Flexibele arbeid Mogelijkheden en valkuilen
mr. J.P.M. (Joop) van Zijl advocaat
Kantoor Mr. van Zijl B.V. Korvelseweg 142, 5025 JL Tilburg Postbus 1095, 5004 BB Tilburg tel. (013) 463 55 99 fax (013) 463 22 66 E-mail:
[email protected] Internet: www.kantoormrvanzijl.nl
Mogen wij ons even voorstellen? Ons kantoor is gespecialiseerd in de advisering en begeleiding van werkgevers bij de juridische en fiscale aspecten van personeelsvraagstukken:
Advocaten Binnen ons kantoor zijn negen advocaten werkzaam.
Ondersteuning De advocaten van ons kantoor worden professioneel ondersteund door vier medewerksters.
Arbeidsrecht abonnement© Deelnemers aan het arbeidsrecht abonnement© hebben recht op:
Arbeidsrecht Actueel (15 x per jaar) tips en waarschuwingen per e-mail kort telefonisch advies (10 x per jaar) www.kantoormrvanzijl.nl: handleidingen “Arbeidsrecht in de dagelijkse praktijk” inclusief model-arbeidsovereenkomsten en model-bepalingen “Arbeidsongeschiktheid van werknemers” 10% korting op uurtarieven kosten: € 100 exclusief omzetbelasting per jaar
Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Vast dienstverband Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Oproepkracht Uitzendkracht Payrolling ZZP-er Risico’s
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
6
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
7
Ben de Betonstaalvlechter • Bob de Bouwer B.V.
als gevolg van de economische situatie sterke terugloop van opdrachten vermindering van vaste kosten noodzakelijk voornemen tot ontslag van een aantal betonstaalvechters, waaronder Ben
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
8
Beëindiging van arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd • Wat kan Bob de Bouwer B.V. doen om de voor onbepaalde tijd aangegane arbeidsovereenkomst van Ben de Betonstaalvlechter te beëindigen?
De arbeidsovereenkomst met Ben de Betonstaalvlechter met wederzijds goedvinden beëindigen. De arbeidsovereenkomst opzeggen nadat UWV WERKbedrijf een ontslagvergunning heeft verleend. De kantonrechter verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbinden.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
9
Beëindiging met wederzijds goedvinden • Krijgt Ben de Betonstaalvlechter een WW-uitkering als hij meewerkt aan de beëindiging van de arbeidsovereenkomst met Bob de Bouwer B.V.?
Ja, mits hij overigens voldoet aan de voorwaarden voor het verkrijgen van die WW-uitkering : urenverlies van tenminste 5 of tenminste 50% (art. 16 lid 1 WW) in 26 van laatste 36 weken gewerkt (art. 17 WW) Verwijtbare werkloosheid alleen bij (art. 24 lid 2 WW): dringende reden voor ontslag op staande voet beëindiging door of op verzoek van werknemer
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
10
Beëindiging met wederzijds goedvinden • Bob de Bouwer B.V. moet er op toezien dat Ben de Betonstaalvlechter de consequenties van het eindigen van de arbeidsovereenkomst overziet:
voorlichting geven bedenktijd geven inschakeling rechtsbijstandsverlener adviseren
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
11
WW-uitkering • Consequenties hebben met name betrekking op WWuitkering:
hoogte WW-uitkering: 70% van dagloon; eerste twee maanden 75% (art. 47 WW) duur WW-uitkering: minimaal drie – maximaal 38 maanden, afhankelijk van arbeidsverleden (art. 42 WW) ingangsdatum WW-uitkering: pas na eind van fictieve opzegtermijn (art. 16 lid 3 WW)
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
12
Opzegging van arbeidsovereenkomst • Ontslagvergunning van UWV WERKbedrijf vereist
artikel 6 Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 Ontslagbesluit Beleidsregels Ontslagtaak UWV 2012 (www.werk.nl)
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
13
Ontslagvergunning • Wanneer kan Bob de Bouwer B.V. voor Ben de Betonstaalvlechter een ontslagvergunning krijgen?
Als de noodzaak voor het vervallen van één of meer arbeidsplaatsen aannemelijk wordt gemaakt (art. 4:1 Ontslagbesluit); én bij toepassing van het afspiegelingsbeginsel blijkt dat Ben de Betonstaalvlechter degene is die, gelet op het vervallen van de arbeidsplaats, voor ontslag in aanmerking mag worden gebracht (art. 4:2 Ontslagbesluit).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
14
Noodzaak ontslag • Wie bepaalt of sprake is van de noodzaak tot het laten vervallen van arbeidsplaats?
Dit is een beleidsbeslissing van de werkgever die UWV slechts marginaal toetst: kon werkgever in redelijkheid dit besluit nemen? (Hoofdstuk 7.1 Beleidsregels Ontslagtaak UWV)
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
15
Te overleggen stukken ter onderbouwing van noodzaak ontslag • Welke stukken moeten aan UWV worden overgelegd? (Hoofdstuk 7.4 Beleidsregels Ontslagtaak UWV)
afhankelijk van aard van aangevoerde bedrijfseconomische omstandigheden: slechte financiële positie werkvermindering organisatorische veranderingen/reorganisatie technologische veranderingen beëindiging (deel van) bedrijfsactiviteiten bedrijfsverhuizing vervallen van (loonkosten) subsidie
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
16
Vertrouwelijkheid van stukken •
Hoofdstuk 9 Beleidsregels Ontslagtaak UWV: • De werkgever kan aangeven dat stukken vertrouwelijk zijn. • UWV WERKbedrijf neemt dan contact op met werkgever om te wijzen op recht van werknemer op kennisname van stukken en geeft gelegenheid voor vervanging van stukken of andere wijze van samenstellen van stukken. • Als werkgever persisteert worden vertrouwelijke stukken alleen voor werknemer ter inzage gelegd. • Maar de werknemer en zijn gemachtigde krijgen een kopie als zij daarom vragen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
17
Afspiegelingsbeginsel • Bij vervallen van arbeidsplaats komt voor ontslag in aanmerking de werknemer die:
werkzaam is binnen de bedrijfsvestiging waar de arbeidsplaats vervalt; behoort tot de functiegroep van werknemers met een uitwisselbare functie waarbinnen de arbeidsplaats vervalt; behoort tot de leeftijdsgroep (15-25; 25-35; 35-45; 45-55; >55) waarbinnen een werknemer moet worden ontslagen bij een evenredige verdeling van de ontslagen over de leeftijdsgroepen; die binnen die leeftijdsgroep het kortst in dienst is (anciënniteit).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
18
Wederindiensttredingsvoorwaarde • UWV WERKbedrijf kan aan ontslagvergunning wegens bedrijfseconomische redenen de voorwaarde verbinden dat de werkgever (art. 4:5 Ontslagbesluit):
binnen 26 weken na de datum van de ontslagvergunning geen werknemer in dienst zal nemen voor het verrichten van werkzaamheden van dezelfde aard zonder eerst degene voor wie ontslagvergunning is verleend in de gelegenheid te stellen zijn vroegere werkzaamheden op de bij de werkgever gebruikelijke voorwaarden te hervatten
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
19
Wederindiensttredingsvoorwaarde • Geldt ook indien uitzendkrachten worden ingehuurd voor hetzelfde werk:
Kantonrechter Emmen 23-10-1996, JAR 1996/226; Gerechtshof Leeuwarden 13-04-2010, LJN: BM8411.
• Geldt niet bij uitbesteding aan zelfstandige:
Gerechtshof Arnhem 15-12-2009, JAR 2011/106 (handelsagent) Hoofdstuk 22.2 onder b Beleidsregels Ontslagtaak UWV
• Hoofdstuk 22.2 onder f Beleidsregels Ontslagtaak UWV:
Gebruikelijke voorwaarden zijn de op dat moment gebruikelijke voorwaarden (mogelijk: bepaalde tijd, lager salaris).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
20
Opzegging • Bob de Bouwer B.V. heeft van UWV WERKbedrijf een ontslagvergunning gekregen. Wat nu?
De arbeidsovereenkomst moet schriftelijk worden opgezegd met inachtneming van: opzegverboden, met name: ziekte op dag waarop UWV WERKbedrijf ontslagvergunning ontvangt (art. 7:670 lid 1 onder b B.W.) uitzondering art. 5a lid 12 CAO Bouwbedrijf maar pas einde arbeidsovereenkomst zodra werknemer hersteld is
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
21
Opzegging
September 2012
opzegtermijnen artikel 7:672 B.W: afhankelijk van duur arbeidsovereenkomst op dag van opzegging < 5 jaar: één maand 5-10 jaar: twee maanden 10-15 jaar: drie maanden >15 jaar: vier maanden één maand aftrek wegens volgen van procedure UWV WERKbedrijf maar minimaal één maand vervolgens per einde van de kalendermaand Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
22
Opzegging
September 2012
artikel 20a lid 2 jo. bijlage 5 CAO Bouw: 1-26 weken afhankelijk van leeftijd en aantal volle dienstjaren één maand aftrek wegens volgen van procedure UWV WERKbedrijf maar in dat geval nooit minder dan één maand einde arbeidsovereenkomst niet tijdens aaneengesloten zomervakantie
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
23
Ontslagvergoeding • Kan Ben de Betonstaalvlechter een ontslagvergoeding claimen?
niet in procedure bij UWV WERKbedrijf wel in daarna te starten procedure bij Kantonrechter in geval van kennelijk onredelijk ontslag (art. 7:681 B.W.): valse ontslagreden gevolgen van ontslag voor werknemer onevenredig Hoge Raad 27-11-2009, www.rechtspraak.nl, LJN: BJ6596 ontslag niet reeds kennelijk onredelijk omdat geen ontslagvergoeding is toegekend kantonrechtersformule niet van toepassing
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
24
Ontbinding van arbeidsovereenkomst door de kantonrechter • Opzegverboden niet van toepassing.
Maar: wel reflexwerking mogelijk.
• Opzegtermijnen niet van toepassing.
Kantonrechter houdt ook geen rekening met fictieve opzegtermijn voor bepalen van ingangsdatum WW.
• Totale duur: ongeveer twee maanden.
Zitting doorgaans binnen vier weken na indiening verzoekschrift.
• Mondelinge behandeling ter zitting.
Maar: geen verhoor van getuigen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
25
Ontbinding van arbeidsovereenkomst door de kantonrechter • Beslissing als noodzaak voor ontbinding arbeidsovereenkomst aannemelijk is.
Doorgaans toewijzing verzoek.
• Maar: bij ontbinding arbeidsovereenkomst ontslagvergoeding volgens kantonrechtersformule: A x B x C
A = anciënniteit (gewogen aantal dienstjaren) < 35 jaar x 0,5; 35-45 jaar x 1; 45-55 jaar x 1,5; > 55 jaar x 2 B = vaste beloning per maand C = correctiefactor kantonrechter (uitgangspunt: 1)
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
26
CAO Bouwbedrijf • Wanneer is de CAO Bouwbedrijf van toepassing?
Als werkgever lid is van: Bouwend Nederland NVB vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers de Vereniging van Waterbouwers en de Ondernemersvereniging Bestratingsbedrijven Nederland (OBN) CAO 2012: Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra
• Ook na einde looptijd.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
27
CAO Bouwbedrijf • Verplichtingen van werknemers op grond van de CAO gelden alleen voor werknemers die lid zijn van:
FNV Bouw CNV Vakmensen
• Tenzij CAO in de arbeidsovereenkomst van toepassing is verklaard.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
28
Ontslagbescherming • Ontslag vereist voorafgaande toestemming UWV WERKbedrijf of kantonrechter • Opzegverboden • Opzegtermijn • Mogelijkheid van ontslagvergoeding
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
29
Voorkomen van ontslagbescherming • • • • •
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Oproepkracht Uitzendkracht Payrolling ZZP-er
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
30
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
31
Mark de Metselaar • Bob de Bouwer B.V. wil met Mark de Metselaar een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aangaan om ontslagbescherming te voorkomen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
32
Einde arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd • Op welke wijze(n) kan Bob de Bouwer B.V. deze arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd het beste vorm geven?
Arbeidsovereenkomst voor de duur van een bepaald project. Moment waarop arbeidsovereenkomst eindigt moet objectief bepaalbaar zijn, d.w.z.: onafhankelijk van de wil van één van de partijen partijen mogen tijdstip van einde van de arbeidsovereenkomst niet kunnen beïnvloeden
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
33
Opzegverboden • Aan het einde van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is Mark de Metselaar ziek. Staat dat in de weg aan het eindigen van de arbeidsovereenkomst?
Nee, de arbeidsovereenkomst eindigt niet door opzegging maar van rechtswege en de opzegverboden zijn daarom niet van toepassing.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
34
Opzegtermijn • Moet Bob de Bouwer B.V. tijdig voorafgaand aan het verstrijken van de duur van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan Mark de Metselaar dat de arbeidsovereenkomst eindigt en/of dat de arbeidsovereenkomst niet zal worden verlengd?
Nee, de arbeidsovereenkomst eindigt niet door opzegging maar van rechtswege en de opzegtermijnen zijn daarom niet van toepassing.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
35
Omzetting in arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd • Hoe vaak kan Bob de Bouwer B.V. een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aangaan voordat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (en dus ontslagbescherming) ontstaat?
art. 7:668a B.W.: maximaal drie arbeidsovereenkomsten in maximaal 36 maanden, behoudens tussenpozen van meer dan drie maanden art. 17 lid 4 CAO Bouwbedrijf, indien van toepassing: maximaal drie arbeidsovereenkomsten in maximaal 24 maanden, behoudens tussenpozen van meer dan drie maanden
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
36
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
37
Ton de Timmerman • Door de crisis is het aantal opdrachten bij Bob de Bouwer B.V. afgenomen. Bob de Bouwer B.V. kan daardoor moeilijk bepalen hoeveel werk zij in de toekomst heeft. • Gelet op de noodzaak om op de vaste kosten te besparen wil Bob de Bouwer B.V. Ton de Timmerman in dient nemen maar daarbij wil Bob de Bouwer B.V. alleen loon betalen als er ook werk is voor Ton de Timmerman. • Besloten wordt om aan Ton de Timmerman een oproepcontract aan te bieden. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
38
Oproepcontract geen arbeidsovereenkomst? • Kan Bob de Bouwer B.V. aan ontslagbescherming ontkomen door een ander soort overeenkomst aan te gaan dan een arbeidsovereenkomst?
De feitelijke verhouding is doorslaggevend: Moet Ton de Timmerman de overeengekomen werkzaamheden persoonlijk verrichten? Moet Bob de Bouwer B.V. daarvoor (loon) betalen? Bestaat tussen Bob de Bouwer B.V. en Ton de Timmerman een gezagsverhouding in die zin dat Bob de Bouwer B.V. bevoegd is Ton de Timmerman instructies te geven?
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
39
Oproepcontract geen arbeidsovereenkomst? • Op wie rust de bewijslast dat wel of geen sprake is van een arbeidsovereenkomst?
In beginsel moet Ton de Timmerman bewijzen dat sprake is van een arbeidsovereenkomst, maar: de bewijslast draait om, zodat Bob de Bouwer B.V. moet bewijzen dat géén sprake is van arbeidsovereenkomst, zodra: Ton de Timmerman drie opeenvolgende maanden gewerkt heeft; en in die periode wekelijks dan wel twintig uur per maand heeft gewerkt.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
40
Loonbetalingsverplichting bij oproepkrachten • Kan het oproepcontract zodanig vorm worden gegeven dat Bob de Bouwer B.V. aan Ton de Timmerman alleen loon hoeft te betalen als er ook werk voor hem is?
Uitgangspunt is: “geen arbeid, geen loon” (art. 7:627 B.W.). Maar: toch recht op loon als de arbeid niet wordt verricht door een oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever behoort te komen, bijv.: te weinig werk (art. 7:628 B.W.) Tenzij daarvan bij schriftelijke arbeidsovereenkomst is afgeweken en in dat geval ten hoogste in de eerste zes maanden.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
41
Loonbetalingsverplichting bij oproepkrachten • Na afloop van de eerste zes maanden kan Ton de Timmerman loonbetaling eisen als hij niet meer wordt opgeroepen (ook in geval van ziekte). • Voor wat betreft de hoogte van het loon kan de loonvordering worden gebaseerd op het gemiddeld aantal uren van de voorafgaande drie maanden.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
42
Loonbetalingsverplichting bij oproepkrachten • Maar: art. 17 lid 2 CAO Bouwbedrijf: geen nulurencontracten of oproepcontracten zonder urengarantie
wel mogelijk blijft dan: “min-max”-contracten (bijvoorbeeld minimaal 20 en maximaal 40 uur per week) contracten voor een gemiddeld aantal uren (garantie voor een bepaald aantal uren in een bepaalde periode, maar met uren kan geschoven worden)
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
43
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
44
Dirk de Dakdekker • Bob de Bouwer B.V. heeft regelmatig daken die gedekt moeten worden en wil daarvoor een dakdekker inschakelen. Om te voorkomen dat loon betaald moet worden als er geen werk is wordt Dirk de Dakdekker ingehuurd van een uitzendbureau. • Dirk de Dakdekker is in dienst van het uitzendbureau en op zichzelf heeft Bob de Bouwer B.V. daardoor aan Dirk de Dakdekker in beginsel geen verplichtingen. • Als voor het uitzendbureau echter verplichtingen ten opzichte van Dirk de Dakdekker ontstaan, zal het uitzendbureau Bob de Bouwer B.V. op een of andere manier willen laten betalen. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
45
Uitzendovereenkomst • Een uitzendovereenkomst is (art. 7:690 B.W.)
een arbeidsovereenkomst waarbij de werknemer door de werkgever aan een derde (de inlener) ter beschikking wordt gesteld om onder leiding en toezicht van die derde werkzaam te zijn en het ter beschikking stellen van arbeidskrachten deel uitmaakt van het beroep op bedrijf van de werkgever.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
46
Uitzendovereenkomst • Als een arbeidsovereenkomst een uitzendovereenkomst is (art. 7:691 B.W.):
kunnen in de eerste 26 weken een onbeperkt aantal arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd elkaar opvolgen zonder dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd ontstaat; kan in de arbeidsovereenkomst schriftelijk worden bedongen dat de arbeidsovereenkomst eindigt als de terbeschikkingstelling van de werknemer aan de derde op verzoek van de derde eindigt (einde opdracht is einde arbeidsovereenkomst: uitzendbeding).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
47
Uitzendovereenkomst • Fasesysteem CAO Uitzendbranche:
eerste 78 weken fase A: uitzendbeding (einde opdracht is einde arbeidsovereenkomst) volgende twee jaar fase B: maximaal acht arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd daarna fase C: arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
• De eisen die het uitzendbureau aan Bob de Bouwer B.V. stelt ten aanzien van het beëindigen van de opdracht zullen toenemen indien en zodra een nieuwe fase wordt bereikt. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
48
Loonverhoudingsnorm • Het betalen van minder loon kan niet de reden zijn voor het inschakelen van een uitzendkracht:
Loonverhoudingsnorm: uitzendkracht heeft recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden als een eigen werknemer (artikel 8 Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs). Artikel 6 CAO Bouwbedrijf: volledig of gedeeltelijke toepasselijkheid van CAO op uitzendkrachten, afhankelijk van: lidmaatschap uitzendbureau van ABU of NBBU; uitzendbureau zendt voor meer of minder dan 50% uitzendkrachten uit aan werkgevers in de bouw.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
49
Gecertificeerd uitzendbureau • Art. 6 lid 12 CAO Bouwbedrijf:
inleen van uitzendkrachten voor zowel Nederlandse als buitenlandse uitzendbureaus alleen bij gecertificeerd uitzendbureau ( www.normeringarbeid.nl)
• Controle op naleving door Technisch Bureau Bouwnijverheid (art. 13 CAO Bouwbedrijf)
schadevergoeding kosten onderzoek proceskosten imagoschade
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
50
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
51
Sam de Stratenmaker • Bob de Bouwer B.V. wil af van een heleboel administratie en verplichtingen en spreekt met een payrollbedrijf af dat dit payrollbedrijf voortaan de werknemers in dienst neemt die bij Bob de Bouwer B.V. zullen werken.
Het payrollbedrijf is dan de formele werkgever. Bob de Bouwer B.V. is de materiële werkgever.
• Bij Bob de Bouwer B.V. werkt Sam de Stratenmaker. Bob de Bouwer B.V. wil dat Sam de Stratenmaker bij het payrollbedrijf in dienst gaat. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
52
Bestaande werknemers • Kan Sam de Stratenmaker door Bob de Bouwer B.V. worden “overgeheveld” naar het payrollbedrijf of worden gedwongen in dienst te treden bij het payrollbedrijf?
Nee, er is geen overgang van de onderneming waardoor bestaande werknemers van rechtswege in dienst zouden komen bij het payrollbedrijf en zij kunnen niet worden gedwongen in dienst te treden bij een payrollbedrijf.
• Bob de Bouwer B.V. kan wel van nieuwe werknemers verlangen dat zij bij payrollbedrijf in dienst treden. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
53
Rechtspositie werknemers • Rechtspositie van werknemer verslechtert want bij einde opdracht kan payrollbedrijf weinig anders dan ontslag aanvragen (geen “kaartenbak”) en UWV WERKbedrijf kan weinig anders dan aan payrollbedrijf ontslagvergunning verlenen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
54
Payrolling • Discussie: is overeenkomst tussen payrollbedrijf en werknemer een uitzendovereenkomst?
Omdat payrollbedrijf niet zoals een uitzendbureau bemiddelt op de arbeidsmarkt tussen werkgevers en werknemers (geen “kaartenbak”)? Alleen van belang voor de vraag of het uitzendbeding (einde opdracht is einde arbeidsovereenkomst) rechtsgeldig kan worden opgenomen in de arbeidsovereenkomst tussen payrollbedrijf en werknemer.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
55
Payrollen als antwoord op al uw problemen? • Payrollbedrijf zal normaliter alle risico’s “beprijzen”:
loon werkgeverslasten pensioen loonadministratie ziekteverzuim verzekeringen en ook ontslagrisico’s
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
56
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
57
Victor de Voeger • Om met het oog op de onzekere economische situatie alle bedrijfsrisico’s op dit punt uit te sluiten wil Bob de Bouwer B.V. helemaal geen eigen bouwplaatsmedewerkers meer in dienst nemen. • In plaats daarvan wil Bob de Bouwer B.V. alleen nog gebruik maken van zelfstandige ondernemers (“ZZP-ers”). • Bij Bob de Bouwer B.V. is Victor de Voeger in dienst.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
58
Ontslag vaste werknemers en vervanging door ZZP-ers? • Kan Bob de Bouwer B.V. Victor de Voeger ontslaan op grond van het feit dat Bob de Bouwer B.V. voortaan alleen nog met ZZP-ers wil werken? • (Hoofdstuk 7.5 Beleidsregels Ontslagtaak UWV sinds Besluit UWV d.d. 06-10-2011, Staatscourant 2011, nr. 16363)
Ja, beslissing om alleen nog met ZZP-ers te werken is een beleidsbeslissing van de werkgever. Moet wel gaan om echte zelfstandige, d.w.z.: ingeschreven in handelsregister in bezit van VAR die de betreffende werkzaamheden betreft niet de voormalige werknemer
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
59
Inhoudingsplicht • Risico dat belastingdienst achteraf stelt dat sprake is van een dienstbetrekking of fictieve dienstbetrekking, in welk geval Bob de Bouwer B.V. loonbelasting en premies werknemersverzekeringen dient in te houden:
Verhaalsverbod (art. 20 Wet financiering sociale verzekeringen): Bob de Bouwer B.V. mag niet ingehouden premies werknemersverzekeringen niet achteraf op ZZP-er verhalen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
60
VAR • VAR = verklaring arbeidsrelatie • De belastingdienst verklaart op verzoek van de ZZP-er dat:
VAR-WUO (art. 3.156 Wet op de inkomstenbelasting): de voordelen die ZZP-er in een bepaald kalenderjaar geniet uit een arbeidsrelatie of uit arbeidsrelaties waarin sprake is van hetzelfde soort van werkzaamheden die onder overeenkomstige condities worden verricht worden aangemerkt als winst uit een onderneming (VARWUO) en niet als loon of resultaat uit overige werkzaamheden.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
61
VAR
VAR-DGA (art. 3.157 Wet op de inkomstenbelasting): de werkzaamheden die voortvloeien uit een arbeidsrelatie of arbeidsrelaties waarin sprake is van hetzelfde soort van werkzaamheden die onder overeenkomstige condities worden verricht worden aangemerkt als werkzaamheden verricht voor rekening en risico van de vennootschap waarin de ZZP-er een aanmerkelijk belang heeft (VAR-DGA).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
62
Gevolgen van VAR • Bob de Bouwer B.V. wordt niet als inhoudingsplichtige beschouwd (art. 6a Wet op de loonbelasting 1964) indien:
Bob de Bouwer B.V. beschikt over een afschrift van een VAR-WUO of VAR-DGA; de verrichte werkzaamheden overeenkomen met die op de VAR; het tijdvak van de werkzaamheden overeenkomt met de VAR; de identiteit van de ZZP-er is vastgesteld en een kopie van het identiteitsbewijs in de loonadministratie wordt bewaard.
• Bob de Bouwer B.V. hoeft geen inhoudingen te doen. • ZZP-er is niet verzekerd (art. 6 lid 1 onder e ZW, WW, WAO, artikel 8 WIA). September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
63
Naheffing ondanks VAR? • Geen herziening VAR met terugwerkende kracht ten opzichte van opdrachtgever:
Gerechtshof Arnhem 04-05-2010, LJN: BM6061 Rechtbank Haarlem 04-01-2010, LJN: BM0043 Rechtbank Arnhem 31-01-2012, LJN: BV2687: tenzij opdrachtgever wist dat VAR was vervalst of op onjuiste gronden is afgegeven
• Anders: rechtbank Arnhem 28-12-2010, LJN: BO9061
belastingadviseur en werknemers hadden gewezen op bestaan van dienstbetrekking
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
64
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
65
Risico’s • • • • • •
Inlenersaansprakelijkheid Minimumloon Ontslagvergunning Aansprakelijkheid voor ongevallen Registratieplicht uitzendbureau Sectorpremie
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
66
Inlenersaansprakelijkheid • Wanneer? • Vrijwaring bij storting op G-rekening • Geen vrijwaring
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
67
Inlenersaansprakelijkheid • Artikel 34 Invorderingswet, artikel 60 lid 2 Wet financiering sociale verzekeringen:
De inlener is aansprakelijk voor loonbelasting, omzetbelasting en premies sociale verzekeringen van de uitlener als een werknemer met instandhouding van de dienstbetrekking met de uitlener door de uitlener aan de inlener ter beschikking is gesteld om onder leiding en toezicht van de inlener werkzaam te zijn. Van overeenkomstige toepassing bij doorlening.
• Geldt voor uitzendkrachten en payrolling. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
68
Vrijwaring bij storting op G-rekening • Inlenersaansprakelijkheid wordt verminderd met (artikel 34 lid 3 Invorderingswet):
bedrag dat door inlener ten behoeve van voldoening van loonbelasting, omzetbelasting en sociale premies krachtens een overeenkomst met de uitlener wordt gestort op een bankrekening die door de uitlener wordt gehouden voor betaling van loonbelasting, omzetbelasting en sociale premies (G-rekening).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
69
Vrijwaring bij storting op G-rekening • Nieuwsbericht belastingdienst d.d. 26 juni 2012:
Als de uitzendonderneming voldoet aan de NEN-norm 4400-1 of 4400-2 en is opgenomen in het register van de Stichting Normering Arbeid (www.normeringarbeid.nl) geldt vrijwaring van inlenersaansprakelijkheid als 25% van factuurbedrag is gestort op de G-rekening.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
70
Geen vrijwaring • Geen vrijwaring van inlenersaansprakelijkheid bij:
rechtstreeks storten op bankrekening van de belastingdienst namens de uitzendonderneming; Wel in mindering op belastingschuld van de uitzendonderneming maar niet specifiek op deel waarvoor inlener aansprakelijk is. verklaring van accountant van uitzendonderneming dat belasting en premies correct zijn afgedragen. Accountant wel aansprakelijk als over de betreffende periode niet correct zou zijn afgedragen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
71
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
72
Minimumloon • Recht op minimumloon en 8% vakantietoeslag daarover geldt voor:
werknemer degene, die tegen beloning persoonlijk arbeid verricht, die niet een voor hem bijkomstige werkzaamheid is, en wiens arbeidsverhouding hiermee maatschappelijk gelijk kan worden gesteld (artikel 3 Wet op minimumloon en minimumvakantiebijslag).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
73
Minimumloon • Inlener is aansprakelijk voor niet-betaling van minimumloon en 8% vakantietoeslag daarover indien:
sprake is van een uitzendovereenkomst mogelijk dus ook bij payrolling tenzij de werkgever voldoet aan de NEN-norm 4400-1 of 4400-2 en is opgenomen in het register van de Stichting Normering Arbeid (www.normeringarbeid.nl).
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
74
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
75
Ontslagvergunning • Eis van ontslagvergunning bij opzegging van de overeenkomst geldt voor:
werknemer
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
76
Ontslagvergunning
degene, die persoonlijk arbeid verricht voor een ander, tenzij hij dergelijke arbeid in de regel voor meer dan twee anderen verricht; of hij zich door meer dan twee andere personen, niet zijnde zijn echtgenoot of geregistreerde partner of bij hem inwonende bloedverwanten of aanverwanten of pleegkinderen, laat bijstaan of deze arbeid voor hem slechts een bijkomstige werkzaamheid is.
• Kan dus onder omstandigheden ook gelden voor ZZP-er! September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
77
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
78
Aansprakelijkheid voor ongevallen • Aansprakelijkheid van de werkgever voor schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt geldt voor (art. 7:658 B.W.):
werknemer een ander door wie de werkgever in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten en met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft.
• Hoge Raad 23-03-2012, www.rechtspraak.nl, LJN: BV0616:
Kan ook een ZZP-er betreffen.
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
79
Registratieplicht uitzendbureaus • Artikel 7a Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs:
Verbod om in Nederland arbeidskrachten ter beschikking te stellen anders dan door middel van een onderneming of rechtspersoon die in het handelsregister is ingeschreven onder vermelding van het ter beschikking stellen van uitzendkrachten als activiteit. Doelstelling: zichtbaar maken van uitzendbureaus voor controle door Stichting Naleving CAO Uitzendkrachten. Boete € 12.000 per werknemer voor zowel uitzendbureau als inlener, op te leggen door Arbeidsinspectie.
• Geldt ook bij payrolling. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
80
Premiedifferentiatie sectorpremie • Artikel 2.3 Besluit Wfsv: premiedifferentiatie in sector Bouwbedrijf bij bepalen van hoogte sectorpremie • Hoge premie:
geen schriftelijke arbeidsovereenkomst arbeidsovereenkomst korter dan een jaar omvang arbeidsovereenkomst niet schriftelijk vastgelegd binnen een jaar recht op WW-uitkering (correctie aangifte)
• Van toepassing bij oproepkracht en soms bij arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
81
Premiedifferentiatie sectorpremie • Besluit vaststelling sectorpremies 2012, besluit van UWV van 18-10-2011, Staatscourant 2011, 19630
hoge premie: 7,55% lage premie: 2,15%
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
82
Bob de Bouwer B.V. bedankt u voor het meedenken!
September 2012
Flexibele arbeid: mogelijkheden en valkuilen
83