Frans Peetermans
Café in, café uit Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Café in, café uit De Gooikse en Strijlandse cafés rond 1920 tot vandaag
Frans Peetermans
Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Café in, café uit - De Gooikse en Strijlandse cafés rond 1920 tot vandaag © Frans Peetermans Uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik 2009 Druk: ABC D/2009/4794/1 HEEMKUNDIGE KRING VAN GOOIK
Met dank aan al onze “financiële steuners” en het gemeentebestuur van Gooik. CIP Titel: Café in, café uit - De Gooikse en Strijlandse cafés rond 1920 tot vandaag Auteur: Frans Peetermans Vormgeving: Johnny Van Bavegem en Jean-Paul De Loecker Administratie en sponsoring: Jean-Paul De Loecker Uitgever: Heemkundige Kring van Gooik VZW 286 blz., 21 x 21 cm, 1ste druk In de reeks: Bijdragen tot de Gooikse Geschiedenis - deel 21 ISBN: 9789080955257 - NUR 693 - SISO 987.4 Doelgroep: Inwoners van Gooik en omgeving Trefwoorden: Gooik, Strijland, cafés, volksspelen, mondelinge overlevering, verhalen, anekdoten Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever of betrokken auteur. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud en illustratie van zijn bijdrage, tenzij anders vermeld.
Algemene inleiding Nog niet zo lang geleden (november 2008) mochten we ons 20ste boek “Vluchten!” van Frans Peetermans voorstellen. Dat was het tweede boek van afgelopen jaar. En nu is hier weer een nieuw boek, uitgegeven door onze Kring en opnieuw is de auteur Frans Peetermans. Vermits we dan toch aan statistieken bezig zijn, kunnen we ook nog vermelden dat dit reeds zijn zesde uitgave is bij ons: van een ‘vruchtbare’ schrijver gesproken! En het is met een grote fierheid en een zeer grote voldoening dat ik dit boek mag inleiden: de manier waarop de auteur, samen met zijn ‘medewerkster’ Lea Borgenon al deze informatie heeft gebundeld tot een vlot leesbaar geheel, met zovele anekdotes, wetenswaardigheden, familierelaties, enz. is eigenlijk ongelooflijk. Het is een uitgave geworden waarin al die informatie geïllustreerd wordt door prachtige, oude en unieke foto’s en ook verbonden met de foto’s van nu: het verleden is overgegaan in het heden. De voorbije twintigste eeuw is onlosmakelijk verbonden met de huidige éénentwintigste eeuw! Dit is heemkunde op z’n best. Het thema is een heel plezierig thema: de cafés van Gooik en Strijland. Het gaat over de plaatsen waar vroeger in een dorp, een gemeenschap, het sociale leven zich voor een groot deel afspeelde. Als je weet dat er zo’n 118 cafés waren, verspreid over dat (toch niet zo uitgestrekt) grondgebied, dan besef je dat het er heel veel waren. Zeker nu men er nog slechts een 10-tal heeft overgehouden in onze snel veranderende maatschappij, waar het volksleven in een dorp – een gemeente – toch wel voor een groot deel verloren is gegaan. Frans spreekt erover in zijn woordje vooraf. Een werk van 3 jaar opzoeken, telefoneren, ondervragen, bezoeken afleggen, foto’s verzamelen door Frans en Lea, heeft zijn eindpunt bereikt: het ligt hier klaar om gelezen en bekeken te worden. Uiteraard zullen vooral de oudere Gooikenaars er heel veel aan hebben, omdat het zich afspeelt in een tijd waarin zij jong(er) waren, in een tijd waarin ze zelf al deze cafés kenden én bezochten, in een tijd waarin ze de mensen kenden die hierin voorkomen. Maar laat het de jongere mensen bij ons niet afschrikken: dit boek kan een brug zijn naar het verleden, een manier om nog eens met de vorige generatie (ouders, familie, kennissen) te spreken over deze ‘historische’ onderwerpen. Het kan een band scheppen, waardoor vroegere informatie kan doorgegeven worden aan de nieuwe generatie Gooikenaars. Het kan een mogelijkheid bieden om ontbrekende informatie aan te vullen, met persoonlijke kennis en eventueel zelf nog uniekere foto’s. Wie weet? Het zou ons – de Heemkundige Kring van Gooik – veel plezier doen indien er nog weetjes boven water zouden komen. Ons tijdschrift is dé plaats waar we nog aanvullingen kunnen publiceren! Aarzel niet om contact met ons op te nemen…
3
Mag ik, als voorzitter van de Kring, schrijver Frans Peetermans en medewerkster Lea Borgenon, echt hartelijk bedanken! Zij hebben ervoor gezorgd dat dit stukje Gooikse geschiedenis niet verloren zal gaan. Het is een droom, waar al jaren over gesproken werd, en die nu eindelijk is uitgekomen. Zij hebben een ‘onbegonnen werk’ nu voltooid! Het is een mooi en uniek boek, dat geen enkele (ex-)Gooikenaar mag missen. Het zal hem/haar voeren langs de bekende straten, om zelf op ontdekkingstocht te gaan naar de plaatsen waar de vroegere cafés stonden, en even binnen te springen in de cafés die nu nog bestaan. Mag ik ook, namens Frans en Lea, alle mensen bedanken, die door hun getuigenissen en foto’s, die zij te leen hebben aangeboden, dit mogelijk hebben gemaakt. Zonder hun medewerking, soms onder moeilijke omstandigheden, was dit boek er niet gekomen. Laat mij ook onze medewerker Johnny Van Bavegem niet vergeten. Hij heeft ervoor gezorgd dat het boek er zo uitziet zoals je het in je handen hebt: vlot leesbaar met de mooie plaatsing van de vele foto’s. Hij heeft er vele uren aan gespendeerd om tot dit uiteindelijk resultaat te komen, dat beslist mag gezien worden; daar kan je bij het bekijken al, van getuigen. Tot slot nog een dankwoord aan onze sponsors, die vermeld worden achteraan: de Gooikse handelszaken en de nog bestaande cafés in het Gooikse en Strijlandse; het gemeentebestuur en Cera. Zij maakten het voor een groot deel mogelijk dat we dit boek konden uitbrengen, zonder al te veel financiële kopzorgen. Ook dank aan onze drukkers van ABC, Leo en Bert Dauw: zij maakten er iets heel moois van. Dit boek werd uitgegeven ter gelegenheid van Erfgoeddag 2009 op zondag 26 april. Heel veel lees- en kijkplezier toegewenst! Jean-Paul De Loecker Voorzitter van de Heemkundige Kring van Gooik
4
Eerste woord Op de zoektocht naar informatie over de vlucht van Gooikenaars naar Geluwe belandde ik ook bij Lea Borgenon. Zij wist nog heel goed te vertellen hoe ze in mei '40 als elfjarige mee vluchtte met familie en buren. Ze vertelde hoe het leven toen in Gooik was. Hoeveel cafés er toen wel waren. En dat het misschien interessant kon zijn om eens op te schrijven wie waar in Gooik café hield. Van toen af, begin 2006, maakte Lea lijsten, noteerde namen en jaartallen, telefoneerde en vroeg inlichtingen. Van mijn kant deed ik hetzelfde. En langzaam groeide het overzicht uit tot vele bladzijden. We noteerden anekdoten en verzamelden foto's. We deden ons best om al de cafés van Gooik en Strijland op te schrijven. Zijn we er toch één of meer vergeten, laat het ons weten. We hopen dat de lezer evenveel plezier beleeft aan dit stukje Gooiks erfgoed als wij en dat er in Leerbeek, in Kester en in Oetingen ook mensen opstaan die het café-verleden van hun dorp vastleggen. 't Is een heel werk, maar je beleeft er veel plezier aan. Zeker geen verloren moeite…
Lea Borgenon (1929) woonde de eerste zeven jaren van haar leven in een café. Zij gaf de aanzet voor dit boek.
(Foto Frans Peetermans)
5
Inhoudstafel Algemene inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Eerste woord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Op staminee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Jukebox . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Van staminee tot café . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Sluikstoken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Gesel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Reglement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Gooikse en Strijlandse cafés rond 1920 tot vandaag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Bettestraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Bronnenweg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Dorpsstraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Drie Egyptenbaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Edingsesteenweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Eeckelstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Gooikeveldstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Groebbestraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Hoevestraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Hoezenbroekstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Honingenveldstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Hutselenbergstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Kerkhofstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Klein Brusselstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Koekoekstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Kwakenbeekstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Letterbeekstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Lindestraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
6
Lombergstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Mgr. Abbeloosstraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Ninoofsesteenweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Oude Geraardsbergsebaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Populierenstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Processiestraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Strijlandstraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 Stuivenbergstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Terlostraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Torenstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Treeveldweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 Wijngaardstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 Wijngaardbosstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 Woestijnstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Zwartschaapstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 ’t Zit in de familie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 De oudste cafés van Gooik en Strijland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 Andere vergeten cafés in Gooik en Strijland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 Brouwerijen in Gooik en Strijland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 Brouwerij Walravens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 Brouwerij De Kroon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 De Oude Kam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 De Nieuwe Kam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 De Reep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 Dankbetuiging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 Bronnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
7
