FOLDER: LUMPECTOMIE (BORSTSPARENDE OPERATIE)

FOLDER: LUMPECTOMIE (BORSTSPARENDE OPERATIE) In overleg met uw medisch specialist en verpleegkundige heeft u gekozen voor een borstsparende operatie. De borst blijft dus behouden. Toch kan dit een emotioneel ingrijpende operatie zijn. Daarom leggen we u in deze folder precies uit wat er gaat gebeuren. Heeft u nog vragen of maakt u zich zorgen? Laat het ons weten. Wij zijn er voor u. Wat is een borstsparende operatie? Bij borstkanker zijn een borstamputatie en een borstsparende operatie de meest voorkomende operaties. Een borstsparende operatie heeft in principe de voorkeur, maar niet elke patiënt komt hiervoor in aanmerking. Een borstsparende operatie is bijvoorbeeld geen optie wanneer:    

de kwaadaardige tumor een groot gebied omvat; de kwaadaardige tumor erg groot is in verhouding tot de hele borst; er in de borst uitgebreide groei van het voorstadium van borstkanker is gevonden; er medische, psychologische of praktische redenen zijn om van bestraling af te zien.

Als er van bovenstaande situaties geen sprake is, heeft u de keuze uit een borstamputatie en een borstsparende operatie. De kans op genezing is in dat geval voor beide behandelingen hetzelfde. Wat gebeurt er bij een borstsparende operatie? Bij een borstsparende operatie wordt de kwaadaardige tumor en een gedeelte gezond weefsel rondom de tumor weggehaald. Bij de operatie worden kleine clips in de borst geplaatst, op de plek waar de tumor is verwijderd. Dit is ten behoeve van de bestraling, die altijd volgt op een borstsparende operatie. U voelt niets van deze clips. Na de operatie onderzoekt de patholoog het weggenomen weefsel en de lymfeklier(en). Op basis van de onderzoekuitslag kan de medisch specialist bepalen of en welke vervolgbehandelingen nodig zijn. Bestraling Na de borstsparende operatie is altijd bestraling van de borst nodig (zie folder radiotherapie). Voor en na de borstsparende operatie heeft u een gesprek met de radiotherapeut-oncoloog. Zij bespreekt met u hoe, waar, hoe vaak en wanneer de bestraling plaatsvindt en waarop u in de bestralingsperiode moet letten. De bestraling start ongeveer 4 weken na de operatie. Over het algemeen wordt u gedurende meerdere weken bestraald. De bestralingen zelf duren maar enkele minuten. Bestraling geeft meestal weinig klachten. U kunt zich iets vermoeider voelen in de periode dat u bestraald wordt. Ook kunnen er plaatselijk huidreacties (roodheid en irritatie) optreden en kan uw borst tijdelijk wat voller en gevoeliger zijn. De huid gaat meestal niet kapot. Folder Lumpectomie, versie 2, juli 2014

1

Wel of geen vervolgbehandeling Het duurt ongeveer een week voordat de patholoog de uitslag heeft van het onderzoek naar het weefsel dat tijdens de operatie is verwijderd. De medisch specialist weet dan of en welke vervolgbehandelingen nodig zijn. Zodra de uitslag bekend is, informeert de medisch specialist u hierover tijdens het bezoek op de polikliniek. Uw uitslag wordt ook besproken in het team van specialisten. Daaruit volgt het definitieve advies voor een eventuele vervolgbehandeling. Het onderzoek door de patholoog levert de volgende informatie op: • Wijken de tumorcellen sterk af van de gezonde cellen? • Hoe snel groeien de tumorcellen? • Hoe groot is de tumor? • Is tijdens de operatie de gehele tumor verwijderd? • Hebben de borstkankercellen zich verspreid naar de lymfeklieren? Hebben de borstkankercellen hormoonreceptoren? Dat wil zeggen: delen de kankercellen zich onder invloed van vrouwelijke hormonen? Hebben de borstkankercellen HER2-receptoren? Bij ongeveer 20 procent van de borstkankerpatiënten hebben de borstkankercellen een overmaat aan eiwitten. Deze eiwitten worden ook wel HER2neu-receptoren genoemd. Ze zorgen ervoor dat groeiprikkels aan de kankercellen worden doorgegeven. Voorbereiding Binnenkort wordt bij u een borstsparende operatie uitgevoerd. De operatie vindt meestal plaats als dagopname. Belangrijke punten als voorbereiding op uw operatie:  Nuchter zijn. Om braken tijdens en na de operatie te voorkomen, is het belangrijk dat u nuchter bent. Dit betekent dat u tot 6 uur voor de operatie gewoon kunt eten en drinken, maar liever geen extreem vette maaltijden. U kunt tot 2 uur voor de operatie heldere vloeistoffen drinken.  Laxeermiddel. Indien u dit met de specialist heeft afgesproken neemt u de avond voor de operatie een laxeermiddel in.  Medicijnen. De anesthesioloog heeft met u besproken welke medicijnen u voor de operatie kunt blijven gebruiken.  Roken. Wij raden u aan om minstens 6 weken voor de operatie te stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten waardoor problemen bij de wondgenezing kunnen optreden. Daarnaast zijn de ademhalingswegen van rokers vaak geïrriteerd en daardoor gevoeliger voor ontstekingen. Tevens stimuleert roken de maagzuurproductie. Bovendien kan hoesten na de operatie erg pijnlijk zijn.  Uiterlijke verzorging. Zorg ervoor dat uw huid schoon is wanneer u naar het ziekenhuis komt. Verwijder eventuele make-up, nagellak, nepnagels en piercing(s). Sieraden en andere kostbaarheden kunt u beter thuislaten. Uw kunstgebit en contactlezen kunt u achterlaten op uw kamer. Uw gehoorapparaat kunt u wel inhouden.

Folder Lumpectomie, versie 2, juli 2014

2



Ontharen. Wij vragen u uw oksels vanaf drie dagen voor de operatie niet meer zelf te ontharen met een tondeuse, scheermesje of ontharingscrème, omdat u daarmee het risico op infecties na de operatie vergroot. Als de arts van mening is dat in uw situatie het operatiegebied toch onthaard moet worden, dan doet de operatieassistent dit vlak voor de operatie met een speciale tondeuse.

De dag van uw operatie Het is heel belangrijk dat u op de dag van uw operatie de volgende benodigdheden meeneemt:  Een ingevulde PDQ lijst. Deze lijst heeft u tijdens uw gesprek met de mammacareverpleegkundige gekregen.  Een BH zonder beugels die goede steun geeft, liefst een sport BH.  Een pyjama. Neem het liefst een shirt met knoopjes aan de voorkant mee, zodat het makkelijk is om deze na de operatie aan te trekken.  Schone sokken voor tijdens de operatie.  (bad-) Slippers.  Toiletartikelen. Indien u medicatie gebruikt:  Uw medicatie.  Een Algemeen Medicatie Overzicht (A.M.O). Deze is af te halen bij uw apotheek. Wij raden u aan om sieraden en waardevolle spullen thuis te laten. Het is niet nodig om een ochtendjas en handdoek mee te nemen, deze hebben wij voor u klaarliggen. Wij begrijpen dat u liever niet alleen bent op de dag van de operatie. U kunt daarom een persoon meenemen voor wie wij ook lunch en diner verzorgen. Deze persoon kan, indien nodig, ook blijven overnachten. Het kan voorkomen dat u, ondanks de overnachting, toch (tijdelijk) op onze vierpersoonskamer komt te liggen. Het is dan helaas niet mogelijk dat er iemand blijft overnachten. Mocht dit bij u het geval zijn, dan informeren wij u hier tijdig over. Wij vragen hiervoor uw begrip. Voordat u naar de operatieafdeling gaat, vraagt de verpleegkundige u een operatiehemd aan te doen. Soms krijgt u een kalmerend middel van de verpleegkundige via een tablet of een injectie in uw been. Dit middel is een voorbereiding op de verdoving. U kunt hiervan een slaperig gevoel en een droge mond krijgen. Indien nodig krijgt u van de verpleegkundige een injectie om trombose te voorkomen. Na de operatie Na de operatie wordt u wakker op de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent, wordt u teruggebracht naar de verpleegafdeling. Het is belangrijk dat u de verpleegkundige eerlijk laat weten of en hoeveel pijn u heeft. Op die manier kunnen we de pijnmedicatie, als dat nodig is, op tijd aanpassen.

Folder Lumpectomie, versie 2, juli 2014

3

Complicaties Iedere operatie geeft een kleine kans op complicaties, zoals trombose, longontsteking, een nabloeding of wondinfectie. We nemen alle nodige voorzorgsmaatregelen om deze complicaties te voorkomen. Na ontslag U bent geopereerd aan uw borst(en). Nu gaat u naar huis met instructies over de revalidatie na de operatie. De eerste dag na thuiskomt wordt u door een van onze verpleegkundigen gebeld. U kunt met uw vragen of onduidelijkheden omtrent uw operatie of ziekte bij haar terecht. Het is belangrijk is dat u niets forceert t.a.v. het operatiegebied. Wat kunt u de dagen na de operatie doen?: 

  

  





 

Douchen. Douchen kan pas de dag na de operatie. Douche liever niet te lang en te warm. Probeer de eerste dagen niet de volle douche op het wondgebied te zetten, i.v.m. pijn en te snel loslaten van de hechtingpleisters. Wees matig met douchecrème bij de wond i.v.m. irritatie en/of pijn. Wij adviseren u de wond met een zachte handdoek droog te deppen. Roze kleur. De roze kleur op uw huid in het operatiegebied kunt er u beter niet af boenen. De roze kleur wordt minder na het douchen. Baden of zwemmen. Baden of zwemmen kan pas nadat u voor controle op de polikliniek bent geweest. Pleisters. Verwijder de pleisters niet zelf, deze blijven in principe 1 week zitten. Ze kunnen wel eerder loslaten. Wanneer de pleisters loslaten hoeven ze niet meer vervangen te worden. Verband. Wanneer de wond nog lekt dan kunt u de gazen naar behoefte vervangen. Hechtingen. De hechtingen zijn oplosbaar. Deze hoeven dus niet verwijderd te worden. Drain. Soms krijgt u na een borstsparende operatie een drain. Deze wordt meestal voor ontslag verwijderd. Wanneer u met de drain(s) naar huis gaat dan krijgt u een informatiefolder over drains mee van de verpleegkundige. BH. Het is belangrijk om een goede BH te dragen voor het ondersteunen van de borsten. Liefst dag en nacht. Bij de borstbesparende operatie adviseren wij u om deze BH minimaal 1 week, 24 uur per dag te dragen. Wanneer de plastisch chirurg mee heeft geopereerd, kan deze periode langer zijn. De verpleegkundige bespreekt dit met u. Pijnstilling. U krijgt een recept voor pijnmedicatie mee. Probeert u zich aan de richtlijntijden te houden. De verpleegkundige zal bij ontslag de gewenste tijden voor inname van de medicijnen met u doornemen. Bij veel pijn kunt u een klein kussentje gebruiken om ‘tegendruk’ bij de wond te geven of onder de arm te leggen. Belangrijk is dat u voldoende pijnmedicatie inneemt. Overige medicatie. Indien van toepassing kunt u deze na de operatie hervatten. Mobiliseren. Blijf liever niet te veel in bed liggen. U kunt uw armen op geleide van de pijn bewegen. Dus alleen meer bewegen wanneer het geen pijn doet. Tot de eerstvolgende poliafspraak raden wij u aan om niets forceren. Dus niet tillen, geen Folder Lumpectomie, versie 2, juli 2014

4



zwaar huishoudelijk werk en niet sporten. Autorijden wordt afgeraden totdat u het stuur weer optimaal kunt hanteren. Poliafspraak. Een week na de operatie wordt u bij ons op de poli verwacht. Met uw arts kunt u uw verdere traject ten aanzien van het mobiliseren bespreken.

Neem direct contact met ons op:  wanneer de wond veel nabloedt;  wanneer de drain opeens veel gaat produceren;  bij koorts boven de 38,5 graden;  wanneer de wond kloppende pijn veroorzaakt en de wond er rood en vurig uitziet;  bij te veel vochtophoping (seroom);  bij onvoldoende pijnstilling. Controleer de wonden op roodheid, wondlekkage, harde plekken en het wijken van de wondranden. Bij roodheid van de wond of hevige pijn, is het raadzaam uw temperatuur te controleren. Wij zijn 24/7 voor patiënten bereikbaar op telefoonnummer 030-2250910. Bij vragen of zorgen: laat het ons weten Wij vinden het erg belangrijk dat u het ons laat weten als u vragen heeft of u zich zorgen maakt. Uw behandelend arts en uw verpleegkundige staan altijd voor u klaar om uw vragen te beantwoorden. U kunt ze 24/7 bellen op telefoonnummer 030-2250910 of mailen via [email protected]. Contactgegevens Alexander Monro Borstkankerziekenhuis Terrein Berg en Bosch Professor Bronkhorstlaan 10 Gebouw 94 | Parkeerplaats 9 3723 MB Bilthoven T 030-2250910 (24/7 bereikbaar) E [email protected]

Folder Lumpectomie, versie 2, juli 2014

5