Francine Oomen. Overzicht Auris-cursussen. Lezen maakt je wereld groter. Jasper heeft ESM Wat zeg je? Inspectie zeer tevreden over Auris so-scholen

Jasper heeft ESM ‘Wat zeg je?’ Pagina 3

Inspectie zeer tevreden over Auris so-scholen Pagina 4

Overzicht Auris-cursussen De AN is een blad voor relaties van de Koninklijke Auris Groep - februari 2012

Pagina 8 t/m 11

Reportage Auris Zorg Gezinsbegeleiding Pagina 6

Lezen vergroot de woordenschat Pagina 7

Francine Oomen

‘Lezen maakt je wereld groter’ Lees haar verhaal op pagina 2

5.38

‘Lezen maakt je wereld groter’

Communicatie speelt een grote rol in de mateloos populaire boeken van schrijfster Francine Oomen. Kinderen en tieners steken veel op van series als ‘Lena Lijstje’ en ‘Hoe overleef ik…’. Ook Auris-leerlingen zijn dol op haar boeken. Francine Oomen (1960) vertelt over het succes van haar survivalboeken en het belang van lezen.

‘L

ezen is verrijkend voor de geest en de ziel. Van lezen groei je, leer je, lezen maakt je wereld groter, je horizon wijder, lezen stimuleert. Door lezen, leer je jezelf kennen en anderen beter begrijpen. Daarnaast is het ook nog eens een heerlijke bezigheid. Wat is er nu fijner dan je met een goed boek terugtrekken in je eigen holletje? Toen ik het eerste ‘Hoe overleef ik...boek’ schreef, was mijn idee om een boek te maken met een leuk, spannend verhaal, maar waar kinderen ook wat van zouden kunnen opsteken. Leerzaam en leuk dus. Ik had toen nog geen idee dat het een (lange) serie zou worden. Tot deel 2 verwerkte ik in het verhaal survivaltips voor in de natuur. Ik ben zelf erg van het buitenleven. Mijn oudste zoon ging tijdens het schrijven van deel 3 naar de brugklas en begon te puberen. Toen bedacht ik dat kinderen in de jungle van de puberteit best wat tips konden gebruiken om ‘te overleven’. Dat ze steun nodig hebben en ‘food for thought’. Pas rond deel 5 kwam ik erachter dat ik de boeken schreef die ik zelf had willen lezen en nodig had op die leeftijd. Een richting­ aanwijzer. De kaart, het gebied, zoiets. In mijn boeken heb ik (nog) niet geschreven over kinderen met hoorproblemen of met spraak- en taalmoeilijkheden. Wel in het ‘Hoe overleef ik... tijdschrift’. In elk nummer staat een interview met een kind met een lichamelijke beperking. En in het eerste nummer van 2011 stond het verhaal van twee dove vriendinnen. Ik ben heel blij dat ik het tijdschrift als medium heb. Ik vind het belangrijk om kinderen kennis te laten maken met dingen die buiten hun normale gezichtsveld liggen zodat ze daar begrip voor kunnen opbrengen, zich in kunnen leven en er goed op kunnen reageren als ze het tegenkomen.’

2

minuten duurt het filmpje op www.auris.nl over co-teaching en Passend Onderwijs. Co-teaching is een middel van begeleiden, een coaching on the job. De leerkracht werkt nauw samen met de ambulant dienstverlener. Deze manier van samenwerken heeft als doel de leerkrachtvaardigheden te vergroten. Passend onderwijs krijgt zo handen en voeten. Bekijk de video op www.auris.nl onder het kopje nieuws.

COLUMN

coverstory

Francine Oomen:

Jasper he D

rie jaar geleden kwam ik op de basis­ school. Net als mijn grote broer, maar die zat al in groep 3. En mijn tweelingzus, die mijn hele leven al bij me was. Mama bracht me in de klas en gelukkig zat mijn zus naast me in de kring. Toen ik iets wilde vertellen zei de juf: ‘Wat zeg je?’ en ze keek vragend naar mijn zusje. Ze lachte wel heel lief en gelukkig mocht ik die dag in de bouwhoek en met de auto’s spelen. Echt een lieve juf! Maar soms snapte de juf me niet, als ik iets ging vertellen in de kring. Mijn zus zei dan: ‘Hij zegt dat…’ en dan vertelde ze wat ik ook al had gezegd. Dan snapte de juf het wel. Bij het hoekenwerk of op het plein speelde ik het liefst alleen. Die andere kinderen snapten me toch niet. Of met mijn zus, die snapte me wel! Na een poosje kwam er een meester in de klas. Hij had net zo’n stoeltje als ik, maar de meester was heel groot. Daar moest ik wel om lachen. Hij kwam ook op z’n knieën bij mij op de grond zitten en we speelden samen met de dierentuindiertjes. Ik was de leeuw en hij de olifant. Toen hij

AN februari 2012 - www.auris.nl

Film: 170Hz 170 Hz is een lage toon die sommige doven nog net kunnen horen. Het is ook de titel van een speelfilm over twee dove jongeren. In de film wordt alleen Nederlandse Gebarentaal gebruikt. Bijzonder is ook de aftiteling, want daar staan twee Auris collega’s Mariëtte Spierings en Jan Wit op vermeld. Zij gaven advies aan de regisseur. De film won onder andere in 2011 het Gouden Kalf voor de Film 1 Publieksprijs.

Taxipaspoort

‘Hoor ik wat jij niet zegt?’

Dagelijks worden er landelijk ongeveer 90.000 kinderen in het speciaal onderwijs vervoerd naar school en huis. Deze kinderen hebben soms bijzonderheden waar de chauffeur rekening mee kan houden. Zij hech­ten misschien sterk aan een vaste plaats in de taxi, of zij hebben bijvoorbeeld erg veel last van harde muziek. Om de taxichauffeurs daarover te informeren, kunnen de kinderen een taxipaspoort bij zich dragen. Daarin zijn adres­gegevens vermeld van het kind, de ouders of verzorgers, de school en de vervoerder. Als dat nodig is ook medische gegevens of tips voor de om­gang met het kind. Het paspoort is niet verplicht maar het is een gratis hulpmiddel om te komen tot kwaliteits­ verbetering van het leerlingenvervoer.

Bron www.tuimeltekst.nl

Informatie: www.taxipaspoort.nl

In de bioscoop vanaf maart 2012 en in 2013 op tv bij de VPRO

eft ESM. ‘Wat zeg je?’

weer ging zitten op z’n stoel, ging hij iets opschrijven. Vast over die olifant. Daarna kreeg ik er een juf bij. Met haar mocht ik steeds mee om te spelen. Bijna elke dag. Ze had leuke spelletje en we gingen veel praten. En soms deden we hetzelfde als bij de logopedie. Ik vond dat wel leuk, want mijn juf in de klas vroeg

AN februari 2012 - www.auris.nl

nou bijna nooit meer: ‘Wat zeg je?’. Die meester kwam soms ook weer in de klas om te kijken wat ik deed. En hij ging altijd met de juf praten.

‘Het mooiste visje van de zee!’ Samen met mijn vrienden ben ik een visje in de zee. Ik loop door het speellokaal, maar we doen dat we zwemmen. Met mijn armen. Soms moet iemand wat vertellen, dat zegt de juf dan voor. Ik mag ook wat zeggen, als het mooiste visje van de zee iets aan mij vraagt. En we zingen liedjes. De juf kijkt heel blij en ze zegt dat we zo knap zijn. Die meester kijkt ook heel blij. Als we klaar zijn klapt hij hard, net als de juf. We klappen allemaal omdat we zo knap zijn. Nu gaan we nog een keer alles oefenen, maar dan zonder te lopen. De juf heeft een boek met alle woorden. Dit vind ik wel moeilijk, want wat was mijn zin ook alweer? Nu ben ik, maar ik weet het niet. De juf helpt me: ‘Wat zeg je dan?’ Wat zeg je? Ik heb nog niets gezegd… O wacht, ik weet wat ze bedoelt. Dit vraagt mama ook heel vaak! ‘Wat zeg je dan?’ ‘Dankjewel!’

Nu zit ik in groep 3, net als mijn grote broer eerst. En vandaag komt die meester weer. Wij oefenen voor een toneelstuk:

Roland Kalkman Ambulant Dienstverlener en kinderboekenschrijver

3

Inspectie

zeer tevreden over Auris so-scholen Hoge waardering was er begin dit schooljaar van de inspectie van het onderwijs voor het onderwijsaanbod, de leerlijnen en de didactische kwaliteit van veel lessen op de negen Auris so-scholen. Deze scholen zijn door de onderwijsinspectie definitief als voldoende beoordeeld. Hiermee vallen onze scholen in het zogenoemde basisarrangement. Dit is bijzonder omdat landelijk gezien 30% van de so-scholen zwak of zeer zwak is.

4

AN februari 2012 - www.auris.nl

schelen. Hierdoor worden betere resul­ taten behaald dan voorheen. Een direc­teur vertelde dat het lezen zozeer is vooruit­ gegaan dat er zelfs leesboeken van een hoger niveau gekocht moesten worden.

Hoge verwachting Voor elke Auris-leerling wordt vastgesteld wat hij of zij gaat leren op school. Dus aan het begin van de schoolcarrière weet de leerkracht wat de leerling in groep 8 moet kennen en kunnen en welke vorm van ­vervolgonderwijs voor deze leerling geschikt is. Dit wordt het ontwikkelings­ perspectief genoemd. Om dit doel te halen, zijn er leerlijnen ingevoerd. Een leerlijn bestaat uit alle doelen van een bepaald vak dat de leerling krijgt. De leerkracht heeft hoge verwachtingen van wat zijn leerlingen kunnen bereiken en stelt dus hoge doelen. De vorderingen houdt de leerkracht goed in de gaten en samen met de leerling en de ouders kijkt hij of zij of de doelen gehaald worden en of ze op de goede weg zitten. Als het nodig is wordt het ontwikkelperspectief bijgesteld.

Leerkrachtvaardigheden

O

p de Auris-scholen wordt doelgericht onderwijs gegeven in plaats van activiteitgericht. Dit wil zeggen dat de leerkracht lessen aanbiedt waarbij de doelen helder zijn. Niet alleen het meedoen aan de lessen is belangrijk maar ook de resultaten zijn van belang. Dit lijkt vanzelfsprekend maar het betekende een grote omslag in denken en doen van de leerkrachten. De afgelopen jaren is daar hard aan gewerkt. Nu worden bijvoorbeeld de resultaten op het gebied van taal, lezen en rekenen regelmatig gemeten en bijgehouden in het digitaal leerlingvolg­ systeem. Er is ook kritisch gekeken naar de lestijd en instructie, en er zijn leer­ lijnen ingevoerd.

De inspecteur heeft ook gezien dat de leerkrachtvaardigheden vooruit zijn gegaan. Dit betekent dat het klassenmanagement en de instructie verbeterd zijn. Dit heeft dan weer positieve gevolgen voor het leerklimaat.

Handelingsplanning De inspecteur heeft de Auris-scholen ook een opdracht gegeven. Ze moeten de evaluatie van het onderwijs en de handelings­planning verbeteren. De komende tijd wordt hier een plan voor gemaakt en uitgevoerd.

Trots Wij zijn trots op de positieve beoordeling van de inspecteur en onze medewerkers dankbaar voor hun inzet en enthousiasme. Maar het mooiste is toch dat de leerlingen goed en kwalitatief hoogwaardig onderwijs krijgen op de Auris-scholen; daar hebben ze recht op.

Drie vragen aan de inspecteur Eef Hoeksma: Dertig procent van de scholen in het speciaal onderwijs is zwak of zeer zwak. De Auris-scholen scoren opmerkelijk beter. Waarin onderscheiden zij zich? ‘Bij ons onderzoek hanteren we een toezichtkader ofwel een ‘bril’ waardoor we een school bekijken. Dit kader omvat indicatoren op het gebied van kwaliteit. Een school moet voldoen aan bepaalde basiskwaliteiten op het gebied van bijvoorbeeld handelings­planning, het systeem van leerlingenzorg, pedagogische en didactische kwaliteit. De Auris-scholen voldoen aan dit kader en boezemen ons vertrouwen in.’ Als u op inspectiebezoek gaat, welke zaken krijgen dan vooral uw aandacht? ‘Ik kan geen specifieke zaken noemen omdat we een kwaliteitsonderzoek doen op basis van het toezichtkader. Je baseert je oordeel op gesprekken, documenten en het bezoeken van lessen. Hoe krijgt het onderwijs concreet gestalte, hoe handelt een leerkracht op pedagogisch en didactisch gebied? Je moet de vinger leggen op tekortkomingen en de school daarna voldoende aanknopingspunten geven om zaken te verbeteren. Er is een grote mate van openheid. Scholen weten wanneer we komen en waar we op toetsen.’ De scholen krijgen dus voorlopig geen bezoek meer van de inspectie? ‘Nee, zo werkt het niet. Als contact­ inspecteur van het bestuur van Auris zitten we jaarlijks met elkaar aan tafel en spreek ik besturen aan op de kwaliteit van het onderwijs. Ik kan wel iets vinden van een school, maar het bestuur zit dichter op het vuur. Als ze zorgen hebben over de kwaliteit op een van hun scholen, kan dat voor mij aanleiding zijn om poolshoogte te nemen. Is er geen reden tot ongerustheid, dan continueren we het basis­ arrangement voor een jaar. Maar komen er tussentijds signalen van ouders of uit de media die ons verontrusten, dan komen we uiteraard in actie.’

Op tijd Hoe meer tijd je aan lezen of rekenen besteedt, hoe beter de leerlingen leren. Door de lessen altijd op tijd te laten beginnen en niet eerder te stoppen dan nodig, gaat bijna geen lestijd verloren. Op jaarbasis kan dat nogal wat minuten

AN februari 2012 - www.auris.nl

Taal Taal is één van de belangrijkste onderwerpen op onze scholen. Auris heeft daarom een taalbeleid voor de hele stichting vastgesteld. Hierin staat beschreven op welke manier binnen scholen omgegaan wordt met taal­onderwijs en het taalaanbod. De logopedisten die verbonden zijn aan de scholen zijn nauw betrokken bij de invoering van dit taal­beleid. Ze onder­steunen de leerkrachten bij onder andere het vergroten van de woordenschat van de kinderen.

5

REPORTAGE

Auris Zorg Gezinsbegeleiding

Leren wat geluid is

D

e kofferbak van de Beige Citroen Berlingo ligt vol met speelgoed. Mirjam Olthof wijst een Nijntjespelletje aan. ‘Gekocht in de kring­ loop­winkel voor vijfenzeventig cent, dat kan ik niet laten liggen want ik kan het heel goed gebruiken bij de hoortraining.’ Mirjam werkt als gezinsbegeleider bij Auris Zorg in Rotterdam. Ze begeleidt gezinnen met een jong kind dat doof of slechthorend is. Onderweg naar haar derde ouderbezoek van die dag vertelt

6

ze over haar werk. ‘Je bouwt een intensieve band op met het gezin, dat vind ik mooi. Soms krijg ik in het weekend een smsje van ontroerde ouders die melden dat hun zoon of dochter voor het eerst papa of mama heeft gezegd. Het is toch geweldig dat ik bezig mag zijn met de communicatie op gang brengen tussen ouders en kind. Een van de belangrijkste zaken in het leven.’ We staan in een Vinex wijk ergens aan de rand van Rotterdam voor het huis van de familie Prikker. Mirjam maakt een keuze uit de veelheid van speelgoed uit de kofferbak: een doosje met plastic

AN februari 2012 - www.auris.nl

dieren, een dierenpuzzel met geluidjes, een blokkentoren, een grote ronde trommel en een uit de kluiten gewassen tafelbel. Aan tafel zitten Fleur, haar moeder en Stijn het vierjarige broertje. Hij vindt het gezellig dat Mirjam op bezoek komt maar dit uurtje is speciaal voor zijn zusje. Fleur is twee en een half jaar oud. ‘Ze is in december vorig jaar aangesloten,’ vertelt Mirjam. Dit wil zeggen dat haar cochleair implantaat is aangezet. Elke week komt Mirjam langs voor hoortraining. ‘Ik bied Fleur verschillende geluiden aan om haar gehoor te stimuleren, waarbij ik zoveel mogelijk gebruik maak van de andere zintuigen. Zo leert ze wat geluid is.’ Mirjam doet dit met haar stem, met instrumenten, met de spelletjes en een I-pad. Fleur vindt het geweldig, het kan haar allemaal niet snel genoeg gaan. Mirjam gebruikt ook steeds gebaren en wijst regelmatig naar haar eigen oren, om Fleur bewust te maken van het geluid. Maar de geluiden lijken haar nog niet zo veel te zeggen.

‘Fleur moet zich eerst bewust worden van het bestaan van geluid’ Voordat Mirjam vertrekt, stelt de moeder nog wat vragen over het audiogram van Fleur. In een brief van de audioloog stonden een aantal termen die ze niet helemaal thuis kon brengen. Mirjam geeft een toelichting. In de auto vertelt Mirjam dat uit het audiogram van Fleur blijkt dat zij de aangeboden geluiden wel moet kunnen horen. ‘Het auditieve systeem in de hersenen moet de tijd krijgen om het geluid te verwerken en Fleur moet zich bewust worden van het bestaan van geluid. Door vaak geluiden aan te bieden, komt dat vanzelf.’ Het laatste huisbezoek van die dag is aan Sander. Hij is bijna twee jaar, slechthorend en heeft nog een aantal andere beperkingen. ‘We hebben inmiddels al heel wat ziekenhuisgangen gezien,’ vertelt zijn moeder. ‘Zeker toen Sander net geboren was, waren er zoveel specialisten met hem bezig dat wij door de bomen het bos niet meer zagen. Gelukkig kregen we snel begeleiding van Auris. Mirjam is voor ons een gids in dat bos.’ Mirjam: ‘ Ik werk inderdaad nauw samen met andere specialisten van bijvoorbeeld het Sophia Kinderziekenhuis. Wat we hier bespreken over Sanders gehoor sluit ik kort met de audioloog daar. Zo is ieder­ een op de hoogte.’ Mirjam adviseerde om de audioloog opnieuw naar de versterking van de hoortoestellen te laten kijken en deze heeft de versterking hoger gezet. Vandaag kijkt ze of het effect heeft. Tot blije verba­zing van moeder en Mirjam reageert Sander op bijna alle geluiden. Na het ouderbezoek gaat Mirjam naar huis, maar klaar is ze nog niet. ‘Naast de bezoeken, die ik als zeer dankbaar en zinvol ervaar, gaat er veel tijd zitten in het schrijven van verslagen en registratie, dat hoort er ook bij.’

AN februari 2012 - www.auris.nl

De t!p Samen een boek lezen met je kind is niet alleen een gezellig rustmoment van de dag, het vergroot ook de woordenschat en bevordert de lees­ontwikkeling. Zeker voor kinderen met spraak- en taalproblemen is voor­lezen van groot belang. Leerkracht Ina Bodbijl van Auris De Kring in Goes adviseert ouders daarom vooral te gaan lezen met hun kind.

Een van die ouders, Adriëtte Spelt uit Bruinisse, leest haar zoons Alex (10) en Stefan (7) al van jongs af aan voor. Ze ziet dat de jongens genieten van het dagelijkse ritueel en nieuwe woorden oppikken. Beide kinderen hebben autisme en communicatieproblemen en zitten op Auris De Kring. Stefan sinds vorig jaar in groep 4 van Ina Bodbijl. Adriëtte vertelt dat Stefan als peuter veel problemen had met praten. ‘Hij brabbelde een soort Russisch waar niemand iets van begreep. Inmiddels zit Stefan goed op zijn plek op Auris De Kring en gaat hij met sprongen vooruit. In vier maanden tijd is hij twee leesniveaus gestegen.’ Adriëtte ondervindt dat haar zoon door het dagelijks voorlezen zinnen letterlijk oppikt uit boeken. ‘Hij heeft een hogere taalproductie en een grotere woordenschat gekregen. In boeken vind je veel woorden die in de normale spreektaal niet worden gebruikt. Zijn leerkracht merkt het ook. Stefan heeft een hoger lees- en taalniveau dan zijn klasgenoten waar thuis niet wordt (voor)gelezen. Ik hoopte dat Stefan via het lezen gemakkelijker ging praten. Er is vooruitgang. Tegenwoordig lezen we voor het slapengaan een half uur samen, om en om. Hij gaat mee naar de bibliotheek en zoekt zelf zijn boeken uit. Als ik een keer geen tijd heb, is de teleurstelling groot.’ ‘Naast een grotere woordenschat krijgen kinderen die lezen ook een grotere belevingswereld’, vult leerkracht Ina Bodbijl aan. ‘Ze vergroten hun kennis en kunnen bijvoorbeeld beter meepraten tijdens kringgesprekken. Kinderen die wat meer beleven, komen verder in het leven. Echter, voor kinderen met ernstige taalverwervingsproblemen is voorlezen niet de enige voorwaarde om ze goed aan het lezen te krijgen.’ Colofon De AN is een blad voor relaties van de Koninklijke Auris Groep. Het verschijnt twee keer per jaar. Aan dit blad werkten mee: Anneleen Arnolds, Minnekus de Groot, Roland Kalkman, Danielle Hermans (Tekst & Spel). Fotografie: Peter Strating, Hans Oostrum, Foto cover Gerlinde de Reus. Illustratie: Ton Boon. Eindredactie: Minnekus de Groot PR en Communicatie Koninklijke Auris Groep. Vormgeving: Peter van der Burg, Sagittarius Ontwerpen. Druk: De Eendracht, Schiedam. Oplage: 10.000. Het volgende nummer verschijnt zomer 2012.

Dit blad is een uitgave van de Koninklijke Auris Groep. Redactieadres: Telefoon: Email: Internet:

Bachstraat 9, 2807 HZ Gouda (0182) 59 10 00 [email protected] www.auris.nl

7

Auris Cursusoverzicht

Voorlichting Trainingen en Workshops Op deze pagina’s vindt u een overzicht van de voorlichtingen, trainingen en workshops die de komende tijd gegeven worden op één of meerdere van onze vestigingen. Wordt de training niet bij u in de buurt gegeven, neem dan contact op met één van onze cursuscentra, zij helpen u graag verder. De meeste trainingen kunnen wij ook verzorgen op de school­ locatie voor bijvoorbeeld schoolteams of intern begeleiders van een stichting of samenwerkingsverband. Kijk voor meer informatie over de cursussen op onze site www.auris.nl/cursuscentrum of neem contact op met één van de cursuscentra van Auris. De cursuscentra: Auris Cursuscentrum Goes Nassaulaan 8 4461 SX Goes T (0113) 323 264 E [email protected] Auris Cursuscentrum Houten Pelmolen 26 3994 XZ  Houten T (030) 634 06 25 E [email protected]   Auris Cursuscentrum Rotterdam Westblaak 132 3012 KM Rotterdam T (010) 243 67 14 E [email protected]

Nieuw ‘Autisme in de digitale wereld, risico’s en kansen’; training voor ouders. In het voorjaar 2012 start een nieuwe training van één dagdeel voor ouders van kinderen met autisme, die zorgen en vragen hebben over het computergebruik van hun zoon of dochter. De training biedt inzicht in de risico’s en de kansen van de digitale wereld voor het kind en de jongere met autisme. Daarnaast krijgen de ouders praktische adviezen waarmee zij thuis aan de slag kunnen. Belangstelling? Stuur een mailtje aan [email protected] U ontvangt dan meer informatie over deze nieuwe training die als eerste in Houten wordt gegeven.

8

ASS het zo zit,…! Doel

U kunt verbanden leggen tussen gedrag en autisme. U kunt het gedrag, denken en voelen van een kind met autisme beter begrijpen. Vanuit dit begrip kunt u vervolgens een oplossing bedenken voor dat ene kind, met die gedachten en dat gedrag in die specifieke situatie. Product Voorlichting Doelgroep ASS Voor wie Ouders en familieleden, jongeren, leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers, logopedisten, leid(st)ers van peuter­speelzalen en kinderdagverblijven Waar en wanneer In overleg op locatie

ASS het zo zit,…! (train de trainer) Doel

U leert in één dag de voorlichting ‘ASS het zo zit’ zelf te geven. U combineert praktijk en theorie met als uitgangspunt: ‘ASS het zo zit…!’ Product Training Doelgroep ASS Voor wie Betrokkenen en professionals die willen leren deze voorlichting zelf te geven Waar en wanneer In overleg in Houten of op locatie

Autisme bij peuters en kleuters Doel

Door observatie kunt u opmerkelijk gedrag van een kind signaleren en interpreteren op mogelijk autisme; de cursus biedt handreikingen op het gebied van communicatie, spelen en sociale vaardigheid. Product Cursus Doelgroep ASS Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, leidsters van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: dinsdag 28-02, 13-03 en 27-03-2012 van 19.30 – 21.30 uur Rotterdam: in overleg

Autisme in de praktijk van de logopedie Doel

U heeft inzicht in communicatieve competentie en problemen in het taalgebruik bij kinderen met ASS. Ook heeft u begeleidingsmogelijkheden, behandeldoelen en vaardigheden in de omgang met kinderen met autisme in uw praktijk. Product Workshop Doelgroep ASS Voor wie logopedisten Waar en wanneer Houten: 07-02-2012 van 19.30 – 21.30 uur

Begeleiden van een kind met ESM Doel

U bent bekend met de gevolgen van ernstige spraaken/of taalmoeilijkheden voor de ontwikkeling en het leren van het kind. U hebt mogelijkheden om het onderwijsaanbod aan te passen. Product Cursus Doelgroep ESM Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, leidsters van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: maandag 16-01, 23-01, 06-02 en 13-02-2012 van 19.30 - 21.30 uur

AN februari 2012 - www.auris.nl

De kunst van het vragen stellen (training)

Een slechthorende leerling in het regulier onderwijs

Doel

Doel

De kunst van het vragen stellen (workshop)

Dyslexie, lees en/of spellingsproblemen in het voortgezet onderwijs (VO)

Doel

U maakt kennis met een krachtige methodiek die kinderen op leeftijdniveau stimuleert tot praten en interactie. Product Workshop Doelgroep ASS, ESM, SH, D Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, leidsters van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: woensdag 07-03-2012 van …- … uur Houten: maandag 02-04-2012 van 19.30 – 21.30 uur

Doel

De leerling met autisme op weg naar autonomie

Autisme in de klas – Basisonderwijs (BAO) (basiscursus)

Doel

Doel

U beheerst een krachtige methodiek die kinderen op leeftijdniveau stimuleert tot praten en interactie. Product Training Doelgroep ASS, ESM, SH, D Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, leidsters van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: maandag 03-03 en19-03-2012 van 19.00 – 21.00 uur Houten: woensdag 11-01, 25-01 en 15-02-2012 van 13.30 – 16.30 uur

U heeft kennis van de ontwikkeling van een kind met autisme naar jongvolwassene. U kunt als professional op school met uw praktische tips een waardevolle bijdrage leveren aan deze ontwikkeling. Product Workshop Doelgroep ASS   Voor wie Leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: donderdag 08-03-2012 van 14.00 - 17.00 uur  

ESM, een onzichtbare beperking! (train de trainer) Doel

U kunt de voorlichting ‘ESM, een onzichtbare beperking!’ zelf geven. U beschikt over een PowerPoint presentatie, videofragmenten en een reader. Product Training Doelgroep ESM Voor wie Leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer In Houten en op locatie, in overleg

Auris Zorg Elk schooljaar organiseert Auris Zorg bijeenkomsten voor verschillende groepen. Thema avonden. Voor ouders over bijvoorbeeld het cochleair implantaat (CI), ESM of ambulante begeleiding. Lotgenotendagen. Voor kinderen die slechthorend of doof zijn, en het reguliere onderwijs bezoeken. Gebarenspin. Op een speelse manier leren broertjes en zusje van dove en slechthorende kinderen gebaren. Familiedag. Ouders, kinderen en familieleden krijgen informatie over verschillende onderwerpen, daarnaast is er ook veel tijd om elkaar te ontmoeten.

Meer informatie en data vindt u op www.auris.nl onder het kopje Auris Gezinsbegeleiding. AN februari 2012 - www.auris.nl

U hebt kennis van slechthorendheid en hulpmiddelen en kent de mogelijke gevolgen van slechthorendheid voor de ontwikkeling van taal en spraak en van de sociaalemotionele ontwikkeling. Product Voorlichting Doelgroep SH Voor wie Leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Op locatie in overleg

U weet wat dyslexie is en wat de gevolgen zijn van leesproblemen die niet onder dyslexie vallen. U kunt lees- en spellingsproblemen herkennen en u hebt handelingsgerichte adviezen ontvangen. Product Training Doelgroep ASS, ESM, SH, D Voor wie Leerkrachten VO en MBO, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Rotterdam: in overleg

U heeft inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van een leerling met een autisme spectrum stoor­nis op het gebied van onderwijs en com­municatie en u kunt die kennis overdragen aan collega’s. Product Cursus Doelgroep ASS Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, logopedisten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: 17-01, 31-01, 14-02, 28-02 en 13-03-2012 van 19.00 – 22.00 uur Houten: 06-03, 20-03, 03-04, 17-04 en 15-05-2012 van 19.15 – 22.15 uur Op locatie in overleg

Autisme in de klas – Basisonderwijs ( BAO) (verdiepingscursus) Doel

U kunt een optimale leeromgeving creëren en moeilijk gedrag begrijpen en hanteren. U kunt leerlingen met autisme voorbereiden op het VO en voorlichting geven over ASS aan team en medeleerlingen. Product Cursus Doelgroep ASS Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, logopedisten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Op locatie in overleg

Autisme in de klas – voortgezet onderwijs en MBO (basiscursus) Doel

U kent de theoretische achtergrond van autisme en kunt de kennis koppelen aan de dagelijkse praktijk in de klas. Uw collega’s kunnen u raadplegen bij vragen over autisme. Product Cursus Doelgroep ASS Voor wie Leerkrachten VO en MBO Waar en wanneer Houten: 06-03, 20-03, 03-04, 17-04 en 15-05-2012 van 19.15 – 22.15 uur Als arrangement op locatie in overleg

9

Meertaligheid en ESM

Taalvaardigheid

Doel

Doel

U leert de kenmerken, de invloed en de gevolgen van meer­taligheid kennen. U krijgt kennis over onderzoek en begeleiding bij meertaligheid. U krijgt kennis over meertaligheid en ernstige spraak- en/of taalmoeilijkheden. Product Cursus Doelgroep ESM Voor wie Leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Op locatie in overleg

Auris Cursusoverzicht

Omgaan met autisme in groep 5, 6 en 7 Doel - Je hebt andere kinderen met autisme leren kennen. - Je hebt bedacht wat autisme voor jou betekent. - Je hebt ervaringen gedeeld met andere kinderen. - Je hebt problemen met elkaar besproken. - Je hebt tips gekregen en gegeven. - Je hebt onderwerpen besproken die jij hebt ingebracht. Product Cursus voor lotgenoten Doelgroep ASS Voor wie Kinderen met autisme die nu in groep 5, 6 of 7 zitten Waar en wanneer Houten: donderdag 17-04, 10-05 en 24-05-2012 van 10.00 – 15.00 uur

Peuters en communicatieproblematiek Doel

Door observatie kunt u opmerkelijk gedrag van een kind signaleren en interpreteren op mogelijk autisme; u bent toegerust op het gebied van communicatie, spelen en sociale vaardigheid. Product Cursus Doelgroep ASS Voor wie Leid(st)ers van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven  Waar en wanneer Houten: dinsdag 15-05, 29-05 en 12-06-2012 van 13.30 – 16.30 uur Op locatie in overleg  

Pragmatiek, klaar voor gebruik Doel

U kent werkvormen om pragmatische vaardigheden te ontwikkelen en begeleiden. Product Cursus Doelgroep ASS, ESM Voor wie Leerkrachten BAO , onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: dinsdag 28-02, 13-03 en 27-03-2012 van 19.30 – 21.30 uur

Taalactiviteiten in groep 1 tot en met 4, tips en materialen Doel

U kunt gebruik maken van nieuwe werkvormen en materialen in de begeleiding van de spraak-taal­ ontwikkeling van de leerling Product Cursus Doelgroep ASS, ESM, SH Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: maandag 05-03 en 19-03-2012 van 19.30 – 21.30 uur Houten: dinsdag 15-11-2011 en 17-01-2012 van 19.30 – 21.30 uur  

10

U heeft extra informatie en concrete werkvormen tot uw beschikking om te werken aan taalvaardigheid. Product Workshop Doelgroep ASS, ESM, SH Voor wie Leerkrachten BAO, VO, MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers  Waar en wanneer Goes: woensdag 11-01 en 08-02-2012 van 13.30 – 16.00 uur  

Toekomst na de basisschool Doel

U krijgt informatie en advies over schoolkeuze en deelt ervaringen. Product Informatiebijeenkomst Doelgroep ASS, ESM, SH, D Voor wie Ouders en familieleden Waar en wanneer Houten: dinsdag 10-04-2012 van 19.30 – 21.30 uur

Wat werkt… Doel

Als je kunt vertellen wat voor jou werkt kun jij je talenten beter benutten. Met behulp van de werkmap kun je communicatieproblemen op je stage of in je werk voorkomen of oplossen. Product Introductie werkmap Doelgroep ASS Voor wie Ouders, familieleden, jongeren, leerkrachten VO en MBO, stagebegeleiders Waar en wanneer Houten, op locatie, in overleg

Innerlijke taal; help me even denken Doel

U kent technieken en ondersteuningsmogelijkheden die het gebrek aan innerlijke taal kunnen compenseren. Product Workshop Doelgroep ASS, ESM, SH, D Voor wie Leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten Waar en wanneer Houten: 27-03-2012 van 19.30 – 21.30 uur   

Kinderen met ESM Doel

U kent de betekenis van ernstige spraak- en/of taal­moeilijk­heden en de mogelijke gevolgen voor communicatie, participatie, leren en gedrag van een kind. Product Workshop Doelgroep ESM Voor wie Leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, leid(st)ers van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Rotterdam en op locatie, in overleg

Woordenschat en woordopslag in groep 1 tot en met 8 Doel

U verdiept uw kennis over woordenschat en woordopslag bij leerlingen met een beperking en kunt gebruik maken van materialen en programma’s. Product Cursus Doelgroep ASS, ESM, SH Voor wie Leerkrachten BAO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Goes: woensdag 14-03 en 28-03-2012 van 13.30 – 16.00 uur

AN februari 2012 - www.auris.nl

Zelfstandig worden

Auditieve beperking en sociaal-emotionele ontwikkeling

Doel - Je hebt andere jongeren met autisme leren kennen. - Je hebt bedacht wat autisme voor jou betekent. - Je hebt ervaringen gedeeld met andere jongeren. - Je hebt problemen met elkaar besproken. - Je hebt tips gekregen en gegeven. - Je hebt onderwerpen besproken die jij hebt ingebracht. Product Cursus voor lotgenoten Doelgroep ASS Voor wie Jongeren met een autisme spectrum stoornis Waar en wanneer Houten

Doel

Zo is er maar één! Doel

Het bijzondere van een klasgenoot met autisme wordt gezien en begrepen. Je krijgt tips hoe je met elkaar om kunt gaan en kunt die kennis aan anderen doorgeven. Product Voorlichting Doelgroep ASS Voor wie Kinderen, jongeren, ouders, leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Op locatie, in de klas, in overleg

Peuters en ESM, herken problemen met spraak en taal bij jonge kinderen Doel

U herkent problemen in spraak en taal bij jonge kinderen en kunt adequaat handelen. Product Workshop Doelgroep ESM Voor wie Professionals in de kinderopvang Waar en wanneer Goes: donderdag 05-04-1012 van 19.00 – 21.00 uur

Woordenschat bij peuters en kleuters Doel

U kunt de woordenschat van kinderen vergroten met nieuwe werkvormen en materialen. Product Cursus Doelgroep ASS, ESM, SH Voor wie Professionals in peuterspeelzalen en de kinderopvang en leerkrachten van groep 1 en 2 van het basisonderwijs Waar en wanneer Goes: dinsdag 10-04 en 24-04-2012 van 19.30 – 21.30 uur

U hebt informatie over de gevolgen van een auditieve beperking voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind of jongvolwassene. Product Lezing Doelgroep SH, D Voor wie Ouders en leerkrachten van een kind met een auditieve beperking Waar en wanneer Goes: donderdag 22-03-2012 van 19.30 – 22.00 uur

Engels in het VO voor 2, 3 en 4…en hoe gaat dat in het regulier? Doel

U heeft kennis van de problemen die leerlingen kunnen ondervinden bij het leren van Engels. Product Studiedag Doelgroep ASS, ESM SH, D en leerlingen zonder cluster 2 indicatie Voor wie Professionals in het onderwijs voor leerlingen van het BAO, SBO, VO, VSO en MBO Waar en wanneer Goes: woensdag 04-04-2012 van 10.00 – 15.00 uur

Effectieve leesbegeleiding voor kinderen met ESM Doel

U kunt na deze training de samenhang tussen ESM en ernstige leesproblemen diagnosticeren, methodieken inzetten en coaching en co-teaching bieden. Product Training Doelgroep ESM Voor wie AD-ers, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Houten: maandag 30-01 en 26-03-2012 van 13.00 – 16.00 uur

Kids’ Skills Doel

Kinderen leren op een constructieve manier hun problemen te overwinnen of ongewenst gedrag om te zetten in vaardigheden. Dit gebeurt in samenwerking met hun omgeving. Product Begeleidingsarrangement Doelgroep ASS, ESM, SH. Voor wie Alle kinderen tussen vier en twaalf jaar Waar en wanneer Op locatie in overleg

Kids’ Skills teamcursus Doel

Cursussen bij het Audiologisch Centrum Spraakafzien Dit is een cursus voor slechthorenden, hun partners en/of hun familieleden. Zij leren vaardigheden om beter met elkaar te communiceren. (SH/DF) Aantal bijeenkomsten afhankelijk van de cursus

Praten doe je met z’n tweeën Communicatie is erg belangrijk in de opvoeding, zeker als dit niet vanzelfsprekend gaat. Het is ook mogelijk een verkorte cursus te doen: de oudercursus ‘Volg je kind’. (SH/DF, ESM, ASS) Aantal bijeenkomsten afhankelijk van de cursus Meer informatie over deze cursussen vindt u op www.audiologischcentrum.nl AN februari 2012 - www.auris.nl

Leerkrachten nemen kennis van de methode Kids’ Skills van Ben Furman. Zij kunnen oplossingsgericht communiceren en werken met leerlingen. Product Teamcursus Doelgroep ASS, ESM, SH. Voor wie Leerkrachten, IB-ers, RT-ers en bouwcoördinatoren in het BAO Waar en wanneer Op locatie in overleg

Communiceren is te leren Doel

U leert helder en duidelijk communiceren in lastige situaties. Product Cursus Doelgroep ASS, ESM, SH, D Voor wie leerkrachten BAO, VO en MBO, onderwijsassistenten, IB-ers en RT-ers Waar en wanneer Rotterdam, op locatie, in overleg

11

3

weten meer... 18 en geen toekomst? Ammehoela

Positieve werkervaring

Mijn vingers jeuken; dit kunnen we als maatschappij niet

Ik zou Joris uitnodigen voor een motivatiegesprek over zijn

over onze kant laten gaan. Achttien jaar en dan al een half

werkervaringen en hem vragen naar wat er is gebeurd, wie

jaar thuis en het qua werk niet meer zien zitten, kom op

er bij was, wat hij moest doen en wat hij niet leuk vindt.

zeg. Ik wil graag kennismaken met deze jongeman en met

Ik zou hem graag een positieve werkervaring op laten doen

hem op ontdekkingsreis gaan naar waar hij goed in is.

door een paar keer te gaan werken samen met zijn coach in plaats van alles alleen op te lossen.

Ik geloof niet in ongeïnteresseerdheid als je pas 18 bent. Ik denk dat hij niet verstaan wordt. Wellicht is het een pose die hoort bij zijn au-

Joris (18 jaar) heeft de moed

Ik praat met hem over zijn werkhou-

opgegeven dat hij ooit een

vandaan komt. Ik stel vragen: Is het werk te moeilijk of onduidelijk? Is

tisme. Het gedrag van mensen met autisme moet je leren verstaan en vertalen. Joris mag me bellen. Tom Romijn Arbeidsconsulent Auris Werkpad

ding en waar zijn onverschilligheid

vaste baan vindt. Door zijn ESM in combinatie met autisme gaat het steeds mis.

het niet durven of is het stoer doen? Aanpassingen kunnen ook helpen, bijvoorbeeld picto’s om het werkproces te visualiseren, een vast aanspreekpunt, een rustige werkplek en

Hij maakt volgens zijn werk-

een klein team.

gevers een ongeïnteresseerde

Rein van Riet

indruk. Inmiddels zit hij al een

  Arbeidsconsulent Auris Werkpad

half jaar thuis.

Terug naar de basis Er is kennelijk iets misgegaan met de voorbereiding op

zelfvertrouwen van Joris heeft een grote klap gekregen. Hij

arbeid, de stagevoorbereiding en stagebegeleiding. In het geval

heeft behoefte aan kleine stappen, een klein bedrijf met goede

van Joris zou ik teruggaan naar de basis. Waar gaat het mis?

begeleiding en extra aandacht voor sociale vaardigheden en

Communicatie? Overvragen? Motivatie? Tempo? Zit Joris wel

communicatie.

op de juiste werkplek? In overleg met hem en zijn ouders maken we een nieuw

12

plan met een voorzichtige, gefaseerde opbouw en met extra

Antine Koevoets

ondersteuning op de gebieden die minder goed lopen. Het

Mentor en stagebegeleider Auris College Goes

AN februari 2012 - www.auris.nl