FOD Binnenlandse Zaken

FOD Binnenlandse Zaken Toegangscontrole in scholen

Mons - Projet Bien-être à l’école

www.besafe.be

1

FOD Binnenlandse Zaken Toegangscontrole in scholen FOD Binnenlandse Zaken – Algemene Directie Veiligheid en Preventie – Directie Lokale Integrale Veiligheid 2014

FOD Binnenlandse Zaken Toegangscontrole in scholen

I.

Inleiding

II. Bezoeken

4 6

A. Wallonië

6

1. Situatieschets 2. Aanwezige elementen 3. Conclusie

6 6 8

B. Brussel

9


9 9 10

C. Vlaanderen

11


11 11 12

III. Aanbevelingen

13

A. Doel van de installatie van een systeem voor toegangscontrole 13 B. Problemen in verband met de installatie van een systeem voor toegangscontrole in een school 14

IV. Conclusie

16

FOD Binnenlandse Zaken - Toegangscontrole in scholen

FOD Binnenlandse Zaken Toegangscontrole in scholen I.

Inleiding

In het verleden hadden wij al vastgesteld dat scholen vaak amper, of zelfs onvoldoende beveiligd zijn tegen diefstal en inbraak. De cijfers van de federale politie tonen eveneens een groot aantal feiten met kwaad opzet in scholen. Tal van scholen zijn immers reeds het slachtoffer van handelingen van vandalisme, diefstal en zelfs feiten van geweld. De politiediensten hebben sinds 2005 tienduizenden feiten geregistreerd. De drie soorten geregistreerde misdrijven zijn “diefstal en afpersing in scholen”, “schade aan eigendommen” en ten slotte “misdrijven tegen de fysieke integriteit”. Wij kunnen vaststellen dat de cijfers betreffende die verschillende misdrijven sinds enkele jaren een dalende tendens vertonen. Voor “diefstal en afpersing” wordt een daling van ongeveer 30% sinds 2005 vastgesteld, voor “schade aan eigendommen” een daling van ongeveer 22% sinds 2007 en voor “misdrijven tegen de fysieke integriteit” een daling van ongeveer 10% sinds 2009. De directies zijn zich ervan bewust dat de school een veilige plaats moet blijven waar men kan bijleren en werken. Daarom werd enkele jaren geleden een eerste actieplan “Beveiliging van scholen tegen inbraak, diefstal en vandalisme” op touw gezet op initiatief van de Algemene Directie Veiligheid en Preventie van de FOD Binnenlandse Zaken. Dat initiatief wil scholen ondersteunen in hun preventieacties tegen kwalijke daden. Voor dit eerste pilootproject werden vijf scholen geselecteerd om deel te nemen aan een audit die uitmondde in een veiligheidsplan met een reeks algemene aanbevelingen op basis van bezoeken van die pilootscholen. Die aanbevelingen werden voorgesteld in een handboek dat voornamelijk bestemd is voor de schooldirecties en voor de personen

4

Tijdens de eerste fase van het dossier omtrent een veilige school en een veilige schoolomgeving hebben we al gezien dat de school heel wat veiliger wordt als men naast veilig hangen sluitwerk een aantal eenvoudige organisatorische maatregelen ter harte neemt zoals een degelijk sleutelplan, een goed uitgewerkt waardebeheer en een efficiënte toegangscontrole. Toegangscontrole gebeurt echter niet enkel via sociale controle, maar kan ook met elektronische hulpmiddelen. Als aanvulling op het eerder gemaakte draaiboek van de FOD Binnenlandse Zaken werden drie scholen bezocht die een vorm van elektronische toegangscontrole hebben ingevoerd. Dit liet ons toe om na te gaan hoe elektronische toegangscontrole in de praktijk kan worden toegepast. Het stelde ons eveneens in staat om een aantal aanbevelingen op te maken voor zij die overwegen om een vorm van elektronische toegangscontrole te implementeren.


die belast zijn met veiligheid en preventie.

5


II. Bezoeken Voor de projectbezoeken werd gekozen om zowel een school in Brussel, Wallonië als in Vlaanderen te bezoeken. Hieronder vindt u per school telkens een situatieschets van de school, de aanwezige elementen om de school veiliger te maken op vlak van toegangscontrole en een beknopte conclusie.

A. Wallonië 1. Situatieschets De bezochte school is een school voor middelbaar onderwijs die ongeveer 1200 leerlingen telt. Het betreft een rechtlijnig gebouw met 4 verdiepingen en 1 ondergronds niveau. Het is gevestigd in het stadscentrum, in een stedelijke omgeving, tussen een eenrichtingsstraat en een laan. De hoofdingang bevindt zich aan de kant van de eenrichtingsstraat, de andere ingang wordt niet meer gebruikt. De speelplaats bevindt zich aan de kant van de laan. Er kan relatief gemakkelijk toegang worden verschaft tot het gebouw via de speelplaats. Men kan gemakkelijk over het niet al te hoge hek klimmen.

2.

Aanwezige elementen

Deze pilootschool heeft een conciërge die in het gebouw woont

waardoor er een sociale controle mogelijk is in de school.

In samenwerking met de lokale politie worden er informatiesessies

georganiseerd waar verschillende probleemsituaties aan bod komen.

De school heeft het aantal ingangen/uitgangen beperkt tot één

enkele toegang om de controle ervan te vergemakkelijken. De andere toegangen worden niet meer gebruikt.

De toegangscontrole bij het binnengaan en het naar buiten gaan

van de school gebeurt door een opzichter in de inkomsthal.

6

In de school hangen elf camera’s waarvan één in de inkomhal. Er

hangt evenwel nergens een pictogram om de aanwezigheid van camera’s aan te geven.

Om het gebouw te betreden, moet men aanbellen en zich aanmelden

bij het onthaal, waarvan de bureaus zicht hebben op de inkomhal en daarbuiten. Die plaats maakt een doeltreffende sociale controle mogelijk.

Er werd een aanvraag ingediend bij de politie voor de beveiliging van

de omgeving. Het gaat om de plaatsing van een hek langs het voetpad om te voorkomen dat de leerlingen bij het uitgaan van de school zich rechtstreeks op de weg zouden bevinden.

Er werd een badgelezer geïnstalleerd in de school (één vaste lezer

in de studiezaal en drie mobiele lezers). Dit systeem had gebruikt moeten worden door de leerlingen wanneer zij op school aankomen om hun aanwezigheid te melden, maar veroorzaakte grote files aan de ingang. De badges met streepjescode en foto worden alleen nog maar gebruikt voor het melden van laatkomers.

De school denkt eraan om badges te maken met verschillende


kleuren om visueel en sneller de leerlingen te kunnen controleren die tijdens de middagpauze al dan niet toelating hebben om het gebouw te verlaten.

De school heeft een renovatieproject, met name van de ramen. De

diefstalpreventieadviseur zou kunnen samenwerken met de schooldirectie aan dit renovatieproject door advies te geven inzake de beveiliging van ramen en deuren.

Een klein park naast de school is mettertijd een verzamelplaats

geworden voor kansarmen die verslaafd zijn aan allerlei drugs. Na verschillende onderzoeken is gebleken dat dit park toebehoort aan de school waardoor het kon worden afgesloten en aldus het veiligheidsgevoel in de schoolomgeving kon worden verhoogd.

7

FOD Binnenlandse Zaken - Toegangscontrole in scholen 8

3. Conclusie Deze middelbare school heeft veeleer gekozen voor een sociale controle met de aanwezigheid van opvoeders aan de ingang van het gebouw. Het waakzaam oog van de opvoeders merkt de personen op die geen toegang hebben tot het gebouw. Het moeilijkste moment is ’s morgens, wanneer de leerlingen op korte tijd massaal toestromen. Buiten die uren is er een onthaal juist naast de ingang. Er is een camerabewakingssysteem geïnstalleerd als aanvulling op de sociale controle die door de opvoeders wordt uitgevoerd. Die camera’s hebben een ontradende rol binnen de school voor verschillende kleine misdrijven.

1. Situatieschets De tweede school die bezocht werd, is een kleuter- en basisschool die 550 leerlingen telt. Deze school bevindt zich in het stadscentrum. De verschillende ingangen bevinden zich langs de kant van de hoofdgevel en geven uit op een drukke gemeenteweg. De speelpleinen zijn afgebakend met voldoende hoge muren om de site de beveiligen. Enkele gebouwen ingenomen door de kleuterklassen en de refter bevinden zich aan de andere kant van de weg naast een parking. Naast de bijkomende moeilijkheid om aanliggende gebouwen te beveiligen, vereist die inplanting een bijzondere aandacht op het vlak van verkeersveiligheid. De leerlingen moeten namelijk regelmatig deze weg oversteken om naar de speelplaats te gaan die zich bij het hoofdgebouw bevindt, of om naar de refter te gaan.

2.


B. Brussel

Aanwezige elementen

Deze school heeft permanent een conciërge ter plaatse.

Er vond reeds een samenwerking met de preventiedienst van de politie

plaats die aanleiding heeft gegeven tot een veiligheidsaudit.

Onder druk van de ouders werd naar aanleiding van de gebeurtenissen

in Dendermonde een toegangscontrolesysteem geplaatst. Maar het sluiten van alle toegangen zorgde al snel voor problemen voor leerlingen die te laat komen en leerlingen die het gebouw voortijdig moeten verlaten.

De school beschikt over drie ingangen: het hek van de hoofdingang

is open tot 8.30 uur en er zijn twee toegangsdeuren waarvan er één uitsluitend is voorbehouden voor de personeelsleden.

De directie heeft daarom een systeem geplaatst waarbij de toegangen

tijdens welbepaalde periodes worden geopend en gesloten. Eén ingang is specifiek voorbehouden voor de leerkrachten.

Buiten deze uren kan de poort van de hoofdingang alleen worden

9


geopend van op afstand met een afstandsbediening met scherm, om de persoon te bekijken die toegang tot het gebouw vraagt. Dit systeem vertoont enkele gebreken, met name een slechte ontvangst van de afstandsbediening op bepaalde plaatsen in het gebouw, wat problematisch is voor de opening van de toegangspoort.

Ieder personeelslid beschikt over één badge waarmee hij het gebouw

kan betreden. Bij verlies van een badge, kan die snel worden geannuleerd en tegen lage kost worden vervangen. Aanvankelijk heeft de school dit systeem willen gebruiken als controle van aanwezigheden, maar dat bleek moeilijk te beheren.

Wat het sleutelbeheer betreft, is er een sleutelplan opgesteld en een

lijst met wie welke sleutel bezit.

Om het gebouw te verlaten wanneer de deuren overdag gesloten

zijn, moet men op een knop duwen. Die is voldoende hoog geplaatst, zodat kleine leerlingen er niet zomaar aan kunnen en zo het schoolgebouw kunnen verlaten.

Het geplaatste systeem houdt tevens rekening met het automatisch

openen van de poorten wanneer het gebouw moeten worden ontruimd (automatische ontgrendeling van de sloten, anti-paniekstang). Er zijn twee nooduitgangen om te evacueren in geval van brand. Die deuren zijn permanent verbonden met een alarm dat in werking treedt in geval van een ongeoorloofde opening.

Er werd een procedure ingesteld voor personen die leerlingen

incidenteel komen ophalen. Er wordt een bijzondere waakzaamheid gevraagd om de identiteit van de persoon en de specifieke toelating van de ouders te controleren.

3. Conclusie In deze kleuter- en lagere school houdt de sociale controle eveneens het systeem voor toegangscontrole in, dat met name tijdens de aankomst van de leerlingen ‘s morgens wordt ingesteld. Buiten die uren en als er niemand aanwezig is op het onthaal bij de ingang, wordt binnen de school een videofoonsysteem gebruikt met opening van de toegangspoort van op afstand. Dit systeem heeft evenwel problemen met de ontvangst.

10

1. Situatieschets Het laatste bezochte gebouw maakt deel uit van een complex van twee universitaire campussen. Het gebouw is gevestigd in een bosrijke omgeving. Er zijn geen andere gebouwen in de onmiddellijke omgeving. Er is bijgevolg geen enkele sociale controle. Het is recent gebouwd en telt drie niveaus.

2.

Aanwezige elementen

Dit recente gebouw is uitgerust met een systeem voor

toegangscontrole waarbij alle sloten werden vervangen door een badgelezer en elektronische cilinder, met uitzondering van de brandwerende deuren. Het gaat om een relatief grote investering, maar deze kan op lange termijn afgeschreven worden. Zijn grootste voordeel is een vereenvoudigd sleutelbeheer en een toegangscontrole voor gevoelige of beveiligde lokalen.


C. Vlaanderen

Dit systeem vereistte een studie van enkele jaren vooraleer het

werd ingevoerd. Er moest met name worden overgegaan tot een inventaris van alle potentiële gebruikers (docenten, studenten, administratief personeel, bezoekers, …).

Het voordeel van een dergelijk systeem is dat de verschillende

lokalen kunnen geprogrammeerd worden waarbij bepaalde personen toegang wordt verschaft.

De gevoelige lokalen kunnen gemakkelijk beveiligd worden en

het is mogelijk om de toegelaten toegangen te beperken. Men kan eveneens controleren wie toegang tot deze lokalen heeft gehad.

Bij het verlies van een badge kan die snel worden geblokkeerd

en de vervanging ervan is minder duur dan die van een veiligheidssleutel. Een badgesysteem biedt een voordeel in het licht van een evolutie van de infrastructuur, zelfs van het personeel van het gebouw.

Dit systeem werd gekozen, omdat het gebouw geïsoleerd ligt op de

11

FOD Binnenlandse Zaken - Toegangscontrole in scholen 12

site en omdat er geen of weinig sociale controle is.

In de omgeving van het gebouw zijn er drie buitenparkings. De

parking van het personeel is uitgerust met een toegangscontrole met een slagboom die geopend wordt met een badge. Er is een camera geïnstalleerd op een verlichtingspaal ter hoogte van de toegangsslagbomen op de parking voor het personeel.

De twee andere parkings hebben geen toegangscontrole.

3. Conclusie In tegenstelling tot de twee andere bezochte gebouwen heeft dit gebouw voor hoger onderwijs niet gekozen voor sociale controle aan de in- en uitgangen, maar wel voor een toegangscontrole met badges voor de verschillende lokalen. Dit wordt verklaard door het aantal studenten, het feit dat de studenten ouder zijn en dat sociale controle minder noodzakelijk blijkt te zijn.

Wanneer u eraan denkt om een systeem van toegangscontrole in te voeren, raden wij u aan om onderstaande punten en vragen aandachtig door te nemen. Meer informatie is eveneens terug te vinden in het document “Beveiliging scholen: preventie van inbraak, diefstal en vandalisme” dat door de Directie Lokale Integrale Veiligheid werd ontwikkeld.

A. Doel van de installatie van een systeem voor toegangscontrole

Waarom wil men een systeem voor toegangscontrole in een school

installeren?

Wie wil men controleren?

Wil men een toegangscontrole tegen kwaadwillige daden (agressie,

vandalisme, diefstal, …)?

Wanneer vindt de toegangscontrole plaats?

o tijdens de openingsuren van de school,


III. Aanbevelingen

o tijdens buitenschoolse activiteiten (kinderopvang, feesten, …), o wanneer de school gesloten is (schoolvakanties).

Verschillende systemen van toegangscontrole:

o Toezicht vanuit het gebouw op de verschillende ingangen, o Aanwezigheid van specifiek personeel aangesteld voor de toegangscontrole en aanwezig aan elke ingang, o Aanwezigheid van onderhoudspersoneel, leerkrachten (waakzaamheid van het personeel bij het zien van iets abnormaals in het gebouw – goede gewoontes), o Mechanische controle (sloten, omheiningen, afsluitingen, …), o Elektronische controle (badges, biometrisch systeem, installatie van camera’s, installatie van inbraak-/brandalarm).

13


B. Problemen in verband met de installatie van een systeem voor toegangscontrole in een school De moeilijkheid hangt onder andere af van:

De specifieke structuur van het gebouw:

o De omvang van de gebouwen: gaat het om een alleenstaand gebouw of om een gebouwencomplex? Wat zijn de afmetingen? , … o Zijn er verschillende afzonderlijke ingangen? o Moet de speelplaats overgestoken worden om de ingang te bereiken?

Massale toeloop van personen in een relatief korte tijdspanne:

o Moeilijkheid om een efficiënte controle uit te oefenen zonder al snel een “file” te veroorzaken, o Moeilijkheid om het aantal controlepunten te verveelvoudigen (budgettair aspect) en de aanbevelingen zetten aan om het aantal ingangen idealiter te beperken.

Beheer van de toegangscontrole voor personen die toegang kunnen

krijgen tot het gebouw: o Bijvoorbeeld

leerkrachten,

leerlingen,

technisch

personeel

en

onderhoudspersoneel van de school, administratief personeel, o Externe leerkrachten, leveranciers, de uren van de kinderopvang, … o Buitenschoolse activiteiten, avond- of weekendevenementen (conciërge, secretariaat, … de toegang tot de andere delen van het gebouw moet afgesloten zijn).

Beheer van de toegangscontrole in bepaalde “gevoelige” lokalen:

o De bureaus van de directie (persoonlijke dossiers van leerlingen en leerkrachten, …), o De bureaus van het economaat (administratief, financieel beheer van de school),

14

aanwezigheid van gevaarlijke producten, technische lokalen, beroepslokalen, …). Alleen de leerkrachten die toegang moeten hebben tot deze lokalen beschikken over een sleutel. o De voedsel-/drankvoorraad.

Beheer van een camerasysteem in de school:

o Wetgeving op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het gebruik van camera’s, o Camera’s voor “gevoelige” lokalen, o Camera’s voor ingangen (ingang voetgangers, ingang parking).

Sociale controle:

o Aanwezigheid van een conciërge ter plaatse, o De “goede gewoontes”, o Aanwezigheid van aangrenzende gebouwen.


o De lokalen met waardevol materiaal (ICT-lokalen, laboratoria met

15


IV. Conclusie De studie uitgevoerd bij de deelnemende scholen heeft aangetoond dat er in de praktijk weinig maatregelen genomen worden in het kader van een elektronische toegangscontrole. De voornaamste oorzaak voor de afwezigheid van een systeem voor toegangscontrole is de moeilijkheid om te kiezen voor een goed functionerend en weinig bindend systeem. Als de gebruiksvoorwaarden te dwingend zouden lijken, dan bestaat de kans dat het systeem op termijn niet meer gebruikt wordt. Opdat een toegangscontrole immers goed functioneert, is er een zekere controletijd vereist en moeten de scholen voorbereid zijn op een massale aankomst in een relatief korte tijdspanne. Als deze toegangscontrole te dwingend is, bestaat de kans dat er lange wachtrijen ontstaan aan de ingangen van de scholen. Een toegangscontrole kan eveneens een gedragsverandering met zich meebrengen. Het plaatsen van een systeem voor toegangscontrole vereist immers een aanpassingstijd voor de personen die het gaan gebruiken alsook de tijd voor het afstellen en op punt stellen met het oog op een optimale werking van het systeem. Een systeem van biometrische toegangscontrole is eerder aan te raden voor de toegang tot hoogbeveiligde gebouwen of plaatsen. De controle van de persoonsidentiteit neemt immers enige tijd in beslag en die tijdspanne heeft weinig baat voor schoolgebouwen, waar de toegangscontrole snel moet gebeuren (bv. de biometrische controle via vingerafdruk vraagt veel verificatiepunten). Kleuter-, lagere en secundaire scholen waarvan de leerlingen nog minderjarig zijn, gaan eerder kiezen voor een sociale controle uitgevoerd door een personeelslid. Die aanwezigheid stelt niet alleen de leerlingen gerust, maar ook hun ouders, leerkrachten en personeelsleden.

16

meerwaarde voor de sociale controle die een belangrijke rol speelt voor het veiligheidsgevoel. Wanneer een school uitsluitend kiest voor een elektronische toegangscontrole, dan is permanente bijstand en beheer vereist.


In die scholen moet de elektronische toegangscontrole een aanvulling zijn, een

17

www.besafe.be

Algemene Directie Veiligheid en Preventie Waterloolaan 76

T 02 557 33 99

[email protected]

1000 Brussel

F 02 557 33 67

www.besafe.be

V.U.: Philip Willekens, Directeur-generaal, Waterloolaan 76 - 1000 Brussel - 2014

Voor meer informatie:

FOD Binnenlandse Zaken

Recommend Documents