bij intern gebruik is het niet geschikt voor een aantal them a‟s (e xplosieven o.i.d .);



De continuïteit van Google Maps is onzeker;



De kw aliteit van de luchtfoto‟s is onbekend .

De gem eente Zw olle geeft w ijkinform atie w eer in Google Maps, w ant het is snel en eenvoud ig. De gem eente Zw olle ziet als nad elen:



H et is ond uid elijk w at er op d e achtergrond gebeurt;



De gegevens op d e kaart staan bij Google op d e server, terw ijl Zw olle integratie m et het gem eentelijke proces en d atabase w il. “Data bij de bron en grip op eigen d ata.”



Ministerie van BZK

Als d e gem eente N ijm egen over ongeveer een jaar naa r een nieuw e omgeving gaat gebaseerd op Spatial Data Infrastructure (SDI) - d an w il zij niet m eer gebruik m aken van Google Maps, vanw ege:



Eventuele reclam e-uitingen;



And ere kaartprojectie (geen Rijksd riehoekm eting (RD));



Mogelijke jurid ische consequenties.

H et is d e gem eente Am sterd am opgevallen dat vaak een afd eling Com municatie voor Google Maps kiest als view er op d e w ebsite. Am sterd am heeft nog niet bepaald w at w el en niet m et behulp van Google Maps m ag. Zo zou er bijvoorbeeld een uitzond ering ku nnen w ord en gem aakt voor een routeplanner. Ook Eind hoven geeft aan d at d e kans bestaat d at Google Maps toepassingen via het CMS op d e w ebsite beland en. M om enteel gebruikt d e gem eente Eindhoven voor het w eergeven van w egw erkzaamh ed en (een extern gehoste w ebsite: bereikbaar.eind hoven.nl) en d e ‟kunstw erken kaart‟ van Eindhoven Google Maps. Tenslotte heeft de afd eling Com m unicatie van d e g em eente Apeld oorn enkele Google Maps toepassingen op d e w ebsite geïm pl em enteerd, zoals w egafsluitingen en d e w eergave van belangrijke ad ressen voor bezoekers van d e gem eente. Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer In het algemeen zijn d e grote gem eenten bereid om over te gaan op een gen erieke geoview er, aangezien zij veelal voorstand er zijn van stand aard isering. Zo vraagt d e gem eente Zw olle zich af: “w aarom het w iel tw eemaal uitvind en?”. N ijm egen geeft aan interesse te hebben in GEOZET, aangezien zij voor uniform ering, open stand aard en en open d ata is. De gem eente Den H aag is geïnteresseerd in GEOZET m its het aantoonbare voord elen bied t en m et d e nod ige zekerheden om kleed is. Ook d e gem eente Apeld oorn vind t GEOZET een interessante ontw ikkeling, m aar d eze view er m oet w el meerw aard e hebben. H et afd w ingen van het gebruik w ord t niet als w enselijk gezien. Tenslotte staat d e gem eente Am sterd am open voor vrij beschikb are softw are, maar w il eerst w el bekijken of GEOZET voor hen geschikt is. Eindhoven en Den H aag beschouw en GEOZET vooral als een alternatief dat zij vo lgens d ezelfd e eisen als de huid ige in gebruik zijnd e geo-view er zullen beoord elen. De gem eenten gaan d e eigen keuze vergelijken m et d e GEOZET-view er en de voor- en nad elen afw egen. De gem eente Zw olle is van m ening d at GEOZET niet per se een overheidsd ienst hoeft te zijn, m aar d at d eze d ienst ook d oor een com m er ciële partij kan w ord en opgepakt.



Ministerie van BZK

De grote gem eenten stellen d e volgende rand voorw aard en aan een generieke geo view er:



Inhoud elijk: al hun eigen kaartlagen m oeten in d e view er getoond kunnen w ord en (Am sterd am , Rotterd am);



Services: goed e functionele services (Zw olle);



Techniek: aansluiten bij eigen architectuur en plug-ins (Rotterd am);



Open source: w erken m et open technologie (Zw olle);



Kosten: het m ag niet d uurd er zijn dan de huidige geo-view er (Am sterd am , Ein dhoven);



Ond ersteuning: helpd esk m et goed e beh eerorganisatie, ad equate afhandeling van w ijzigingsverzoeken en gebruikersoverleg (Den H aag).

Rotterd am zegt voor het initiatief van d e GEOZET-view er te zijn, m aar vind en d at d eze oplossing erg laat kom t. Daarnaast zijn d e voorw aard en niet d uidelijk. Overigens heeft alleen d e gem eente Groningen geen concrete interesse in een land elijke voorziening in d e vorm van een generieke geo-view er op d it m om ent.

3.2.4 Gemeentelijke samenw erkingsverbanden Er zijn d iverse gem eentelijke sam enw erkingsverband en op het vlak va n e-overheid . Dergelijke samenw erkingsverband en richten zich ond er andere op het (laten) ontw i kkelen van prod ucten en d iensten binnen het frontoffice en m id office d omein. Tw ee van d ergelijke sam enw erkingsverband en zijn D!im pact en GovUnited . D !mpact Dit sam enw erkingsverband van gem eenten (een coöperatieve veren iging) houd t zich bezig m et d e ontw ikkeling, im plem entatie en beheer van generiek toepasbare pr ogram m atuur ten behoeve van d e d igitalisering van dienstverlening (frontoffice -, m idoffice- en koppeling naar bestaand e backofficesystem en). Binnen D!mpact w ord t al langere tijd gesproken over d e integratie van kaartinform atie voor gem eentelijke w e bsites. Recentelijk is gekozen voor d e technologie van Esri. GovUnited Producten GovUnited is een zelfstand ig program m a binnen d e stichting ICTU. Vanuit GovUnited is een prod uctlijn ontw ikkeld (Triple C). Voor enkele prod ucten en d iensten is d e kaart al een ond erd eel. Extern w ord t gebruik gem aakt van Google Maps, intern (m id office) van Flam ingo, OpenLayers en Geoserver, voor een groot ged eelte d us open source prod ucten. Dit is een pragm atische keuze gew eest op instigatie van de leveranciers



Ministerie van BZK

(Logica en Green Valley). Wel verw acht GovUnited d at d e rol van ruim telijke inform atie bij d ienstverleningsprod ucten steed s groter zal w ord en. Een ond erd eel d at d e kom end e tijd m eer aand acht nodig heeft. Inzet Google M aps GovUnited ervaart Google Maps als positief, w ant het is:



Makkelijk in te richten;



Eenvoud ig in gebruik;



Een niet te stuiten ontw ikkeling, gem eenten m oeten d aar w el in m ee.

Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer GovUnited is geïnteresseerd in ontw ikkelingen van PDOK en GEOZET, m aar is hier niet echt m ee bekend . Als d it een overheid salternatief w ord t, is het voor GovUnited logisch om d it ook binnen d e prod ucten en d iensten in te zetten. Wel m oet er een realistische d oorontw ikkeling m ogelijk zijn, bijvoorbeeld m et behulp van een grote co m m unity.

3.3 Provincies Type viewer; gebruik en toepassingen Bijna alle provincies m aken gebruik van d e Flam ingo view er d ie vanuit d e provincies is ontw ikkeld als basis voor d e risicokaart. De m eeste provincies hebben ook toepa ssingen voor externe gegevensontsluiting. De provincie Utrecht m aakt al lang gebruik van d e Flam ingo view er. De risicokaart vorm t het uitgangspunt voor het huidige Flam ingo. Utrecht heeft een configuratiem od ule toegevoegd , ond er and ere om het aanbied en van kaarten te integreren in het CMS. “Je m oet d e w ebsitebeheerd ers verleid en, aangezien zij niets m et geo hebben.” Er bestaat een Flam ingo beheergroep. Mom enteel w ord t d e kern van d e Flam ingo view er gem od erniseerd en w ord en d e rol en verd ere d oorontw ikkeling afgezet tegen land eli jke ontw ikkelingen als GEOZET. De provincie Groningen is voorstand er van stand aard isatie, op hun eigen w ebsite, m aar ook tussen provincies ond erling en w erkt d aarom hoofd zakelijk met Flam ingo. Vanw ege d e uitgebreid e functionaliteit is d e applicatie echter te ingew ikkeld , volgens d e provincie. Zij voegt niets aan d e applicatie toe, in tegenstelling tot somm ige and ere provincies d ie aanvullend e m od ules bouw en; d it laatste m aakt een eventuele m igratie w el m oeilijk. De d esbetreffend e beleid safd eling geeft aan w at er op d e w ebsite zou m oeten kom en; het is vraag- en aanbod gestuurd . Uiteind elijk bepaalt d e afd eling com m unicatie w at er d aad w erkelijk op d e w ebsite kom t. H ier w ord t niet autom atisch een geo-specialist bij betrokken. Dit is niet altijd handig. Com m unicatie heeft nam elijk



Ministerie van BZK

d e neiging om d e w ebleverancier opd racht te geven tot het im plem ent eren van Google Maps-achtige applicaties op d e w ebsite. Zo toont Groningen op d e w ebsite bekend m akingen m et behulp van Google Maps. De provincie Overijssel heeft, vanuit d e oorspronkelijke leefom g evingskaart, d e Atlas van Overijssel ontw ikkeld als ond erd eel van een bred er program m a. Kaartcom ponenten (Flam ingo) kunnen binnen CMS (iprox) w ord en geïntegreerd in d e tekst, zoals ook d e provincie Utrecht d at d oet. De Atlas van Overijssel w as een bestuurlijk initi atief vanuit Ged eputeerd e Staten om beleid sinform atie openbaar m aken vanuit d e rol van d e provincie als gebied sregisseur, zow el naar burger als naar ketenpartners. De Atlas is aanbod gericht, m aar d e gepresenteerd e them a‟s sluiten aan op d e actuele them a‟s en agend a‟s. De w ebsite trekt gem id d eld ongeveer 50-75 bezoekers per d ag. De provincie Gelderland heeft bij d e start van Flam ingo gekozen voor een eigen koers, nam elijk een view er van leverancier Esri. Sind s vier jaar gebruikt Geld erland ArcGIS Server en w ord en view ers gebaseerd op ArcIMS kom end half jaar uitgefaseerd . Wel zoekt d e provincie h et meer in open source ontw ikkelingen, ook om d e leveranciersa fhankelijkheid te verm ind eren. Verd er groeit het belang van beheertools, niet in d e laa tste plaats om d at d e kaart steed s m eer het d om ein w ord t van d e Com municatie afd eling. De externe ontsluitin g van Geld erland betreft kaartatlassen en geografische verbeeld ingen van allerlei beleid sveld en. A fwegingskader en de belangrijkste criteria H et gebruik van Flam ingo d oor een groot aantal provincies is ve rklaarbaar en vormt veelal geen ond erd eel van verd ere d iscussie. Bovend ien had d en veel provincies voor d e ontw ikkeling van Flam ingo nog geen geo-view er op hun w ebsite. De Flam ingo view er w erkt m et Flash. H ier is volgens d e provincie Utrecht voor gek ozen om d at alle brow sers and ers om gaan m et JavaScript. Flash zorgt voor stabiliteit van d e view er en voor een gebruiksinterface. Voor w at betreft dit aspect voldoet Flamingo d us niet aan d e w ebrichtlijnen. Volgens d eze richtlijnen zijn plug -ins namelijk niet gew enst. De red en voor d e keuze van ArcIMS d oor d e p rovincie Gelderland w as dat Flash niet w enselijk w as en bovend ien bestond er intern geen kennis op d it gebied. Destijd s w as d e keuze gerechtvaard igd . Inzet Google M aps De Flam ingo view er is ontw ikkeld voord at Google Maps er w as. Google Maps toepa ssingen zijn binnen provincies over het algem een vrij beperkt en liggen vaak in het d om ein van “vluchtige” toepassingen zoals routebeschrijvingen en d ergelijke. Dit is in elk



Ministerie van BZK

geval zo bij d e provincie Geld erland . Daarnaast zijn enkele Google Earth toepassi ngen in gebruik, vooral intern. De m eeste provincies houd en het g ebruik van Google zoveel m ogelijk tegen, om d at volgens hen:



Je niet m eer eigenaar bent van je eigen d ata (Utrecht, Groningen);



De positie van luchtfoto‟s niet overal juist is (Utrecht);



H et niet vold oet aan het gebruik van basisregistraties (Utrecht);



Gebruiksvoorschriften continu kunnen w ord en gew ijzigd (Utrecht);



Reclam e-uitingen ond erd eel kunnen gaan uitm aken van d e view er (Utrecht, Gr oningen);



De com m unicatie tussen overheid en burger d an via Google loopt en zij m et d ie inform atie kunnen d oen en laten w at zij w illen (Groningen).

Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer De provincies zien GEOZET als logische opvolger van Flamingo. Med e d aarom w o rd en er geen grote d oorontw ikkelingen m eer uitgevoerd op Flamingo. De provincies w illen alleen aansluiten bij GEOZET als volw assen partner en d us participeren in d e ontw ikkeling. Voorw aard en d ie zij hierbij stellen, zijn:



Beheer van m etad ata en services;



Flexibel, d us zelf d e functionaliteit kunnen bep alen;



Gem akkelijk koppelbaar, niet te technisch en gebruiksvriend elijk;



Configureerbaar, w ant beheerd er kan GIS-specialist of w ebred acteur zijn;



Stand aard ond ergrond en beschikbaar in view er;



Fatsoenlijke legend a.

Verd er zou GEOZET ku nnen leren van d e ontw ikkeling van Flamingo voor w at betreft:



Ervaringen op het gebied van beheer van view ers;



Toepassen in com plexe geo-infrastructuur;



Wensen om trent functionaliteit.

Ook niet-Flamingo gebruikers zoals de provincie Geld erland ontw ikkelen hun applicatie nog m aar beperkt door. Belangrijke bew eegred enen zijn d e kosten en benod igde kennis om een eigen voorziening in d e lucht te houd en. Wel is Geld erland van m ening d at d e overheid zich niet zozeer m oet richten op het ontw ikkelen van tools, m aar voo ral op het ontsluiten van d ata. Daar ligt een principiële taak van d e ove rheid . Utrecht voegt hier aan toe d at rijksoverheid services - d ie nod ig zijn om inform atie te kunnen ontslu iten - zou m oeten leveren voor basisregistraties. De aanvulling hierop kan zo nod ig aan d e m arkt w ord en overgelaten. De provincie Groningen vind t d at d e ove r-



Ministerie van BZK

heid een alternatief voor Google Maps zou m oeten bied en ; een com plete geoinfrastructuur bestaande uit (open) d ata, services en een view er.

3.4 Waterschappen 3.4.1 Het Waterschapshuis A lgemeen Diverse w aterschappen hebben geo-view ers om d e eigen d ata te publiceren. Zo zijn toepassingen bekend van GeoWeb (Esri) en Google Maps (GlobeAssistant). Vanuit H et Waterschapshuis (H WH ) is een ontw ikkeling gestart om te kom en tot een centrale geo voorziening (“Geo-portaal”), w aarm ee geod ata kan w ord en gepubliceerd voor d iverse d oelgroepen w aarond er burgers. De verw achting is d at veel, zo niet alle w aterscha ppen hierop zullen aansluiten. Deze voorziening (inclusief view er) zal w ord en ontw i kkeld op basis van open source softw are d ie zoveel m ogelijk aansluit op PDOK/ GEOZET. CM S De w aterschappen hebben grote behoefte aan het ontsluiten van geo -inform atie via het (gezam enlijke) w aterschaps CMS. De geo-voorziening zal d it invullen; het is niet te verw achten d at vanu it het CMS and ere alternatieve toepassingen (zoals Google Maps) zullen w ord en ingezet. De ontw ikkeling van het CMS en d ie van d e geo -voorziening zijn geen autonom e sporen. Daarover bestaat d e nod ige ond erlinge afstem m ing. A fwegingskader De keuze van de softw are is vooral geënt op d e ontw ikkeling van PDOK/ GEOZET. H et kostenvoord eel - m et betrekking tot ontw ikkelen beheerkosten - speelt hierbij een belangrijke rol. Bovend ien leeft d e w ens te voldoen aan d e w ebrichtlijnen en w ord t er van uitgegaan d at PDOK/ GEOZET hiervoor een vold oend e ond ersteunend prod uct bied t. Toepassingen zoals Google Maps zijn nooit in beeld gew eest vanw ege d e o nw enselijkheid om afhankelijk te w ord en van Google. GEOZ ET PDOK/ GEOZET vorm t het lonkend perspectief voor d e gezam enlijke w at erschappen. Zij w illen graag aanhaken op d eze overheid sontw ikkeling. H iervoor zijn al concrete stappen gezet (ook m et betrekking tot d e bestuurlijke aansluiting). De w aterschappen hebben d uid elijke w ensen voor w at betreft d e toekom stige ondersteuning: er b estaat een grote behoefte aan het ontsluiten van eigen w aterschapsd atasets, een eigen “w ate rschaps” om geving d us.

3.4.2 Waterschappen Type viewer; gebruik en toepassingen



Ministerie van BZK

Diverse afzond erlijke w aterschappen ontsluiten m id d els eigen voo rzieningen geoinform atie naar buiten. Waterschap Zuiderzeeland heeft een inventarisatie uitgevoerd , w at leid d e tot ontsluiting van een aantal gegevens (d eels statisch: < 1x per jaar en d eels m eer d ynam isch: 1x per m aand ). H et gaat om :



Statische kaartjes (pdf/ jpg);



Clickable m aps;



“GIS” kaarten (via GlobeAssistant, Google Maps).

H et gebruik van deze gegevens w ord t overigens niet gem onitord . H et w aterschap D e D ommel ontsluit geo-inform atie op d rie verschillend e m anieren:



Via Google Maps (GlobeAssistant). Com m unicatie houd t d it o nd erd eel sind s 2008 zelf bij.



Flam ingo gebaseerd op GeoServer. De red en voor d it prod uct w as d e nood zakelijke vertaling van d e analoge kaart naar d e d igitale kaart in 2009. H et gaat hier voo ral om form ele plankaarten, d us d e d igitale kaart m oest voor 100% over eenkom en m et d e analoge kaart.



Meetgegevens op internet, een specifieke toepassing voor d e ontsluiting van w aterkw antiteits- en kw aliteitsgegevens. Deze toepassing is sinds 2009 in gebruik en gebaseerd op OpenLayers en een open source d atabase.

De d rie kaartapplicaties zijn nu nog losse functionele toepassingen. Er is geen integr atie binnen het CMS. A fwegingskader en de belangrijkste criteria Zuid erzeeland is gekomen tot het gebruik van d e d iensten van Glob eAssistant om de volgend e red enen:



H et kon zeer sn el w ord en geregeld . N a het leveren van enkele t abellen w as het gereed .



Er is geen uitgebreid afw egingstraject d oorlopen; d e kosten w ogen niet op tegen d e d irecte ontsluit via GlobeAssistant.



Open source softw are w as niet w enselijk vanw ege het beperkte eigen kennisniveau.

De Dom m el heeft ervoor gekozen om een d eel van haar geo -inform atie via Google Maps te ontsluiten, vanw ege het d estijd s ontbreken van een goed vergelijkbaar altern atief. De nad elen van Google Maps zijn w el in d e beslissing m eegenom en, m aar bleken niet d oorslaggevend . Een paar algem ene uitgangsprincipes van het w aterschap De Dom m el zijn:



Geen eigen applicatie ontw ikkelen.



H et gebruiken van open d ata en verd er aan d e markt overlaten.



Ministerie van BZK

Inzet Google M aps Binnen het Waterschap Zuid erzeeland is w einig bekend heid m et de beperkingen van Google Maps. Dit w ord t echter niet als een probleem gezien om d at geen privacygevo elige gegevens w ord en gebruikt. De Dom m el heeft voor een d eel van haar geo inform atie Google Maps toegepast, w ant dit w as sim pel en snel. Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer In d e toekom st w illen het Waterschap Zuid erzeeland en het w ate rschap De Dom m el aansluiten bij d e ontw ikkelingen van H et Waterschapshuis (Geo-portaal).

3.5 Rijksoverheidsorganisaties Type viewer Rijksw aterstaat heeft in 2003 het traject voor een geo-view er voor d e w ebsite aanbesteed . De belangrijkste bew eegred en hiervoor w as d at Rijksw aterstaat w ild e w erken m et open stand aard en oftew el Open Geospatial Consortium (OGC) compliancy, m et als hoger d oel interoperabiliteit en leveranciersonafhankelijkheid . Uiteind elijk is gek ozen voor een oplossing m et Open Source Softw are (OSS) prod ucten m et stand aard OGC interfaces en een groeim od el open stand aard en. H et program m a staat bekend ond er d e naam geoservices. Kort sam engevat is geoservices synoniem voor geoinform atielogistiek op basis van open standaard en. Dit heeft geleid tot een centrale SDI. H ierm ee d icht Rijksw aterstaat d e volled ige keten van Publish, Find en Bind . Door m id del van de centr ale d atabase, m etad ata, OGCservices en d e view er w ord en d e (prim aire) processen ond ersteund . De belangrijkste centrale voorziening d ie Rijksw aterstaat sinds 2009 heeft voor d e on tsluiting van ruim telijke gegevens is Geotool (zie figuur 9). Deze voorziening is op basis van het fram ew ork van geoservices gebouw d en bestaat uit een OpenLayers toepa ssing (m aatw erk) m et als ond ergrond kaart OpenStreetMap in combinatie m et het N at ionaal Wegenbestand . De view er m aakt gebruik van “tiling” en “caching” om d e perform ance te verhogen. Er zijn ond er and ere w erkzaam heden aan (vaar)w egen, geluid sbelasting rond snelw egen, w aterkw aliteit en -hoogte, w egen, kustlijnen en aanbested ingen in opgenomen. Geotool is voornamelijk bed oeld om d e burger te inform eren en is daar d an ook volled ig op afgestem d. Verd er is het zo ingericht dat w ebred a cteuren zoveel m ogelijk zelf kaartprod ucten kunnen ontsluiten.



Ministerie van BZK

figuur 9. www.rijkswaterstaat.nl/geotool/

H et Kadaster w erkt m et een stuk of tien geo-view ers. Voor enkele sim pele toepassingen (zoals routebeschrijvingen) gebruikt het Kad aster Google Maps toepassingen m et behulp van GlobeAssistant. Daarnaast is een aantal OpenLayers view ers in gebruik. H et ligt in d e bed oeling d eze op term ijn te migreren naar d e GEOZET view er. Voor het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (ELI, voorheen LN V) is Esri d e stand aard . Zo w ord t er m et ArcGIS Server gew erkt; dit is eigenlijk m eer d an een geo-view er alleen, w ant het is m ogelijk d e d ata te bew erken. Een voorbeeld van een toepassing is een applicatie voor boeren m et d aarin alle subsid ieregeli ngen op het gebied van land bouw en natuur. Via d e kaart, d oor een perceel aan te kli kken, kunnen boeren subsid ies aanvragen. Daarnaast zijn er int ernet geo-view ers, zoals d e Internet Mapping Fram ew ork (IMF) view er (een voorloper van GeoWeb) en één Open GIS view er. Inspecteurs van ELI gebruiken IMF op hun laptop voor het sta nd aard „view er-w erk‟. H et ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM, voorheen een d eel van VROM) heeft zich sind s 2007 beziggehoud en m et het on tw ikkelen van RO-Online of ook w el



Ministerie van BZK

ruim telijkeplannen.nl. H et d oel w as om ond er and ere bestem mingsplannen te sta nd aard iseren en te digitaliseren. De d irecte aanleid ingen om een gem eenschappelijke raad pleegvoorziening te ontw ikkelen w aren:



Ruim telijke plannen voor ied ereen d aadw erkelijk toegankelijk te m aken;



Interbestuurlijke uitw isseling van d ata efficiënter m aken.

Als geo-view er com ponent voor d eze centrale dienst is Flamingo g ekozen. Dit bleek, tijd ens het aanbested ingstraject in 2007, d e beste aanbied ing voor w at betreft kosten en architectuur. Bovend ien w as het geheel open source en d aar ging d e voorkeur naar uit (bij gelijke geschiktheid ) op grond van het vigerend e rijksbeleid . Fla m ingo is in ROOnline gebruikt als onderd eel van een sam enhangend e architectuur van open source (GIS-)com ponenten d ie open standaard en (OGC en W3C) ondersteunen. De ond e rgrond in d e view er is d e TOP10vector, TOP50vector en TOP250vector alsmed e luchtfoto‟s. Afw egingen hierbij zijn:



De kosten (GBKN is te duur, gelet op m assaal gebruik);



Gebruikm aken w aar d it al m ogelijk is van basisregistratie BRT (BGT is nog niet beschikbaar).

In d e loop van 2011 zullen w aarschijnlijk d e kadastrale kaart (BRK) en gebouw cont ouren

(BAG)

als

ond ergrond

w ord en

gebruikt.

De

ond ergrond

in

w w w .ruim telijkeplannen.nl zal per d efinitie afw ijken van d ie in een ruim telijk plan qua actualiteit en m ogelijk schaalniveau. Belan grijk is d at d e ond ergrond hier alleen d ient ter oriëntatie. In d e w etgeving om trent d e ruim telijke ord ening is niet opgen om en w elk soort ondergrond w aarvoor toegepast m oet w ord en. De enige bepaling is d at een plan op aanvraag getoond m oet kunnen w ord en op d e bij vaststelling gebrui kte ond ergrond . Er is geen verplichting en evenm in een technische m ogelijkheid g ebruikte ond ergrond en d igitaal en gestand aard iseerd beschikbaar te stellen voor ied e reen. Dit vanw ege technische conversie-issues (d e gelet op grote heterogeniteit) en contractuele beperkingen op d oorlevering. Er is ook nog geen jurisprud entie op d it gebied . Inm id d els gebruikt IenM Flam ingo ook intern. Inzet Google M aps Voor zover bekend zijn er op d e w ebsite van Rijksw aterstaat geen Google Maps appl icaties in gebruik, m aar volled ige zekerheid hierover bestaat er niet. Google Maps is voor Rijksw aterstaat nooit een discu ssiepunt gew eest en w el om de volgend e red enen: Tim ing: geoservices w as er eerd er d an Google Maps;



Softw are technisch: technische interface w erd initieel bepaald d oor Google m et d rie m aand en voorbereid ing op d e upgrad e. Later is KML interface ook OGC specificatie gew ord en, m aar d at kw am voor Rijksw aterstaat te laat;



Ministerie van BZK



Data beleid stechnisch: de licentievoorw aard en van Google zijn onverenigbaar m et Rijksw aterstaat;



Afhankelijkheid van Google is onw enselijk in het kad er van d e p ublieke taken van Rijksw aterstaat;



H et d elen van gebruiksinform atie m et Google is m om enteel ond erw erp van d i scussie binnen het departem ent;



Kw aliteiteis: nauw keurigheid is nooit een d oel gew eest van Google Maps, zo vo rm en afw ijkingen van 100 m eter voor hen geen bezw aar. Voor Rijksw aterstaat is het echter geen optie dat beheergrenzen op d e kaart sterk afw ijken van d e w erkelijkheid .

Voor het Kad aster zijn d e afw egingen voor een bepaald e view er o plossing per geval and ers. Zo is het Kad aster van m ening d at voor toepassingen voor d e consum entenm arkt Google Maps een prim a oplossing kan zijn; voor toepassingen binnen het ove rheid sd om ein is een alternatief d ie aansluit op d e overheid suitgangspunten nood zak elijk. Wanneer het m inisterie van ELI gegevens beschikbaar stelt op het internet, d an w ordt hiervoor geen Google Maps gebruikt. Dit heeft te m aken m et:



H et m inisterie w il zich aan eigen stand aard en houd en (ook in ve rband met kennis, beheer en kosten);



Google Maps heeft bepaald e nad elen (zo h oud t het surfged rag bij, m oet je eigenlijk betalen voor professioneel gebruik en is d e view er sim pel en kan d us w einig).

H et m inisterie van IenM is van m ening d at het gebruik van Google Maps in overheid sland niet tegen te houd en is. Wel m oet een bew uste k euze w ord en gestimuleerd . Behoefte en wenselijkheid generieke (rijks)geo-viewer Voor d e d oorontw ikkeling van d e geo-view er(s) richt Rijksw aterstaat zich op PDOK. Rijksw aterstaat w il op term ijn een (belangrijk) d eel van d e eigen voorziening ove rbrengen naar PDOK infrastructuur. H et Kad aster beschouw t GEOZET als een goed e en nood zakelijke ontw ikkeling, om d at GEOZET zich houd t aan d e w ebrichtlijnen en open source prod ucten gebruikt. H et is prim a w anneer een com m un ity d e d oorontw ikkeling van GEOZET ter hand n eem t. Wel m oet d e overheid haar eigen richtlijnen hanteren. Ook het ontw ikkelen van serv ices op d e basisregistraties om d eze toegankelijk en bruikbaar te m aken vind t het K ad aster een overheid staak, als het gaat om het g ebruik binnen het overheid sd om ein.



Ministerie van BZK

H et m inisterie van ELI geeft aan geïnteresseerd te zijn in d e achte rgrond kaart van de GEOZET view er. H et is belangrijk d at d e oriëntatie van d e kaart goed is en d at d e pr ojectie RD is. Verd er is ELI een voorstander van open source en stand aard prod ucten. H et is efficiënt om GEOZET aan d e gehele overheid beschikbaar te stellen: verplicht, m aar gratis gebruik. Bovend ien m oet d e com munity groot genoeg zijn om een en a nd er te kunnen d ragen. Marktpartijen kunnen ook een rol gaan spelen bij GEOZET. H et m inisterie van IenM ziet PDOK vooral als leverancier van ond ergrond en (ontslu iting van geo-basisregistraties), IN SPIRE-datasets en luchtfoto‟s. H et leveren van d erg elijke services is qua belang en speelveld w at anders d an een view er als prod uct „in de m arkt te zetten‟ en kan los van elkaar staan. IenM lijkt het zinvol d at er gekeken w ordt of provincies en rijk (Flam ingo en GEOZET) hun krachten kunnen bu nd elen. In het algem een zou rijksoverheid terughoud end m oeten zijn in het aanbied en van prod u cten. In geval er een d ienst w ord t aangebod en, zoals RO-Online, d an d ient d it ond erbouw d te w ord en d oor een goed e businesscase, bij voorkeur gebaseerd op een w ett elijke verplichting. H et inzetten van com m erciële partijen is geen probleem , m aar het m oet w el d uid elijk zijn w at d it betekent voor bijvoorbeeld privacy aspecten en d e betrouw baarheid van d ata.

3.6 Conclusie De term “geo-view er” is zeer breed op te vatten. H ierond er vallen veelsoortige toepa ssingen voor het ontsluiten van locatiegebond en inform atie. De geo -view er als trad itionele „grasd uin toepassing‟, een vooral aanbod gerichte m anier van ontsluiting (vaak als follow -up van een intern gebruikte view er), w ord t nog w el ontw ikkeld , m aar zal een m ind er prom inente rol gaan vervullen als onderd eel van d e inform atie-ontsluiting naar buiten toe. Meer en m eer vorm t geo-informatie een integraal ond erdeel van allerlei prod ucten en diensten (in het bijzond er op gem eentelijk vlak). Geo w ord t steed s m eer ond erd eel van het com municatied om ein (com m unicatiespeci alisten en content m anagem entsystem en (CMS)) en steed s m ind er het d om ein van d e geo-specialisten. Daarmee kom t het initiatief voor gebruik van d e kaart in prod ucten en d iensten vaker vanuit com m unicatie. Bij d eze groep ligt d e focus niet zozeer op d e nood zaak van architectuurprincipes, gebruik van basisregistraties en d ergelijke. Als het gaat om richtlijnen en principes voor toepassingen van geo bij d ienstverlening is het d us niet vold oend e alleen d e geo-specialisten van een organisatie te betrekken. Vooral gem eenten zijn, som s in sam enw erkingsverband , bezig om d e ed ienstverlening handen en voeten te geven d oor m id d el van het ontw ikkelen van d ig itale prod ucten en d iensten. GovUnited en D!mpact zijn hiervan voorbeeld en. Ook softw are leveranciers binnen d it d om ein zijn hierm ee bezig. De ontw ikkeling van de



Ministerie van BZK

rol van geo-inform atie binnen prod ucten en d iensten voor d e burger zal steed s m eer via d eze kanalen verlopen en mind er via het trad itionele d om ein van d e geospecialisten. Er w ord t erg verschillend ged acht over d e risico‟s van d e com m e rciële diensten zoals Google Maps. Meningen lopen uiteen van “op voo rhand m oet je het niet w illen” tot aan “w e zien w el w aar het schip strand t en nem en d an maatregelen”. Er zijn w einig overheid sorganisaties d ie een betaald e licentie (prim ier license) van G oogle Maps hebben. Geen van d e geïnterview d e overheid sorganisaties heeft een d e rgelijke licentie. Bovend ien ond erzoeken w einig organisaties d eze optie serieus; blijkbaar w ord t d eze variant niet als een red elijk alternatief beschouw d om bijvoorbeeld d e risi co‟s te beperken. Google Maps is verrew eg d e m eest gebruikte toepassing, ook bij overheidsorganisaties. Bijna alle com m erciële prod ucten en d iensten - d ie overhed en kunnen afnem en - zijn gebaseerd op Google Maps. Tijd ens het ond erzoek zijn sim pelw eg geen oplossingen van Bing of Yahoo! aangetroffen. Red enen voor d e keuze van Google Maps zijn: ee nvoud ig prod ucten en d iensten op te ontw ikkelen (API), integratiem og elijkhed en m et zoekm achine, sim pele integratie CMS, eenvoud ig en bew ezen gebruik, gem akkelijk te beheren. De gebond enheid aan Google is overigens niet absoluut. Als er, bijvoorbeeld van overheid sw ege, alternatieven beschikbaar kom en, kan ook hierop verd er w ord en d oorontw ikkeld . Er w ord en veel specifieke com m erciële d iensten ontw ikkeld met openbare ov erheid sd ata; een m in of m eer Softw are-as-a-Service (SaaS) oplossing voor specifieke d iensten. Gem eenten kunnen d ie veelal w eer afnem en en integreren binnen d e eigen w ebom g eving. Voorbeeld en zijn vergunningen en w egw erkzaam hed en (zie hoofd stuk 2). Een aanzienlijk aantal gem eenten m aakt hier gebruik van. Daarnaast zijn er d iverse aut onom e ontw ikkelingen, zoals d e sites „verbeterd ebuurt.nl‟ en „nieuw ekaart.nl‟. Een and ere nieuw e ontw ikkeling is het integrale stad sportaal (m et d aarin ook een b elangrijke rol voor d e kaart), w aarin naast overheid sd iensten ook and ere com m erciële of not-for-profit d iensten (zoals VVV) w ord en opgenom en. De grens tussen overheid sg egevens en m eer com m ercieel getinte d oelen vervaagt. Dit maakt d e d iscussie over b etrouw bare en transparante overheid sdiensten en ond erliggend e gegevens lastig. De ontw ikkeling van GEOZET vind en d e m eeste overheid sorganisaties w enselijk en zij staan d an ook positief tegenover dit rijksinitiatief. Rijk, provincies en w aterschappen richten zich op d eze ontw ikkeling. Bij gemeenten is het beeld w at d iffuser, d it heeft te m aken m et:



Ministerie van BZK



De grootte van d e gem eente en d aarm ee d e kennis en kund e om deze ontw ikkeling goed te kunnen beoord elen;



Geo in prod ucten en d iensten is in som mige gevallen niet m eer het d om ein van geo-specialisten;



H et is niet d uid elijk w at GEOZET precies kan bied en en d aarm ee lastig te positi oneren binnen d e gemeentelijke geo-inform atievoorziening;



GEOZET zal kritisch w ord en beoord eeld en beconcurreerd d oor alternatieven.



Ministerie van BZK

4

Conclusies en aanbevelingen

4.1 Conclusies 4.1.1 Aanbod en gebruik geo-view ers Grote diversiteit aan oplossingen Er is bij d e gem eenten een grote d iversiteit aan geo-view er toepassingen aangetroffen variërend van Google Maps toepassingen, oplossingen van GIS-leveranciers tot aan open source op lossingen. Er is geen ranglijst op te stellen. Deels kom t d it d oor d e b eperkte steekproef. Wellicht relevanter is d at niet alle toepassingen vergelijkbaar zijn in opzet en gebruik. Een specifieke Google Maps toepassing d ie extern w ord t gehost is niet te vergelijken m et een eigen view er w aarop een gem eente al haar voorzieningen op kaart heeft w eergegeven. V iewertoepassingen geen prominente plaats op de website Iets and ers gesteld : geo-inform atie w ord t nog maar beperkt (expliciet) gebruikt in de com m unicatie en d ienstverlening. View ertoepassingen zijn over het algem een nog erg verstopt in d e w ebsites. Er m oet heel specifiek w ord en gezocht om d e kaartinform atie te vind en. Dit geld t in het bijzond er voor gem eenten. Bij provincies, rijksoverhed en en w aterschapp en zijn view ertoepassingen beter ontsloten. W ebrichtlijnen spelen nauwelijks een rol bij keuze Vooral bij gem eenten spelen d e w ebrichtlijnen nauw elijks een rol bij d e keuze voor een geo-view er toepassing. Deels is d it toe te schrijven naar onbekendheid bij gem eenten. Kosten spelen echter een belangrijke rol. Verd er hangt een al d an niet expliciete keuze sterk af van d e aanw ezige geo-expertise. Zeker bij kleinere gem eenten w ord t een geoview er regelm atig als ond erd eel van een CMS geïm plem enteerd zond er nad ere afw eging. Een eend uid ig beeld ten aanzien van het afw egingskad er is m ed e daarom niet te m aken.

4.1.2 Ontw ikkelingen Traditionele viewers minder relevant De trad itionele geo-view ers w aarbij een groot scala aan kaartthem a‟s w ord t ontsloten, w ord en minder relevant. Steed s m eer zijn overhed en (en in het bijzond er gem eenten) bezig geo-inform atie te koppelen aan specifieke prod ucten en d iensten. Als voorbeeld kan d e m elding openbare ruim te w ord en aangehaald , w aarbij naast de trad itionele kanalen d eze m elding ook via d e kaart kan w ord en ged aan. Gem eenten d enken m eer en m eer na over d e rol van d e kaart bij persoonsgebond en inform atievoorziening (“m ijnloket”, “m ijngem eente”, “mijnbuurt” e.d .). Deze ontw ikkeling staat nog m aar aan het begin.



Ministerie van BZK

Toenemend aanbod commerciële geo-diensten voor specifieke overheidsthema’s Er is een steed s groter aanbod van geo-d iensten die d oor com m erciële partijen w ord en aangebod en aan overhed en. Vaak zijn d it SaaS-oplossingen w aarbij organisaties w ord en “ontzorgd ”: gegevens w ord en d oor een organisatie aangeleverd en een com m erciële partij zorgt voor d e verw erking en ontsluiting via een view er. Vanuit d e gem eent elijke w ebsite w ord t hier vervolgens naar toe gelinkt. Er zijn echter w einig voorbeeld en aangetroffen w aarbij een d ergelijke d ienst volled ig is geïntegreerd binnen frontoffice (CMS), mid office of backoffice. Grens tussen overheidsgegevens en andere gegevens vervaagt Overheid sw ebsites groeien m eer en m eer toe naar een portaalfunctie w aarin naast overheid sinform atie ook and ere (m eer com m ercieel of non-profit getinte) inform atie w ord t aangebod en (zoals toeristische inform atie via d e VVV). Deze ontw ikkeling valt ook d oor te trekken naar geo-inform atie. Dit is een com plicerend e factor in d e d iscussie over d e rol en status van d e overheid sinform atie. Communicatiedeskundigen nemen rol geo-specialisten over Geo-inform atie vorm t, als het gaat om externe uitingen , in toenemend e m ate het d om ein van d e com m unicatied eskund igen, w ebsitebeheerd ers en CMS-leveranciers. Daarm ee verschuift ook d e focus. Waar d e geo-specialisten over het algem een m eer gericht zijn op d e aansluiting op d e interne geo-inform atievoorziening, architectuur en rand voorw aard en hierbij, ligt d ie bij d e w ebsitebeheerd ers m eer op d e toepassingsm ogelijkhed en. Een d eel van het gebru ik van Google Maps-toepassingen is hieraan toe te schrijven. Dit speelt vooral bij gem eenten. M eer digitale producten en diensten waaronder voorzieningen voor geo-informatie In het kader van het N ationaal Uitvoeringsprogram m a (N UP) en e-overheid zijn veel – voornam elijk gem eentelijke – overheid sorganisaties bezig met d e inrichting van d e ed ienstverlening. Daarbij w ord en Klant Contact Centra (KCC‟s) en m id office voorzieningen en zaaksystemen ingericht. Gem eenten w erken d aarin vaak sam en (zoals in D!m pact en GovUnited). Ook vanuit leveranciers w ord en d ergelijke initiatieven o nd ernom en. De rol van geo-inform atie en concreet d e rol van d e kaart bij d ienstverleningsprod ucten w ord t groter en concreter. GovUnited en D!m pact zijn bijvoorbeeld bezig m et het ontw ikkelen van prod ucten w aarbij d e kaart een centrale rol speelt. Aa nsluiting op d e rijksinitiatieven (PDOK en GEOZET) is er vooralsnog niet, hoew el d e belangstelling hiervoor er w el is.

4.1.3 Behoefte vanuit overheidsorganisaties Behoefte aan overheidsinfrastructuur bij Rijk, Provincies en W aterschappen evident Uit d e inventarisatie is gebleken d at d e behoefte aan een generieke overheid sview er, gekoppeld aan d e infrastructuur van PDOK groot is. N iet alleen bij d e rijksoverheid s-



Ministerie van BZK

organisaties d ie (voor een d eel) partner zijn binnen PDOK, m aar ook bij provincies en w aterschappen. Al d eze organisaties zien voor d e toekom stige sectorale doorontw ikk eling PDOK als leidend e infrastructuur. Overigens is hierm ee niet gezegd d at d it bet ekent “voor en d oor d e overheid ”. Een d ergelijke voorziening kan heel goed d oor priv ate partijen w ord en geleverd . Wel ond er regie en voorw aard en van d e overheid . Dit geld t ook voor d e overheid sview er GEOZET. De provincies zien GEOZET als belan grijke potentiële opvolger van d e Flam ingo view er. A anbod markt bij gemeenten lijkt afdoende Waar d e behoefte bij rijk, provincies en w aterschappen vrij eend uidig is, is d ie bij d e gem eenten een stuk m ind er d uid elijk. Voor een deel ligt dit aan d e grote diversiteit van d e gem eentelijke organisaties (Den H aag laat zich bijvoorbeeld niet vergelijken met Om m en). Maar het ligt ook aan de focus van d e gem eentelijke prod ucten en d iensten. H et aanbod van d e markt lijkt vold oend e te zijn. Wel leeft binnen d e g em eenten het gevoel d at ied er voor zich het w iel opnieuw m oet uitvind en (kennis, tijd en investeringen). Vanuit d at oogpunt is er w el behoefte aan generieke voorzieningen zoals een geoview er. Daarnaast bestaat er d e vraag naar een eend uid ige m anier om basisregistraties te ontsluiten via een geo-view er. Vand aar ook d at er bij gem eenten veel belangstelling is voor aansluiting bij PDOK en het gebruik van d e GEOZET-view er. Behoefte aan basis services (voor ontsluiting basisregistraties) De behoefte aan een aantal basis services om minim aal d e basisregistraties op een gestand aard iseerd e m anier te kunnen ontsluiten via d e eigen w ebview er is breed aanw ezig. H et gaat d aarbij nad rukkelijk om (in eerste instantie) d e ontsluiting. Dit w ord t breed als overheid staak gezien. De bereid heid hiervoor te betalen, is echter gering. Met nam e gemeenten vind en d it niet reëel gezien d e grote investeringen d ie zij al hebben m oeten d oen in het opbouw en van basisregistraties zoals d e BAG.

4.1.4 Google Maps Google M aps is marktleider, ook bij commerciële aanbieders H oew el, zoals eerd er geconstateerd , er geen ranglijst te m aken valt van gebruikte geoview ers, is het evid ent d at Google Maps toepassingen (d e view er in com binatie m et d e kaart) breed w ord en gebruikt. Ook d e aanbied ers van com m erciële prod ucten en d ie nsten m aken bijna zond er uitzond erin g gebruik van Google Maps. Van d e and ere verg elijkbare toepassingen (Microsoft BIN G m aps en Yahoo!) zijn geen voorbeeld en aangetroffen. Gesteld kan w ord en d at Google Maps alom vertegenw oord igd is in d e overheid s geo-inform atievoorziening. Overheid maakt geen gebruik van betaalde licentie van Google M aps Opvallend is d at geen enkele van d e geïnterview d e overheid sorganisaties gebruik m aakt van d e Google Maps Prim ier licentie of d it in overw eging heeft genom en. Lan-



Ministerie van BZK

d elijk zijn er enkele overheid sorganisaties d ie een d ergelijke licentie hebben. Diverse geïnterview d e organisaties w aren w el op d e hoogte van d eze m ogelijkheid m aar is uiteind elijk geen serieuze optie gew eest. Opvallend , om d at is g ebleken d at een d eel van d e bezw aren tegen Google Maps d oor een d erg elijke licentie kan w ord en w eggenom en. N iet of nauwelijks tegenmaatregelen bij gebruik Google M aps In hoofd stuk 2 zijn d e beperkingen van Google Maps, vanuit d e uitgangspunten van d e overheid , benoem d . Tevens zijn m ogelijke tegenm aatregelen beschreven , te w eten:













Geconstateerd is d at d ergelijke tegenm aatregelen niet of nauw elijks w ord en toeg epast. Voor een d eel heeft d it te m aken m et onbekendheid m et d e m aatregelen, zeker om d at d eze een m eer gespecialiseerd e technische inrichting betreffen w aarvan d e kennis veelal niet aanw ezig is binnen d e organisatie. Verd er is het opvallend d at veel, m eest kleinere gem eenten, op het stand punt staan van “w e zien w el w aar het schip strand t” of “w e m erken w el w anneer w e d oor een jurid isch -bestuurlijke uitspraak w ord en teruggefloten”. Ook op lokaal bestuu rlijk niveau (colleges, gem eenterad en) heerst m eer het beeld van trots d at de gem eente m et haar d ienstverlening m ee kan gaan in d e p opulariteit van Google d an d at m en terughoud endheid of kritisch is. Relevantie van privacy aspect is onderwerp van discussie Privacy is een essentieel aspect bij de ontsluiting van overheidsinformatie. Over de vraag in hoeverre privacy is gewaarborgd bij Google (Maps) blijkt een onderwerp van discussie. Google zelf geeft aan dat er geen persoonlijke informatie wordt opgeslagen. Ook belandt informatie die organisaties via Google Maps applicatie publiceren niet op de server van Google. Volgens Google vormen persoonsgerelateerde gegevens geen issue in hun business model en gaat het slechts om ‘creating more content on the Internet’. Gebruiksvoorwaarden van Google M aps zijn onduidelijk en aan verandering onderhevig Geconstateerd is, d oor eigen ond erzoek en d oor ervaringen van and eren, d at d e g ebruiksvoorw aard en en licentie bepalingen van Google Maps d e nod ige ond uid el ijkhed en bevatten. Er zijn veel d oorverw ijzingen naar and ere (vaak Engelst alige) bepalingen w aarin w eer nieuw e term inologieën w ord en gehanteerd . Bovend ien blijken voo rw aar-



Ministerie van BZK

d en aan verand eringen ond erhevig. H et is d aarom lastig een com pleet en eend u idig beeld te krijgen over w at kan en w at niet kan. Google lastig benaderbaar als organisatie Google is bij uitstek een netw erkorganisatie d ie vooral “d igitaal” is georganiseerd . Bijna alle comm unicatie (vragen, problemen e.d .) w ord t d igitaal afgehandeld . De pers onele organisatie is d aaraan ond ergeschikt en heeft m ed e d aard oor geen “ge zicht”. Daard oor is Google als organisatie lastig concreet bereikbaar en aanspreekbaar. De ervaringen tijd ens het ond erzoek ond erschrijven d it.

4.2 Aanbevelingen 4.2.1 Inleiding De aanbevelingen hebben betrekking op d rie sporen: d e verd ere on tw ikkeling van d e generieke overheid sview er (GEOZET) en d e infr astructuur van PDOK, d e rol van d e overheid hierbij en tot slot d e w enselijkheid voor verd ere uitw erking van beleid sk ad ers en richtlijnen.

4.2.2 Ontw ikkeling overheids geo-view er Google M aps heeft al een rol bij de overheidsinformatievoorziening H et bred e gebruik van Google Maps d oor overheid sorganisaties is een feit. Voor een d eel kom t d it d oord at er geen volw aard ig en vergelijkbaar alternatief is (eenvoud ig in gebruik, breed geaccepteerd , goed koop). Aan d e and ere kant is ook d e onw enselijkheid van een aantal gebruiksvoorw aard en en toegankelijkheid (w ebrichtlijnen). De eerste stap is de ontw ikkeling van een volw aard ig alternatief d at vold oet aan de rich tlijnen d ie d e overheid zichzelf stelt. Pas d an kunnen realist ische afw egingen w ord en gem aakt d oor overheid sorgan isaties. Tot d ie tijd zal Google Maps een belangrijke rol blijven spelen. H et vergroten van het bew ustzijn bij overheid sorganisaties en het i mplem enteren van d e eerder beschreven tegenm aatregelen zijn w el nod ig (zie paragraaf 2.2.2). GEOZ ET rol binnen privacygevoelige domein van de overheidsinformatievoorziening Aansluitend op w at hierboven is beschreven , kan w ord en bevestigd dat er een bestaansrecht is voor een overheid sview er als GEOZET. Dit zal vooral in het privacygevoelige d om ein van d e overheid sinform atievoorziening zijn. H oew el Google aangeeft d at zij geen belang heeft bij persoonsgegevens, w il nog niet zeggen d at d e privacy is gew aarborgd . Doorontwikkeling GEOZ ET aan de markt GEOZET is initieel d oor d e overheid zelf ontw ikkeld . H et eerste pr od uct staat, zij het d at het op m om ent van schrijven van d eze rapportage nog niet beschikbaar is gekom en



Ministerie van BZK

via overheid .nl. H et is logisch d e d oorontw ikkeling aan d e m arkt of een com m unity over te laten. H et is echter niet op voorhand te zeggen of d it d oor d e markt w ord t o pgepakt. Dit is een vraag-aanbod kw estie w aarbij er een d uid elijke overheid svraag m oet zijn. De overheid zal d an actief m oeten inzetten op het activeren van een com m unity voor w aarborgen overheid srichtlijnen en uitgangspunten. Inzetten op aansluiting gemeentelijke producten en diensten De gem eentelijke overheid w as tot nu toe niet in beeld bij d e ontw ikkeling van GEOZET. Daar ligt echter w el een grote potentiële afnem er. De aans luiting is echter niet vanzelfsprekend . De gem eenten richten zich im mers m eer en m eer op toepassingen voor specifieke gemeentelijke prod ucten en d iensten . Daarnaast is het verstandig aansluiting te zoeken bij sam enw erkingsverbanden (GovUnited , D!m pact, KIN G e.d .) en/ of CMS leveranciers.

4.2.3 Rol overheid Richten op data infrastructuur en randvoorwaarden Uit hoofd stuk 2 blijkt d at w ebsites d ie overheid sinform atie d oor m id d el van een geoview er aanbied en een grote vlucht nemen. Comm erciële partijen lopen op d it gebied voor op d e overheid en blijven d it hoogstw aarschijnlijk d oen. Daarom moet d e focus van d e overheid vooral liggen op d ata infrastructuur (inclusief basisservices), w aarm ee m inimaal basisregistraties binnen een view er op een eend uid ige m a nier ku nnen w ord en gepresenteerd . H et ontw ikkelen van prod ucten kan d e overheid aan d e m arkt of com m unity overlaten. De overheid zal zich m oeten richten op het aangeven van de rand voorw aard en en richtlijnen.

4.2.4 Gew enst beleidskader en richtlijnen Google M aps Google Maps (d e gratis versie) kan een rol spelen bij d e ontsluiting van overheid sinform atie, m aar in een specifiek toepassingsgebied . De r ijksoverheid moet echter d e grens bep alen bij w elke d iensten w el en bij w elke d iensten geen gebruik van Google Maps kan plaatsvin d en en ond er w elke voorw aard en. Een ond erscheid zou gem aakt m oeten w ord en tussen prod ucten en d iensten w aarvoor er w einig jurid ische cons equenties zijn bij gebruik van Google Maps (w aarbij bijvoorbeeld d e kaart “slechts” een locatie aand uid ing is) en inform atievoorziening w aar er w el d egelijk jurid ische consequenties kunnen spelen (situ aties w aar d e ondergrond een betekenis heeft zoals bij bijvoorbeeld bestem m ingsplannen). Richtlijnen gebruik Google M aps Overheid sorganisaties zijn nauw elijks bekend met m ogelijke tegenm aatregelen bij het gebruik van Google Maps (zie paragraaf 2.2.2). De rijksoverheid zou deze ond er d e



Ministerie van BZK

aand acht m oeten brengen bij d e d iverse overheidsorganisaties. H et is uiteraard aan de overhed en zelf om hierin verd er een afw eging te m aken. In gesprek met Google Rijksoverheid zou m et Google in gesprek kunnen gaan over m et nam e d e w ebrichtli jnen. Gezien het bred e gebruik van Google Maps op overheid sw ebsites is er een belang voor zow el Google als de overheid om hier m ogelijke verbeteringen te realiseren . Of de gebruiksvoorw aard en als ond erw erp van gesprek zinvol is, is tw ijfelachtig. H et zou d an im m ers m oeten gaan over m ogelijke toepassingen van d e niet -gratis licentie voor d e overheid . Reikwijdte basisregistraties Er bestaat veel ond uid elijkheid over d e concrete uitw erking van het uitgangspunt van “gebruik basisregistraties voor d e uitvoering van hun publieke taken ”. Tot hoe ver reikt d eze verplichting als het gaat om kaartinform atie en kaartond ergrond en? Is voor alle u itingen op een kaart verplicht gebruik van basisregistraties nod ig? Ook als de inform atieplicht al via and ere kanalen is afged ekt (het publiceren van bekend m aki ngen als lijst op d e w ebsite bijvoorbeeld)? Met het beschikbaar kom en van d e Basisregistratie Ad ressen en Gebouw en (BAG) en Basisregistratie Topografie (BRT) en op term ijn d e Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) w ord en d eze vragen actueler. Kortom , er is een nad ere uitw erking nod ig van d e reikw ijd te van d e w ettelijke ve rplichting van het gebruik van basisregistraties bij het publiceren van overheid sinfo rm atie op een kaart. H ier ligt een taak voor d e rijksoverheid . W ebrichtlijnen Op d it m om ent zijn overheid sorganisaties nauw elijks op d e hoogte van de w ebrichtlijnen. Zij w erken m ed e daard oor nog niet volgens d eze richtlijnen. Recentelijk heeft het m inisterie van Binnenland se Zaken (bij m onde van m inister Donner) te kennen geg even d at d e richtlijnen geen verplichting zullen w ord en. Dit betekent d us d at d e richtlijnen vooral m eer bekend m oeten w ord en. H et succes van het prom oten van GEOZET als geo-view er die aan d eze w ebrichtlijnen vold oet, staat of valt m et de bekendheid m et d eze w ebrich tlijnen.



Ministerie van BZK

Literatuur [1] Eind rapport GoogleDURP; RGI, Ruim te voor Geo-inform atie (RGI 314), 15 april 2008; [2] Gebruik van Google Earth en Maps voor d e elektronische d iens tverlening van de gem eentediensten (interne ad viesnotitie); g em eente Am sterd am , 12 februari 2008; [3] DSB op d e Kaart: selectie w eb-GIS voor d e burger (intern ICT beleidstuk); gem eente Den H aag, 20 februari 2008; [4] De jurid ische kant van GIS op Internet (interne ad viesnotitie); m inisterie van LN V – DLG, 3 m aart 2008; [5] Ond erzoek and ere view er GISWeb (interne adviesnotitie), Gem eentew erken g em eente Rotterd am (RD126), 27 november 2007. Uitgezonderd van [1] betreffen het interne notities en rapportages die derhalve niet openbaar zijn. Gebruikte w ebsites:



w w w .google.com



http:/ / m aps.google.nl



w w w .bing.com/ m aps



http:/ / m aps.yahoo.com



w w w .openlayers.org



w w w .openstreetm ap.nl



w w w .vergunningenkaart.nl



w w w .verbeterd ebuurt.nl



w w w .nieuw eplannen.nl



http:/ / view er.ltc.falk.nl



Websites van geïnterview d e organisaties



Ministerie van BZK

Bijlage 1 - Lijst met geïnterview de organisaties Organisatie Gemeent en Den H aag N ijm egen Am sterd am (DPG) Alphen a/ d Rijn Assen Culem borg Delfzijl, Appingedam , Loppersum (DAL) Eind hoven Groningen Zwolle Om m en Rotterd am Capelle a/ d IJssel Apeld oorn Prov incies Groningen Utrecht Overijssel Geld erland Rijksov erheidsorganisat ies Ministerie BZK Ministerie ELI (voorm . LN V/ DLG) Ministerie I&M (voorm . VROM) Ministerie I&M (voorm . VROM) Ministerie I&M (RWS/ DID) Kad aster W at erschappen H et Waterschapshuis Waterschap Zuid erzeeland Waterschap De Dom m el Experts TU Delft – OTB Geon Lev eranciers GovUnited (gem eentelijk sam enwerkingsverband ) D!im pact (gem eentelijk sam enw erkingsverband ) SWIS Google



Ministerie van BZK

Bijlage 2 - Vragenlijst interview s In d it overzicht zijn d e (hoofd)vragen beschreven van d e interview s (face to face of telefonisch). Er is ond erscheid gem aakt in overheid sorganisaties, experts en levera nciers. De vragen zijn een leid raad gew eest voor d e gesprekken. Overheidsorganisaties Algemeen

    

Werkt uw organisatie op ICT-gebied sam en m et and ere organisaties? Is uw organisatie aangesloten bij een (gem eentelijk) sam enw erkingsverband, zoals GovUn ited of D!mpact? H eeft u een vaste leverancier voor uw w ebsite/ CMS en zo ja, w elke? Is er een gebruikersgroep w aaraan uw organisatie deelneem t? Bied t uw organisatie overheid sinform atie aan via een kaart op d e w ebsite (bijvoorbeeld voor het tonen van b ekend m akingen, vergunningen, m eld ingen OR, w erkzaam h ed en e.d .)?

Indien niet : Afw egingen

   

Wat is hier d e red en voor (afw egingskad er)? Zijn d e gebruikers tevred en over d e huid ige w ebsite? Bestaat er bij d e gebruikers een (groeiend e) behoefte aan ruim telijke inform atie/ zoekingangen? Is uw organisatie van plan om in d e (nabije) toekom st een kaart te gaan gebruiken op d e w ebsite om zo overheid sinform atie beschikbaar te stellen?

 

Wie in uw organisatie bepaalt of er kaarten/ geo -view ers word en gebruikt op d e w ebsite en w elke kaarten/ geo view ers er gebruikt w ord en (vanuit Com m unicatie / CMS / Webreda ctie of vanu it Geo-specialism e)? Bestaan hier al id eeën over? o Afw egingen d ie een rol gaan spelen (leverancier, kosten, jurid ische aspecten, (gebruiks)gem ak, etc.) o Voorkeur voor bepaald type viewer (gratis com m erciële geo -view er, not-for-profit alternatief of nietgratis com merciële geo-view er)? o Doelgroep? o Inhoud ?

 

H eeft d e vaste leverancier van uw w ebsite/ CMS ervaring m et kaarten? Welke oplo ssing(en) bied t d eze aan? Met w ie w erkt uw leverancier sam en? H oe verloopt het besluitvorm ingsproces bij d e vaste leverancier? Is er een gebruikersgroep? Zit u d aar in? Is d aar w el eens gesproken over het gebruik van kaarten?



Zou u een gratis com m erciële view er zoals Google en BIN G maps w illen gebruiken op uw (ove rheid s)w ebsite? Waarom w el of waarom niet?

Generieke oplossing

   

In hoeverre bestaat de behoefte om te voldoen aan w ebrichtlijnen, basisregistraties, altern atief voor google, etc.? Denkt u d at and ere organisaties m et soortgelijke afw egingen te m aken hebben als het gaat om gebruik van kaarten op overheid sw ebsites? Zou u m et and ere organisaties een sam enw erking w illen aangaan om te kom en tot een bet ere oplossing voor het tonen van kaarten op uw overheidsw ebsite? Als er een kant-en-klare oplossing zou zijn d ie (beter) vold oen aan het N ed erland se ove rheid seisen, zou u daar d an gebru ik van w illen m aken?



Ministerie van BZK

 

Wat zoud en d e maxim ale kosten m ogen zijn voor een d ergelijke oplossing (eenm alig + jaa rlijks) Wat zou u van een land elijke organisatie verwachten (qua ond ersteuning)?

Indien w el:

  

Wat is d e bron van d eze kaart(en)? Maakt uw organisatie gebruik van een (com m erciële) d ienst van een and ere partij of heeft uw organisatie hiervoor een eigen view er op de w ebsite? In het geval van een com m erciële d ienst, is bekend w elke view er d aarvoor word t gebruikt?

Type geo-viewer

  

Waarom gebruikt u een kaart voor overheid sd ienstverlening en w ie gebruikt d e kaart het m eest? Wat zijn d e belangrijkste inhoud elijke kenm erken en functionaliteit van d e geo -view er? Om wat voor type geo-view er gaat het? o Een gratis com m erciële geo-view er (zoals Google Maps); o Een not-for-profit alternatief (waarond er open source prod ucten); o Een niet-gratis com merciële geo-view er (van een geo-softw are leverancier).Wie is d e leverancier van d e geo-viewer?

 

Is het een ond erd eel van een Content Management Systeem (CMS?)? Wat zijn d e kosten van d eze oplossing voor uw organisatie? (eenm alig + jaarlijks)

Afw egingskader



Welke afw egingen zijn er gemaakt voor d e keuze van leverancier of prod uct ? o Inhoud elijk / functioneel o Technisch / architectuur o Open source / closed source o Jurid isch (gebruiksvoorw aard en, privacy e.d .) o Kosten o (Gebruiks)gem ak

  

In hoeverre spelen jurid ische aspecten een (belangrijke) rol? In hoeverre spelen w ebrichtlijnen m ee voor d e keuze? Is er een afw egingskad er gebruikt voor het m aken van d e keuze? Zo ja, is er een a d vies/ notitie/ verslag w aarin d e gekozen oplossing w ord t ond erbouw d ?

 

Wie in uw organisatie bepaalt of er kaarten/ geo -view ers word en gebruikt op d e w ebsite en w elke kaarten/ geo view ers er gebruikt w ord en (vanuit Com m unicatie / CMS / Webreda ctie of vanuit Geo-specialism e)? Is d it te beïnvloed en of maakt d e (CMS) leverancier d e keuze (ond erd eel van een pa kket)?

Tegenmaatregelen

      

Zijn d e gebruikers tevred en over d e geo-viewer en w elke w ensen bestaan er nog? Wat ziet u zelf als grootste voord elen van eigen toepassing? Wat ziet u zelf als grootste nad elen van eigen toepa ssing? Bent u in d e praktijk tegen problem en aangelopen bij het gebruik of m isbruik? Welke risico‟s ziet u? Zijn er bepaald e tegenmaatregelen genom en om d e risico‟s te beperken? H eeft uw organisatie op d it punt een expliciete afw eging gem aakt? Zo ja, is hiervan een advies/ notitie/ verslag beschikbaar?



Zou u een gratis com m erciële view er zoals Google en BIN G maps w illen gebruiken op uw (ove rheid s)w ebsite? Waarom w el of waarom niet?



Ministerie van BZK

Generieke oplossing

  

In hoeverre bestaat de behoefte om te voldoen aan w ebrichtlijnen, basisregistraties, altern atief voor google, etc.? Denkt u d at and ere organisaties m et soortgelijke afw egingen te m aken hebben als het gaat om gebruik van kaarten op overheid sw ebsites? Zou u m et and ere organisaties een sam enw erking w illen aangaan om te kom en tot een bet ere oplossing voor het tonen van kaarten op uw overheidsw ebsite?

  

Als er een kant-en-klare oplossing zou zijn d ie (beter) vold oen aan het N ed erland se ove rheid seisen, zou u daar d an gebruik van w illen m aken? Wat zoud en d e maxim ale kosten m ogen zijn voor een d ergelijke oplossing (eenm alig + jaa rlijks) Wat zou u van een land elijke organisatie verwachten (qua ond ersteuning)?

Vragenlijst experts Algemeen

 

Bent u bekend m et d e afw egingen van overheid sorganisaties d ie een rol spelen bij d e keuze voor een bepaald type geo-view er (gratis com m erciële geo-view er, not-for-profit alternatief of niet-gratis com m erciële geo-view er)? Welke afw egingen spelen volgens u d e grootste rol: o Inhoud elijk / functioneel o Technisch / architectuur o Open source / closed source o Jurid isch (gebruiksvoorw aard en, privacy e.d .) o Kosten o (Gebruiks)gem ak

 

Wat gaat er m is als d eze afw egingen niet goed w ord en gemaakt? Wie bepaalt volgens u d e keuze voor een geo-view er? o Overheid sorganisatie: Com m unicatie / CMS / Webredactie o Overheid sorganisatie: Geo-specialism e o Leveranciers (van CMS‟sen) o Externe adviseurs



Wie zou d it volgens u moeten bepalen?

Gratis commerciële geo-viewers



Overhed en maken voor d e inform atie-ontsluiting naar burgers en d erd en steed s m eer gebru ik van com m erciële toepassingen. Op het vlak van geo-inform atie bv via Google Maps en BIN G m aps. H oe kijkt u aan tegen d eze on tw ikkelingen?

  

Wat ziet u als belangrijkste voor- en nad elen van d ergelijke view ers? Vind t u overhed en voldoend e kritisch bij het m aken van keuzes voor eventuele com m erciële toepassingen? Vind t u dat com m erciële toepassingen (m et verwante com m erciële d oelstellingen) zijn te verenigen m et d e taken en verantwoord elijkheden van overhed en?



Binnen w elke randvoorwaard en zoud en overhed en wel gebruik kunnen m aken van d ergelijke comm erciële to epassingen?

 

Zijn er bepaald e tegenmaatregelen w aarm ee overhed en d e risico‟s kunnen beperken? Vind t u d at d e overheid zelf voor alternatieven moet zorgen (bijvoorbeeld d oor het ontw ik kelen van Google Mapsachtige toepassingen)?

Generieke oplossing



Ministerie van BZK

  

Ziet u een behoefte aan een view er d ie (beter) vold oet aan eisen van d e overheid ? H oe zou d ie er het best kunnen kom en? In het kad er van GEOZET is er een view er ontw ikkeld . Vind t u d at d eze aangebod en zou m oeten w ord en aan overhed en als één unieke stand aard oplossing (bijvoorbeeld door m id d el van een land elijke voorziening) of d oor d eze beschikbaar te stellen aan leveranciers (bijvoorbeeld open source prod uct)?



Wat ziet u als mogelijke toekom stige ontw ikkelingen op het gebied van geo-view ers?

Vragenlijst leveranciers Lev eranciers product en en diensten “v ia de kaart ”: Algemeen



Kaartmateriaal vorm t een steed s belangrijker ond erd eel van d e inform atievoorziening van overhed en naar burgers en d erd en. Hoe kijkt u aan tegen deze ontw ikkeling?

 

Is er veel vraag naar om kaarten te im plem enteren op overheid sw ebsites? Er w ord t vaak gebruik gem aakt van gratis com m erciële view ers zoals Google Maps en BIN G maps. In hoeverre m aakt uw prod uct gebruik van d ergelijke toepassingen?



In hoeverre is uw p rod uct gebonden aan een bepaald e view er toepassing (gratis com m erciële geo-view er, not-forprofit alternatief of niet-gratis comm erciële geo-view er)?



Welke afw egingen w ord en er door u als leverancier gemaakt bij d e keuze voor een bepaald e view er? o Inhoud elijk / functioneel o Technisch / architectuur o Open source / closed source o Jurid isch (gebruiksvoorw aard en, privacy e.d .) o Kosten o (Gebruiks)gem ak



Op elke manieren word en risico‟s afged ekt zoals: o Beperkte m ogelijkhed en voor professioneel gebruik (w aar w ellicht veel d ienstverleningstoepassingen ond er vallen); o Afhankelijkheid van leverancier (bijv. Google) t.a.v. d e continuïteit van de d ienst.

     

Zijn hier afspraken over m et d e leveranciers? In hoeverre word en overhed en betrokken bij d ergelijke afw egingen? In hoeverre word t d it door overhed en zelf aanged ragen? Zijn d e overhed en goed op d e hoogte van d e gebruiksvoorwaard en van uw prod uct? In hoeverre w ijst u overh ed en op d eze voorwaard en? Bent u bekend m et d e eisen d ie d e overheid stelt bij gebruik van d ergelijke toepassingen (w ebrichtlijnen, gebruik svoorw aard en, gebruik basisregistraties, risico‟s)?

    

In hoeverre stellen overheid sorganisaties d ergelijke eisen aan uw prod uct? Welke m ogelijkhed en ziet u om aan d e bezwaren tegem oet te k om en? Welke concrete tegenmaatregelen w ord en genomen of heeft u voor ogen? In hoeverre kom t u tegem oet aan specifieke vragen en w ensen van overhed en? Wat ziet u als mogelijke toekom stige ontw ikkelingen op het gebied van geo-view ers?

Google: Algemeen



Ministerie van BZK



Er w ord t steed s m eer gebruik gem aakt van geo-view er toepassingen / uw view er d oor overh ed en. H oe kijkt u aan tegen d eze ontw ikkeling?

  

Zijn d e overhed en goed op d e hoogte van d e gebruiksvoorwaard en van uw prod uct? In hoeverre w ijst u overh ed en op d eze voorwaard en? Overhed en lopen vanw ege hun maatschappelijke rol tegen een aantal beperkingen aan zoals: o Verplicht gebruik basisregistraties (ook voor d e kaartond ergrond en); o Webrichtlijnen; o Jurid ische kad ers (privacy w etgeving e.d .); o Overige risico‟s. o H oe kijkt u aan tegen d eze situatie?

     

Welke m ogelijkhed en zijn er (op korte term ijn en lange term ijn) om tegem oet te kom en aan deze bezw aren? Welke tegenmaatregelen kunnen overhed en treffen? H oe kijkt u aan tegen d e toegankelijkheid van geo-view ers i.r.t. d e webrichtlijnen? In hoeverre kom t u tegem oet aan specifieke vragen en w ensen van overhed en? Welke interesse is er ten aanzien van de overheid sbasisregistraties? Wat ziet u als mogelijke toekom stige ontw ikkelingen op het gebied van geo-view ers?



Ministerie van BZK

Gebruik geo-viewers op overheidswebsites

Recommend Documents