Fietsroute: Grand Départ! Deze fietsroute is geïnspireerd door de route van de Grand Départ op 4 en 5 juli 2015. Toerisme Utrecht heeft speciaal een ‘etappe’ uitgezet door Utrecht. Zo kom je langs de Domtoren, de Stadhuisbrug, het prachtige Amelisweerd, de bijzondere architectuur op het Utrecht Science Park en bijvoorbeeld het oudste fietspad van Nederland op de Maliebaan. De route neemt je mee langs plekken die te zien waren op de televisie, zoals bijvoorbeeld de ploegenpresentatie en muurschilderingen, en langs bijzondere, echt Utrechtse, monumenten. Onder andere onze eigen held Tom Dumoulin, maar ook Alberto Contador, Chris Froome en Nairo Quintana gingen de uitdaging aan met het zorgvuldig uitgestippelde parcours op 4 en 5 juli 2015. Uiteindelijk ging de Australiër Rohan Dennis verrassend met het geel de stad weer uit. De route start en eindigt in principe bij het VVV Utrecht Informatiecentrum aan het Domplein, maar kan ook vanaf het Centraal Station worden gefietst. De route is ca. 18 km. Onderweg zijn er voldoende horecagelegenheden om ‘bij te tanken’. Wil je na het fietsen je fiets veilig stallen, dan kan dit bijvoorbeeld bij de servicefietsenstalling aan de Mariaplaats. Stallen is de eerste dag gratis en je kunt hier zelfs je elektrische fiets opladen.
De route: beschrijving en highlights In de routebeschrijving gebruiken we enkele afkortingen: LA: Linksaf RA: Rechtsaf RD: Rechtdoor De routebeschrijving is in het rood en highlights worden dikgedrukt aangegeven. Met een nummer worden enkele iconische plekken verder toegelicht. Veiligheidsaanwijzingen worden aangegeven in het blauw. Het startpunt van de route ligt op het Domplein. 1 Domplein Het levendige Domplein is het hart van Utrecht. Hier, aan de voet van de imposante Domtoren, ligt de oorsprong van Utrecht. Het is plek waar de Romeinen de basis voor Utrecht legden met het fort Castellum Traiectum, en waar het Tour-peloton onder de Domtoren doorfietste. Hier kun je je onderdompelen in 2000 jaar geschiedenis bij DOMunder, een ondergrondse ontdekkingstocht vol archeologische schatten. Ook de gotische Domkerk, mag je niet overslaan. Liever met je hoofd in de wolken? Beklim dan de 465 traptreden van de Domtoren en geniet van een spectaculair uitzicht! Met de rug naar de ingang van de VVV (Domplein 9) sla je linksaf (LA). Bij Domstraat weer LA en na ca. 300 meter LA de Annastraat in. Aan het einde van de straat op een plein, sla je LA en gelijk weer RA. Je fietst nu de Stadhuisbrug op. Let op: het kan hier zeer druk zijn, afstappen en een stukje lopend verder gaan, kan raadzaam zijn.
2 Stadhuisbrug Niet voor niets werd op deze plek de ‘Grand Vélo’ geplaatst. Als je achterom kijkt heb je een mooi zicht op de Vismarkt met daarachter de Domtoren. Voor je zie je de fraaie gevel van de Winkel van Sinkel, tegenwoordig een horecagelegenheid, en de bocht in de Oudegracht met haar Middeleeuwse werven en werfkelders. De panden aan je rechterhand vormen het oude Stadhuis van Utrecht. In 2014 is het nieuwe Stadskantoor in gebruik genomen naast het Centraal Station. Dit is vlakbij het Jaarbeursplein en de Croeselaan, tevens de finishplek van de tijdrit en startlocatie van de tweede etappe tijdens de Grand Départ. Met het Stadhuis aan je rechterhand en de Oudegracht aan de linkerhand, sla je na ca. 200 meter RA de Ganzenmarkt op. Let op: het kan hier zeer druk zijn, afstappen en een stukje lopend verder gaan, kan raadzaam zijn. Na 150 meter, sla je LA de Schoutenstraat in die uitkomt op de Neude, een druk en gezellig plein. Sla RA de Lange Jansstraat in en ga enige tijd RD. Bij het standbeeld van Willibrordus op een paard sla je linksaf om de weg te kunnen vervolgen rechtdoor. Op een kruispunt met de singel en aan je linkerhand de Stadsschouwburg, sla je LA de Wittevrouwensingel op. Ga gelijk weer RA de Kruisstraat in en weer gelijk RA de Van Lidth de Jeudestraat in. Sla LA de Mulderstraat in. Voor je zie je op de muur een Muurschildering. Aan het einde van de straat sla je LA de Kruisdwarsstraat in en vervolgens RA de Kruisstraat weer op. Let op: ook hier bevindt zich een fraaie muurschildering. 3 Muurschilderingen In het kader van de Tour zijn er diverse muurschilderingen aangebracht in de stad. Sommige liggen aan het parcours, andere verstopt in straatjes daarachter. Ter hoogte van de Kruisstraat liggen er zelfs drie! Een aan het Joke Smitplein/ Maliesingel (De Rietvélo, van Menno Anker in de kleuren van de Stijl), een aan de Mulderstraat (geïnspireerd op ‘Bon Voyage’, de videoclip van het gelijknamige nummer van Blaudzun, door Job, Joris & Marieke ) en een aan de Kruisstraat (door Jos Peeters). Alle drie zijn het bekijken waard en zijn een blijvende herinnering aan het wielerspektakel. Op de kruising RA de Bilstraat op. Vlak voor een spoorwegovergang sla je RA de Snellenlaan in, deze gaat over in de Maliebaan, het oudste fietspad van Nederland. 4 Maliebaan De Maliebaan is een brede statige laan verdeeld in een aantal parallel lopende stroken met bomenrijen ertussen. De straatnaam geeft tevens de reden aan waarom deze straat zo breed en vrij lang is: het was een maliebaan net als het Malieveld in Den Haag. Op een maliebaan werd het maliespel beoefend (paille malle in het frans; pall mall in het engels.) Dit was in de 17e eeuw onder jongemannen uit de elite een populair spel waarbij een bal met een houten hamer werd afgeslagen en onder een aantal ijzeren beugels diende te passeren. Hiertoe was een zeer brede en lange baan benodigd. Deze plek kent nadrukkelijk fietsgeschiedenis: je staat hier aan het uiteinde van het allereerste officiële fietspad van Nederland! De ANWB –Algemene Nederlandse Wielrijders Bond- had gepleit voor een veilige plek om de avontuurlijke bezigheid van het fietsen te leren. Vandaar het hier geplaatste bord met afbeelding van een vélocipède, een ouderwetse hoge fiets met zeer groot voorwiel waarbij de trappers direct aan de as van het voorwiel waren bevestigd. Het nu geasfalteerde pad bestond toen uit een strook gravel en werd in 1885 aangelegd. De ANWB was twee jaar eerder -op 1 juli 1883- op een bijeenkomst van rijwielenthousiastelingen uit het hele land opgericht onder de naam ‘Nederlandse Vélocipèdisten Bond’. De bewuste vergadering werd een klein stukje verderop gehouden, in het witte pand met koetspoort, naast Maliebaan 81. Daar is een
plaquette in de muur aangebracht om dit feit te memoreren. De Maliebaan is ook diverse malen finishlocatie geweest van de Ronde van Midden Nederland. Na een kort stukje op het oude fietspad wordt je naar de klinkerweg geleid en fiets je parallel aan de Maliebaan , omdat de middenbaan alleen voor auto’s toegankelijk is. Bij het kruispunt Nachtegaalstraat/ Burg. Reigerstraat steek je over en sla je gelijk LA de Burg. Reigerstraat in. Op de rotonde neem je de tweede afslag rechts en steek je direct daarna LA dwars door het schitterende Wilhelminapark. 5 Wilhelminapark Het Wilhelminapark is met haar vele oude bomen en sierlijke fontein een van de mooiste parken van Nederland. Het park wordt omsingeld door statige herenhuizen en monumentale stadsvilla’s. In het zuidelijk deel is een grote ligweide en van noord naar zuid loopt de brede Promenade. Met mooi weer kun je hier fijn fietsen, sporten of flaneren en in de zomer komen veel studenten en jonge gezinnen naar het park om te picknicken of te barbecueën. Ga RD over een kruising de Prins Hendriklaan in. Vlak voor een viaduct zie je aan je linkerhand het Rietveld Schröderhuis. 6 Het Rietveld Schröderhuis. De Utrechtse architect Gerrit Rietveld bouwde dit woonhuis in 1924 in opdracht van weduwe Truus Schröder. Het monument is gebouwd volgens de principes van ‘de Stijl’. Niet voor niets staat het Rietveld Schröderhuis op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het huis is te bezoeken middels rondleidingen. In 2017 zal het jaar van ‘de Stijl’, ook in Utrecht groots gevierd worden. Blijf de Prins Hendriklaan volgen als deze overgaat in de Sophocleslaan, volg deze weg RA naar de Platolaan. Steek bij de kruising over en sla gelijk LA de Weg tot de Wetenschap in, richting het Utrecht Science Park met haar bijzondere architectuur. Ga RD op de Padualaan, en sla RA het Coimbrapad in tussen de gebouwen. Aan uw linkerhand bevindt zich de zwarte Universiteitsbibliotheek. Op de kruising ga je schuin rechtdoor het Oxfordpad (fietspad) op dat later overgaat in de Zandlaan. Op een kruising sla je RA het Vossegatsepad op. Aan je rechterhand is Fort Rhijnauwen al te zien. 7 Fort Rhijnauwen Fort Rijnauwen werd gebouwd tussen 1868 en 1871, en maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Deze verdedigingslinie werd aangelegd om Utrecht, Noord- en Zuid-Holland te verdedigen tegen aanvallen uit het oosten. De vesting is het grootste fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort was jarenlang gesloten voor publiek, waardoor veel (zeldzame) planten en dieren hun intrek hebben kunnen nemen. In de winter overwinteren honderden vleermuizen in het fort. Extra tip: je kunt er voor kiezen hier de route even te verlaten voor het bezoeken van Museum OudAmelisweerd (MOA), of het Waterlinie Museum bij Fort Vechten. In de buurt zijn bovendien diverse populaire horecagelegenheden te vinden, inclusief een pannenkoekenhuis. Sla in dat geval LA in plaats van de Vossegatsedijk op, de Rhijnauwenselaan in. Volg de Fietsknooppunten nummer 40 en 39 richting Fort Vechten. Blijf het Vossegatsepad volgen als deze overgaat in de Vossegatsedijk. Vlak voor de entree van het fort sla je de Midden Nederland Route op: de doorgaande geasfalteerde weg. Vlak voor een snelwegviaduct komt de weg even langs de rivier de Kromme Rijn aan je linkerhand. Vervolg de weg, die inmiddels de Weg naar Rhijnauwen heet, tot aan een grote kruising. Hier zijn we eerder geweest!
Sla LA het fietspad op langs de Weg tot de Wetenschap. Op de kruising bij het stadion bevindt zich nog een sculptuur voor de Utrechtse wielrenner en gangmaker Noppie Koch inclusief informatiebord dat het afstappen zeker even waard is. Sla hier gelijk RA de Herculeslaan in langs het stadion, blijf aan de rechterkant van de Herculeslaan. 8 Stadion Galgenwaard De naam van het stadion is afgeleid van de oude functie van dit gebied: tot omstreeks 1600 was hier het galgenveld van de stad. Tegenwoordig is het stadion de thuisbasis van FC Utrecht. Aan de overkant van de straat ligt het terrein van de huidige Kromhout-kazerne. Je bevindt je nu op het parcours van de tijdrit, maar wij fietsen deze in tegengestelde richting. Blijf RD gaan via de Rubenslaan en de Venuslaan. Op een kruising met de Tolsteegsingel sla je RA. Je vervolgt je weg langs de singel totdat je rechts het Spoorwegmuseum ziet en links een park: Het Lepelenburg. 9 Het Lepelenburg Op donderdag 2 juli 2015 vond de ploegenpresentatie plaats in park Lepelenburg. De renners verplaatsten zich vanaf het Spoorwegmuseum te voet en in bootjes naar het park, in het bijzijn van een razend enthousiast publiek dat in grote getalen op het evenement was afgekomen. Wist je trouwens dat: nijntje in 2015 haar zestigste verjaardag vierde? Ze was tevens gekozen als ambassadrice van de Tourstart in Utrecht. Enkele grote nijntjes reden op de daken van vier auto’s gedurende de gehele Tour de France 2014 mee in de reclamekaravaan ter promotie van de Grand Départ 2015 in Utrecht. Blijf de weg nu volgen op de rotonde LA richting de Maliesingel (niet de Maliebaan op) met het water van de singel aan je linkerhand. Na een paar honderd meter aan je rechterhand op de kruising Maliesingel/ Joke Smitplein: de Rietvélo muurschildering van Menno Anker. Je fietst nu een klein stukje terug en slaat RA de brug over de Herenstraat in, deze gaat na de Nieuwe Gracht over in de Hamburgerstraat. Ga RD tot aan de kruising met de Lange Nieuwstraat: sla hier LA. Aan de Lange Nieuwstraat liggen diverse Utrechtse Musea zoals Het Catharijne Convent en het Universiteitsmuseum met daarachter de Oude Hortus. Helemaal aan het einde bevindt zich het Centraal Museum. Sla RA de Nicolaasstraat in. Aan je rechterhand bevindt zich het nijntje museum. De weg vervolgt LA maar blijf hier RD fietsen en sla op de kruising met de drukke en gezellige Twijnstraat LA. 10 Museumkwartier Het straatbeeld wordt gedomineerd door middeleeuwse huisjes en verscholen hofjes, en je vindt hier de bekendste musea van Utrecht. Winkelen doe je op de Twijnstraat. Het levendige hart van de wijk is echter het Ledig Erg, een gezellig plein dat wordt omringd door kroegjes, misschien wel het beste terras van Utrecht en filmhuis het Louis Hartlooper Complex. Extra: Muurschildering. Hier vlakbij bevindt zich nog een muurschildering getiteld: Het Peloton, van Lotte van Laatum in de Wulpstraat. Op de kaart is aangegeven waar deze zich bevindt, mocht je hier nog een kijkje willen gaan nemen. Op het plein: Ledig Erf/ Tolsteegbrug, sla je RA de Bijlhouwerstraat in. Deze gaat over in de Pelmolenweg met aan je linkerhand de singel. Vervolg deze weg rechtdoor. Aan je rechterhand kom je langs de Zeven Steegjes, gebouwd door het Armbestuur voor arbeidersgezinnen tussen 1840-1860 en even later langs Grand Hotel Karel V. Het hotel is gevestigd in het Duitse Huis, gebouwd in 1349
voor de Ridderlijke Duitse orde. Ter hoogte van het hotel houdt op dit moment de singel op, maar er wordt hard gewerkt om de komende jaren deze weer aan te laten sluiten en in oude glorie te herstellen. Vervolg je weg tot aan een grote kruising. Sla hier RA de Mariaplaats op of LA als je direct terug wil naar het Station. Na ca. 300 meter sla je RA en gelijk weer LA. Voor je zie je de Domtoren. Let op: dit is een drukke en smalle winkelstraat, fiets voorzichtig en matig je snelheid.
Fiets RD over de Maartensbrug onder de Domtoren door net als de renners. Je bent terug op het Domplein! © 2016, Toerisme Utrecht – www.bezoek-utrecht.nl Deze fietsroute is mede tot stand gekomen met dank aan J. Roosendaal en E. van den Berg.
