Fundament Informatica

Fundament Informatica Deel 1 ICT voor de tweede fase Module 1 tot en met 4

VOORWOORD

Fundament Informatica deel 1

Deze uitgave is het eerste deel van de methode Fundament Informatica, bestemd voor het keuzevak informatica in de tweede fase van havo en vwo. De volledige methode omvat:  deel 1, module 1 tot en met 4  deel 2, module 5 tot en met 7  extra materiaal voor deel 1 en 2 via www.instruct-online.nl met praktijkopdrachten, verdiepingsstof en presentaties bij elk hoofdstuk en projectopdrachten bij iedere module. Er zijn afzonderlijke keuzemodules programmeren, bijvoorbeeld voor Java, VB .Net, PHP+MySQL en applicatieontwikkeling met iOS. Fundament Informatica is ook online beschikbaar via www.instruct-online.nl of via een elektronische leeromgeving. Deze bevatten de inhoud van deel 1, deel 2 en het extra materiaal.

Kernprogramma Het kernprogramma is in twee boeken beschreven. Het bevat zeven modules met theorie, vragen en opdrachten:  Deel 1 bevat de modules: Informatica, Hardware, Software en Programmeren.  Deel 2 bevat de modules: Datacommunicatie+netwerken, Projectmanagement en Schematechnieken+databases. De modules zijn afgeronde gehelen en kunnen in elke gewenste volgorde doorlopen worden. Via de QR-codes in de paragrafen kunnen de leerlingen zelfstandig op internet op zoek gaan naar aanvullende informatie. De links in de QR-codes zijn tevens, overzichtelijk, opgenomen in de docentenhandleiding. Op die manier kunnen de websites ook zonder QR-codetoepassing bezocht worden.

Extra en verdiepingsmateriaal Er is veel extra materiaal in de vorm van presentaties, projectdocumenten, extra opdrachten en projecten. Daarnaast is er bij elke module verdiepingsmateriaal dat bijvoorbeeld mogelijkheden biedt om te differentiëren tussen havo en vwo. Het extra en verdiepingsmateriaal is beschikbaar via www.instruct-online.nl. In een online abonnement of via een ELO is dit geïntegreerd met de leerstof van het kernprogramma.

4

Fundament Informatica deel 1 Voorwoord

Werkvormen Fundament Informatica is voor meerdere didactische werkvormen geschikt:  Theoriegerichte werkwijze Hierbij wordt de theorie behandeld, de leerlingen oefenen met open vragen, meerkeuzevragen en (korte) opdrachten en het geheel wordt afgesloten met een toets.  Praktijkgerichte werkwijze Een leerling maakt (zelfstandig of in groepsverband) per hoofdstuk de praktijkopdracht en maakt zich, al doende, de materie eigen.  Projectgerichte werkwijze Leerlingen maken per module de projectopdracht, waardoor zij op een aansprekende manier met de materie te maken krijgen. Ze ontwikkelen bovendien projectmanagementvaardigheden. Op module- en hoofdstukniveau bestaat de keuze uit verschillende opdrachten. Dankzij deze opzet heeft de docent de mogelijkheid om de lessen volledig naar eigen voorkeur in te richten. Een combinatie van bovengenoemde werkvormen is bijvoorbeeld ook goed mogelijk.

Betrokkenen Diverse personen zijn betrokken geweest bij de actualisering en verdere ontwikkeling van de methode. Het team bestaat uit Rien den Besten (docent Informatica, Wartburg College in Rotterdam), Harry Bezemer (docent Informatica, Gomarus College in Gorinchem), Peter van Dam (vormgeving en dtp, Sanders & van Dam, Utrecht), Adriaan Gijssen (docent Informatica, Wartburg College in Rotterdam), Ramon Hagenaars (student Informatica, Universiteit Utrecht), Kees Huizing (docent en studiebegeleider, Technische Universiteit Eindhoven), Martin van der Maas (docent Informatica, Driestar College in Gouda), Coen van Meijeren (marketing medewerker, Instruct), Christa Rompas (coördinatie en redactie, Kommanucatie) en Anton Wesdorp (directeur, Instruct). Aan alle betrokkenen zijn we een groot compliment en veel dank verschuldigd voor hun waardevolle inbreng.

Instruct

5

INHOUDSOPGAVE

Fundament Informatica deel 1

Module 1 Informatica Doelstellingen Module 1

15

1. Het belang van informatie

16

1.1 1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

Het verschil tussen gegevens en informatie Bedrijfsactiviteiten 1.2.1 Primaire en secundaire processen 1.2.2 Inkoop 1.2.3 Productie 1.2.4 Verkoop Gegevensverzameling en -verwerking 1.3.1 Gegevensverzameling 1.3.2 Gegevensverwerking Informatievoorziening en informatieverzorging 1.4.1 Informatievoorziening 1.4.2 Informatieverzorging 1.4.3 Schema informatieverzorging Vragen en opdrachten 1.5.1 Open vragen 1.5.2 Meerkeuzevragen 1.5.3 Korte opdrachten Samenvatting

2. Informatiesystemen 2.1

2.2

2.3 2.4

2.5

6

Inleiding informatiesystemen 2.1.1 Wat is een informatiesysteem? 2.1.2 Soorten informatiesystemen Systeemfuncties en processen 2.2.1 Wat zijn systeemfuncties en processen? 2.2.2 Voorbeelden: besturing van processen Informatiebehoefte Eisen aan informatie en informatiesystemen 2.4.1 Eisen aan informatie 2.4.2 Voorbeeld: telebankieren 2.4.3 Eisen aan informatiesystemen De opbouw van een informatiesysteem 2.5.1 De componenten van een informatiesysteem 2.5.2 Voorbeeld: geld pinnen

16 18 18 19 20 21 21 21 22 23 23 23 24 25 25 26 27 29

30 30 30 30 31 31 32 34 35 35 36 36 37 37 38

Fundament Informatica deel 1 Inhoudsopgave

2.6

2.7

2.8

Bedrijfsinformatiesystemen 2.6.1 Inleiding Bedrijfsinformatiesystemen 2.6.2 Ondersteuning van bedrijfsinformatiesystemen 2.6.3 Voorbeeld: administratie op een school 2.6.4 Operationele informatiesystemen 2.6.5 Managementinformatiesystemen Vragen en opdrachten 2.7.1 Open vragen 2.7.2 Meerkeuzevragen 2.7.3 Korte opdrachten Samenvatting

3. De andere kant van ICT 3.1

3.2

3.3 3.4

3.5

3.6 3.7

3.8

ICT en privacy 3.1.1 Aspecten bij uitwisseling informatie 3.1.2 Wet Bescherming Persoonsgegevens 3.1.3 Burgerservicenummer (BSN) en privacy 3.1.4 Netwerksites en privacy 3.1.5 Voorbeeld: elektronisch patiëntendossier (EPD) ICT en computercriminaliteit 3.2.1 Vormen van computercriminaliteit 3.2.2 Malware ICT en sociale veiligheid ICT en gezondheid 3.4.1 RSI en CANS 3.4.2 Verslaving 3.4.3 Stress ICT en werkgelegenheid 3.5.1 Nieuwe ontwikkelingen, nieuwe banen 3.5.2 Voorbeeld: de drukkerij Beperken van de nadelen Vragen en opdrachten 3.7.1 Open vragen 3.7.2 Meerkeuzevragen 3.7.3 Korte opdrachten Samenvatting

39 39 40 42 43 44 45 45 47 48 53

54 54 54 54 55 56 56 57 57 58 59 60 60 61 61 61 61 63 63 64 64 64 65 67

7


Module 2 Hardware Doelstellingen Module 2

1. Geschiedenis en soorten computers 1.1

1.2

1.3

1.4

Computergeneraties 1.1.1 Overzicht computergeneraties 1.1.2 ‘Nulde generatie’: mechanische rekenmachine 1.1.3 Eerste generatie: radiobuizen 1.1.4 Tweede generatie: transistors 1.1.5 Derde generatie: IC’s 1.1.6 Vierde generatie: microprocessorchips Soorten computers 1.2.1 Supercomputers 1.2.2 Mainframe 1.2.3 Minicomputer 1.2.4 Microcomputer Vragen en opdrachten 1.3.1 Open vragen 1.3.2 Meerkeuzevragen 1.3.3 Korte opdrachten Samenvatting

2. Randapparatuur 2.1 2.2

2.3

8

Wat verstaan we onder randapparatuur? Invoerapparatuur 2.2.1 Toetsenbord 2.2.2 Muis en penmuis 2.2.3 Trackball en joystick 2.2.4 Touchscreen 2.2.5 Tekentablet 2.2.6 Digitaal schoolbord 2.2.7 Scanner 2.2.8 Digitale camera 2.2.9 Webcam 2.2.10 Microfoon 2.2.11 Sensoren 2.2.12 Card reader 2.2.13 Andere invoerapparatuur Uitvoerapparatuur 2.3.1 Beeldscherm 2.3.2 Printer 2.3.3 Andere uitvoerapparatuur

68

69 69 69 69 70 71 71 72 72 72 73 74 75 77 77 77 78 80

81 81 81 81 83 84 85 85 86 87 88 89 90 91 91 92 92 93 94 96


2.4

2.5

2.6

2.7

Extern geheugen 2.4.1 Gegevensdragers 2.4.2 Magnetische gegevensdragers 2.4.3 Optische gegevensdragers 2.4.4 Flashgeheugens 2.4.5 Solid State Drive Museum 2.5.1 Uitvoerapparatuur 2.5.2 Extern geheugen Vragen en opdrachten 2.6.1 Open vragen 2.6.2 Meerkeuzevragen 2.6.3 Korte opdrachten Samenvatting

3. Opbouw en werking van de computer 3.1 3.2

3.3

3.4

3.5

Computerarchitectuur Bits en bytes 3.2.1 Nullen en enen 3.2.2 ASCII-code 3.2.3 Unicode 3.2.4 Kilobytes en meer Het inwendige van de pc 3.3.1 Het interne geheugen 3.3.2 ROM 3.3.3 RAM 3.3.4 Het moederbord 3.3.5 De Central Processing Unit (CPU) 3.3.6 Bus 3.3.7 De werking van de processor 3.3.8 Uitbreidingskaarten 3.3.9 De chipset 3.3.10 Jumpers 3.3.11 Connectors 3.3.12 De voeding Vragen en opdrachten 3.4.1 Open vragen 3.4.2 Meerkeuzevragen 3.4.3 Korte opdrachten Samenvatting

98 98 99 100 102 103 103 103 105 107 107 108 109 111

113 113 114 114 116 116 117 118 118 119 120 121 122 124 126 128 130 130 131 133 135 135 136 138 140

9


Module 3 Software Doelstellingen Module 3

1. Applicatiesoftware 1.1

1.2

1.3

1.4

1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

1.10

1.11

1.12

1.13

10

Softwarecategorieën 1.1.1 Indeling softwarecategorieën 1.1.2 Communicatie gebruiker - software - hardware 1.1.3 Gebruikersinterface 1.1.4 Embedded system Meer en minder specialistische software 1.2.1 Maatwerksoftware 1.2.2 Specialistische software 1.2.3 Standaardsoftware 1.2.4 Overige software Licenties, open-sourcesoftware en SaaS 1.3.1 Licenties 1.3.2 Freeware en shareware 1.3.3 Open source 1.3.4 Software as a Service (SaaS) De gebruikersinterface 1.4.1 De grafische en tekstuele interface 1.4.2 WYSIWYG Tekstverwerking Spreadsheets Presentatie Databases Bestand- en beeldbewerking 1.9.1 Teken- en beeldbewerkingspakketten 1.9.2 Afbeeldingen en pixels 1.9.3 Comprimeren 1.9.4 Vectorafbeelding Overige applicatiesoftware 1.10.1 Gaming 1.10.2 Webbrowsers 1.10.3 Desktop publishing (DTP) 1.10.4 Webpublishing Virtual reality 1.11.1 Wat is virtual reality? 1.11.2 Toepassingen virtual reality Vragen en opdrachten 1.12.1 Open vragen 1.12.2 Meerkeuzevragen 1.12.3 Korte opdrachten Samenvatting

142

143 143 143 144 145 145 146 146 147 147 148 149 149 150 150 150 153 153 154 154 155 156 156 157 157 158 159 160 161 161 162 162 163 164 164 165 166 166 167 169 170


2. Systeemsoftware 2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

Systeembeheerprogramma’s 2.1.1 Werking en functies van besturingssystemen 2.1.2 Soorten besturingssystemen voor de pc 2.1.3 Microsoft Windows 2.1.4 Besturingssystemen voor netwerken, mainframes en mini’s 2.1.5 UNIX 2.1.6 Linux 2.1.7 Windows Server 2.1.8 Databasemanagementsystemen Systeemondersteuningsprogramma’s 2.2.1 Inleiding systeemondersteuningsprogramma’s 2.2.2 Hulpprogramma’s 2.2.3 Bureau-accessoires Systeemontwikkelingsprogramma’s 2.3.1 Verschillende systeemontwikkelingsprogramma’s 2.3.2 IDE Vragen en opdrachten 2.4.1 Open vragen 2.4.2 Meerkeuzevragen 2.4.3 Korte opdrachten Samenvatting

171 171 171 172 173 175 176 177 177 178 179 179 180 180 181 181 182 183 183 184 185 186

11


Module 4 Programmeren Doelstellingen Module 4

1. Programmeertalen 1.1 1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

1.7

12

Inleiding programmeertalen Programmeertalen in historisch perspectief 1.2.1 Machinecode 1.2.2 Assembleertalen (assembly) 1.2.3 Hogere programmeertalen 1.2.4 Vierde-generatietalen 1.2.5 Objectgeoriënteerde talen OO-techniek 1.3.1 Procedures en objecten 1.3.2 Voorbeeld: leerlingenadministratie 1.3.3 Voordelen van objectoriëntatie 1.3.4 Begrippen uit de objectoriëntatie 1.3.5 Voorbeeld: auto Enkele veelgebruikte programmeertalen 1.4.1 C en C++ 1.4.2 Java 1.4.3 Delphi 1.4.4 Visual Basic .NET 1.4.5 C# Programmeertalen voor het web 1.5.1 Programmeertalen voor het web 1.5.2 HTML 1.5.3 XHTML 1.5.4 JavaScript 1.5.5 PHP Vragen en opdrachten 1.6.1 Open vragen 1.6.2 Meerkeuzevragen 1.6.3 Korte opdrachten Samenvatting

188

189 189 189 189 190 191 192 193 193 193 194 195 195 196 198 198 198 200 200 201 202 202 203 205 205 206 208 208 209 210 211


2. PSD’s maken 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

213

Inleiding PSD Sequentie Iteratie Selectie Programmabeschrijving Het nalopen van een PSD Vragen en opdrachten 2.7.1 Open vragen 2.7.2 Meerkeuzevragen 2.7.3 Korte opdrachten Samenvatting

213 214 215 216 217 217 219 219 219 221 222

3. Imperatief programmeren

223

2.8

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11

3.12

Stapsgewijs programmeren If Then Else Lus Booleaanse expressies Variabelen Arrays Functies Parameters en argumenten Void Syntax Vragen en opdrachten 3.11.1 Open vragen 3.11.2 Meerkeuzevragen 3.11.3 Korte opdrachten Samenvatting

223 223 224 224 226 227 227 229 230 230 231 231 231 232 233

13


Index

14

235

A B C D

.................................................... .................................................... .................................................... ....................................................

235 235 235 235

E F G H I

.................................................... .................................................... .................................................... .................................................... ....................................................

236 236 236 236 236

J K L M N

.................................................... .................................................... .................................................... .................................................... ....................................................

237 237 237 237 237

O P Q R S

.................................................... .................................................... .................................................... .................................................... ....................................................

238 238 238 238 238

T .................................................... 239 U .................................................... 239 V .................................................... 239 W .................................................... 240 X .................................................... 240 Z .................................................... 240

Fundament Informatica

Recommend Documents