Format good practice pijler 3 Naam ‘good Implementatie van Gentle Teaching practice’ Organisatie Stichting Leekerweide, (naam organisatie Simone Schipper, gedragswetenschapper en gegevens contactpersoon)
Reden van inzetten ‘good practice’ (situatie, aanleiding e.d.)
Binnen Leekerweide zijn medewerkers getraind in het competentiegericht werken. Het competentiegericht werken is een methodiek die bijdraagt aan een goede kwaliteit van zorg en ondersteuning doordat er in samenspraak met de cliënt wordt gewerkt aan een positieve ontwikkeling. Binnen de praktijk van Leekerweide is de afgelopen jaren echter ook duidelijk geworden dat gebruik van het model competentiegericht werken alléén te weinig basis vormt voor het bieden van kwalitatief goede zorg en ondersteuning. Binnen de doelgroep cliënten met een matige tot ernstige verstandelijke beperking is de methodiek maar zeer beperkt toepasbaar omdat het lerend vermogen op basis van inzicht en zelfreflectie bij deze doelgroep ontbreekt. Het competentiemodel is wel goed bruikbaar voor de (sg)lvg doelgroep, maar ook hier blijkt vaak het aanleren en ontwikkelen van competenties toch weerbarstig. Deels heeft dit te maken dat Leekerweide een woonsetting is en geen behandelsetting. Daarnaast is het belangrijk te onderkennen dat het ontwikkelen van vaardigheden slechts een van de primaire behoeften is van de mens. De primaire behoeften van onze cliënten zijn vanuit het pedagogisch concept: • De relaties van de cliënt: (ik ben iemand die iets kan met anderen) Dit begrip duidt op de behoefte aan veiligheid en ondersteuning, aan beschikbaarheid van anderen. Dit geeft ruimte en vertrouwen om eigen initiatieven te ontplooien. • De competentie van de cliënt: (ik ben iemand die iets kan) Hiermee wordt verwezen naar de menselijke behoefte om greep te hebben op de wereld om je heen. Mensen ervaren zichzelf het liefst als bekwaam en competent, en die behoefte blijft hun leven lang bestaan. • Zelfstandigheid van de cliënt: (ik ben iemand die zelf iets kan) Dit is de behoefte om op basis van eigen initiatief te handelen en om zelf beslissingen te nemen vanuit een actieve betrokkenheid. (Prof. Stevens, 2000) Het competentiemodel sluit goed aan bij de laatste twee punten, maar biedt onvoldoende aanknopingspunten om de eerst beschreven primaire behoefte (relaties) goed vorm te kunnen geven. Binnen Leekerweide is dan ook gezocht naar een methodiek die kan bijdragen aan het op een professionele manier verder ontwikkelen van veilige, liefdevolle relaties tussen cliënten en begeleiders en aldus tegemoet komt aan deze primaire zorgvraag van onze cliënten. In 2009 is een aantal teams geschoold in de methode Gentle Teaching (ontwikkeld door John McGee). Deze teams waren zeer enthousiast over de meerwaarde die Gentle Teaching had op de door hun geboden kwaliteit van zorg. Kern van Gentle Teaching is dat er gewerkt wordt aan een relatie met de cliënten waarin deze zich veilig, geliefd, liefdevol en verbonden voelt. Gentle Teaching is toepasbaar bij zowel cliënten met een ernstige en matige verstandelijke beperking als de (sg)lvg doelgroep en sluit goed aan bij de warme zorgcultuur die binnen Leekerweide heerst. Met behulp van Gentle Teaching kan een relationele basis worden gelegd waardoor verder competentiegericht werken mogelijk wordt. Het vormgeven van veilige, liefdevolle relaties wordt daarom als basiscompetentie van de medewerkers binnen Leekerweide beschouwd. Deze basiscompetentie is vanaf 2009 verder ontwikkeld worden door het inzetten van de methode Gentle Teaching.
Beschrijving van Gentle teaching is een methodiek die zich richt op het ontwikkelen van een de ‘good practice’ veilige en onvoorwaardelijke relatie tussen onze cliënten en hun begeleiders. (beschrijf kort het Gentle teaching is gebaseerd op de psychologie van de wederzijdse doel van het afhankelijkheid. Het vraagt de begeleiders/zorgverleners om naar zichzelf te instrument/de kijken en om manieren te vinden om warmte en onvoorwaardelijke liefde te werkwijze, uiten naar diegenen die dit het meest nodig hebben. Gentle Teaching is verwijs hierbij, begin 90-jaren in Nederland bekend geworden als begeleidingsmethodiek indien van voor mensen met een verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag. toepassing, ook naar artikelen, Gentle Teaching is gebaseerd op de door de Amerikaan John McGee website, filmpjes ontwikkelde Psychologie van Wederzijdse Afhankelijkheid. Volgens deze e.d.) psychologie heeft ieder mens behoefte aan leven in verbondenheid met anderen in een wederkerige en gelijkwaardige relatie. In het verlengde van deze is het van wezenlijk menselijk belang om zich ingebed te voelen in een veilige en zorgzame gemeenschap, en de eigen kwaliteiten ten behoeve van deze gemeenschap in te kunnen zetten. De relatie die de basis is voor (sociale) ontwikkeling, wordt companionship genoemd, en is gebaseerd op vier pijlers - zich veilig voelen bij de ander - zich geliefd voelen door de ander - zich liefdevol voelen en uiten ten opzichte van de ander - zich verbonden voelen met de ander Van essentieel belang is dat de relatie onvoorwaardelijk is. Dat wil zeggen dat deze niet afhankelijk is van het gedrag of de stemming van de persoon. meer info op www.gentleteaching.nl Wijze waarop de Het primaire doel van Gentle Teaching is het ontwikkelen van de ‘good practice’ onvoorwaardelijke relatie, waardoor we de cliënt daadwerkelijk kunnen een organisatie ondersteunen op momenten van stress omdat hij dat als mens nodig heeft. helpt om Bijkomend effect is dat we daarmee (hopelijk) schade voor de persoon zelf systematisch te of anderen kunnen voorkomen. werken aan het Vanuit de relatie kunnen we de cliënt helpen zijn eigen kwaliteiten verder te reflecteren op en ontwikkelen en zijn dromen te realiseren. Hierdoor verbetert zijn optimaliseren van levenskwaliteit en nemen stressoorzaken af. de relatie tussen Voor mensen die door welke oorzaak dan ook voor hun dagelijks welzijn cliënt en afhankelijk zijn van hulpverleners, is het belangrijk dat ze met hen een professional in dergelijke relatie ervaren. Dat kan alleen als de hulpverlener niet vanuit een het algemeen afstandelijke 'professionele' houding met de cliënt omgaat, maar dat deze vanuit persoonlijke betrokkenheid met, en zorg voor de cliënt, met hem omgaat en hier op een verstandige manier mee om gaat.
Wijze waarop de De invoering / ontwikkeling van Gentle Teaching bestaat uit een aantal ‘good practice’ aspecten: een organisatie Een nieuwe beeldvorming over de cliënt: zicht krijgen op de helpt om een kwetsbaarheden en stress die kunnen leiden tot controleverlies. Inzicht in positieve bijdrage het ontwikkelingsprofiel en eventuele traumatische levenservaringen, te leveren aan de loslaten van negatieve en stigmatiserende beelden over de cliënt. doelstellingen van Ontwikkeling van de grondhouding van de begeleider: Deze cliënt, grondhouding draagt bij aan de ontwikkeling van een leefcultuur voor de professional en cliënt waarin deze zich geborgen en verbonden kan voelen en uitgenodigd organisatie wordt zijn kwaliteiten te ontwikkelen (Cultuur van Hoop).Deze grondhouding sluit aan bij de intrinsieke motivatie van de begeleider, waardoor deze ook weer meer voldoening in het werk kan ervaren. Wegnemen of voorkomen van factoren die de levenskwaliteit van de cliënt bedreigen. Persoonlijke ontwikkeling van de begeleider: Inzicht in de momenten waarop de begeleider terugvalt in overheersende reactiepatronen en voorwaardelijkheid in de relatie met de cliënt. Een strategie en kwaliteiten ontwikkelen om op deze momenten onvoorwaardelijk en ondersteunend te kunnen blijven. Inzicht ontwikkelen in de gevoelens die een cliënt oproept en op een constructieve manier werken met gevoelens die niet prettig zijn voor de begeleider zelf en voor de relatie met de cliënt (angst, boosheid, afkeer, onmacht). Ontwikkelen van kwaliteiten om echt en volledig aanwezig te zijn in het contact met de cliënt. Een individueel – methodisch – leerplan voor de cliënt, gericht op: Leren zich veilig, geliefd, liefdevol en verbonden te voelen. Leren bij een oplopend stress-niveau in contact te blijven met de begeleider en zich door het stressmoment te laten leiden. Ontwikkelen van eigen kwaliteiten en verbreden van de mogelijkheden van de cliënt om zelf op positieve wijze invloed uit te oefenen op zijn levenskwaliteit. Teamondersteuning: Met de leidinggevende en de betrokken gedragswetenschapper ontwikkelen van een stijl van leidinggeven waardoor de begeleiders beter in staat zijn de cliënt te begeleiden en waardoor de begeleiders zich op een zelfde manier bejegend voelen door de organisatie als de manier waarop ze geacht worden met de cliënt(en) om te gaan. Wijze waarop de Het vormgeven van veilige, liefdevolle relaties is een van de ‘good practice’ basiscompetenties van de medewerkers binnen Leekerweide. Om deze een organisatie basiscompetentie (verder) te ontwikkelen wordt gebruik gemaakt van de helpt om methodiek Gentle Teaching. Door op een professionele manier te werken aan systematisch veilige en liefdevolle relaties wordt tegemoet gekomen aan een van de aandacht te basisbehoeften van onze cliënten. Dit draagt bij aan een verbetering van de hebben voor de kwaliteit van zorg en ondersteuning. Zoals eerder aangegeven is Gentle essentiële Teaching een van de weinige methodieken die zich specifiek richt op het elementen van de ontwikkelen van een veilige en onvoorwaardelijke relatie tussen onze relatie tussen cliënten en hun begeleiders. Er zijn specifiek een aantal hulpmiddelen cliënt en ontwikkeld om hier op een systematische manier vorm aan te geven: lijsten professional de leefwereld van de cliënt en persoonlijke levenskwaliteit (zie ook (kwaliteit van www.gentleteaching.nl/speciaal/downloads) bestaan en eigen regie) Situatie(s) waarin Als basishouding in de dagelijkse zorg en ondersteuning. u adviseert de Als specifieke interventie bij problematische situaties middels een leerplan. ‘good practice’ in te zetten
Doelgroep(en) Gentle Teaching is bekend geworden als benadering voor mensen met een waarbij u verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag. Zowel voor mensen adviseert de met een ernstige als een matige of lichte verstandelijke beperking. In de ‘good practice’ in latere jaren is Gentle Teaching verbreed naar andere doelgroepen, zoals te zetten mensen met een psychiatrische aandoening, mensen met dementie, kinderen met gedragsproblemen. Gentle Teaching is ook van belang voor kinderen en volwassenen waar geen sprake is van gedragsproblemen, maar waarbij door uiteenlopende oorzaken risico kan bestaan van een verstoorde en onveilige relatie met opvoeders en/of hulpverleners. Met name door bewust werken volgens de grondhouding van Gentle Teaching kan voorkomen worden dat mensen gemarginaliseerd worden of zich zo gaan voelen. Niveau in uw x niveau individuele cliënt organisatie x niveau team waarop u met x niveau locatie behulp van de x niveau organisatie ‘good practice’ verbeteringen heeft kunnen aanbrengen in uw organisatie Kennisbasis van 0 Evidence based de ‘good practice’ x Practice based Noodzaak van Werken met Gentle Teaching vraagt buiten kennis van de grondbeginselen scholing (in van Gentle Teaching ook een grote mate van (zelf)reflectie van onze werkwijze, medewerkers. Daarnaast is het een methodiek die in de dagelijkse praktijk afname moet groeien . Naast een basiscursus waarin de grondbeginselen van Gentle instrument) Teaching aan de orde komen is aandacht voor implementatie in de voordat men de dagelijkse praktijk (oa. middels coaching) en continue scholing (middels ‘good practice’ follow-up bijeenkomsten en studiedagen) noodzakelijk. kan uitvoeren (indien ja, graag Al onze medewerkers binnen wonen en dagbesteding worden geschoold een indicatie van middels een basiscursus van 5 dagdelen. Na de cursus worden jaarlijks aantal teamgerichte follow-up bijeenkomsten georganiseerd. (591medewerkers) medewerkers/clië Binnen de cursus wordt aandacht besteed aan de achtergronden van Gentle nten die worden Teaching en wordt medewerkers middels het werken met eigen casuïstiek en geschoold, aantal videobeelden concrete handvatten geboden om opgedane kennis in de scholingsdagen praktijk te kunnen brengen. e.d.) Een aantal medewerkers volgt specifiek training als trainer Gentle Teaching. Een aantal van deze medewerkers heeft 1 of meerdere internationale congressen Gentle Teaching bezocht. Er is een gerichte training voor aandachtsfunctionarissen (50 medewerkers, 2 dagdelen per jaar) , afdeling Behandeling&Inhoudelijke ondersteuning (40 medewerkers, 1 dagdeel) en management (25 medewerkers, 1 dagdeel). Er wordt jaarlijks een studiedag over het onderwerp georganiseerd waar medewerkers op kunnen inschrijven (100 medewerkers) De grondlegger van Gentle Teaching John McGee heeft tweemaal een werkbezoek aan de instelling gebracht. In november 2012 is John McGee overleden. Door middel van intensieve samenwerking met Stichting Gentle Teaching Nederland is ook aandacht voor de verdere doorontwikkeling van Gentle Teaching in Nederland.
Inzet van Basiscursus en studiedagen worden verzorgd door buro TOV (het trainingsbegeleiding van en ondersteuningsburo van Leekerweide). een externe De grondlegger van Gentle teaching John McGee heeft tweemaal een organisatie bij het werkbezoek aan de instelling Leekerweide gebracht. implementeren Er wordt samengewerkt met Stichting Gentle Teaching Nederland en het en/of uitvoeren bestuur van Gentle Teaching international. van de ‘good practice’ (indien ja, hoeveel begeleiding en door welke organisatie) Indicatie van de Meeste extra tijd gaat zitten in de scholing van medewerkers; de uitvoering tijdsinvestering van Gentle Teaching is geïntegreerd in het dagelijkse zorgproces en vormt van de uitvoering de basis voor de grondhouding van onze medewerkers. van de ‘good practice’ Indicatie van de Tussen 2009 –jan 2013 kosten ongeveer 160.000 euro , waarvan het kosten van de grootste gedeelte opleidingskosten zijn. ‘good practice’
