Filnlnlagazinc in z\\'ad-\\'il. gcwijd aan Laur'cl & flar-dy

• Filnlnlagazinc in z\\'ad-\\'il. gcwijd aan Laur'cl & flar-dy •

"Belgen, stemt op Jefke de schreeuwer en Jefke de lacher IET gij dle twee daar? Die ééne (de dikkerd) ia Oliver Hardyen die andere (de magere) iI Stan Laure!. Herinnert gij ze U niet? Altijd in moeilijkheden .•••• altijd ruzie makend ..... en toch onaftoheidbare vrienden ..... vooral als zij zioh verbinden in hun listen tegon hun lrutige eohtgenooten! Hoevele duizendon hehben zich niet tranen gelachen om deze beide dwazen en hun dolle avonturen? Op onze photo ziet U ze heiden, ala de be.te nienden ter wereld. Ze Bchijnen U toe te roepen: "Belgen, stemt op ons!" Waarom zoudt gij niet mee stemmen? Zend Uw stembulletijn hij tijds in. De voorwaarden voor den "Filmstar" prijskamp staan op den omslag van de hee rlijke "Filmstar" chocolade reepen vermeld .

Z

GRA TI S

Bij iuJere" Filmslar" cho coladereep t'a/l De Beukelaer is een der oTigil1 erlc pil%'s ran on:e "ieuu'e reeks nrpakl. Deze phOIO's zijn uilge'tozcn 1'11 goedg ek eurd door de films/ars zpl]. B elW(lr dp tJPrpakking6n, zij hebben t('aarde. Fn t'"zam el de plwto's in een "peciaal De Beuhclaer album, dat U in i~deren !Vinkei t'i ndm zult.

INHOUD _26 Rolduc 99 I 5 is een van de onderwerpen op de nieuwspagina's. Verder: de inzamelingsactie voor het Standbeeldfonds; nieuwe métrage The Rogue Song gevonden; de crisis binnen de 'Sons of the Desen'; computeranimatie van Culver City in nieuwe ederlandse tv-film; aanbieding Polygram Video; de Leuke Middag op 23 mei met Brokkenpiloten, en meer...

Parijs. Maar ook daar kregen ze geen rust. Een venegenwoordiger van M-G-M uit Brussel was de enige die de komieken wilden ontvangen. Hij schreef er een artikel over in het Belgische blad 'Le film' Een herdruk met annotaties.

6RO

PILOt

Purple Moment I 2 'Blotto' kreeg het oorspronkelijke script in handen van de zwijgende tweeakter Their Purple Moment. De onverkone weergave van dit document laat zien dat de (onbekende) schrijvers een heel andere climax in gedachten hadden dan wat uiteindelijk in de film terecht kwam,

Analyse 'Tit ror Tat' I 12 Een klassieke tweeakter op de keper beschouwd aan de hand van meer dan tachtig filmbeeldjes. Waarom is Big Business, de voorganger van rit For Tat, een betere film?

Belangrijk bezoek I 23 In 1932 maakten Laurel en Hardy een 'vakantie'-reisje naar Europa.

Voor het eerst ontdekten zij dat ze waren opgenomen in de sterrenhemel van Hollywood. Op de vlucht voor hun fans arriveerden ze in

Op 1 juli ga en 'The Beau Hunks' een concen in Londen. Het orkest

nil~u\\sh,·i(·\ ('11 cn d~('lnull1(, Hon net i, Ïlei-

Blollo i. een uilgu,e ,un de" li,·I'linl\

LtIlIl·(·1 &

Muzikaal behang I 32

I hll·d~ Fonds. oPllcl'icht in

teil in binnl'n- en buitenlund.

l!Jflh.llct 1.&11 Fnnd. is sinds l!Jil ui. PCI·feel I)u~ Tent (OUS" 13) in~e<,·hre,cn

Administratie en redactie

I,ij de internution"lc Luurcl und I 1,,,·d y

LUUl'el .Ic IIUI·d~· Fonds

,\ ppl'ceiotion SO"iety ·S"n. of Il,e

Poslbus 8iO

Descd'

1200 .\\\' ll il'
Raad van Advies WoUo ,cl""chijnl onl·cgelmulig. mum' dooréuums 1\\ ('C I~('('r in ids

Inl'l'l' dlHl

E-mail: blotto @zap.A2000.al website: .... lSbll.al/ -jant

l~en jOllI',

Abonnementen Aan dit nummer werkten mee Piet ScllI·cudcl·s. t\l ison Grimmcr. hri. St·guin. d,·s.l l ille Tijmstru. 13"um Rcijnl,ouJt (eind"cd.)

De conlt'ibulie bedruu{:lf38,-

Zetwerk '001'1"

ce

nummCJ'x. te xto ..h.'n up hunlu-cln"l1in(:

5'" 2.1ö.:lill.l1.,. IA1,u·(,1 en 1101',1) Fund~. Il iln:J'sum undt:T \l'rmelding

speelde bekende en onbekende muziek van Leroy Shield, voorafgegaan door een inleidend praatje van de muziek-researcher Piet Schreuders. Zijn 'pre-concen talk', hier in extenso afgedrukt, geeft een helder inzicht in de manier waarop de vroege geluidsfilm in de studio van Hal Roach van een muzikale achtergrond werd voorzien. Schreuders schetst tevens een ponret van Shield, een geniale componist die zich op de voorgrond niet thuis voelde,

Interview Jean Darling I 38 Ook in 1999 zal Jean Darling, die als kindsterretje vrijwel dagelijks met Laurel en Hardy optrok, een welkome gast zijn op de Europese Conventie, 'Rolduc 99' Ze heeft levendige herinneringen aan de tijd dat ze als een van 'De Boefjes' voor de camera stond. Een interview met een van de weinigen die het nog kunnen navenellen.

'Cinema en Theater' I 44 'Hun genre gaat ver boven de zogenaamde "slapstickcomedy" uit,' schreef Eric Winter bijna zeventig jaar geleden. 'Laurel en Hardy, het tweetal wier namen even vast aaneengesmeed zijn als die van Peek en Cloppenburg en Van Gend en Loos, zijn een paar pracht-anisten.' Het anikeI verscheen aan de vooravond an de ederlandse première van hun eerste lange film Pardon Us, toen alleen nog bekend onder de werktitel The Rap. Een overdruk uit 'Het Weekblad voor Cinema en Theater' van februari 1931.

De Dood van De Dunne I 46

T cl el;",,,, (n:I:;) ïï:!O \;;(j

D,'S.j.C. Kle~"'c41 (''I.,Jadie) PE. S,·h,·cudcr.tl'",'ml!<,,'iml)

Winter 1998/99

Druk

'un

Bij de voorplaat

D

ecoverplaat van dit nummer is een still (vitrinefoto) , gemaakt in 1929 voor Liberty, In de nieuwe compilatie, 'De Wereld van Laurel & Hardy - Deel 2', die binnenkon door PolygramVideo zal worden uitgebracht, is een fragment van de paniekscène uit deze beroemde tweeakter opgenomen. Oliver Hardy kwam tijdens de opnamen na een val van zes meter dwars door een houten platform ongeschonden in een vangnet trerecht. Omdat in dit nummer van 'Blotto' weer veel aandacht is voor filmlocaties, lijkt het gepast ook deze locatie wat uitgebreider in beeld te brengen. De informatie hierover is te vinden in het speciale nummer van het Amerikaanse L&H-blad 'Pratfall' ,met de ondertitel 'Laurel and Hardywood' Voor Llöerty is geen achtergrondprojectie gebruikt. De timmerlui van Hal Roach Studios bouwden in het centrum van Los Angeles op het dak van een hoog gebouw (niet echt een wolkenkrabber) een drie verdiepingen hoge constructie van houten, quasi-stalen balken. De camera werd hoog geplaatst om wel de achtergrond, maar niet het dak in beeld te brengen. Het adres van het gebouw (zie foto hiernaast) is 939 South Broadway Indenijd was er Western Costumes Supplies gevestigd, een firma die costuums leverde voor de filmindustrie. De tweede foto is het uitzicht vanaf het dak in dezelfde richting als bij de voorplaat. Deze opname dateen uit het midden van de jaren tachtig, De kerk die het voornaamste herkenningspunt is, is inmiddels afgebrand en gesloopt. Het witte gebouw rechts kan misverstand wekken; het is een tweede gebouw van dezelfde maatschappij.

Op 23 februari zal het 34 jaar geleden zijn dat Stan Laurel op 74-jarige leeftijd in Santa Monica overleed. Een collage van Europese en Amerikaanse krantenberichten over zijn dood, een mooie column van Thomése uit het Eindhovens Dagblad van 1992 en tenslotte, op pagina 48, herinneringen aan Stan van een van zijn echtgenotes zoals die verschenen in een oude 'Story' Met dank aan allen, die hun plakboeken aan 'Blotto' ter beschikking stelden.

'nicu" lid '

Foto's Co","'lic Sicp Bou.",u

Bij d"Lc contributie is inbcqrepcn hel lidmm'lNchup \un de 'Somt of ll,l'

D Cj(·r(',

Rubrieken

ISSN 0!J2i -2!J:l:I

Bol/lOedjes 7 • P/a/lboe/l 43 • fVlat'/llbe,,;c/llen 49

dut I'cchll!ccfl op de loc/cl1dil14 'UIl

2

Blotto 44

B/ollo #26

5

Herfst/Winter 2012/2013

\Vinle,./99 /99

3

to's ROLDUC 99 NADERT AANMELDINGEN BOVEN VERWACHTING Het wordt gauw weer lente en dat betekent dat de laatste L&R-conventie van deze eeuw praktisch voor de deur staat. Voor de Vierde Europese L&R-Conventie 'Rolduc 99' zijn al veel aanmeldingen binnen. Begin november waren voor 127 conventiegangers kamers gereserveerd. Wie nog mee wil doen, zal haast moeten maken. Ret maximale aantal deelnemers ligt op ongeveer tweehonderd.

Het merendeel van de aanmeldingen tot dusver komt uit ederland, maar er zijn ook al deelnemers uit Engeland, België, Duitsland, Amerika en Zwitserland. De conventie zal zich afspelen in het Pinksterweekeinde, van vrijdag 21 mei tot maandag 24 mei. Bij de organisatie zijn alle vier ederlandse afdelingen van de Sons of the Desert betrokken: Perfect Day (Amsterdam), Them Thar Hills (Heerlen), Jitterbugs (Bergen op Zoom) en Lucky Dog (Rotterdam). Een overzicht van wat er allemaal te doen zal zijn vindt u elders in dit nummer. Een van de meer spectaculaire zaken is de vertoning van alle nog bestaande teamfilms van Laurel & Hardy Dat beslaat de periode van 1926 tot 1952 met een totale projectieduur van meer dan vijftig uur. Dit onderdeel van het programma wordt 6

Blotto 44 },

\Vinler /99 199 Herfst/Winter 2012/2013

mogelijk gemaakt door PolygramVideo die als sponsor van de conventie optreedt. Eeregast is opnieuw Jean Darling, die eind jaren twintig ging werken voor Hal Roach Studios als een van de 'Boefjes' Zij is een van de weinige nog levende tijdgenoten van Laurel en Hardyen heeft beide komieken persoonlijk gekend en meegemaakt tijdens hun actieve periode. Een interview met Jean is in dit nummer opgenomen. Zoals altijd op deze conventies zal er veel muziek zijn. Het cinema- en dansorkest 'Max Tak' zal zondag aanwezig zijn, zowel voor de begeleiding van 'stomme' films in de Aula Major als voor de opluistering van

Iietin het slotfeest in de voormalige wijnkelders van Rolduc. Op zaterdag wordt het orkest 'Dal Segno' verwacht, dat zich ook heeft gespecialiseerd in filmmuziek. Drie conferentiezalen van Rolduc zullen constant in gebruik zijn voor de conventie: er komt een videozaal voor de vertoning van alle bestaande mms, een 'dealers room' met vaste openingstijden waar allerhande L&H-zaken te koop (of te ruil) zullen zijn en een studiecentrum, waar documentatiemateriaal ter inzage ligt (boeken, tijdschriften, documentaires en films op video). In deze studiezaal zal tevens een expositie worden ingericht van kostbare stukken uit de L&H-collectie van Siep Bousma. Posters uit vele landen en diverse memorabilia zullen er te zien zijn. Zie ook pa4ÏtlO I I.

Bliksemactie Statue Fund levert negenduizend gulden op De bliksemactie van 'Blotte' voor het Standbeeldfonds heeft omstreeks negenduizend gulden opgebracht. Bij dit bedrag is inbegrepen de drieduizend gulden van de veiling, die in mei is gehouden tijdens de 'Leuke Middag' in Amsterdam. De rest van het bedrag bestaat uit individuele giften. Veel abonnees hebben gehoor gegeven aan de oproep om bij de betaling van de contributie zeven gulden extra te betalen voor het standbeeld. Een verantwoording van de giften is te vinden pagina 52. Zoals zo langzamerhand wel bekend is, zal het geld worden besteed aan

de oprichting van een standbeeld van Stan en Ollie in Stans geboorteplaats UIverston in oord-Engeland. Het geld voor het standbeeld staat veilig op een rekening met hoge rente bij de TSB-Bank in Ulverston.Op het ogenblik is iets meer dan L 10500 ingezameld. Een geschat bedrag van L25000 is nodig. Verschillende campagnes lopen nog en de beheerders van het Fonds hebben ook Britse subsidiegevers benaderd, zoals de Arts Council, The Millennium Fund en The ational Lottery Het spreekt vanzelf dat giften nog steeds welkom zijn. Inlichting zijn bij de redactie verkrijgbaar. 57

Polygram videoserie in de aanbieding In de Amerikaanse staat Maine is een nieuw fragment van The RO!JUe Song boven water gekomen. Het is een balletsequentie van ongeveer tien minuten, zonder Laurel en Hardyen zonder de ster van de vermiste mm, operazanger Lawrence Tibbett. Het stuk mm, ongeveer 300 meter lang, is inmiddeld geconserveerd door het mm- en televisie archief van de UCLA, de Universiteit van Californië in Los Angeles. Het zou in december op de Amerikaanse TNT -kanaal worden vertoond als onderdeel van een 'tribute' aan de vroege Technicolor-mms.

The Rogue Song is in 1930 in de studio van MGM in Cuh'er City opgenomen in twee-kleuren Technicolor, een voor die tijd nieuw procedee.

I

Laurel en Hardy werden van de nabijgelegen Hal Roach Studios 'geleend' toen de fLIm vrijwel voltooid was. Men wilde op het laatste moment enkele komische scènes inlassen. Het verhaal en voor een deel ook de muziek was gebaseerd op de operette 'Zigeunerliebe' van Franz Léhar. In ederland ging de film onder de titel 'Zigeunerliefde' in Tuschinski in première. De muziek van het balletfragment is van de toen nog onbekende componist Dmitri Tiomkin. Zijn echtgenote A1benina Rasch was de choreografe. Zij had al een carrière in Hollywood opgebouwd en introduceerde Tiomkin bij MGM. The Rogue Song was de derde film van deze studio, waarvoor hij balletmuziek schreef. Tiomkin

Conventieschip bijna gezonken! Tijdens de Conventie in Birmingham kwam het bericht door dat het cruise-schip Ecstacy, waarop de vorige Conventie zich in 1996 had afgespeeld, in nood verkeerde. Het schip was in brand gevlogen buiten de haven van Miami en de opvarenden moesten worden geëvacueerd.

De conventiegangers in Birmingham konden, met de film 'Sons of the Desen' in gedachten, hun ogen en oren niet geloven toen het bericht op de televisieschermen van het hotel verscheen. Toevallig hadden de gedelegeerden de dag tevoren besloten dat voonaan een verzekering zal worden afgesloten om toekomstige Conventies te 8

6

beschermen tegen rampen als deze. De 11 de Conventie in Birmingham is overigens uiterst succesvol verlopen. iemand kon toen nog beseffen dat de motie die was aanvaard over de Intra-Tent Journal, de ingrijpende gevolgen zou hebben die elders in dit nummer worden uiteengezet. De ederlandse delegatie zorgde voor een conventie-lijflied met 'Er staat een paard in de gang', of in het Engels 'There's a horse in the corridor' Het leverde zelfs een spontane polonaise op. Een paar beschilderde klompen van afgevaardigde Sjaak Bolder werd geveild voor 150 Engelse ponden. Het bedrag is geston in het Standbeeldfonds.

kwam uit de Oekraïne, Rasch uit Oostenrijk. Behalve het nu herontdekte ballet uit The Rogue Song, is van nog drie fragmenten bekend dat ze ergens in archieven worden bewaard. Het nationale filmarchief in Praag heeft een compilatie van scènes met Lawrence Tibbett, maar opnieuw zonder Lau rel & Hardy De totale speelduur is ongeveer twintig minuten (venoond tijdens de Tweede Europese Conventie, 'Rolduc 95'). In Amerikaanse archieven berusten een trailer van The Rogue Song en een scène van enkele minuten waarin Stan en Ollie in een grot een beer tegen komen. De trailer is zonder geluid, maar onlangs is het bijbehorende geluidspoor ook teruggevonden.

SEATAC-2000 De volgende Wereldconventie van de Sons of the Desen zal in 2000 worden gehouden in Tacoma, in de Amerikaanse staat Washington. De Beau Hunks van Seattle, onder leiding van Grand Sheik Jack Taylor. treden op als gastheren van deze conventie, die bekend zal staan als SEA-TAC 2000. De datum is 20 tot 23 juli, 2000. De plaats: Het Sheraton Tacoma Hotel and Convention Centre. De kosten liggen rond de 275 dollar, de prijs van de hotelkamer niet inbegrepen. De website van SEAT-TAC 2000: members.aol.com/roachstars/ Voor het hotel: http://www.sheraton.com/destinations/properties/hr_ 899.html Blotto 44

8/0110 #26

DRIE HALEN, TWEE BETALEN Met ingang van 18 februari zal polygram Video de uitgebreide serie L&Hfilms te koop aanbieden onder het motto 'Drie halen. twee betalen' Per stuk kosten de delen f 29.95. De actie duun tot 31 mei. Er kan ook gespaard worden voor een L&H-poster van metaal, die niet in de winkel te koop zal zijn. Met ruim tachtig delen is de serie van Polygram de meest complete ter wereld. Ze omvat niet alleen alle nog bestaande kone films en hoofdfilms uit de Hal Roach-tijd, ook een selectie van solofilms is erin opgenomen. Het basismateriaal voor de video's bestaat voor een groot deel nog steeds uit de oude bioscoopfilms zoals die in de jaren vijftig en zestig in ederland zijn uitgebracht. Alleen voor de ingekleurde versies zijn in Amerika gerestaureerde masters gebruikt. De echte Iiethebbers zullen de zwan-wit versies prefereren. al was het alleen maar omdat de ingekleurde video's niet altijd compleet zijn. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor de Amerikaanse televisie en zijn op maat gemaakt voor de daar geldende 'time slots' Zo ontbreekt in Helpmaces het telefoongesprek ('A dog bit me!') en in Be/ow Zero de bestelling in het restaurant (' ... smothered in onions!')

DVD Polygram maakt er geen geheim van dat er intussen nieuw en over het algemeen ook mooier basismateriaal beschikbaar is gekomen. Op de zogenaamde 'official L&H-website' www.laurel-and-hardy.com) staat de volgende mededeling: 'Enkele Herfst/Winter 2012/2013

\\'inle,- 199 '/99

jaren geleden werd eindelijk toegang verkregen tot de film negatieven die decennialang lagen opgeslagen in de Amerikaanse Library of Congress, zodat er inmiddels alweer een aantal films gerestaureerd is. Deze versies zullen in ieder geval gebruikt worden als de Laurel & Hardy films volgend jaar of later op de nieuwste filmdrager, DVO, zullen verschijnen.' Het is overigens de bedoeling dat binnenkon de afzonderlijke delen van de lopende videoserie via deze internetsite kunnen worden besteld.

BOLHOEDJES • \ l~mm·t"."i IWI1nf..'n I,~j iné<mi.' uf',·(..r

hUil u/kumc'mt'nt ('t'n 1J.,/I" ..."lj,."P'......, ..n.• /u/lil'U/i mi u'on1,·" éc'p/"uht. I" "",/{'n' {:('''(lI/('1I is I...//"r; ../ / W. , n;"uu';nf! ('(lil

Gezocht: Boeken: Stan: The Ljfe qf Stan Laure/. door F.L. Guiles; A Fine Mess door R.J . Anobile. The Laure/ and Hardy Scrapbook door J. Scagnetti; Stan Laure/ Scrapbook. door O.B. Keaner. Video -opnamen: Jeugdjournaal van 3 juni 1995. met interyiell' Lois Laurel; Jubileumsholl' van André van Duin. eind 1989. met satellietgesprek Lois Laurel. Tel. (040) 204 1613.

•

WANTED on VHS: complctc Europcan

De Wereld van ... Deel 11

(e.g. German) lV \'ersions of HAROLD

Komend jaar zal verder een tweede deel van 'De Wereld van Laurel en Hardy' worden uitgebracht, een compilatie van kone scènes met een speelduur van een half uur. Deze video is bedoeld als een 'lekkermakenje' voor de complete films. De nadruk ligt op slapstick-scènes, in de hoop dat daarmee een jong publiek kan worden aangesproken. Polygram zal als sponsor van de komende Europese Conventie in Kerkrade deze compilatie aanbieden aan de conventiegangers. Ook andere promotionele activiteiten worden voorbereid, maar bijzonderheden daarover zijn nog niet bekend.

LLOYD features "Why Worr)'· (German title: Lieber krank als sorgenfrei) and "For Heaven's Sake- (Urn Himmels Willen) . ZOF "Filmforum" H. Lloyd documentary lI'ilh Gaylord Carter: Billy WestIBABE HARDY shons -The Hero", "The Chief Cook" (German lV versions ok); silent versions of "Watt en Half Watt" films and their sound features "Alf's Carpet", "Tausend Worte Deutsch", "Pat und Patachon im Zirkus". etc. Ulrich Ruedel, c/o Arenfelsstr. 8. 45891 Gelsenkirchen. Germany. [email protected]

• Te koop : L&H puzzel, 500 stuks 125,; The Life of L&H van R.Bergan 135,-; L&H Solojaren

f1 0,-;

L&H club CD The

Best (LH 100cd) 135.-; Video 'Scram!' ,

INTRA-TENT JOURNAL Het herlstnummer van het officiele orgaan van de Sons ofthe Desert was begin december nog steeds niet verschenen. De vertraging is het gevolg van problemen die zich hebben voorgedaan rond de verplichte abonnering. De ITJ wordt in Nederland door de Perlect Day Tent gedistribueerd . De abonnees zullen het nummer, dat een verklaring zal bevatten van de Exhausted Ruler, onmiddellijk na verschijnen toegestuurd krijgen.

kl. uitga\'e van Fleuril 130, Video The Flying Deuces, uitg. L&H cartoons. 3

em'ork I 12.50; banden samen

122,50; video De wereld van L&H 110; L&H video 'Het echte verhaal' 120; L&H tekenfilms KPV025 en KPV029 p.s. 17.50. L&H onderzetter (Great Guns 110. L. Respen 040 204 1613.

•

Aangeboden: A.J. Marrio!: "The British Tours' Fraaie uitga\'e, harde kaft. Met veel foto·s. 035 7720456.

9 7

RUZIE IN DE TENT EXHAUSTED RULER VERZET ZICH TEGEN CONVENTIEBESLUIT

COMMOTIE

De stichter en Exhausted Ruler van de Internationale Appreciation Society 'Sons of the Desert' heeft afgelopen zomer van zich doen spreken. Het resultaat was een dreigende splitsing in de 'organisatie' - een donker wolkje aan de L&H-hemel dat nog niet geheel is verdwenen.

DE HOOFDLIj E VA DE CRISIS zijn in Blono's Bulletin r. 14 uiteengezet. Het gaat in het kort om een conflict tussen de Exhausted Ruler, john McCabe en een meerderheid op de wereldconventie van de 'Sons' in Birrningham, die afgelopen zomer een \'oorstel van de 'leiding' heeft verworpen, Het voorstel zou een eind hebben gemaakt aan het \'oortbestaan van plaatselijke afdelingen met minder dan zes leden. In de praktijk zou een minimum aantal van vijf abonnementen op het officiële orgaan, de Intra-Tent journal. verplicht worden gesteld. Mr. Mccabe beschouwt dit blad als een onmisbare 'band die bindt' tussen de 'Sons' wereldwijd. Het aantal abonnementen is de laatste jaren sterk \'erminderd, juist omdat veel Tenten eigen publicaties verzorgen. De Helpmates Tent in Londen had ooit 900 abonnementen, nu één. De

Exbausted Roler Mz.McCabe, tijdens de opening van de Eerste Europese Conventie in Kerkrade, 1993

Perfect Day Tent in Amsterdam is gezakt \'an ruim 300 naar 36, De conventie in Engeland ging na verwerping van de verplichte vijf abonnementen nog een stapje verder en besloot elke verplichting af te schaffen, en abonnementen alleen aan te be\'elen. De stemming in Birmingham schoot de Exhasuted Ruler in het verkeerde keelgat. Hij kwam met het idee om de Britse tenten uit te sluiten. Statuten en beeldmerk van de 'organisatie' zouden voortaan zijn voorbehouden aan 'erkende' Amerikaanse tenten. Later besloot hij toch een andere weg te Een deel van de IS personen sterke delegatie van de Perfect Day Tent in Binningham. De Tent stemde op de conventie tegen de verplichte vijf abonnementen, maar ook tegen afscharrmg van elke verplichting. De foto is genomen tijdens een parade in UIverston, Ked Nooy (rechts) loopt de verkeerde kant uit. Verder (van I. naar r.) Robert Radevan, Jan van Thiel en Sjaak Bolder.

10

volgen. Zich beroepend op zijn copyrights als auteur, wil hij de statuten in die zin wijzigen, dat voortaan een minimaal aantal van vijf leden nodig is, wil men zich een Tent willen noemen. Dit zou betekenen dat de strekking van de verworpen motie alsnog tot wet wordt verklaard. Rond het gedrag van de Exhausted Ruler is enige commotie ontstaan, nadat zijn oorspronkelijke plan voor een scheiding tussen Amerikaanse en niet-Amerikaanse tenten was gepubliceerd op de internetsite van dit tijdschrift, 'Blouo Online' De heer McCabe heeft de redactie inmiddels laten weten dat het separatieplan een 'suggestie' was, en geen 'dictaat' Intussen is het nog lang niet zeker, of de crisis binnen de Sons zal uitgaan als een nachtkaars of alsnog zal uitmonden in de oprichting van een nieuwe internationale 'Sons of the Desert' met nieuwe, democratische statuten. Een werkgroep die een plan hiervoor moet opstellen, is in het leven geroepen op een bijeenkomst van Britse 'Sons' toen een splitsing dreigde langs geografische grenzen. Op de komende regionale cOn\'enties in Sheffield, Engeland en Kerkrade, ederland (ROLDUC 99), zal in het komende jaar nader overleg worden gepleegd. OPGEDOEKT

Uit protest tegen de stappen van de Exhausted Ruler heeft de Amerikaanse 'Why Girls love Sailors' -Tent besloten de Sons of the Desert de rug toe te keren, Grand Sheik is Leo M. Brooks, de lezers van 'Blouo' welbekend door zijn artikelen in dit blad en zijn boek 'The Laurel & Hardy Stock Company' dat door 'Blouo' is uitgegeven. Het is geen geheim dat de publicaties van Mr. Brooks niet altijd op de sympathie van de Exhausted Ruler mochten rekenen. Onder de nieuwe regel had de WGLS-Tent moeten opdoeken, omdat de heer Brooks behalve Grand Sheik ook het enige lid was. ADVISEURS

Intussen heifr de Exhausred Ruler de hulp ingeroepen van zijn persoonlijke adviseur, Roger Gordon. Hij heifr de heer Gordon gevraagd de Adviesraad van de Sans te adviseren. Adviseur Gordon heifr een bijeenkomst van adviseurs voorgesteld in Chicago, volgendjaarjuni. Het blijft dus spannend ... Blotto#26 44 B/ollo

De NPS zendt op 15 februari een documentaire uit die voor de lezers van 'Blotto' bijzonder interessant zal zijn. De mm bevat een reconstructie van Main Street in Culver City, Californië, zoals die er in 1928 heeft uit gezien, toen er opnamen werden gemaakt voor de mms van Laurel en Hardy.

Met behulp van een plattegrond, metingen ter plaatse, fllmfragmenten, vitrinefoto's en andere afbeeldingen uit de periode is Main Street in Culver City op de computer nagebootst. Een variabel gezichtspunt maakt het mogelijk deze driedimensionele reconstructie van alle kanten te doorkruisen en te bekijken. De computeranimatie begint met een overzicht vanaf het dak van het nabijgelegen Culver City Hotel, waarna de virtuele camera omlaag zweeft naar Main Street. Daar lopen Stan en Ollie". en een geit! Angora Love is niet de enige film die voor de animatie gebruikt is. De andere zijn Putting Pants on Philip, Leave 'Em Laughing, 7Wo rars, Liberty en, uit de 'Boy Friends' - serie van Hal Roach: High Gear De complete animatie zal vermoedelijk vier minuten duren en wordt Herfst/Winter 2012/2013 \Vinter 199 '/99

onderdeel van een fLIm van vijftig minuten, getiteld De En'l van Piet Schreuders. AI in 1986 maakte Schreuders een impressie in vogelvlucht van Main Street. De tekening verscheen in Blotto r. 7 Sindsdien is een oude luchtfoto van het gebied gevonden met vrijwel hetzelfde standpunt. Die foto wordt gebruikt als beginbeeld van de animatie. Schreuders: 'Om het qua tijd en werk te beperken is gekozen voor alleen Main Streel. Er zijn ook gefilmde beelden van de situatie nu, bijvoorbeeld vanaf de zesde verdieping van het Culver City Hotel en diverse "matching" shots met dezelfde camera-instellingen als stills of filmbeelden. Maar daar gaat het niet echt om, want dan krijg je zo'n effect van: ja, vroeger zag het er zo en zo uit en nu zo. Het gaat erom, de oude beelden te laten "leven" en dat doen we door ze "aan elkaar te rijgen" door middel van computeranimatie. De volgende stap is het maken van een CD-Rom waarmee je zelf door die omgeving kan lopen, maar daar gaan we pas volgend jaar over nadenken.' Andere onderwerpen van de documentaire zijn de fotolocaties van The Beatles in Londen en de muziek van

Linksboven: Het raamwerk. Het pijltje wijst Main Stnet in. De ' taartpunt' op de voorgrond is het Colver City Hotel, dat ook hierboven zichtbaar is, op de achtergrond,

Leroy Shield (zie pagina 32). De rode draad is het maken van de nieuwe Furore (#19), het onregelmatig verschijnende tijdschrift dat Schreuders, die grafisch ontwerper van beroep is, zo nu en dan in elkaar zet.

DE BRIL VAN PIET SCHREUDERS

Scenario en regie: Koert Davidse Camera: Ton Peters en Wiro Felix Geluid: Chris ti ne van Roon Productie: zeppers Film & TV Animatie: AAP Design. Montage: Ton Wolswijk Uitzenddatum: 15 februari (NPS, 'Het Uur van de Wolf' ) 119

LEUKE MIDDAG 22 Pinksterzondag. 23 mei 1999 in de Aula Major van congrescentrum ' Rolduc ' • Kerkrade Aanvang 13:30 uur· Entree f 10 ,.

Programma 1. Ouverture 2. With Love and Hisses (1927) 3 . Flying Elephants (1928) Pauze

4 . Two Tars (1928) 5 .The Flying Deuces (1930)

Muzikale illustraties: Cinema orkest 'Max Tak ' Voor deelnemers aan de Europese Con entie is de toegang gratis. Abonnees van Blotto kunnen schriftelijk plaatsbespreken met het toegezonden formuliertje. Reserveren is dringend aanbevolen! In de pauze is de dealers room van de conventie geopend.

Heinz Caloué overleden op 3 mei van dit jaar is in Duitsland Heinz caloué overleden. Hij was het hoofd van de 'Hal Roach Library' bij de Kirch Gruppe, en als zodanig verantwoordelijk voor de restauratie van de fLlms van Laurel en Hardy Hij werkte daarvoor samen met Richard Bann in Los Angeles. caloué heeft in de jaren zestig en

IQ 12

daarna Duitse televisiebewerkingen gemaakt van Amerikaanse slapstickfLlms voor de in Duitsland populaire series 'Väter der Klamotte' en 'Zwei Herrn Dick und Doof' Hij was ook de auteur van 'het kleinste L&H-boekje ter wereld' Het verscheen 1987 onder de titel 'Dick +Doof'bij Wilhelm Heyne Verlag in München.

BEAU HUNKS CD's INZET RECHTSZAAK IN USA

The last convention of the century

Het beroep dat vorig jaar in Amerika was aangetekend door Michael Agee in de zaak Dolman vs. Agee is door de rechter verworpen. Daarmee is de rechtzaak rond de muzikale nalatenschap van Leroy Shield, die gaande was sinds 1992, eindelijk van de baan. In 1992 importeerde Michael Agee, handelend onder de naam ostalgia Archives en L&H Records, een aantal ederlandse cd's met muziek uit Laurel & Hardy-fLlms gespeeld door The Beau Hunks, niet beseffend dat hiervan de Amerikaanse rechten niet waren geregeld. Hierop geattendeerd door Shield's stiefzoon, Mahlon Dolman (handelend onder de naam Roy Shield Music Company), besloot Agee, in plaats van het verschuldigde bedrag te betalen, Dolman voor de rechter te slepen. Agee dacht te kunnen aantonen dat de rechten op de muziek zijn verjaard.

Alle nog bestaande teamfilms op het grote scherm Cinema orkest 'Max Tak' • Orkest 'Dal Segno' Openluchtprojectie in het park Banket en slotfeest met live muziek in de wijnkelders Beurs van verzamelaars en dealers uit heel Europa

Op 8 oktober 1996 besliste 'District judge' George H. King in deze zaak: Agee moest $23.333,33 schadevergoeding betalen wegens bewuste inbreuk op Dolmans auteursrechten. Het ging hierbij niet alleen om de gewraakte Beau Hunks-albums, maar ook om de platen Laurel & Hardy's Music Box en Laurel & Hardy's Music Box Vol. \I, volgespeeld door een Brits gelegenheidsorkest onder leiding van Ronnie Hazlehurst. Tegen deze beslissing ging Agee in beroep, zonder resultaat.

Blotto 44 8/o11o #26

studiezaal • lez;~i~eD

Herfst/Winter 2012/2013 \Vinlel' 199 /99

11 13

TitForTat r.'~~ <

op de keper beschouwd

Beeld L oor beeld een (;Im bekijken ruïneert hel plezier van hel (;Imkijlw n. Maar hellw n welleel'zaa m zijn. BIoll a . kwam door loeval in hel bezil van een oude IlOp ie van Til FO l' Tal en zell e er de schaa r in. \Vaarin ondel'scheidl deze Muchl. die in 1935 vaal' een Oscar werd 4enomineerd. zich va n zijn 4role voorbeeld Bi ~ Bus in ss? En waa l' m is Bi ~ Bus in ss leu lle,.? Een analyse. E KORTE films van Laurel en Hardy kunnen losjes worden ingedeeld in twee categorieen: de buiten- en de binnenfilms. De eerste zijn voor een belangrijk deel op locatie gemaakt, de tweede kwamen grotendeels in de studio tot stand. Het onderscheid gaat verder dan alleen deze formele kant. Bij de buitenfilms overheerst frisse improvisatie, terwijl de binnenfilms in de regel een strakkere structuur hebben. Dat de eerste categorie voornamelijk bestaat uit stomme films en de tweede uit 'talkies' zou wel eens te maken kunnen hebben met de logge techniek van de vroege geluidsfilm Maar weinig films zijn uitsluitend op locatie of uitsluitend in de studio opgenomen. 1\vee voorbeelden van deze zeldzame soorten springen in het oog: Big Business speelt zich helemaal af rond twee echte huizen in Los Angeles en Tir For Tar is voor honderd procent een studiofilm. Zelfs wat voor buitenopnamen door moet gaan, twee winkels grenzend aan elkaar in een hoek van een plein, is duidelijk een zorgvuldig uitgelicht bouwsel van decorstukken. Inhoudelijk is Tir For Tar echter sterk verwant aan Big Business. Beide tweeakters berusten voor de intrige op het mechanisme van 'leer om leer' Omdat op de burelen van 'Blotto' toevallig een afgedankte 35mmkopie van Tit For Tat voorhanden 14

was, zijn we deze film gaan uitvlooien. Het levert in elk geval een paar series leuke plaatjes op.

EXPost In de de eerste drie minuten maken we kennis met alle spelers en en passant wordt de aanzet gegeven voor de plot. Het is een sequentie die knap in elkaar zit. De hele film is trouwens zorgvuldig opgebouwd, zelfs met gebruikmaking van 'running gags', die uiteraard een zekere planning vereisen. a de hoofdtitel (1) en de overige credits is 2 een beeldje uit het eerste shot van de fllm. De camera rijdt achteruit van een halftotaal van een etalage naar een totaal van de complete winkelpui, terwijl figuranten schijnbaar achteloos voorbijlopen en Oliver Hardy links in beeld verschijnt. Op de voorgrond schuiven wat mensen voorbij en op het tweede plan wandelt een politieman in beeld. Het is een ongewoon begin. Een rijdende camera komt in de L&H-films vrijwel niet voor en even zeldzaam is het dat Stan en Ollie niet samen, maar apart worden geïntroduceerd (zie bij 4 ). 3 is het shot dat ook in de film onmiddellijk op 2 volgt. We keren terug naar een iets 'closer' shot, waarin de agent een uiterst riendelijk praatje aanknoopt met Ollie. Daaruit leren we dat de electriciteitswinkel die dag voor het eerst open Blotto#26 44 B/ollo

gaat. Een dag later dan de bedoeling was, zegt Ollie, want 'my partner had a nervous breakdown' We zien nu dat de actie van Oliver in 2 heeft bestaan uit het aanplakken van een biljet op de etalagruit met de tekst 'Open for big business', een verwijzing naar de film die het thematische voorbeeld was voor Tit For Tat. In 4 komt Stan in beeld. Hij stapt op een houten constructie die een open lift blijkt te zijn en uit de kelder oprijst naar de stoep voor de winkel. In dit vierde shot van de cyclus krijgen we de eerste grap: de vriendelijke wijkagent stond op het dakje van de lift en gaat mee omhoog (5), wat getuige een volgend shot (7 ) meteen een einde maakt aan zijn minzame houding. In 6 legt Stan uit dat hij een emmertje met gloeilampen uit de kelder heeft gehaald voor het uithangbord. Hij kon toch ook niet weten dat de agent op 'dat ding' stond. Ollie verontschuldigt zich tegenover de agent met de mededeling dat zijn partner nog niet helemaal hersteld is van zijn zenuwinzinking. Het superieure van Ollie tegenover de k1unzigheid van Stan is daarmee afdoende getypeerd. De agent gaat af. Stan en Ollie besluiten kennis te gaan maken met hun buurman, Mr. Hall, van Hall's Groceries (8). In de kruidenierswinkel volgt wederzijdse herkenning. Stan: 'Herinner je je die man die we ontmoet hebben in de caravan? Toen zijn vrouw om een glaasje water kwam vragen?' Op de achtergrond in 9 zingt Mrs. Hall (Mae Buseh) het bekende deuntje uit Them Thar Hills. Stan vult onwillekeurig aan: 'Pom-Pom!' Them Thar Hills was kort voor Tit For Tat uitgebracht. u is meteen een vijandige sfeer neergezet: Hall wijst de jongens de deur-hij wil niets met ze te maken hebben (10). Ollie, beledigd: 'Henceforth, we'lI neither nod nor speak!' Verdere confrontaties verlopen inderdaad vrijwel zonder gesproken woord. Zo is in drie minuten een groot aantal

zaken geregeld en de kaarten geschud voor wat de titel van de film belooft: leer om leer, een wederzijdse Herfst/Winter 2012/2013 \\'in/er 199, :199

wraakneming volgens het L&Hrecept, dat voorschrijft dat elke partij keurig zijn beurt afwacht. De spelers zijn niet alleen geintroduceerd maar ook gekarakteriseerd, inbegrepen de agent die voor het eindshot zal zorgen zoals dat ook bij de agent in Big

Business het geval was. Bovendien

is de verhouding tussen Stan en Ollie bevestigd (de zenuwinzinking), evenals die tussen Stan en Ollie en Charlie Hall, die al eerder het slachtoffer van de jongens was (de verwijzing naar Them Thar Hills). 15

Motivatie De zorgvuldige opbouw van rit For Tat is eens te meer verbazingwekkend, omdat uit de literatuur bekend is, dat de mm bijna helemaal op de set is bedacht. Het oorspronkelijke script is bewaard gebleven en vrijwel alle gags die daarin waren voorzien zijn achterwege gelaten. De decorconstructie van de twee winkels die in een hoek van negentig graden aan elkaar grenzen was wel voorzien, evenals de ingewikkelde contraptie van de goederenlift. Volgens het script zou de lift gebruikt worden voor een eenvoudige, maar spectaculaire visuele grap: Ollie staat op een ladder die op zijn beurt op de lift staat - Stan stuurt de lift omhoog De ladder kantelt over het uithangbord - Ollie tuimelt dwars door het zonnescherm van de winkel van Charlie Hall. Bij nader inzien werd een variatie op deze gag bedacht, waardoor lift, ladder en uithangbord een belangrijke functie krijgen in de aanleiding voor de hooglopende ruzie. In het script was dit een zwak punt. aast de verwijzing naar een eerder conflict in Them Thar Hi//s was een ongelukje met een ventilator de enige reden voor de escalatie van wraak en weerwraak. Stan zou per ongeluk het vuil dat Charlie van de stoep had opgeveegd, per ongeluk in diens gezicht blazen (De ventilator staat in de voltooide film werkeloos op de toonbank, zie 32 en 33). Vermeend overspel zou allicht een betere reden zijn. Maar hoe spelen we dat klaar? Simpel! In 11 en 12 zien we Ollie op de ladder staan, bezig met gloeilampen, die in de fittingen rondom het uithangbord moeten worden gedraaid. Stan heeft een emmer vol lampen en wordt door zijn compagnon verzocht zijn hoed af te nemen, zodat deze een peertje op zijn hoofd kan laten ontploffen als straf voor zijn gekluns bij het aangeven. Stan wordt naar de kelder gestuurd om meer lampen te halen. 13 is een kort shot in de winkel van het echtpaar Hall. Mae laat haar echtgenoot weten dat ze 'e en naar 1614

Blotto 44 BloIlo #26

Herfst/Winter 2012/2013 \Vin/el' /99 '/99

boven'gaat. In 14 schroeft Ollie een lamp in de fitting. Het peertje ontploft met een knal. Dan volgen 15 en 16, waarin Stan via de lift terugkeert met een verse voorraad lampen, daardoor de ladder omhoog tillend. Tot zover was alles in het script voorzien. Ollie valt echter niet door een zonnescherm, maar belandt op de vensterbank van Mae Busch. In 11 zien we dat in een totaal gebeuren. Het postuur van de man op de ladder verraadt dat Hardy hier is vervangen door zijn stand in Cy Slocum. In 18 is Hardy weer in eigen persoon present. In 19 is een menigte voorbijgangers samengestroomd om te zien hoe dit af gaat lopen. In het gedrang wordt een van de figuranten (op de voorgrond) omvergeduwd. In de eindmontage is dit onvoorziene incident er niet uitgeknipt, ook al zien we duidelijk dat zowel Laurel als Hardy even uit hun rol vallen en naar de gevallen man kijken. In projectie valt het incident ook nauwelijks op. De beeldjes 20, 21 en 22 spreken voor zichzelf. Als Stan de lift weer heeft laten zakken-alsof hij zijn misgreep ongedaan wil makenvolgt deze korte dialoog die in een volle zaal altijd werkt. De ironie van Ollies antwoord ontgaat Stan volkomen. In de slotscène van de mm, als Ollie ten overstaan van de agent bezweert dat hij absoluut onschuldig is aan een 'clandestine meeting' met Mae, beaamt Stan dit uit volle borst: 'He wasjust waitingfor a streetcar!'

Terug naar Ollies precaire situatie, want Mae heeft in 23 haar onverwachte bezoeker op de vensterbank ontdekt. Deze vraagt verlegen en met een typisch Ollie-gebaar (een muizentrapje makend met zijn vingers) , of hij binnendoor naar beneden mag. Mevrouw Hall stemt uiterst vriendelijk toe. In 24 en 25 besluit Stan de proef op de som te nemen met de verlichting van het uithangbord. Knallend springen alle lampen stuk voor stuk kapot, wat paniek veroorzaakt onder de voorbijgangers. Deze scène dient

tevens om een zeker tijdverloop te suggereren tussen 23 en 26. Ollie en Mae komen giebelend de trap af, waarna Ollie in 26 de beroemde woorden spreekt: "never was in a posidon /ike that bifore!'

In de filmkopie waaruit de beelden op deze pagina's komen en die dateert uit eind jaren '40 of begin jaren '50, is deze claus onvertaald gelaten. Het is niet bekend of dat een eigen initiatief van de verhuurder was of een eis van de fllmkeuring. In de meest recente ederlandse videoversie, enkele jaren geleden uitgebracht in de ingekleurde Polygram-serie, heeft de vertaler er juist een schepje bovenop gedaan met: 'Dat was voor mij een onbekende positie.' De oorspronkelijke tekst is een van de meest gedurfde dubbelzinnigheden (naast de 'organ pumper'-dialoog in Sans if the Desert) die ooit door Hal Roach Studios is geproduceerd. Soms wordt eraan getwijfeld of dit wel opzet is geweest, maar we kunnen rustig aannemen dat hier met succes is geprobeerd de filmkeurders van Hollywood te slim af te zijn. Voor filmmakers was het een sport om een loopje te nemen met de strikte regels, bekend als de Hays Code, die in 1930 waren ingevoerd onder druk van de publieke opinie en -in het bijzonder-van de conservatieve vrouwenverenigingen. In 21 loopt Ollie, na een minachtende blik op Charlie, met opgeheven hoofd de winkel uit. Charlie Hall, die geen begaafd acteur was, reageert met zijn beste broeierige blik van ingehouden woede. Zijn beperkte mimiek, zowel in 10 als in 28, haalt 't niet bij wat james Finlayson-zijn tegenhanger in Big Business-ervan zou hebben gemaakt. Desondanks had Hall, door zijn optreden in eerdere films met Laurel en Hardy, in die tijd zijn bijnaam 'The Little emesis' al ruimschoots verdiend. De anticiperende bioscoopbezoeker weet intussen genoeg. Hij wrijft zich verkneukelend in de handen: dit wordt weer een ouderwetse leer-omleer! 17 15

HaIl's Groceries

a een vermakelijk intermezzo, waarin Chadie dreigt Ollie zo'n harde mep te verkopen dat Stan het voelt, komt de zwaar beledigde Hardy tot de conclusie dat een excuus op zijn plaats is. Samen met Stan loopt hij vastbesloten de winkel van de buurman binnen (29). Stan heeft intussen ook een reden om Charlie een hak te zetten: hij was in de emmer met gloeilampen geduwd.

kassalade 3

In plaats van een excuus krijgt Ollie een gevoelige tik met een pollepel op zijn hoofd (30). Ollie reageert op een vindingrijke manier. Met een druk op de knop laat hij de geldla van de kassa openspringen. Charlie wordt recht op de kin getroffen Bij een beeld-voor-beeld inspectie blijkt dat zowel de pollepel als de kassala de hun doel net missen. Hall

HaIl's Groceries

raakt Hardy'S hoofd net niet en de de afstand tot Charlies kin en het front van de la is vantevoren zorgvuldig bepaald. Hall trekt precies op tijd zijn hoofd met een ruk terug (31) als de lade in uitgeschoven positie vlak voor zijn kin stilstaat. Mede dankzij de geluidseffecten is in beide gevallen de suggestie van een harde botsing volmaakt. Hier zijn vakmensen aan 't werk!

Het is weer tijd voor een bezoek aan de winkel van Hall. Ollie hanteert de pollepel als katapult om de kruidenier te trakteren op een lading kwark. Ogenschijnlijk is dit een simpele scène. Een klodder kwark vliegt, schuin over een toonbank, van Ollie naar Charlie. We zien in twee shots de lancering (38) en de landing (42). Het is deze wisseling van gezichtspunten, die de zaak compliceert. De tekening hieronder is een schematische voorstelling van de situatie op de set, van bovenaf gezien. Als deze scène zou zijn opgenomen als één Voor het tweede hoofdstuk is de winkel van Stan en Ollie het slagveld. Charlie grijpt de krultang aan de verkeerde kant vast en zegt, met het handvat wijzend naar Ollie: 'You've

been picking on me all moming, maktng my Ijfe miserab/e... ' (32). Terwijl hij spreekt, steekt Stan de 1618

stekker in het stopcontact op de toonbank (33). Het is een belangrijk detail dat op een klein huiskamerscherm, waar minder intensief wordt gekeken, een aparte cJose-up(insert) zou verdienen, maar dat hier in een statisch totaal is opgenomen. Het verdwijnt vrijwel achter ondertitels.

Charlie brandt zijn vingers en wreekt zich door Ollies neus stevig in de hete tang te nemen (34, 35). Stan kijkt ongerust toe bij de rookontwikkeling (36, vermoedelijk een eenvoudige truc met een sigaret), grijpt een spuitfles om te blussen, maar richt de straal op zichzelf (37). Blotto 44 Blollo #26

gebeurtenis, met twee camera's voor de twee verschillende shots, zou de klodder kwark in het shot van Stan en Ollie (opgenomen door camera 1) van rechts naar links door het beeld passeren. Zo is deze opname (39) ook gemaakt. Echter, camera 2 zou dezelfde klodder van links naar rechts zien vliegen. In de montage zou dit overkomen als een verandering van richting. De fLlmkijker is geestelijk nu eenmaal niet 'wendbaar' genoeg om in de flits van een beeldwisseling de sprong over de toonbank te maken. Zoiets is al las-

00 l

°il

beweg ing vu llAkl naar rechts

Herfst/Winter \Vin/er /992012/2013 /99

/

ai

beweqlag van rechts naar links

tig als je alle tijd hebt, zoals bij het vergelijken van de tekeningen 1 en 2, waarin de positie van camera 1 toch echt ongewijzigd is. De kijker heeft Ollie in 41 rechts in beeld gezien en verwacht daarom in 42 ook de klodder van rechts. Dus kijkt Charlie in 40 in bange afwachting naar rechts, terwijl hij in de realiteit van de studio (tekening 1) naar links zou hebben gekeken. Om het gewenste effect te bereiken moest Hall de 'verkeerde' kant uit kijken en moest de kwark hem uit de 'verkeerde' richting treffen (tekening 3).

o

,........

bewegiDg vu rechts naar Hnk,

19 l ï

5

Ball's Groceries

Terug naar het levensmiddelenbedrijf van Charlie. De jongens laten zich opnieuw inspireren door de kassa. Het idee komt dit keer van Stan. Hij fluistert Ollie iets in het oor. Die knikt en grijpt een pot met stroop. Stan drukt behulpzaam op de knop van de geldlade. atuurlijk doet Charlie geen enkele poging om Ollie tegen te houden, als de stroop in de lade wordt geschonken (56). Dat is nu eenmaal de absurde code die beide partijen in acht nemen en die de hele komische keten van wraak en weerwraak mogelijk maakt.

stroop

In 57 zien we van dichtbij dat Ollie geen enkel vakje overslaat. Pas als al het kleingeld onder de kleverige massa is bedolven, stopt hij met schenken, de rand van de pot met een delicaat gebaar schoonvegend. u is het weer de beurt aan Charlie om in actie te komen. Hij rukt Ollie de hoed van het hoofd, verwijdert met de snijmachine een stukje van de bol (58) en retourneert Ollie de gemaltraiteerde hoed. De volgende beelden, 59, 60 en 61 illustreren treffend wat producent Hal Roach bedoelde met de opmerking die hij in vele interviews heeft

hoed

gemaakt over de drievoudige werking van een gag met Laurel & Hardy Vrij samengevat: 'Je laat de situatie zien en dat is de eerste lach. Dan een close-up van Ollies reactie, dat is lach nummer twee. Daarna snij je nog naar Stan, die reageert op de reactie van Ollie: drie keer lachen voor één prijs.' 60 is de befaamde, getergde 'camera-look' van Oliver Hardy. In 61 valt op dat Stan Laurel zorgvuldig naast de camera kijkt. De blik in de camera was nu eenmaal het handelsmerk van Hardy, en Laurel respecteerde dat.

Beeldje 61 is de laatste frame-vergrodng die voor de analyse van 'Tit For Tal' kon worden gebruikt. De rest van de film ontbrak aan de lSmm nitraatkopie waarvan de beeldjes zijn gescand. Blotto beschikte niet over de technische middelen om goede beelden van een videoband te trekken. Bovendien toont video nooit het volledige beeld. Unks is te zien wat van het oorspronkelijke beeld overblijft
20

Blotto 44

Herfst/Winter/99 2012/2013 \\';nle,.199

21 19

klok onder zijn arm (6 3 ). In 64 en 65 vraagt Stan wie deze figuur is, maar Ollie toont niet de minste belangstelling: hij heeft belangrijker zaken aan z'n hoofd. Het bordje 'Ben zo terug' (66) is een uitnodiging voor de winkeldief om P luulxi n4

RunnÎnqGuq!o) Running Gag 1

(62)

Confrontatie (tekst pag. 16) Running Gag 1

(63-65)

1 Hall's Groceries

Hall: pollepel Ollie: kassa Zie verder pagina 14 Running Gag 2

(71 )

2 L&H Electrical SuppUes

Hall: krultang Zie verder pagina 14 Running Gag 1

(67)

3 Hall's Groceries

Ollie: kwark Zie verder pagina 1S

marshmellows

Running Gag 2

(72-73)

Running Gag 1

(68)

4 L&H Electrical SuppUes

Hall: horloges Zie verder pagina 16 Running Gag 1

(69)

S Hall's Groceries L&H: stroop (pag. 17)

Hall: snijmachine (pag. 17) L&H: reuzel Beeldanalyse tot hier. Een belangrijk element in de constructie van Tit For Tat is de voortdurende wisseling van locaties. Beurtelings verplaatst het slagveld zich van de winkel van L&H naar die van het echtpaar Hall. Deze wisselingen worden nog geaccentueerd door twee 'running gags' Voor beeldje 62 moeten we terug naar het hoofdstuk 'Motivatie' op pagina 13. Het volgt op beeld 28, de broeierige close-up van Charlie als hij 22 20

zijn echtgenote met Oliver Hardy heeft 'betrapt' OUie beent in 62 terug naar zijn winkel waar Stan voor de deur iets onduidelijks doet en voorbijgangers op de voorgrond passeren. Het valt nauwelijks op dat een kleine man met een grote zwarte hoed de winkel van de jongens binnengaat (op de rug zichtbaar in de deuropening). Tussen 62 en 63 ligt een scène met hoofdzakelijk dialoog die niet in de

analyse is opgenomen. Hall dreigt met harde maatregelen als Ollie zich nog eens met Mae zou inlaten en duwt Stan met zijn achterste in de gloeilampen als die zich met de discussie bemoeit. Als Charlie naar zijn winkel terug is, besluit Ollie hem te volgen om excuses te vragen. Op dat moment volgt 63. De man met de hoed blijkt een winkeldief te zijn. Hij verlaat het pand met een schemerlamp in zijn ene hand en een Blotto 44 8/0110 #26

Running Gag 2

(A)

Running Gag 1

(70)

6 L&H Electrical SuppUes

Hall: hanglampen 7 Hall's Groceries

Hall: kwark L&H: eieren

8 Verzoening Running Gag 1

(A)

Running Gag 2

(8)

Herfst/Winter 2012/2013 \\'inlel' 199, '/99

terug te keren (6 7) om opnieuw een schemerlamp op te halen, dit keer een staande (68) . Hij is nu een oude bekende van de jongens en Stan zwaait hem vriendelijk toe. Bij de derde keer heeft de man een kruiwagen bij zich (69) . Hij verlaat de winkel met een lading spullen, waaronder een wasmachine. We zien dit in 70. (Voor dit beeldje is een vitrinefoto gebruikt, omdat deze opname ontbrak in onze ftlmkopie.) Tussen de 'tit for tat'-scènes en de doorlopende grap met de winkeldief wordt met ingang van 7 1 nog een tweede running gag in de structuur van de film geweven. Als de jongens in 71 de kruidenierswinkel willen verlaten, valt hun oog op een doos met marshmellows. Stan pakt er een, die door de bazige Ollie wordt opgeëist. Als ze na het kwarkincident opnieuw de winkel uit lopen, steken Stan en Ollie allebei demonstratief een marshmellow in hun mond. Zie 72. Het shot is gemaakt vanuit het gezichtspunt van Hall. In razernij bestrooit hij de marshmellows met aluinpoeder (73), zodra Stan en Ollie uit het zicht zijn.

Verdere illustratie met beelden uit deJi/m is he/aas niet mogelfjk, omdat de kopie waarover 'B/otto ' de beschikking had niet compleet was. In het schema hiernaast is aangegeven tot hoever de analyse in beek!jes gaat. Voorde volledigheid volgt nu een korte beschnjving van de resterende scènes. Beeldanalyse tot hier. a de close-ups met de verminkte bolhoed van OUie (pagina 1S), nemen de jongens wraak door een vat met reuzel op Charlies hoofd om te keren. Bij het verlaten van de winkel snoepen ze van de met aluin bestrooide marshmellows. Als ze in hun eigen winkel de mond spoelen met spuitwater verschijnt Charlie voor een laatste spectaculaire daad. Hij laat de hanglampen aan het plafond als dominostenen tegen elkaar ketsen, tot de laatste lamp dwars door

de etalageruit naar buiten vliegt. De finale komt met een laatste bezoek van Stan en Ollie aan Hall's Groceries. De jongens willen Charlie nog één kans geven om zijn excuses aan te bieden. Het antwoord bestaat uit klodders kwark in hun gezicht. Intussen heeft het publiek op straat de ruzie, dankzij de gebroken etalageruit, ontdekt en ook Mae en de agent verschijnen weer op het toneel. De agent bemiddelt en de vrede wordt getekend.

Big Business Tit For Tat volgt ook in dit opzicht het voorbeeld van Big Business, waar de jongens zich met de boze huiseigenaar James Finlayson verzoenen als een agent zich met de ruzie bemoeit. Dat leidt in deze film tot een dubbele uitsmijter: de klapsigaar van Finlayson en de achtervolging door de agent. De uitsmijter van Tit For Tat is ook tweeledig. Hij bestaat uit de afronding van de twee running gags. De winkeldief heeft intussen een vrachtwagen voorgereden, terwijl de agent de voorbijgangers maant door te lopen, maar de woorden niet uit z'n mond krijgt, omdat hij een marshmellow met aluin heeft gesnoept.

Hommage In 1941 bedachten de Amerikaanse re\'uekomieken Olsen en Johnson een 'running gag' die als een hommage aan Laurel en Hard)' moet worden opge\'at. Hij is te zien in de filmversie van hun kolderieke Broadway-show Hc//zapoppin. Op gezette tijden verschijnt een mannetje met een grote hoed in beeld, die in een steeds groter \'el'\'oemliddel met een steeds groter gegroeide kerstboom rondrijdt. Door de kerstboom doet de 'gag' zowel aan Tit For Tat als aan Big Business denken. Het mannetje is een rol \'an Bobbie Dunn, die ook de dief speelt in Tit For Tat.

23 2\

Twee vitrinefoto's. Boven: 'Big Business' . Onder: 'Tit For Tat'.

TitForTat Regie: Charles Rogers. Camera: Art Lloyd. Montage: Bert jordan. Geluid: William Randall. Muziek: Leroy Shield, T. Marvin Hatley. Productie: Hal Roach Studios. Met: Stan Laurel, Oliver Hardy, Charlie Hall, Mae Buseh, james C, Morton, Bobby Dunn.

Opgenomen ti! december /934. uitgebracht injanuan' /935.

22 24

Big Business Regie: james W. Home. Supervisie: Leo McCarey. Camera: George Stevens. Montage: Richard Currier. Titels: H.M. Walker. Productie: Hal Roach Studios. Met: Stan Laurel, Oliver Hardy, james Finlayson, Stanley 'Tiny' Sandford.

Opgenomen in december /928. Uitgebracht in apnï /929.

De vraag blijft of Tit For Tat een betere-lees leukere-film is dan Big Business. De eerste werd in 1934 gemaakt als een van de laatste korte 'talkies' van Laurel & Hardy Big Business was in 1929 een van de laatste zwijgende films. Bij een vergelijking hoeft dat nauwelijks een rol te spelen, want hoe grappig de schaarse teksten in Tit For Tat ook zijn, de fllm berust grotendeels op visuele grappen, Wat de acteurs betreft: Charlie Hall kan, zoals gezegd, niet tippen aan james Finlayson, die in Big Business juist tot grote hoogten stijgt. Hij zou ook nu de ideale sparring partner van de jongens zijn geweest. Maar Finlayson verbleef in 1934 in Engeland om zijn geluk te beproeven in de Britse filmindustrie. Pas in april 1935 zou de Schotse komiek terug zijn in Los Angeles om op uitnodiging van Hal Roach de sergeant te spelen in Bonnie Scotland. Daar komt nog bij dat james C. Morton in Tit For Tat een bijzonder houterige agent neerzet, niet te vergelijken met die van 'Tiny' Sandford in Big Business. De vernieling van het huis van Finlayson en de T-Ford van de jongens loopt van een beetje kwaad tot veel erger, in tegenstelling tot Tit For Tat, waarin de escalatie beperkt blijft. Hoe komisch de film ook nu nog overkomt, bij vergelijking met zijn grote voorbeeld maakt hij een bedachte, haast vermoeide indruk. Wat Big Business echt superieur maakt, is de sfeer van spontaniteit, van het fris van de lever erop los filmen. Tit For Tat steekt daartegen af als een overgestileerde studioFtlm. Er ligt een periode van zes jaar tussen de twee films, een periode waarin veel was veranderd en ingrijpend moest worden bezuinigd. Misschien was het een idee van Charles Rogers, de vriend en raadsman van Laurel, die Tit For Tat regisseerde: we gooien het script weg en maken een klucht als in die gouden tijd van Big Business. Maar die tijd was voorgoed voorbij ...

Belangrijk Bezoek In de zome,. van '9,'J2/lLvam een vedeqenwoOl·diqe,· van i\If-G- I in België op bezoell bij Lau,.el en 1100·dy in Ilel CI,,,.id4e Ilolel in Pa,·ijs. waa"sc/lijnlij/l hem ,Ie komieken ave,. Ie halen naa,' B,.usselle /wmen. I/ij /u'ee4 nul op hel ,.ekest. moa,./wn wel zijn ve,.haal/lwijl aan /lel Belqische I ijclsch,.i{i Le Fi/m '.

De sch,·ijve,. blee{anoniem. Zijn ve,./wal biedl weini4 ve,./'C/ssinqen en een pao" ve'·4issinqen. maa,. cU/·ieus is /lel wel...

M

ijn taxi stopt voor het 'Claridge' Een indrukwekkende portier, uitgedost als een admiraal, ontvangt me argwanend en geeft me, voordat ik een woord heb kunnen zeggen, op besliste toon te kennen: 'De heren Laurel en Hardy zijn niet aanwezig.' Ik sta verstomd. Ik glimlach, ik dring aan, ik leg uit, ik bewijs mijn status van officieel afgevaardigde van Metro-Goldwyn-Mayer uit Brussel. De 'admiraal' buigt zich voorover: 'U

De stenenstatus bevestigd: Lawel en Hardy ontmoeten Joan Crawford en Douglas Fairbanks Jr.

I F/GHT TO GREET ACTOBi'""

I I

~ow

Tho .... nd• • W.'coml Lau ' " end Hard)', . GLASGOW, $eoUand, .July. UI'!.:-Itn.

po""'.,.

went to

b.,.pfla~

&lid

meny othlr. warl t.....rJou.zy bun In a wIJd e ....,.h ot HY'Uat thoUündl at Cet.tral Station. today to Krut Lauul an4 Har4y, tb. HoUywood

I=:!'~d~' who cam. to .pend tbe PoJlce were unable to

mob &nd lb. eomedl th.lr eo"t. wb •• ao

hunter.

I

Some

trJ.cl

to

~ra

I ~~~~r.:~ u I

-Bram Reiinhoudt

BIolla #26 Blotto 44

begrijpt dat heel Parijs hen wil zien; in vijf minuten werk ik honderd mensen weg, de een nog vindingrijker dan de andere!' Terwijl ik word aangekondigd en men mij binnenlaat, denk ik aan de tol die men voor de roem moet betalen en, wis en waarachtig, ik benijd de heren Laurel en Hardy niet. Ik ga een prachtig ingerichte kamer binnen en loop direct Hardy tegen het lijf, die gekleed is in een wijde, kastanjekleurige zijden kamerjas.

Laurel en Hardy ontdekten in 1932 dat zij sterren waren. Tijdens een bezoek aan Europa werden ze werden toegeluicht en onder de voet gelopen, o\'eral waar ze kwamen. Dat was echt een verrassing voor de komieken. Hal Roach had een kleine studio waar kleine mms werden gemaakt, die in de voorprogramma's van de grote films werden vertoond-de mms met de echte sterren. Van hun eigen populariteit hadden ze geen idee. Het begon al met de vierdaagse treinreis van Los Angeles naar de Oostkust. Verslaggevers en fans verdrongen zich bij de overstap in Chicago en de aankomst in ew York. Op zee met het Cunard-lijnschip 'Acquitania' verkeerden ze op gelijke voet met twee belangrijke medepassagiers, de 'echte' sterren joan Crawford en haar echtgenoot Douglas Fairbanks Jr. Bij de aankomst in Southampton stonden massa's mensen op de kade het Ku-Ku lied te zingen, en een dag later kon de politie de duizenden fans op Leicester Square niet in bedwang houden. Een portier werd van hun auto afgerukt. In Glasgow waren zestot achtduizend mensen op de been; een balustrade bij hun hotel begaf het onder de opdringende menigte en negen mensen wer-

trol th~ Get loet

I

I

c ao\lv'nlr

uttoru.

thrown ovtr a

• ~.t.b~~~~llfo: :ron~ ~ oi ~~m":JI!.,:1~~m:;

n,,-er bad ...n Neh •••1eome.

Herfst/Winter 2012/2013

25 23

Hij kijkt me glimlachend aan en schudt me joviaal de hand. 'Hoe gaat het met u?' onmiddellijk gevolgd door: 'Wat jammer dat we niet naar Brussel kunnen. Laurel vindt het helemaal spijtig. We zijn jammer genoeg met spoed naar Hollywood teruggeroepen en moeten onze vakantie in Europa bekorten.' Op dat moment komt Laurel binnen. Zijn legendarische glimlach gaat vergezeld van een verontschuldigend handgebaar. Dezelfde joviale begroeting, goedmoedig... heel eenvoudig en het interview begint. 'Hebt u een goede reis gehad?' Laurel neemt het woord. 'We hebben een uitstekende overtocht gehad en slechts weinig hinder ondervonden van onze populariteit. Zodra we echter in Europa voet aan wal zetten, werd dat wel even anders!' En Laurel wisselt een blik van verstandhouding met Hardy, die glimlacht. 'Was de ontvangst een beetje te veel van het goede?' Ik hoor vervolgens hoe Laurel en Hardy, toen ze in Engeland van boord gingen, een waanzinnig enthousiaste ontvangst ten deel is gevallen. Cordons politie te paard hielden de menigte in bedwang, die op alle plaatsen samendromde waar de twee vrolijke komieken zich vertoonden: op het station, in het Empire, overal. Tegenover hun hotel had men dranghekken geplaatst om het enthousiaste publiek in toom te houden, maar op verschillende plaatsen was de menigte door de barrières gedrongen en Laurel en Hardy-die direct door een horde bewonderaars omringd werden-hadden zich een ogenblik bedreigd gevoeld, want de spontaniteit van deze huldeblijken was hevig, bijna agressief. Ze wisten niet hoe ze zich ertegen konden verweren. Er moesten handen geschud worden, souvenirs uitgedeeld worden ... 'We zijn in het hotel teruggekeerd', verduidelijkt Hardy, 'zonder handschoenen, stropdas, alle kleine dingen waarvan we ons hadden laten beroven in een uiterste poging er fatsoenlijk uit te blijven zien. We zou-

Oliver Hardy deelt handtekeningen uit aan een groepje bewonderaars. Precieze locatie onbekend, maar clit moet Engeland zijn!

24 26

Blotto 44 B/o/lo #26

Herfst/Winter /99 2012/2013 \Vin/er/99

den ook allerlei zaken hebben moeten signeren, maar we konden onze armen alleen maar boven ons hoofd houden. Onze ontvangst in Londen zullen we niet snel meer vergeten.' 'In het Empire,' vult Laurel aan, 'hebben we in een stampvolle zaal het Londense publiek pas echt kunnen begroeten. De avond in die zaal heeft ons zware en uitputtende studiowerk ruimschoots vergoed.' Laurel zwijgt een ogenblik, staart mijmerend in de verte en ik geloof dat het dronkenmakende gevoel van succes, dat het publiek hen die avond in het Empire bezorgde, weer even bij hem boven komt. 'Is het Engelse publiek u liever dan het Franse?' 'Daarover kunnen wij moeilijk oordelen, want zowel de Engelsen als de Fransen hebben ons heel hartelijk ontvangen. Op het station van St. Lazaire, waar we zijn uitgestapt, stond een dichte menigte ons op te wachten.' 'We hebben vooraf een bijzonder goede publiciteit gehad, vult Hardy 'gewichtig' aan. Ik hoor dat Parijs bijzonder in de smaak valt; zij vinden de Cinéma Madeleine en de Folies Bergère erg mooi .... en nog veel andere dingen. Wanneer ik ze niet met hun bagage had zien vertrekken, zou ik geloofd hebben, dat de sommering om naar Hollywood terug te keren niets anders was dan een smoesje om Parijs op hun gemak te kunnen verkennen. 'U komt dus niet naar België?' , ee', zegt Laurel, 'en dat vind ik heel jammer, want persoonlijk had ik België heel graag teruggezien.' 'Persoonlijk?' 'Ja,' vervolgt Laurel, 'ik herinner me bijzonder moeilijke omstandigheden uit een periode waarin ik wanhoopte of het geluk me ooit nog zou toelachen. Het was in 1909. Denkt u zich eens in hoe ik, totaal berooid, van Luik naar Brussel ben gelopen, waarbij ik af en toe gebruik kon maken van een passerend rijtuigje dat mijn richting op moest en hoe ik vaak onder de blote hemel heb geslapen. In Brussel aangekomen, heb ik als

den met ernstige verwondingen in het ziekenhuis opgenomen. Dit had hun eerste vakantie moeten worden na vijf jaar hard werken met een gemiddelde productie van een film per maand. In werkelijkheid was hun programma in het buitenland zo overladen met recepties, interviews en optredens dat Laurel en Hardy elke avond uitgeput in hun hotel aankwamen. De opdringende fans werden een nachtmerrie. Laurel zei in alle ernst tegen een verslaggever dat ze in Glasgow voor hun leven hadden gevreesd. Het blijft de \Taag of deze 'vakantie' toch niet op touw was gezet als een reisje voor de publiciteit, misschien zonder medeweten van de komieken zelf. Zonder voorpubliciteit zou alles in elk geval veel rustiger zijn verlopen. Maar de persafdelingen van MetroGoldwyn-Mayer, de maatschappij die hun ftlms distribueerde, waren al weken voor hun vertrek uit Los Angeles actief. Bioscoopexploitanten werden op de hoogte gesteld van het bezoek en kregen films aangeboden voor een 'Laurel en Hardy Maand.' Stan Laurel had al in her begin van 1932 aangekondigd dat hij in de zomer zijn familie in Engeland wilde bezoeken. Een maand later kondigde de Hal Roach Snldio aan dat Oliver Hardy hem zou vergezellen. Als reden voor dit besluit werd opgegeven dat Hardy had gehoord had van de uitstekende kwaliteit van de Britse golfbanen ... Wat ook de opzet mag zijn geweest voor het 'vakantiereisje', de twee komieken waren niet alleen stomverbaasd O\'er de belangstelling, ze kregen er ook schoon genoeg van. Voorgenomen bezoeken aan België en Spanje werden afgelast, maar Parijs bleef op het programma staan. Het plan was om daar tien dagen te blijven om tot rust te komen. Maar toen ze op 10 27 25

Deze foto , verschenen in Britse kranten, illnstrtert de sfeer waarin het bezoek aan Schotland verliep. Lanrel en Hardy proberen zogenaamd over het dak van hun hotel (North British Station Hotel in Edinbnrgh) aan hun fans te ontsnappen.

een zwerver geleefd en uit een bakkerij moeten stelen om mijn knagende honger te stillen.·) Ik herinner me dat Manneke Pis'-u zult er wel om moeten lachen-me in mijn ellende de enige leek, die alles begreep.' Hardy, bewogen mens als hij is, is zichtbaar aangedaan. 'Vervolgens', zegt La ure I, 'wordt het-zo goed en zo kwaad als het gaat-1910 •• ) en komt de kans die mij naar mijn werkelijke bestemming moest leiden. Ik ga aan boord van een vrachtschip met bestemming ew Vork met het toneelgezelschap van Fred Karno, waarvan Charlie Chaplin deel uitmaakte. Gedurende deze reis, waar we van alle comfort verstoken waren, waren we toch goedgehumeurd; ieder van ons was vol goede hoop, ondanks alle mislukkingen en moeilijkheden, die we gekend hadden. Zij die het minste doorzettingsvermogen hadden, zijn naar Europa teruggekeerd. Charlie Chaplin, die geluksvogel, had al vrij snel succes. Ik heb veel aan Charlie te danken: op zijn voortdurend aandringen ben ik bij de film gegaan, een medium waarin ik, moet ik bekennen, op dat moment nog weinig vertrouwen had.' • In werkelijkheid speelde dit zich in 1912 af in Rouerdam. zoals laurel later aan zijn biograaf John McCabe meedeelde. .. Moet zijn 1912. In 1910 was lau reis eerste. voonijdig afgebroken reis met Kamo naar de V.S.

26 28

augustus met de Golden Arrow arriveerden op het Gare SaintLazaire stonden ook daar de fans gereed. De Franse president had zijn auto beschikbaar gesteld om de komieken over de Champs Elysee naar hun hotel te rijden. Dat was het sjieke Claridge's. De directie maakte snel bekend dat Laurel en Hardy gratis mochten logeren. Opnieuw was de publiciteitsmachine in werking gesteld. Laurel en Hardy hielden hun poot stijf en wilden niemamd ont\'angen. De venegenwoordiger van M-G-M uit Brussel konden ze echter moeilijk weigeren. Laurel en Hardy besloten hun verblijf in Parijs na een week af te breken en terug te keren naar Engeland. De mededeling dat ze met spoed naar Hollywood waren teruggeroepen was niet meer dan een smoes, want de studio was gesloten voor de zomervakantie. De ware reden was waarschijnlijk dat de Columbia Gramophone Company in Londen hen nodig had voor een opname. De plaat werd op 18 augustus gesneden. De zes dagen die nog in Engeland restten verliepen in betrekkelijke rust. Op 24 augustus scheepten de komieken zich in op de SS Paris, om op 12 september in Los Angeles te arriveren. Een dag of tien later stonden ze weer voor de camera's, voor de opnamen van Their FiTst Mistake. B.R.

'Toen kwam de mooiste dag van mijn leven,' vervolgt Laurel, 'ik ontmoette Oliver Hardy Ik had onmiddellijk door dat deze sympathieke, volronde Amerikaan uit de Zuidelijke Staten, wiens corpulente lichaam een vreemd contrast vormde met het mijne, een ideale tegenspeler zou kunnen zijn. De omstandigheden stelden mij in staat om daarachter te komen en, is het niet, Oliver, we waren het snel eens. En zoals u ziet, is het een goede verbintenis geweest, want we zijn nog steeds bij elkaar.' En het gesprek kabbelt genoeglijk voort over de eerste gezamenlijke optredens, die vanaf dat moment als historisch in de annalen van de fil m vermeld zullen staan. Hun eerste succes werd Duck Soup en vanaf dat moment zou hun faam alleen nog maar toenemen. Ik krijg nog te horen dat hun filmen en een en al techniek is. De lacheffecten zijn ingestudeerd en zorgvuldig gepland. Het zijn enkelvoudige of dubbele effecten. Zo telt Sous les Verrous·) 328 effecten. Voordat ze naar Europa vertrokken, hebben ze een nieuwe, lange fLlm •• ) opgenomen, waarin 412 effecten zijn verwerkt. Dat is voorlopig hun record. Om ook de meest nieuwsgierige lezers tevreden te stellen: ik heb ver-

nomen dat Laurel en Hardy beiden getrouwd zijn. Lau rel heeft een lief dochtertje van drie jaar. Mevrouw Hardy vergezelt hen op hun reis, terwijl mevrouw Laurel in Beverley Hills in californië is gebleven om de kleine de vermoeienissen van de reis te besparen. Laurel en Hardy zijn op 15 augustus jl. 's morgens uit Parijs naar Londen vertrokken om in Southampton aan boord te gaan voor de terugreis naar de Verenigde Staten.

• Titel van de franstalige versie van Pardon Us. .. Pack Up YOl/r Trol/bles

Overgenomen uit 'U Film' No 44, J8 sept. J932. Vertaling: Cees Kleywegt

B/ollo Blotto#26 44

Herfst/Winter 2012/2013

29

Tlteir Purple MOlDent

FADE I ,exterior of cafe. Stan and Babe look over the advertised entertainment and decide to go in. As they start in, two fellows come running out and down the street. The boys wonder what's the matter. Then two girls come out with a waiter. The waiter tells the girls, "Somebody will have to pay your check!" The girls get over their distress, look off and see Stan and Babe and give them a wistfullook. The two boys look at each other, return the girls' look and exit to help them . They volunteer to help the gids and the girls thank them. A taxi driver steps up and asks the girels if they want him to wait. The girls teil Stan to teil him to wait. Stan tells him to wait. Babe gives Stan a reproving look and says to the driver, "Wait." The taxi driver starts back to his cab. Babe gallantly takes his girl's arm and starts into the cafe. Stan tries to imitate Babe's action and falls down with the gir!. While he is sprawled on the ground with his girl, the gossip enters and sees this. She turns and hurries away to teil their wives.

S-10 - Laurel-Hardy Open on title, "Saturday afternoon, when all good husbands bring their pay checks home." Fade in on interior of Stan's home, his wife counting sigar coupons with a premium catalog nearby She hears the bell, goes to the door and admits Stan. Stan enters and kisses his wife on the cheek. She immediately starts pantomiming for his pay check. He hands it to her and she counts it quickly, then gets over that there is money missing. Stan hands her a phonograph record and discovers that it is "Three O'dock In the Morning ... She gets over that she doubts very much that the record cost that much. Stan gets over a suggestion of guilt, gives her a winning smile and exits. Stan enters hall and comes to a picture of his grandfather, looks all around to see that he is not being watched. The wife appears from a door upstage, unbeknown to Stan, and sees him take a dollar from under his collar. He opens grandpa's coat, takes out a wallet, puts the dollar in it and preplaces the wallet, then exits back to the living room. The wife makes a hurried entrance back to the living room and Stan wonders whether she saw him or not. The door bell rings and Stan admits Babe and his wife. He brings them to the living room and misses his wife. Cut to Stan's wife substituting the coupons for Stan's 2 30

money, which she puts into her apron pocket. She returns and nods to Babe's wife pleasantly and also to Babe. She also nods to Stan, but it is a menacing nod. Stan starts to acknowledge it, then wonders what's wrong. The two wives engage in conversation and the two boys ease over to one side. Babe tells Stan th at his wife caught him holding money out. Stan gets over that he was too slick for his wife, takes Babe into the hall and pulls out the wallet, taps it knowingly and puts it in his pocket. Stan speaks whispered title to Babe, "Howare we going to get out?" Babe gets over he will tend to it. They come back to the other room and Babe asks the women if they can go and see the new Ford. Stan's wife tells them they can go, but for him not to buy any more records. This reminds Stan of the record he bought, so he puts it on. As Babe returns with their hats, he sees Stan having trouble with the Victrola - the crank keeps coming out. Babe tells Stan to step aside and he will show him. Babe steps up to the Victrola and tells Stan it's all in the wrist. He proceeds to wind the Victrola and the spring breaks and comes flying out. Stan gets over to Babe, "It's all in the wrist." They then turn to the wives and make an awkward exit together. As Stan and -Babe start out of the house they meet a gossip friend of their wives. She looks them over and saus, "This is a nice day for chasing." She gives them a dirty look and starts in. Stan gives her a razzberry and as she tunrs again she finds him blowing his nose. The door opens and the wives greet her and start talking very fast as the door doses. FADE OUT 8/0110 #26 Blotto 44

Cut to the interior of cafe. The boys sit at the table with the girls and a waiter takes their order for four dinners. Babe's girl tells him that she will take care of the fellow who ran out on her. Stan turns inquiringly to his girls and she shows him a stiletto. Stan takes this and then motions for everyone to look at the midgets dance. Show a little of the midgets dance. When they finish Babe invites them over to their table and buys them candy and cigars, and the midgets leave, thanking them. Stan reaches over for his wallet to pay for these and discovers the coupons. He tells the cigarette and candy girls to put in on the check. Stan starts to suffer. He looks at Babe, sees him having a great time. The waiter returns with the four dinners. As he starts to serve them, the taxi driver enters with the meter. Babe greets him jovially and says, "Another dinner!" Stan continues to suffer. Babe starts to eat and notices Stan sitting there. He asks Stan if he is sick. Stan shows him the wallet and passes it under the table to him.

around trying to figure out who caused him to fall. Stan and Babe look at him innocently A mean looking fellow pulls out his watch and tells the waiter to hurry, he has to catch a train. The waiter bows to him and exits, still looking for the person who tripped him. Cut to the gossip coming to Stan's house. She enters the house. There is a pause and she comes out with the wives. Show walking shot of the three of them going down the street, the gossip falling a tittle in the rear. Cut back to Stan and Babe and everyone is finished eating. The waiter puts a check down. The two of them look at each other and at the food and at the meter, and the lights go out again. They duck down under the table and start to sneak away The waiter enters - more mashed potatoes! The boys jump back quickly to their table and we repeat the action of the waiter getting up wondering who spi lied him, and the man again calls the waiter's attention to his train. Stan and Babe look at each other, look at the meter and it goes up agian. We then cut to the wives and the gossip walking along, and cut to insert of their feet. In the insert they cross a mud hole. The t:wo wives jump it and the gossip goes on her face. Back to Stan and Babe. The girls are now primping up preparatory to leaving. Babe looks and sees his girl's gun; Stan looks and sees the stiletto. They th en look at each other and something attracts Stan's attention and he looks past Babe. Cut to the wives entering the cafe, Stan looks back at Babe, and Babe speaks title, "What could be worse?" Stan points off to the wives. Babe looks off and sees them. The two boys suffer, and to make matters worse the two girls get up to leave. Stan and Babe rise awkwardly and the waiter hands them the check. They start fumbling in their pockets and get over the hope lessness of the situation.

Babe reaches under the table and opens the wallet. Without raising his head he does a lot of hea y thinking. He raises hin eyes enough to see the waiter put a steak in front of the taxi driver, then comes up facing the lens with a woe-begone look. He looks at Stan and whispers: "What'lI we do?" Stan gets over, "I don't know."

A thought dawns on the waiter and he speaks title. "I don't think you fellows have any money" Babe indignantly pulls out the wallet, hands it to Stan and says: "pay the man." They do an "Alphonse and Gaston," passing the wallet back and forth to each other. The waiter puts a stop to it by grabbing the wallet himself. He looks in and sees the coupons.

While they are wondering, the lights go out and the midgets start a new number. Stan and Babe stide dwon under the table and start sneaking. We show an insert of them crawling along, and a waiter enters, trips over them and falls with his face in the mashed potatoes. Stan and Babe quickly ju mp back to their tabie. The waiter looks

Stan and Babe start to make an embarrassed exit, the waiter after them. They quickly get through a door and the waiter starts in after them. Show them coming in and out of several doors. They open a door and the waiter is standing with his back to them. The waiter looks into a mirror which he thinks is a door, sees Stan and Babe and

\Vinle"/99S199 Herfst/Winter 2012/2013

3129

runs at them, crashing into the mirror.

The wives pay off the waiter and taxi driver, then rum and menacingly start for their husbands.

They finally reach their wives' tabIe, see the wives and duck under the tabIe. The waiter comes in and the wives rum to him. The two boys start to cnvals out. The other waiter comes in, trips over them and again falls in the mashed potatoes. During this con fusion the boys run out and come into the midgets' dressing room, run over to the window and see that it is barred. Thew come back to the midgets and teil thewm they are in trouble, and the midgets volunteer to help them. The waiter opens the door quickly and Stan and Babe duck under the dressing tabIe. The waiter runs over to the barred window, gets over they couldn't have got out there, looks back at thje door and figures they must be in this room. He looks under the table and they are not there. Flash of a couple of midgets looking innocently at him. He goes back and takes his place by the door. The music strikes up the "Floradora Sextette" and the midgets come out and go into their dance, and we see that Stan and Babe are two of the Floradora girls. We then play the dance through, and one by one the waiter, taxi driver, the two girls and the wives recognize them. They all come down and form a group together. The dance is about over now and the two boys see all their menaces lined up together and start getting bawled up in their dance. Their predicament is so hopeless that they start laughing at the silliness of it all, and hurriedly make a very embarrassed exit.

r

Thci,' Pur'plc

The taxi driver in counting his money drops one of the bills. As he bends to pick it up, the waiter trips over him and faUs in the mashed potatoes. Cut to the street; Stan and Babe as midgets come up to a cop. The cop picks Stan up, tickles him under the chin, and Stan pulls the cop's mustache. The cop sets Stan down and bows very politely as they exit. As Stan and Babe go around a corner they see their wives coming out the entrance of the cafe. The wifes see them. The boys are standing over a sidewalk ventilator and their dresses fly up in the air. Several people watching this take it big.

The boys now stand up and exit around the corner, the wives foUowing. They pass the cop and he takes it big. The two boys continue down the street with their wives after them. The wives finally catch them and Stan and Babe start laughing. The wh'es teil them, "Come on home and we'lI give you something to laugh at." They start down the street, the boys a little ahead. Stan and Babe look back, miss the wh'es and wonder what has become of them. Cut to the wives just coming up out of the mud hole. FADE OUT

De openingstitel werd uiteindelfjk: lo m c nl

Productie ..... Hal Roach (1928) Regie ... ........ James Parrott Supervisie .... Leo Mccarey Camera ....... George Stevens Montage ..... Richard Currier Titels .. ........ H.M. Walker

30 32

The wives come into a room and see the boys going out a window, and start out in another direction.

"Dedicated to husbands who 'hold out' part of the pay envelope on their wh'es - - and live to teil about it." BIJ DE FOTO'S:

Deze pagjna links: de finale zoals die niet in de film is opgenomen. Stan en Ollie op de knieën als twee noradora Girls. Deze pagina rechts: De oorspronkelijk gedraaide frnale werd vervangen door een gooi- en smijtpartij met aardappelpuree in de keuken van het restaurant. Pagjna hjernaast: links aan de tafel Kay Deslys, tussen Stan en Ollie in Anita Garvin. De staande ober is Tiny Sandford, de liggende Ed Brandenbnrg (?). Met geheven handen: JaCk Hili.

!3Iol/o #26 Blotto 44

Herfst/Winter 2012/2013

33

Het lDooiste lDuzi~aal heLang Op fjuli van dil jaar reisden 'Th e Beau Hunl?s' naar Londen om in de Elizabelh I lall cle eersle uilvoerin4 le 4euen van de muzie!? die Lel'Oy !7ield ruim zesli~jaar geleden !7eeft 4ese!71'even voor 'Our R elalions: maal' die voor de ~/m uileindelijk niel is flebruik

I lel or!?esl speelde oot? soundlrocks van hield-melodieën

bii Iwee korte ~/ms uil de slomme pe,.iode. '\ e Fuw D ow n en ~I h e il' I Ut'ple j\ IOl11enL D e muzie!?-researe!7er van hel o,.kesl. Piel SC/71·eude,.s. beMom voo,.afgaancl aan hel coneer! /7 el podium om !7ellalrij!?e pubie!? over

hield en diens we,.!? voo,. cle H al R oaeh

luclios Ic vertellen.

Dil artikel is een onver/wrle. lichl bewer'!?le versie van deze inleidin4. uil hel engels verlaald. De films van Hal Roach worden om vele redenen gewaardeerd, maar de achtergrondmuziek uit de tweeakters is meestal niet een van die redenen. Toch is heeft juist die muziek voor een niet gering deel - wellicht onbewust - bijgedragen tot ons kijkgenot. Sommige films, zoals Night Owls (1930), hebben geen muziek, en lijken daardoor trager, minder 'af, ja, zelfs minder echt. Om te begrijpen wat er nu eigenlijk zo goed is aan die muziek moeten we een paar jaar terug in de tijd. In de tijd van de zwijgende fllm werd muziek vooral noodzakelijk gevonden als deken om het lawaai van de projector in de filmtheaters te smoren. Het was een bijkomend voordeel dat de muziek de oren kon amuseren terwijl de ogen bezig werden gehouden door de actie op het scherm. Wat de muziek toevoegde aan het beeld was sfeer, maar ook structuur en tempo. Muziek heeft een soon magische werking: zonder muziek zouden de bewegende beelden ongemakkelijk stom zijn gebleven. Toen de eerste 'talkie' verscheen, bleef de behoefte aan muziek bestaan. Goed, de acteurs konden nu spreken, maar met hun stemmen 34

32

steeg ook een gestage ruis van het geluidspoor op. Men ontdekte dat dit kon worden gecamoufleerd door onafgebroken achtergrondmuziek, op dezelfde manier als Muzak het lawaai in een restaurant of een winkelcentrum draaglijk maakt. In 1928 en 1929 kwam deze achtergrondmuziek uit diverse bronnen, uit archieven van stock-muziek, stem-

!.eroy Shield, omtnen 1930

mingsmuziek, maar ook uit de hitparade van populaire liedjes. Het filmpubliek werd geacht de meeste muziek te herkennen en zich de titels te herinneren. In de klucht We Faw Down bedotten Laurel en Hardy hun echtgenotes door de bloemetjes buiten te zetten met twee meisjes die ze letterlijk in de goot hebben ontmoet. Voor de soundtrack werd een lijst van toepasselijke nummers opgesteld: 'That's My Weakness ow', 'Cheatin' on me', 'Whoopee' en dan, als de stemming omslaat, 'Dramatic Agitation' en 'Somebody's Wrong' Hoewel Marvin Hatley, componist van het bekende 'Ku-Ku' -thema, officieel bij Roach was aangesteld als hoofd van de afdeling muziek, was het in feite iemand anders die in hoofdzaak verantwoordelijk was voor de tientallen kekke deuntjes die in 1930 opdoken in de kone fLlms. Toen Roach in 1929 zijn studio uitrustte met geluidsapparatuur, leverde de Victor Talking Machine Company alle benodigde techniek - en stuurde ook Leroy Shield. Diens functie bij Victor werd omschreven met de mooie term 'Musical Director in CharBlotto 44

8/0110 #26

De enige keer dat !.eroy Shield een screen credit in een UH· film was bij ' Fra Dia,olo' (muziek: Danie! F. Auber, 1830). Sbield wordt genoemd als ' musical direct or' . Zijn portret werd destijds in gemonteerd in enkele vitrine foto 's voor deze rum, door wie en met welk doel is een raadsel.

ge of Hollywood, California Activities' AI gauw werd Shield gevraagd nieuwe muziek te componeren. Het is belangrijk om te beseffen dat Shield nooit voor Laurel of voor Hardy heeft gewerkt, of met Laurel & Hardy. Ik denk dat hij hen zelfs nooit ontmoet heeft. Toch staat zijn muziek nu algemeen bekend als 'de Laurel & Hardy-muziek' Persoonlijke gegevens over Leroy Shield zijn schaars. We weten dat hij in 1893 geboren is in een kleine plaats bij Minneapolis, Minnesota. als zoon van een treinmachinist. De jonge Leroy had andere aspiraties. Hij werd al gauw dirigent van het plaatselijke schoolorkest. Op heel jonge leeftijd reisde hij als klassiek pianist langs de podia om het Amerikaanse publiek bekend te maken met de moderne componisten Ravel, Milhaud, Holst, Baxt en CaselIa. Ook begeleidde hij de sopraan Eva Gauthier op haar toernees. In 1923 kreeg hij een vaste baan als dirigent-arrangeur voor de Victor Talking Machine Company. Dit hield in dat hij de supervisie had over opnamesessies, orkesten dirigeerde en indien nodig piano of celeste speelde. Voor zijn werk trok hij door heel Amerika. Hij ging naar ew York, Chicago, San Francisco en in 1929 naar Mexico, waar hij opnamen verzorgde van plaatselijke zangers en orkesten. In datzelfde jaar bracht zijn benoeming tot manager van Victors Westkustdivisie hem naar Californië, waar hij registraties ging maken in Culver City, en wel in een gedeelte van de Hal Roach Studios dat te huur was als ruimte voor het opnemen van Herfst/Winter 2012/2013

\Vin/el' /99 '/9~)

muziek voor de grammofoonplaat. Toen hij bij Roach belandde was hij einde dertig. Hij wist alles wat er te weten viel van componeren, pianospelen en registratietechniek, inbegrepen de opstelling van microfoons en muzikale instrumenten in een opnamestudio.

GOED ROEREN In de ontwikkeling van de fllmmuziek bij de Hal Roach Studios was 1930 een belangrijk jaar. In het voorjaar en de vroege zomer deed zich een revolutionaire verandering voor in het gebruik van achtergrondmuziek. Het is nuttig om de chronologie van de gebeunenissen in die paar maanden eens nader te bekijken. De eerste muziek van Shield is te horen in Whispen'ng Whoopee, een comedy van Charley Chase, in de vorm van enige (naamloze) pianomuziek op de achtergrond. Dat was in maan 1930. Dan, in mei, verschenen twee andere comedies van Chase, Fast Work en Girl Shock, met meer oorspronkelijke muziek: vroege, embrionische versies van wijsjes die zo bekend zouden worden in de latere Roach-films, bijvoorbeeld 'Fliver Flops', 'Uttle Dancing Gir!', 'Gangway Charlie', 'If It Were Only True' en 'Hide And Go Seek' Dit waren experimenten, en de experimenten waren geslaagd. Spelenderwijs was een nieuwe formule voor de productie van geluidsfilms ontdekt. eem een goede comedy, voeg een snufje Shield-muziek toe, en roer goed. Er was een enorm verschil, een afgrond eigenlijk, in de toepassing van muziek in de productie van vóór

en die van na de zomersluiting van 1930. a de zomer werd oorspronkelijke muziek gebruikt (voornamelijk van Shield) die nauw aansloot bij voor de gefilmde scènes. eem bijvoorbeeld Another Fine Mess. Als james Finlayson in beeld verschijnt hoor je 'Colonel Buckshot', bij de jongens op de vlucht: 'Run', bij de politieagenten: 'Cops', bij de verschijning van Thelma Todd: 'Beautiful Lady', bij de verschijning van Leopold Amrose Plumtree: 'Crabtree' en in de climax aan het slot: 'Confusion' en de achtervolgingsmuziek 'Fliver Flops' als de jongens er op de fiets vandoor gaan. Voor het eerst zijn de meeste muzikale 'cues' direct gerelateerd aan wat er in de film gebeurde. Toch bevat Another Fine Mess maar twee composities die er speciaal voor zijn geschreven: 'Cops' en 'Colonel Buckshot' De rest kwam neer op hergebruik van thema's uit eerdere fLlms. 'Hollywood Kate' en 'Beautiful Lady' bijvoorbeeld kwamen uit Bigger and Better en 'Your Piktur' uit Teacher's Pet, Het hergebruik van muziek werd de dagelijkse praktijk in de Hal Roach Studios, iets wat Shield niet bijzonder op prijs stelde, maar waar hij niets tegen kon doen. Ergens tussen maan en augustus 1930, waarschijnlijk in juni, had Leroy Shield een uitgelezen groepje muzikanten in de studio in Culver City bijeen gebracht voor een opname zijn nieuwe composities. We weten niet wie deze musici waren. maar het is aannemelijk dat het topspelers waren van plaatselijke dansorkesten die stuk voor stuk door Shield waren uitgekozen voor deze 35

:33

De zuidkant van Main Street, Culver City, in 1928. Tekening: Piel Schrenden

~-

free-lance opnamesessies. We weten nog steeds hun namen niet, maar het staat vast dat hij dezelfde violist, dezelfde fagotspeler en dezelfde altsaxofonisten gebruikte voor verschillende sessies in 1930, 1931 en zelfs veel later, in 1936. Hij wist precies wat hij wilde, en waar hij 't moest halen.

-1--

"Onseltadelijk verltlaak" Het speurwerk dat Piet Schreuders sinds begin jaren negentig verricht naar de vergeten bladmuziek van Leroy Shield, is een van de onderwerpen van de documentaire De Bni van Piet Schreuders, die begin volgend jaar door de PS zal worden uitgezonden. De opnamen zijn afgelopen zomer gemaakt, o.a. tijdens een repetitie van The Beau Hunks in de Ijsbreker in Amsterdam en tijdens het concert van 1 juli in Londen. Er is ook in Amerika gefilmd, o.a. in het depot in Los Angeles, waar drie jaar geleden orkestpartijen van de muziek die Shield voor Hal Roach schreef zijn teruggevonden. De cd's 'The Beau Hunks play the Original Laurel & Hardy Music' , Deel 1 en 2, waren toen al lang en breed opgenomen (1992 en '93). De Beau Hunks hadden hun eigen partituren samengesteld, op basis van reconstructies waarvoor het filmgeluid het enige uitgangspunt was. Van de ongeveer honderd melodieën die Shield voor de studio heeft geschreven werden in Los Angeles

de partituren van veertien composities gevonden. Schreuders: 'Die originele partijen zijn heel interessant, en rechtvaardigen een geheel nieuwe cd met 'Shield originals' of, als er ook werk an anderen op mag staan, 'Hal Roach originals' Hierover ben ik in gesprek met Gert-jan Blom, de orkestleider van de Beau Hunks' Schreuders kreeg toestemming om de bladmuziek te kopiëren van de stiefzoon van Shield, Mahlon Dolman, die zich bij de Beau Hunks meldde toen de cd's in Amerika bekend werden. Dolman heeft uit dankbaarheid voor de inspanningen die in eder!and gedaan zijn om de muziek van Shield op de plaat te zetten, het dirigeerstokje van de componist aan Schreuders geschonken.

Main Street, Culver City Een tweede onderwerp van de PSdocumentaire is eveneens een reconstructie, nu niet van muziek maar van de gebouwen in Main Street in Culver City, een gemeente

Schreuden controleert zijn plattegrond in Main Street. Naast hem Bob Satterfield, die na jarenlange research een boek samenstelde over filmlocaties: 'Lamel and Hardywood' (1985).

36

3',

HET GOEDE LEVEN

vlakbij Hollywood. De filmploegen van Roach maakten eind jaren twintig nogal eens gebruik van deze locatie; het was dicht bij de studio. Main Street bestaat nog steeds, maar er is nogal wat veranderd. Schreuders heeft zich voor ogen gesteld de situatie van omstreeks 1928 zoveel mogelijk te herstellen. Hij gebruikt daarvoor computeranimatie (zie ook pagina ). Waarom doet een mens dat? Is het gewoon de voldoening van speuren en vinden , of is er ook een gevoelsmatige kant? Schreuders: 'Allebei. Het speuren biedt goedkoop en onschadelijk vermaakt, en levert soms kennis op die nog wel eens ergens anders voor bruikbaar is. In dit geval bijvoorbeeld kennis over de manier an werken bij Roach, hoe ze later shots invoegden, op welk moment van de dag ze werkten ... Ik wist dat eerst niet, en nu wel, en ik vind dat interessant. Maar ook het gevoel spreekt mee. Die films hebben iets speciaals blijkbaar, en stills ook, waardoor je er nooit genoeg van krijgt en steeds nieuwe dingen ontdekt. Door het aanbrengen van deze nieuwe verbanden hoop ik dat gevoel nog te versterken. Er zit een element van wegdromen in, maar juist ook van het ijken aan de realiteit. Wat sommige L&H-fans er zo leuk aan vinden, namelijk het gevoel van 'Hier hebben de Boys gelopen!', doet mij nu juist weer helemaal niets. Plaquettes, rondleidingen langs locaties, dat kan mij allemaal gestolen worden. Het gaat om de puur visuele sensatie: dat wat je ziet door het oog van de camera uit 1928.' B.R. Blotto 44

Blol/o # 26

In september 1930 maakte Shield in een studio in Hollywood zijn eerste en enige commerciële plaat: een nummer uit een toen actuele film, The Big Trail, gekoppeld aan de populaire foxtrot 'Sing Song Gir!' Bij de uitbreng verkoos de muziekrecensent van het tijdschrift 'The ew Vorker' de plaat onmiddelijk tot een van zijn favoriete dansselecties. Hij schreef: 'Een wals en een foxtrot, uitgevoerd door een nieuwe clubje dat het waarschijnlijk niet bij één goede plaat zal laten.' Het clubje heette Roy Shield and the Victor Hollywood Orchestra, duidelijk een studiogroep--opnieuw zijn er geen namen bekend--en helaas lieten ze ' t toch bij één goede plaat. Daarmee was de enige kans op persoonlijke roem voor Mr. Shield verkeken. We mogen echter aannemen dat hij niet op roem uit was. Ik heb het uit goede bron dat Shield een liefhebber was van het goede leven (golf, paardrijden, chocolade en ijs). Wellicht heeft hij geredeneerd dat een carrière in de platenindustrie geen prioriteit had. Intussen was in de Roach Studios een eigen muzikaal vocabulair ontstaan. De muziek-editors en het publiek beseften dat een scène met een mooie actrice bijna altijd gepaard ging met Shields 'Beautiful Lady' Pijn betekende 'Oh Doctor Doctor' Een foto of tekening werd spottend geülustreerd met 'Vour Piktur' Het is grappig dat niemand in het publiek de titels van deze melodietjes kende. Men kon niet te rade gaan bij de hitparade, bij de populaire radioliedjes uit die tijd. Toch werkte de muziek, alleen al doordat ze zo goed was en zo consequent werd toegepast. je Herfst/Winter 2012/2013

\Vinler '99 '/99

kon het gewoon niet missen, het was er altijd, het hoorde bij het meubilair. Hoewel ze destijds alleen beschouwd werden als een handig middel om 'ruis' op het geluidspoor weg te moffelen en lichtheid en vaart in de films te brengen, zijn de composities van Shield uit deze periode, achteraf gezien, van een ongelooflijke rijkdom en diversiteit. Evenals getalenteerde liedjesschrijvers als Lennon en McCartney, die een groot en verbazend oeuvre schiepen in een korte spanne tijds, excelleerde Shield in 1930 en 1931 zowel in kwantiteit als in kwaliteit. Hij componeerde niet alleen alle muziek, hij arrangeerde en produceerde ook alles (een taak die in het geval van de Beatles meestal toeviel aan George Martin) en was bovendien verantwoordelijk voor het opnemen. Hij zorgde voor de plaatsing van de microfoons en de muzikanten daar omheen. In andere woorden, hij was zijn eigen Vijfde BeatIe. Als je vandaag naar zijn muziek luistert, is het verbijsterend om te ontdekken hoeveel creatieve en uitstekende muziek uit de pen van deze man is gevloeid. Elke nieuwe melodie stond geheel op zichzelf, was totaal origineel. Zijn muziek geeft de luisteraar het gevoel dat een melodie zo moet gaan en niet anders - zelfs de 'droevige' nummers krijgen daardoor een opgewekte klank. Het gebeurt vaak in tijden van technische innovatie dat bepaalde mensen voor zichzelf een rol uitvinden 'op het scherp van de snede' In de loop van zijn werk als componist in een filmstudio in deze bijzondere periode, vond Shield voor zichzelf het ambacht uit van filmcompositie. Hij vond de zogenoemde 'goqfeffecten uit: lachwekkende commentaren die uitsluitend door muziekinstrumenten worden gespeeld.

GRAPPIGE MUZIEK? Het is een wijdverbreid misverstand dat muziek in komische films op zichzelf ook grappig is, of zou moeten zijn. Vanwege dit onbegrip zijn de meeste tv-compilaties van zwijgende fLlms uit de jaren vijftig en zestig letterlijk niet om aan te zien

door het toegevoegde geluid: nepdixieland of circusmuziek, opgenomen in een of andere godvergeten Duitse studio en versneld afgedraaid. Een \ an de grote verrassingen bij de ontdekking van het werk van Shield was, dat het weinig moeite doet om grappig te zijn. Het is simpelweg prachtige of echt droevige muziek, en bovendien heel goed gespeeld. Deze nummers werken verschrikkelijk goed in de Roach-comedies, misschien zelfs door het contrast met de handeling op het scherm. Iemand eet in een ziekenhuiskamer hardgekookte eieren en noten uit een bruine papieren zak. Zijn vriend raakt meer en meer geïrriteerd. Een tijdlang wordt er geen woord gesproken. Er is alleen achtergrondmuziek: 'Colonial Gayeties', of een tergend langzame wals als 'In My Canoe' Het schept een vreemde spanning tussen de mooie, aangename harmonieën in de muziek,waar alles precies goed is, en de gebeurtenissen op het scherm, waar alles fout gaat. Voor mij zijn episodes als deze een precizering en verrijking \ an de atmosfeer waarin Laurel en Hardy leven.

HET NIEUWE MEDIUM Achteraf gezien kan het best zijn dat de productie van Shield zo groot was dat hij zichzelf uit een vaste baan heeft geschreven. Hij verliet de studio van Roach in 1931 In juni van dat jaar kwam hij in dienst van de BC-studio's in San Francisco, als 'orchestral supervisor' van de Pacific-divisie van deze ational Broadcasting Company Die baan hield hij maar enkele maanden. Daarna werd hij overgeplaatst naar Chicago, toen bekend als het radiocentrum van de wereld. Radio was het 'nieuwe medium' van de late jaren dertig. Radio maakte Orson Welles beroemd, en de zanger Rudy Vallee. Radio betekende voor Roy Shield dat zijn reputatie van een 'ambachtelijke' orkestdirigent voorgoed werd gevestigd. Hij werkte eerst als muziekdirecteur van klassiekemuziekprogramma's; later deed hij shows met muzikaal variété, spelle37

35

in een gemoderniseerde versie uit te brengen. Geluid-editor Elmer Raguse gebruikte de nieuwe stock-muziek van Shield uit 1935 (plus wat materiaal uit Our Relations) om een nieuwe muziekband samen te stellen. Om een of andere reden werd deze muziek nogal hard in het geluidspoor gemixed. Zo hebben we het aan Elmer Raguse te danken dat de meeste van de latere composities van Shield nog te beluisteren zijn, althans op film.

'The Beau Hunks' tijdens het concert in de Elizabeth Hall in Londen, op I juli 1998 (Meltdown Festival). Roy Shield in achtergrondprojectie.

tjesprogramma's en hoorspelseries, eigenlijk alles. Na zestig jaar zijn radioprogramma's nog moeilijker te vinden en te beluisteren dan fIlmmuziek. Ik heb er niet meer dan een tiental gehoord, maar dat was genoeg om te weten dat Shield veel van zijn filmthema's voor Hal Roach heeft hergebruikt voor de radio. 'Prelude' werd de inleidende muziek voor een talentenshow. 'Good Old Days' gebruikte hij als herkenningsmelodie voor een kinderprogramma en 'Wishing' werd het thema van een radiosoap. Een lacheffect met de titel' Miser' keerde terug als een van honderden 'Musical Transitions for Radio' en de prachtige langzame wals 'Vou Are The One I Love' werd de thema-melodie voor Roy Shield & Company, een programma dat het heeft volgehouden van de late jaren dertig tot 1952. Van achtergrondmuziek voor film was Roy Shield overgegaan op populaire 'easy Iistening' Algemeen wordt aangenomen dat deze term pas in de late jaren veertig opdook toen paul Weston een album maakte dat 38

36

hij 'Music for Easy Listening' noemde. Maar al in 1943 gebruikte Shield de uitdrukking in zijn langlopende radioserie 'Design For Listening', met als ondertitel 'Easy Listening, featuring Roy Shield and the Singing Strings' Opnieuw was hij een van de pioniers van het genre. Alweer had hij gemakkelijk een naam op ieders lip kunnen zijn, een populaire orkestleider van het kaliber Leroy Anderson, Laurence Welk of zelfs jackie Gleason. Maar zijn rol lag op de achtergrond, letterlijk, als producent van bescheiden, onopvallende muziek 'om je goed bij te voelen'

OPBEUREND Hij was een voorloper van de componisten die muziekarchieven voorzagen van muziek die op de radio en in fabrieken werd gespeeld om de arbeider te inspireren tot 'higher endeavors': opbeurende muziek met titels als 'Workaday World' en 'calling All Workers' En laten we de onbezongen helden niet vergeten van instrumentale 'stock'-muziek die per meter werd afgeleverd om in de jaren vijftig

en zestig als achtergrondjes te dienen voor sitcoms en tekenfilmseries op de televisie - zelfs voor het testbeeld van de BBC. Hun namen zijn onbekend, net als die \ an Leroy Shield, maar waarschijnlijk kun je sommige van hun nummers fluiten. Een krantenbericht uit februari 1935 vermeldt dat Roy Shield een zo veelgevraagd muziekdirecteur was dat hij zijn laatste 'vakantie' in Hollywood doorbracht, om meer dan twintig stukken te componeren op bestelling van de filmindustrie. Deze vakantie moet in juli 1935 zijn gevallen, want de eerste resultaten verschenen niet lang daarna op film in The IlJ!èmal Triangle van Irving Cobb, Bonnie Scotland van Laurel & Hardy, Man hattan Monkey Business van Charley Chase en Divot Diggers van Our Gang. In de wereld van Laurel & Hardy werden deze muziekjes heel bekend door een besluit in de zomer van 1937 om vier van hun vroegste geluidsfilms, Brats, Blotto, Perfect Day en County Hospital, opnieuw en Blotto 44

810110 #26

Dit brengt ons op de muziek voor de L&H-film Our Relations. Op 29 april 1936 schrijft Shield in een memo aan de secretaris van de Hal Roach Studios: 'Ik zal op 11 mei bij jullie zijn.' Het kreeg een honorarium van $500 per week voor het schrijven, arrangeren, dirigeren en opnemen van een partituur voor een belangrijke hoofdfilm. Our Relations, gemaakt en uitgebracht in 1936, was opgezet als een 'big budget'-project. De film kreeg een ingenieus verhaal, fraaie belichting, kostbare decors en zelfs een cameraman uit Europa. De partituur was geschreven voor een groter dan gebruikelijk orkest en werd met vel zorg opgenomen. Dat laatste gebeurde in mei. In juli werd een preview van de film gegeven en in oktober was de première. Vandaag interesseert ons wat zich afspeelde tussen juli en oktober 1935.

'WEAK SISTER' a de preview op 15 juli schreef The Hollywood Reporter: 'Our Relations

mms out to be a weak sister Jor Laurel and Hardy. The screenplay is cumbersome and wordy, direction ratherdeliberate. A mqjorjob qfcutting is calledJor, as sequences run Jar past the point qflaughter. ' Een forse inkorting is dan ook wat er gebeurde. Beter gezegd: de herrnonrage was niets meer of minder dan beulswerk waar het de muziek betrof. De oorspronkelijke score was zo opgezet dat de muziek scène-voorscène op de film van toepassing was. Ze was geschreven als een ononderbroken orkestsuite waarin de theHerfst/Winter 2012/2013

\\'inle"/99 /99

ma's elkaar naadloos opvolgden, verbonden door 'interludes' en 'transitions' a de hermontage paste de oorspronkelijke muziek niet meer. Ze moest worden vervangen. De lange compositie 'Carefree' moest plaats maken voor stock-nummers. Datzelfde lot trof ook 'just A Kiss' Enzovoorts. Eindresultaat: in de voltooide film hoor je niet meer dan ongeveer de helft van de oorspronkelijke muziek.

Nel zoa ls zijn muz iek w ilde hield ook zelfop de achLergrond blijven. verdw ijnen in de muur waarvoor hijzelfh el mu zikale bel10n ó had onlwo rpen.

a van een tip van de Amerikaanse researcher Rob Stone loealiseerde ik drie jaar geleden in een pakhuis in Los Angeles enkele dozen ol originele, handgeschreven bladmuziek van de Hal Roach Studios. Deze muziek werd gefotocopieerd en naar ederland overgebracht. Bij bestudering van de bladmuziek ontdekte ik dat verscheidene ongeïdentificeerde instrumentale partijen in feite één continue partituur vormden: de score voor Our Relations. Slechts drie titels waren bovenaan de bladen geschreven. De andere thema's kon worden geïdentificeerd aan de hand van 'lead sheets' in de Library of Congress in Washington. Voor het orkest The Beau Hunks wordt het nu mogelijk een album op te nemen met een speelduur van ongeveer vijftig minuten, waarin het merendeel van de oorspronkelijke muziek voor Our Relations is gereconstrueerd. Dit zou de wereldpremière betekenen van enkele songs die na de zomer van 1936 nooit meer gehoord zijn. Het zal ook met honderd procent nauwkeurigheid de exacte orkestratie aan het licht bren-

gen van meer bekende nummers als 'We're Out For Fun' and 'We're just A Happy Family' En het allerbelangrijkste: het zal het artistieke concept van Shield's gevarieerde partituur als eenheid in ere herstellen. The Beau Hunks zijn van plan dit album volgend jaar op te nemen, voor een release in 1999. Maar het is een kostbaar project. Dus als u iemand kent bij een van de grote platenmaatschappijen die de beschikking heeft over een groot budget, of als u zelf eigenaar bent van een grote maatschappij met een groot budget, neem dan na het concert') contact op. Vanavond brengen wij u de wereldpremière van enkele delen \ an de vergeten score van Our Relations. Om te besluiten: Leroy Shield is een vreemde vogel in de populaire cultuur in die zin, dat zijn kunst toegankelijk was voor een miljoenenpubliek via film en radio, maar wegens de aard van deze media niet kon worden aangeschaft, verzameld en gekoesterd, zoals je naar de winkel kon gaan om platen van Sinatra te kopen. Ik durf te beweren, dames en heren, dat Roy Shield een van de belangrijkste componisten was van deze eeuw. Ik vind dit heel overduidelijk, en het werd erkend door zijn tijdgenoten, maar tegenwoordig is het een waarheid die moet worden herontdekt. Als iets moet worden herontdekt, moet het eerst vergeten zijn. Roy Shield en Hal Roach lijken te hebben samengezworen, elk met zijn eigen beweegredenen, om de sporen van Shield effectief te verbergen. Zijn belangrijke bijdrage aan de films van Roach, de achtergondmuziek voor de tweeakters, kwam en ging zonder een enkele credit op het scherm. Maar zoals we gezien hebben, Shield gaf daar de voorkeur aan. et zoals zijn muziek wilde hij ook zelf op de achtergrond blijven, verdwijnen in de muur waarvoor hijzelf het muzikale behang had ontworpen. - Piel c/'reude,'s "c.-lu1inli'

Bn.m

Rcijnhoucll

• Dit is een herhaling, maar u kunt nog steeds bellen.-Red.

39

37

"Als je niet Itlee wilde doen in een filltl · · he I Itlaar door." zeI·den ze: prlltla, wIe Ze /wn zic/1 nog 'verschri/lke/!jk vee/' he"inn eren uil de lijd dal ze. was in de Hal R oach

rond/wal' vierde jaar. een kindsle/'l'elje

ludios. Laurel en Hardy. Har,.'Y Langdon en /-farol Lloyclliepen in en uil en als

een van de BoeOes' huppelde ze el' maal' wallussendool'. Zevenligjaar geleden wasj ean Darling een 'pain in

t/w nec/l' vOOr Hal R oach.

/wri na de oorlog scl1illerde ze op B" oadway en laler reisde ze cle wereld

a{mel een goochelaar. lol ze een /wis IlOc/1l in Dub/in 'omdal de kal zwanger was: jean Oarling heen in de bundel' \ Peek

l The Pasl ' een meerlileraire vorm gegeven aan /war herinne-

ringen. /n dil inlerview verleit zij onbevangen over die lang vervlogen lijd. Publiciteilsfolo mei Harry Langdon, omstreeks 1930. Jean Darling staat rechts bij de achterbnmper.

jean Darling deed mee in ongeveer veertig.films van Our Gang/The Littie Rascals, in Nederland dankzij de VPRO nog steeds bekend als De Bo'!fjes. Tot haar.filmcredits behoort ook Babes in Toyland, waan'n zij Curly Locks speelde. Ze had de rol van Cam'e in de Broadway-productie van carouse!. Geboren in Santa Monica, Caljfomië, reisde jean de wereld qf met haar echtgenoot, de illusionist Kqjar, tot ze neerstreek in de Ierse hoqfdstad Dublin, waar ze nog steeds woont, samen met haar dieren. Tegenwoordig is jean bekend als schrijver van korte verhalen en radiospelen. jarenlang verscheen ze als Aunt)' Poppy op de Ierse televisie om haar verhalen te vertellen aan een publiek van ademloos luisterende kinderen. Volgendjaar mei zal jean opnieuw een welkomegast zijn op de Europese Conventievan de Sons qf the Desert in Kerkrade. In 1995 was ze voor het eerst in 'Rolduc' Het interview stamt uit dat jaar en werd eerder gepubliceerd lil de Intra-Tent joumaf, nummer 85 (Zomer 1995). Alison Gn'mmer, een van de eindredacteuren van het blad, was in gesprek met jean op de achterbank van een auto, tj;dens een n't van Marken naar de Zaanse Schans. 40

3

Jean in 1995

Kwam u uit een theatergeslacht?

o

ja, derde generatie. Mijn grootvader, Frank C. Hamilton, deed iets vreselijks. Hij liep weg van huis, sloot zich aan bij een Gilbert en Sullivan productie en werd onterfd. Zijn oom, die ook onterfd was, liet hem een stek na op de Beurs van St Louis. Hij bouwde het eerste cantilevertheater van Amerika-dat is een theater zonder pilaren om het balkon te steunen-in St. Louis. Het is pas kort geleden gesloopt, het was toen in gebruik voor burlesque of zoiets. De naam weet ik niet, want die is diverse keren veranderd.

Mijn grootvader woonde lang in Syracuse in de staat ew York waar ook de gebroeders Shubert woonden. De Shuberts waren later eigenaar van vrijwel alle theaters in ew York, maar in die tijd zaten er praktisch nog geen joodse mensen in de showbusiness. Mijn grootvader was toneelproducent en hij had diverse theaters in ew York, waaronder het Lincoln Square Theater-dat nu is gesloopt om plaats te maken voor het Lincoln Center-en van daaruit regelde hij tournees. Hij verpachtte zijn theater in de 34ste Straat aan de Shubert Brothers en op die manier zijn de Shuberts terecht gekomen in theaterbeheer. Toen hij stierf ging mijn moeder onmiddellijk de showbusiness in, wat hij juist nooit had gewild! Ze sloot zich aan bij een reizend toneelgezelschap en kwam in californië terecht. Ze had al een tijd voor de film gespeeld toen ze mijn vader leerde kennen. Hij deed een olieboring in de bergen bij Santa Monica-de bron bleek droog te zijn-en zo kwam 't dat ik in Santa Monica geboren ben. Toen ik vijf maanden oud was besloot mijn moeder, die in de film nooit verder was gekomen dan een tweede vrouwelijke hoofdrol, om het met mij te proberen. Mijn vader zei als je dat doet ben ik vertrokken . Ze Blotto 44

BIoIlo #26

was niet iemand om zich te laten dwarsbomen, dus zei ze 'Poeh' en ze nam me mee in een klein rood trammetje naar het castingbureau. Een maand later was hij vertrokken en een maand later kreeg ik mijn eerste rol. zes maanden oud. je leest soms dat mijn naam Dorothy iet dus. ooit jean LeVake is. geweest behalve de eerste vijf of zes maanden. Mijn vader heette LeVake, maar mijn moeder nam me mee naar het gerecht en liet het veranderen, mijn naam en haar naam, in Darling.

Kunt u zich nog veel hen'nneren van het .filmen in de studio van Hal Roach? jazeker herinner ik me nog verschrikkelijk veel van het filmen daar. We gingen graag naar de ranch van Hal Roach. Die was een groot polospeler en hij had die prachtige ranch en we vonden het fijn daar met al die paarden en zo. Wat we ook fijn vonden waren de lunchpaketten. De lunchpaketten waren fantastisch. Ze waren natuurlijk afschuwelijk, maar er zaten hardgekookte eieren in en kleine cakejes en 0, wij vonden ze zo lekker! We vonden ze zo lekker, dat Robert McGowan, onze regisseur, als we op het terrein aan het werk waren, de kantine vroeg paketten voor ons klaar te maken . Dan kwaHerfst/Winter 2012/2013

\Vin/er '99 /99

men ze over zo'n honderd meter aanhobbelen naar de plek waar we bezig waren, en dat was zó belachelijk, want het had veel meer voor de hand gelegen dat we binnen zouden eten, maar we waren nu eenmaal verkikkerd op die lunchpaketten. Ik herinner me mijn eerste film, mijn aller-, allereerste, met een jack Horner taart. jack Horner taarten zijn dus gemaakt van papier maché, met linten die uit het midden komen. Ze geven een knal, als een grote cracker. je trekt met z'n allen en het geeft een grote knal en aan het eind van elk lint zit een speelgoedje of zoiets. Ik was nog geen ier-ik denk dat ik drie en driekwart was-en ik zat daar aan tafel en ze trokken aan de touwtjes en 't knalde en ik schreeuwde en gilde! Het was niet gemakkelijk allemaal-ik was zo'n angsthaas. Dat was mijn allereerste fllm. In de tweede moest ik omhoog in een lift, samen met een geit. En weer was ik hysterisch. Maar Robert McGowan was de regisseur en die kon goed met kinderen overweg. Hij hoefde nooit straf te geven of boos op je te worden. Hij nam je gewoon apart en liet je zien waarom je niet in beeld was. Op een dag nam hij me mee naar de stills-afdeling om al die boeken in te zien. Hij liet me vijfentwintig of dertig foto's zien en ik zei: 'Maar waar ben

ik?' Hij zei: 'jij wiebelde. We kunnen geen foto's maken van kinderen die wiebelen.' Ik heb nooit meer gewiebeld. Zie je, hij had zo zijn eigen manier om met kinderen om te gaan: redelijk, plezierig en vriendelijk. Ik mocht zeggen of ik in een film mee wilde doen of niet. Als ik niet in een film mee wilde doen, prima. Wiebel maar door. Ik kon al heel jong schrijven. Ik was drie of vier jaar oud en ik kon schrijven, lezen en op de klok kijken. Bob McGowan zei dat ik mijn handtekening moest zetten op mijn eigen foto·s. Ik kreeg een grote stapel foto's die ik moest beschrijven met: 'From your little.ln'end jean Darling' en ik schreef: 'Prom yOllr little ./-i-e-n-d jean Darling' Ik was de 'r' kwijt geraakt.

Was dat onopzettelijk?

o ja.

Ik was heel trots en ging naar Mr. McGowan en liet 'm alle foto's zien. Daarna ging ik ze laten zien aan Mr. Roach. je moet weten, je had daar een lang houten gebouw; er was een trapje van een stuk of vijf treden en dan kwam je op een warande die over de hele lengte liep, met een stel deuren. je had een leslokaal, twee of drie kleedkamers en een van de deuren was van het kantoor van Mr. Roach. Ik was heel content 41

39

Farina deden in feite meer voor mijn opvoeding dan Fern carter [de onderwijzeres van het klasje in de studiored.] omdat ik in het begin nog te klein was om met de andere kinderen naar het schooltje te gaan. Dus ging ik naast Farina zitten en die liet me dan dingen overschrijven totdat hij er genoeg van had, en daarna ging ik naast joe zitten totdat hij me zat was. Maar Mrs. Carter was heel lief en haar herinner ik me het meest-ik weet hoe ze eruit zag en ik zie haar nog voor me-ze droeg vaak een marineblauwe jurk met een witte kraag en kraaltjes op de buik.

Maar Fan'na moest in het begin voor een mei~e doorgaan. Misschien vonden ze hem te schattig? ee, nee, daar had 't niets mee te maken. Kleine jongens droegen jurken tot ze ongeveer twee jaar waren. Iedereen dacht gewoon dat Farina een meisje was, ook toen hij te oud werd om een jurkje aan te hebben.

U zei gisteren dat Oliver Hardy u veel van het vak heift biJgebracht, dat hiJ' u 'timing' heift geleerd. In deze roto rond de radio staat Jean rechtsboven, achter Joe Cobb en naast Farina. Verder Rany Spears (links), Pete de Rond, Mary Ann Jackson en Wheezer.

met mezelf. Hij bekeek de foto's en liet Bob McGowan komen. Die nam me mee naar de stills-afdeling, waar hij me een negatief liet beschrijven. Hij spelde wat ik schrijven moest, en lette er goed op dat de 'r' weer op z'n plaats kwam.

zodat de draadjes het licht niet zouden vangen. Het had ook te maken met de achtergrond, waardoor je bepaalde dingen niet ziet. Zoals bij 'black art' gedaan wordt.

In A Chump At Oxford, waar Stan met ziJiloren klappert, zieje dat de Henimert u zich hoe sommige van film versneld is maar je kunt niet echt zien hoe 't gedaan is. die special ç/fects werden gedaan? Ze gebruikten vaak een ventilator en als ze rook nodig hadden, was het vreselijk. Het was een heel bijtende rook. In Railroading gebruiken ze rook en we werden allemaal ziek, alleen al van de stank. Ik weet niet wat ze gebruikten voor sneeuw. Voor regen gebruikten ze gewoon een sproeier met water en een ventilator voor de wind. Als ze de oren van Pete de hond, of de vlechtjes van Farina omhoog wilden laten gaan, hadden ze dunne draadjes die ze insmeerden met iets, 42

Hl

Er werd kauwgum of zoiets op de achterkant van je oren geplakt en aan draden werden ze een eindje naar voren getrokken.

Had u een speciaal vn'enq/e in de Gang? Ik was de jongste, hoewel ik niet de kleinste was, want ik was groot voor mijn leeftijd-ik ben pas later in de groei achtergebleven-maar toen was ik voor mijn leeftijd heel lang. Ik mocht joe en Farina het liefst omdat ze geduld hadden met me. joe en

ja, hij vond mij leuk, hij respecteerde mij en nam de tijd voor me omdat ik erg geïnteresserd was in comedy, hoe je dat doet. Als we niet hoefden te werken-we waren niet altijd aan het filmen, hoor-kon je mij vinden bij de rekwisieten waar ik zat te timmeren of ik was bij Charley Chase. jimmy Parrott was zijn broer.

Kende u Char/ey Chase ook? Speelde u in eenfilm met Char/ey Chase? ee, maar ik kende Charley Hij leverde nogal wat materiaal voor Our Gang. Hij was altijd in de buurt. Zijn broer jimmy Parrott ook en we hadden een tijdje Harry Langdon. Ik kende Harold Lloyd-hij kwam af en toe op bezoek. Hij had gewerkt bij Hal Roach maar toen deden ze niet veel meer samen. Ik weet niet wat voor idee de mensen hebben van de Hal Roach Studio, maar eerst had je een kantoorgebouw- je kwam het terrein op en dan kon je daar omheen lopen over de oprijlaan, of je kon dwars door het gebouw waar een rijBlotto 44

8/0110 #26

tje kantoren was gevestigd, en daar vlak tegenover was dat kunstmatige meertje dat ze voor allerlei effecten gebruikten. Het meertje was misschien vijfentwintig of dertig meter in het vierkant, met een smalle rand van cement. Met Stannie [Stan Laurel-red.] ging ik daar dikwijls op stekelbaarsjes vissen en soms roeide hij me rond in het bootje. Als je een eindje verder liep kwam je bij een grote opnamehal en dan kreeg je een tussenruimte van hout waardoor je in de rekwisietenafdeling kwam, en aan de andere kant was weer een opnamehal. De garderobe was tegenover de opnamehallen. Om in de fotostudio van Stax te komen moest je een rottig klein trapje op. Ik weet niet meer of het een wenteltrap was, maar de treden waren heel klein en smal en zijn studio was helemaal boven. Als je het terrein op kwam had je eerst de kantine en verder naar achteren was de 'back lot' waar ze allerlei kleine straatjes hadden en een stukje terrein waar je honkbal en zo kon spelen, maar, weet je, het was er niet echt groot. je kende iedereen, mensen als Beanie Walker, en Lloyd French, iedereen. Ze waren er allemaal en ze waren allemaal heel toegankelijk voor je. Mensen hebben me gevraagd: 'Heb je ooit Mr. Roach ontmoet?' en dan dacht ik, ik was vroeger 'a pain in his neck' Ik was altijd in zijn buurt. Hij liet me maar begaan en was heel lief voor me, heel lief. En er werden veel foto's van ons samen gemaakt, waarin ik op zijn knie zit en hij me knuffelt. Bijna iedereen daar was aardig.

U hebt me

verteld dat u met Thelma Todd hebt gewerkt. Hebt u speciale henimenngen aan haar? ja, ik hield van Thelma Todd. Ze was een lief iemand. Ik was heel verdrietig toen ze stierf. Ze was altijd heel vriendelijk tegen me, maar mijn levendigste herinnering is het verdriet en de schok toen ze dood gevonden werd in haar garage. Weet je, je huppelde maar wat rond en je kwam iedereen tegen en tenzij iemand iets deed dat speciaal in mijn herinnering bleef, weet ik alleen nog Herfst/Winter 2012/2013

\\'in /cl'/99 199

Achter Jean van I. naar r. : Farina, Mary Ann Jackson, Wheezer, Joe Cobb en Rarry Spears.

dat ze aardig waren en dan mocht ik ze, of dat ze niet aardig waren en dan mocht ik ze niet. En Thelma mocht ik graag, maar zoals ik zei, ik herinner me de schok het best en ik had zo'n \'erdriet toen ze dood ging! Ik was er kapot van dat ze op zo'n manier moest sterven. Patsy Kelly was een grappig mens. Die was ook aardig.

U had een speciaal vn'enq/e biJ' de opnamen van Babes in Toyland, josepluile, de aap. josephine de aap. Ik was gek op josephine.

johnny Downs speelde daar ook In mee. iemand besteedt veel aandacht aan johnny, hij wordt niet veel genoemd en toch geloof ik dat hij een van de beste carrières heeft gehad van alle kinderen die voortkwamen uit Our Gang. Hij woonde in San Diego en had een miljoen jaar radio gedaan voor hij bij de televisie kwam. Ik zat in een show met johnny in ew Vork, Ho/d lt. Ze hadden ons samen gebracht in die show. Ik weet niet precies, het was in 1949 of daaromtrent. Toen ik bij de Gang kwam, was hij al een ouder kind, zestien of zo. Hij kwam terug bij de Gang om een goochelaar te spelen en ik was zijn assistent. Het was een van de eerste films die ik deed. Ik herinner me dat zo goed omdat ik langs een ladder in een doos moest klimmen, die hij

open moest maken. Ik klom naar die doos en ze filmden mij als ik de ladder op ging en uit de doos tevoorschijn kwam met een konijn. Ik kon het beest niet dragen- het was te groot! Ik had een studiohulpje nodig die het achterwerk van het konijn vasthield, zodat ik de ladder op kon en het duurde een eeuwigheid om het te filmen. Ik was helemaal opgedirkt met een tulband en allerlei toestanden.

Weet u nog welkefilm het was? ee. Ik heb er foto's van. Dat was zijn vierde of vijfde film, denk ik. Ik geloof dat het de enige fLIm was die johnny samen met mij deed, behalve Babes in Toyland natuurlijk. ee, ik kan me geen enkele titel herinneren. Ze zeiden wat we moesten doen. We hadden niets te vertellen over de titels of over wat dan ook. We kregen gewoon te horen wanneer we op de set aanwezig moesten zijn. Tenminste, dat is alles wat ik me kan herinneren. Ik bedoel, misschien kregen ze later het recht om het scenario goed te keuren- dat weet ik niet.

Vonden uw vn'enq/es van buiten de studio dat u anders was, iets speciaals qf 'glamorous'? Waren ze jaloers op u? De ouders zeiden altijd tegen hun kinderen: 'Kijk nou eens naar jezelf. jij bent zeven jaar, en zij is pas vijf. Waarom doe jij niet wat zij doet?' De 43

meeste mensen die je kende of met wie je in contact kwam waren ouders van andere kinderen, figuranten en zo. Ze hadden het altijd over Bob Young, hoeveel die deed in de Gang. Maar die was niet zo lang bij de Gang. Hij stierf jong. Hij lag in een hotel in bed te roken en dat was het einde van Bob. We kenden zijn moeder Eva heel goed omdat zijn vader alcoholist was en zijn moeder telkens de mijne om raad kwam vragen .. Mijn moeder was een heel getalenteerde vrouw. Ze kocht een huis en kwam dan tot de ontdekking dat het haar niet beviel en dan verkocht ze het weer voor minder dan ze ervoor betaald had. Heel slim. Dat heeft ze ier of vijf keer gedaan.

Waarom besloot u naar Ierland te gaan? Daar heb ik nooit toe besloten- daar kan ik juist helemaal gek van worden. Mij wordt veneld dat ik besloten heb naar Ierland te gaan. Wij reisden rond en vetrokken in 1946 uit de States om naar Zuid-Afrika te gaan. Daar zijn we lang gebleven. Toen dacht mijn man dat het een goed idee was om in Las Palm as op de Canarische Eilanden te blijven. We waren er al eerder geweest, maar het begon daar tegen die tijd toeristisch te worden. Hij dacht dat het gemakkelijk zou zijn om met een 'magic show' in en uit te reizen, maar het was daar juist een moeilijke plek. Dus na zo'n anderhalf jaar kwam hij eindelijk tot de conclusie dat hij zich misschien vergist had. Toen hebben we ongeveer een jaar in het Strand Palace in Londen gewoond. We gebruikten de thee in een restaurant toen iemand mij herkende en naar onze tafel kwam. Hij zei dat hij arts was in Ierland. Hij woonde in Dublin, zei hij, en we raakten in gesprek en hij vertelde dat zijn beste vriend Brendan Smith was, die het Olympia Theater had, en dat het prachtig zou zijn als we daar de show konden opvoeren. We waren zeven of acht maanden in Antwerpen om te filmen voor de televisie. Vlak voor de Kerst kregen we een telegram met het verzoek of we in de Olympia in Dublin wilden optre44

42

den. Het was altijd een probleem om alle rekwisieten in en uit de opslag te krijgen en de transponkosten waren hoog. In Ierland kostte het haast niks om spullen op te slaan. Het was er heel goedkoop, er was geen smog en heel weinig verkeer en het was er zo veilig als een huis. Het was een uitstekende plek voor ons en het was onze basis tot 1971 . Daarna gingen we voor drie jaar naar Zuid-Afrika. In 1974, toen mijn zoon Roy vijftien of zestien was, wilde hij terug naar Dublin. Mijn echtgenoot, Kajar, wilde dat we naar Hamburg gingen waar ons schip heen ging. Maar we gingen van boord in Sout-

Sing Out, Sweet Land, met Alfred

Drake als de ster. Ik stond klaar om naar Boston te gaan toen de show werd afgelast. Maar Richard Rodgers was bij de auditie en die zei, dat hij misschien een rol voor me had in ferenc Molnars Liliom, die hij en Oscar Hammerstein aan 't bewerken waren voor een musical, wat uiteindelijk Carousel zou worden. Rodgers vond mijn stem te schril en daarom stelde hij voor dat ik lessen zou nemen bij een zekere Mrs. Mundy. Hij wilde dat ze mijn coloratuur omlaag zou brengen tot een aangenamer niveau. Toen ik auditie deed voor Carousel vond het Theater Guild dat ik er te jong uitzag, maar de script-girl met wie ik had gewerkt voor eer sical die Marianne heette, zeI: Oh. my gosh. Jean, je bent perfect voor die rol. Je bent fantastisch! Ga naar huis, ga piekeren en probeer oud te lijken als je de volgende keer terugkomt!' En zij maakte een afspraak voor me die ik dus eigenlijk niet had moeten krijgen. Het Theater Guild riep me op en daar zaten Reuben Mamoulian, Richard Rodgers en Oscar Hammerstein. Mr. Rodgers gaf me een velletje papier waarop hij met potlood en praktisch onleesbaar-hij had 't nog niet eens op muziekpapier gezet-de woorden had geschreven van 'When Jean Dading als Came in 'Carousel' I Marry Mr. Snow' Hij speelde het en ik stond over zijn schouder naar hampton en vandaar terug naar zijn vingers te kijken om te zien wat Dublin. Mijn man ging verder naar ik zong. Duitsland en bleef daar tot hij in a afloop ging ik naar buiten, pakte 1980 aan kanker overleed. mijn breiwerk en wachtte het oordeel Toen begonnen de huren te stijgen, af. Mamoulian kwam naar buiten en en er liep een kat bij me binnen die zei: 'Jean, brei een das voor me tijzwanger werd, en die kun je er niet dens de repetities!' Ik liet mijn steken uitgooien als ze in de problemen zit, vallen en was volslagen hoteldeboen je kunt niets huren als je huisdie- tel! Dat was alles wat me verteld ren hebt, dus kochten we een huis werd toen ik die rol kreeg. voor de kat! Het leek allemaal heel En wat zo fijn was, waardoor ik echt logisch. De hypotheek was goedko- opgetogen raakte, was dat ik vijfde per dan huren, en we kregen een was op het affiche in Boston en toen hoop ruimte. ik voor het Majestic Theater in ew York stond om het affiche te bekijHoe past Carousel in uw chronolo- ken, stond ik op de derde plaats van gie? boven. Dus dat was fijn. Ik deed auditie voor de Theater Guild in ew York voor de vervanging van -/\ /ison Crimmer een actrice, die de ingénue speelde in Venalil/g Hitte Ti;'mstra Blotto 44

B/ollo #26

Komiek Bij het leZen van het artikel 'Beste Jrunstenaar van de eeuw' (NRC

HandelsbJad 5 mei) vroeg ik me

. . t ' 5 MEI. Hetl.--'t.:. kaaose weekblad IIlDC.Îs ~ overziçht te makcn van ,.de '- . derd meest invloedrijke' lDCOICIl LOS ANGELES.

geamuseerd afwaarom mogelijk kanshebber Sir Laurence Olivier als 'komiek' wordt bestempeld. Zijn wcreldberoemderoDen in de Sbakeapeare-tragedieaHamlet,

HemyV, OtheDocnRiduud lIl,

vandeze~.IDde~ te artiest .ot'~ . Spaaue ~ Ca ~

waarop zijn fUm is gCbueerd, ge. Pablo PialSlO Iièt ~ . , ven daar afteraDabaohwtaeeo jazz-muzikant Dukc ~ en

~Ieiding toe.

Weid de naam Laureoce OHvier bij de schrijver vm..bet artikel miaschieo associaties met (StaD) Laurel en Otiver (Hardy), de twee grootste komieken van de eeuw, en zouden deze JaaQte twee wellicht ook door '1lw in Ofti wegiq .";;uiiöL'1r7.';;n"'W;'I;;;;r.;;ri:;;--=f.::"' moetenwordcn~7Eeu' e vogen jUl' perpappiac . soon van de eeuw' bekend. Deze J. wordt gekozen uit vijf categorieën, waaronder wetenschap eo leiders. .vr_oeg~r~ A.!"eri~ p~i-

I?e

Uit de NRC van 5.5.98 en 11.5.98.

R.G. te Il.

Tijdens ee

een We

Zou die noeg nog bestaan?

• n auto stop 0 g estalUant L P de Boute d alUej en H q SOleiJ 1Iw iIIdy tegen. H allJ ilt bij .IV. te IJ.

J.v.T. te L.

Ik heb er nog weinig reacties op genegen. T.O. te Z.

Herfst/Winter 2012/2013

\Vinlef' 199 /.99

45

43

ONBEKENDE FEITEN VAN BEKENDE FILMSTE RREN DOOR

OLIVER H"ROY

ollega Van RaaIIe zal hel m'J h op ik niet euvel duiden, dat ik dilmaaJ den titel van zijn artikel nreeks in "Het Wekblad" ge· bruik om onbekend feiten van de beo kende filmarti ten Stan Laurel en Oliver Hardy aan de vergetelheid te ontruk k n \Vanl oole in h tieven vall beo kende filmartisten zijn er nog heel wat onbekende feiten I Laurel en HIlrdy, het tweetaJ wier

C

ERIC WINTER

namen even vast aaneenge m d zIjn aJ die v n Peek en Clopp~lIburg en Van Gend en Loos, ZIjn en paa r pracht· anisten. Avond an avond d o"n zIj duizenden en duizenden men chen brul· len van het lachen, iets wat veel moei lijker is dan iemand tOt tranen toe bey,egen. Als AI Jolson een knaapje in zijn arm n weet de regi eur met hij hlermede de tr a het werk zet. Maar ge n re.,",: .. u:r wereld kan bepalen, p heid het publiek zal alleen Laurcl en" Hardy als hun groole collega Charli den gezonden humor, dien het van ane werelddeelen schIjnt te cieeren Her geweld.ge succc. van dit tweetal is betrekkelijk van recenten datum Drie Jaar geleden verschenen ze voor het eerst gezamenlijk op het wine doek en hadden direct het pleit gewonn"n Cloor hun verschillend uiterltJk, door hun grappig gedra" en v oral dOOf hun eigen humvr, dien zij t ds weer in de meest \·er,ch.lIendc vorm n wl;ten op te di chen. In he: ~ewone leven zIjn L urel en Hardy in het gJ!hecl niet grappig. men zou hen voor zakenmens hen kUil nen verslijten. Steeds spreken 1 mer uken, dat wil zeggen: over nIeuwe films . De geschiedent~ van de film maakt meld lOg vlln teer vele komi~ he teams,

humor rit in de gebaren en mimiek, waarbij thans ook het gesproken woord gekomcn is. Laurel, de magere, heeft hct gezicht van ~en ernstig liIosoof. Hij is steeds de lijdende partij, de man, die het vuile werk moet opknappen. Hardy, de dikzalc, is de mJ 1ige, zich innerlijk steeds kwaadmakende mensch, d,e hope· looze gebarcn maak I om de sloomheid van rijn compagnon. Laurel vertrekt dan zijn gezicht op zoo'n eigenaardige manier, dat men wel lachen moet. Ik wil eerlijk bekennen, dat ik geru!>t iedere week een .LaureI en Hardy.film zou willcn zien. Hoe hcbben Laurel en Hardy elkaar gevonden? Het toeval en ditmaal wel het geluk~c toc\-al heeft hen samen· gebracht. Twtntig jaar geleden maakte de Londensche variété·agent Fred Karno (we plaatsten onlangs een artikel over henl ) een toumée door Amerika. Onder de leden van zijn gezelschap bevond zich -o.a. nlemand minder dan STAN L AUAKL. toen hiJ aan het begin van ziJn filmloopbaan stond. zeer dwaze geschieden i in drie acten, het atelier en deze twee contrasten vol met gehetrnzinnige moorden, geesten bracht Roach op bet idee, ze t:ens en grietelige dingen. Het succes was samen in een film te laten optreden. De eerste film, die zij samen sp el· overal zeer groot; men had slechts één bezwaar : de film was nbg te kort. den, was "Onschuldig Getrouwd"; ze vervulden echter niet de hoofdrollen Daarop beslool Roach om het bij ge· doch waren slechts ondergeschikte bij· legenheid eens met een langere film te probeeren. Maar het scenario moest figuren . Maar ze speelden hun rollen eerst geschreven worden, want het moest zó6 goed, dat het succes van deze film hûn werk was en Roach besloot, speciaal iels voor de "Diklce en de speciale kluchten met hen te vervaarDunne" rijn . Intusschen zou men dan digen . Sedert dien tijd werken ze samen nog maar een tweeacter vervaardigen. Men begon aan een scenario getiteld en tientaJlen filmpjes werden in het "The Rap", doch dit gegeven bleek. R.oach·Studio vervaardi~d, die t!venveel voor uitbreiding vatbaar en inplaats successen blek.en te zIjn. Hun roem van twee werden het zeven acten . Dit steeg snel; ze waren graag geziene gasten op ieder voorprogramma. En scenario bleek dus kauwgum·eigen· seh pen te bezitten De mogelij\cheid dit bleek men ook in Hollywood te bestaat, dat d~ze avondvullende Laurel waardeeren, want toen de talkie hun en Hardy·film binnenkort in ons land intrede deden, bleek hun reputatie on· veranderd. Men besloot een langere zal worden vertoond, en ik. wil u ver· Laure1 en Hardy·film te gaan vervaar· raden, dat ik uiterst nieu gierig ben te zien, boe dit talentvolle tweetal de digen . De eerste daarvan was "The I.aurel and Hardy Murder Case", een zl'ven aclen er afgebracht hebben I

ST"N LAUREL

ma .. r waar chijnlijle is er nog nooit
REGISSEUR H"L ROACH,

Wlen do _

.e ~

.S .... ~

o o

.....

~

~

: ~

-;

~

.s LAUREL EN

IN " THE

ROGUE

HARDY

SONG"

REIST NOOIT PER TREIN, TRAM, AUTOBUS. Per '

• r

• r

46

~.- bij overlijden 10000,- bi} invaliditeit ~.- bij pd. lnveliditeit

RISICO OAA T DIRECT IN

~

Jaarpremie slechts '2.50 ~elko.t.. n r 0.50 DOE HET NUl

Blotto 44

toelcom lo",o' on Hordy to hebben ontdol
Charlie Chaplin Ook een Stanley Jefferson, tegenwoordig meer bekend onder den naam Stan Lau rel , behoorde er toe. Hij viel in het geheel niet op, maar hij werkte als een paard. Dolblij was hij, dat hij het land zijner droomen Am rika zag cn door zijn harde wer· ken bereikte hij, dat hij niet tot de groote groep mislukkelingen ging beo hooren . Hij deed van alles zeUs filmen in rollen, die zoo klein waren, dat men ze nauwelIjks met een ver· grootglas kon vinden! Ontegenzeglijk bracht zijn ex· collega Charlie Chapltn het er beter af. Jn t917 versch en Oliver H.. rdy op h·t beeldvlak. Hij kwam uit Georgia naar Californië m~t het vaste voornemen in de studio's schurken rollen te gaan vervullen. Maar oeh arm, toen regisseur HaJ Roach den goedigen dikzak in het atelier zag staan, barstte hij in lachen uit . En inplaats misdadigerstypen kreeg hij kleine rollen in komische tweeacters, waarin veel met zeep en roomtaarten ge meten werd I Op zekeren dag ston· den Laurel en Hardy naast elkaar in Herfst/Winter 2012/2013

Tableau de la troupo van "Tbe Laurel-tlardy Murder ea-", Oeheel 11Dk3 : Stan Laurel; rechts Ollver tlArdy.

47 't;)

~tan

In februari is het 34 jaar geleden dat St.iJn Laurel in. Santa Monica overleed. Op deze pagina ' s een herdruk van een column lI,if f-F: Thomése.in 1992 publiceerde in herEinc1hovens Dagblad, hier geiUustreerd met pagina' s uit het plakboek van Thijs Ockersen en anderen.

, 0:

t:!"'"

De Dood van de Dunne

.......... -..... ......... ..........

.. _.R

en

•••

1... - - .....

-..zo.

-t

,.............. ........... ..............."'. .....t . . .

..... - . t t

.................... -..... ,.... ...... . .

. . .......

na.

. . . . . . . . . . . . . .11

- - ........ LanreI en IIUQ _ . . . . . . . . . In . . . . . . . I

wUien V_-_ .. "1"'_'" __ . . . . . . . _b_taa ... ......

:~~_.......r

P. .

.

I d

over e en . I I

ANTA l\10NICA, woensdar, (j\)':). ' _ tan Laurel, lid van bet beroemde fUmduo Laurel en Hardy, Is dinadar In zijn huls In anta l\1onlca (V ) aan I een hartkwaloverleden. Hij Is 74 Jaar reworden .

fllaluc, colllrclgncnlc cl ntlûc d'Ouo..- H"rdll, S,,", LAurd I"lcle flgurc dc HllfOIl triomp""ne. allll"", ..1 ü, m~dI.. cU 1"0Iog!q\IC

,

.

tY~ f&d~~ 1 ist tot N ft Z-N •• h rt eh te n d te n I

Santa Monlea. Im Alter ,. Jahren ut von In sel\callt

I

nem om schen H~:1\ in Santa Monlca der aus Dutzenden ;:tl=- ~ kannte Komlker Stan Laurel an Henschwlche geatornen. Zusammen mlt den schon vor J8hren gestorbenen Schwerce-

Ston Lourel

=_

fiJ

~~:d::n~, (~ ~ .~hs~ SANTA

Leurel overleed in de flat waar hij. sinds hij zijn beroerte kreeg. de tijd doorbracht met het beantwoorden van' ranmall en tv-kijken. Hij heeft met Hardy 300 tIlms gemaakt. In de jaren dertig waren zij de slapsUckkonlnl[en' van HoUywood. Laurel's ware naam was Arthur I Stanley JeHcrson. Hij werd op 16 juni e 1890 to Ulveston In Engeland I[cboren. Zijn ouders waren toneelspelers en hij bracht een lrI'oot gedeelle vanl zijn kinderjaren door In korters. kleed-! kamers, stations en SChouwburgen.; Toen hij 17 jaar oud was trad hij loc:

....

2 .,

~esto .

25 FEE

d:. ,!o~~~f:~~;.,u

46

~

N~\' ~ \: ~ N ~

CL hij

enig Lal d eh'

~ (S

k

:nt~~kl

_ff!o.~ '\t:... ~

.,~'i-

c:»

./

~~~'fr

"'O~

~..... tl ~ .c:»~~

Sen net!, ~ ~...."~ '~" '0~ f' miekcn u. 1\ ~ .....:'::~~ maakte. La. .N"'~~~ ~ tJ in en verma ......_ ..~-..J>. ._," ~ l imitatie van ~,.,;.,~t!> .. ..In 1924 onh ~ ".. Oliver Hardy. .~ /!,18n werken en ~..Jol> '..Arll.ms. In 19.~5 ma. ~' ~~

Am " Lood,. C~.." ... · ~,,,mf"~'"k.:::,. ~ "?..... ~

MONICA, 24. F bruar und lelt Jahruhnlit Dv weltberQhmla eDgu.dle KoHol1ywood-Garde It mlk..- Stu lAural bt In Santa Moschon vor 1A~ mee """forllie) Im Alter VOD 7 >ch,._._l1 I~ _ ...... ._ul....... ~. ..... .. I Jahren nadI "Dem Herunfall g atorbeD.. Zuaammen mlt ,aiD 0/~ ~ woblbelelblell Partner OUver H dy bUdele er dal Komllterpa .Dldr: und Doof' •• Oldr:· H.rdy adlOD vor elnlgeD Jahren g t ben. Der Caaundheltn:USlaDd v . DooI· IAllral war 1811 uhD J

48

I

Laurel kree, tien Jaar ,eleden een . beroerte. nij heelt daarna (l'otendeels t l n a f z onderln, releerd. Ollver n ar- I t dy was In 1957 restorven.

-::'-;'':;"'''iu....""~:rél Paar .Dlclt und Doof

De filmacteur tan Laurel, die bekendbeid bad over de bele als partner van Ollver ,I teren op H-J"I,e leeftijd Monlea (Californië ) aan de van een bartaanni OV.lrlt~de:n . die En,ebman van reboorte al tien Jaar slek. Zijn partner stierf acht Jaar ,deden. Stan Laurel wa ' I I al. Ar h ,er Jun. t ur Sta" In versiOn ,elv "nhet' een' • ~ .

1IIIIIIIm1llll.

Dl·ek T(

l

~è1- -:1>1.. ~

= n k l"":~d'I·lnli. . ~3~ r~n y ~ ~~;,::;. wee •

____I

r.Jaure1s

1955 w j artaanval. 'y,s ~ ltmaal ,el . ~ driemaal m, ~ n tweemaal ~ l':J1 I" res IUiena. ' Y.-W HOLL tP"~ d. be~:';:)D, 28 febr. fUPI) _I. R .~ de FO"'1 IA';:'~ ci~IAUrel ••/~J. In HoUywOOd Hllà - .... ol tbe B ~ deo~knde wtspreli ~ Dfclt: ·111 ~ I . )~S5 ~ D7k s~':.,!?Yke, ner van de ..Dldt , ~,!~waln d.er.I ... ·e~l!." van J~

t an ~

tc .

.

1" "k cl naar

(hl _ ;;

Ft

Blotto 44

Bfollo #26

..IM-

..aJeea

Ral ......

............... ............ .. ~.,.

'

. . . . . . . . . -1Inpn . . . . . . . - - - ................... -nn ......

Het 1IC:ter'e... zat Slan LllUrel ~~~ .Artbur Slanley Jeffenon op UI juni • de EnceJle plaats Ulventon) in Me bloed. Zijn ouden WIInn aan bet tobiel ftrbonden @I\ een ,root deel van zijn II-.d bncht hij in theeten door. Toen lil I' Jaar wu trad hij op al. vervan,er lnD OlarJle Chaplln In Fred Kamo'. Co...., Company" In Londen. In 1910 ~isde bij met dit ,ezebchap op een veeboot New Vork. Het duurde lan, voordat de periode van roem voor LaLll'eI aanlink. Chaplln blHl de ,evtenle man van het ....lJcbap en Stan, noe altijd plaata" " '. .~r. wachtt~ op zijn kans, die bij IIt .-ellcltap nooit kwam. 1'tImproduCftlt lIack

CI!aPUn en maalde van

s.onett OIItdekte ~

_

ftn

de

komlekea In de tI1m1renId. SlItn ~ lina d~ vartitéweftld In en ver'ftBaIIte zijn publiek met een fmillttie van Cbaplln. In 1824 ontmoette LaLll'eI

e dikke Ollver Hardy. ZIJ belloten 18. te ,aan werken @I\ maakten _ _ ,w.eJaonderd films. ZIJ plachten te zea-n: ~ overwinnen _. ae-:beldln zijn --.ena." Voordat de dood Hardy van Laurel KlMldde ontatondm er echter moeilijtbeden tu.ftl de tww ncteun. _ iMItt door hun ech~ wie bun hech9l1....,......p een doorn In bet oot __ 2'Gm Bardy In 185'7. op ea-jarte~ leeftijd lMd, kon Slan LaLll'eI niet over zijn hMokomen. 1855 maakte het duo lIOII een trlomkt.> tournee door Europe. In die tijd de AIDerikaanae lielev\àe de ~ .... In de be~ Toen zlaII: wwd trok bij aleh teI'q In !'tIoatea. Ifjj leed aan reuma en hij ~1reI!..tli'nL In 1116 werd h1j1Wb'Of_ hartaanval. S'" Laum Is In totaJ .!mul In het tuaw.lQk tetnden. zijn . . . . «*de een : ,.HJJ 11 wermaar hij beeft Del!

r..-.a

Het eerste krantebericht dat ik in mijn leven las, was, naar ik mij herinner, de dood tijding van tan Laurel. ooit heeft het lezen van e n krant meer zo'n chok t weeg gebracht als toen. Het begon al met de foto: een gerimpeld g zicht als n uitgedroogd appeltje dat te lang op de fruitschaal he ft gelegen. Inderdaad bespeurde ik. na h tonderschrift g lez n te hebben. in dat gezicht, nu ik goed keek ... in dat gezicht al een afgedragen r genja die iemand heeft laten hangen. ~ peurde ik met veel moeite iets ~wt op tan Laurel leek. Maar wat was hij oud! Ik begr ep het niet. Op mijn veIjaardag had mijn vad~r ons nog op een 'J gehuurde projeétor, ' middag met de gordijnen dicht, een heleboel Dikke-en-Dunne-filmpje voorgetoverd. Ik 'beg;.eep niet hoe de dunn ineen zo oud had kunnen worden, 'LO verschrikkelijk oud dat hij' r;: nu blijkbaar aan J~ doodgegaan wà . Er was niemand thuis. Ik was helemaal alleen met dit verpletterend nieuws. En op die dag werd-ik weet het zeker-het kwade zwarte ap van de melancholie in mijn borst gezaaid, het gevoel van te weinig en te kort, van helaa en voorgoed voorbij. Zo verw > ik het toen nog niet. Ik dacht aan de Dikke. die nu va t en zek r ·.' Onhandig aan zijn te kot:~!'! trQpdasje stond te frumm ,l&n. .~ - 00 - 0 - oh!, terWijlr d ~p unne op zijn sterfbed lag. k vond het helemaal geen scène voor hen , de Dunne dood en de Dikke zielig er1l8l\ t i,k zou )Villen dat de Dikke op _ver rouwd wijze zou ontploffen 'Van woede en dat de Dunne dan ulJjl: op zijn kruin zou krabben. ten teken dat hij weer eens ie dom had gedaan. Maar

de Dunn bleef dood èn de Dikke leek mij heel, heel, heel erg all n. Ik las verder. ongeduldig, want ik wilde w ten wat Oliver Hardy ervan vond, dat hij nu alleen was. Wat moest hij in zijn eentje? Hij had weli waar een Yrouw"-dat had ik in een van de filmpje gezien-maar dat wa zo'n gemeen kr ng, dat ze hem het hui had uit g jaagd. En die chele die er ook vaak bij wa ,joeg hem ook altijd weg. Misschien moest ik mijnheer Hardy maar een brief schrijven dat hij gerust bij ons kon komen wonen nu hij niemand meer had . Geheel in be lag genomen door dergelijk ov rpeinzingen la ik bijna heen over d laatste alinea . Maar toen die tot mij doordrong, kr eg ik de all rgrootste schok: Oliver Hardy bleek al jár n dood te zijn. Dit loeg mij met verbijstering. Op mijn verjaardag had ik hem nog gezien. in het chokkerige toverlicht in onze verduisterde huiskamer. Ik had geschaterd ... om een dode. En erger nog, ik rekende het nel uit: op alle filmpje die ik van hen had gezien, was hij al dood geweest. Op mijn volgende verjaardag gingen we naar Louis de Funès, die toen nog leefde, en het heeft jaren g duurd eer ik weer een filmpje van Laurel & Hardy wilde zien. Heel lang i dat een zeer weemoedige ervaring gebleven. Pa nu. nu alle grot komieken dood zijn en ik weet dat humor eft melancholi onlosmakelijk met elkaar verbond n zijn, kan ik w e r luidop lachen om hun virtuoze mislukkingen . Vorig jaar werd het eeuwfee t van tan Laurel gevierd, dit jaar dat van Oliver Hardy. Dit is gepa t, want z zijn eens ge torven, maar I ven nu voor altijd en voorgoed.

J,

Herfst/Winter 2012/2013

\\'inlcf' /99 /99

49

7

Ze zij n meer dan een .. met elkaar get rouwd, want de legendari che 'Dunne'had zozijnnukken. Toch bewaart Ruth Laurel om ergetelijke herinneri ngen aan haar man, Ze komen straks in boekvorm uit, maar ' tory laat u aha t voorproeven.

J}

n Ik Stan voor de eerste keer ontmoette, ging Ik meteen voor hem door de km n. ZI)n hemelsblauwe og n hypnotlseerd n me al hel ware. Ik w volledIg In zl)n ban." Ruth Laurel, d vrouw dIe n groot deel van haar leven lJlet de grote CIImkomlek Slan Laurel h ft doorg bracht, hennnert ZIch dIe ontmoeting als de dag van gIsteren. .Ik was In 1932 fotomodel en werkte In een modezaak In HolIywood. T rwijl Ik een klant hIelp, kwam hIj binnen. I lij WIlde een stropdas hebben. Een half uur lang hebben we de hele zaak doorgezocht om de juiste kleur te Vind n. UIt Indehjk kocht hIJ er meteen maar VIer adat hIJ had afgerekend keek hIJ me aan en zeI: .Vandaag h b Ik weInIg lijd. Als Ik de volgende keer terug kom, neem Ik je mee naar miJn hUIS. Dat werken in zo'n winkel IS mels voor een meisJe als JIJ." Ik verwachte met dat hIj nog

r

terug zou komen, maar drie weken laler stond hiJ weer vOOr nuln neus. H I) had, zonder dat Ik het WIst de papIeren voor een huwelijk al in orde gemaakt. Ik stond werkehjk perplex. Een we-ck later woren we getrouwd .~ Dát IS nu Stan Laurel ten voeten UIL ImpulSIef en recht op zIjn doel afgaand. Tijdens tory's gesprek met Ruth dartelen tw gItzwarte katten door het hUIS. Ze heten, hoe kan het ook ander, Laurel en Hardy. In haar prachtige hUIS In J1ollywood leert ze geheel teruggetl'okk n van de bUItenwereld alleen met haar twee kott.. n Bezoekers word n zelden toegelat.. n, daar heeft ze het veel te druk voor Ze IS namelijk betig haar hcnnnenng n an haar veelbewogen leven met Stan Laurel, op -chrIrt te stellen. Haar man berf in 1956, Oll\'er lI ardy twee jaar later. .slan IS altIjd n moeIlijk mens geweest. Erg aan bUIen onderhevIg Onze eerste scheIding - want we zijn drie keer getrouwd en twee keer gescheld n - heert hij geheel tegen ml)n WIl doorgeduwd. liet was op kerstavond. Ik weet het nog goed. HIJ was ontz t-

50

lend kwaad, omdat hl) geen mOOI cadeau voor mIJ had kunnen vind n. Ik had lies wat ml)n hartj begeerde, maar hIj WIlde met all geweld met lets orlganeels aankomen. Toen hl) dat met kon VInden, WIlde hIj mIJ ook met meer ..ien D,ezelfde avond nog belde hIJ zIJn advocaat om de echtscheIding te regelen. \Vat Ik ook zeI om hem leg n te houden. Het hIelp allemaal mel Hij dulde g n tegenspraak. Het was voor miJ verschrikkelijk moeilIjk hel hem naar d Zin te maken.Oe \'J'OCger zo beeldschone Ruth kIjkt peInzend voor zIch UIt. Ze I nog steeds vervuld van all s wat met haar gestorven echtgenoot te maken heeCt. .Toch IS hIJ altIjd erg goed voor me geweest; velVolgt ze zuchtend . • Ik kon alles krIjgen wat Ik hebben wtlde Briljanten ringen, bontJassen, mets was te veel. HIJ wa. een goed men .. Hoewel hIJ naast dIkke partner Ohver lI ardy alll)d .de domme" peelde, wa hl) verre van dom Ihj beda ht nIet alleen de meeste grappen, maar had ook regIe en produktIe van hun vele Cllms In handen. Daarnaa t wa hij een vernuCtlg UItVInder. . We hadden zestien kamer, ,'Ier baden en steeds de laatste techmsche nufjes. lan was gek op meuwe "IndIngen doen In onze bndkam 'rs ging alles automatisch. 11 t meest trots wa' hIJ op n bIjzondere 11· chaamsdouche, dIe je van alle kanten kon besproeIen.' ...-"'ilun en tk zijn twee mual gescheIden Toch had Ik alujd het gevoel dat hIJ van me hIeld en m no(hg had. Daarom kwam hIj ook steeds bIj me terug. HIJ was trle t toen hl) met bIj me was en k k dIkWIjls veel te dIep In het glaaSje, terwIjl hIJ dnders nOOIt een druppel dronk: Dat .de dIkke en de dunne" ook na hun dood nog altijd lauweren oogsten. Vindt Ruth heel begrl)pehjk . •Tot aBn het einde d r lilden zullen de mensen 0\1>< de hele wereld bh)ven lachen om lan en Oh ver. H\Vat Zl) gedaan hebben IS grandloo . Ze zIJn gewoon een begrip geworden: •

Blotto 44

t7

MARI{TBERICHTEN

Boe/~en

P 'lJor

Verteerbaar Willie Mclntyre heeft voor het boek dat hij wilde maken een nieuwe formule ontdekt. De 'Laurel & Hardy Digest' is een compilatie van korte alinea's, netjes tussen het kleurrijke omslag verpakt in 38 categorieën. AI deze kleine, makkelijk te verteren beetjes geven samen een rijkdom aan informatie over le\'en en werk van de komieken. Meningen, invloeden, trivia, tournees, het fanwezen: alles komt aan bod, 'from soup to nuts' De auteur denkt meer aan een vloeibare versnapering; de ondertiel van het boek luidt: 'A cocktail of lore, love and hisses'

Willie Melntyre: 'The Laurel & Hardy Digest' (1998, W.Melntyre, 39 Banhouse Avenue, Largs, Ayrshire, Scotland, KA30 9PF). ISDN 0 95329580 X, 192 pages. Prijs: E12.99 .

Van A tot Z

ieuwelingen in de wereld van Stan en Ollie zullen dit boek waarschijnlijk even fascinerend vinden als gevorderde studenten, die dachten alles al te weten. Het boek is gedrukt op een mooie kwaliteit papier waardoor de vele illustraties tussen de tekst goed tot hun recht komen. Willie Mclntyre is de hoofdredacteur en uitgever van het (aanbevolen) Schotse L&Hkwartaalblad 'The Bowler Desert' Herfst/Winter 2012/2013

\\'inle,. 199 '/99

Gelukkig is er nu ook een Laurel & Hardy Alfabet, met heel veel plaatjes en op rijm! eem de 'A' Die staat Agility, Alum en ook voor Agnes: 'Stan was laathe ta dan a dress/ as Agnes... in Anather Fine Mess. ' 'Z' staat onder meer voor Zzzzzd's: 'Stan and Ol/ie qften rested their heads/ On an add assartment Q/ n'ckety beds./Sleep was elusive - the reasan perhaps,/The tendency Jar the beds ta col/apse. ' Een boekje om af en toe in te bladeren en ideaal om cadeau te geven aan een fan. Geniet en op A-4 formaat. De maker is de Brit Tony Bagley, die het alfabet heeft opgedragen aan de Sons of the Desert.

C

Chase De langverwachte biografie van Charley Chase is eindelijk beschikbaar. De titel van het boek is 'SmiIe When the Raindrops Fall', wat ook de titel is van de song die Charley zingt onder de openingscredits van Whispen'ng Whaopee (1930). Het nummer werd later in verscheidene andere Hal Roach comedies werd gebruikt, o.a. in Busy Badies. Daarmee is het boek meteen getypeerd. Charley Chase is de hoofdpersoon, maar daarnaast komen we \'eel te weten over de gang van zaken in de studio van Hal Roach in die vruchtbare jaren dertig, met af en toe zijsprongetjes naar Laurel en Hardy Voor hen die Chase beschouwen als een ondergewaardeerde filmkomiek en filmmaker is dit het boek waar ze op hebben gewacht! Het is alleen jammer dat het zo duur is. Wij hebben er 82 gulden voor betaald! Brian Anthony en Andy Edmonds: "Smile When the Raindrops Fall'. Uitgever: The Scareerow Press, Ine. , 4720 Boston Way, Lanham, Maryland 20706, U.S.A .. ISBN : 0 -8108-3377-8 . 255 pagina's , geill.

Tony Bagley (tekst en illustraties): 'The Laurel & Hardy IlIustrated Alphabet ' . Printed by Sadler Pring. E-mail: [email protected]. Prijs: E7,50. 51

Hoe heet die ... ? In Engeland is in particulier beheer een boek verschenen dat de lezer moet helpen bij het identificeren van films waarvan hij bepaalde scènes heeft onthouden maar de titel hem is ontschoten. Vandaar de titel van het boek: "What was the film when ... ?" -" \\ hal

\\a~

Thl' Film \\ Iwn .... ·? ..

De schrijver is Mark Potts. Hij zegt geen enkele aanspraak te willen maken op originaliteit. Zijn doel was een naslagwerk om scènes terug te kunnen vinden. Dat blijft toch nog een heel karwei. Voorin het boek staat een lijst met alle films, alle met een samenvatting van de plot in een of twee zinnen. Deze index verwijst naar een gedetailleerde synopsis. Op die manier blijft het toch lang zoeken voor de gezochte scène is gevonden.

gezichtspunt eens zijn. In een veelzeggende alinea, over de 'realistische' wereld die in deze films wordt afgeschilderd, zegt hij: 'In plaats van domme maar sympathieke onnozelaars, verschijnen zij [Laurel en Hardy] als onbenullige idioten die altijd eindigen als slachtoffers van de 'slimmere' personages. [... ] De gedragingen van Stan en OUie vielen niet zo uit de toon in de kluchten van Hal Roach, die vol zaten met karikaturale, overdreven personages in een lichtelijk absurde wereld' Hoewel hij de films uit de oorlogsjaren niet tot elke prijs verdedigt, vindt de auteur dat ze een nadere studie waard zijn. Vergelijking met de veelgeprezen comedies uit de jaren twintig en dertig is volgens hem 'een appels-en-peren oefening' omdat de ftlms uit de veertiger jaren onder andere omstandigheden zijn geproduceerd, uitgebracht en geconsumeerd. (De meeste lezers zullen verrast zijn te vernemen, dat deze films over het algemeen heel succesvol waren aan de kassa.) Het resultaat van deze nadere studie is een intelligent, inzichtelijk en goed geschreven boek, dat zeker een leemte in de literatuur over Laurel en Hardy opvult. Een hoofdstuk over de compilatiefilms van Youngson en de re-issues van de oudere L&H-films na de oorlog, is een welkome bonus.

'What Was The Film When ... 7', door Mark Potts. Paperback met ringband. ISBN 0-9528760 0 O. Prijs t:6,99, inbegrepen een donatie voor het Laurel $ Hardy Statue Fund.

Fabulous Forties? De films uit de jaren veertig tellen volgens de meeste fans niet echt mee als Laurel & Hardy films. Je moet ze eerder zien als MGM- of Fox-films met Laurel en Hardy in de belangrijkste rollen. Auteur Scott MacGillivray zal het waarschijnlijk met dit 52

50

SCOTl

Scolt MacCillivray: 'Laurel " Hardy. From the Forties Forward' (Vestal Press, 4720 Boston Way, Lanham, Maryland 20706, USA). With a roreword by Sten Allen. 223 pages. Prijs: $19.95.

CD-Audio Capriccio 'Iedere keer kan ik mij weer buikpijn lachen om de films van Laurel en Hardy,' zegt de jonge (16) violist en componist Marijn Simons. Hij componeerde drie jaar geleden een stuk dat hij als een eerbetoon aan de jongens heeft bedoeld. 'carpriccio for Stan and Ollie, opus I I' is geschreven voor viool en piano. Het wordt op deze plaat uitgevoerd door de componist zelf op de viool en Jet Janssen op de piano. Vorig jaar heeft ~

Simons ook een orkestversie gemaakt voor blazers en slagwerk. In die vorm werd 'capriccio' voor het eerst uitgevoerd op 16 maart 1997 in het Amsterdamse Concertgebouw. Het is vitale, opgewekte, buitelende muziek, modern en volstrekt origineel: verwacht geen nostalgische klanken of citaten uit de bekende melodietjes in de films. Een uitzondering is het laatste deel, waarin Simons jongleert met het Koekoekthema. Aan het slot wordt het zelfs even 'gewoon' gespeeld. De ondertitel van het eerste deel is 'Stan & Ollie' 'Welk instrument hier Stan of Ollie is laat ik aan de fantasie van de luisteraar over', schrijft de componist in het CD-boekje. 'Blotto' houdt het op de viool voor Stan. Het tweede deel heet 'Tempo di marcia' Blotto 44

B/ol/CI #26

en is gebaseerd op BOnllie Seotland geschreven door Stan. De show (Stan loopt uit de maat). Voor 'Seren- draagt van begin tot eind het stempel ade' werd de componist geïnspireerd van de schrijvers van 20th Century door Swiss Miss. De piano krijgt de Fox. De jongens ontmoeten een serie rol van Stans tuba, Ollie is de zange- komische stereotypen uit de jaren rige viool. Zouden we ons dan toch veertig, te beginnen met Mr. Slater, vergist hebben? een bombastisch Mr. Mooney type. Het stuk duurt ongeveer een kwar- Als Slater aan een opgewonden tiratier. Verder staan op de CD compo- de begint en de jongens uitscheldt sties van Ravel, Stravinsky en Daan voor you nineompoops, you stupld Manneke, leermeester van Marijn b/underheads, you Idiotie, you ... Simons aan het Conservatorium in you .. .J', vult Stan behulpzaam aan 'morons , Au. Amsterdam. De hele show is een spel der vergissMarijn simons: 'capriccio for ingen, gebaseerd op verbale misverStan & Ollie '. Erasmus Muziek- standen. Typisch is deze woordenproducties. Postbus 25220, 3001 wisseling als de jongens voor het HE Rotterdam, 1998. Totale eerst aankomen in de schuilplaats speelduur 52 ' 49. Prijs: J 34,95. van de gansters:

Radio Show Zoals elders in dit nummer vermeld, is de Amerikaanse radioshow 'Mr. Slater's Poultry Marker na veel geheimzinnig gedoe sinds enkele maanden aan de openbaarheid prijs gegeven. Hieronder volgt een bespreking van dit hoorspel, van de hand van Chris Seguin, oorspronkelijk in het engels verschenen in Another Fine Message, nieuwsbrief van de Windsor, Ontario Tent in canada. "Het uitgangspunt van de serie is niet slecht: iedere week krijgen Stan en Ollie een nieuw baantje. Maar de plot van de enige aflevering die ooit opgenomen is, 'Mr. Slater's Poultry Market' , is puur Abbott & Costello. Het baantje van Stan en Ollie bij Mr. Slater houdt in dat ze kippen moeten slachten en rondbrengen. Als ze op het verkeerde adres aankomen, denkt een stel gangsters dat ze de twee anonieme huurmoordenaars zijn, die worden verwacht (en die alleen herkenbaar zouden zijn aan hun zwarte bolhoeden). De jongens worden opgepakt bij een razzia van de politie. Ze worden meedogenloos gegrild door de smerissen die tot razernij worden gedreven door de naieve stupiditeit van het duo. In tegenstelling tot het enige andere radio-optreden dat beschikbaar is, 'The Wedding ight', is 'Mr. Slater's Poultr)' Marker duidelijk niet \\'inlel' 199 /99

Herfst/Winter 2012/2013

Gangster # I: 'Ya meanya kil/ed that boid a/ready?'

Stan: 'Sure, about an hour ago' Gangster #2: 'Doyou kil/ 'em with a regu/ar4S rod?' Ollie: 'Oh no sir, on this one we used a standard /4 ineh buteher knjfe. '

Later, in de cel, heeft de politie net zoveel moeite om de onderste steen boven te krijgen. Als de jongen verteld wordt dat ze moeten 'praten', gaan ze overleggen waarover ze zullen praten. Als gezegd wordt dat ze moeten 'zingen' ('to sing' is bargoens voor 'bekennen'-red.) heffen ze het lied 'Mairsy Doats' aan- een grap die ontleend is aan A -Haunting We Wil/Go.

De jongens zijn hier helemaal op de FoxlMGM-toer. Ze zijn veel dommer dan nodig, bijvoorbeeld als ze hun gevangeniscel behandelen als een luxe hotel waar ze room service willen en een extra sleutel. Het grote verschil is hier dat Stan en Babe (en het publiek) tijdens de opnamesessie een hoop lol schijnen te hebben. Als Stan de mist in gaat met zijn tekst reageert het publiek en Stan doet improviserend een speelse poging om zich eruit te redden. Even daarvoor weidt hij uit over zijn tekst en maakt daarmee Babe aan het lachen. En zijn versie van 'Mairsy Doats' is een giller.

Door hun enthousiasme om van een slap script nog iets te maken, wordt de show waarachtig nog leuk om naar te luisteren. Hoewel het jammer is dat deze 'ontdekking' geen vergeten klassieker aan het licht heeft gebracht, kan 'Mr. Slater's Poultry Marker worden beschouwd als een intrigerende en heel verdienstelijke curiositeit. De show eindigt met een werkloos duo en een aankondiging van de omroeper: 'Vlak tegenover ligt de zaak van loodgieter Morton. Ik vraag me af, of ze daar een baantje kunnen krijgen.' De enige echte teleurstelling is, dat we dat nooit te weten zullen komen." Een cd of van de 'Laurel & Hardy Radio Show ', samen met 'The wedding Night' is o.a. te verkijgen via het Internet. van Jerry Haendiges 'Old Time Radio ' website: hup:// www.OTRSite.com

Groepsbestellingen Voor drie boeken is een groepsbestelUng mogelijk, 1. Erom the Forties Forward. Paperback: J 40,90 Hardcover: J 46 ,beide incl. verzendkosten. 2 . The L&H Digest 139.- excl. verzendkosten binnen Nederland. 3. The L&H lIIustrated Alfabeth 123,- excl. verzendkosten binnen Nederland

Stuur vóór 5 januari een briefkaart met gewenste boek(en) naar Laurel en Hardy Fonds, Postbus 870, 1200 AW Hilversum. Vermeld ook uw telefoonnummer. Het kan enkele maanden duren voor u de boeken toegestuurd krijgt.

3\

53

Verantwoording giften 'L&H Slatue Appeal fOI~ Ulvel~8ton' E.v.W. te R.: f 100.-; W.R. te H.: f. 30.-; I.v.O. te L.: f 100.-; G.I.B.te 0.: f. 7.-; F.S.te .: f25.-; R.G.H.R.te C.: f. 7.-; B.\·.T. te Z-S: f 100.-; W.A.W. te U.: f. 12.-; A.F.B. te A.: f 6.-; B.G.B. te Z.: f. 7,-; Lucky Dog Tent. R'dam: f 37,-; ).R. te S.: f. 7,-; F.).A. te A.: f 25,-; E.B. te ·s-G.: f. 12.-; A.R. te H.: f 10,-; A.G.H. de R.te ·s-G.: f. 7,-; G.R. te K.: f 10.-; F.A. te A.: f. 7,-; A.).K. te H.: f200,-; R.H. te W.: f. 7,-; Veiling Perfect DayTent: f 3000.-; G.G. te V.: f. 7.-; H.M. te G.: f 25,-; M.M.).K. te ·s-H.: f. 7.-; I.A.I. van H. te 0.: f25.-; R.B. te W.: f. 7.-; I.P.A.te E-B: f 100.-; A.R.M. te 0.: f. 7.-; P.P te R.: f. 12.-;

.I.G.P.M. te V.:

f. 7,-; I.G.B. te's G: f. 100,-; R.v.E. te A.: f. 7,-; C.P.W. te A.: f. 50,-; P.L. te 'S G: f. 7,-; C. . te W.: f. 7.-; C.H . . P. . te A.: f. 12,-; E.G.). te W.: f. 7,-; I., . te A.: f. 37,-; '.G. Ir. te U.: f. 7,-; R.P.T. te A.: f. 7,-; R.I.H.M. te A.: f. 7,-; R.K. te A.: f. 12.-; R.P.G.te A.: f. 7.-; I.H.G. te E.: f. 7.-; C.I.L.te A.: f. 10,-; I.V. te .: f. 12.-; M.M. v. S. te Z.: f. 7.-; T.S. te R.: f. 7.-; R.L.). te 'sH.: f. 7.-; A.s. te B.o.Z: f 7,-; W. . L.K. te A.: f. 7.-; A.R. te I.: f 12.-; H.M.H. te E.: f. 7.-; R.V.F. te ·s-G.: f 7.-; F.W.).S. te Z.: f. 7.-; P.R.C. de B. te Z.: f 7.-; H.I.W. te L.: f. 7.-; W.R. te W.: f. 7,-; R.C.P.T. te A.: f. 7.-; I.I.T.I.R. te K.: f. 7.-; E.B.H. te 0.: f. 50.-; E.I.K. te H.: f. 7,-; M.H.L.R. te R.: f. 7,-; R. . I.G. te P.: f. 7,-; R.).M.te G.: f. 7.-; G.W.Y.K.te B.: f. 12.-; ).P.V te V.: f. 7,-

; T.s.te A.: f. 7,-; G.A. te Z.: f. 12,-; L.P.F.v.d.V. te d.B.: f. 7.-; A.). S. te A.: f. 12.-; F. \·.d. H. te A.: f. 7.-; T.R.D. te A.: f.25,-; I.O. te S.: f. 7.-; A.K. te H.: f. 25.-; HAB. te 0.: f. 32.-; E.V te Z.: f. 25,-; R.).d.G. te ·s-G.: f. 7.-; H.R. te A.: f. 7,-; KB. te S.: f. 12.-; I.A.W.E. te ·s-G.: f. 7,-; I.W.H. te R.: f. 7.-; M.P te 0.: f. 7,-; A.A.V te ·s-G.: f. 12,-; E.M.D. te Z.: f. 7.-; P.S. te ·s-G.: f. 7,-; I.H\'.S. te H.: f. 7,-; H.M. te A.: f. 7.-; O.W.F. d.W. te V.: f. 7.-; .W. 1. te ·s-G.: f. 7.24; ).V. te C aJd Ij.: f. 7.-; M.H . . L. te A.: f. 7,-; W.).H. te C aJd 1): f. 100,- ; H.).P te G.: f. 7.-; E.P. te

R.L. te B,e.R,: f. 7,-; q.G. te W.: f. 7,-; G.\'.d.H. te G.: f. 7,-; L.F.S. te R.: f. 7,-; A.F.M.I. te H.: f. 7,-; G.Th.M. te R.: f. 7,-;

).H. te E.: f. 12,-; ).\'.0. te H.: f. 7,-; E.S, te Z,: f. 12,-; H. . A.W. te S.: f. 7,-; B.).V. te Z.: f. 12,-; G.G. te S.: f. 7,-; R.d.S. te H.: f. 12,-; 1.\'.d.V. te R.: f. 7,-; E.B, te 0,: f. 12.-; E.C.M,S. te T.: f. 7,-; R.d,B. te .: f. 12,-; R.H.F. te 0.: f. 7,-; M.s. te B.: f. 12,-; A.M. te 0.: f. 7,-; l.v.B. te M.: f. 12,-; q.P te H.: f. 7,-; H.W. te s-H.: f. 37,-; M.D. \'. B. te O.G.: f. 7,-; M.P. te .: f. 37,-; A.R.S. te P.: f. 7,-: A.W.S. te K.: f. 50.-; L.K, te .d.B.: f. 7,-; M.\'.O. te L.: f. 50.-; I.V te 0.: f. 10,-; Th. V.d. S. te Z.: f. 100,-; L.).S. te B.: f. 7,-; M. d. ). te 0.: f. 62,-; .B. te A.: f. 7,-; H.B. te 0.: f. 100.-; E.F.S. te 0.: f. 7,-; ).U'.L. te A.: f. 12,-; CAB. te 0.: f. 7,-; l.S. te A.: f. 7,-; E.R,C,I,S, te A.: f, 7,-; L.L. te U.: f. 7.-; L. en V.A. te E.: f. 7,-; I.W.M.C.H. te R.: f. 7,-; A.G.A.B. te 0.: f. 7,-; C. de V te D.-R,: f, 7,-; I,W,\'.d.B. te

lOet onz

lot rij

ZO DER nieten

.: f. 7,-; ),),M. V.d. S. te U.: f. 7,-; R.M. te G.: f. 7.-; M.B. te Den H.: f. 7,-; G. \'an K, te S.: f. 7,-: V.I.M.R. te E.: f. 7.-; R.S. te A.: f. 7,-; H.S. te T.: f. 7.-; A.T.A.B. te 1.: f. 7,-; ).W. de H. te L.: f. 7,-: S.T.T. te G.: f. 7.-; ).M. te W.: f. 7,-; R.L.M,), van H. te

W.: f. 7,-; I.W.C. .S. te M.: f. 7,-; A.T.I.\'.d.B. te E.: f. 7.-; M.G.H.T. te H.: f. 7,-; C.D. te 0.: f. 7,-; ).V te A.: f. 7,-; ).S. te M.: f. 7.-; R.S. te H.: f. 7,-; A.C. . te 0.: f. 7,-; A.W. de I. te .: f. 7,-; A. Th.A. te E.: f. 7,-; L.H.F.G. te H. ( H): f. 7,-; P.Z. te G.: f. 7,-; W.E. te A.: f. 7,-; F.G.M. te A.: f. 7,-; W.M.K. te L.: f. 12,-; K.E.B. te A.: f. 38,-; A.I. de V te A.: f. 12,-; S.R. te G.: f, 12,-; M. de K. te 0.: f. 10,-; P.C.B. te T.: f. 12.-; G.H.B. te L.: f. 12.-; WAM. te M.: f. 12,-; A.).H. de G. te .: f. 25,-; H.H,),V. te A.: f. 37,-; ).H. de H. te R.: f. 37,-; A.M.).S. te 's-G.: f. 7,-;

I.FA te A.: f. 7,-; S.E.\'. D. te E.a.Z.: f. 7,-; L.E.A. te L. H: f, 22,-; l,d.B. te R,: f. 7,-; G,S. te A.: f. 45,-; A.\'. K. te W.: f. 7.-; q.V.-\'.d.E. te E.: f. 7.-; ).d.M. te B.o.Z.: f. 7,-; M.L.W. te Z.: f. 7,-; E.W.).B. te A.: f. 7,-; C.B. te E.: f. 7.-; W.).P te T.: f. 7,-; H.G.K. te P.: f. 7,-; l.S. te L.: f. 7,-; I.W.Z. te H.: f. 7,-; ).A.W.K. te R.: f. 7,-; R.H. te 's-G,: f. 7,-; P.A.M.H. te L.: f. 7,-; l.C. te E.: f. 7,-; B. te ).: f. 7,-; A.C.L.M.P te B.: f. 7,-; G.H.B, te Z,: f, 7,-; l.S. te A (ZO).: f, 7,-; H.s. te G.: f. 12,-; ).t.H. te A.: f.27,-; B.\'.d.P te A.: f. 38,-; ).E.M. te R.: f. 7,-; W.). te B.: f. 7,-; H.).Z. te R.: f. 7,-; K.E. te .: f. 7,-; P.W. te Z.: f. 7,-; I.Th.L. te H.: f. 7,-; W.W. te K.: f. 7,-; I.B.jr. te L.: f. 7,-; C.A.T.\'.d.B. te B.: f. 7,-; M,A, te B,: f, 7,-; F.v,A. te S.: f. 12,-; K.d.l. te A.: f. 12,-; M.).\'.d.W. te K-A.: f. 12,-; A.D. te S.: f. 12,-; R.\'.B. te R.: f. 7,; T.G.V. te H.: f. 7.-: I.R,P.G.K. te A.: f. 50,-; l.s.s. te Z.: f, 7,-;

7.-; M.L. te W.: f. 7,-; P.).K. te S.: f. 7,-; I.P.I. \'.d. S. te T.: f. 7,-

W.I.D. te Z.: f. 7,-; B.M.T. te L.: f. 25,-; H.R.W. te P.: f. 7,-; C.I.D. te W.: f. 7,-; H,V. te A.: f. 50,-; G,F.P te H.: f. 7,-; F.P,I,

f. 7.-; A.K. te .: f. 7,-; I.B.A.M.B. te T.: f. 7,-; P.H.M. v.d. E. te 0.: f. 7,-; A.).A. te V.: f. 7.-; S.B. te B.: f. 7,-; E.R.I.\'.d . . te L.: f. 7,-; E.v.s. te 0.: f. 7,-; M.A.H.M.H. te A.: f. 7,-; L.M.B. te L.: f. 7,-; K.I.le F. te E.: f. 7,-; P.E.V te M.: f. 7,-; T.K. te K.: f. 7,-;

'"-v--'

12,-; L.P.A.K,te L.: f7,-; E.I.M. te S.: f. 12,-; A.R. te H.: f. 7,-;

Den H.: f. 37.-; I.E.D. te T.: f. 7.-; R.K. te A.: f. 62.-; K.K. te .: f. 7.-; ).L.A. te R.: f. 62.-; E.I.P te A.: f. 7,-; G.H. . te H.: f.12,; P.H . v. L. te A.: f. 7,-; W. v.d. B. te Z.: f. 22,-; B.G.D. te S.: f. 7,-; l.d.H.te 's-G.: f. 22,-; I.BAS.te E.: f. 7,-; ).V. te E.: f. 12,; F.M. te H.: f. 7,-; R. d. B. te S.: f. 12,-; E.M. te R.: f. 7,-; A.\'.d.B.te .: f. 12.-; M.F.R. te A.: f. 7,-; R.W.B,te R.: f. 12,-; H.A.).P te 's-G.: f. 7.-; H.R.E.\'.D. te A.: f. 12,-; ).M.H. V. te V.: f. 7,-; I,W.H.A.M.H. te U.: f. 12,-; G,F.G. te R.: f. 7,-; G.W.G.te S.: f 12,-; R.v.R. te C. aJd 1).: f. 7,-; P.B. te B.: f. 12,-; ).S.B. te 0.: f. 7,-; W.L. te L.: f. 12,-; D.W,I.V. te E,: f. 7.-; ).V te E,: f. 12,-; R.S.te E.: f. 7,-; W.A.H. te H.: f. 12,-; M.I.D.\'.D. te R.: f. 7,-; T, .).\'.T. te A.: f. 7,-; M,V. te A.: f. 7,-; F,L.A.V te T.: f. 7.-; Boekh. d.\'. te A.: f. 7,-; P.F. d. W.M. te H.: f. 7,-; H.M.d.W. te V.: f. 7.-; B.I. d. K. te ,: f. 7,-; W.I.R.\'.N. te M.: f. ; L.F.M.K, te 's-G.: f. 7,-; T.T.M. te B.: f. 7.-; G.A.M.\'.H. te 0.:

filM

H.\'.d.W. te H.: f, 7.-; I.M.R. te P.: f. 7,-; M.C.M.d.S. te A.: f. 7,; P.F.v.d,K. te A.: f. 7,-; A, ,B, te D,G.: f. 7,-; M.H.).H. te R.: f.

LLEE

GROTE PRIJZE

EAe DAM RAK A'DAM - REX D

HAAG. VI

in ORIA ROTTERD M

van T. te A.: f. 7.-; M. n H. te H. : f. 7,-; M.H. \'d 1. te R.: f. 12,-; H.V. te A.: f. 7,-; F.P.D. te B.: f. 7,-; R.T.G. te A.: f.37,-; ).B. te 's-G.: f, 7,-; F.K. te B,i.W.: f. 7.-; T.B. te H.: f. 212; T.B. te H.: f. 1000.-; E.F.S. te A.: f. 7,-.

~ LEFOO

K 2964-2311

AMSTELVEEN 32 54

Hlol/a #26 Blotto 44

\\';n/('(' W9 1.99

Herfst/Winter 2012/2013

55

De video's van Laurel & Hardy zijn weer volop leverbaar!

56

Blotto 44