FILOSOFEREN MET KINDEREN EN JONGEREN introductiedag voor ouders, opvoeders en leerkrachten
Brussel, 2 mei 2014
Begeleiding Kristof Van Rossem
1
“De mensen geven een naam aan de dingen die ze snappen, omdat ze het antwoord hebben op een vraag. En ze geven een naam aan de dingen die ze niet snappen, omdat ze het antwoord WILLEN hebben op een vraag. Zodat ze dan niet meer vastzitten en gewoon kunnen verdergaan met wat ze willen doen.” (Hanne, 8 jaar) Als ik weet wat ‘nieuwsgierigheid’ betekent, ben ik dan nog nieuwsgierig? (Floor, 8 jaar) Waarom mag ik niet elke dag op Facebook? (Marc, 14 jaar)
Waarom filosoferen met kinderen? Is je zoon, dochter of leerling iemand die af en toe een prangende vraag stelt of een verrassende opmerking maakt? Kan hij/zij met stijl op de zenuwen werken? Is hij/zij een kleine Socrates of een stille denker die in zijn/haar hoofd de wereldproblemen reeds heeft opgelost? De kans is groot dat je dan in je klas of huiskamer met iemand te maken hebt die filosofisch talent heeft. En in de mate je dat talent als opvoeder, ouder, leerkracht voedt, in die mate ontwikkelt het zich ook. Dit talent voeden betekent o.a. dat je de vraag van je kind positief ontvangt en ze niet meteen beantwoordt of oplost maar zelfs groter maakt en problematiseert. Het betekent ook dat je goed luistert naar hun argumenten en ze verder bevraagt. Het denken van je kind kennen en stimuleren: het is een van de mooiste cadeaus die je je kind kan geven. Dat het filosoferen heel bevorderlijk is voor het leerproces van kinderen wordt in allerlei publicaties beklemtoond. Kinderen leren o.a. zelfstandig nadenken, hun gedachten adequaat formuleren, respect opbrengen voor de mening van anderen, goed luisteren, kritisch denken, een goed gesprek voeren met leeftijdsgenoten, bedachtzaam zijn, goede vragen stellen etc. In de leerplannen van het Secundair en het Basisonderwijs vind je deze competenties terug onder noemers als ‘sociale vaardigheden’ en het ‘leren leren’. De minister vindt het dus ook belangrijk om er aan te werken. Maar nog belangrijker is : de meeste kinderen houden er van. Ze vinden filosoferen fantastisch!
2
Wat staat er deze dag op het programma? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Korte intro : Wat is filosofie en wat is filosoferen met kinderen? Eerste kennismaking met een filosofisch gesprek als deelnemer; 2 oefeningen in de kunst van het vragen stellen; Het verschil tussen een filosofisch gesprek en een ander kringgesprek; Opstellen van observatiecriteria aan de hand van de literatuur Vinden van geschikte filosofische impulsen; Opstarten en begeleiden van een filosofisch gesprek met kinderen en jongeren : zelf oefenen! 8. Begeleiden van filosofische gesprekken met communicatief ‘disfunctionele’ leerlingen/ jongeren.
Welke doelen bereiken we? De deelnemers: o o o o o o o
kunnen de praktijk en de theorie van het filosoferen met kinderen situeren en evalueren nemen een eigen standpunt in ten opzichte van kinderfilosofie kennen het verschil tussen een gewoon (kring)gesprek en een filosofisch gesprek met kinderen kunnen doelstellingen bepalen en evalueren van een gesprek met kinderen kunnen een redenering van een leerling/kind logisch reconstrueren kunnen filosofische elementen in een gesprek herkennen denken creatief na over werkvormen om perplexiteit te organiseren
o o o o
oefenen de vragende attitude kunnen vragen inzetten ter stimulering van reflectie kunnen hun antwoord opschorten in functie van een vraag kunnen vragen zorgvuldig en to the point formuleren
o o
ervaren een klasgesprek zoals het met kinderen plaatsvindt. scherpen hun ‘feeling’ aan voor wijsgerige vraagstukken
3
Wie is de begeleider?
Kristof Van Rossem (°1969) studeerde godsdienstwetenschappen en filosofie in Leuven (KUL), Amsterdam (UvA) en Uppsala (UU). Hij publiceerde over praktische filosofie, vrouwelijke filosofen, ethiek en humor. Als zelfstandige begeleidt hij coachings- en beleidstrajecten en allerlei opleidingen in dialoog en reflectie voor organisaties uit verschillende sectoren. Hij is gespecialiseerd in de socratische gespreksvoering en leidt ook een jaarlijkse opleiding tot socratisch gespreksbegeleider. Hij deed onderzoek naar cocreatie in ondernemingen in opdracht van Cocom, een netwerk van bedrijfsleiders. Hij is lector aan de Specifieke Lerarenopleiding filosofie van de de KULeuven waar hij een jaarlijks seminarie ‘Filosoferen met kinderen en jongeren’ leidt. Hij is vader van drie kinderen en begeleidt jaarlijks filosofische gesprekken met de kinderen van basisschool de Appeltuin in Leuven en de jongeren van het Atheneum Koekelberg. Kristof is ook docent filosofie en (beroeps)ethiek aan de Hogeschool-Universiteit Brussel. Meer info op www.socratischgesprek.be.
Waar gaat het door en wat kost het? De cursus gaat door op vrijdag 2 mei 2014 in lokaal E.1214 van de Hogeschool-Universiteit Brussel, Warmoesberg 26, 1000 Brussel (zie www.hubrussel.be). Dit is op loopafstand van het Centraal Station. We werken van 9u30-16u30. Er is ontvangst vanaf 9u met koffie en thee. De broodjeslunch is inbegrepen en gaat door van 12u30-13u30. Na afloop krijg je een drankje aangeboden. De kostprijs van de cursus is 100 €. Dit is exclusief BTW. Wie een factuur wenst, betaalt 21% BTW extra. Je krijgt een certificaat van deelname na afloop van de cursusdag.
Hoe kan ik inschrijven? Klik op onderstaande link om in te schrijven. https://socraticdialogue.wufoo.com/forms/filosoferen-kinderen-en-jongeren-brussel-2514/
Je bent ingeschreven van zodra je het inschrijvingsgeld hebt gestort op 4
Rek nr. 000-3219055-13 Bank van de Post nv Koloniënstraat 56 B- 1000 Brussel IBAN BE08 0003 2190 5513 BIC BPOTBEB1
Wat kan ik op voorhand al lezen? Enkele aan te bevelen werken : De Swaef, G., Van Rossem, K (eds.) (2008). Wat had je gedacht? Leidraad voor filosoferen met jongeren, Mechelen, Woltersplantyn Haynes, J. (2002). Children as philosophers, Londen, Routledge. Poppelmonde, W., Van Rossem, K., De Swaef, G., Fransoo, P. (2001). Filosoferen met jongeren, Kluwer, Diegem. Van Rossem, K.(2013) Filosofisch communiceren met kinderen. in Pedagogiek in praktijk , nr. 71, februari, p.1823 Van Rossem, K. (2009) Socratisch filosoferen met jongeren, in Filosofie, jrg. 19, nr. 5, p.42-46 en in nr. 6, p.5862.
Een en ander kan je downloaden op www.socratischgesprek.be
5
