20 in beeld
Fleur Boonman Fleur Boonman is niet in enkele woorden samen te vatten. Ze studeerde Audiovisuele Kunst aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Ze specialiseerde zich in film, video én fotografie en bouwde de afgelopen jaren een stevige internationale reputatie op als beeldend kunstenares, fotografe en filmmaakster. Parallel met de vertoning van haar eerste langspeelfilm ‘Portable Life’ - een bijzondere roadmovie met kleurrijke personages en prachtige locaties die de zwerftocht van een jonge vrouw volgt langs landen als Zuid-Afrika, Syrië, Sumatra, Bali, Frankrijk, België, Griekenland en de Verenigde Staten - geeft Kunstencentrum België haar in januari ook de nodige ruimte om een selectie van haar fotografisch werk, gemaakt in verschillende uithoeken van de wereld, tentoon te stellen.
De film: ‘Portable Life’ Where life carries us and how we carry life Toen ze zeventien was, ging Fleur Boonman op reis naar familie in Canada... of dat is tenminste wat ze haar ouders vertelde. Dit markeert het beginpunt van een leven vol reizen. Eind september kwam van deze ‘nomadische kunstenares’ een eerste langspeelfilm in de zalen, ‘Portable Life’, over een jonge vrouw die de wereld afreist. Als je haar vraagt wanneer ze voor het eerst het idee kreeg om op reis te vertrekken, citeert ze een moment uit haar jeugd toen ze het kinderboek ‘Alleen op de wereld’ las. “Ik herinner me dat ik het gevoel had dat ik moest weggaan en iets moest zoeken... ik weet niet exact wat.” ‘Portable Life’ gaat over een jonge vrouw die de wereld rondtrekt net zoals
Boonman zelf heeft gedaan. Zuid-Afrika, Syrië, Sumatra, Bali, Frankrijk, België, Griekenland... en Dallas in de Verenigde Staten. Dit zijn slechts enkele van de vele filmlocaties. De openingsbeelden zijn zeker frappant. Het 17-jarig hoofdpersonage Sea (Ella-June Henrard) staat alleen op een zonovergoten weg ergens in Afrika. De hitte is duidelijk erg drukkend. Uit het niets verschijnt Antonio (Rutger Hauer) met zijn truck. Sea wil niet gered worden maar hij staat erop dat ze instapt. De film is niet rechtstreeks autobiografisch. Noch is het een traditionele roadmovie. De regisseuse geeft toe dat de film over een reis gaat, maar de route is zowel psychologisch als geografisch. De film gaat over “herinneringen, dromen, hallucinaties... in donkere plaatsen gaan waar je beter weg blijft, déjà vu’s hebben. Een reis in het labyrint van het Zelf. Over de onbewuste bagage die je met je meedraagt en die je pas kan loslaten als je je er bewust van bent geworden en de puzzel hebt weerlegt”. In het begin van ‘Portable Life’ ontdekt Sea een vreemd medaillon in een klein meer. Deze scène werd gedraaid dichtbij het ouderlijk huis van de regisseuse. “Het is het meer waar ik vroeger ging paardrijden.” Het medaillon zet een queeste in gang die de tiener doorheen continenten leidt. Het wordt het begin van een reis rond de wereld, waarop Sea zich laat leiden door onverwachte wendingen en raadselachtige tekens, om
in beeld 21
te ontdekken dat er een onomkeerbaar verband bestaat tussen de intrigerende ontmoetingen en betoverende plekken die ze op haar weg vindt. Terwijl ze het leven bereist als avontuur en zichzelf keihard tegenkomt, herkent ze mensen en plekken die ze niet kan kennen, alsof ze terugreist naar de beslissende momenten van een eerder leven.
haar vroegere reizen, die klinken als een episode uit Jack Kerouacs boek ‘On The Road’. “Daarmee was de toon gezet! Ik werd een reiziger. Elke keer dat ik ergens langer dan 6 maanden verbleef, moest ik opnieuw vertrekken, een nieuwe plek vinden... Ik had vrienden overal ter wereld.”
Zoals Sea, heeft ook Boonman haar aandeel in netelige situaties en avonturen gekend. Een keer, toen ze met een vriend in de Himalaya was, zijn ze allebei door het oog van de naald gekropen toen ze bijna stierven aan een acute voedselvergiftiging na het eten van garnalen. “Natuurlijk, als je een beetje kennis hebt van de wereld, weet je dat er geen garnalen zijn in de Himalaya!” Boonmans ouders waren onderwijzers die nooit hebben gereisd. Toen ze opgroeide, leefde haar familie op een boerderij. Ze hadden paarden, honden en katten. Het klinkt als een idyllische jeugd. Toch had ze steeds een sterke drang om alleen te zijn. Ze vertelt over hoe ze in haar eentje paard reed in het bos en altijd verhalen en theaterstukken wilde schrijven. Ze was nog een tiener toen ze, zoals ze het zelf formuleert, het ouderlijk huis voor de eerste keer verliet. Ze groeide op in een klein dorpje aan de Belgisch-Nederlandse grens maar er knaagde iets om weg te gaan. “Natuurlijk had ik een excuus nodig voor mijn ouders omdat ze me niet alleen zouden laten vertrekken. Dus zei ik dat ik een oom in Canada ging bezoeken... maar natuurlijk deed ik dat niet!”. Boonman was nog maar net in Canada aangekomen toen ze besloot dat het er “saai” was. Ze trok in plaats daarvan naar New York. Toen raakte haar geld op en zat ze daar vast. Om wat geld te verdienen om de stad te kunnen verlaten, werkte ze in een bar. Daarna liftte ze met een vriend die ze er ontmoet had, naar Los Angeles. “Ik zag geen reden om naar huis te gaan”, verklaart Boonman over
Na haar eerste grote rondtocht in het buitenland, keerde Boonman terug naar Europa, om Audiovisuele Kunst te studeren aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Maar toch bleef ze als student reizen en overal documentaires maken: in Rusland, Marokko, Roemenië... Als jonge kunstenares bleef ze een vrij en ongeremd leven leiden. “Ik had een sterke visie dat als je een appartement huurde en een job aannam, je je kunst kon vergeten. Dus besliste ik om niets te huren, zo weinig mogelijk te werken en zoveel mogelijk met mijn fotografie bezig te zijn.” Bart Van Langendonck van Savage Film (producent van de films van Wim Vandekeybus en van Michaël R. Roskams ‘Rundskop’) stapte reeds in een vroeg stadium in het project ‘Portable Life’ als Belgische producent. Maar Boonman had ook een Nederlandse producent nodig omdat ze - als half Belgische, half Nederlandse - een schrijfbeurs had gekregen van het Nederlandse
22 in beeld
Filmfonds. San Fu Maltha van Fu Works (producent van o.m. Paul Verhoevens ‘Black Book’) ontmoette haar op een feestje van een architect en stapte ook in de productie. “Het zijn twee zeer verschillende mannen met verschillende smaken en ideeën, maar ze hadden een belangrijk aspect gemeen, namelijk genoeg lef om in deze waanzinnige productie te geloven, waarvoor in 9 landen zou gedraaid worden, met een filmster als Rutger, een erg klein budget en een erg tijdrovend schema met veel risico’s. Ze hebben gedaan wat 12 andere producenten aan wie ik het project toonde niet durfden te doen!” Boonman is een kunstenares, fotografe en filmmaakster met een intens persoonlijke visie. Ze is ook een perfectionist wanneer het gaat om beelden. Alhoewel ‘Portable Life’ een langspeelfilm is en niet bedoeld is als videowerk in een kunstgalerij, heeft het toch een onconventionele narratieve stijl. “Ik kies de beelden voor hun poëtische waarde, niet op basis van inhoud. Deze aanpak is een beetje anders dan de gebruikelijke manier om een film te structureren. Het was niet mijn bedoeling een lineair verhaal te vertellen, maar wel om de beelden
voor zichzelf te laten spreken. Zoals Sea op zoek is naar haar eigen verhaal, laat ik het publiek haar eigen associaties maken. Het is een fragmentarische filmstructuur omdat herinneringen zelf ook fragmentarisch zijn. De film gaat over herinneringen die tot een inzicht leiden, een zelfbegrip. Zoals Rutger Hauers personage zegt aan het einde van de film ‘Je moet blijven zoeken terwijl je reist’.” De sleutel tot het succes van de film lag in het casten van de hoofdactrice. De tiener Ella-June Henrard heeft hiervoor één film gemaakt: Hans Herbots’ film ‘Bo’. Ze heeft een sensuele, etherische kwaliteit en ze is opvallend mooi. Boonman zag 127 meisjes voordat ze haar koos. “Toen we haar vonden was ze erg blond. Ik wilde haar haar kort knippen omdat ik vond dat ze te knap was met haar lange haar”, herinnert de regisseuse zich. “Ze
in beeld 23
wilde het niet laten knippen. Waar ik van hou bij haar is dat ze iets mysterieus heeft... ze lijkt een beetje in een andere wereld te vertoeven.” De film werd gedraaid op basis van Henrards schema - met andere woorden tijdens haar schoolvakanties over de periode van één jaar. Boonman prijst haar intelligentie en haar doorzettingskracht. “Ze reisde overal met ons mee en klaagde nooit. We deden de meest gekke dingen met haar. Het shot in het meer in Sumatra in de waterval, dat was een tocht van 6 uur om tot daar te geraken. Er was een maand eerder een aardbeving geweest en er waren delen van de berg waar we het pad niet vonden en moesten touwklimmen. Allemaal geen probleem voor haar.” Henrard is een nieuwkomer. Rutger Hauer daarentegen is een doorwinterde, gevierde acteur die niet vaak te zien is in experimentele debuutfilms. “Mijn Belgische producent had contact met Rutger en dus schreef ik hem een brief waarin ik zei dat ik hem voor deze rol wilde,” herinnert Boonman zich. “Hauer was akkoord om het script te lezen, las het en zei dat hij het wilde doen. Hij bleef loyaal, welke problemen er ook opdoken tijdens de productie. Het was heel goed
om hem te hebben,” vertelt Boonman enthousiast over de acteur die het publiek kent van films zoals ‘Turks Fruit’, ‘Blade Runner’ en ‘The Hitcher’. “Hij is zo gepassioneerd over zijn vak.” Rutger Hauer zelf verwoordde het zo: “I immediately fell in love with Antonio’s character, en ik geloofde direct in de eigenzinnigheid van dit project.” Ook de producenten van de film, Bart Van Langendonck en San Fu Maltha geloofden direct in het project: “Een drietal jaar geleden hield Fleur een vernissage van haar fotowerk. Ze vertelde ons toen al over haar plannen voor ‘Portable Life’. Toen Fleur ons beiden een tijd later benaderde om haar film te produceren werd al snel duidelijk dat wij drie qua visie en invulling van een project op één
24 in beeld
lijn zaten. Een samenwerking kon dan ook niet uitblijven. ‘Portable Life’, een film die anders is dan de films die we in onze Lage Landen gemaakt zien worden. Hoe komt dat? Allereerst door de maker. Fleur is een gedreven kunstenares met een fraai ‘oog’. Haar fotografiewerk wordt internationaal tentoongesteld, haar talent en gedrevenheid zijn evident aanwezig in haar voorbije werken. Steeds meer manifesteert Fleur zich als audiovisueel kunstenaar, en nog meer als filmmaker, zonder overigens afstand te doen van haar fotografische opleiding. Haar talent en gedrevenheid zijn duidelijk aanwezig in haar eerdere audiovisuele werken zoals ‘Het Paard Het Circus’ (2000), ‘F-Move’ (2001) en ‘Diary’ (2004). Daar bovenop had ‘Portable Life’ een ambitieus plan. Het productieproces kwam er kortweg op neer dat een minicrew van vijf in haar kielzog onze hoofdrolspeelster volgt in haar queeste naar liefde, naar zichzelf en naar een eerlijke film. Gek genoeg was haar aanpak – op een bijna documentaire manier van benaderen en draaien – waarschijnlijk de enige manier om dit project tot een goed einde te brengen. Met een goed einde bedoelen we een goede film. Het was ook de enige manier om het budget realistisch laag te houden. Met een enorm internationaal netwerk van vrienden, collega’s en affectionados, in het bezit van een grote dosis ambitie en een achtergrond van wereldreizen, is Fleur erin geslaagd om deze film binnen alle beperkingen voor mekaar te krijgen. Haar filmideeën doen denken aan het werk van Kusturica, Gaitliff, Lynch en Egoyan, eigentijdse makers met een duidelijke eigen handtekening. Die heeft Fleur eveneens. Haar foto’s en videofilms getuigden daar al van. ‘Portable Life’ is daar bovenop ook nog eens een sterk autobiografische film, het is de reis die zij zelf al eens maakte en nu doet herleven. De film gaat door vorm- en beeldtaal verrassen en is een geheide festivalfilm.” Fleur kreeg de smaak van het filmen helemaal te pakken, hoewel de opnames niet waren wat ze ervan verwacht had. “De opnames waren erg stressvol, niets van wat ik me er van had voorgesteld. Maar het was dan ook mijn leerschool: ik heb kunstacademie gedaan, geen filmschool, dus ik moest alles nog leren (lacht). Maar ik heb absoluut honger naar meer, ik ben pas begonnen!”
De fotografe Fleur Boonman Ook de fotografe Fleur Boonman komt aan bod in Hasselt. Kunstencentrum België toont een overzicht van haar fotografisch werk. Wat ze daarin altijd tracht te doen is de poëzie in de realiteit weergeven. Ze wil zichzelf steeds blijven ontwikkelen en uitdagen. In haar fotografisch werk legt ze met veel discretie en schroom mensen vast. Hoewel de strakke composities laten vermoeden dat de beelden geënsceneerd zijn, is het tegendeel waar. De suggestieve beelden vormen het product van een spontane interactie met haar objecten. De mensen, het licht en de omgeving zijn elementen die haar nomadische pad kruisen. Fleur Boonman blijft op de achtergrond en kiest enkel het tijdstip om de voorbijschuivende, menselijke taferelen te vereeuwigen. Op wonderbaarlijke wijze legt ze een subjectieve, stemmige schoonheid in haar werk: intieme vensters op de wereld, als schilderijen die inkijk geven in haar nomadische ontmoetingen met tal van (sub)culturen. “Voor mij zijn er voor een
goede foto drie ingrediënten nodig: een gevoel voor licht, kleur als je met kleur werkt en het juiste moment.” Haar foto’s zijn een verwijzing naar “iets wat geweest is”. Zoals filmstills verwijzen naar het grotere geheel van de film en naar de onzichtbare hand van de regisseur, verwijzen de foto’s van Boonman naar de verhalen die zij heeft meegemaakt en naar haar zelf. Het verschil is dat films vaak in hoge mate geregisseerd en gestileerd zijn. De foto’s van Boonman lijken dat ook, maar zijn het niet. Met haar camera registreert ze de mensen en plekken die ze tegenkomt. “Mijn werk is jouw raam op mijn leven”, is haar motto. “Het beeld is mijn grote liefde. Nooit ga ik op pad zonder camera. Liefst naar omgevingen met veel licht en kleur. Hier (in Antwerpen) is geen licht, zeker in de winter niet. Liefst zou ik ver weg verhuizen, naar Indonesië. Het is dat ik het nu zo druk heb, anders zou ik me echt heel klote voelen.” De landen waar ze de afgelopen jaren heen is gereisd hebben vooral hun neerslag in het kleurgebruik: heldere blauwtinten voor de lucht, de zee, kleding. Grijsgele zandtinten in de woestijn en op het strand. “Ik wil kleur in mijn leven, en vooral in mijn werk. Daarom reis ik veel naar kleurrijke landen waar de zon schijnt op het water, de huizen, de mensen en het woestijnzand. Ik fotografeer alles wat ik tegen kom en interessant vind. De poëzie van het leven, de surrealiteit van alledag. Ik kijk waar het licht valt, en wie er voorbij loopt. Om in de realiteit het schilderij te ontdekken. Ik ben best een zwaarmoedig persoon, daarom zoek ik de schoonheid in het leven. Fotografie en film zijn mijn passie. Ze kleuren mijn leven!” Het vernissageweekend van de expo met fotografisch werk van Fleur Boonman gaat door op vrijdag 13 en zaterdag 14 januari 2012, telkens vanaf 19 u. in Kunstencentrum België, Burgemeester Bollenstraat 54 in Hasselt. De expo is verder te bezichtigen elke vrijdag- en zaterdagavond vanaf 19 u. tot en met 4 februari 2012. Tijdens het openingsweekend wordt op vrijdag 13 en zaterdag 14 januari, telkens om 20.30 u., de film ‘Portable Life’ vertoond. Zowel de toegang tot de expo als tot de film is gratis! Heb je ‘Portable Life’ nog niet gezien of wil je het fotowerk van Fleur ontdekken, mis deze (gratis) kans dan niet! (je) n www.portablelife.be www.fleurboonman.com
in beeld 25
alle foto's © Fleur Boonman
