Flairtje: Campagne ter promotie van Duurzame Horeca in Utrecht StoereVrouwen, Lekker Utregs & Fairtrade Gemeente Utrecht In het kort In de zomer van 2014 starten StoereVrouwen, Lekker Utregs en Fairtrade Gemeente een campagne ter promotie van Fairtrade en regioproducten in het aanbod van Utrechtse horeca. Flairtje – de afzender van de campagne – zal horecazaken op een positieve manier prikkelen om kleine, concrete stapjes te zetten in het verduurzamen van hun inkoopbeleid. Via een guerrilla actie zal Flairtje ook op bierviltjes horeca klanten uitdagen zich uit te spreken voor meer fairtrade, bio, vega en uit de regio! Belang van duurzaam eten Door eerlijk en regionaal geproduceerd eten op de menukaart te zetten, dragen we bij aan eerlijke arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden, de lokale economie van boeren uit omgeving Utrecht, minder milieuvervuiling door producten uit de buurt te eten (wanneer dit mogelijk is) en meer bewustzijn van waar ons eten vandaan komt. Belang van fairtrade Fairtrade helpt boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een betere plek te verwerven in de handelsketen. Veel kleinschalige boeren zijn continu in onzekerheid over hun inkomen en overgeleverd aan de sterk fluctuerende wereldmarktprijs. Via Fairtrade ontvangen zij een eerlijke prijs voor hun producten en werken zij onder menswaardige omstandigheden. Dus geen kinderarbeid en geen extreem lange werkdagen. Maar wel aandacht voor milieuvriendelijke productieprocessen. Fairtrade werkt alleen als er ook bedrijven en consumenten zijn die de eerlijke en duurzaam verhandelde producten willen (ver)kopen. Voor de Fairtrade boerencoöperaties is het belangrijk dat er voldoende vraag is, zodat zij een substantieel deel van de totale productie tegen Fairtrade voorwaarden kunnen verkopen. Fairtrade biedt bedrijven een positiever merkimago, onderscheidend vermogen en een grotere consumentenloyaliteit. Dit kan leiden tot een hogere omzet. Er is een sterk groeiende interesse voor Fairtrade producten in Nederland. Het aantal huishoudens in Nederland dat één of meer Fairtrade levensmiddelen kocht is in 2012 gestegen naar ruim 60%. Dit komt neer op 4,5 miljoen huishoudens (bron: GfK). In 2012 groeide de omzet van Fairtrade producten met 28%.
Belang van (Utrechtse) regioproducten In Nederland, zoals ook elders in de wereld, is boer zijn een uitstervend beroep. Althans, dat geldt voor kleine en middelgrote ondernemers. Er is namelijk een sterke tendens naar schaalvergroting. Efficiency gaat voorop, waardoor steeds meer monoculturen ontstaan en het land intensief bewerkt wordt met kunstmest en chemicaliën. De band tussen boeren en burgers is weg. Door het kopen van regioproducten werk je aan het herstel van de verbinding tussen producenten en consumenten. Boeren verdienen betere prijzen voor hun producten en het boer-zijn is weer aantrekkelijk en economisch levensvatbaar. Daarnaast: de liefde voor Utrecht gaat door de maag! Omdat de afstand minimaal is, zijn de producten lekker vers. En er worden heel veel relatief onbekende en lekkere producten gemaakt in de regio, zoals heerlijke kersen, asperges, likeuren, advocaat, roodschimmelkaas, kruidenthee en vergeten groenten. Aanleiding De campagne is ontstaan door drie organisaties die in Utrecht bezig zijn om duurzaamheid op de (menu)kaart te zetten. Fairtrade Gemeente Utrecht probeert de vraag en het aanbod van fairtrade in Utrechtse horeca te vergroten. Lekker Utregs wil de verbinding tussen producent en consument herstellen en lokale boerenbedrijven ondersteunen. StoereVrouwen spreekt consumenten aan op hun rol als bewuste burger; met de kracht van je portemonnee (waar geef jij je geld aan uit) kun je een wereld van verschil maken. Om ons te oriënteren op een effectieve campagne is er navraag gedaan bij een aantal Utrechtse horecazaken. In kaart is gebracht of en op welke manier duurzaamheid van belang is en wat de belemmeringen zijn om duurzamer te ondernemen. Uit deze analyse blijkt het volgende: Er is nog relatief weinig vraag naar duurzame producten; vrouwen vragen vaker om bijvoorbeeld biologische thee dan mannen; Huidige inzet op duurzaam ondernemen is vooral gericht op productgroepen vlees en wijn en op biologische; Prijs is een belemmering om duurzaam in te kopen; Hulp uit handen nemen door data aan te reiken over het verschil in kosten is en welke leveranciers Fairtrade en/of regioproducten kunnen aanleveren is een kans om gemakkelijker duurzaam in te kopen; Duurzaam inkopen als onderscheidende factor zou helpen bij horecazaken net iets buiten het centrum. De opzet van deze campagne probeert al deze punten mee te nemen zodat de campagne effectief is en goed aansluit bij de mogelijkheden van de Utrechtse horeca! Doelstellingen Met de campagne Duurzame Horeca willen we het de Utrechtse horeca gemakkelijker maken om hun producten bewuster in te kopen en daarmee een verantwoord aanbod te hebben voor de klant. Wat is een bewust inkoopbeleid? Bewust kiezen waar je je producten inkoopt, en hierbij rekening houden met eerlijke handel (arbeidsomstandigheden van mensen die de producten kweken/produceren) en milieuaspecten (transport, milieuvervuiling door gebruik pesticiden), en herkomst van producten (regionaal of ver weg).
Wat is een verantwoord aanbod? We zullen de horeca vooral stimuleren om meer Fairtrade en regioproducten op te nemen in hun assortiment. Maar ook biologische en vegetarische producten vallen binnen deze campagne onder een verantwoord aanbod. In de campagne vragen we aandacht voor het verhaal achter onze menukaart: Eerlijke handel in het productieproces van voedingsmiddelen - kies voor Fairtrade producten Milieuvervuiling door transport - kies voor regio- in plaats van geïmporteerde producten Boeren uit de regio – stimuleer de regionale economie en kies voor regioproducten Samenwerking Allereerst stellen we de drie organisaties bij je voor! Wie zijn StoereVrouwen? StoereVrouwen is een netwerk van ruim 1750 bewuste shoppers, die samen een ‘koopleger’ van bewuste consumenten vormen. Met positieve en opvallende acties zoals de Groene Sint en de Strip for Fair Fashion campagne stimuleren zij zowel elkaar (de consumenten) als winkeliers en producenten tot wereldverbeterende veranderingen.
Wat is Lekker Utregs? Lekker Utregs is sinds 2006 spin in het web voor regionale voedselvoorziening. Ze organiseren evenementen voor diverse doelgroepen, Utrechtse cateringen, een bedrijvennetwerk en kerstmarkten voor overheden en instellingen. Momenteel richten we ons met name op het organiseren van de logistiek en afzet van Utrechtse eten en drinken bij grootkeukens en horeca. Hierbij is het Lekker Utregs keurmerk een belangrijk middel. Wie is Fairtrade Gemeente Utrecht? De Fairtrade Gemeente campagne is een internationale campagne die in meer dan 24 landen actief is, met als doel vraag en aanbod van fairtrade en andere duurzame producten te vergroten in de lokale gemeenschap. Ze wil bijdragen aan de economische ontwikkeling van mensen in ontwikkelingslanden en stimuleert tegelijkertijd een duurzame samenleving in Nederland. Fairtrade Utrecht is het lokale campagneteam en biedt een platform om duurzame consumenten, gemeente, bedrijven, winkels en horeca met elkaar te verbinden. De stichting is een professionele samenwerkingspartner voor projecten op het gebied van duurzaamheid in Utrecht. Elkaar versterken! Om goed samen te werken, is het belangrijk elkaars krachten te kennen: StoereVrouwen: communicatie power, ervaring in guerrilla marketing en actievoeren, creatief en ludiek, opvallende uitstraling, mediabereik genereren, groot newerk online en lokaal, inzet enthousiaste vrijwilligers Lekker Utregs: groot netwerk horeca, kennis over herkomst en afzetmarkt regioproducten, sterk keurmerk voor regioproducten, samenwerking Eetbaar Utrecht en Milieucentrum Utrecht Fairtrade Gemeente Utrecht: groot netwerk horeca, kennis van herkomst en afzetmarkt fairtrade producten, internationale organisatie, netwerk aan enthousiaste vrijwilligers
Wij geloven dat door onze samenwerking we een inhoudelijk sterke campagne hebben (kennis van regioproducten en fairtrade), met een groot netwerk in de horeca (door connecties Lekker Utregs en FTG Utrecht). Door de ervaring van StoereVrouwen in communicatie en guerrilla marketing, en het grote netwerk van vrijwilligers van zowel StoereVrouwen als FTG Utrecht, kunnen we veel in beweging zetten op de actiedag, zowel online als fysiek in het centrum van Utrecht. Samen hopen we met dit initiatief een positieve bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de Utrechtse horeca! Componenten campagne De campagne bestaat uit verschillende componenten die elkaar versterken: 1. Guerrilla actie: klanten worden geprikkeld om bij de horeca op een creatieve manier te vragen om meer duurzame producten 2. Step-by-step: horecazaken krijgen een concreet plan aangereikt met 10 laagdrempelige stappen om hun productenaanbod te verduurzamen Beide componenten worden ondersteund door een sterke communicatie- en persstrategie. Doelgroep campagne De doelgroep van de campagne zijn zowel Utrechtse horecazaken als de inwoners van Utrecht (hun klanten). Via de klanten willen we de vraag vergroten, en de horecazaken willen we via een mailing een kant-en-klaar stappenplan aanreiken om met gemak een duurzamer aanbod voor te schotelen aan hun klanten. Tijdens de guerrilla actie zal een groep vrijwilligers 50 horecazaken bezoeken. Dit zal een selectie zijn van ontbijt/lunchrooms, eetcafés en restaurants in de binnenstad van Utrecht en net iets daarbuiten.
1
Guerrilla actie Op een zaterdagmiddag zal een groep vrijwilligers van StoereVrouwen en FTG Utrecht in actie komen in de binnenstad van Utrecht. Bewapend met Flairtje bierviltjes met een prikkelende tekst gaan zij op pad naar horecazaken die ‘doelwit’ zijn van de campagne. Op terrasjes en tafeltjes worden de bierviltjes uitgedeeld en neergelegd. Korte gesprekjes worden aangeknoopt met gasten over het doel van de campagne.
Het bierviltje zal leuke en spontane reacties uitlokken van horecaklanten. Zij worden op een speelse manier gevraagd iets achter te laten op het bierviltje, of eens aan de ober te vragen wat voor duurzaams er op het menu te vinden is. Wat doet deze horecazaak voor een faire wereld? In totaal worden minstens 50 horecazaken live bezocht met deze guerrilla bezoekjes. De vrijwilligers zullen zo’n 3-5 uur bezig zijn met het uitdelen van bierviltjes. Bij de start van de guerilla-actie worden journalisten uitgenodigd voor een interview en verslag te doen van de actie. Tijdens dit persmoment zal van elke organisatie één coördinator aanwezig zijn voor de pers.
De vrijwilligers gaan met een mooie goodiebag (uiteraard met een aantal fairtrade en regioproducten) naar huis! 2
Step-by-step
Om horecazaken concrete en makkelijke stappen voor te leggen om hun inkoopbeleid te verduurzamen, wordt een 10-stappenplan uitgewerkt door Lekker Utregs en Fairtrade Gemeente Utrecht. Dit stappenplan zal er als volgt uitzien:
5 stappen promoten Utrechtse regioproducten (inclusief het serveren van kraanwater) 5 stappen promoten fairtrade producten1
Elke stap geeft kort weer wat de kenmerken zijn van dit product, waar deze producten zijn in te kopen (bij welke leveranciers) en voor welke prijs, een mooie afbeelding en een succesverhaal over dit product. De stappen zullen verfrissend en vernieuwend zijn, zodat het voor de horecazaken extra aantrekkelijk is om gehoor te geven aan het verduurzamen van hun aanbod producten. Een voorbeeld van één van de step-by-step stappen kan zijn: Schenk Kraanwater! En verminder de footprint van uw klanten. Minder omzet? Geef aan op uw menukaart dat u per glas of karaf slechts €1 rekent! Beter voor het milieu én de portemonnee. Van de 10 stappen wordt een mooie flyer ontwikkeld en gedrukt. De stappen worden in willekeurige volgorde neergezet, en niet per groep gegroepeerd. Zo blijft het aanbod divers en afwisselend. Het stappenplan wordt ook uitgebreid vermeld op de website van de campagne. Een paar dagen na de actiedag zal een mooi opgemaakte mailing (via Mailchimp) uit worden gedaan naar een lijst van ten minste 200 horecazaken in en om Utrecht. De 50 horecazaken die tijdens de guerrilla actie fysiek worden bezocht zullen hier sowieso van deel uit maken.
Follow-up campagne Om de effectiviteit van de campagne waar te borgen committeren Lekker Utregs en Fairtrade Gemeente Utrecht zich aan de follow-up van minstens 25 horecazaken die via Flairtje zijn benaderd. De follow-up zal bestaan uit het contactleggen via email en telefoon om gesprekken in te plannen om de horeca concreet op weg te helpen. Onderling zullen Lekker Utregs en Fairtrade Gemeente Utrecht verdelen wie welke zaak zal bezoeken.
1
Daar waar een Fairtrade of regionaal product ook biologisch is, zal dit mee worden genomen in de communicatie. Dit om aan te geven dat duurzaam inkopen breed is, ondanks onze focus op regioproducten en fairtrade. Zowel voor de consument als voor het begrip van duurzaamheid door de horecazaken is dit van wezenlijk belang.
