FONG LENG FASHION & ART
FONG LENG FASHION & ART
INLEIDING Het Amsterdam Museum beheert een bijzondere mode- en kostuumverzameling. De collectie leeft: er is een actief verzamelbeleid, er wordt onderzoek gedaan, met verzamelaars worden bijeenkomsten georganiseerd om de collectie te bestuderen en studenten van modeopleidingen brengen jaarlijks werkbezoeken aan het depot. Ontwerpers en liefhebbers laten zich inspireren door oude technieken en handwerken en weten de collectie te vinden. Onderdelen uit deze deelverzameling worden regelmatig getoond in exposities, zowel binnen als buiten de museummuren. Het Amsterdam Museum heeft inmiddels een traditie in het organiseren van mode- en kostuumtentoonstellingen. Een groeiende groep vrouwen én mannen bezoekt deze exposities. 'Amsterdamse modepaleizen', 'Istanbul Contrast', 'Shanghai Gesture by Alexander van Slobbe', 'ADAM/Man & Mode' en 'Fong Leng. Fashion & Art' zijn slechts enkele voorbeelden uit een lange reeks. Naast exposities en activiteiten rond de mode- en kostuumverzameling biedt het museum jaarlijks een podium aan zowel aanstormend jong talent als gevestigde ontwerpers. De presentaties zijn onderdeel van een mode-culturele route door Amsterdam. Hierin werkt het museum nauw samen met initiatiefnemer SALON/: een uniek platform voor mode en cultuur. De presentaties sluiten nauw aan bij de doelstelling van het museum om een platform te zijn voor creativiteit en ondernemerschap waarbij jonge mensen een podium wordt geboden om hun talent te ontwikkelen en te tonen. Het is onderdeel van het doel van het museum om de typisch Amsterdamse mix van waarden uit te dragen: ondernemerschap, creativiteit, vrijdenken en burgerschap. Naast de verzameling van het Amsterdam Museum is Nederland in het bezit van talrijke grote en kleinere museale mode- en kostuumcollecties die structureel op de belangstelling van een breed en groeiend publiek kunnen rekenen. De tienduizenden kleren en accessoires vertegenwoordigen samen bijna vier eeuwen mode- en kostuumgeschiedenis, beginnend bij de 17de eeuw en eindigend bij vandaag. Om dit rijke palet voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken hebben zeven musea de handen ineen geslagen om het online platform Modemuze te creëren en te realiseren. Met het Amsterdam Museum als penvoerder van het project bestaat de kerngroep verder uit het Gemeentemuseum Den Haag, Rijksmuseum Amsterdam, Centraal Museum Utrecht, Museum Rotterdam, Fries
Museum Leeuwarden en Paleis het Loo Apeldoorn. Modemuze verbindt en presenteert deze collecties als bron van inspiratie voor een breed publiek van modeprofessionals, geïnteresseerden en fashionistas. Gebruikers kunnen straks niet alleen de collecties doorzoeken maar ook reageren en zelf verhalen toevoegen. De verwachting is dit platform eind 2014 te lanceren. Vooralsnog bloggen de musea via de website modemuze.tumblr.com en zijn zij via Twitter en Facebook te volgen. Het plan voor het gezamenlijk online platform Modemuze is een logisch vervolg op de reeds lang bestaande samenwerking tussen de musea. Betrokken musea vormen sinds jaren een actief kennisnetwerk, gericht op het delen van kennis en praktische afstemming van het verzamel- en presentatiebeleid van de mode- en kostuumcollecties. Zo werd in 2012 een gezamenlijke aankoop gedaan: in overleg met elkaar kochten het Amsterdam Museum en Centraal Museum ontwerpen van Fong Leng uit de collectie van visagist en verzamelaar Ferry van der Nat. Deze gezamenlijke aankoop in combinatie met de kick-off van Modemuze is voor het Amsterdam Museum aanleiding geweest om een tentoonstelling te organiseren met de uitbundige creaties van modekunstenares Fong Leng. Een fenomeen in Amsterdam in de jaren '70 en vroege jaren '80, maar als kunstenares nog steeds actief. Kern van de expositie is de eigen museumcollectie, aangevuld met bruiklenen van collega-musea. Een feest van kleur, uitbundigheid en creativiteit is het gevolg. Dit boekje is gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling 'Fong Leng. Fashion & Art', die door conservator mode Annemarie den Dekker is samengesteld. De daar tentoongestelde creaties uit de collectie van het Amsterdam Museum zijn in het boekje opgenomen. Wij willen Fong Leng hartelijk danken voor haar inspirerende en enthousiaste medewerking aan dit project.
Paul Spies, directeur Amsterdam Museum
FONG LENG - FASHION & ART Ontwerpster en kunstenares Fong Leng (1937) geldt als ‘la grande dame’ van de Nederlandse mode. Met eigenzinnige creaties en wervelende modeshows verwierf zij in de jaren ’70 en ’80 van de twintigste eeuw grote bekendheid. De toen heersende mode vond zij saai, kleurloos en stijf. Fong Leng creëerde een eigen stijl die niet gebonden was aan modetrends. In 1971 opende Studio Fong Leng de deuren in de Amsterdamse P.C. Hooftstraat. Al gauw was de boetiek een groot succes onder society Nederland en andere modeliefhebbers. Een van hen was Mathilde, echtgenote van schilder Carel Willink. In de creaties van Fong Leng was zij een opvallende verschijning in het Amsterdamse straatbeeld. Een van deze creaties — een luipaardmantel uit 1973 — behoort vandaag de dag tot de verzameling van het Amsterdam Museum en is een topstuk in de mode- en kostuumcollectie. Kenmerkend voor de ontwerpen van Fong Leng is het combineren van verschillende materialen zoals leer en zijde. Handwerktechnieken als appliqueren en plisseren past zij regelmatig toe. Vandaag de dag is Fong Leng vooral actief als beeldend kunstenares. Zij werkt nog steeds vanuit de mogelijkheden van materialen.
-5-
Japon met broek, 1981 Zijde chiffon, zwanendons Schenking B. van Avezaath, 2003; inv.nr KA 20847.1/2
Helderrood gecombineerd met helblauw, lichtblauw en wit: deze japon met bijpassende broek is kleurrijk. Dat wordt extra benadrukt doordat de zoom van de japon is afgezet met rood en blauw geverfd zwanendons. Ook in andere creaties is het duidelijk zichtbaar: Fong Leng houdt van kleur. Niet alleen haar ontwerpen uit de jaren '70 en '80 laten dat zien, ook de wandkleden, de schilderingen in leer (zoals zij deze zelf noemt), de poefs en krukjes, die zij vandaag de dag maakt, zijn kleurrijk. Wat dat betreft is haar mening al die jaren hetzelfde gebleven; mensen op straat zouden volgens Fong Leng uitbundiger gekleed moeten gaan. Fong Leng draagt altijd haar eigen kleurige creaties. Dankzij haar overduidelijke, eigen signatuur kon zij in haar hoogtijdagen de straat niet op zonder dat mensen letterlijk de kleren van haar lijf wilden kopen. Zo heeft ze weleens iets verkocht in de kroeg. Er werd een bod gedaan op haar blouse en sjaal. Ze noemde een flink bedrag en trok ter plekke een paar kleren uit. Het geld gaf ze vervolgens meteen weer uit. Meestal ging ze vanaf het atelier met de mensen die voor haar werkten de stad in om te dansen en drinken.
-7-
Donkergroene geplisseerde rok met blouse, ca. 1970 Kunstzijde Aankoop S. van der Salm, 2006; inv.nr KA 22234.1/3
Vandaag de dag zijn ontwerpen van Fong Leng -variërend van monumentale creaties tot meer draagbare stukken- goed vertegenwoordigd in verschillende Nederlandse museumcollecties. Daarnaast bevinden zich stukken in privéverzamelingen en bij particulieren die de kleding vaak nog steeds dragen. Ook duiken in vintage winkels met enige regelmaat Fong Leng ontwerpen op. Het eerste museum dat een Fong Leng ontwerp in de collectie opnam was het Centraal Museum Utrecht. In 1975 werd de Straalmantel aangekocht. Het Amsterdam Museum en ook andere musea volgden toen de Fong Leng creaties uit de nalatenschap van Mathilde Willink werden geveild in 1979. Inmiddels melden zich met enige regelmaat particulieren bij het museum die een goede bestemming zoeken voor hun Fong Leng creatie. Bekeken wordt of het betreffende ontwerp geen verdubbeling, maar een aanvulling vormt op de reeds bestaande collectie. Deze geplisseerde rok met blouse is in 2006 op een dergelijke wijze in de museumverzameling terecht gekomen. Na vele jaren het ensemble met plezier gedragen te hebben, is de eigenaresse tot verkoop overgegaan.
-7-
Mantel Byzanthium, 1981 Leer, zijde, suède, satijn Aankoop Sotheby Mak van Waay, 1979; inv.nr KA 16684
Goudkleurige stoffen zijn –naast plissés en applicaties– kenmerkend in het werk van Fong Leng. Ze is dol op glimmend leer en goudleer is een van haar favoriete materialen. In deze mantel van goudleer met asymmetrische revers zijn stukken gekleurd leer aangebracht. De binnenkant is met evenveel zorg afgewerkt als de buitenkant. Fong Leng zelf spreekt niet over mantels of jurken, maar noemt het creaties of kunstwerken. De kostbaarste monumentale stukken waren zeer arbeidsintensief om te maken en kregen allemaal namen zoals Phoenix, Chinese zee, Tuschinsky en Rups. Deze mantel heet Byzanthium en is afkomstig uit de garderobe van Mathilde Willink (1938-1977). Fong Leng werkte niet alleen aan haar creaties en ontwerpen. In haar atelier aan de Haarlemmer Houttuinen werkte ze met tien tot twintig mensen. Ontwerper Berry Brun (1944-1997) was tot 1984 haar rechterhand in het bedrijf. Er werden lange dagen gemaakt. Wie moe was, ging even slapen in een speciaal daarvoor ingerichte kamer met banken en grote tapijten. Wie zin had in eten, kon iets pakken uit de grote pan die altijd op het vuur stond. Naast de 'kunstwerken' zoals deze mantel, werd er in Studio Fong Leng luxe confectie verkocht.
-7-
Soavebroek met jakje, ca. 1975 Katoen, satijn Schenking J. de Kater, 2010; inv.nr 183.1/2
Eén van de verborgen schatten in de mode- en kostuumcollectie van het Amsterdam Museum is deze wijdvallende broek met bijpassend getailleerd jasje uit ca. 1975 van Fong Leng. Het kleurrijke ensemble is gedragen door kunstenaarsvrouw Mathilde Willink (1938-1977). Het tweedelige danspak bestaat uit een jasje en soavebroek, bedrukt met een voorstelling van Chinese figuren. Mathilde droeg het tijdens tapdanslessen die zij volgde bij danser en choreograaf Jack Bow (Jack Bouman, 1908-1996); de foto toont hen beiden in actie. Het succes van groots opgezette musicals in New York in de jaren zeventig, met daarin geïntegreerd de tapdans zorgde voor een ware tapdansrage. Mathilde volgde de tapdanslessen met goede vriend en journalist Hans Vogel (1948-1999). Ook Fong Leng was bij meerdere lessen aanwezig. Na het overlijden van Mathilde bewaarde Vogel het pakje als herinnering aan Mathilde. In 2010 schonk zijn partner, Jan de Kater, het pakje aan het museum.
-7-
Studio Fong Leng Studio Fong Leng opende in 1971 in de P.C. Hooftstraat in Amsterdam. De naam 'Studio' impliceerde meer te zijn dan alleen een hippe boetiek. Het was voor Amsterdamse modeliefhebbers zowel verkoopruimte als ontmoetingsplek. Er was muziek in de weekenden, er werd geborreld, gefeest én uiteraard gekocht. Voor Nederland was het grensverleggend: deze formule was populair in modieus Londen, maar hier nog onbekend. De excentrieke Fong Leng droeg zelf bij aan het jonge en frisse imago. Aanvankelijk werd –naast de eigen ontwerpen– ook kleding van andere ontwerpers verkocht, zoals die van de Engelse Zandra Rhodes en Ossie Clark. Fong Lengs ontwerpen waren onder te verdelen in kunstwerken, couturestukken en, vanaf 1975, confectiekleding (prêt-à-porter). Ze werkte nauw samen met Berry Brun (1944-1997); hij leverde een belangrijk aandeel in de totstandkoming van de collecties en de coördinatie. Ondanks het succes van Studio Fong Leng ontstonden er financiële problemen door te grote investeringen in een aantal projecten. Een faillissement bleek halverwege jaren ’80 onoverkomelijk. Vanaf dat moment ontwerpt Fong Leng vanuit haar eigen atelier. Het accent in haar werk is verschoven van kleding naar interieurdesign.
-7-
Rode geplisseerde japon, 1978 Satijn, metaaldraad Schenking B. van Avezaath, 2003; inv.nr KA 20982
Naast het gebruik van goudleer en applicaties staat Fong Leng bekend om haar ontwerpen met plissé. De rode japon met de opstaande kraag is daar een goed voorbeeld van. Plisseren is het aanbrengen van fijne plooien. Het is een arbeidsintensief proces en het materiaal is moeilijk te verwerken. Fong Leng heeft het echter eindeloos toegepast in verschillende variaties en breedtes. Kenmerkend bij de toepassing van plissé in jurken of rokken is dat de stof mooi kan uitwaaieren rond de benen tijdens het lopen. Vandaag de dag zijn plissés terug van weggeweest. Het is weer modieus. In de voorjaarsshows voor 2014 is het een trend. Mattijs van Bergen is een van de modeontwerpers die veel werkt met plissé en aangeeft zich te laten inspireren door het vroegere werk van Fong Leng. Ook op andere ontwerpers is haar werk van invloed. Voor Walter van Beirendonck is zij een voorbeeld. Net als voor Bas Kosters die Fong Leng in interviews vaak een van zijn helden heeft genoemd. Viktor & Rolf droegen zelfs ooit een show aan haar op, maar ook Saskia van Drimmelen en Franscisco van Benthum hebben allemaal in de pers laten weten geïnspireerd te zijn door Fong Leng.
-7-
Vlinderensemble, ca. 1978-1980 Kunststof voile, gouddraad Aankoop F. van der Nat, 2012; inv.nr 696.1/2
Naast de experimentele jasjurken met applicaties van slangen, tijgers en andere exotische figuren ontwierp Fong Leng ook wat eenvoudiger modellen zoals dit kleurige tweedelige ensemble met geplisseerde vlindermouwtjes. Ontwerpen als deze waren minder arbeidsintensief en beter betaalbaar. Toch zijn ook deze ontwerpen verre van gewoontjes. De creativiteit en het vakmanschap zijn te herkennen in het gebruik van kleur en toepassing van materiaal. Creatie of kunstwerk, prêt-à-porter of confectie, alles wat Fong Leng maakte in de periode van Studio Fong Leng was draagbaar. Fong Leng omschrijft deze gelaagdheid als “een soort piramide van ontwerpen”. Met mode of trends heeft de ontwerpster zich nooit vereenzelvigd. Voordat zij begin jaren '70 doorbrak waren er vooral klassieke couturiers. Wat zij maakten vond Fong Leng heel stijfjes en saai. Ze had een eigen uitgesproken, kleurige stijl die in Nederland opzien baarde.
-7-
Japon met paarse geplisseerde rok, 1980 Voile, kunstzijde Aankoop F. van der Nat, 2012; inv.nr 703.1/2
Deze ruimvallende transparante japon van voile is een van de wat minder extravagante creaties van Fong Leng uit de collectie van het Amsterdam Museum. Het kenmerkende heldere kleurgebruik in haar werk is terug te vinden in de paarse onderrok die subtiel zichtbaar wordt als je loopt. De ruches die op de schouders zijn aangebracht zijn in variaties terug te vinden op andere japonnen van haar hand. Niet alle ontwerpen waren even extreem. Zo ontwierp Fong Leng ook confectie, bedrijfskleding, sportkleding voor Adidas en een serie succesvolle jeanskleding voor Levi’s. “Je kunt de commercie niet links laten liggen”, zei ze ooit. Zaken aanpakken en hard werken is ze nooit uit de weg gegaan, dat heeft ze van huis uit meegekregen. Voor de Chinees-Nederlandse Fong Leng (wat zonnebloem betekent) zich in Amsterdam vestigde, groeide zij als kind op in het Rotterdamse havengebied Katendrecht tussen cafés, bordelen en Chinese eethuizen. Het was er kleurrijk, er werd hard gewerkt en het ging er ruw aan toe. Na een foto-opleiding in Rotterdam, vestigde zij zich in Amsterdam.
-7-
12 december 2013 Preview: Feest met Fong Leng De schuttersgalerij van het Amsterdam Museum is volgestroomd met genodigden uit de mode- en kunstwereld. Op zang van Miss Bunty maakt Fong Leng groots haar entree in een rode creatie met twee langharige hazewindhonden. Er wordt champagne geschonken en aanwezigen dansen op de muziek. Paul Spies (directeur) en Annemarie den Dekker (hoofd conservatoren en samensteller van de tentoonstelling) brengen een toost uit op het mode-fenomeen. Geheel passend in haar flamboyante stijl staat Fong Leng in het middelpunt van de aandacht. Er wordt niet alleen teruggekeken op haar werk uit de jaren '70 en '80, ook wordt stilgestaan bij het feit dat zij vandaag de dag nog sprankelt van ideeën en actief is als kunstenares. Een nieuwe generatie modeontwerpers laat zich nog steeds inspireren door het werk van Fong Leng. Tijdens de preview vertellen ontwerpers Mattijs van Bergen en Bas Kosters wat de creaties van Fong Leng betekenen voor hun eigen werk. Zo vertelt Van Bergen dat hij zich in zijn eigen ontwerpen laat inspireren door de plissés, kleuren en fantasie van Fong Leng. Kosters bewondert -naast het exotisme in haar ontwerpen- de passie en het vakmanschap enorm. Dolly Bellefleur zingt tijdens de refill Fong Leng toe waarna vervolgens in optocht de tentoonstelling wordt bezocht. Een opmerkelijke en bijzondere donderdagochtend in december.
-7-
Luipaardmantel, 1973 Leer, zijde, suède, satijn Aankoop Sotheby Mak van Waay, 1979; inv.nr KA 16683
Een van de topstukken uit de collectie van het Amsterdam Museum en één van Fong Lengs beroemdste creaties is de goudkleurige Luipaardmantel. Op de lange –en loodzware- mantel van goudkleurig leer zijn applicaties aangebracht van luipaarden die door gekleurd gras heen sluipen. Mathilde Willink (1938-1977), bekendste klant en vriendin van Fong Leng, kreeg de mantel van haar man Carel Willink (1900-1983) cadeau. Regelmatig verscheen zij in deze creatie in het Amsterdamse straatbeeld. Onder de mantel droeg Mathilde alleen een kort broekje met ruches. Met haar lengte van 1.90 meter, gekleed in de ontwerpen van Fong Leng was zij een opvallende verschijning wier foto’s regelmatig in de pers verschenen. Andere vrouwen kochten ook wel dit soort extreme stukken van Fong Leng, maar het verschil met Mathilde was dat zij er rekken vol van had. Ze liep er niet alleen in, ze leefde erin. Willink heeft Mathilde meerdere malen geportretteerd. In 1975, toen hun relatie ten einde liep, schilderde hij haar ten voeten uit in de mantel. Hij gaf het werk de titel 'Afscheid van Mathilde' mee. De luipaardmantel is na het overlijden van Mathilde in 1979 geveild bij Sotheby Mak van Waay. Het Amsterdam(s Historisch) Museum heeft de mantel toen aangekocht.
-7-
Klantenkring Jong of oud, uit de stad of uit de provincie, bekend of 'gewoon': de klantenkring van Studio Fong Leng bestond uit vrouwen die niet bang waren om op te vallen. Onder hen waren er die zich in één keer meerdere stukken konden veroorloven, maar er waren ook vrouwen die lang spaarden voor een enkele felbegeerde rok of blouse. Liefhebber en klant vanaf het eerste uur was kunstenaarsvrouw Mathilde Willink (1938-1977). In het societyleven, in de media en in het Amsterdamse straatbeeld liep zij in opvallende creaties van Fong Leng. Mathildes excentrieke uiterlijk heeft bijgedragen aan haar bekendheid en aan die van Fong Leng. Ze werden vaak in één naam genoemd. In een periode van vijf jaar heeft Mathilde maar liefst 37 creaties van Fong Leng aangeschaft. Bedragen voor de creaties konden oplopen tot zo’n 25.000 gulden (11.345 euro). Na Mathildes overlijden zijn haar creaties van Fong Leng geveild. Verschillende stukken werden aangekocht door onder andere het Amsterdam(s Historisch) Museum, het Centraal Museum Utrecht en het Gemeentemuseum Den Haag.
-7-
Rode geplisseerde tweedelige japon, ca. 1976 Kunstzijde, gouddraad Aankoop F. van der Nat, 2012; inv.nr 705.1/2
Hoewel minder spectaculair dan de mantels van bewerkt leer met applicaties is deze felrode soepel vallende japon toch spectaculair en opvallend te noemen. De geplisseerde stof ‘danst’ bij het dragen om het lichaam. Wie de japon in de hoogtijdagen van Studio Fong Leng heeft gekocht en heeft gedragen is onbekend. Naar alle waarschijnlijkheid een vrouw die niet bang was om op te vallen en die voldoende geld had (gespaard) om zich een dergelijke creatie te veroorloven. Liefhebbers kochten de ontwerpen in Studio Fong in de P.C. Hooftstraat. Begin jaren '70 was dat nog een ‘gewone’ straat met een slagerij, een broodjeszaak en een boekhandel. Fong Leng had een voormalige hoedenwinkel laten verbouwen tot een moderne winkel met een interieur van glas en scheepsmateriaal. Het was meteen een sensatie. Er was een souterrain, een begane grond en op de eerste verdieping hingen de duurste en belangrijkste stukken. Kleding zoals deze rode japon was prijzig, maar niet zo kostbaar als couture; het was dure prêt-à-porter. Er werden ook betaalbare ontwerpen verkocht, zoals geplisseerde chiffon blouses en rokken. Op zaterdag was Fong Leng zelf aanwezig, trok champagne open en maakte er een feestje van met klanten en modeliefhebbers.
-7-
Geplisseerd tweedelig ensemble, ca. 1978-1980 Kunstzijde, glitterapplicatie Aankoop F. van der Nat, 2012; inv.nr 697.1/2
Dit zalmroze tweedelige ensemble is gelijktijdig met een aantal andere stukken aangekocht uit de collectie van visagist en verzamelaar/ handelaar van vintage-kleding Ferry van der Nat. De aankopen zijn onderdeel van een gezamenlijke verwerving van ontwerpen van Fong Leng door het Centraal Museum Utrecht en het Amsterdam Museum. Met deze aankoop is het werk van Fong Leng in brede zin vertegenwoordigd in de collectie Nederland. In 1971 opende studio Fong Leng in de P.C. Hooftstraat. Volgens Fong Leng een unieke tijd, een periode vol creativiteit. Stylist en vriend Frans Ankoné, die met Fong Leng werkte, beaamt dat. Amsterdam was een bruisende en vrije stad waar creatieven naar toe kwamen. Andere hippe winkels – boetieks – waren van Puck & Hans, Sophie van Kleef en Rokin 64. Frans Molenaar zat in de Van Baerlestraat en Frank Govers aan de gracht. Ankoné geeft aan dat Fong Leng belangrijk is geweest voor de Nederlandse mode. Vóór haar had je couturiers als Max Heymans, Dick Holthaus en Edgar Vos. Wat Fong Leng maakte had niets met couture te maken in de klassieke zin van het woord. Ze maakte geen mantelpakjes, alleen maar indrukwekkende creaties.
-7-
Tweedelig ensemble, ca. 1982-1985 Doorgestikt katoen, satijn Aankoop F. van der Nat, 2012; inv.nr 701.1/2
Het vrolijke kleurgebruik, de geplisseerde, uitwaaierende top, de met rood satijn afgezette zoom en de doorgestikte materialen zijn elementen die zijn terug te vinden in meerdere creaties van Fong Leng. Variaties en combinaties op deze technieken en gebruiken zijn kenmerkend voor haar stijl. Dit ensemble is gemaakt in dezelfde periode dat Fong Leng haar grootste modeshow gaf. Deze vond plaats in 1983, in een bomvol PSV-stadion. Modellen liepen twee keer drie kwartier een show, het laatste deel in de stromende regen. Twintigduizend bezoekers juichten. De shows van Fong Leng waren – tegen betaling– toegankelijk voor iedereen. Ondanks het grote succes verrezen er in de loop van de tijd financiële problemen. Zo ernstig dat in 1987 Studio Fong Leng failliet werd verklaard. Volgens eigen zeggen was het teveel een bedrijf geworden. Studio Fong Leng had -vergeefse- investeringen gedaan in de ontwikkeling van sportkleding en artikelen voor de Olympische Spelen van 1992, waarvoor Amsterdam zich kandidaat had gesteld. Uiteindelijk werd daar niets mee gedaan: de Spelen gingen naar Barcelona. Toch heeft het faillissement haar creativiteit niet geremd: Fong Leng is blijven ontwerpen, vandaag de dag meer op interieurdesign.
-7-
Wervelende shows In de periode 1972-1982 presenteerde Fong Leng nieuw werk in een jaarlijkse modeshow. De theatrale kleurrijke shows waren een begrip en hadden veel weg van happenings. 'Gedurfd, spectaculair en luxueus' waren beschrijvingen in landelijke kranten en media. De nette ladyspeaker had plaatsgemaakt voor luide rockmuziek. Naast beroepsmannequins dansten en liepen vriendinnen, kennissen én Fong Leng zelf mee in de shows. Sieraden of andere accessoires werden niet aan de outfits toegevoegd, alleen het haar kreeg versiering. Schoenen en laarzen werden meestal ontworpen door schoenenontwerper Jan Jansen (1941). De shows vonden de eerste jaren plaats in Studio Fong Leng en later op verschillende locaties zoals het Van Goghmuseum (1974), het Tropenmuseum (1976), Koninklijk Theater Carré (1977) en kunstenaarssociëteit Arti et Amicitiae (1981). Hoogtepunt en groot succes was de show in het PSV-stadion in Eindhoven (1983), waar meer dan 20.000 bezoekers aanwezig waren. Een dergelijk grootse show was in binnen- én buitenland ongekend. Foto: Fong Leng samen met Jan Jansen
-7-
Ensemble uit sportieve lijn, 1977 Doorgestikt katoen, zijde Schenking B. van Avezaath, 2003; inv.nr KA 20981.1/6
Naast de kostbare extravagante creaties en het duurdere prêt-à-porter ontwierp Fong Leng confectie volgens haar eigen smaak. In 1977 kwam Fong Leng met een sportieve lijn, waaronder dit vierdelig ensemble. Het bedrukte katoen toont afbeeldingen van sportende personen. Het is de periode dat sporten populair is geworden: men doet aan aerobics, tennist, surft en jogt. De sporten vereisten speciale kleding. Nieuw was dat elementen uit sportkleding in daagse kleding werden overgenomen. Wijdvallende sweaters, leggings, bodywarmers en beenwarmers deden hun intrede. De knipoog naar deze ontwikkeling is terug te vinden in het bedrukte katoen van Fong Lengs sportieve lijn waarop voetballende figuren zijn afgebeeld. Dit ensemble is aan het Amsterdam Museum geschonken door Bertie van Avezaath. Als model liep zij in vele modeshows van Fong Leng. Na de shows kreeg zij gelegenheid bepaalde geshowde ontwerpen tegen gereduceerd tarief aan te schaffen. In 2003 heeft zij verschillende van haar Fong Leng creaties aan het museum overgedragen.
-7-
Witte geplisseerde japon, ca. 1977-1978 Zijde, tule Aankoop F. van der Nat, 2012; inv.nr 699.1/2
In zowel haar vroege als hedendaagse ontwerpen en creaties past Fong Leng verschillende technieken en materialen toe. Soepele stoffen als zijde, voiles en satijn keren naast ruwere materialen als leer en suède keer op keer terug. De lichte tint van deze zijden japon is opmerkelijk voor Fong Leng, haar meeste werk is feller van kleur of heeft contrasterende elementen. Wel typerend is het gebruik van uitwaaierende plissés, wat de jurk uitbundig maakt. Fong Leng maakte en maakt nog steeds dat wat zij zelf mooi vindt, modetrends volgt ze niet. Materiaal- en kleurgebruik zijn altijd het uitgangspunt in haar ontwerpen. De manier waarop Fong Leng materialen bewerkt en ontwerpt, heeft zij zichzelf aangeleerd. Een vakopleiding hiervoor heeft zij nooit gevolgd. Vóór zij Studio Fong Leng opende, werkte ze jarenlang als fotograaf en ontwierp collecties voor een stoffenfabrikant. Haar eerste creaties maakte Fong Leng thuis. Al snel werkte ze met een team van professionele medewerkers. De stukken werden opgesierd door het gebruik van applicaties, borduursels of plissés. Deels werden de gebruikte technieken machinaal uitgevoerd, maar er bleven altijd delen die met de hand verricht moesten worden. Stoffen kocht Fong Leng eerst in Amsterdam, maar al snel reisde ze hiervoor naar Italië of Frankrijk.
-7-
Mantel Art Deco, 1972 Leer, satijn, porselein Aankoop J.B. Hofmeijer, 1986; inv.nr KA 18237
Naast de Luipaardmantel en de Byzanthium mantel is dit de derde monumentale creatie die het Amsterdam Museum van Fong Leng in de collectie heeft. Hoewel in haar werk verschillende elementen zoals tijgers, apen, planten en exotische figuren regelmatig terugkeren, haalde én haalt Fong Leng inspiratie uit alles om haar heen. Voor het ontwerp van deze mantel heeft zij zich laten inspireren door de art-decostijl, zowel de abstracte applicaties als de naam die zij de creatie gaf, verwijzen daarnaar. Wat direct opvalt zijn de porseleinen hoofdjes met zwartomrande ogen. Het zijn antieke Russische poppenhoofdjes die op de kraag zijn vastgezet. Met dit soort specifieke onderdelen wil Fong Leng geen verhaal vertellen, dat moeten mensen er volgens haar zelf maar van maken. De Art Deco mantel is afkomstig uit de nalatenschap van Mathilde Willink (1938-1977). Het is een van de vele creaties van Fong Leng die zij heeft gekregen van haar echtgenoot schilder Carel Willink (1900-1983).
-7-
Mode & kunst Leer, zijde, bont en pailletten: in bijna al haar ontwerpen experimenteert Fong Leng met onverwachte combinaties van materialen. In de loop der jaren is haar fascinatie voor het bewerken van verschillende leersoorten toegenomen. Zij noemt het zelf “schilderen in leer”. Al improviserend komt het uiteindelijke resultaat tot stand. In haar ontwerpen laat Fong Leng zich inspireren door haar Chinese afkomst en door verschillende onderwerpen. Dit varieert van Oosterse prentkunst, elementen uit de architectuur tot kleuren en vormen uit verschillende kunststijlen. Vandaag de dag ontwerpt Fong Leng voornamelijk interieurdesign, zoals wandbespanningen, schilderijen, banken en kussens. Daarnaast vervaardigt zij nog enkele kledingstukken. Strikt genomen zijn haar creaties geen couture, want de kleren zijn niet op maat gemaakt. Unica zijn het wel, Fong Leng noemt het kunstwerken op zichzelf. “Ik maak kunst in de vorm van kleding” is een bekende uitspraak van haar.
- 61 -
VERANTWOORDING
Dit boekje verscheen ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Fong Leng. Fashion & Art' van 16 december 2013 tot en met 16 maart 2014 in het Amsterdam Museum. Foto's zijn ter beschikking gesteld door Fong Leng, Dennis Veldman en Charlot Wissing. Voor meer informatie over Fong Leng en de tentoonstelling: hart.amsterdammuseum.nl Meer informatie over haar creaties in de collectie: collectie.amsterdammuseum.nl
Tekst: Annemarie den Dekker namen Tekst: Eindredactie: Judith van Gent Redactie: namen Fotografie: namem Dennis Veldman, Charlot Wissing, Monique Vermeulen, Britt Marie van der Drift Fotografie: Ontwerp: Edo Edo Mulder Mulder, Amsterdam Museum Ontwerp: Druk: Booxs B.V. Leerdam Drukkerij On Demand, Enschede Druk: Uitgave: Amsterdam Museum © 2013 2013 Jaar: ISBN: 978-90-71361-00-5 Uitgave: Amsterdam Museum © 2013 *Dit Ditboekje boekjeisisonderdeel onderdeelvan vaneen en reeks reeks collectieboekjes collectieboekjesdie diehet hetAmsterdam AmsterdamMuseum Museumvanaf vanaf2013 2013uitgeeft. uitgeeft.
- 64 -
FONG LENG
AMSTERDAM MUSEUM
amsterdammuseum.nl
