Fondsenkennis in Nederland
Representatief onderzoek onder de Nederlandse bevolking 16 juni 2009
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
1
Inhoud presentatie
Fondsbezit in Nederland Kennis Nederlanders van beleggingsfondsen Introductie AXA IM Kennisindex Hoe denkt de Nederlander over pensioen, instapmomenten en beleggingsfondsen? Hoe besteedt de Nederlander een extraatje van € 50.000,-? Selectiecriteria voor het participeren in een beleggingsfonds Conclusies
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
2
Fondsbezit in Nederland
Slechts 16% van de Nederlanders belegt in beleggingsfondsen “Kunt u mij zeggen of u op dit moment zelf aandelen bezit in een beleggingsfonds, of dat u daarover zou kunnen beschikken ?” De typische fondsbezitter:
Weet niet (2)
95
Internetaansluiting
83
Man
3
Ja (19) 16
Nee
81
(79)
(81) (49)
Leeftijd 30 – 49 Bruto huishoudinkomen j. (Euro 28.500 - 68.000)
(90)
43 (23)
24 (60)
Opleiding hoog
Percentages
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
Bruto huishoudinkomen j. (Euro 68.000+)
61 60
(nieuw vanaf 2009)
3
Kennis Nederlanders van beleggingsfondsen
Zeven van de tien Nederlanders classificeren hun kennis van financiële zaken als (zeer) goed. “Hoe zou u uw kennis m.b.t. financiële zaken zelf omschrijven?” “Ik ben …”
'Totaal niet op de hoogte '
'Zeer goed op de hoogte van de mogelijkheden ' 5
'Leken’: 29 (30)
'Niet zo goed op de hoogte ‘
12
24
'Experts‘: 70 (69)
(24) 'Goed op de hoogte' 58 Percentages
( Weet niet / geen idee : 0,5/0,1) Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
4
Inschatting rendement spaartegoed vs. beleggingsfondsen “Stelt u zich voor, u hebt 20 jaar geleden € 10.000,- belegd. Hoeveel zou die investering vandaag waard zijn, wanneer u het geld 20 jaar geleden had belegd... ?”
Gemiddelde waardeontwikkeling (in €)
Europese aandelenfondsen 'Werkelijke' waarde* Raming
29.178 (50.186) (24.724)
18.690
Spaartegoed 'Werkelijke' waarde** Raming
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
16.450
(14.860)
17.517 (17.404)
5
Inschatting rendement spaartegoed vs. beleggingsfondsen “Stelt u zich voor, u hebt 20 jaar geleden € 10.000,- belegd. Hoeveel zou die investering vandaag waard zijn, wanneer u het geld 20 jaar geleden had belegd... ?”
Spaartegoed (gemiddelde waardeontwikkeling): 'Werkelijke' waarde 16.450
De professional
(geschatte waarde vorig jaar)
20 655
Bruto huishoud inkom. € 68.000+
18 537
Man
18 238
(18.349)
Fondsbezitter
18 219
(17.885)
(18.802)
Antwoorden: gemiddelde waarde na 20 jaar in € Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
6
Inschatting rendement beleggingsfondsen “Stelt u zich voor, u hebt 20 jaar geleden € 10.000,- belegd. Hoeveel zou die investering vandaag waard zijn, wanneer u het geld 20 jaar geleden had belegd... ?”
Europees Aandelenfonds (gemiddelde waarde ontwikkeling):
'Werkelijke' waarde 29.178
24 216
De professional Bruto huishoudink. € 68.000+ Fondsbezitter De starter
(geschatte waarde vorig jaar)
19 956 17 942
(28.629) (25.760)
17 299 Antwoorden: gemiddelde waarde na 20 jaar in €
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
7
Selectiecriteria voor het participeren in beleggingsfondsen 2009
2008
De naamsbekendheid / reputatie van de beleggingsmaatschappij
38
43
Waardeontwikkeling van fondsen
28
21
Het risico of de grootte van de belegging
20
Aanbevelingen van mijn adviseur
15
19
Informatie in de brochure van de maatschappij zelf
10
6
Testresultaten van onafhankelijke onderzoeksinstituten
10
8
Informatie op de website van de beleggingsmaatschappij
8
5
Aanbevelingen van vrienden of kennissen
8
8
Artikelen of berichten in kranten, weekbladen of tijdschriften
4
3
Aanbevelingen van vrienden of kennissen (internet fora e.d.)
9
9
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
8
AXA IM Kennisindex
De AXA IM kennisindex geeft 4 kennistypes:
De AXA IM kennisindex wordt berekend op basis van 5 categorieën met verschillende weging : Max. 100 indexpunten
De professional (index: 71-100)
'Test' van de kennis van beleggingsfondsen 47,5 % Kennistest fondssoorten 22,5 %
AXA IM kennis index
Schatting rendement beleggingsfondsen 10 % Spontane bekendheid fondsen 10 % Uitgelokte bekendheid van fondsen 10 %
) Min. 0
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
Index
De gevorderde (index: 51-70) De starter (index: 31-50) De leek (index: 0-30)
9
AXA IM Kennisindex
Hoge inkomens scoren het hoogst op de index. AXA IM kennisindex* naar subgroepen 100
80
60
57
54 40
47
44
49
45
45
39
47 40
39
20
0
Totaal Fonds-bezit Experts (n= 1.014)
(n= 286)
Waarden in indexpunten Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
(n= 729)
Man
Vrouw
18-39j.
40-59j.
60+j.
laag
middel
hoog
(n= 451)
(n= 563)
(n= 241)
(n= 421)
(n= 336)
(n= 258)
(n= 380)
(n= 115)
Bruto huishoudinkomen j. *AXA IM kennisindex: Toont het feitelijke gemeten kennisniveau van de ondervraagden bij het Fonds. Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland (n=1.014)
10
AXA IM Kennisindex: Vergelijking 2008 en 2009 Het kennisniveau over fondsen is t.o.v. 2009 aanzienlijk afgenomen AXA IM kennisindex* vergeleken met het voorgaande jaar 100
80
60
53 44
40
20
0
2008
2009
Waarden in indexpunten Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
*AXA IM kennisindex: Toont het feitelijke gemeten kennisniveau van de ondervraagden bij het Fonds. Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland (n=1.014)
11
AXA IM Kennisindex: Europese verschillen 2009 v. (2008) Het kennisniveau over fondsen is t.o.v. 2009 aanzienlijk afgenomen AXA IM kennisindex* vergeleken met het voorgaande jaar
Duitsland Oostenrijk
44 (53)
45 (51)
Zwitserland Nederland
44 (44)
44 (44)
Waarden in indexpunten Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
*AXA IM kennisindex: Toont het feitelijke gemeten kennisniveau van de ondervraagden bij het Fonds. Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland (n=1.014)
12
AXA IM kennistypen
Bijna de helft van de Nederlanders zijn 'starters' als het om het fondsen gaat, 20% is zelfs 'leek'
De professional (Index: 71-100)
5 28
De gevorderde (Index: 51-70) De starter (Index: 31-50) De leek (Index: 0-30)
14
7 35
9
1 20
8
1 19
19
48
54
51
26
26
2 23
30
38
47 54 48 45
46 41
35 19 5 Totaal
Waarden in indexpunten Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
Fondsbezit
26
14
12
Experts
Man
17
27 4
Vrouw
18-39j.
60+j.
< 28.500€
+68.000€
Bruto huishoudinkomen j. *AXA IM kennisindex: Toont het feitelijke gemeten kennisniveau van de ondervraagden bij het Fonds. Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland (n=1.014)
13
De 4 AXA IM kennistypen
Het aantal leken is in 2009 verdrievoudigd, terwijl het aantal 'professionals' en 'gevorderden' gehalveerd is t.o.v. 2008.
De Professional
9
28
(Index: 71-100) De gevorderde
5
51
(Index: 51-70) 48
De starter
(Index: 31-50) De leek
(Index: 0-30)
33 19 6 2009
2008
Waarden in indexpunten Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
*AXA IM kennisindex: Toont het feitelijke gemeten kennisniveau van de ondervraagden bij het Fonds. Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland (n=1.014)
14
Hoe denkt Nederland over beleggingsfondsen: 2008 v. 2009 2009
2008
Bij de keuze voor een fonds is de naamsbekendheid van dat fonds zeer belangrijk.
74
72
Lage instapkoersen maken het op dit moment bijzonder interessant in fondsen te investeren.*
66
--
Voor een investering in een beleggingsfonds heb je diepgaande kennis van de economie nodig.
59
55
Beleggen in een fonds is een uitstekende oudedagsvoorziening.
32
53
Het is niet zo belangrijk advies in te winnen bij het beleggen in een fonds.
23
23
*nieuw vanaf 2009
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
15
Hoe denkt Nederland over beleggingsfondsen: fondsbezitters v. niet-fondsbezitters Fondsbezitters
NietFondsbezitters
Bij de keuze voor een fonds is de naamsbekendheid van dat fonds zeer belangrijk.
65
76
Lage instapkoersen maken het op dit moment bijzonder interessant in fondsen te investeren.*
80
64
Voor een investering in een beleggingsfonds heb je diepgaande kennis van de economie nodig.
44
62
Beleggen in een fonds is een uitstekende oudedagsvoorziening.
38
30
Het is niet zo belangrijk advies in te winnen bij het beleggen in een fonds.
26
22
*nieuw vanaf 2009
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
16
Hoe denkt de Nederlander over beleggingsfondsen als pensioenvoorziening ?
30 % van de niet-fondsbezitters ziet beleggingsfondsen als een goede manier om pensioen op te bouwen. Waarom ze het (toch) niet doen:
Bijna de helft (47 %) heeft er geen geld voor 5 % vindt het teveel gedoe 4 % heeft al een fondsgebonden levens- of pensioenverzekering 2 % heeft er geen tijd voor 9 % vindt andere beleggingen interessanter 7 % weet niet waar ze heldere informatie over fondsen kunnen vinden 2 % spaart liever zelf
Mogelijke conclusie Fondsbeheerders zouden meer inspanning kunnen leveren om deze doelgroep over de streep te halen. Heldere informatie en transparantie kunnen wellicht een deel van de bezwaren wegnemen.
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
17
Hoe besteedt de Nederlander een extraatje van € 50.000,-? Voorgenomen besteding (meer keuzen mogelijk)
Een enkele / voorkeursbesteding (één keuze mogelijk) Percentages
Sparen / Beleggen Een grote aankoop Familieschenking Huis renoveren / kopen
Percentages
60 (52)* 31 (33) 27 (26) 19 (22)
41
Sparen / Beleggen Een grote aankoop
16
Familieschenking
14
Huis renoveren / kopen
12 9
Schulden aflossen
14 (17)
Schulden aflossen
Schenken aan een goed doel
14 (14)
Schenken aan een goed doel
4
Consumptief
3
Consumptief
*(Percentages 2008) Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
11 (11)
*nieuw vanaf 2009 18
Hoe spaart of belegt de Nederlander een extraatje van € 50.000,- ? Voorgenomen besteding (drie keuze mogelijkheden)
Een enkele / voorkeursbesteding (één keuze mogelijk)
Percentages
53 (43) 59 (46) 63
Spaarrekening Ouderdomsvoorziening* Kortlopende geldbeleggingen ** Aandelen Fonds
Percentages
8 7 10 3 5 5 2 (4) 5 (8) 7 2 (4) 4 (11) 6
*Gewijzigde vraag vanaf 2009 / ** Nieuw vanaf 2009 Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
35
Spaarrekening
46 45
4 Ouderdomsvoorziening* 3 4 Kortlopende geldbeleggingen ** Fonds
1 2 3 0,9 1 4 0,5 3 2
Aandelen
Totaal
Fondsbezitter
De professional 19
Hoe besteedt de Europeaan een extraatje van € 50.000,-? In vier Europese landen: Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Nederland. Meerdere antwoorden mogelijk. Uitgeven
Sparen / Beleggen Percentages Op spaarrekening zetten
Fonds Beleggen
Termijnrekening
Aandelen kopen
Oudedagvoorziening
Percentages 29 43 40
3 2 5 2
(33) (41) (42) 53 (43)
(58)
Sparen/beleggen
54 (59) 60 (66) 60 (52)
(14) (10) (17) (4)
35
Grote aankoop (auto/reis)
32 31
23
30
Huis verbouwen of kopen
5 6 3
35 30
19
(6) (7) (11) (4)
3 3 5 2
11 12 14 36
21 9
16
Familieschenking
Duitsland Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
18
24 27
8
Oostenrijk
Zwitserland
(30) (28) (34) (22) (25) (12) (13) (17)
23
Schulden aflossen
42
(38) (27) (32) (33)
(38) (0) (26) (26)
Nederland 20
Conclusie
AXA introduceert de AXA IM Kennisindex, ontwikkeld om het kennisniveau van een land of populatie te kunnen meten. De AXA IM Kennisindex toont dat de kennis van de Nederlandse belegger met 9 indexpunten is afgenomen t.o.v. 2008. Dit zou kunnen wijzen op toegenomen onzekerheid onder het beleggend publiek door de financiële crisis. 80 % van de fondsbeleggers vind dit een goed instapmoment, evenals 64 % van de niet-beleggers. Mogelijk verwacht men dat de crisis nu op haar dieptepunt is en dat de economie vanaf nu weer beter zal draaien. Wanneer de Nederlander een extraatje van € 50.000,- krijgt, wordt dit in eerste instantie op een spaarrekening gezet. Slechts een schamele 4 % zou bij een extraatje van € 50.000,- in een fonds beleggen. De populariteit van beleggingsfondsen als oudedagvoorziening is gedaald van 53 % in 2008 naar 32 % in 2009. Dit is opmerkelijk aangezien 66 % van de Nederlanders de tijd rijp acht om in te stappen. Dit zou erop kunnen duiden dat beleggingsfondsen onvoldoende gezien worden als aanvulling op het pensioen. Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
21
Fondsenkennis in Nederland
Appendix
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
22
Korte beschrijving van het onderzoek
Doelstelling: Het in kaart brengen, binnen het kader van een internationaal onderzoek (Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland) van de kennis en instelling van de Nederlandse bevolking m.b.t. beleggingsfondsen. Dit onderzoek wordt in Nederland voor de 2e keer uitgevoerd.
Steekproef: 1014 interviews onder Nederlanders vanaf 18 jaar.
Selectiemethode: Willekeurige steekproef
Methode: Computerondersteunde telefonische ad-hoc interviews (CATI), uitgevoerd door Global Data Collection Company (GDCC)
Weging: Weging is representatief voor de Nederlandse bevolking Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
23
Statistiek / Steekproef (1/3)
Geslacht
Leeftijd
Percentages
18…29 jaar Man
Vrouw
14
30…39 jaar
21
40…49 jaar
17
50…59 jaar
17
47 53
60…69 jaar 70 jaar en ouder
16 14 Gemiddelde leeftijd: 46 jaar
Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland n=1.014 Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
24
Statistiek / Steekproef (2/3)
Hoogst genoten opleiding [n]
Bruto huishoudinkomen op jaarbasis [€]
Percentages
Lager onderwijs
Percentages
4
8
Minder dan 15.000,-
LBO
10
MAVO
13
MBO
19
15.000,- tot 28.500,-
24
28.500,- tot 45.000,-
24 14
45.000,- tot 68.000,HAVO / VWO
8
HBO WO
28 10
7
68.000,- tot 113.500,Meer dan 113.500,-
3
Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland n=1.014 Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
25
Statistiek / Steekproef (3/3)
Familiestatus
Voornamelijk bij financiële vragen
Percentages
Percentages
Alleenstaand
25
Samenwonend met vaste partner
Gemeenschappelijk met uw partner of een andere persoon
12
50
53
Getrouwd
Weduwe/weduwnaar/ge scheiden
37
Alleen
Uitsluitend de partner of een andere persoon
11
9
Populatie: Personen ouder dan 18 jaar in Nederland n=1.014 Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
26
Bron met betrekking tot de waardeontwikkeling van beleggingsfondsen
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
27
Gemiddelde rentevergoeding op spaartegoeden
Effectieve rente banken DE / Nieuwe overeenkomsten / Beleggingen particuliere huishoudens, overeengekomen opzegtermijn tot 3 maand 2008-12
2,42
2008-11
2,54
2008-10
2,64
2008-09
2,59
2008-08
2,58
2008-07
2,57
2008-06
2,53
2008-05
2,51
2008-04
2,52
2008-03
2,44
2008-02
2,43
2008-01
2,44
Gemiddelde rentevoet 2008: 2,52 % Voor een betere vergelijkbaarheid van de in het kader van deze studie betrokken landen werd voor alle landen een gemiddelde rentevoet van 2,52 % aangenomen.
Bron: Deutsche Bundesbank
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
28
Mening over beleggingsfondsen: vrouwen v. mannen 2009 Vrouwen
Mannen
Bij de keuze voor een fonds is de naamsbekendheid van dat fonds zeer belangrijk.
77
71
Lage instapkoersen maken het op dit moment bijzonder interessant in fondsen te investeren.*
61
72
Voor een investering in een beleggingsfonds heb je diepgaande kennis van de economie nodig.
66
51
Beleggen in een fonds is een uitstekende oudedagsvoorziening.
29
35
Het is niet zo belangrijk advies in te winnen bij het beleggen in een fonds.
21
24
*nieuw vanaf 2009
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
29
Introductie AXA IM Kennisindex
De AXA IM Kennisindex geeft de kennis van beleggingsfondsen van de bevolking van een land weer in indexpunten. De index kan waarden aannemen tussen 0 en 100 punten. Uitgangspunten van de index: Het creëren van een stabiel concept waarmee gemakkelijk tendensen en divergenties tussen verschillende groepen geïdentificeerd kunnen worden. Geeft een holistische beschouwing van het kennisniveau, niet alleen op micro- maar ook op macroniveau. Door het kennisniveau in één waarde weer te geven kunnen gemakkelijk vergelijkingen gemaakt worden tussen landen, periodes en subgroepen.
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
30
Highlights AXA IM onderzoek Nederland
Nederlanders schatten eigen financiële kennis onverminderd hoog in; AXA IM Kennis Index toont aan dat de daadwerkelijke kennis lager ligt; Aantoonbare kennis is licht afgenomen sinds 2008; Slechts 16 % van de Nederlanders belegt in beleggingsfondsen; 26 % van de Nederlanders lijdt verlies op hun beleggingen door crisis; 76 % van de fondsbeleggers in fondsen lijdt verlies, dit is nog NIET genomen; Zowel beleggers (64 %) als niet-beleggers (80 %)vindt nu goed instapmoment; De populariteit van beleggingsfondsen als oudedagsvoorziening daalt in 2009; Naamsbekendheid is bepalend bij de keuze van een beleggingsfonds; Bij € 50.000,- vrij te besteden is sparen het populairder dan beleggen. Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
31
Disclaimer
Dit document is louter informatief en is vanuit AXA IM geen aanbod om te kopen of te verkopen, noch een verzoek tot of een advies inzake beleggingen. Omwille van de vereenvoudiging is de inhoud in dit document niet volledig. De informatie kan subjectief zijn en AXA IM Paris mag dit document herzien zonder voorafgaande kennisgeving. Afhankelijk van de datum van publicatie, kunnen de informatie afwijken van de actuele gegevens. AXA IM kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor beslissingen genomen op basis van dit document. De relevant fund documentation dient gelezen te worden door de belegger, alvorens een beleggingsbeslissing te nemen. het intekenen en de beslissing om al dan niet te beleggen moet gebaseerd zijn op de informatie vervat in het prospectus. Uitgever : AXA Investment Manager.
Fondsenkennis in Nederland – H. Barten – 16/06/2009
32