fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
Omschrijving Deze fietsroute neemt u mee langs de Limes, de voorlmalige grens van het Romeinse rijk. Langs deze grens, die ruwweg de loop van de Oude Rijn volgt, bevonden zich de Romeinse forten en wachttorens en vond de handel en interactie plaats. De route start in Alphen aan den Rijn, het Romeinse Albaniana en gaat via Zwammerdam (Nigrum Pullum) naar Bodegraven. Hier verlaat u de Limes om via de Reeuwijkse plassen en Boskoop terug te fietsen naar het beginpunt. Onderweg kunt u een bezoek brengen aan Fort Wieringerschans. Dit 17e eeuws verdedigingswerk maakte onderdeel uit van de Oude Hollandse Waterlinie.
Bezienswaardigheden 1 Albaniana Onder het huidige centrum van Alphen aan den Rijn lag het Romijnse grensfort Albaniana. Het fort deed dienst van circa 41 tot 270 na Christus. In de beginjaren was het een geidoleerde buitenpost van hout en aarde. Later werd het herbouwd in steen. De Romeinse vondsten in Alphen aan den Rijn zijn van internationaal belang vanwege hun uitstekende staat van conservering. Zo zijn er meer dan 800 munten gevonden uit de regeringsperiodes van diverse Romeinse keizers. Aan uw linkerhand, op het Rijnplein, zijn verschillende munten in het straatwerk van het plein verwerkt. Op de daken vindt u kunstobjecten die verwijzen naar de Romeinse tijd. 2 Oude Rijn Na verschillende mislukte pogingen van de Romeinen om de Lage Landen helemaal te veroveren, trokken ze zich in 47 na Christus terug achter de Oude Rijn. De Oude Rijn werd daarmee de natuurlijke noordgrens van het Romeinse Rijk. Deze natuurlijke grens (de Limes) werd versterkt met forten en wachttorens. Behalve een militaire zone was de Limes ook een handelsroute. Langs de Oude Rijn ontstond een uitwisseling van culturen tussen de Romeinse soldaten en de imheemse bevolking. 3 Nigrum Pullum Op minder dan vijf kilometer afstand van Albaniana, in het huidige plaatsje Zwammerdam, lag het grensfort Nigrum Pullum. De naam betekent "zwarte aarde" en verwijst naar de donkere veengrond die hier ligt. Op de plek waar Nigrum Pullum lag, ziet u in het gras een reconstructie van de contouren van dit fort. De locatie van Nigrum Pullum, dicht bij de Rijnoever en bij verschillende waterlopen, maakte scheepvaart mogelijk. Tussen 1971 en 1974 zijn hier dan ook zes schepen opgegraven. Drie van deze schepen waren visserskano's van uitgeholde eikenstammen. De andere drie waren militaire transportschepen met een platte bodem van meer dan 20 meter lang. 4 Burgus bij Bodegraven Burgus is Latijn voor mini-castellum, of mini-fort. Bij de Willemstraat in het huidige Bodegraven is een poortgebouw met twee wachttorens gevonden. Uit deze vondst valt op te maken dat hier waarschijnlijk een mini-castellum heeft gelegen. Andere vondsten, zoals de helm die u op de foto ziet, lijken dat te bevestigen. De grootte van het castellum bij Bodegraven had te maken met het feit dat de Romeinen hier destijds niet direct aanvallen van de vijand verwachtten.
pagina 1 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
5 Fort Wierickerschans Ook aan de Limes, vindt u Fort Wierickerschans. Dit 17e eeuwse verdedigingswerk maakte deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie. Het idee van de Waterlinie was om bij een dreigende aanval van vijandelijke Franse troepen een strook land onder water te zetten om zo de opmars van de vijand tegen te houden. In 1673 werd Fort Wierickerschans gebouwd, als versterking van de zwakke schakel tussen de wateren Enkele een Dubbele Wiericke. Met de bouw van het fort kreeg de Oude Hollandse Waterlinie een meer permanent karakter. Na 1815 verloor de Wierickerschans zijn functie als verdedigingswerk omdat de Oude Hollandse Waterlinie werd vervangen door de meer oostelijk gelegen Nieuwe Hollandse Waterlinie. Fort Wierickerschans werd een opslagplaats voor oorlogsmateriaal. De oorspronkelijke 17e eeuwse bebouwing maakte grotendeels plaats voor depots en magazijnen. Later werden er meer arsenalen, bunkers en opslagruimten bijgebouwd. In 1997 verloor Fort Wierickerschans definitief zijn militaire status. Het werd overgedragen aan Staatsbosbeheer, die er in het "Arsenaal 1830" een bezoekerscentrum vestigde. In dit bezoekerscentrum ziet u de geschiedenis van de Wierickerschans en het Nationaal landschap Groene Hart. Open: - april t/m oktober van dinsdag tot en met zondag tussen 12:00 en 16:00 - november t/m maart zaterdag en zondag tussen 12:00 en 16:00 6 Tip 1 - Reeuwijkse Plassen De Reeuwijkse Plassen zijn dertien plassen tussen Bodegraven en Gouda met een totale oppervlakte van circa 735 hectare. De plassen zijn van elkaar gescheiden door smalle weggetjes waarover u prima kunt fietsen en wandelen. De plassen hebben allemaal een rechthoekige vorm. De oorsprong hiervan ligt in de vroegere verkaveling van de veengronden. 7 Tip 2 - Boomkwekerijmuseum In het Boomkwekerijmuseum kunt u de ontwikkeling van de boomkwekerij vanaf de Middeleeuwen tot de moderne sierteelt volgen. Het museum bestaat uit verschillende gebouwen en een museumkwekerij. Hier kunt u planten- en struikenrassen zien van meer dan 100 jaar oud. 8 Archeon In Archeologisch themapark Archeon beleeft u de Romeinse tijd in de nagebouwde Romeinse stad Trajectum ad Rhenum. Ervaar hoe de Romeinen vroeger leefden door een bezoek te brengen aan de Romeinse herberg, de kleurige mozaiek-werkplaats of de stevige pottenbakkerswoning. In de arena ziet u de Romeinen in actie tijdens een gladiatorengevecht. Behalve de Romeinse tijd vindt u in het Archeon ook gebouwen en activiteiten met betrekking tot de Prehistorie en de Middeleeuwen.
Landgoeden en buitenplaatsen in deze route
pagina 2 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
Bisdom van Vliet Haastrecht
Groot-Poelgeest Koudekerk aan den Rijn
Swanendrift Villa Nuova Alphen aan den Rijn Alphen aan den Rijn
Vredelust Rust en Werk Alphen aan den Rijn Alphen aan den Rijn
Berendrecht Alphen aan den Rijn
Routebeschrijving 1
2
Ga in noordwestelijke richting naar de Prins Bernhardlaan
Sla linksaf naar de Prins Bernhardlaan
0,2 km (2 min.)
90 m (1 min.)
3
Ga in noordelijke riching op de Prins Bernhardlaan naar de Hoflaan
4
Ga in noordwestelijke riching op de Prins Bernhardlaan naar het Molenvlietpad
33 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar het Molenvlietpad
32 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Castellumstraat
57 m (1 min.)
5
6
0,3 km (4 min.)
7
Ga in oostelijke riching op de Castellumstraat naar het Stadhuisplein
0,1 km (2 min.)
8
Ga in oostelijke riching op de Castellumstraat naar de Julianastraat
33 m (1 min.)
9
Sla rechtsaf naar de Julianastraat
pagina 3 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
0,1 km (1 min.)
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
10
11
Ga in zuidelijke riching op de Julianastraat naar de Kerkstraat
Weg vervolgen naar de Prins Hendrikstraat
0,1 km (1 min.)
78 m (1 min.)
12
Ga in zuidelijke riching op de Prins Hendrikstraat naar de Hedastraat
0,1 km (2 min.)
13
Ga in zuidelijke riching op de Prins Hendrikstraat naar de Oranjestraat
0,6 km (7 min.)
14
Ga in zuidoostelijke riching op de Prins Hendrikstraat naar de Graaf Florisstraat
0,1 km (1 min.)
Weg vervolgen naar de Gouwsluisseweg
0,4 km (5 min.)
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Ga in oostelijke riching op de Gouwsluisseweg naar de Zeilmakerstraat
31 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Zeilmakerstraat
44 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Billie Holidaywerf
26 m (1 min.)
Sla rechtsaf richting de Goudse Schouw/de Hefbrug
62 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Goudse Schouw/de Hefbrug
82 m (1 min.)
Sla linksaf richting de Gouwestraat
0,1 km (2 min.)
Flauwe bocht naar rechts naar de Gouwestraat
0,1 km (2 min.)
Flauwe bocht naar links om op de Gouwestraat te blijven
0,2 km (2 min.)
Ga in oostelijke richting op de Gouwestraat
0,2 km (2 min.)
Neem op de rotonde de 1ste afslag naar de Steekterweg
pagina 4 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
Neem op de rotonde de 1ste afslag naar de Steekterweg
0,3 km (4 min.)
Ga in oostelijke riching op de Steekterweg naar het Goudse Rijpad
0,9 km (11 min.)
Ga in oostelijke richting op de Steekterweg
2,1 km (25 min.)
Flauwe bocht naar links om op de Steekterweg te blijven
50 m (1 min.)
Neem op de rotonde de 3e afslag naar de Rijksstraatweg
0,5 km (6 min.)
Ga in zuidoostelijke richting op de Rijksstraatweg
0,4 km (5 min.)
Neem op de rotonde de 1ste afslag naar de Dammekant
0,7 km (9 min.)
Ga in zuidelijke riching op de Dammekant naar het Aakpad
0,4 km (5 min.)
Sla linksaf om op de Dammekant te blijven
0,6 km (7 min.)
Weg vervolgen naar de Overtocht
0,4 km (5 min.)
Weg vervolgen naar de Van Tolstraat
0,1 km (1 min.)
Weg vervolgen naar de Wilhelminastraat
0,4 km (5 min.)
Weg vervolgen naar de Zuidzijde
0,6 km (7 min.)
Flauwe bocht naar links om op de Zuidzijde te blijven
0,4 km (5 min.)
Ga in oostelijke richting op de Zuidzijde
Ga in noordoostelijke richting op de Zuidzijde
pagina 5 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
1,3 km (16 min.)
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
Ga in noordoostelijke richting op de Zuidzijde
0,1 km (2 min.)
Weg vervolgen naar de Weijpoort
0,4 km (4 min.)
Sla rechtsaf naar de Weiweg
1,3 km (16 min.)
Ga in zuidelijke riching op de Weiweg naar de Endelkade
1,0 km (13 min.)
Weg vervolgen naar het Laageind
0,9 km (11 min.)
Ga in zuidelijke richting op het Laageind
1,0 km (11 min.)
Ga in zuidelijke riching op het Laageind naar de Burgemeester Doormanstraat
0,4 km (5 min.)
Sla rechtsaf richting het Wierickepad
17 m (1 min.)
Sla linksaf richting het Wierickepad
48 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar het Wierickepad
1,6 km (19 min.)
Ga in zuidwestelijke riching op het Wierickepad naar de Oukoopsedijk
0,3 km (3 min.)
Sla linksaf naar de Oukoopsedijk
0,4 km (5 min.)
Sla rechtsaf naar de Nieuwenbroeksedijk
0,4 km (5 min.)
Ga in westelijke riching op de Nieuwenbroeksedijk naar de Ree
0,8 km (9 min.)
Flauwe bocht naar rechts naar de Hortemansdijk
0,5 km (6 min.)
Sla linksaf naar de Zoetendijk
pagina 6 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
Sla linksaf naar de Zoetendijk
0,2 km (2 min.)
Sla rechtsaf naar de 's-Gravenbroekseweg
1,0 km (13 min.)
Ga in noordwestelijke riching op de 's-Gravenbroekseweg naar de Treebord
1,1 km (13 min.)
Sla rechtsaf naar de Raadhuisweg
Ga in noordelijke riching op de Raadhuisweg naar de Albert Schweitzerstraat Flauwe bocht naar links om op de Raadhuisweg te blijven
Sla linksaf richting de Oud Reeuwijkseweg
Sla linksaf bij de Oud Reeuwijkseweg
Neem op de rotonde de 2e afslag naar de Oud Reeuwijkseweg
Ga in noordwestelijke richting op de Oud Reeuwijkseweg
0,1 km (1 min.)
1,2 km (14 min.)
30 m (1 min.)
0,4 km (4 min.)
19 m (1 min.)
0,2 km (3 min.)
0,8 km (10 min.)
Weg vervolgen naar de Schinkeldijk
0,8 km (9 min.)
Sla rechtsaf naar de Zijdeweg
0,1 km (2 min.)
Ga in noordelijke riching op de Zijdeweg naar de Ringdijk
1,0 km (12 min.)
Sla linksaf om op de Zijdeweg te blijven
0,1 km (1 min.)
Flauwe bocht naar rechts
0,8 km (9 min.)
Ga in westelijke richting
pagina 7 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
Ga in westelijke richting
0,4 km (5 min.)
Weg vervolgen naar het Wonnepad
81 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Spoelwijkschedijk
81 m (1 min.)
Weg vervolgen naar de Middelburgseweg
0,2 km (2 min.)
Sla rechtsaf naar de Reijerskoop
0,3 km (4 min.)
Ga in westelijke riching op de Reijerskoop naar de Lansing
1,5 km (18 min.)
Ga in westelijke richting op de Reijerskoop
27 m (1 min.)
Weg vervolgen naar de Zijde
55 m (1 min.)
Flauwe bocht naar rechts om op de Zijde te blijven
44 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Burgemeester Colijnstraat
0,4 km (5 min.)
Ga in noordelijke riching op de Burgemeester Colijnstraat naar de Laag Boskoop
0,5 km (6 min.)
Weg vervolgen naar de Badhuisweg
0,5 km (6 min.)
Ga in westelijke riching op de Badhuisweg naar de Otweg
0,1 km (2 min.)
Sla linksaf naar de Otweg
0,1 km (1 min.)
Ga in westelijke riching op de Otweg naar de Paddegat
0,6 km (7 min.)
Ga in westelijke riching op de Otweg naar de Paddegat
pagina 8 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
85
86
87
88
Ga in westelijke riching op de Otweg naar de Paddegat
Sla rechtsaf naar de Paddegat
Ga in westelijke riching op de Paddegat naar de Compierekade
Sla rechtsaf naar de Compierekade
62 m (1 min.)
0,5 km (6 min.)
77 m (1 min.)
1,0 km (12 min.)
Ga in noordelijke riching op de Compierekade naar de Burgemeester Smitweg
0,1 km (1 min.)
Sla rechtsaf om op de Compierekade te blijven
0,6 km (7 min.)
Sla rechtsaf naar het Rietveldsepad
0,1 km (1 min.)
92
Ga in oostelijke riching op het Rietveldsepad naar het Bedelaarsbos
0,3 km (3 min.)
93
Ga in oostelijke riching op het Rietveldsepad naar het Bedelaarsbos
0,8 km (9 min.)
94
Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar het Ravelijnpad
0,4 km (5 min.)
Flauwe bocht naar links naar de Goudse Schouw
0,3 km (4 min.)
89
90
91
95
96
97
98
99
100
Neem op de rotonde de 3e afslag
29 m (1 min.)
Sla linksaf richting het Rietveldsepad
25 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar het Rietveldsepad
0,1 km (2 min.)
Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar de Aziëlaan
0,4 km (5 min.)
Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar de
pagina 9 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15
fietsen langs de limes / fietsroute (43 km) Erfgoedhuis Zuid-Holland
100
101
102
103
Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar de Aziëlaan
53 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Aziëlaan
0,6 km (8 min.)
Ga in noordwestelijke riching op de Aziëlaan naar de Aziëlaan
0,3 km (4 min.)
Flauwe bocht naar rechts om op de Aziëlaan te blijven
22 m (1 min.)
Kaartgegevens ©2016 Google
pagina 10 / 10 www.erfgoedhuis-zh.nl/activiteiten/route-detail/q/idroutes/15