GIDS VOOR OUDERS
Zippy’s
Vrienden
Gezond zijn W
e besteden veel aandacht
te
aan de lichamelijke
moeilijkheden om te gaan.
onderhouden
en
beter
met
gezondheid van onze kinderen. We zorgen dat ze goed eten,
Deze gids voor ouders gaat over het
we kleden ze in de winter warm
lesprogramma
aan en laten ze sporten om fit te
dat
blijven.
vijf- tot zevenjarige kinderen deze
speciaal
Zippy’s is
Vrienden,
ontwikkeld
om
vaardigheden op school aan te Maar besteden we ook genoeg
leren. U vindt in deze gids informatie
aandacht
psychische
over wat uw kind in de Zippy-lessen
gezondheid? Hoe denken ze over
leert en wat u zelf kunt doen om uw
zichzelf, hoe gaan ze met andere
kind optimaal van het programma
kinderen om, hoe reageren ze op
te laten profiteren.
aan
hun
moeilijkheden en teleurstellingen?
‘Als we jonge kinderen leren om met moeilijkheden om te gaan, zijn ze in hun latere leven beter in staat om
Psychische gezondheid is essentieel voor ons geluk en welbevinden. Zelfs heel jonge kinderen kunnen verschillende
strategieën
leren
om goede relaties met anderen
problemen en crises te hanteren.’ - Paul Rubenstein, voormalig voorzitter Partnership for Children
Omgaan met
moeilijkheden ‘Wat mij opvalt is dat ouders verbaasd zijn als ze ontdekken dat kinderen kunnen leren om met
Iedereen krijgt in zijn leven te maken met problemen en moeilijkheden.
V
olwassenen hebben ruzies en
maken. Ze maken ruzie op het schoolplein
meningsverschillen. Ze voelen zich
of zijn jaloers op een broer of zus. Soms
ongelukkig of onzeker op het werk. Hun
zijn de problemen groter. Ze moeten van
problemen om te gaan,
relatie loopt stuk. Een familielid overlijdt.
school veranderen, of worden gepest.
maar op deze leeftijd
Ze kunnen vaak moeilijk onder woorden
zijn het kleine sponsjes:
brengen wat ze voelen.
Voor kinderen geldt hetzelfde als voor
Wie effectieve strategieën kan bedenken
ën ze ter beschikking hebben, hoe groter
ze nemen alles op. Uit onderzoeksresultaten
volwassenen. Hoe meer copingstrategieom met moeilijkheden om te gaan, de zo-
de kans is dat ze succesvol met een pro-
blijkt dat het programma
genaamde copingstrategieën, voelt zich
bleem kunnen omgaan.
kinderen echt helpt.’
beter. Onderzoek heeft aangetoond dat
- Caroline Egar, Programma directeur Zippy’s Vrienden
hoe creatiever iemand is in het bedenken
De ervaring heeft geleerd dat vijf- en zes-
en toepassen van oplossingen voor een
jarigen al begrijpen dat er verschillende
probleem, hoe groter de kans is dat hij of
manieren zijn om met een situatie om te
zij succesvol met het probleem kan om-
gaan en dat je nieuwe manieren kunt le-
gaan.
ren om met moeilijkheden om te gaan. De vaardigheden die ze jong aanleren, zullen
Ook kinderen krijgen met moeilijkheden te
ze hun leven lang blijven gebruiken.
‘In het algemeen is iedereen het erover eens dat dit programma de relaties tussen kinderen onderling en tussen kinderen en leerkrachten verbetert, en dat kinderen leren met alledaagse moeilijkheden om te gaan.’ - Evaluatieverslag
U
it onderzoek blijkt dat goede leerprestaties weinig invloed hebben
op de vaardigheden van een kind om op een positieve manier met alledaagse teleurstellingen en uitdagingen om te gaan, zelfdiscipline te tonen, hechte en langdurige relaties aan te gaan en een gelukkig en tevreden leven te leiden. Natuurlijk zijn leerprestaties belangrijk, maar het is dus ook belangrijk om de psychische gezondheid van kinderen te bevorderen.
Op scholen waar kinderen positief over zichzelf en elkaar denken, leren ze aantoonbaar beter en gaan hun leerprestaties vooruit.
Coping is alles wat we doen om met een stressvolle en moeilijke situatie om te gaan. Een effectieve copingstrategie: - verandert de situatie of zorgt dat je je beter voelt, of beide;
Daarom is er Zippy’s Vrienden. Een trainingsprogramma dat de kinderen vaardigheden aanleert om met alledaagse tegenslagen en moeilijkheden om te gaan, waardoor ze beter in staat zijn om met alledaagse problemen om te gaan en een gelukkiger leven kunnen leiden.
- doet jezelf en anderen geen pijn.
Wat is
Zippy’s Vrienden? Z
ippy’s Vrienden is ontwikkeld om
Zippy’s Vrienden bestaat uit zes modules. Bij elke
de psychische gezondheid van alle
module hoort een verhaal. Uw kind zal u ongetwijfeld
schoolgaande kinderen te bevorderen,
vertellen over Zippy de wandelende tak, en de
ongeacht hun emotionele of cognitieve
jongens en meisjes die zijn vriendjes zijn. In de
competentieniveau. Het programma
verhalen worden de kinderen geconfronteerd met
richt zich niet op een specifieke
onderwerpen waar alle jonge kinderen mee te maken
doelgroep van kinderen met problemen.
krijgen: vriendschap, vrienden maken en verliezen,
Het programma wordt aangeboden aan
pesten, verandering en verlies, en opnieuw beginnen.
de groepen 2 en 3 van de basisschool
Bij elk verhaal hoort een set kleurige vertelplaten.
en duurt 24 weken, met één les per
Naast een gesprek over het verhaal bestaat elke
week. De leerkracht van uw kind is
module uit activiteiten als tekenen, rollenspellen en
speciaal opgeleid om dit lesprogramma
spelletjes. De ervaring heeft geleerd dat kinderen de
te geven.
lessen heel leuk vinden.
Kinderen leren: • Hun gevoelens herkennen en uiten
• Omgaan met pesten
• Zeggen wat ze willen zeggen
• Conflicten oplossen
• Aandachtig luisteren
• Omgaan met verandering en verlies,
• Om hulp vragen
waaronder sterven en dood
• Vrienden maken en blijven
• Zich aanpassen aan nieuwe situaties
• Omgaan met eenzaamheid en afwijzing
• Anderen helpen
• ‘Het spijt me’ zeggen
Z
ippy’s Vrienden reikt de kinderen geen pasklare oplossingen aan. Integendeel,
de kinderen worden gestimuleerd zelf na te denken en hun eigen oplossingen voor problemen te bedenken. Kinderen oefenen om oplossingen te kiezen die hen helpen om zich beter te voelen, maar die tegelijkertijd anderen geen pijn doen. Kijk voor meer informatie over Zippy’s Vrienden op www.partnershipforchildren.org.uk
Onder de loep Zippy’s Vrienden bestaat uit zes modules van vier lessen. Elke module behandelt een ander onderwerp. In onderstaande samenvatting ziet u in een oogopslag wat uw kind gaat leren. MODULE 1
‘opener’ en leren zich vrijer uit
worden in het bijleggen van
lessen wordt besteed aan een
GEVOELENS
te drukken.
ruzies. Speciale aandacht gaat
bezoek aan een begraafplaats.
uit naar pesten en wat kinderen
Misschien verbaast het u, maar
De kinderen gaan praten over gevoelens als je verdrietig,
MODULE 3
kunnen doen als ze zelf of als
deze les wordt vaak genoemd
blij, boos, jaloers of zenuw-
RELATIES AANGAAN EN
anderen worden gepest.
als de meest geslaagde les van
achtig voelen. Ze oefenen om
VERBREKEN
in verschillende situaties hun
Deze module gaat over vriend-
MODULE 5
gevoelens te uiten en ontdek-
schap. Kinderen leren vrienden
OMGAAN MET VERANDE-
MODULE 6
ken manieren om zichzelf beter
maken en vrienden blijven, en
RING EN VERLIES
COPING
te voelen.
hoe ze met eenzaamheid en
Deze module gaat over omgaan
In de laatste module wordt sa-
afwijzing kunnen omgaan. Ze
met kleine en grote veran-
mengebracht wat de kinderen
MODULE 2
oefenen ‘het spijt me’ zeggen
deringen. De ingrijpendste
hebben geleerd over zoeken
COMMUNICATIE
en hoe ze een ruzie met een
verandering is een sterfgeval.
naar verschillende manieren
In deze module leren kinderen
vriend kunnen bijleggen.
Praten over sterven en dood is
om met problemen om te gaan,
voor veel volwassenen taboe,
anderen helpen en je aanpas-
effectief communiceren. Ze
het hele Zippy-programma.
leren luisteren naar anderen,
MODULE 4
maar voor kinderen meestal
sen aan nieuwe situaties. De
hulp vragen en zeggen wat ze
CONFLICTEN OPLOSSEN
geen probleem. Ze maken vaak
laatste les is het feest. Tijdens
willen zeggen, ook in lastige
Na deze module over conflicten
dankbaar van de gelegenheid
een plechtige ceremonie krijgen
situaties. Gesloten kinderen
oplossen merken leerkrachten
gebruik om open over dit on-
de kinderen een kroontje en
worden in deze lessen vaak
dat kinderen snel vaardiger
derwerp te praten. Een van de
een diploma uitgereikt.
Zippy werkt!
merkten in het gedrag van hun kind veranderingen
Zippy’s Vrienden is grondig getest en geëvalueerd.
D
‘72% van de ouders
op die ze toeschreven aan deelname aan het
e ontwikkeling van het
werken, beter voor zichzelf
ineffectieve strategieën als
programma heeft meer
opkomen, meer controle over
boos worden, nagelbijten en
dan zes jaar gekost, en vele
zichzelf hebben, zich beter
schreeuwen. Het resultaat was
duizenden kinderen in Europa,
kunnen inleven in anderen
even significant bij jongens als
Azië en Noord-Amerika en
en minder probleemgedrag
bij meisjes.
Zuid-Amerika hebben het al
vertonen dan kinderen die het
gevolgd.
programma niet hebben door-
Een apart onderzoek in Litou-
lopen.
wen toonde aan dat kinderen
vriendelijker en eerlijker,
hun nieuw verworven vaar-
en begonnen meer begrip
In Denemarken en Litouwen is een groot evaluatieonderzoek
Kinderen die de Zippy’s Vrien-
digheden een jaar later nog
uitgevoerd. Er is met leerkrach-
den-lessen volgden, leerden
steeds gebruiken.
ten en kinderen gesproken, die
vooral meer positieve strate-
vooraf en achteraf vragenfor-
gieën gebruiken, zoals:
mulieren invulden. De resulta-
Zippy-programma. Kinderen communiceerden vrijer, vrienden werden belangrijker, ze dachten meer na, waren
voor anderen te tonen.’ - Ouders uit Litouwen
Veel leerkrachten gaven aan dat het aantal ruzies in de klas
‘Door het programma
ten zijn vergeleken met die van
• ‘Het spijt me’ zeggen
door het programma vermin-
besefte ik hoe weinig ik
kinderen die het programma
• De waarheid vertellen
derd is en dat zij hun leerlin-
niet hebben gevolgd.
• Met een vriend praten
gen beter zijn gaan begrijpen.
over de kinderen wist. Nu
• Over een probleem nadenken
Sommigen zeiden zelfs dat ze
• Kalm proberen te blijven
dankzij Zippy’s Vrienden ook
Uit dat onderzoek bleek dat kinderen die het programma volgden beter kunnen samen-
beter met hun eigen problemen Ze gebruikten steeds minder
blijkt dat je met kinderen over alles kunt praten.’ - Een leerkracht
kunnen omgaan.
Kijk voor meer informatie over de diverse evaluatieonderzoeken op www.partnershipforchildren.org.uk
Wat u zelf kunt doen Zippy’s Vrienden wordt gegeven door leerkrachten die daarvoor een speciale training hebben gevolgd. Maar ook u kunt helpen het programma voor uw kind nog effectiever te laten zijn. Hier volgen zeven suggesties. • Veel leerkrachten organiseren voor aan-
• U zult misschien merken dat uw kind min-
vang van het Zippy-programma een informa-
der agressief, toleranter en creatiever wordt
tiebijeenkomst voor ouders. Bezoek de bij-
in het oplossen van problemen. Stimuleer al
eenkomst, laat u informeren en stel vragen.
deze positieve veranderingen.
veranderd. Mijn kinderen
• Vraag om een lesrooster zodat u weet wan-
• Houd er rekening mee dat uw kind meer
luisteren nu naar elkaar.
neer uw kind met welk onderwerp bezig is.
gaat vertellen en neem u voor te luisteren!
Ongelooflijk! Zeker toen ik
Dan kunt u thuis beter op de lessen inspelen.
‘Het programma heeft ons leven thuis totaal
ontdekte dat Zippy gewoon een wandelende tak was!’ - Een moeder ‘Ik ken een paar volwassenen voor wie deze training heel waardevol zou kunnen zijn.’ - Een schooldirecteur
• Kijk op de website voor spellen en activi• Kinderen komen regelmatig thuis met een
teiten die u thuis met uw kind kunt doen als
tekening of het evaluatieformulier dat ze na
extra ondersteuning van de Zippy-lessen op
elke les moeten invullen. Reageer belangstel-
school.
lend en moedig uw kind aan om over de les
www.partnershipforchildren.org.uk
van die dag te vertellen. • Houd contact met de school. Stel de leer-
Vele duizenden kinderen hebben de
krachten van uw kind op de hoogte van per-
Zippy-training inmiddels met plezier en
soonlijke omstandigheden die op uw kind van
succesvol doorlopen. Wij hopen dat Zippy
invloed kunnen zijn.
ook voor uw kind werkt.
Onze dank gaat uit naar uitgeverij Zwijsen, Stichting Kinderpostzegels Nederland, GGD Rotterdam-Rijnmond en Stichting Kids en Emotionele Competenties (KEC), die de uitgave van deze gids mogelijk hebben gemaakt. De vertaling werd verzorgd door Nicolet Breukelaar voor De VertaalFabriek.
Partnership for Children 26-27 Market Place, Kingston upon Thames, Surrey KT1 1JH, England
Tel 44 (0) 20 8974 6004 Fax 44 (0) 20 8974 6600
www.partnershipforchildren.org.uk e-mail
[email protected]
