FW: Verzoek om deelname aan lokale actie 'Politiek in Beweging' Brief Politiek in Beweging.doc

Gemeente Woerden

Van: Verzonden: Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen:

12.009325

Regislratiedatum: 21/05/2012 Lucassen, Milan Behandelend afdeling Afgehandeld door/op: woensdag 16 mei 2012 09:45 Stadhuis ! Griffie F W : Verzoek om deelname aan lokale actie 'Politiek in Beweging' Brief Politiek in Beweging.doc

inboeken svp Met vriendelijke groet, Milan Lucassen Plaatsvervangend griffier / raadsadviseur email: [email protected] Telnr.: 0348-428619 Werktijden: ma t/m do 09:00 uur tot 17:30 uur, vrij tot 12:00 uur. Bezoekadres: Blekerijlaan 14, 3447 GR Woerden Postadres: Postbus 45, 3440 AA Woerden

^ c c ^

1 6 MEI 2012

i ~ — • '•'

•

.—

I Streofdat.: Afechr.:b£U/(

S/_

B.V.O.:

—Oorspronkelijk bericht— Van: Maarten Stiggelbout <[email protected]> Verzonden: wo 16-05-2012 09:41 Onderwerp: Verzoek om deelname aan lokale actie 'Politiek in Beweging' Bijlage: Brief Politiek in Beweging.doc Aan: '[email protected]' ; Tuijl, Cor van ; Ypma, Loes ; Duindam, Bob ; Schreurs, Martin <[email protected]>; Wieringa, Wabe <[email protected]>; Schmidt, Hans <[email protected]>; C C : '[email protected]* ; 'Nanne van Bemmel' ;

Politiek in Beweging! Hierbij verzoeken we u - vanuit de Stichting Woerden Actief - als lid van het College van B&W en/of gemeenteraad in Woerden om mee te doen aan de actie 'Politiek in Beweging!' Het doel is om op een aansprekende manier aandacht te vragen voor het thema Gezonde leefstijl en beweegstimulering. Zoals wellicht bekend is het bevorderen van voldoende bewegen (in combinatie met gezond eten) een belangrijk aspect van de gezondheid. Zie voor meer informatie en een onderbouwing de bijlage. We gaan de komende maanden een actie doen om de lokale bevolking enthousiast te maken om hier zelf mee aan de slag te gaan. We ontwikkelen een leefstijlpakket met: Stappenteller Caloriewijzer folder Schijf van 5 folder Mijn Gezonde Dag. De leden van het College van B&W en de gemeenteraadsleden krijgen medio juni dat pakket uitgereikt. We zullen daar tegelijkertijd informatie geven over het gebruik van de verschillende onderdelen. We vragen u om de stappenteller gedurende drie weken in de komende drie maanden (die we nog nader zullen aanwijzen) te dragen en uw dagelijkse stappen te registreren. Het systeem werkt super eenvoudig. U draagt de stappenteller om uw riem of bevestigt het aan uw broek / jurk / rok (wat van toepassing is). Iedere ochtend zet u het op '0' en u hoeft verder alleen aan het einde van de dag te controleren hoeveel stappen u heeft gezet. Dat aantal noteert u op een formulier dat u van ons ontvangt en we vragen u om dat formulier weer in te leveren. We zullen met alle partijen nog afstemmen waar en wanneer dat dan afgeleverd wordt. Wij zullen yanuit Woerden Actief de verdere registratie en publiciteit doen. We zullen niet op persoon of naam informatie geven, ^lleen op het gemiddelde aantal stappen per partij.

De lokale huis-aan-huis media publiceren informatie over de actie en deelnemers worden gevraagd enige input / tekst aan te leveren. Uiteraard is iedereen vrij om hier over te twitteren en informatie te bloggen enz. Waarschijnlijk gaan de gemeenteraadsleden van meer gemeenten mee doen. In de periode half mei - half juni worden gemeenten geënthousiasmeerd. De lokale politici leveren hiermee een lokale Stappen/Beweeg Barometer. Dit is een mooi alternatief voor de reguliere politieke barometer waar we de komende maanden wekelijks mee worden 'bestookt'. Er wordt periodiek een gemiddeld stappenaantal per politieke partij gepresenteerd. Dit levert veel pr en publiciteit op voor gezonde leefstijl en het wordt in aansprekende vorm gegoten. Voor deze actie kunnen we gebruik maken van de nieuwe website www.woerdenactief.nl (per 15 juni online). Data van presentatie Stappen Barometer: 27 juni - 20 augustus en 12 september 2012. We zullen met de Woerdense politieke partijen nog bespreken of de voorgestelde timing voor jullie schikt. Dat kan eventueel bijgesteld, mede afhankelijk van de zomerreces e.d. Er ontstaat 'strijd' binnen gemeenten, tussen gemeenten en landelijk tussen partijen (landelijk-lokaal). We vernemen graag of u mee wenst te doen aan deze actie. Contactpersoon: Maarten Stiggelbout, Stichting Woerden Actief, e-mail mstiggelboutfajnigz.nl telefoon: 06 14778370

Stappen Barometer

•i

• 2 • 3

VVO

Figuur: overzicht van de Stappen Barometer 2012 (fictieve data) 10.000 stappen per dag 10.000 stappen is het aanbevolen dagelijkse aantal stappen voor een gezonde volwassene. Hoeveel stappen zet u op een dag? De aantallen hieronder zijn bedoeld als richtlijn en afhankelijk van leeftijd en gezondheidstoestand.

Stappen per dag <5ÖÖÖ 5.000 - 7.493 7.500-9.999

Activrtettsniveau Passief Licht actief

Nivei

.

Enigszins actief .

10.000 -12.499

Actief

12.500 -14.999

Zeer actief

> 15.000

Niveau 1

Topsport

Niveau 4 Niveau 6

Het 10.000 Stappenplan richt zich op alle activiteiten en gedurende gehele dag. Wilt u aan de gezondheidsnorm voldoen dan dient u ca 10.000 stappen moeten zetten Men gaat er vanuit datje in het dagelijkse leven gemiddeld 6.000 stappen zet (door je algemene dagelijkse levensverrichtingen e.d.). Daar bovenop moetje dus 30 minuten matig intensief bewegen en dat komt overeen met ca 4.000 stappen en dat samen levert dus 10.000 stappen. Dit verklaart ook waarom kinderen en mensen die willen afvallen 14.000 2

stappen moeten zetten. Die zouden namelijk 60 minuten behoren te bewegen en dat is dus nog eens 4.000 stappen extra (=14.000).

3

Politiek in Beweging! Hierbij verzoeken we de leden van het College van B&W en de gemeenteraadsleden uit Woerden om mee te doen aan de actie 'Politiek in Beweging!' Het doel is om op een aansprekende manier aandacht te vragen voor het thema Gezonde leefstijl en beweegstimulering. Zoals wellicht bekend is het bevorderen van voldoende bewegen (in combinatie met gezond eten) een belangrijk aspect van de gezondheid. Zie voor meer informatie en een onderbouwing de bijlage. We gaan de komende maanden een actie doen om de lokale bevolking enthousiast te maken om hier zelf mee aan de slag te gaan. We ontwikkelen een leefstijlpakket met: Stappenteller Caloriewij zer folder Schijf van 5 folder Mijn Gezonde Dag. De leden van het College van B&W en de gemeenteraadsleden krijgen medio juni dat pakket uitgereikt. We zullen daar tegelijkertijd informatie geven over het gebruik van de verschillende onderdelen. We vragen u om de stappenteller gedurende drie weken in de komende drie maanden (die we nog nader zullen aanwijzen) te dragen en uw dagelijkse stappen te registreren. Het systeem werkt super eenvoudig. U draagt de stappenteller om uw riem of bevestigt het aan uw broek / jurk / rok (wat van toepassing is). Iedere ochtend zet u het op '0' en u hoeft verder alleen aan het einde van de dag te controleren hoeveel stappen u heeft gezet. Dat aantal noteert u op een formulier dat u van ons ontvangt en we vragen u om dat formulier weer in te leveren. We zullen met alle partijen nog afstemmen waar en wanneer dat dan afgeleverd wordt. Wij zullen vanuit Woerden Actief de verdere registratie en publiciteit doen. We zullen niet op persoon of naam informatie geven, alleen op het gemiddelde aantal stappen per partij. De lokale huis-aan-huis media publiceren informatie over de actie en deelnemers worden gevraagd enige input / tekst aan te leveren. Uiteraard is iedereen vrij om hier over te twitteren en informatie te bloggen enz. Waarschijnlijk gaan de gemeenteraadsleden van meer gemeenten mee doen. In de periode half mei - half juni worden gemeenten geënthousiasmeerd. De lokale politici leveren hiermee een lokale Stappen/Beweeg Barometer. Dit is een mooi alternatief voor de reguliere politieke barometer waar we de komende maanden wekelijks mee worden 'bestookt' Er wordt periodiek een gemiddeld stappenaantal per politieke partij gepresenteerd. Dit levert veel pr en publiciteit op voor gezonde leefstijl en het wordt in aansprekende vorm gegoten. Voor deze actie kunnen we gebruik maken van de nieuwe website www.woerdenactief.nl (per 15 juni online). Data van presentatie Stappen Barometer: 27 juni - 20 augustus en 12 september 2012 Er ontstaat strijd binnen gemeenten, tussen gemeenten en landelijk tussen partijen (landelijk-lokaal). Contactpersoon: Maarten Stiggelbout, Stichting Woerden Actief, e-mail mstiggelbout(S),nigz.nl; telefoon: 06 14778370

Stappen Barometer 12000n 10000 • 1

6000'

• 2

4000'

• 3

etc

Figuur: overzicht van de Stappen Barometer 2012 (fictieve data)

10.000 stappen per dag 10.000 stappen is het aanbevolen dagelijkse aantal stappen voor een gezonde volwassene. Hoeveel stappen zet u op een dag? De aantallen hieronder zijn bedoeld als richtlijn en afhankelijk van leeftijd en gezondheidstoestand.

Stappen per dag <5000 5.000 - 7.499 7.500-9.999

Activiteitsniveau Passief

Niveau 1

Licht actief

Niveau 1

Enigszins actief '

10.000-12.499

Actief

N>ve*u4

12.500-14.999

Zeer actief

\ "~c 5

Topsport

Niveau 6

> 15.000

Het 10.000 Stappenplan richt zich op alle activiteiten en gedurende gehele dag. Wilt u aan de gezondheidsnorm voldoen dan dient u ca 10.000 stappen moeten zetten Men gaat er vanuit datje in het dagelijkse leven gemiddeld 6.000 stappen zet (door je algemene dagelijkse levensverrichtingen e.d.). Daar bovenop moetje dus 30 minuten matig intensief bewegen en dat komt overeen met ca 4.000 stappen en dat samen levert dus 10.000 stappen. Dit verklaart ook waarom kinderen en mensen die willen afvallen 14.000 stappen moeten zetten. Die zouden namelijk 60 minuten behoren te bewegen en dat is dus nog eens 4.000 stappen extra (=14.000).

Bijlage

Overgewicht in Nederland Het CBS - POLS (maart 2010) laat zien dat de percentages voor matig overgewicht bij volwassenen van 20 jaar of ouder in 2009 nagenoeg gelijk waren aan die van 2008. Vier op de tien mannen en drie op de tien vrouwen hebben matig overgewicht. Het percentage volwassenen met ernstig overgewicht blijft echter nog steeds toenemen. Bij mannen (11,2%) was het aandeel met ernstig overgewicht sinds 1981 niet eerder zo hoog. Het percentage overgewicht en obesitas bij kinderen en jongeren verloopt schommelend, maar er is onmiskenbaar een stijgende trend. Gemiddeld genomen is het percentage overgewicht in 30 jaar gestegen met 30%. Het percentage jongeren met obesitas lijkt zich gemiddeld genomen te stabiliseren. 45%

._

_

_—.__ _________

_

r

40% 35% 30% *****

25%

*****

20% 15% 'TO

10% 5%

hi

0% 00

00

i

Cl

co

S 'O CO

0^

O»

O»

t

O


Personen van 20 jaar en ouder met overgewicht en obesitas (bron: CBS 2010)

O

14%

12% 10% v s

8% 6% 4

2% 0% o

fN

00 O* jgtt»

00

co

O

0»

HO

00 O*

O

f «

f^j-

O

os as Personen van 2-20 jaar met overgewicht en obesitas (bron: CBS 2010) ^M-

If***

if™-

f**

fS|

O

00 O .f^j

Definitie van overgewicht Het Convenant Gezond Gewicht hanteert bij de definitie van overgewicht de richtlijnen van de WHO. Volgens de WHO is er bij volwassenen sprake van overgewicht bij een B M I tussen de 25 en 30. Een BMI van 30 of meer wordt aangemerkt als obesitas (ernstig overgewicht). B i j kinderen tot 18 jaar ligt dit anders, omdat zij nog in de groei zijn. De BMI, ook wel Quetelet Index genoemd, is een index voor het gewicht in verhouding tot lichaamslengte. De BMI wordt berekend door het lichaamsgewicht in kilo's te delen door het kwadraat van de lichaamslengte (lengte keer lengte, uitgedrukt in meters). Via de BMI-meter kan het B M I berekend worden. [Bron: website Voedingscentrum] Voor kinderen is een aparte BMI-meter [Bron: website Zuivel Online] De B M I geeft een schatting van het gezondheidsrisico van het lichaamsgewicht. Het gaat er bij de B M I dus niet om wat cosmetisch gezien het mooiste is. De BMI vertoont een relatie met de hoeveelheid lichaamsvet, maar de BMI geeft niet het percentage lichaamsvet aan. Belangrijkste oorzaken van overgewicht

Primair ligt de oorzaak bij het individu Het overgrote deel van overgewicht is leefstijl gerelateerd; maar in 5% van de gevallen zijn overgewicht en obesitas een gevolg van ziekte. Leefstijl gerelateerd overgewicht is te verklaren aan de hand van de energiebalans. De uit voeding opgenomen calorieën worden verbrand bij de instandhouding van het lichaam (ten behoeve van de spijsvertering en de lichaamstemperatuur) en bij lichamelijke activiteit. Als inname en verbranding met elkaar in balans zijn, blijft het lichaamsgewicht constant. Als gedurende langere tijd meer calorieën worden opgenomen dan verbruikt, ontstaat overgewicht. Overgewicht kan dus worden voorkomen door balans aan te brengen tussen de opname van calorieën via voeding en de verbranding van calorieën door lichamelijke activiteit.

De keuzes Het gedrag en de leefstijl van mensen worden slechts te dele bepaald door kennis en informatie. Vanuit de psychologie is bekend dat motieven als geld, genot, gemak en gewoonten sterke dri jfveren zijn. Voor mensen zal de keuze voor gezond gedrag vooral gemakkelijker moeten worden gemaakt. Dit kan door voorlichting, productinformatie en aanpassing van het aanbod.

Er is ook een maatschappelijke oorzaak In de praktijk blijkt die oplossing niet zo simpel te realiseren. Het is belangrijk dat de omgeving de 'gezonde keuze' mogelijk en makkelijk maakt. Dit is vaak niet het geval. Het huidige overvloedige voedingsaanbod, gecombineerd met de sterk afgenomen noodzaak tot lichamelijke activiteit, is een heel recente ontwikkeling. Er is een overdaad aan voedselaanbod, waarbij calorierijke en ongezonde voeding ook nog vaak relatief goedkoop is. De verleiding om te veel te eten en weinig te bewegen is groot. Samen met de reclame voor voedsel en tussendoortjes en de tijdsdruk om snel en weinig afgewogen te eten en te drinken creëert de condities voor het ontstaan van de huidige sterke toename van overgewicht. [Bron: Nota Overgewicht 2009] Belangrijkste gevolgen van overgewicht

Gevolgen voor het individu Overgewicht is de belangrijkste risicofactor voor diabetes type 2 (suikerziekte). Op de lange duur geeft diabetes kans op onder andere schade aan de nieren en hart- en vaatziekten. Zelfs mensen met matig overgewicht hebben al twee keer meer kans om diabetes te krijgen dan mensen zonder overgewicht. Ook veroorzaak obesitas aandoeningen als bepaalde vormen van kanker, blaas- en leveraandoeningen, gewrichtsslijtage en hart- en vaatziekten. Overgewicht en obesitas gaan gepaard met depressies, psychosociale klachten en een verminderde kwaliteit van leven.

Maatschappelijke gevolgen Door het duidelijke verband van diabetes type 2 kan goed voorspeld worden hoeveel extra patiënten met deze chronische aandoening bijkomen als de stijgende trend van overgewicht doorgaat: 64 duizend. Overgewicht gaat ook gepaard met hoge kosten voor de gezondheidszorg, namelijk € 1,2 miljard per jaar. Dit komt overeen met 2% van de totale jaarlijkse zorguitgaven. Daarnaast is bij overgewicht en obesitas sprake van productiviteitsverliezen door ziekteverzuim en vervroegde uittreding uit het arbeidsproces. Deze indirecte kosten bedragen naar schatting zo'n € 2 miljard per jaar. [Bron: Nota Overgewicht 2009] Gezamenlijke aanpak van overgewicht De oplossing is dat elk individu de balans tussen eten (energie-inname) en bewegen (energieverbruik) herstelt. In de praktijk blijkt de oplossing op individueel niveau niet zo simpel te realiseren. Er zijn sterke aanwijzingen dat diverse fysieke, economische en sociaal-culturele factoren mensen stimuleren om teveel te eten en te weinig te bewegen. Diverse maatschappelijke instanties kunnen aan de oplossing bijdragen door een gezond leefpatroon te promoten en de keuze voor een gezond leefpatroon aan te bieden.

Eet en beweeggedrag Ten behoeve van de monitoring van het Convenant Gezond Gewicht heeft TNO in november 2010 het eerste rapport uitgebracht over het eet- en beweeggedrag van kinderen, jongeren en volwassenen in Nederland. De opvallendste resultaten zijn dat slechts 15% van de 12-17 jarigen en 29% van de 4-11 jarigen voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Ook kijkt bijna de helft van de 4-11 jarigen per dag meer dan 2 uur tv of zit achter de computer. Van de volwassenen geeft 91% aan dagelijks te ontbijten, maar ruim 1/3 van de volwassenen voldoet aan de groente- en fruitnorm. Opvallend is ook dat binnen alle leeftijdsgroepen weinig steun van de omgeving wordt ontvangen om gezond te eten en voldoende te bewegen. Binnen bedrijven geeft 22% van de werknemers aan dat er activiteiten worden aangeboden om meer te bewegen, echter 69% van de werknemers maakt hiervan geen gebruik. Lees hier de volledige rapportage van de Monitor Gezond Gewicht van TNO Rapport TNO (pdf) Internationale ontwikkelingen Volgens de laatste cijfers van de Wereld Gezondheidorganisatie (WHO) zijn er nog steeds wereldwijd 1,6 miljard volwassenen met overgewicht en lijden er minstens 400 miljoen volwassenen aan obesitas. De dramatische toename van het wereldwijde lichaamsgewicht wordt door de WHO bestempeld als Global Epidemie. Als deze ontwikkeling doorzet, zullen tegen 2015 zo'n 2,3 miljard mensen te zwaar zijn, van wie er zeker 700 miljoen aan obesitas lijden. In de afgelopen dertig jaar is het aantal kinderen in de V S met overgewicht verdrievoudigd. Bijna een op de drie kinderen is nu te zwaar. Van de kinderen en jongeren lijdt inmiddels al zo'n 17% aan ernstig overgewicht. De kosten van medische hulp aan obesitaspatiënten in Amerika bedragen jaarlijks 150 miljard dollar. • • •

Zuidoost-Azië, Midden-Oosten en Afrika laten zowel in welvaart als in overgewicht een stijgende lijn zien. In Europa heeft een derde van de kinderen overgewicht. Gebrek aan beweging en een ongezonde leefstijl zijn nog steeds grote risico's voor ziektes als obesitas. Jaarlijks overlijden wereldwijd 2,6 miljoen mensen aan de gevolgen van overgewicht.

Bron: World Health Report 1995-2008 en CBS Bewegen in Nederland Ruim tweederde van de Nederlandse volwassenen beweegt voldoende, maar jeugdigen blijven sterk achter: minder dan de helft van de Nederlandse jeugd haalt de beweegnormen. Jongeren zitten te veel en een relatief grote groep is zelfs geen enkele dag per week ten minste 60 minuten lichamelijk actief in sport of andere beweegvormen. Dit blijkt uit de nieuwste peiling van de TNO-Monitor Bewegen en Gezondheid, die gepubliceerd wordt in het Trendrapport Bewegen en Gezondheid 2008-2009. Bewegen levert gezondheidswinst op voor jong en oud en kan helpen overgewicht te voorkomen of beperken. Met de Monitor Bewegen en Gezondheid meet TNO sinds 2000 jaarlijks hoeveel Nederlanders voldoen aan de diverse normen voor gezond bewegen. De zogenaamde combinorm is uitgangspunt voor het Nederlandse overheidsbeleid. Voor de jeugd ligt die hoger dan voor volwassenen. Het uitgangspunt bij jeugdigen is per dag ten minste 60 minuten bewegen, waarvan minimaal twee keer in de week op intensief niveau. De doelstelling is dat in 2012 minimaal 50% van de jongeren in de leeftijd 4-17 jaar voldoet aan de beweegnorm.

Bewegen voor de gezondheid De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) en de fitnorm In Nederland gelden de 'Nederlandse Norm Gezond Bewegen' (NNGB) en de fitnorm. Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB): • •

De N N G B is vooral gericht op het onderhouden van gezondheid. De N N G B is in 1998 opgesteld door de universiteiten van Amsterdam (VU), Maastricht (UM), Groningen (RUG), Utrecht (UU), het RIVM, TNO en NOC*NSF.

Voor volwassenen is tenminste vijf dagen per week, maar bij voorkeur alle dagen van de week, 30 minuten matig intensieve lichaamsbeweging gewenst. Onder matig intensief wordt een iets hogere hartslag en ademhaling verstaan, zoals bijvoorbeeld door stevig doorwandelen, iets harder op de pedalen trappen of eens flink achter de hond aanrennen. Voor kinderen betekent de N N G B op alle dagen van de week tenminste 60 minuten matig intensief bewegen.

De Fitnorm De fitnorm is voor jong en oud gelijk en vereist tenminste drie keer per week gedurende minimaal 20 minuten zwaar intensieve lichamelijke activiteit. Deze norm is vooral gericht op het onderhouden van fysieke fitheid (uithoudingsvermogen, kracht en coördinatievermogen) en is grotendeels gebaseerd op Amerikaanse richtlijnen.

De Combinorm Behalve deze twee normen bestaat er nog de Combinorm. Iemand voldoet aan de Combinorm indien voldaan wordt aan de eisen van ófwel de fitnorm, ófwel de N N G B , ofwel aan beide normen. Voor meer informatie over de normen verwijzen wij u naar: Nationaal Kompas en N A S B [Bronnen: website Nationaal Kompas en website NASB, november 2010] 10.000 stappen is het aanbevolen dagelijkse aantal stappen voor een gezonde volwassene. Hoeveel stappen zet jij op een dag? De aantallen hieronder zijn bedoeld als richtlijn en afhankelijk van leeftijd en gezondheidstoestand.

Stappen per dag Activiteitsniveau <5000 Passief Niveau 1 5.000-7.499 Licht actief Niveau 2 7.500 - 9.999 Enigszins actief I 10.000 -12.499 Actief \ iveau 4 12.500-14.999 Zeer actief -. -rrV.- 5 > 15.000 Topsport Niveau 6

Het 10.000 Stappenplan richt zich op alle activiteiten en gedurende gehele dag. Wij hebben een speciale registratietool ontwikkeld waarmee je je extra activiteiten zoals bijvoorbeeld 10 minuten fietsen kunt omrekenen naar het aantal stappen. Om af te vallen is dat zelfs 14.000 (voor kinderen geldt ook 14.000 als norm). Men gaat er vanuit dat je in het dagelijkse leven gemiddeld 6.000 stappen zet (door je algemene dagelijkse levensverrichtingen e.d.). Daar bovenop moet je dus 30 minuten matig intensief bewegen en dat komt overeen met ca 4.000 stappen en dat samen levert dus 10.000 stappen. Dit verklaart ook waarom kinderen en mensen die willen afvallen 14.000 stappen moeten zetten. Die zouden namelijk 60 minuten behoren te bewegen en dat is dus nog eens 4.000 stappen extra (=14.000). Anno 2009 voldoet inmiddels 68% van de volwassen Nederlandse bevolking aan de zogenaamde combinorm: 5-7 dagen 30 minuten matig intensief bewegen en/of tenminste 3 dagen 20 minuten intensief bewegen. In 2000 was dit percentage nog 52%. De sterke stijging die in de eerste jaren werd gezien, is de afgelopen jaren bijna tot stilstand gekomen, waardoor het de vraag is of het streefgetal van de overheid - 70% van de volwassen Nederlanders voldoet einde 2011 aan de combinorm - gehaald kan worden. Doelgroepen die duidelijk minder vaak aan de beweegnormen voldoen zijn ouderen, mensen met chronische aandoeningen, niet-werkenden, mensen met overgewicht, Nederlanders met een nietNederlandse herkomst (eerste generatie), en werknemers in zittende beroepsgroepen. Gezonde voeding vermindert risico op ziekten Gezonde voeding kan een kwart van alle kankers en hart- en vaatziekten voorkomen. Een ongezond voedingspatroon is een belangrijkerisicofactorvoor een aantal chronische ziekten, waaronder kanker, hart- en vaatziekten, diabetes mellitus type 2 en osteoporose. Vergeleken met de inname van transvetzuren, verzadigde vetzuren en groente, treedt het grootste gezondheidsverlies op doordat de inname van vis en van fruit niet voldoet aan de aanbevelingen. Consumptie van groenten en fruit vermindert het risico op hart- en vaatziekten Consumptie van groenten en fruit vermindert het risico op hart- en vaatziekten en enkele kankers. Ook een vezelrijke voeding vermindert het risico op coronaire hartziekten. Voor de preventie van coronaire hartziekten lijkt de vetzuursamenstelling belangrijker dan de totale hoeveelheid vet. Verzadigde vetzuren en transvetzuren verhogen het risico op coronaire hartziekten vergeleken met onverzadigde vetzuren. De onverzadigde visolievetzuren verminderen juist het risico op coronaire hartziekten. Tekorten aan microvoedingsstoffen leiden met name bij bepaalde risicogroepen tot ziekten. Een inname van microvoedingsstoffen hoger dan de aanbeveling levert daarentegen geen extra gezondheidswinst op. De'Schijf van Vijf In de Schijf van V i j f staan vijf regels centraal. Deze regels staan voor 'gezond eten'. Het Voedingscentrum belooft gezondheidswinst als gegeten wordt volgens de nieuwe Schijf van Vijf. De vijf regels geven in het kort aan waar het bij een gezonde voeding om gaat: 1. Gevarieerd 2. Niet te veel 3. Minder verzadigd vet 4. Veel groente, fruit en brood 5. Veilig De regels zijn gebaseerd op de voedingsnormen en de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad.

Gezond eten is belangrijker dan ooit. Steeds meermensen lijden aan overgewicht, diabetes en andere welvaartsziekten. • Vier op de tien Nederlanders heeft overgewicht. • Negen van de tien Nederlanders eet te veel verzadigd vet. • Driekwart van de Nederlanders eet te weinig groente en fruit. Het Voedingscentrum komt daarom nu met de nieuwe Schijf van Vijf. Het geeft u een houvast om een bewuste, gezonde keuze te maken uit het enorme aanbod van voedingsmiddelen. Bik voedingsmiddel bevat verschillende voedingsstoffen in wisselende hoeveelheden. Door gevarieerd te eten, is de kans het grootst dat het lichaam voldoende van alle voedingsstoffen krijgt. De basis voor een gezonde voeding die het Voedingscentrum met de Schij f van V i j f aanbeveelt, zorgt voor voldoende voedingsstoffen. Deze kenmerkt zich door een ruime hoeveelheid brood, aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten en groente en fruit. Dit wordt aangevuld met zuivel, vlees, vis, eieren of vleesvervangers en een kleine hoeveelheid halvarine, margarine of bak-en braadproducten. Verder is voldoende vocht van belang. Voedingsmiddelen zoals sausen, snacks, koek, snoep en gebak zijn niet opgenomen in de Schijf van Vijf. Dit is omdat ze minder belangrijk zijn voor het leveren van voedingsstoffen. Wel zorgen de meeste van deze producten al snel voor te veel calorieën. Gezond eten betekent dan ook: niet te veel van alles buiten de Schijf van Vijf. Kies bewust voor gezonde voeding en geniet ervan! Nederlanders eten te veel verzadigde vetzuren en zout Ruim de helft van de jongvolwassenen voldoet aan de richtlijnen voor de totale vetinname (< 35 energieprocent), maar 89% van de mannen en 94% van de vrouwen consumeert nog te veel verzadigde vetzuren (> 10 energieprocent). Ook een groot deel van de kinderen eet te veel verzadigde vetzuren. Slechts een klein percentage Nederlanders voldoet aan de aanbeveling van twee keer per week vis, een belangrijke bron van de gezonde onverzadigde vetzuren. Bovendien ligt de zoutinname van volwassenen met bijna 9 gram per dag 50% boven de aanbeveling van maximaal 6 gram per dag. Nederlanders eten te weinig groente, fruit en vezels De consumptie van groente en fruit is te laag. Van de jongvolwassenen eet slechts 2% minstens 150 gram groenten per dag en niemand haalt de aanbeveling van 200 gram per dag. Ook onder kinderen is het percentage dat aan de wat lagere aanbevelingen voor groente voor kinderen voldoet erg laag (ongeveer 20% van de 2- tot 3-jarigen en 0% van de 4- tot 6-jarigen). Met de consumptie van fruit is het niet veel beter gesteld: maar 7 tot 8% van de jongvolwassenen en 21 tot 30%o van de kinderen eet de aanbevolen hoeveelheid fruit. Slechts 5 tot 10% van de Nederlanders eet voldoende voedingsvezel. Consumptie groente en fruit is in Nederland laag vergeleken met Zuid-Europa Vergeleken met Zuid-Europese landen is de consumptie van groente en fruit in Nederland en andere Noord-Europese landen laag. Nederlandse jongeren eten bovendien niet vaak dagelijks fruit, maar wel relatief vaak dagelijks groente. Ook de consumptie van vis is in Nederland relatief laag. De Europese verschillen in groente-, fruit- en vetconsumptie nemen wel af.

Ongunstige trend voor groente en fruit, gunstige trend voor vetconsumptie Tussen 1987 en 1997 is de consumptie van groente en fruit gedaald. Ook de hoeveelheid van de meeste microvoedingsstoffen die mensen binnenkrijgen via de voeding is in die periode gedaald. Wel heeft de vetconsumptie zich in gunstige zin ontwikkeld. Door verschillen in gebruikte methoden is een vergelijking van recente trends niet mogelijk. De consumptie van groente en fruit is in 2003 en 2005/2006 echter nog altijd te laag en de consumptie van verzadigde vetzuren nog altijd te hoog. Laagopgeleiden eten minder groente en fruit en meer verzadigde vetzuren Laagopgeleide jongvolwassenen eten minder groenten en fruit. Ook de inname van verzadigde vetzuren is hoger bij jongvolwassen mannen met een lagere opleiding. Voor vrouwen is er geen verschil. Bij jonge kinderen heeft de opleiding van de ouders invloed op de voedselconsumptie. Kinderen met hoogopgeleide ouders eten de meeste groente, fruit en vezels. De groente-, fruit- en vetconsumptie onder allochtonen is gunstiger dan onder mensen van Nederlandse afkomst. De inname van enkele vitaminen en mineralen is juist minder gunstig onder allochtonen. Veel factoren beïnvloeden ons voedingsgedrag Veel verschillende factoren beïnvloeden welke producten mensen eten en hoeveel ze van bepaalde voedingsstoffen binnenkrijgen. Genetische aanleg, persoonlijkheidskenmerken, de omgeving en het aanbod van voedingsmiddelen zijn alle van invloed op de consumptie. Zo hebben bijvoorbeeld ouders en leeftijdsgenoten invloed op wat kinderen eten. Ook de prijs en portiegrootte beïnvloeden de consumptie. Door veranderingen in de samenstelling van producten heeft ook de industrie door middel van het productaanbod invloed op de inname van voedingsstoffen.