Ferrara & Ravenna Italië - fietsen

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n

Praktische informatie bij het artikel ‘Hollands plat in Italië’, in Op Pad 2/2008, pag. 22 t/m 27. U leest een interactieve pdf met aanklikbare buttons...

Ferrara & Ravenna Italië - fietsen

Tekst: Katja Staring

Het gebied Karakter van de tocht Beste tijd Er naartoe Uitrusting Georganiseerd Eten Overnachten Etappes van dag tot dag Kaarten en gidsen Activiteiten Hoogtepunten Adressen en websites

De feiten Activiteit: Fietsen Land: Italië Het gebied: Po-delta tussen de steden Ferrara en Ravenna. Wetlands, lagunes, rivieren, pontjes, ingepolderd land, heuvels, wijngaarden, mooie dorpen en steden De tocht: ca. 650 km in 9 dagen van Venetië naar Ferrara en Ravenna en terug. Optionele rustdagen in deze drie bezienswaardige steden. Zwaarte/ moeilijkheidsgraad: Alleen de bergetappe vergt wat zweetdruppels. Soms tegenwind op lange, vlak-

Het gebied De Po-delta is een vlak gebied, dat soms aan Nederland doet denken. Het is er alleen (vaak) veel mooier weer! Deze Op Pad-fietsroute leidt grotendeels door een regionaal park, het Parco del Delta del Po dell’Emilia-Romagna (www.parcodeltapo.it) dat zich over meer dan 52.000 hectare uitstrekt ten zuiden van Venetië tot bezuiden Ravenna. Het is een van de grootste beschermde wetlands van Europa met een gevarieerd landschap vol pijnboombossen, akkers en zoet- en zoutwaterlagunes waar meer dan 280 vogelsoorten leven. Het park zelf is door de Unesco geclassificeerd, evenals vele monumenten in de steden Ferrara en Ravenna. Verwacht niet altijd typisch Italiaanse oude dorpjes. Dit is een tamelijk jonge, rustige, uitgestrekte streek met gebieden die zelfs pas in de twintigste eeuw zijn ingepolderd. Over dit vlakke land kun je prima lange dagtochten maken en dus lekkere afstanden afleggen. Zo kom je van topstad Venetië via eilanden en pontjes in het natuurpark, rijd je een hele dag langs de Po naar de mooie renaissancestad Ferrara. Vervolgens ga je over ingepolderd land naar Bagnacavallo, Faenza, Brisighella en Riolo Terme, stuk voor stuk wél oude stadjes gelegen in wijnen olijvengebied. De enige bergtocht gaat van Brisighella naar Riolo Terme en is even 3 kilometer pittig met een stijger van 10 procent. Ravenna is ook weer een bezienswaardige stad op de route en dan gaat de

Pagina

1

12-03-2008 11:57:15

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n

‘Hollands plat in Italië’

Terug naar inhoud

Op Pad 2/2008, pag. 22 t/m 27. Pagina

ke wegen. Geen fietsvakantie-ervaring nodig.

tocht terug noordwaarts door het Po-deltapark naar Venetië, om eerst nog het bijzondere stadje Comacchio en de abdij van Pomposa aan te doen.

Navigatie: De route is na te rijden via de google-map en het uitgebreide ‘roadbook’ op www.oppad.nl.

Karakter van de tocht

Overnachten: Hotels, herbergen, B&B’s, op boerderijen Beste tijd: Mei/juni of september/oktober. In juli en augustus te druk aan de kust en te heet om te fietsen. Er naartoe: Met vliegtuig (Transavia of KLM) of trein naar Venetië.

Italië op een ontspannen manier. Soms wat minder pittoresk en ‘typisch Italiaans’, maar in z’n algemeenheid prachtige stadjes, mooie wetlands, en een uitgestrekt berggebied met natuurpark waar een langer verblijf (om bijvoorbeeld nog een dagje te wandelen). Verder veel kans op leuke en grappige ontmoetingen, want zoveel toeristen komen in deze regio niet (behalve aan de kust). Ook de combinatie met klassieker Venetië is een aanrader.

Beste tijd Mei/juni of september/oktober. In juli en augustus is het te toeristisch druk aan de kust en bovendien erg (te) heet, want er is hier geen schaduw op dit vlakke, open land.

Er naartoe Wij vlogen met KLM naar Venetië en namen onze fietsen mee in een doos van KLM. Deze koop je op Schiphol voor € 20 per stuk. Per fiets onder de 20 kilo betaal je binnen Europa per vlucht € 20 extra en je moet bij het reserveren van je ticket aangeven dat je een fiets meeneemt, zie www.klm.nl (onder sportuitrustingen). De dozen (cartone) kunnen t.b.v. de terugvlucht op luchthaven Venetië tegen betaling bij het deposito worden gestald, open 5-21 uur. Wie geen doos wil meenemen, koopt bij Halfords een brommerhoes die je dichtmaakt met tiewraps. Ook Transavia vliegt op Venetië tegen voordelige tarieven voor vroegboekers, maar een fiets meenemen kost per enkele reis € 40, ongeacht het gewicht, zie www.transavia.com/nl/bagage. Verder is treinen is mogelijk, zie www.treinreiswinkel.nl voor info over de City NightLine van Amsterdam via Basel (overstap) naar Venetië, prijzen vanaf € 60 incl. fietsticket.

Uitrusting Fiets: degelijke toerfiets met waterdichte fietstassen. Voor de bergetappe zijn genoeg versnellingen en een soepele rem noodzakelijk. Bescherming: er is geen (echt nergens) beschutting tegen wind, regen of zon, dus zorg voor getrainde benen, zonnecrème, zonnebril en regenpak. Neem verder muggenspray en insectenzalf mee, want er zitten veel muggen en andere steekbeesten in de waterrijke Po-delta. Proviand: aan te raden is op de etappes langs de lagunes (dag 1, 2 en 8) voldoende mondvoorraad mee te nemen, want het wemelt er bepaald niet van de bars of winkels. Zie ook de paklijsten op oppad.nl.

Georganiseerd Genoemd Hotel Senio biedt ter plaatse wel mountainbike¬arran¬ge¬men¬ten aan, maar verder geen aanbieders van georganiseerde fietsreizen kunnen vinden.

Eten Algemeen Op maandag zijn veel restaurants dicht. Aanraders zijn: Porto Levante Centro Airone, Via C. Colombo 37, maandag en dinsdag gesloten. Eetzaal bij appartementencomplex met puike lokale specialiteiten (vis en schaaldieren). Gorino Veneto Ristorante Stella del Mare, Via Po 36, maandag en dinsdag gesloten. Sjieke tent met mooi Italiaans (vis)menu.

Pagina

2

12-03-2008 11:57:15

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n


Terug naar inhoud


Ferrara Bar Ariosto aan het Piazza Ariostea onder een antieke bogengalerij. Bestel ’s een spritz: aperol (een Italiaans aperativo) met prosecco (mousserende witte wijn), mineraalwater en een schijfje sinaasappel. Sorgente del Gelato, Via Palestro 105. Voor het beste ijs van de stad. Ristorante La Provvidenza, Corso Ercole Déste 92, www.laprovvidenza.com, zondagavond en maandag gesloten. Om de allerbeste lokale specialiteiten te proeven: - Salama da Sugo, een salamiachtige worst die tien maanden in wijn, peper en zout wordt gemarineerd en vervolgens 12 uur moet koken. Koud verbluffend van smaak met meloen, of warm verrukkelijk met aardappelpuree. - Fritto Misto, gefrituurde groenten en fruit in beslagje, soort beignets. - Cappellacci, gevulde pasta met vioolpompoen. - Torta alle tagliatelle, pastataart. Ristorante Osteria Balebùste, Via Vittoria 44, www.balebuste.it, donderdag gesloten. Knusse tent in steegje. Op zich kun je bij La Provvidenza kwalitatief beter eten, maar deze locatie is levendiger. Argenta Trattoria Billo & Tappo, Viale le Roiti 17, woensdag gesloten. Volks restaurant van volslank echtpaar dat grote porties serveert tegen kleine prijzen. Gelateria Salvatori Luciano, Via Giacomo Matteotti 38a. Beste ijs van de stad. Bagnacavallo Pasticceria Vanigli, Via Matteotti 37. Heerlijk brood en gebak, zowel zoet als hartig. Osteria di Piazza Nuova, Piazza Nuova 22, woensdag gesloten. Supersfeervol restaurant met lokale specialiteiten. Niet voordelig, wel de moeite waard. Russi Pizzeria Da Pino, www.pizzeriapino.com, Via Ungaretti 20/22 (bij winkelcentrum), maandag gesloten. Verorber een karrenwiel van een pizza bij deze meervoudig bakkampioen! Ravenna Trattoria Al Rustichello, Via Maggiore 21, zaterdag en zondag gesloten. Hier worden de pannen pasta sissend op tafel gezet met een opscheplepel: help yourself! Zeer gezellig. Op tijd binnenstappen (half 8), want altijd volle bak! Ristorante Cappello, Via IV Novembre 41, zondagavond en maandag gesloten. Romantisch restaurant, verfijnde Italiaanse keuken met goeie pasta’s van het huis. Wijnbar Cabiria, Via Mordani 8, goede wijnen met gratis snacks. Als je hier redelijk wat bestelt, heb je gegeten en gedronken, maar ben je niet meteen goedkoper uit. Wel heel gezellig. Comacchio La Comacina, Via E. Fogli 21. Hier kun je de lokale specialiteit paling proeven, hoeft niet, de rest van het menu is ook smakelijk. Jammer dat de radio loeihard aanstaat.

Overnachten Algemeen Wij hebben afwisselend op luxe en minder dure locaties gelogeerd en van tevoren gereserveerd. Wij fietsten hier eind september en waren vaak de enige gasten (behalve in de steden). Onze adressen vonden we via o.a. de volgende sites: www.bed-and-breakfast.it met B&B-adressen in heel Italië. www.agriturismo.com en www.agriturismoitalia.com voor overnachtingen met diner op een boerderij. www.ostellionline.org met alle jeugdherbergen van Italië, zoals in deze streek Pomposa, Ravenna en Venetië. www.trekbike.it met trekkershotels. Venetië Albergo La Meridiana, Via Lepanto 45, Lido di Venezia, www.hotelmeridiana.com, 2p-kamer € 80-100. Pagina

3

12-03-2008 11:57:15

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n


Terug naar inhoud


Er zijn ook B&B’s en een Ostello in Venetië, zie ‘Algemeen’. Porto Levante Centro Airone, Via C. Colombo 37, www.centroairone.it, appartementen vanaf € 80 per nacht, toeristenmenu € 16 (zie ‘Eten en drinken). Bosco della Mesola Azienda Agrituristica Ca’Laura, Via Cristina 70, www.calaura.it, 2p-kamer € 70 incl. ontbijt, agriturismo-diner vanaf € 20. Boerderij met degelijke kamers en huiselijke eetkamer. Ferrara Hotel Ferrara www.hotelferrara.com, 2p-kamer € 120-180. Recht tegenover het kasteel. Beschikt over luxe kamers en appartementen en biedt een riant ontbijtbuffet waarvan je blíjft eten. In het centrum zijn ook diverse B&B’s te vinden (zie ‘Algemeen’). Argenta Agriturismo Val Campotto, Strada M. Margotti 2, www.valcampotto.it, 2p-kamer € 68. Mooie boerderij met B&B, restaurant met streekproductenmenu voor € 24 p.p. (maandag en dinsdag gesloten). Vraag om de kamers Basilico of Menta, want die liggen aan de rustige achterzijde. Bagnacavallo Ostello per la Gioventù Antico Convento di San Francesco, Via Cadorna 10, www. ostellosanfrancesco.com, kamers vanaf 17,50 p.p. inclusief ontbijt. Nog nooit zo’n mooie jeugdherberg gezien. Gloednieuw gerestaureerd klooster met schitterende ruime slaapzalen/kamers en luxe doucheruimtes per kamer. Ook prima lunchpakkettenservice (avond tevoren bestellen). Riolo Terme Hotel Senio, Via Firenze 20, www.hotelsenio.it, 2p-kamer in laagseizoen € 120. Hét hotel voor bikers (zowel op fiets als motor). Basic kamers. Restaurant geen aanrader. Ravenna Hotel Diana in Ravenna is een luxe driesterrenhotel met uitgebreid ontbijtbuffet, Via G. Rossi 47, www.hoteldiana.ra.it, 2p-kamer € 135. Goedkopere optie is B&B Ca’Barbona in Lido di Classe (buiten de stad) op oude boerderij met hippieachtige inrichting en mooie tuin, 2p-kamer v.a. € 50, www.cabarbona.com. In het centrum van Ravenna zijn meer B&B’s te vinden, zoals Galla Placidia en Casa Masoli en er is ook een Ostello, zie ‘Algemeen’. Comacchio La Comacina, Via E. Fogli 21, www.lacomacina.it, 2p-kamer v.a. € 65. In Comacchio verder vele B&B’s in het centrum (zie onder ‘Algemeen’). Taglia di Po B&B Tenuta Ca’Zen ten zuiden van Porto Viro is een stijlvol ingerichte villa uit 1700, www.tenutacazen.it, 2p-kamer € 94.

Etappes van dag tot dag Vanaf Venetië kun je met je fiets op de ferry van Tronchetto (lijn 17, vertrek vanaf haven vlakbij treinstation) naar het eiland Lido di Venezia. Verder nemen ferry’s geen fietsen mee. Dag 1: Lido di Venezia-Pellestrina-Chioggia-Porto Levante ca. 80 kilometer. Pontjes, haven van Pellestrina (paar winkels en bars) leuk stadje Chioggia (genoeg restaurants en winkels), slavelden, wetlands, flamingo’s (geen barretjes of winkels onderweg). Drie keer leidt de route over de drukke doorgaande weg Venetië-Ravenna SS309, wat even doorbijten is, maar het zijn de enige plekken waar een brug over de rivieren gaat.

Pagina

4

12-03-2008 11:57:15

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n


Terug naar inhoud


Dag 2: Porto Levante–Bosco della Mesola ca. 70 kilometer. Lagunes, rivieren, rustige wegen. Enige dorpjes met bar: Ca’Venier, Ca’Mello en Santa Giulia. In Gorino Veneto twee restaurants. Dag 3: Bosco della Mesola-Ferrara, ca. 80 kilometer. Helemaal langs rivier de Po, langs akkers en boomgaarden naar de mooie stad. Genoeg plaatsen langs de route om boodschappen te doen of wat te eten en drinken, onder andere Ariano en Berra. Dag 4: Ferrara-Argenta-Bagnacavallo, ca. 80 kilometer. Vlak polderland, langs een oude Po-arm naar een middeleeuws stadje. Eventueel kun je van Argenta een extra tussenstop maken voor 2 kortere dagetappes. Info over slapen, eten en bezienswaardigheden in Argenta zie verderop. Dag 5: Bagnacavallo-Faenza-Brisighella-Riolo Terme, ca. 55 kilometer. Wijngaarden, heuvels, mooie plaatsjes Faenza en Brisighella, bergrit langs krijtrotsen, kuurstadje met fort. Dag 6: Riolo Terme-Russi-Ravenna, ca. 70 kilometer. Wijngaarden, Unescostad. Dag 7: Ravenna-Commacchio, ca. 70 kilometer. Lido’s, pontje, rivieren, lagune, onderweg niet veel dorpjes om wat te nuttigen (wel een bar na Porto Corsini), en kun je even met het pontje voor de lunch naar Blu Bar in San Alberto. Daarna even een pittig recht stuk langs de lagune, om aan te komen in het aardige Comacchio. Dag 8: Commacchio-Pomposa-Mesola-Taglio del Po, ca. 50 kilometer. Langs de Lido’s naar de abdij van Pomposa, door polderland. In het begin niet veel dorpen onderweg, eerste mogelijkheid voor een eetstop is bij de abdij van Pomposa. Daarna terug naar Mesola (al eerder hier gefietst) noordwaarts naar Taglio Po. Dag 9 Taglio del Po-Adria-Venetië, ca. 20 kilometer fietsen naar treinstation Adria om met de trein naar Venetië te gaan.

Kaarten en gidsen Kaarten Kümmerley&Frey-kaart 4 (Friaul-Venetien) en 6 (Emilia-Romagna), 1:200.000, ca € 8.95 per stuk. Bestellen via www.opdefiets.net/fietskaarten/krtitalie.htm of http://fietsvakantiewinkel.nl/italieserie.php. Gidsen De enige route die door dit gebied loopt is die van Hans Reitsma: Reitsma’s route naar Rome. Er is zelfs een soort rondtochtje te maken in die hoek. Je hebt dan zijn 2e deel nodig, dat komt bijv. langs Ferrara en Ravenna (althans, zijn variant). Deze fietsgids kost € 19,50. Meer informatie over deze route vind je onder de volgende link: www.fietsvakantiewinkel.nl/2www/i.php Voor een stad als Venetië is een Capitool-gids altijd het fijnst, € 24,90. In de paperback Emilia Romagna van Elmar Reishandboeken, € 13,50, staat de nodige info over het grootste deel van de regio waar deze tocht doorheen leidt. En natuurlijk is een vertaalgidsje altijd handig als je het Italiaans niet voldoende beheerst, zoals Wat & Hoe Italiaans dat voor € 5 is te bestellen via www.amerigo.nl/ow/ woordenboek/wat.html, maar op Marktplaats worden ze ook veelvuldig aangeboden.

Pagina

5

12-03-2008 11:57:15

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n


Terug naar inhoud


De informatie is doorgaans te koop bij iedere gespecialiseerde boekhandel. Bron: Fietsvakantiewinkel, Spoorlaan 19, 3445 AE Woerden, (0348) 42 18 44, [email protected], www.fietsvakantiewinkel.nl en www.reisboekhandel.nl.

Activiteiten De laatste 10 dagen van september is het Ferrara Balloons Festival, een van de grootste luchtballonfestivals van Europa. Voor het boeken van een vlucht moet je er op tijd bij zijn, zie www.ferrarafestival.it; het zien opstijgen van de ballons in de vroege ochtend is op zichzelf al een heel spektakel.

Hoogtepunten Ferrara Castello di Ferrara. In het centrum van de stad, met een geweldig keienplein ervoor, staat dit imposante middeleeuws vierkante kasteel met vier torens. Het is het oermodel van het plastic bruine kasteel uit je kinderjaren. Zeer bezienswaardig, bovendien mooi panorama vanaf één toren over de gehele stad en in een andere toren een bar met een serrebalkon waarvandaan je de andere stadskant kunt overzien, www.castelloestense.it. Palazzo dei Diamanti, stadspaleis met piramidevormige stenen op de façade, en volgens de planoloog die de stad in opdracht van de hertog D’Este opzette volgens een astrologisch evenwicht, hét punt van samenkomst van astrale krachten. Zie www.palazzodiamanti.it voor de spraakmakende kunsttentoonstellingen, in 2008 Miró en Turner. Diverse paleizen, kerken en musea Vestingwallen Argenta De lagune van Campotto is een paradijs voor watervogels en onderdeel van het Podeltapark. Het Museo delle Valli di Argenta doet dienst als bezoekerscentrum. Er zijn hier excursies te boeken, want in je eentje het beschermde gebied betreden kan nauwelijks. Riolo Terme Riolo Spa, het kuuroord. Je mag in het bad (tussen veelal bejaarden) als je een badmuts opzet. Ontdek de vele massagestralen en laat je schouders masseren door te gaan zitten onder de imposante fontein in het midden. Meenemen: slippers en handdoek. Ravenna San Vitale-basiliek: prachtig 6de-eeuws mozaïekinterieur en in de achtertuin het mausoleum van Galla Placidia met mozaïeken in blauw en twinkelend goud en albasten ruitjes. Origineel: boek een vogelexcursie in de kerk: met een verrekijker naar vogelmozaïeken turen met uitleg van een vogelgids, de Volantini Mosaici, mail voor informatie en reserveren naar [email protected]. Mausoleum voor Dante, de vader der Italiaanse taal, die in de dertiende eeuw voor eeuwig verbannen werd uit Florence en uiteindelijk in Ravenna zijn heil zocht. Tegen zonsondergang wordt er dertien keer een treurige klok geluid. Comacchio Manifattura dei Marinati, marineerfabriek voor paling, gratis entree. Leuk om even te neuzen en te zien hoe ze vroeger paling vingen in de lagunes en deze boven het vuur gaar stoomden. Corso G. Mazzini 200, ingang halverwege de galerij. Pomposa De abdij. Al van heel ver over de groene vlaktes is de toren te zien van een van de belangrijkste kloosters van Italië, een oord dat vele pauzen en keizers bezochten. Nog Pagina

6

12-03-2008 11:57:15

WA N D E L E N

ò

f i e t s en

ò

s k a t en

ò

k an o ë n


Terug naar inhoud


voor het jaar 1000 gebouwd op het land nabij de Po-armen Volano en Goro en in later eeuwen uitgebreid en vervolmaakt. In de zevende eeuw vormde zich er een Benedictijnenkloosterkern, die zijn glorietijd beleefde in de elfde en twaalfde eeuw. Het bezichtigen waard om de sfeer, de romaanse en byzantijnse bouwkunst en de bijzondere frescoschilderingen.

Adressen en websites I: www.ferrarainfo.nl. Officiële toeristische website van de provincie Ferrara, ook in het Mederlands. I: www.parcodeldelta.com. Webportal over het Podeltagebied in de provincie Ferrara, ook in het Nederlands. I: www.agriturismiferrara.com. Webportal van de agriturismi - boerderijen - in de Provincie Ferrara. Engelstalige versie met speciale inhoud over fietstoerisme (alle boerderijen hebben ook speciale arrangementen voor de fietsers). I: www.provincia.ra.it. Officiele website van Ravenna. www.turismo.ravenna.it www.parcodeltapo.it www.comune.venezia.it

Pagina

7

12-03-2008 11:57:15

Ferrara & Ravenna Italië - fietsen

Recommend Documents