Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. Activiteitenverslag. van het Ministerie van Economische Zaken

Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie

Activiteitenverslag 2002 van het Ministerie van Economische Zaken

Algemene coördinatie Bureau van de Voozitter - Communicatiecel Coördinatie per Bestuur Bestuur Algemene Diensten: Fabrice Verdinne Bestuur Energie: Paul Gerresch Bestuur Handelsbeleid: Frédéric Baeyens Bestuur Economische Betrekkingen: Martine Stalport, Philippe Baudin Bestuur Economische Informatie: Robert Van Humbeek, Guido Pede Bestuur Kwaliteit en Veiligheid: Lisette Van Horebeek Bestuur Economische Inspectie: Gregorio Rodera Valle, Lieve Callebaut Nationaal Instituut voor de Statistiek: Frans Desmedt Secretariaat Bureau van de Voorzitter - Communicatiecel Lay-out en drukwerk Drukkerij van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Foto’s Michel Van Ingelgem-Claus, Manon Gary, Pasqualino De Angelis, Tom De Roey, Maurice Charles, Willy Perdaens. Met de vriendelijke toestemming van Electrabel Wettelijk depot D/2003/2295/61 Verantwoordelijke uitgever Lambert Verjus Voorzitter van het Directiecomité FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie de Meeûssquare, 23 1000 Brussel Gratis te verkrijgen in het Nederlands en het Frans bij de Informatiecel e-mail: [email protected] Tel: 02/506.62.05 of 02/506.64.15 Fax: 02/513.46.57 Te consulteren op http://mineco.fgov.be/ministry/index_nl.htm De gegevens uit dit activiteitenverslag mogen overgenomen worden mits de bron te vermelden Redactie afgesloten in juni 2003 610-03

Inhoudstafel Voorwoord ...................................................................................................... 5 Inleiding ............................................................................................................. 7 Bestuur Algemene Diensten ............................................................................ 11 De Directeur-generaal ......................................................................................... 11 1 Opdracht en structurele taken ............................................................... 15 2 Prioritaire activiteiten ................................................................................. 15 3 Beheer van de financiële middelen .................................................. 16 4 Logistieke ondersteuning ......................................................................... 17 5 Personeel .............................................................................................................. 18 6 Veiligheidsmaatregelen op het werk ............................................... 22 7 Juridische werkzaamheden ..................................................................... 24 8 Vertaaldienst ...................................................................................................... 25

Bestuur Energie ........................................................................................ 27 De Directeur-generaal ......................................................................................... 27 1 Opdracht en structurele taken ............................................................... 31 2 Prioritaire activiteiten ................................................................................. 31 3 Liberaliseringsproces .................................................................................. 31 4 Prijzen en tarieven van de energiedragers ................................... 32 5 Milieuvraagstuk .............................................................................................. 35 6 Duurzame ontwikkeling ........................................................................... 36 7 Afdeling nucleaire toepassingen ........................................................ 40 Bestuur Handelsbeleid ...................................................................... 43 De Directeur-generaal ......................................................................................... 43 1 Opdracht en structurele taken ............................................................... 49 2 Prioritaire activiteiten ................................................................................. 49 3 Bescherming van de consument ......................................................... 50 4 Marktregulering .............................................................................................. 57 5 Elektronische handel en informatiemaatschappij .................. 65 6 Informatie aan het publiek en aan de ondernemingen ....... 67 Bestuur Economische Betrekkingen ..................................... 71 De Directeur-generaal ......................................................................................... 71 1 Opdracht en structurele taken ............................................................... 77 2 Prioritaire activiteiten ................................................................................. 77 3 Coördinatie ......................................................................................................... 80 4 Informatie ............................................................................................................ 82 5 Internationaal beleid .................................................................................... 83 6 Sectorenbeleid en toegang tot de markten .................................. 86 7 Horizontale dossiers .................................................................................... 89 Bestuur Economische Informatie ............................................ 91 De Directeur-generaal ......................................................................................... 91 1 Opdracht en structurele taken ............................................................... 95 2 Bibliotheek Queteletfonds ...................................................................... 95 3 Economische gegevens .............................................................................. 96 4 Publicaties en informatieruimte .......................................................... 97 5 Informatiemaatschappij ............................................................................ 97 6 Centrum voor Informatieverwerking .............................................. 98

Bestuur Kwaliteit en Veiligheid ................................................ 103 De Directeur-generaal ...................................................................................... 103 1 Opdrachten en structurele taken ...................................................... 107 2 Prioritaire activiteiten .............................................................................. 107 3 Bescherming van de consument ...................................................... 108 4 Bescherming van de burger ................................................................. 110 5 Ondersteuning van de economische competitiviteit ......... 112 6 Economische bekommernissen in een milieucontext ...... 115 7 Administratieve vereenvoudiging en economische informatie ................................................................. 117 8 Internationale samenwerking ............................................................. 118 Bestuur Economische Inspectie ............................................ 121 De Directeur-generaal ...................................................................................... 121 1 Opdrachten en structurele taken ...................................................... 127 2 Prioritaire activiteiten .............................................................................. 128 3 Onderzoeksresultaten op het vlak van de wetgevingen inzake consumentenbescherming ................................................... 129 4 Verplichtingen van de ondernemingen ....................................... 134 5 Specifieke onderzoeken en nieuwe initiatieven ................... 135 6 Specifieke sectoren .................................................................................... 142 7 Europese Verordeningen ........................................................................ 143 8 Waarschuwingsprocedure ..................................................................... 147 9 Administratieve minnelijke schikkingen .................................. 148 10 Internationale samenwerking ............................................................. 148 Nationaal Instituut voor de Statistiek ................................ 151 De Directeur-generaal ...................................................................................... 151 1 Opdrachten en structurele taken ...................................................... 155 2 Prioritaire activiteiten .............................................................................. 155 3 Algemene Socio-Economische Enquête ................................... 155 4 Statistische activiteiten ........................................................................... 155 5 Methodologie ................................................................................................. 158 6 Verspreiding .................................................................................................... 159 7 Activiteiten van de Hoge Raad voor de Statistiek ............. 159 Bijlagen ........................................................................................................ 161 1 Begrotingsrealisaties ................................................................................ 163 2 Personeel ........................................................................................................... 165 3 Selectie van wetten en besluiten van het Ministerie van Economische Zaken verschenen ........................................... 171 in het Belgisch Staatsblad in 2002 ................................................. 171 4 Hoe kan u zich tot het Ministerie van Economische Zaken wenden? ................................................. 183 Afkortingenlijst ....................................................................................... 187

4

Voorwoord Dit jaar nog stelt het Ministerie van Economische Zaken uitgebreid de in 2002 ondernomen acties voor. In de inleiding wordt kort ingegaan op de veranderingen die zich hebben voltrokken tengevolge van de omvorming van het Ministerie van Economische Zaken tot de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie. Vervolgens wordt in het eigenlijke Activiteitenverslag een concreet, volledig en gedetailleerd overzicht gegeven van de activiteiten en verwezenlijkingen van het Departement in het afgelopen jaar. Ofschoon de verschillende Besturen zich inlaten met verschillende activiteiten en elk op hun eigen manier tewerk gaan, hebben de auteurs hun best gedaan om dit document eenvormig voor te stellen. In het rapport worden per Bestuur de structurele opdrachten en taken, de prioritaire activiteiten en de verwezenlijkingen van het Ministerie uiteengezet. Lees in dit verslag meer over de verschillende activiteiten en verwezenlijkingen van dit Departement met uiterst gevarieerde bevoegdheden.

Lambert Verjus Voorzitter van het Directiecomité

Voorwoord van de Voorzitter van het Directiecomité

5

6

Inleiding 2002, HET JAAR VAN DE OVERGANG Naast de gebruikelijke werkzaamheden, die in het hoofddeel van het Jaarverslag worden besproken, werd het Ministerie van Economische Zaken in de loop van 2002 omgevormd tot de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie. De omvorming gebeurde niet volgens het principe van de “big bang”, maar werd geleidelijk tot stand gebracht. Wij bekijken de overgang hier vanuit drie invalshoeken: de opslorping of overdracht van verschillende materies, het administratieve overgangsproces en, tot slot, de bestuurlijke overgang.

1.1 OPSLORPING De uitbreiding van de bevoegdheden van het vroegere Ministerie van Economische Zaken heeft drie oorzaken: de regionalisering van de Landbouw, de Copernicus-hervorming en de oprichting van Programmatorische Overheidsdiensten (POD). – De regionalisering van de Landbouw vond zijn oorsprong in de bijzondere Wet van 13 juli 2001 tot hervorming der instellingen en verliep in verschillende stappen: - op 1 januari 2002 werd Landbouw juridisch een regionale bevoegdheid. Het Protocol Federale staat/Gewesten van 13 maart 2002 heeft een zachte overgang georganiseerd, waarbij de administratieve diensten tot 15 oktober 2002 bleven bestaan, onder de voogdij van hun respectieve nieuwe Ministers; - deze tussentijdse periode werd benut om de verdeling van de bevoegdheden te regelen onder de federale instanties die instaan voor de niet-geregionaliseerde landbouwaangelegenheden: er werden daarover besprekingen gevoerd tussen de Ministeries van Economie, Volksgezondheid, Wetenschapsbeleid en Buitenlandse Zaken alsook met het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (FAVV). Na afloop van de onderhandelingen werd overeengekomen dat het Departement Economie alle restbevoegdheden inzake landbouw krijgt, meer bepaald het beheer van de fondsen uit het EOGFL en het uitwerken van de landbouwstatistiek; - Op 1 oktober 2002 werden de overeenkomstige diensten geïntegreerd in de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. – Met het oog op homogeniteit heeft Copernicus de volgende diensten of delen ervan aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie overgedragen: - van het Ministerie van Middenstand en Landbouw: het Bestuur KMO-beleid. Deze toevoeging samen met die van landbouw is van strategisch belang, want zij geeft de FOD een

algemeen overzicht van de hele economie, met name de primaire, secundaire en tertiaire sector; - van het Ministerie van Middenstand en Landbouw (en los van de regionalisering, zie hierboven): de kweekproducten; - van het Ministerie van Justitie: het auteursrecht, met inbegrip van de zelfstandige dienst voor het beheer van de vennootschappen voor auteursrechten. De FOD, die reeds bevoegd was voor de industriële eigendom (brevetten, tekeningen, merken en modellen), krijgt aldus greep op de hele problematiek van de intellectuele eigendom. Die herschikking is bijzonder welkom op het moment dat de octrooieerbaarheid van levend materiaal evenals van computerprogramma’s en andere software wordt besproken; - van het Ministerie van Verkeerswezen: de dienst kwaliteit van de bouw, die de ondernemers erkent en die een essentiële rol speelt in het normalisatieproces voor bouwmaterialen. Er moet een parallel worden gemaakt tussen die nieuwe bevoegdheid en de nieuwe wet betreffende de normalisatie die op 3 april 2003 (BS 27 mei 2003) werd aangenomen en die het Bureau voor Normalisatie opricht ter vervanging van het verouderde BIN. – De oprichting van de Programmatorische Overheidsdiensten. Vier Programmatorische Overheidsdiensten werden toegevoegd aan de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, met name: - De Programmatorische Overheidsdienst Consumentenbescherming; - De Programmatorische Overheidsdienst Duurzame Ontwikkeling; - De Programmatorische Overheidsdienst Telecommunicatie; - De Programmatorische Overheidsdienst Wetenschapsbeleid. Volgens de Copernicusprincipes vallen die vier Programmatorische Overheidsdiensten volledig onder de bevoegdheid van de FOD, maar staan ze er los van gedurende één legislatuur. Buiten het Wetenschapsbeleid, dat reeds voordien als Ministerie bestond, hebben de POD’s in werkelijkheid nooit concreet bestaan onder de eerste legislatuur, toen ze theoretisch werden opgericht.

7

Inleiding

1 OPSLORPING EN OVERDRACHT VAN VERSCHILLENDE MATERIES

1.2 OVERDRACHTEN Het Ministerie van Economische Zaken heeft aan de Federale Overheidsdienst Tewerkstelling en Sociaal Overleg de volgende twee bevoegdheden afgestaan: – de controle van de ondernemingsraden; – de controle van het welzijn op het werk in de delfstoffennijverheid, de staalnijverheid, de ondergrondse uitgravingen, de ondergrondse opslag van gas, de mijnbouw. In feite was het principe van de overdracht van de bevoegdheden reeds lang aangenomen en heeft Copernicus slechts een proces geconcretiseerd dat bijna voltooid was.

2 PROCES VAN ADMINISTRATIEVE OVERGANG

Inleiding

8

Zoals reeds eerder gesignaleerd, is de overgang niet volgens het principe van de “big bang” verlopen, maar in fasen over het hele jaar 2002: – De Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie werd opgericht bij Koninklijk Besluit van 25 februari 2002 (BS 05 maart 2002); – De Programmatorische Overheidsdiensten Consumentenbescherming, Duurzame Ontwikkeling en Telecommunicatie werden op dezelfde datum opgericht. – Het gaat hier louter om formele fasen, daar de werkelijke oprichting van de FOD en de eraan verbonden POD’s een in de Ministerraad goedgekeurd Ministerieel uitvoeringsbesluit vergt; – op 2 augustus 2002 werd in de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie bij Koninklijk Besluit een voorlopige cel opgericht om de personeelsleden van de Ministeries van Justitie (auteursrecht), Verkeerswezen (kwaliteit van de bouw) en Landbouw en Middenstand (Bestuur KMObeleid) op te vangen; – conform het Protocol van 13 maart 2002 kon het personeel van het Ministerie van Landbouw en Middenstand belast met landbouwzaken in de FOD slechts bij Koninklijk Besluit van 21 oktober 2002 (met terugwerkende kracht op 1 oktober 2002) worden geïntegreerd; – Vanaf 1 januari 2003 (Ministerieel Besluit van 5 februari 2003 met terugwerkende kracht) werd de voorlopige cel ontbonden en werd bijgevolg de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie definitief opgericht. Alle personeelsleden van het Ministerie van Economische Zaken werden bij de FOD ingedeeld. Voor de Algemene Diensten (maar niet voor hun personeel) werd een uitzondering gemaakt. Zij bleven theoretisch in het oude Ministerie. Die uitzondering was nodig om de continuïteit van de dienst te garanderen in afwachting van de aanwijzing van “stafmanagers”, die onontbeerlijk zijn bij de nieuwe manier waarop deze diensten volgens Copernicus geleid moeten worden. Kortom, men kan zeggen dat de administratieve overgang van het Ministerie van Economische Zaken naar de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie eind 2002 praktisch voltooid was. Toen moest nog slechts het oude Departement bij Koninklijk Besluit formeel worden ontbonden.

Tegelijk kwamen de nieuwe superstructuren tot stand: benoeming van de Voorzitter, benoeming van de nieuwe Directeursgeneraal en oprichting van het Directiecomité.

3 DE BESTUURLIJKE OVERGANG De Copernicushervorming legt het uitwerken van strategische plannen, managementplannen en operationele plannen op. Normaal moet de Minister zijn strategisch plan opstellen dat mutatis mutandis gelijkstaat met een beleidsnota die de hele legislatuur dekt. Zodra het plan gepubliceerd is, moet de Voorzitter van het Directiecomité (het administratieve hoofd van de FOD) een managementplan opstellen dat de strategische opties van de Minister weergeeft. Dit managementplan wordt vervolgens omgezet in concrete maatregelen die het operationeel plan vormen. Die twee plannen moeten door de Minister worden goedgekeurd. Vervolgens moet elke Directeur-generaal zijn eigen managementplannen en operationele plannen opstellen in overeenstemming met de door de Voorzitter van het Directiecomité uitgewerkte opties. Dit theoretisch schema kon niet naar de letter worden verwezenlijkt. De FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie had in 2002 vijf Voogdijministers en -Staatssecretarissen, met name: voor economie, consumentenbescherming, landbouw, KMO en energie. Bovendien maakte de nadering van het einde van de legislatuur het opstellen van een strategisch plan - uiteraard op lange termijn - minder opportuun. Niettegenstaande het gebrek aan formele richtlijnen werden de managementplannen en de operationele plannen van de Voorzitter van het Directiecomité binnen de vereiste termijnen verwezenlijkt en aan de verschillende voogdijministers en -staatssecretarissen voorgelegd. Men ging uit van de basisgedachte dat er een samenhangend beeld van de FOD ontbrak. Deze wordt bij het publiek vaak verward met de FOD Financiën. Dit gebrek aan een duidelijk imago heeft voornamelijk twee oorzaken: de verschillende fasen van de staatshervorming die de bevoegdheid voor directe steun aan de bedrijven (economische expansie) aan de Gewesten hebben gegeven en de versnippering van materies zoals mededinging, statistiek, normalisatie en consumentenbescherming. Na die duidelijke diagnose diende de fundamentele rol te worden vastgelegd waarop de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie zich moet toespitsen. Die rol werd bepaald als het nodige en onontbeerlijke instrument voor de goede werking van de markt van goederen en diensten. Vervolgens komt een “SWOT-analyse” van de sterke en zwakke punten van de FOD evenals de bondige opsomming van alle wettelijke opdrachten. De krachtlijnen van het managementplan waren dan overduidelijk: de opdrachten van de FOD konden in drie categorieën of volgens drie “pijlers” worden gerangschikt: de regulering, de kennis van de sectoren en de statistiek. Door het vormen van deze drie pijlers zou de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie zijn fundamentele op-

3.1 STATISTIEK Buiten de wettelijke verplichting om zijn opdracht van het verzamelen van gegevens te vervullen, is de statistiek het fundament van het hele gebouw: geen sectorkennis zonder statistiek en geen regulering zonder sectorkennis. Dankzij het ontwerp van een nieuwe statistiekwet zal het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) in de toekomst naast het verzamelen van gegevens ook de geldigheid van de door andere instanties verstrekte gegevens kunnen certificeren. Men moet er dus rekening mee houden dat het NIS op korte of lange termijn naast zijn statistische rol ook methodologische normen zal uitwerken en controleren. Door zijn statuut was de Statistiek slechts een abstract wetenschappelijk instrument zonder concrete weerslag voor het publiek. Dan wordt er plots beslist hieraan de economische informatie toe te voegen, die voorheen een zelfstandig Bestuur vormde. En als klap op de vuurpijl wordt er een bureau voor macro-economisch onderzoek aan toegevoegd dat in toekomstwetenschap gespecialiseerd is. Het NIS zal bijgevolg beschikken over een instrument waarmee het zowel statistieken kan maken als de resultaten ervan verwerken.

3.2 ECONOMISCH POTENTIEEL Zo heeft men de pijler genoemd waarvan de belangrijkste opdracht de kennis van de sectoren is. Het gaat hier om het aspect dat in het Ministerie het meest werd verwaarloosd om hoofdzakelijk historische redenen. Voor de staatshervormingen had het Ministerie inderdaad contacten met praktisch alle economische sectoren, gezien zijn bevoegdheden inzake economische expansie. Tussen de hervorming van 1980 en die van 1988 was het Ministerie van Economische Zaken niet alleen belast met de “nationale sectoren” (staalnijverheid, steenkolen, textiel, scheepsbouw en holglas voor verpakking), maar zorgde het ook volledig voor de externe vertegenwoordiging van de industrie, inzonderheid bij de EEG. Sinds 1988 werden de “nationale sectoren” evenals de betrekkingen met de EEG betreffende de industrie aan de Gewesten toebedeeld. Die twee factoren zijn samengekomen, zodat de federale overheid zich nog slechts bezighield met de internationale problemen die niet aan de Gewesten toegewezen waren (OESO, WTO). Hierdoor werden de industriële sectoren die op dit niveau niet werden besproken, verwaarloosd. In de sector dienstverlening of in die van de energie was de toestand minder zorgwekkend, vermits zij grotendeels onder de federale bevoegdheid bleven. De opslorping van nieuwe bevoegdheden door de FOD, met name inzake landbouw en KMO-beleid, schept nieuwe mogelijkheden. De FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie dekt potentieel alle economische sectoren (met uitzondering van de banksector en de niet-handelssector). Dit betekent geenszins dat de FOD van plan is een economisch beleid te voeren inzake materies die aan de Gewesten of aan andere Departementen

toegewezen zijn. In de sectoren waarin de Federale staat zijn reglementaire bevoegdheden moet uitoefenen (hoofdzakelijk bij het organiseren van handel en dienstverlening), zal hij dit natuurlijk blijven doen. Voor de rest gaat het gewoon om kennis van de sectoren; het zou ondenkbaar zijn dat een ministerie van economie die niet bezit. Het managementplan geeft dus duidelijk te kennen dat men een pijler wil vormen van kennis van de sectoren die ter beschikking staat van alle beslissers en die alle economische materies dekt.

3.3 REGULERING De regulering omvat de reglementering en de regulering stricto sensu. Het vraagstuk van de economische reglementering brengt geen grote theoretische moeilijkheden mee, behalve dat de reguleringsorganen meer en meer de reglementering uitwerken die ze zelf moeten toepassen. Dit doet geen problemen rijzen wanneer het om louter technische reglementering gaat. Maar de begeleiding van de economische bedrijvigheid moet in handen blijven van de Regering en dus van de Federale Overheidsdiensten, die er het bevoorrecht instrument van zijn. Het fenomeen van de regulering stricto sensu is heel complex. Het is evident dat die een steeds grotere plaats krijgt in het economisch recht in ruime zin. In het uiterste geval leidt dit tot zelfregulering, wat bepaalde gevaren kan inhouden, in die zin dat men daarbij niet verplicht is rekening te houden met de belangen van anderen, meer bepaald die van de consumenten. Het gaat er dus om dit fenomeen in goede banen te leiden, zonder het positieve ervan te verwerpen. Hetzelfde geldt met name voor de normalisatie waarvoor de Minister van Economie een Wetsontwerp heeft ingediend (goedgekeurd op 3 april 2003), waarin de Staat een aantal van zijn voorrechten van politieke aard opneemt en de deelname van NGO’s en consumenten aan het uitwerken van een norm oplegt, maar daarbij de onafhankelijkheid van de verschillende partijen vergroot. Zonder de regulerende macht van de specifieke organen te willen ontkennen, blijkt duidelijk dat de Raad voor de Mededinging de top van de piramide moet blijven inzake regulering, om aldus elk voornemen van kartelvorming te verijdelen. Dit concept werd trouwens perfect omgezet bij de liberalisering van de spoorwegen en bij de liberalisering van de telecommunicatie.

4 BESLUIT Om het managementplan van de Voorzitter van het Directiecomité volledig te maken, moeten de plannen van de zeven Algemene Directies eraan worden toegevoegd. Bij de analyse dient er te worden beslist of de verdeling in drie pijlers gehandhaafd blijft als schema voor het intellectueel beheer van de verschillende Besturen, waarvan de bevoegdheden niet wezenlijk zouden veranderen, of dat integendeel de bevoegdheden tussen de verschillende algemene directies moeten worden verdeeld naargelang van de pijler waarin ze geplaatst worden.

9

Inleiding

dracht vervullen: de goede werking van de goederen- en dienstenmarkt.

Op economisch gebied is een doeltreffend beleid in ieder geval slechts denkbaar indien de Regering over een goed gestructureerd en homogeen bestuur beschikt. Dit is één van de belangrijkste conclusies die men moet trekken uit de grondige hervorming van het Federaal Bestuur die werd aangevat onder de afgelopen legislatuur. Efficiëntie was inderdaad wat de uittredende regering beoogde toen zij het grootste deel van de federale economische bevoegdheden in één enkele Federale Overheidsdienst samenbracht. Vanuit dit oogpunt is de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie van plan actief bij te dragen tot een doeltreffend economisch beleid in België. De FOD wil daarbij het concurrentievermogen van onze bedrijven bevorderen en daarnaast het juiste sociaal-economische evenwicht vrijwaren dat voor een correct beheer van de markt van goederen en diensten vereist is. Om dit te bereiken, moeten drie doelstellingen worden nagestreefd:

Inleiding

10

– op een soepele manier bijdragen tot het organiseren van de markt door het uitwerken, wijzigen en aanpassen van de regels die er gelden; – om dit programma te verwezenlijken, zorgen voor een grondige en methodische observatie van de verschillende sectoren, hun aandachtsvelden en problemen, met oog evenwel voor de machtsverhoudingen tussen de verschillende marktpartijen: consumenten, middenstand, KMO’s, grote Belgische en buitenlandse bedrijven; – Onberispelijke wetenschappelijke nauwgezetheid door het gebruik van doeltreffende en geloofwaardige instrumenten voor analyses, voorspellingen en statistieken. De werking van de hele FOD draait rond deze driedimensionale strategie, waarbij geopteerd wordt voor een pragmatische organisatie die steunt op de oprichting van zeven operationele Algemene Directies en drie Stafdirecties, alle onder de controle van het Directiecomité en zijn Voorzitter.

E1

Bestuur Algemene Diensten Als gevolg van de Copernicus hervorming van de federale overheid valt het doek over het Bestuur Algemene Diensten als entiteit. Het jaar 2002 werd nochtans gekenmerkt door een intensief beroep op de inzet en de inventiviteit van de verschillende Afdelingen van het Bestuur. Naast de traditionele steunverlening van de andere Besturen van het Departement heeft het Bestuur Algemene Diensten m.n. een belangrijke bijdrage geleverd aan de overgang van het Ministerie naar de Federale Overheidsdienst, de hervorming van de loopbanen van de personeelsleden, de integratie van de uit diverse Departementen overgedragen personeelsleden en de communicatie desbetreffend. Elke Afdeling van het Bestuur werd betrokken bij de uitvoering van deze bijkomende opdrachten, zij het voor het onthaal van nieuwe personeelsleden, het (juridisch) coördineren van reglementering, berekening van budgettaire implicaties, vertaalwerk, organisatie van informatiesessies en het oplossen van alle materiële problemen desbetreffend.

Er kan niet anders dan vastgesteld worden dat de meeste van deze activiteiten het gevolg waren van extern door het Departement genomen beslissingen en de communicatie naar de Algemene Diensten niet steeds volledig en/of correct was, hetgeen een belangrijke supplementaire hinderpaal was voor een efficiënte uitvoering. Tegelijkertijd zorgde de nakende en onafwendbare ontbinding van het Bestuur en de daaruit voortvloeiende onzekerheid omtrent hun onmiddellijke toekomst voor de nodige onrust bij de medewerkers van E1 zelf. Het past mijn inziens dan ook om in dit “laatste” activiteitenverslag van het Bestuur Algemene Diensten een welgemeend proficiat op te nemen aan alle personeelsleden van het Bestuur voor hun gewaardeerde bijdrage van het functioneren van het ganse Departement. Laat het meteen ook duidelijk zijn dat in de nieuwe structuur van de Federale Overheidsdienst Economie de individuele inbreng van de onderscheiden Afdelingen nog scherper dan voorheen zal gesteld worden terwijl het net in deze diensten is dat de Copernicus hervorming de grootste impact hebben op de interne werking. Voorwaar een uitdaging voor de toekomst!

E1

Regis MASSANT Directeur-generaal

Inhoudstafel

1

OPDRACHTEN EN STRUCTURELE TAKEN

15

2

PRIORITAIRE ACTIVITEITEN

15

3

BEHEER VAN DE FINANCIELE MIDDELEN

16

4

LOGISTIEKE ONDERSTEUNING

17

5

PERSONEEL

18

6 VEILIGHEIDSMAATREGELEN OP HET WERK

22

7

JURIDISCHE WERKZAAMHEDEN

24

8

VERTAALDIENST

25

Bestuur Algemene Diensten

14

Human Resources Binnen deze Afdeling wordt de uitvoering van de structurele taken, verbonden met de opdracht van het Bestuur verdeeld over vier diensten: - Personeelsbeleid - belast met organisatie en reglementen; - aanwerving en aanwijzing van personeelsleden; - mutatie- en mobiliteitsaanvragen; - waakt over de naleving van regels van tucht, beoordeling, beroepsprocedures en overleg; - staat in voor het secretariaat van de verscheidene organen (Directieraad, Sectorcomité IV (SC IV), Tussenoverlegcomité (TOC), interne begeleidingscommissie voor gelijke kansen voor mannen en vrouwen, kamer van beroep). - Personeelsbeheer - is belast met het dagelijks beheer van de administratieve en geldelijke loopbanen; - zorgt voor de procedures van bevordering van de statutaire ambtenaren; - stelt het jaarboek van het personeel op dat de ambtenaren rangschikt volgens graad, anciënniteit en weddenschaal en zorgt voor de bijwerking ervan; - beheert de dossiers betreffende de verloven, ziekten, arbeidsongevallen en overlevings- en rustpensioenen; - bereidt de dossiers inzake eretekens voor en behandelt de cumulatieaanvragen. - Personeelszorg - stelt personeel ter beschikking van de vzw Sociale Dienst, die de ambtenaren allerhande materiële en morele steun verleent; - treedt vooral preventief op in samenwerking met de polyvalente Medische Dienst in verschillende domeinen (jaarlijkse check-up, kankeropsporing, anti-alcohol- en antitabakscampagnes, inentingen, controle van het gezichtsvermogen) en verstrekt diensten via dokters, verpleegsters, een kinesitherapeut en een tandarts. - Opleiding - onthalen en begeleiden van statutaire personeelsleden gedurende de proefperiode; - uitwerken van gemeenschappelijke projecten met het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO); - organiseren van stages en opleidingen.

Financiën en Logistiek De structurele taken van de Dienst Financiën zijn viervoudig: - instaan voor de volledige “cyclus” van de financiële middelen, met name: - de opstelling van de begroting; - uitvoering van de begroting (aankopen en vereffenen van schuldvorderingen); - het voeren van de comptabiliteit;

- de controle van de budgettaire procedures. - contacten onderhouden met de externe controle-instanties (Schatkist, Begroting, Inspectie van Financiën en Rekenhof); - adviezen verstrekken over budgettaire en boekhoudkundige materies aan de overige Besturen, het Kabinet van de Minister en de Staatssecretaris en eventueel aan derden; - zorgen voor de betaling van de wachtvergoedingen van de mijnwerkers. De taken van de Logistieke Dienst zijn: - voorzien in alle logistieke behoeften van het Departement via de organisatie van de drukkerij, het beheer van de gebouwen, bodes, dienstpersoneel, wagenpark en archiefbeheer; - instaan voor de uitwerking van maatregelen voor de bevoorrading van het land in crisissituaties.

Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Deze Afdeling draagt in grote mate bij tot: - de correcte naleving van de verplichtingen van het Departement op gebied van arbeidsreglementering en veiligheid; - tot een globale verbetering van het werkklimaat voor alle personeelsleden van het Departement.

Juridische werkzaamheden De structurele taken van de Juridische Afdeling zijn: - verstrekken van juridisch advies aan alle Besturen; - controleren van de ontwerpen van Wetten en Besluiten die uitgaan van het Departement en geen betrekking hebben op het personeel; - toezien op de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad (BS); - behandelen van de geschillendossiers.

Vertalingen De Afdeling Vertalingen staat ten dienste van alle Besturen om: - de wettelijke verplichtingen van het talengebruik na te komen; - om taalproblemen op te lossen.

2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN In 2002 ging prioritaire aandacht naar: - actualisering van de informatica–omgeving van het Bestuur Algemene Diensten (E1) via finalisering van het “Financial Information Management System”-project (FIMS) en de heropstart van het project “Databank Personeel”; - uitbouw onthaal–functie op Human Resources (HR); - inschrijving in de Copernicus–logica voor wat betreft de werving personeel via onder meer organisatie van vergelijkende selecties en opmaak concreet wervingsplan binnen de beschikbare begrotingsenveloppe; - aanpassing van de loopbanen B, C en D; - deelname aan “horizontale” projecten zoals Evaluatie, FEDCOM (Federale Comptabiliteit); - voorbereiding en implementatie van de competentiemetingen; - integratie Diensten van Middenstand en Landbouw, Justitie en Verkeer en Infrastructuur: informatie, sociale opvang, logistieke problemen, budget, juridisch kader;

15


1 OPDRACHTEN EN STRUCTURELE TAKEN

- afhandeling problemen ingevolge opheffing van het Departement Middenstand en Landbouw; - behandeling juridisch en reglementair kader voor overgang van Ministerie naar Federale Overheidsdienst (FOD); - verbetering van de veiligheid en het welzijn op het werk.

3 BEHEER VAN DE FINANCIELE MIDDELEN 3.1 BEGROTINGSWERKZAAMHEDEN Tijdens de begrotingscontrole 2002 werden de nodige kredieten vrijgemaakt voor verschillende initiatieven rond volgende thema’s: - de hervorming van de financiering van de collectieve centra in het kader van de Wet op de normalisatie; - de pilootenquête “Statistics on Income and Living Conditions” (SILC) in opdracht van Eurostat; - de oprichting van de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO); - de organisatie van de controle op de onbemande camera’s.

16

Tegelijkertijd moest een zware besparing van meer dan € 2 miljoen op de kredieten 2002 worden doorgevoerd. Die besparing kon slechts worden gerealiseerd dankzij een meevaller. Door de onverwacht positief uitvallende respons op de socio-economische enquête 2001 konden de kredieten voor briefwisseling en enquêteurs gevoelig worden verminderd.


De prognoses bij de begrotingscontrole 2002 waren afgestemd op de reële kredietbehoeften. De Minister van Begroting opteerde evenwel voor een budget in evenwicht en blokkeerde de kredieten tot op het niveau van 2001. Hierdoor moest voor tal van begrotingsfondsen het kredietplafond tijdens het jaar nog worden opgetrokken om de reële noden te kunnen lenigen. De uitvoering van de begroting noopte in de loop van het begrotingsjaar nog tot enkele interne bijsturingen binnen de beschikbare enveloppes, zoals onder meer het geval was voor enkele onverwachte evoluties die optraden bij de werkzaamheden van de socio-economische enquête. Tussendoor werden ook nog enkele herverdelingen van basisallocaties voor personeelsen werkingsmiddelen doorgevoerd. De opmaak van de begroting 2003 verliep onder een ongunstige economische conjunctuur. De berekening van de personeelsenveloppe vroeg enorm veel bijkomende studie en arbeid, omdat twee uiteenlopende benaderingen dienden te worden gevolgd. Uiteindelijk kon, in samenwerking met de Afdeling Human Resources, binnen de beperkte beschikbare enveloppe, een minimaal voorstel voor prioritaire en noodzakelijke wervingen worden uitgewerkt. De uitvoering van het wervingsplan stuitte echter op een weigering van de Inspectie van Financiën, toen bleek dat de Minister van Begroting onvoldoende kredieten had ingeschreven in de Copernicusenveloppe voor de meerkost van de managers.

Voor een aantal specifieke projecten werden de nodige budgettaire voorzieningen getroffen binnen de initiële begroting 2003: - de voorbereiding van de internationale tentoonstellingen te Parijs in 2004 en te Aïchi (Japan) in 2005; - de verhoging van de betalingsmiddelen voor de Airbusprojecten; - de oprichting van het begrotingsfonds voor het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS). Het fonds NIS zal vanaf 2003 op recurrente basis de voortzetting van de SILC-enquête verzekeren. Hiervoor werden, in twee etappes, de nodige wetsbepalingen opgenomen in de Programmawet. In het kader van de Copernicushervorming moesten delen van andere Departementen (Middenstand en Landbouw, Justitie en Verkeer en Infrastructuur) worden geïntegreerd in de nieuwe FOD Economie met ingang van 1 januari 2003. Zonder de minste instructie, hulp of steun van de FOD Begroting en Beheerscontrole, is die operatie in moeilijke omstandigheden tot een goed einde gebracht, wat getuigt van de ondernemingszin en probleemoplossende capaciteit van de dienst. Het systeem van voorafgaand advies van de Dienst Financiën bij dossiers met budgettaire implicaties bleek opnieuw een dankbaar hulpmiddel bij het streven naar een goed begrotingsbeheer. Dankzij een goede interne communicatie met de Dienst Logistiek en de Inspectie van Financiën konden dreigende budgetontsporingen tijdig worden gedetecteerd en kon men tijdig ingrijpen wanneer administratieve begrotingswijzigingen zich opdrongen. De interne bilaterales gingen dit jaar uitzonderlijk niet door bij gebrek aan tijd en belangstelling. De omvorming, in het kader van het Copernicus-project, van het Ministerie naar een FOD vroeg om heel wat bijkomende studie en voorbereiding. In dat verband werd meegewerkt aan enkele interviews voor proceshertekeningen binnen de FOD Begroting en Beheerscontrole. Onzekerheid en ongerustheid over de nieuwe budgettaire werkprocedures werd opzij gezet om het hoofd te bieden aan een nieuw besparingsmechanisme, uitgedokterd door het Kabinet van de Minister van Begroting. Om de uitvoering van de begroting 2002 in toom te houden, werd aan het Departement een strak keurslijf opgelegd, “ankerprincipe” genaamd, waarbij maandelijks slechts een bepaald percentage van de kredieten mocht worden aangewend. Dankzij het oordeelkundig uitstellen van enkele zware subsidiedossiers en mede dankzij enkele onbenutte kredietmarges, die gelukkig nog aanwezig waren, konden de meeste betalingsdossiers met succes worden afgerond. Het jaareinde bracht nog een bijzonder lastige noot om kraken, toen de Minister van Begroting in extremis nog bijkomende beperkingen oplegde aan de toegestane betaalopdrachten. Een aantal betalingsdossiers moest zo onverwacht worden doorgeschoven naar het volgende jaar. Talrijke pogingen om langs politieke weg het begrotingsbeleid te beïnvloeden en het betalingsverkeer te laten vlotten bleven helaas onbeantwoord.

De verdere ontwikkeling van het FIMS was in 2001 tijdelijk op non-actief gezet. Na een geslaagde vlotte overgang naar de Europese eenheidsmunt, werden in de tweede jaarhelft de nodige testen uitgevoerd ter voorbereiding van de overschakeling naar het FIMS in 2003. Nieuwe inspanningen werden geleverd om een snelle betaling van de facturen te verzekeren. Hierbij werd vooral nadruk gelegd op een snellere goedkeuring en verzending van de betalingsdocumenten door de factuurverantwoordelijken binnen de verschillende diensten en Besturen. Via interne werkvergaderingen werd een betere horizontale samenwerking met de Dienst Logistiek verkregen. Ter voorbereiding van de invoering van een analytische boekhouding in de federale overheid werd actief deelgenomen aan de voorbereidende werkzaamheden van het project FEDCOM. Aan de hand van vragenlijsten over de huidige financiële processen werden knelpunten gedetecteerd, die in aanmerking zullen genomen worden bij de conceptie van het nieuwe boekhoudsysteem. Enkele wijzigingen aan de abonnementen van de openbare vervoermaatschappijen NMBS, De Lijn en MIVB noopten tot aanpassingen van administratieve procedures inzake de betaling van de werkgeversbijdrage in het woon-werkverkeer. Vooruitlopend op het nieuwe interne controlesysteem, dat binnen het Copernicusplan werd uitgestippeld voor het betalingsverkeer, werden voorbereidingen getroffen voor de nieuwe controlemethode van het Rekenhof, die vanaf 1 januari zou van start gaan.

3.3 INTERNE EN EXTERNE CONTROLES Qua interne controles handhaafde de cel Financiële Controle een nauwgezet toezicht op de rekenplichtigen van het Departement in samenwerking met de betrokken diensten. Er werd bijzondere aandacht besteed aan het correct opvolgen van de instructies terzake van de Thesaurie. Qua externe controles moest de cel Financiële Controle zich bij gebrek aan voldoende personeel slechts beperken de meest noodzakelijke boekhoudkundige controles van de diverse betoelagingsdossiers. De controle van de nationale instellingen van openbaar nut werd noodgedwongen tot een minimum herleid. Het grote aantal facultatieve toelagen in 2002 vergde opnieuw een bijzondere inspanning. Ook het groot aantal overeenkomsten en studie-opdrachten bracht heel wat werk met zich mee. De cel Financiële Controle bracht een drieledige opdracht tot een goed einde: - advies verlenen bij de totstandkoming van de overheidsopdracht of het opstellen van het betoelagingsbesluit; - controle uitoefenen op de correcte uitvoering van de overeenkomsten en de exactheid van de ingediende facturen; - beheersing van de beschikbare budgettaire enveloppe voor deze opdrachten.

Specifieke analyses en controles werden uitgevoerd in een aantal betoelagingsdossiers: - de financiering van de Belgian Bioindustries Association (BBA); - de investeringen van het Studiecentrum voor Kernenergie; - de investeringen van het Instituut voor Radio-Elementen.

4 LOGISTIEKE ONDERSTEUNING 4.1 AANKOPEN De sectie Beheer Aankopen heeft in 2002 verder inspanningen geleverd om de kwaliteit van de aankoop- en uitbestedingsdossiers te bevorderen en haar “klanten” zo goed en efficiënt mogelijk te bedienen. Daarnaast, dankzij continue opleidingen en opvolging van wat leeft binnen de markten, heeft de sectie Beheer Aankopen een ruime ervaring en de vereiste kennis opgedaan zodat procedures sneller worden afgehandeld. Concreet werden ongeveer 2.800 bestelbons opgemaakt en contracten afgesloten en ongeveer 15.000 facturen gecontroleerd en ter betaling naar de Dienst Boekhouding verstuurd.

4.2 BEHEER VAN DE GEBOUWEN De sectie Gebouwen staat in samenwerking met de Regie der Gebouwen in voor het dagelijks beheer en het onderhoud van 25 gebouwen in Brussel en in de provincies. Zij staat in voor de organisatie van het onthaal en de bodes. Zij verzorgt ook de verzending van documenten tussen de verschillende gebouwen en ontvangt en verstuurt de externe post. De diensten van het Ministerie van Economische Zaken (MEZ) zo veel mogelijk centraliseren in Brussel blijft de vuistregel. Door de integratie van KMO, Middenstand en Landbouw binnen het Departement werden enerzijds acht bijkomende verdiepingen van de WTCIII in gebruik genomen. Anderzijds, doordat de Belgische Geologische Dienst (BGD) onder de bevoegdheid kwam van Wetenschapsbeleid, bevindt het gebouw in de Jennerstraat zich niet langer onder het beheer van de Dienst Logistiek.

4.3 DRUKWERK De centrale drukkerij telde in 2002 in totaal 842 bestellingen. Omgerekend naar A4 formaat betekent dat een totaaloplage van 54.811.587 afdrukken. Hiervan werden er 48.396.946 gerealiseerd in offsetdruk, voornamelijk in twee- of vierkleurendruk. Langs digitale reprotechnieken werden 5.373.809 afdrukken in het zwart gemaakt en 40.832 in vierkleurendruk.

Tabel 1 - Drukkerij Type

Oplage

513 brochures 64 folders enveloppen naamkaartjes

938 902 401 620 521 755 20 400

Bron: MEZ, Bestuur Algemene Diensten

17


3.2 BOEKHOUDING EN DE VEREFFENING VAN DE FACTUREN

4.4 BEHOUD VAN HET MILIEU

5 PERSONEEL

De milieudeskundige heeft in de loop van 2002 een systeem opgestart dat de milieuparameters, zoals onder andere elektriciteits- en papierconsumptie nauwkeurig opvolgt. Minstens éénmaal per maand worden nieuwe gegevens ingevoerd en geëvalueerd. Zo kunnen nieuwe problemen sneller opgespoord worden. Door benchmarking met andere, gelijkaardige gebouwen kan men eveneens problemen identificeren. In 2002 heeft de milieudeskundige aan alle gebouwen van het Departement in Brussel een bezoek gebracht om mogelijke oorzaken van “milieu”-problemen in kaart te brengen en er oplossingen voor te zoeken. Tevens zijn alle verplichtingen opgenomen in het Federaal Milieucharter, zoals onder andere de boordtabellen en de meerjarenplanning, nagekomen. Voor 2003 worden maatregelen en concrete acties voorzien om de doelstellingen van het Federaal Milieucharter (zie tabel) voor 2004 te halen. Hiervoor zal een intern comité aangesteld worden om deze acties in de diverse diensten te implementeren. Tevens zal de samenwerking met de cel Energie en Duurzame Ontwikkeling van de Regie der Gebouwen nauwer verlopen. Er zal ook worden nagegaan in welke mate men ecologische clausules in lastenboeken kan invoegen, zodat het Departement meer milieuvriendelijke producten kan aankopen.

5.1 PERSONEELSBELEID

4.5 BEHEER VAN ARCHIEVEN 18


De archief-correspondenten hebben een werkgroep opgericht om het probleem van de archieven van het Departement te bespreken. Er werd besloten om een vereiste interne stortingsprocedure van de archieven op te richten naar een dienst die verantwoordelijk is voor het behoud en het vernietigen van de archieven. Hiertoe werd een strategisch plan ontwikkeld dat de oprichting beoogt van een centrale archiefdienst. Dit plan omschrijft de rol van de centrale archiefdienst en voorziet de op te volgen procedures inzake archivering. In de loop van 2002 kwamen een twintigtal bezoekers het archieffonds raadplegen van de wereldtentoonstelling 1958 dat nog steeds geïnventariseerd wordt. Het archieffonds inzake de mijnramp van het Caziera-woud, werd volledig overgemaakt aan het Staatsarchief.

In de loop van 2002 zijn de loopbanen grondig hervormd (met uitzondering van de loopbaan van de ambtenaren van niveau 1). Nog voor de reglementaire teksten verschenen waren (voornamelijk het Koninklijk Besluit (KB) van 5 september 2002), hield het Ministerie in maart infovergaderingen voor alle ambtenaren. Op deze vergaderingen werd dieper ingegaan op de overgang van het Ministerie naar de FOD en werden de nieuwe bevoegdheden en structuren uiteengezet. Een van de fundamenten van de modernisering van het personeelsbeleid van de federale overheid is de introductie van het competentiebeheer. Competenties, het geheel van kennis, vaardigheden, waarden en attitudes die de ambtenaar toepast om goed te functioneren in zijn functie, spelen een belangrijke rol in de loopbaan. Deze competenties moeten periodiek gemeten worden om na te gaan of een ambtenaar nog in staat is om zijn functie uit te oefenen. Omdat het onmogelijk is een meting te ontwikkelen voor elke functie apart, wordt de competentiemeting georganiseerd per functiefamilie. In het KB van 14 oktober 2002 zijn de modaliteiten vastgelegd voor de indeling van de personeelsleden in functiefamilies, namelijk 10 families voor de ambtenaren van niveau C (vroeger niveau 2) en 16 families voor de ambtenaren van niveau B (vroeger niveau 2+). Iedere statutaire en contractuele ambtenaar van bovenvermelde niveaus (met uitzondering van de ambtenaren uit de hoogste weddenschaal van niveau C) moet tussen 1 november 2002 en 31 augustus 2003 de mogelijkheid krijgen deel te nemen aan een competentiemeting voor zijn functiefamilie. Deelname aan de competentiemeting gebeurt op vrijwillige basis. Voor ambtenaren van niveau C bestaat deze uit twee onderdelen: - een toepassingsproef waarbij de computervaardigheden gemeten worden en een simulatieoefening (“In Basket”); - een gestructureerd onderhoud waarbij de competenties op het vlak van persoonlijke relaties, personenbeheer en persoonlijk functioneren gemeten worden.

Tabel 2 - Milieu Thema Elektriciteitsverbruik Verwarmingsverbruik Waterverbruik Papierverbruik Niet geselecteerd afval Voedselaankopen

Doelstelling in 2004 -10 % t.o.v. verbruik in 1999 -10 % t.o.v. verbruik in 1999 -6 m3/ambtenaar t.o.v. verbruik in 1999 -25 % t.o.v. verbruik in 1999 -30 kg/ambtenaar t.o.v. hoeveelheid afval in 1999 4 % producten van biologische landbouw en 4 % producten met keurmerk voor sociaal verantwoorde productie Bron: MEZ, Bestuur Algemene Diensten

Voor de functiefamilie “technisch assistent” is het eerste onderdeel vervangen door ofwel een vaktechnische proef ofwel door een door de FOD Personeel en Organisatie (P&O) gecertificeerde opleiding. Een kandidaat kan pas deelnemen aan een tweede onderdeel nadat hij geslaagd is voor het eerste onderdeel. Als een ambtenaar geslaagd is, krijgt hij, bovenop zijn basiswedde, een zogenaamde “competentietoelage” die geldig is voor 8 jaar voor ambtenaren van niveau C, voor 5 jaar voor ambtenaren van niveau B en voor 3 jaar voor Informatie- en Communicatietechnologieën (ICT)-deskundigen van niveau B. Het bedrag van de uitkering hangt af van de geldigheidsduur. Als een ambtenaar niet slaagt, wordt voor hem een individueel ontwikkelingsplan opgesteld op basis van de resultaten op onderdelen 1 en/of 2 en van “feedback” van de evaluatie. Op die manier kan men zich jaarlijks herinschrijven. Op 1 oktober 2002 telde het Ministerie 772 ambtenaren van niveau C. In de maanden oktober en november, na 10 infovergaderingen en een periode waarin infobrochures werden uitgedeeld, werd elk van deze ambtenaren ondergebracht in een van de 10 functiefamilies die opgenomen zijn in bovenvermeld koninklijk besluit. Begin december 2002 hadden reeds 480 ambtenaren van niveau C, die voldeden aan de deelnemingsvoorwaarden, zich ingeschreven voor de competentiemetingen die van start zouden moeten gaan vanaf januari 2003.

- uitbreiding met 2 betrekkingen van verslaggever voor het Bestuur Handelsbeleid (E3 - Dienst voor de Mededinging). Tot slot werd het dossier gelanceerd om graadverandering tot Ingenieur mogelijk te maken voor personeelsleden met het juiste diploma. Een derde luik gaat over de wervingen. De totale wervingsstop voor statutair personeel in 2002, waartoe besloten werd tijdens het begrotingsconclaaf in de herfst van 2001, heeft geleid tot aanzienlijk minder aanwervingen (36 tegen 97 in 2001). Alleen tot de prioritaire aanwervingen die in 2001 waren goedgekeurd, maar die nog niet hadden plaatsgevonden, mochten nog doorgaan. Dat laatste gold onder meer voor: - E6, dat nieuwe opdrachten gekregen had en dat hooggespecialiseerd personeel mocht aanwerven (Dokters in de Wetenschappen, Ingenieurs, Industrieel Ingenieurs, Gegradueerden in de Wetenschappen); - E7, waar een deel van de pensioengerechtigde Controleurs vervangen mocht worden. Bij wijze van uitzondering heeft de regering bovendien middelen uitgetrokken om enkele universitairen aan te werven die een project voor administratieve vereenvoudiging moesten uitwerken waarvoor bijzondere aandacht bestond, namelijk de KBO. De eerste drie zijn in de herfst in dienst getreden.

Een aantal medewerkers heeft een opleiding gevolgd voor assessor voor het tweede deel van de competentiemeting (gestructureerd interview). Voor de ambtenaren van niveau B is de toekenning van functiefamilies nog aan de gang. Op dit ogenblik is de precieze en volledige inhoud van de testen nog niet vastgelegd. Een tweede luik van deze Dienst bevat een reglementair gedeelte. De ontwerpen van Besluit tot regeling van de bijzondere loopbanen werden voor budgettaire en administratieve controle naar de Ministers van Ambtenarenzaken en Begroting gestuurd en er werd een Besluit opgesteld tot vaststelling van de datum waarop bepaalde diensten worden opgenomen in de FOD en waarop hoofdstuk 1 van het KB van 19 juli 2001 in werking treedt. Daarnaast werd het aantal personeelsleden van E1 met toegang tot het Rijksregister verhoogd. De personeelsformatie werd gewijzigd (voor het NIS - KB van 9 augustus 2002) en de volgende procedures werden gestart: - uitbreiding met 15 betrekkingen voor het Bestuur Kwaliteit en Veiligheid (E6 - Veiligheid van de Consumenten); - uitbreiding met 7 betrekkingen van Controleur voor het Bestuur Economische Inspectie (E7 - Veiligheid van de Consumenten); - uitbreiding met 9 betrekkingen voor het bestuur Energie (E2 - Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling (FPDO)); - schrappen betrekkingen van de BGD en andere aanpassingen;

Inzake de aanwerving van contractuelen is in het KB van 13 maart 2002 tot vaststelling van de voorwaarden voor de indienstneming bij arbeidsovereenkomst in sommige overheidsdiensten een nieuwe methode vastgelegd voor de aanwerving van de meeste contractuele ambtenaren: de vergelijkende selectie. Voortaan moeten we contractueel personeel aanwerven via vergelijkende selectie, maar daarbij zijn er drie uitzonderingen: - personen die reeds bij arbeidsovereenkomst werden aangenomen voor eenzelfde functie of voor een functie met een soortgelijk profiel; - personen die aangeworven worden in het kader van de startbaanovereenkomst; - contracten voor jobstudenten. Het KB van 13 maart 2002 is overigens ook van toepassing op de personen die als contractueel aangenomen worden in het kader van de fondsen. In 2002 zijn verscheidene vergelijkende selecties georganiseerd volgens de procedure die goedgekeurd is door de Directieraad van 13 november 2002: samenstelling van een kleine jury die bestaat uit minimum één vertegenwoordiger van de Afdeling Human Resources en één van het betrokken Bestuur, rangschikking van de kandidaten en een gemotiveerd verslag aan de Minister. Het Rosettaplan houdt de verplichting in om jonge werknemers aan te werven in het kader van een startbaanovereenkomst.


19

In ons Ministerie kunnen zesendertig contractuele betrekkingen via een contract voor bepaalde duur van één jaar aan jongeren van minder dan 25 jaar (of minder dan 30 in sommige gevallen) toegekend worden. Sommige periodes in het jaar bedroeg het toewijzingspercentage van Rosettabanen de beoogde 100 %. In 2002 bood het Ministerie een contract van bepaalde duur voor één jaar aan aan 136 personen in het kader van de socioeconomische enquête. Ze zijn verdeeld over Brussel, Luik, Charleroi, Gent en Antwerpen. In het kader van de integratie van de diensten van het (ontbonden) Ministerie van Middenstand en Landbouw, van het Ministerie van Communicatie en Infrastructuur en van het Ministerie van Justitie die overgedragen zijn naar ons Ministerie, heeft de Politieke Dienst van het Personeel een infosessie georganiseerd voor ongeveer 300 nieuwe collega’s; dit in samenwerking met de Dienst Opleiding, die meer dan 300 documentatiemappen over het Ministerie heeft opgesteld en verdeeld en tevens individuele gesprekken heeft gehad met de ambtenaren om met het oog op hun aanstelling een profiel op te stellen.

20

Een vierde luik gaat over de bijdrage van deze Afdeling tot het welzijn op het werk. De resultaten van de enquête “stress op het werk”, die gevoerd is binnen het Ministerie, in samenwerking met het Nationaal Onderzoeksinstituut voor Arbeidsomstandigheden (NOVA), zijn aan alle personeelsleden via een brochure bekendgemaakt. De resultaten worden eerst algemeen besproken en vervolgens meer in detail uitgewerkt naargelang graad, leeftijd, geslacht en statuut van de respondenten. Uit de enquête blijkt dat vooral de communicatie en informatieverstrekking voor verbetering vatbaar zijn. Eveneens wordt gewezen op pesterijen, alcoholmisbruik en hinder veroorzaakt door sigarettenrook.


Om deze ongemakken te verhelpen, werd overgegaan tot informatieverstrekking binnen het Ministerie. Tevens werd onderzocht of er een samenwerkingscharter inzake tabaksrook kon worden uitgewerkt en of er vertrouwenspersonen konden worden opgeleid bij wie men terecht zou kunnen in geval van pesterijen. Ter uitvoering van de Wet van 11 juni 2002 betreffende de bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, die op 1 juli 2002 in werking is getreden, werd in het tussenoverlegcomité van 5 december 2002 overeengekomen een aantal personeelsleden aan te duiden als vertrouwenspersonen. Voor de functie van Preventieadviseur zal een beroep worden gedaan op een externe dienst. Het netwerk van HR correspondenten - een overleg- en uitwisselingsorgaan inzake human resources waarin elk Bestuur een vertegenwoordiger heeft - heeft in 2002 vijf keer vergaderd. In 2002 zijn de volgende onderwerpen behandeld: de wijzigingen in het federale ambtenarenkorps (namelijk: de nieuwe loopbanen, de organisatie van de functiefamilies en competentiemetingen), behoeften aan personeel en materieel, de follow-up van aanwervingen, het bevorderen van gelijke kansen voor mannen en vrouwen, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag.

In juli 2001 is het OFO gestart met een opleidingsprogramma voor interne consultants in HR voor alle ambtenaren die interesse hadden, op voorwaarde dat ze slaagden voor een assessmentproef. Deze opleiding van 35 dagen startte in april 2002 en liep tot februari 2003. Een ambtenaar van de Afdeling Human Resources heeft zich ingeschreven voor deze opleiding.

5.2 PERSONEELSBEHEER In het kader van Copernicus werden de weddenschalen van de niveaus B, C en D aangepast en werden nieuwe weddenfiches gemaakt voor de personeelsleden van het Ministerie van deze niveaus. Het statuut van de personeelsleden die belast zijn met de bevoegdheden die naar het Ministerie werden overgeheveld (218 van het Ministerie van Middenstand en Landbouw, 7 van het Ministerie van Justitie en 36 van het Ministerie van Verkeer en Infrastructuur) werd onderzocht en ook voor hen werden nieuwe weddenfiches opgesteld. De volgende bevorderingen vonden plaats: - door verhoging in weddenschaal: 134; - door verhoging in graad: 22; - door overgang naar het hogere niveau: 26. Inzake de verlofreglementering wijzigde het KB van 10 juni 2002 tot wijziging van het KB van 19 november 1998 betreffende de verloven en afwezigheden toegestaan aan de personeelsleden van de rijksbesturen, het verlof om dwingende redenen van familiaal belang, het verlof voor het uitoefenen van een ambt bij een Kabinet, het verlof voor opdracht, de loopbaanonderbreking, het verlof voor stage en de afwezigheid van lange duur wegens persoonlijke aangelegenheden en voerde omzendbrief nr. 528 van 24 juli 2002 van de FOD P&O het vaderschapsverlof (omstandigheidsverlof) en het recht op borstvoedingspauzes in. Gezien het grote aantal aanvragen om onderzoek werd met de Dienst Arbeidsgeneeskunde overeengekomen dat de visiotests worden uitgevoerd door de Medische Dienst van het Ministerie onder leiding van Dokter Burton. Deze Dienst beschikt over de nodige technische uitrusting en voldoende gekwalificeerd personeel. Het spreekt dat deze onderzoeken evenwel steeds gebeuren in overleg met de Arbeidsgeneeskundige Dienst.

5.3 PERSONEELSZORG Het Ministerie beschikt over een polyvalente Medische Dienst die een hoofdzakelijk preventieve opdracht heeft. De onderstaande gegevens geven een overzicht van de werkzaamheden in 2002. E1 bezorgt het nodige personeel aan de vzw Sociale Dienst die instaat voor het bieden van materiële en morele hulp aan ambtenaren in moeilijkheden. De gegevens hieronder bieden een overzicht van het optreden van de Dienst in 2002.

Tabel 3 - Medische dienst Algemene raadplegingen Dr. Burton Dr. Stulens Tandheelkundige raadplegingen fluorideringen Raadplegingen diëtiste

145 155 692 18 5 (1e keer) 21 (controle) 564

Kinesitherapiebehandelingen Opsporing van kanker (geen enkel positief geval / 2 te volgen) Dr. Burton Dr. Stulens Anti-griep inentingen Controles van het gezichtsvermogen Controle chauffeurs keuken fotokopie Anti-tabak raadplegingen Check-up Delcrederepersoneel Terugbetalingen voor brillen

78 93 601 315 53 Bron: MEZ, Bestuur Algemene Diensten

Tabel 4 - vzw Sociale Dienst 2001 leningen (terugvorderbare of niet-terugvorderbare en voorschotten op behandelingen Financiële hulp voor gepensioneerden Geboorte van kinderen Sinterklaasgeschenken Kosten voor kindervakanties Kinderbewaarplaats (3 weken) Hospitalisatieverzekering Voorbereiding op het pensioen (1 dag follow-up) Tegemoetkoming bij oppensioenstelling tegemoetkoming bij de aankoop van een bril en/of correctieglazen restaurants warme maaltijden sandwiches directielunches, koude buffets, verschillende recepties Kerstmaaltijd voor gepensioneerden Kerstmaaltijd voor het personeel Paasmaaltijd voor het personeel juridische consultaties

2002

37 799 euro 29 710 euro 43 tussenkomsten 551 kinderen 25 074 euro 86 kinderen 3 651 aangeslotenen 21 ambtenaren 101 ambtenaren

40 903,59 euro 18 791,88 euro 46 tussenkomsten 496 kinderen 23 606,21 euro 69 kinderen 3 752 aangeslotenen 38 ambtenaren 56 personen

19 666 euro

22 540,41 euro

gemiddeld 392 per dag gemiddeld 1 901 per maand

371 per dag 1 798 per maand

115 voor 3026 personen over het jaar 463 personen 1272 personen 798 personen 82 raadplegingen

148 voor 3007 personen 441 personen 1 374 personen geen paasmenu 79 raadplegingen



21

5.4 OPLEIDING Zoals elk jaar heeft de Dienst Opleiding opleidingen uitgewerkt en georganiseerd voor alle personeelsleden van het Ministerie op basis van de behoeften van de bestuurshoofden, de diensthoofden of de ambtenaren zelf. Als link tussen het OFO en het Ministerie verspreidt de Dienst Opleiding informatie over de cursussen en opleidingen die uitgaan van het OFO. Er bestaat voornamelijk interesse voor de voorbereiding op loopbaanexamens, competentietesten, het verwerven of verbeteren van talenkennis (voornamelijk Nederlands en Frans). Er is voorzien in specifieke opleidingen waaronder een cursus “Engelse conversatie” voor de Dienst Mededinging van E3. In het kader van de competentiemetingen voor niveau C werden voor meer dan 400 ambtenaren opfrissingscursussen PCgebruik georganiseerd. In samenwerking met het OFO heeft de Dienst Opleiding een opleiding georganiseerd voor (ongeveer 250) ambtenaren van het vroegere niveau 4 met het oog op hun opname in niveau D.

22

Krachtens de Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk zorgt de Dienst Opleiding voor de voortzetting van het initiatief dat het samen met het Centrum voor Onderzoek en Studie van de Veiligheid, de Ergonomie en de Bevordering van de Arbeidsomstandigheden (CRESEPT) heeft opgezet met betrekking tot de opleiding van het leidinggevend personeel binnen het Ministerie. Er is voorzien in specifieke opleidingen voor het keukenpersoneel, het personeel in de drukkerij, de gebouwbeheerders.


De Dienst centraliseert ook de deelname aan colloquia en studiedagen. De Opleidingsdirecteurs regelen de dienstvrijstellingen (voor opleidingen overdag) alsook het educatief verlof (kredieturen die toegekend worden aan ambtenaren die zich hebben ingeschreven voor avondcursussen of schriftelijke cursussen, voor zover het beroepskarakter van deze cursussen erkend is). Naast de opleidingen staan de Opleidingsdirecteurs ook in voor het opvangen van de nieuwe ambtenaren. Ze hebben een gesprek met iedereen die in dienst treedt en ze staan in voor de opvang van stagiaires en begeleiden hen tijdens hun stage. De dienst is tijdens de vergelijkende selectieproeven voor de aanwerving van contractuelen vertegenwoordigd in de jury.

6 VEILIGHEIDSMAATREGELEN OP HET WERK De Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (IDPBW) werd opgericht in januari 2000 (BS van 24 maart 2000 Ed.2), op aanwijzen van de Minister. Onder de bevoegdheid van de Secretaris-generaal en de coördinatie van E1, verrichtte de Dienst de volgende activiteiten: - het hoofd van het Departement bijstaan en helpen om het welzijn en de veiligheid van de werknemers te verzekeren; - advies geven over maatregelen inzake veiligheid en hygiëne; - de aankopen en bestellingen van gereedschap en machines beoordelen; - voorstellen doen om principes van ergonomie te hanteren. De IDPBW voert de activiteiten uit die beschreven staan in de Wet van 4 augustus 1996 (BS van 18 september 1996) betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk en de Koninklijke Uitvoeringsbesluiten. Deze voorziet onder meer de verplichting 8 hoofddomeinen te behandelen: - veiligheid op het werk; - de gezondheid van de werknemer; - ergonomie; - hygiëne; - milieu; - verfraaiing van de werkplaatsen; - de psychisch-sociale lasten; - ongewenste intimiteiten. In de loop van 2002 heeft de IDPBW verscheidene gebouwen van het Departement bezocht, ofwel preventief, ofwel omwille van een welbepaald probleem. Tenslotte, andere realisaties van de IDPBW: - aanpassing van de procedures en verplichtingen inzake arbeidsgeneeskunde (aanmaak van de lijst met risicoposten, samenwerking met de Afdeling Human Resources) en organisatie van de medische onderzoeken; - de IDPBW heeft het initiatief genomen tot het opstellen van een preventiehandleiding in de vorm van afzonderlijke brochures. Het ontwerp van de handleiding bestaat momenteel uit meerdere hoofdstukken (brochures), welke zich door hun specifiek karakter tot verschillende doelgroepen kunnen richten. Dit wil zeggen dat sommige brochures ingevolge hun kenmerkende bijzondere inhoud (bij voorbeeld werken met gevaarlijke producten, keukenhygiëne, werken met derden, werken met machines) niet noodzakelijkerwijs automatisch onder alle personeelsleden verspreid worden, maar enkel onder diegenen die het aanbelangen; - arbeidsongevallen voor het jaar 2002 (op basis van de officiële verklaringen (zie bijlage2);

Tabel 5 - Preventiebezoeken & Adviezen Verslag IDPBW

ONDERWERP

Algemeen

20/02/02 20/03/02 28/05/02 04/06/02 27/06/02 05/07/02

Advies - Bestuurder camion Advies - Aanpassingen nieuwe bestelwagnes van de metrologie Advies - Preventiemaatregelen inzake brand Advies - Moederschapsbescherming Advies - Vorkheftruck métrologie Advies - Inbouw vloeistofmeetinstallatie voertuigen métrologie

WTC III - Drukkerij verdiepingen 0 en 1

13/11/02

Preventiebezoek - Drukkerij

Simon Bolivardlaan 30 1000 Brussel

18/11/02

Advies - Aankoop plaatbelichter

De Meeûssquare 23 1000 Brussel

27/03/02 28/03/02 22/05/02 15/07/02 11/10/02 14/10/02 26/11/02 06/12/2002

Advies - Risico’s verbonden aan elektriciteit - blok A Preventiebezoek - schrijnwerkerij Advies - Plaatsen van containers in de gangen van het gebouw Advies : Voertuigen verzendingsdienst Advies - Asbest Advies - Aankoop slijpmachine voor de keuken Preventiebezoek - Verdiepingen 0 tot en met 14

Zennestraat 17A 1000 Brussel

23/04/02 26/11/02

Preventiebezoek - Laboratorium Preventiebezoek - Conciergerie, keuken, gelijkvloers

North Gate III

14/06/02

Advies - Installatie mobiel klassement

Koning Albert II laan 16 1000 Brussel

03/07/02 25/10/02 12/11/02 10/12/02

Advies - Compressoren laboratoria Metrologie Advies - Installatie detectie/blussing van het CIV Advies - Brand van 19/06/2002 Preventiebezoek - Volledige gebouw

North Plaza Brussel

11/09/02

Preventiebezoek

Jacques de Lalaingstraat 1040 Brussel

28/05/02

Preventiebezoek - Volledige gebouw

Inspection Economique Bld. Prince de Liège Jambes

23/10/02

Preventiebezoek

Hoornstraat 43 Brussel

09/10/02


Nijverheidsstraat 6 Brussel

30/04/02


Leopold II - straat 297 Brussel

16/01/02

Preventiebezoek - Magazijn

Gen. Lemanstraat 60 Brussel

07/06/02


Leuvensesteenweg 44 Brussel

03/04/02 04/10/02

Preventiebezoek - Volledige gebouw Advies - Asbestverwijdering Bron: MEZ, Bestuur Algemene Diensten

23


Gebouw

- de analyse van de risico’s per dienst werd opgestart waarbij de “risico”-Besturen prioritair werden behandeld; - in samenwerking met het CRESEPT, werden informatieen vormingssessies georganiseerd teneinde zowel de hiërarchische lijn als de werknemer te sensibiliseren voor het Welzijn op het werk (algemene aspecten en reglementering). Vervolgens spitsten de opleidingen zich toe op meer doordringende en alledaagse problemen zoals de goederenbehandeling, het werk in de keuken, de risico’s verbonden aan elektriciteit, de hygiëne, de gevaarlijke toestellen in de drukkerij, ontvlambare producten.

6.1 ARBEIDSONGEVALLEN In het kader van de permanente risicoanalyse, in toepassing van artikel 7 van het KB van 27 maart 1998, betreffende het onderzoek naar aanleiding van arbeidsongevallen die zich op de arbeidsplaats hebben voorgedaan.

De tabellen zijn gebaseerd op de cijfers doorgestuurd door de Afdeling Human Resources, voor de periode van 1 januari 2002 tot 23 december 2002.

7 JURIDISCHE WERKZAAMHEDEN 7.1 TOEZICHT OP WETGEVING EN PARLEMENTAIRE VRAGEN In de loop van 2002 oefende de Juridische Afdeling naar vorm en inhoud toezicht uit op 300 Wetsontwerpen of KB (tegenover 310 in 2001), 238 Ministeriële Ontwerpbesluiten of officiële adviezen (270 in 2001) en meer dan 170 conceptantwoorden op parlementaire vragen (170 in 2001).

Tabel 6 - Arbeidsongevallen

Bestuur

24

Kabinet van de heer Minister E1 Bestuur Algemene diensten E2 Bestuur Energie E3 Bestuur Handelsbeleid E4 Bestuur Economische Betrekkingen E5 Bestuur Economische Informatie E6 Bestuur Kwaliteit en Veiligheid E7 Bestuur Economische Inspectie E8 NIS KMO - beleid TOTAAL


Tabel 7 - Oorzaken Ongevallen Oorzaak van het ongeval Uitglijden,vallen,struikelen in gangen, burelen en trappen Ongeval met dienstwagen Vallen van voorwerpen Verplaatsen van meubelen Snijwonden Openstaande schuiven, deuren Tillen van lasten Ongeval te wijten aan derden Ongeval te wijten aan de toestand van de werkplaats Ongevallen met machines Diverse oorzaken Ongeval op de weg van en naar het werk Totaal

Aantal

Op het werk

Ongevallen van en naar het werk

1 33 1 14 5 5 11 11 35 1

nihil 28 1 5 1 2 5 6 13 nihil

1 5 nihil 9 4 3 6 5 22 1

117

61

56


Aantal

Percentage

24 2 3 1 1 6 11 1 2 2 8 56

20,60% 1,70% 2,60% 0,80% 0,80% 5,10% 9,40% 0,80% 1,70% 1,70% 6,90% 47,90%

117

100,00%


7.2 JURIDISCHE ADVIEZEN De onderwerpen van aanvragen om advies zijn zodanig verscheiden dat belangrijke tendensen voor 2002 moeilijk te onderscheiden zijn. Wel werd er een stijging vastgesteld wat betreft het aantal vragen inzake statistieken (voornamelijk te wijten aan de socio-economische enquête) en inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in al zijn aspecten. Bovendien zorgt de algehele verbreiding van de elektronische post ervoor dat een steeds groter gedeelte van de gegeven adviezen aan de statistieken ontsnapt en dat de aanvragen vaak overbodig zijn of zich herhalen.

7.3 GESCHILLEN Het jaar 2002 werd gekenmerkt door het verderzetten van vorderingen tot staking systematisch ingesteld tegen reisagentschappen die niet verzekerd waren tegen insolventie.

8 VERTAALDIENST Het aantal vertaalopdrachten blijft elk jaar stijgen. De vertaalafdeling van het Ministerie vertaalde in 2002 duizenden pagina’s tekst: notulen van vergaderingen, dienstorders, wetteksten, antwoorden op parlementaire vragen, toespraken of brochures in het Frans, Nederlands, Engels en Duits. Het internet blijft grote diensten bewijzen voor het terminologisch opzoekingswerk: op het web kunnen databanken van internationale instellingen in verschillende talen worden geraadpleegd (bij voorbeeld Eurodicautom, EurLex). Zoekmotoren verlenen toegang tot interessante sites: nationale en buitenlandse Ministeries, woordenboeken, woordenlijsten. Op elke PC zijn elektronische woordenboeken geïnstalleerd, wat het opzoekingswerk aanzienlijk vergemakkelijkt. De Dienst gebruikt het programma TRADOS voor het aanleggen van een vertaalgeheugen, het creëren van een terminologische gegevensbank en het aligneren van teksten die zo in het vertaalgeheugen worden opgenomen.

25


Deze cijfers liggen dan wel ietwat lager dan het vorige jaar, toch schuilt er een duidelijk toename achter op het einde van het jaar, die vooral te verklaren is door het naderende einde van de legislatuur, de uitbreiding van de bevoegdheden van het Departement en het begin van de KBO.


26

Met de vriendelijke toestemming van Electrabel

E2

Bestuur Energie In 2002 heeft de Europese Raad de nieuwe Richtlijn aanvaard tot vaststelling van de gemeenschappelijke regels voor de interne markten voor elektriciteit en aardgas. Die beslissing omvat hoofdzakelijk hetgeen in 2001 bereikt werd onder Belgisch Voorzitterschap. Dat resultaat was bekomen dank zij de bijzonder actieve rol van het Bestuur Energie tijdens de Europese onderhandelingsprocedures. Genoemde Richtlijn is onlangs ook goedgekeurd door het Europees Parlement en organiseert de gehele vrijmaking van de markten voor elektriciteit en gas (openstelling van de markt in 2004 voor niet-residentiële afnemers en in 2007 voor de gezinnen) maar het was België er vooral om te doen te zorgen voor de uitbouw van sterke regelmechanismen die de verbruikers degelijk zouden beschermen. Het spreekt vanzelf dat de omkaderingsfunctie die het Bestuur vervuld heeft in de elektriciteits- en gassector eveneens werd waargenomen in de aardoliesector waar vooruitgang is geboekt met het oog op de oprichting van een centrale opslaginstantie ten einde de bevoorradingszekerheid van het land te verbeteren, meer bepaald in geval van internationale crisis. Meer algemeen zet het Bestuur Energie haar opdracht verder om krachtlijnen van federaal energiebeleid voor te stellen en de regeringsbeslissingen ter zake te verwezenlijken.

Het Bestuur Energie heeft tevens haar controle verscherpt, zowel op de kwaliteit en de veiligheid van elektrische toestellen en installaties en gastoestellen (eenvormigheid van de toestellen en installaties met de Europese Richtlijnen) als op de kwaliteit van de brandstoffen, via het FAPETRO-programma. Op internationaal vlak heeft het Bestuur Energie actief deelgenomen aan de internationale vergaderingen op het hoogste niveau, zowel in het raam van de Europese Unie, het Internationaal Energie Agentschap, het Energiehandvest als door het ondersteunen van de dialoog tussen olieproducerende en olieverbruikende landen. Naast de activiteiten in de sectoren die traditioneel door ons Bestuur worden gevolgd, werd de uitbouw van een beleid voor duurzame ontwikkeling voortgezet op nationaal niveau (ondergetekende is Voorzitter van de Interdepartementele Commissie voor Duurzame Ontwikkeling; binnen het Bestuur werd een ad hoc-cel opgericht) en op internationaal niveau via het verband dat er bestaat tussen de energie en de milieuaspecten van duurzame ontwikkeling.

E2

Blijkt derhalve dat de activiteit van het Bestuur Energie aan inhoud heeft gewonnen op het vlak van omkadering en toezicht van de markten. Het lijdt geen twijfel dat het belang van die rol nog zal toenemen, zowel op het vlak van energie voor ons Bestuur, als meer algemeen op het vlak van de economie voor het Departement en dit parallel met de twee strategische hoofdlijnen, namelijk het valoriseren van het economisch potentieel en de ontwikkeling van het statistisch instrument en de inzameling van gegevens.

Fernand SONCK Directeur-generaal

Inhoudstafel

1


31

2


31

3

LIBERALISERINGSPROCES

31

4

PRIJZEN EN TARIEVEN VAN DE ENERGIEDRAGERS

32

5

MILIEUVRAAGSTUK

35

6

DUURZAME ONTWIKKELING

36

7

AFDELING NUCLEAIRE TOEPASSINGEN

40

Bestuur Energie

30

Het Bestuur Energie (E2) waakt over de coördinatie en de toepassing van de aspecten van het Belgisch energiebeleid die behoren tot de bevoegdheid van de federale regering; het is verantwoordelijk voor de samenwerking met de Gewesten en draagt bij tot de voorbereiding en de tenuitvoerlegging van het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling (FPDO). De structurele taken zijn: - de coördinatie van de gezamenlijke bevoegdheden met de Gewesten; - de bevoorrading van het land en van de energiemarkten; - het beheer van de nucleaire cyclus; - het uitoefenen van het hoog toezicht op de markt, onder andere in het kader van het vrij verkeer van producten.

2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN De prioritaire activiteiten kunnen worden gerangschikt onder drie algemene thema’s: omkadering van de economische activiteit, stimuleren van de economische activiteit en bescherming van de consument. Zij hebben grotendeels betrekking op de liberalisering van de gasen de elektricteitsmarkt, de energieveiligheid en –beveiliging, de prijzen, tarieven en controles op het vlak van energie, duurzame ontwikkeling en milieuvraagstukken.

3 LIBERALISERINGSPROCES 3.1 LIBERALISERING VAN DE GASEN DE ELEKTRICITEITSMARKT De basisprincipes van de vrijmaking van de gasen de elektriciteitsmarkt zijn vastgelegd in beide Wetten van 29 april 1999. Sedert het aannemen van die Wetten zijn tal van Koninklijke en Ministeriële Besluiten (KB-MB) uitgevaardigd om die vrijmaking in toepassing te brengen. In die periode is men met name overgegaan tot de aanstelling van de maatschappij die belast is met het beheer van het transmissienet voor elektriciteit, de n.v. Elia System Operator. Krachtens een MB van 13 september 2002 (BS van 17 september 2002) is genoemde firma voortaan belast met de exploitatie, het onderhoud en de ontwikkeling van het transmissienet ten einde de bevoorrading van het land te garanderen.

deel met bijzondere rechten toegekend (golden share dat de staat reeds in n.v. Distrigas bezat) in de schoot van beide maatschappijen. De legitimiteit van die bijzondere aandelen werd bevestigd door een besluit van 4 juni 2002 van het Gerechtshof van de Europese Gemeenschappen. De Wetten van 29 april 1999 zijn gewijzigd niet alleen door een Wet van 16 juli 2001, waarover meer in het vorig verslag, maar tevens door de Programmawet van 30 december 2001 (BS van 31 december 2001). De artikelen 83 en 84 van deze Wet voegen een bepaling van waarbij aan de Koning toestemming wordt verleend de nodige maatregelen te nemen om de omzetting te garanderen van de bepalingen van Richtlijn 2001/42/EG betreffende de evaluatie van de impact van sommige plannen en programma’s op het leefmilieu. Een ontwerp van KB betreffende het indicatief programma van de middelen voor productie van elektriciteit, het plan voor de ontwikkeling van het transportnet en het indicatief programma voor de aardgasbevoorrading werd uitgewerkt door E2 en in 2002 voor advies voorgelegd aan de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) en aan de Interdepartementale Commissie voor Duurzame Ontwikkeling (ICDD). Voor de openstelling van de gasen elektriciteitsmarkt was het nodig in 2002 over te gaan tot het aannemen van de volgende KB en MB:

Elektriciteit - KB van 11 juli 2002 betreffende de algemene tariefstructuur en de basisprincipes en procedures inzake de tarieven voor de aansluiting op de distributienetten en het gebruik ervan, de ondersteunende diensten geleverd door de beheerders van deze netten en inzake de boekhouding van de beheerders van de distributienetten voor elektriciteit (BS van 27 juli 2002); - KB van 16 juli 2002 betreffende de instelling van mechanismen voor de bevordering van elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen (BS van 23 augustus 2002); - KB van 11 oktober 2002 betreffende de openbare dienstverplichtingen in de elektriciteitsmarkt (KB van 29 oktober 2002).

Gas - KB van 15 april 2002 betreffende de algemene tariefstructuur en de basisprincipes en procedures inzake de tarieven en de boekhouding van de aardgasvervoerende ondernemingen actief op het Belgisch grondgebied (BS van 23 april 2002); - KB van 14 mei 2002 betreffende de vervoersvergunning voor gasachtige producten en andere door middel van leidingen (BS van 3 juni 2002); - KB van 23 oktober 2002 betreffende de openbare dienstverplichtingen in de aardgasmarkt (BS van 6 november 2002).

CREG Ten einde de openstelling van de aardgasmarkt te stimuleren werd de n.v. Distrigas in twee aparte firma’s opgesplitst: de ene waarin het onroerend goed en de transportfunctie zijn ondergebracht (de n.v. Fluxys) en de andere die zich bezighoudt met transit en trading (de n.v. Distrigas). Wegens het strategisch belang van deze activiteiten werd aan de Staat, overeenkomstig een Wet van 26 juni 2002 (BS van 31 juli 2002) een aan-

- KB van 14 maart 2002 betreffende de bepaling van de modaliteiten van samenwerking tussen de CREG en het Controlecomité voor de Elektriciteit en het Gas (CCEG) (BS van 27 maart 2002); - KB van 20 september 2002 betreffende de samenwerking tussen de CREG en de Dienst voor de Mededinging en het Korps Verslaggevers (BS van 8 oktober 2002);

31

Bestuur Energie


- KB van 29 september 2002 tot wijziging van het KB van 18 januari 2001 betreffende het voorlopige systeem tot dekking van de werkingskosten van de CREG (BS van 10 oktober 2002); - MB van 1 oktober 2002 houdende benoeming van de leden van de Geschillenkamer van de CREG (BS van 1 oktober 2002).

aangesloten om in aanmerking te kunnen komen en is overgegaan tot de uitreiking van de verklaringen inzake de verkiesbaarheid aan eindafnemers die voldoen aan de wettelijke voorwaarden. Voor elektriciteit, 149 aanvragen op 158 werden aangenomen en voor gas, 97 op 117.

Naast bovenstaande reglementaire bepalingen heeft E2, ten behoeve van de vrijmaking van de gasen elektriciteitsmarkt, een aantal andere besluiten moeten voorbereiden die in 2002 voor advies zijn voorgelegd aan zowel de CREG als de Raad van State. Deze besluitprojecten hebben meer bepaald betrekking op de oprichting van een bemiddelings- en arbitragedienst bij de CREG, het opstellen van een code van goed gedrag voor de toegang tot het transportnet voor aardgas, de aanpassing van het technisch reglement voor het beheer van het transmissienet voor elektriciteit en de toegang daartoe alsook het verzamelen van gegevens in de gasen elektriciteitssector.

3.4 ADMINISTRATIEVE PROCEDURES

3.2 ELEKTRICITEITSPRODUCTIE De Wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt heeft een dubbel stelsel ingevoerd voor de aanleg van elektriciteitsinstallaties: een stelsel van vergunningen voor de installaties gelegen op het grondgebied van de drie gewesten en een stelsel van domeinconcessies voor de installaties die zich bevinden in de zeegebieden waarop België zijn rechtsmacht kan uitoefenen.

Bestuur Energie

32

Overeenkomstig het KB van 11 oktober 2000 (BS van 1 november 2000) zijn twee vergunningen toegekend met het oog op de conversie van bestaande installaties voor de productie van elektriciteit die respectievelijk te Tihange en Seraing gelegen zijn. In het raam van het KB van 20 december 2000 houdende het bouwen en de exploitatie van installaties voor de productie van elektriciteit uit wind in de marien gebieden (BS van 30 december 2000), zijn twee domeinconcessies toegekend in 2002 met het oog op de aanleg van off shore windmolenparken. Momenteel zijn ook tal van vragen hangend in verband met de aanleg van andere parken. Ingevolge het KB van 12 maart 2002 betreffende de nadere regels voor de aanleg van elektriciteitskabels die de territoriale zee doorkruisen (BS van 9 mei 2002), werd een aanvraag ingediend met het oog op de aanleg van onderzeese kabels voor de aansluiting op het elektrisch net van een van de windmolenparken die het voorwerp uitmaken van een domeinconcessie.

3.3 IN AANMERKING KOMEN VOOR DE TRANSPORTNETTEN VOOR GAS EN ELEKTRICITEIT In het raam van de procedure die zijn ingesteld door de KB van 4 oktober 2000 (BS van 24 oktober 2000) en van 23 januari 2001 (BS van 9 februari 2001), heeft E2 gezorgd voor de behandeling van de aanvragen die zijn ingediend, door de eindafnemers die op het transportnet voor gas en elektriciteit zijn

In het kader van de wettelijke opdrachten zijn courante opdrachten vervuld zoals afhandeling van de administratieve procedures betreffende de aanleg van elektriciteitslijnen, gasleidingen en pijpleidingen voor aardolie en aardolieproducten. Er werden onder meer toelatingen afgeleverd voor de aanleg van de lijn van 150 kilo Volt (kV) (luchtlijn/ondergronds) tussen Tihange en Avernas (toevoer voor de hogesnelheidstrein). Er werd een compressieproject bij E2 ingediend dat te Zeebrugge is gepland en dat bestemd is voor de aardgastoevoer richting Verenigd Koninkrijk.

4 PRIJZEN EN TARIEVEN VAN DE ENERGIEDRAGERS 4.1 GAS EN ELEKTRICITEIT E2 berekent maandelijks de prijzen van aardgas en elektriciteit. Die variëren naar gelang van de evolutie van de kostprijs van de brandstoffen die gebruikt worden door de elektriciteitscentrales enerzijds en van de prijzen aan de grens van het ingevoerd gas anderzijds, en tevens van de wedden en materialen die in deze sectoren gangbaar zijn. De schommelingen van die prijscomponenten zijn het gevolg van de veranderingen van parameters die elke maand in het BS worden bekendgemaakt. Op aanbeveling van het Controlecomité voor de Elektriciteit en het Gas, stelt de federale Minister tot wiens bevoegdheid de energie behoort, de maximumprijzen vast die gelden voor het gehele grondgebied. Sedert de uitvaardiging van de Wet van 29 april 1999 zijn de aanbevelingen van het Controlecomité hoofdzakelijk van toepassing op de leveringen van elektriciteit aan eindafnemers die niet in aanmerking komen, dit wil zeggen de afnemers die het recht hebben een leveringscontract te sluiten met een operator van hun keuze en die daartoe toegang tot het net kunnen bekomen. De eventuele vaststelling van maximumprijzen voor de eindafnemers die in aanmerking komen, kan voortaan enkel nog gebeuren op aanbeveling van de CREG. In het raam van de hem toegekende bevoegdheden heeft het Controlecomité, aan wiens vergaderingen E2 deelneemt, op 14 december 2001 aanbevolen over te gaan tot een daling van de elektriciteitstarieven voor de jaren 2002 en 2003 ten einde de tariefhandicap ten overstaan van de ons omringende landen te ondervangen. Op jaarbasis bedragen die tariefdalingen € 203,3 miljoen waarvan € 173,5 miljoen voor het cliënteel laagspanning (huishoudelijke en professionele klanten). Voor de klanten hoogspanning zijn de tariefmaatregelen vertaald in een vermindering van de vermogenstermen. Wat het cliënteel laag-

tarief in elektriciteit krijgen een bijkomende jaarlijkse korting van € 46. Gezinnen die verblijven in appartementsgebouwen die beheerd worden door huisvestingsmaatschappijen zullen genieten van een jaarlijkse korting van € 26.

spanning betreft, is men tevens overgegaan tot een vereenvoudiging van de tarifering: de zogenaamde tarieven “kleine leveringen” en “6 kilo Volt Ampere (kVA)” en het normaal tarief zijn eenvormig gemaakt. De belangrijkste tariefmaatregel bestaat in de voorlopige toekenning van een korting van ongeveer € 45 op jaarbasis. Vanaf 1 juli 2003 zal de jaarlijkse heffing verminderd worden met het bedrag van de korting die derhalve zal worden afgeschaft.

Alle door het Controlecomité aanbevolen maatregelen zijn bekrachtigd door de MB van 16 juli en 20 september 2002 (BS van 25 juli en 3 oktober 2002) voor elektriciteit en door een MB van 18 juni 2002 (BS van 3 juli 2002) voor aardgas.

Op dezelfde datum zijn tariefmaatregelen voor de aardgasverbruikers voor de jaren 2002 en 2003 goedgekeurd; het betreft telkens € 37,2 miljoen waarvan ongeveer € 25 miljoen voor de huishoudelijke klanten. Aan de huishoudelijke klanten die zich verwarmen met aardgas wordt een jaarlijkse daling van de proportionele term toegekend, het geen een factuurdaling met ongeveer € 11 vertegenwoordigt voor de gemiddelde klant. De klanten verwarming die genieten van het specifiek sociaal

4.2 AARDOLIE De prijzen van de petroleumproducten worden bepaald door de Programma-overeenkomst afgesloten tussen de petroleumsector (vertegenwoordigd door de Belgische Petroleumfederatie) en de Belgische Staat. De uitvoering van deze overeenkomst wordt, van overheidswege, uitgevoerd door E2.

Evolutie van de officiële maximumprijs voor de diesel (incl BTW) 0,820 0,800

Euro/Liter

0,780 0,760

33

0,740

Bestuur Energie

0,720 0,700

31/12/02

17/12/02

03/12/02

19/11/02

05/11/02

22/10/02

08/10/02

24/09/02

10/09/02

27/08/02

13/08/02

30/07/02

16/07/02

02/07/02

18/06/02

04/06/02

21/05/02

07/05/02

23/04/02

09/04/02

26/03/02

12/03/02

26/02/02

12/02/02

29/01/02

15/01/02

01/01/02

0,680

Datum

Bron: MEZ, Bestuur Energie Evolutie van de officiële maximumprijs voor de gasolie verwarming (incl BTW) 0,4000 0,3500

0,2500 0,2000 0,1500 0,1000 0,0500

31/12/02

17/12/02

03/12/02

19/11/02

05/11/02

22/10/02

08/10/02

24/09/02

10/09/02

27/08/02

13/08/02

30/07/02

16/07/02

02/07/02

18/06/02

04/06/02

21/05/02

07/05/02

23/04/02

09/04/02

26/03/02

12/03/02

26/02/02

12/02/02

29/01/02

15/01/02

0,0000

01/01/02

Euro/Liter

0,3000

Datum

Bron: MEZ, Bestuur Energie

31/12/02

17/12/02

03/12/02

19/11/02

05/11/02

22/10/02

08/10/02

24/09/02

10/09/02

27/08/02

13/08/02

30/07/02

16/07/02

02/07/02

18/06/02

04/06/02

21/05/02

07/05/02

23/04/02

09/04/02

26/03/02

12/03/02

26/02/02

12/02/02

29/01/02

15/01/02

01/01/02

Euro/Liter

31/12/02

17/12/02

03/12/02

19/11/02

05/11/02

22/10/02

08/10/02

24/09/02

10/09/02

27/08/02

13/08/02

30/07/02

16/07/02

02/07/02

18/06/02

04/06/02

21/05/02

07/05/02

23/04/02

09/04/02

26/03/02

12/03/02

26/02/02

12/02/02

29/01/02

15/01/02

01/01/02

34

Euro/Ton

Bestuur Energie

31/12/02

17/12/02

03/12/02

19/11/02

05/11/02

22/10/02

08/10/02

24/09/02

10/09/02

27/08/02

13/08/02

30/07/02

16/07/02

02/07/02

18/06/02

04/06/02

21/05/02

07/05/02

23/04/02

09/04/02

26/03/02

12/03/02

26/02/02

12/02/02

29/01/02

15/01/02

01/01/02

Euro/Liter

Evolutie van de officiële maximumprijs voor LPG (incl BTW)

0,450

0,400

0,350

0,300

0,250

0,200

0,150

0,100

0,050

0,000

Datum


Evolutie van de officiële maximumprijs voor extra zware stookolie (incl BTW)

300,00

250,00

200,00

150,00

100,00

50,00

0,00

Datum


Evolutie van de officiële maximumprijs voor de ongelode superbenzine 95 RON

1,060

1,040

1,020

1,000

0,980

0,960

0,940

0,920

0,900

0,880

Datum


E2 beheert de prijsberekening, de informatie voor de abonnees, en het adressenbestand en de boekhouding (facturatie en staat van de betalingen) van de abonnementen. De dagelijkse prijsberekening werd dit jaar elke werkdag per fax, telex of e-mail verstuurd naar 114 abonnees. Daarenboven kende 2002, voor alle olieproducten samen, 84 officiële tariefwijzigingen die geheel of gedeeltelijk of naargelang van de vraag, meegedeeld werden aan ruim 750 abonnees. Tevens is een kopie van de dagelijkse berekening en de officiële tarieven (in euro, vanaf 01 januari 1999, en in Belgische frank, tot en met 28 februari 2002) ter beschikking gesteld aan het publiek via de website van het Departement. (http://mineco.fgov.be).

5 MILIEUVRAAGSTUK 5.1 KYOTOPROTOCOL EN NATIONAAL KLIMAATPLAN In het raam van het Kyotoprotocol betreffende de reductiedoelstelling van 8 % van de Europese Unie (EU), heeft België zich ertoe verbonden in de periode 2008-2012 de uitstoot van zes gassen (waaronder hoofdzakelijk CO2) met 7,5 % te verminderen in vergelijking met het niveau van 1990. Net zoals alle andere Lidstaten van de EU heeft België dat Protocol in 2002 geratificeerd waardoor het bindend wordt van zodra ook Rusland het zal geratificeerd hebben. Hoewel het klimaatprotocol van Kyoto, na de verwerping door de Verenigde Staten in 2001 op sterven na dood was, zou het nu toch in werking treden, tenzij Rusland nog voor een verrassing zorgt. Ten einde de reductiedoelstellingen van België te verwezenlijken werden zowel op nationaal als op regionaal niveau een aantal plannen uitgewerkt. In maart 2002 werd een Nationaal Klimaatplan voltooid. E2 had deelgenomen aan de redactie ervan door adviezen te verstrekken aan de interkabinettenwerkgroep die met dat dossier belast was. Op verzoek van de Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling heeft E2 eind 2001, via een onderhandelde procedure, een Europees Onderzoeksproject gelanceerd over het beheer van de vraag naar energie (Demand Side Management). Dat contract, ten bedrage van € 371.840,29 is van start gegaan in januari 2002. Het betreft een onderzoek dat moet leiden tot de uitbouw van een operationeel programma voor de vermindering van de vraag naar energie in België. De Gewesten, die bevoegd zijn voor het Rationeel Energiegebruik (REG) zijn aanwezig meer bepaald in het begeleidingscomité van dit project.

5.2 SAMENWERKING FEDERALE STAAT EN GEWESTEN 5.2.1 NATIONAAL NIVEAU Aan de Raad van State werd een samenwerkingsakkoord voorgelegd met betrekking tot de samenwerking tussen de Federale Staat en de Gewesten op het vlak van de administratieve coördinatie inzake de organisatie van de elektriciteitsmarkt. Genoemd akkoord werd vervolgens aangepast in functie van de opmerkingen van de Raad van State en tevens bijgewerkt. Eerlang zal het officieel ter ondertekening worden voorgelegd aan de betrokken instanties. Dit opent perspectieven voor een coherente aanpak op het vlak van de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt en van het bevorderen van hernieuwbare energiebronnen (organisatie van een markt voor groene stroom, bevordering van warmtekrachtkoppeling, coördinatie van technische reglementen, informatie-uitwisseling tussen de Gewesten met betrekking tot de administratieve procedures en de vereiste vergunningen). Tevens zal een forum van gewestelijke regulatoren worden georganiseerd. Op het vlak van productie van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen werd, in samenwerking met de Gewesten, een eerste verslag voorbereid waarin gepeild wordt naar de vorderingen inzake de ten uitvoerlegging van de richtlijn van het Europees Parlement en van de Raad van 27 september 2001 over de promotie van elektriciteit afkomstig van hernieuwbare energiebronnen op de interne elektriciteitsmarkt. Eerlang wordt een samenvatting van dit verslag daarvan ter beschikking gesteld van het publiek via de website van het Bestuur Energie. De evolutie op het vlak van windenergie en uitwisseling van groene-stroomcertificaten vordert langzaam waardoor het Bestuur zich dubbel inzet om de verschillende uitgebouwde mechanismen te laten renderen.

5.2.2 INTERNATIONAAL NIVEAU E2 staat eveneens in voor de coördinatie tussen het federaal en het gewestelijk niveau ten einde te komen tot een gemeenschappelijk standpunt tijdens de werkzaamheden die plaatsvinden bij de Europese Raad van Energieministers. Zo hebben binnen de groep Energie van de Raad uitvoerige besprekingen plaatsgevonden in verband met twee voorstellen van Richtlijn tot wijziging van Richtlijn 96/92/EG betreffende de gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en van Richtlijn 98/30/EG betreffende de gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor aardgas en ook een voorstel van reglement betreffende de voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende uitwisseling van elektriciteit. Die richtlijnen zullen leiden tot de totale openstelling van de gasen elektriciteitsmarkt voor iedereen - zowel de industrie als de gezinnen – op nog te bepalen data (de Commissie wenst dat tegen 2005), tot meer “unbundling” (juridische en functionele scheiding) tussen productie-, transporten distributiemaatschappijen, tot de gereguleerde toegang tot de markt voor elektriciteit in transit, tot de oprichting van

35

Bestuur Energie

De Programma-overeenkomst liep tot 31 juli 2002 en werd stilzwijgend voor één jaar verlengd. De Programma-overeenkomst is op elk moment opzegbaar door één van de partijen mits een vooropzeg van één jaar vanaf de datum van de opzeg. Vanaf mei 2001 werd de berekeningswijze grondig aangepast met een aanpassing in september en november 2001, en maart en november 2002. Die verschillende aanpassingen gebeuren om de prijs aan de consument minder afhankelijk te maken van de prijsschommelingen op de internationale markten.

regulatoren of nog tot het opleggen aan de operatoren van uiterst strikte opdrachten van openbare dienstverlening. Op dit vlak dient eraan herinnerd dat België enige voorsprong heeft en een groot deel van deze bepalingen reeds heeft uitgewerkt. Ook zal meer aandacht worden besteed aan het informeren van de verbruikers omtrent herkomst van de verbruikte elektriciteit (per primaire energiebron) en omtrent de evolutie van hun eigen verbruik. In verband met het Energiehandvest heeft in december 2001, onder Belgisch Voorzitterschap, de semesteriële conferentie plaatsgevonden alsook een bijzondere sessie ter gelegenheid van de tiende verjaardag van dit initiatief. De sessie vond plaats in het Egmontpaleis en heeft tal van delegaties de mogelijkheid geboden hun betrokkenheid bij het Handvest nogmaals te bevestigen en erop te wijzen hoe belangrijk het is dat alle landen-ondertekenaars tot ratificering zouden overgaan. Tijdens de semesteriële conferentie in juni 2002 werd nogmaals de aandacht gevestigd op het belang van de ratificering door de landen die dat nog niet hadden gedaan en vooral door Rusland. Tevens werd een pleidooi gehouden voor de ondertekening van een transitprotocol waarin de verschillende producerende landen, de transitlanden of de consumenten zich kunnen vinden. Opnieuw werd bevestigd dat steun zou worden verleend aan de oprichting van gewestelijke markten voor elektriciteit.

Bestuur Energie

36

Er werd een voorstel van beslissing geformuleerd tot wijziging van het Richtlijn 1254/96/EG tot uitwerking van een aantal oriënteringen betreffende de Trans-Europese netten in de energiesector. Hierdoor zou financiële steun mogelijk zijn voor projecten inzake de uitbouw van infrastructuur voor transport, opslag, terminals, lijnen en leidingen binnen de Europese Gemeenschap (EG), meer bepaald om tegemoet te komen aan de huidige behoeften van de interne markt (congestiebeheer, toename van fysieke capaciteit rekening houdend met de nieuwe behoeften die het gevolg zijn van de vrijmaking van de markten voor elektriciteit en aardgas, voorrang voor hernieuwbare energiebronnen) dat voorstel creëert een categorie van prioritaire projecten van Europees belang die kunnen genieten van een tegemoetkoming van meer dan het maximum percentage van 10 % van het projectbedrag dat bepaald is in de oude Richtlijn en dat tot 20 % kan bedragen.

- de internationale stimulering van hernieuwbare energie en van energie-efficiëntie (COOPENER). Een voorstel van Richtlijn betreffende de promotie van warmtekrachtkoppeling (gecombineerde productie van warmte en elektriciteit) ligt eveneens ter discussie. De drie Gewesten hebben reeds aanmoedigingsmaatregelen op dat vlak genomen en hebben doelstellingen vooropgesteld. Warmtekrachtkoppeling moet gesteund worden (door certificaten van herkomst) indien zij van goede kwaliteit is, dat wil zeggen met een hoog energierendement en op basis van de vraag naar nuttige warmte. E2 heeft ook actief deelgenomen aan de werkzaamheden van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) te Parijs en is vertegenwoordigd op alle niveaus van de organisatie (Directieraad en vaste werkgroepen SOM, SEQ, SLT, NMC, CERT). Het IEA besteedt tevens veel aandacht aan de analyse van de energiemarkten op korte, middellange en lange termijn en volgt van nabij de nationale realisaties op het vlak van energiediversificatie, bevoorradingsveiligheid, rationeel energiegebruik en speelt een uiterst belangrijke rol in het onderzoek en de onderwikkeling van nieuwe technologieën inzake productie, verwerking, transport, opslag en rationeel energiegebruik. Verder neemt België ook deel aan tal van “Implementing Agreements” (onderzoeksprojecten) op uiteenlopende gebieden als daar zijn zonne-energie het beheer van de vraag naar elektriciteit, brandstofcellen, energie-opslag en bio-energie. Ook op dat vlak staat de Energie Overleggroep Gewesten-Staat (ENOVER) in voor de coördinatie van de acties tussen de Gewesten en het federaal niveau. Nog steeds in het raam van de internationale betrekkingen is E2 in naam van België actief blijven deelnemen aan de werkzaamheden, van de energiedialoog EU-Rusland en het Proces van Barcelona (EU-Middellandse Zee-betrekkingen).

6 DUURZAME ONTWIKKELING 6.1 AARDOLIESECTOR 6.1.1 BOFAS

Met betrekking tot onderzoek en ontwikkeling op het vlak van rationeel energiegebruik en alternatieve energiebronnen heeft de Europese Commissie een nieuw meerjaren kaderprogramma van acties voorgesteld voor acties op het vlak van energie dat de titel draagt Intelligente Energie voor Europa (IEE) (20032006) dat het belangrijkste niet-technologisch communautaire instrument moet zijn op het vlak van energie. In dat opzicht past het in de lijn van de huidige programma’s ALTENER, SAVE en gedeeltelijk van SYNERGIE met specifieke toevoeging van het energie-aspect van het vervoer. IEE spitst zich toe op vier domeinen: - het rationeel energiegebruik en het beheer van de vraag (SAVE); - de nieuwe en hernieuwbare energiebronnen (ALTENER); - de energieaspecten van het vervoer (STEER);

In november 2002 hebben alle bevoegde instanties (Federale Overheid en de drie Gewesten) de ontwerpteksten met betrekking tot het project Bodemsanering (BOFAS) - een op te richten fonds, een v.z.w., dat zal instaan voor de bodemsanering van benzinestations - op regeringsniveau goedgekeurd. Wanneer nu ook de diverse parlementen hun goedkeuring geven, kan het Fonds spoedig operationeel worden. De kernactiviteit van het Fonds zal het financieel begeleiden zijn van de bodemsaneringen van de benzinestations. In het geval het betreffende benzinestation beslist zijn exploitatie stop te zetten, zal het Fonds volledig tegemoetkomen. Blijft het station open, dan worden de tegemoetkomingen beperkt. Het bestaan van dit Fonds is gelimiteerd en wordt geschat op 10 à 12 jaar waarna alle aangemelde en te saneren bodemvervuilingen op benzinestations dienen te zijn voltooid.

In de loop van 2002 heeft Preventie Mazout (PREMAZ) haar activiteiten beëindigd. PREMAZ was een proefproject dat bestond in het voorzien in de risico’s van bodem- en waterverontreiniging die gepaard gaan met het opslaan van gasolie in ondergrondse tanks. Eerst werd een representatieve steekproef van gemeenten uit de drie Gewesten samengesteld (bewoningsvorm, landelijk of stedelijk, bodemsamenstelling). In deze gemeenten werden in totaal 2.104 tanks gecontroleerd op voornamelijk dichtheid en corrosie. Ondanks het beperkt aantal tanks die werden gecontroleerd heeft deze studie een veelheid aan interessante resultaten en aanbevelingen opgeleverd die als basis kunnen dienen voor een degelijk preventiebeleid teneinde te voorkomen dat ondergrondse gasolietanks verontreiniging zouden veroorzaken. Alle informatie over PREMAZ werd opgenomen in een verslag dat beschikbaar is op CD-Rom en kan worden geraadpleegd op de website (http://www.premaz.be) In hetzelfde kader hebben de regionale Ministers van Leefmilieu en de Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling een werkgroep de opdracht gegeven een voorstudie te maken in verband met de haalbaarheid van de oprichting van een Fonds voor de sanering van de verontreinigde sites bij de gebruikers van gasolie voor het verwarmen van gebouwen. Een eerste algemeen evaluatierapport werd door de Dienst Petroleum, die optrad als coördinator van de werkgroep, begin 2002 voorgesteld.

6.1.3 FAPETRO Het Fonds voor de Analyse van Aardolieproducten (FAPETRO) nam in 2002 in het kader van de kwaliteit van de motorbrandstoffen 9.847 monsters bij de publieke distributiepunten. Het lager aantal stalen in 2002 t.o.v. 11.970 in 2001 is te wijten aan het feit dat FAPETRO op 1 september 2002 begonnen is met de controle van de kwaliteit van de motorbrandstoffen bij de pompen voor eigen gebruik. Aangezien de contracten met de diverse laboratoria voor de systematische analyses afgesloten zijn voor 210 stalen per week in drie loten van 70 monsters, diende het aantal staalnames bij de publieke verdeelpunten verminderd te worden en werd dit gecompenseerd door de staalnames bij de private pompen. Er werden bij de publieke pompen zeven types van brandstof geanalyseerd: euro 95, super+, super+ 50S, super, super 50S, gasolie en gasolie 50S. De resultaten van de staalnames bij de publieke verdeelpunten toonden aan dat 536 (of 5,44 %) van de onderzochte monsters niet voldeden aan de geldende reglementering. Dit is een verbetering t.o.v. het vorige jaar (6,23 %). De meeste overtredingen betroffen het vlampunt en de aanwezigheid van furfurol bij de gasolie en het eindpunt van de distillatie, het octaangehalte en de dampspanning bij de benzine.

Bij de pompen voor eigen gebruik werden 627 stalen genomen. Het betrof hier, zoals verwacht, vooral monsters gasolie (568 van de 627 stalen). 44 stalen (of 7,02 %) waren niet conform de normen. De voorlopige resultaten zijn verrassend laag en beter dan verwacht. Bij de publieke pompen was in de aanvangsfase 25 % “offspec”. De vrees dat de slechte producten afgeleid worden naar de pompen voor eigen gebruik blijkt voorlopig ongegrond. Er kan evenwel opgemerkt worden dat momenteel enkel personen en/of bedrijven zijn gecontroleerd die zich vrijwillig gemeld hebben. De echte fraudeurs zullen waarschijnlijk slechts gevonden worden wanneer de databank van FAPETRO vervolledigd zal zijn. De meeste overtredingen betroffen, zoals bij de publieke pompen, de dampspanning bij de benzines en het vlampunt en de aanwezigheid van furfurol bij de gasolie.

6.2 ELEKTRICITEITSSECTOR 6.2.1 ELEKTRISCHE TOESTELLEN Ook het toezicht op de markt van elektrische huishoudtoestellen werd voortgezet in 2002. E2 heeft verder samengewerkt met de Diensten van het Parket en van de Gerechtelijke Politie van Antwerpen rond het “Falconplein”. Tal van loten met niet-conforme toestellen zijn in beslag genomen. Een dergelijke samenwerking is eveneens uitgebouwd voor gelijkaardige plaatsen in de provincie Limburg. Wat de veiligheid van het elektrisch materieel betreft, werden er 137 toestellen (verlichtingstoestellen, halogeenkookfornuizen, verwarmingsdekens, GSM-opladers, barbecues) in verkooppunten opgehaald om na te gaan of zij voldeden aan de essentiële veiligheidseisen. Op basis van de adviezen van de Vaste Commissie van Advies over de veiligheid van het elektrisch materieel werd voor 13 toestellen een MB uitgevaardigd waarin het verboden werd die toestellen op de markt te brengen. Binnen die groep hebben particulieren een tiental klachten ingediend die werden behandeld. Naast die verbodsbepalingen werd voor meer dan 200 toestellen een verbod “ten velde” uitgebracht en dit op basis van een technisch administratief nazicht (visuele test). Op het vlak van de veiligheid van elektrisch materieel dat gebruikt wordt in omgeving met ontploffingsgevaar, werd geen enkele intrekking in 2002 uitgesproken. De samenwerking met de Algemene Inspectie voor de Apotheek is toegenomen in het raam van de Richtlijn voor het medisch materieel, via haar deelname aan de werkzaamheden van de ad hoc Commissie. Genoemde Inspectie zal haar technische ervaring onder meer aanwenden bij de analyse van de centrale monitoring van ziekenhuizen.

37

Bestuur Energie

6.1.2 PREMAZ

Laboratoria hebben de elektromagnetische compatibiliteit onderzocht van 49 toestellen (stofzuigers, dimmers, wasmachines, hoekslijpmachines) om na te gaan of zij beantwoorden aan de beveiligingsvoorschriften. Voor twee toestellen werd beslist dat zij niet op de markt mogen worden gebracht en voor twee andere toestellen werd “ten velde” een verkoopverbod uitgevaardigd op basis van het technisch-administratief nazicht (visuele test).

6.2.2 ALGEMEEN REGLEMENT OP DE ELEKTRISCHE INSTALLATIES Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) omvat de veiligheidsvoorschriften waaraan de huishoudelijke en industriële elektrische installaties moeten voldoen alsook sommige lijnen voor de transmissie en de distributie van elektriciteit. Een interministeriële werkgroep waaraan E2 deelneemt, zorgt voor de aanpassing van de voorschriften van het Reglement aan de technische evolutie van het elektrisch materieel en voor de verbetering van de inhoud van dat Reglement. Volgens een tweejaarlijkse toerbeurt worden het Voorzitterschap en het Secretariaat waargenomen door E2 en door het Bestuur Arbeidsveiligheid van het Ministerie van Arbeid en Tewerkstelling. Het Voorzitterschap van het Bestuur Energie liep ten einde op 31 december 2002.

Bestuur Energie

38

In 2002 werden in negen subgroepen wijzigingen voorbereid van diverse artikels van dat Reglement. Het betrof met name de volgende onderwerpen: - bescherming tegen elektrische schokken door indirect contact in huishoudelijke installaties; - bescherming tegen elektrische schokken door indirect contact in hoogspanningsinstallaties (*); - zones met ontploffingsgevaar; - neonverlichting (*); - werken aan elektrische installaties (*); - de inhoud van de verslagen inzake controle van de elektrische installaties; - fotovoltaïsche cellen (*); - bescherming door zeer lage spanning (*); - de veiligheid van elektriciteitsnetten. In sommige discussiegroepen is het debat nog niet voltooid aangezien het gaat om ingrijpende aanpassingen. De voltooide dossiers, aangeduid met (*), kregen een gunstig advies van de interministeriële werkgroep. Die dossiers zullen spoedig voor advies worden voorgelegd aan het Vast Comité voor de Elektriciteit. Naar aanleiding van tal van klachten (meer dan 200 ontvangen) met betrekking tot de veiligheid van de openbare distributie van elektriciteit in laagspanning, werden onderzoeken op de sites verricht. De vastgestelde overtredingen werden voor onmiddellijke herstelling ter kennis gebracht van de netbeheerders. Na bespreking in een specifieke werkgroep heeft men besloten dat de distributienetbeheerders binnen een redelijke termijn dienden over te gaan tot een algemeen nazicht van het genoemde net (ongeveer 110.000 km).

In de huishoudelijke sector werden vier MB genomen houdende afwijking van het Algemeen Reglement (verplichte toepassing van een specifiek aardingssysteem wanneer geen enkele aardverbinding geïnstalleerd is in een nieuwbouw of ter vervanging van een niet-reglementair aardingssysteem). Vijf dossiers, waarvan een handelt over een brandstofcel, worden momenteel voorbereid en vier daarvan hebben betrekking op materieel dat mag gebruikt worden in omgeving met ontploffingsgevaar en het laatste op materieel voor waterverlichting. Een werkgroep is opgericht om een overeenkomst uit te werken voor de classificatie van gevaarlijke zones voor de installaties van distributie- en transportnetten voor aardgas. In het kader van de accreditatie van erkende organismen neemt de Afdeling Gas-Elektriciteit actief deel aan de beltest-audits, ofwel als technisch auditeur, ofwel als bevoegde overheid. Voor het jaar 2002 heeft de Afdeling deelgenomen aan de auditie van negen erkende organismen. Drie aanvragen voor erkenning op het vlak van elektrische installaties zijn in onderzoek genomen. Op basis van een interview in verband met de technische kennis en de ter zake doende reglementering zijn twee aanvragen verdaagd en is er een ter ondertekening voorgelegd aan de Staatssecretaris voor Energie. In verband met de huishoudelijke of soortgelijke elektrische installaties werden 14 klachten ter plaatse behandeld. Daarbij werd een verslag van de inbreuken opgesteld en bezorgd aan de eigenaars en/of de betrokken erkende instellingen. De erkende instelling heeft een dossier geopend. Wat de elektrische hoogspanningsinstallaties betreft, werden 1.080 (70 %) hoogspanningscabines van de federale overheid, de NMBS en de Post gecontroleerd, a rato van de verdeling tabel. In het raam van het hoog toezicht van de elektriciteitsinstallaties werden 15 hoogspanningscabines van de Gemeenschappen gecontroleerd. Dat onderzoek leidde tot de volgende resultaten: onvoldoende bescherming tegen rechtstreekse en onrechtstreekse elektrische schokken, gedeeltelijke controle van de installatie door een erkende instantie, laksheid van sommige instanties. Die overtredingen zijn gemeld aan de eigenaars of beheerders van de installaties en een verzoek tot opening van onderzoek werd gericht aan de betrokken erkende instanties. Tenslotte neemt E2 ook deel aan de normalisatiewerkzaamheden van het Belgisch Elektrotechnisch Comité (BEC) – het zijn het onderzoek, de definitie en de uitwerking van criteria, onder meer in de volgende Commissies: - elektriciteitsinstallaties van gebouwen; - elektrisch materieel in omgeving met ontploffingsgevaar; - voorschriften bij het installeren van medische apparatuur; - hoogspanningsinstallaties; - bovengrondse lijnen; - contactstoppen en schakelaars; - elektrische kabels; - lampen; - elektromagnetische velden in de omgeving van personen.

Tabel 1 - Elektrische hoogspanningsinstallaties Federaal park HS-cabines (NMBS, Post, Regie der Gebouwen (930, 93, 529)) Toegepaste reglementering Controles met overgemaakt rapport Nieuwe installaties Gedemonteerde installaties Installaties buiten dienst Aantal overtredingen

1552 ARAB (1035), AREI (517) 1070 10 9 3 1390 Bron: MEZ, Bestuur Energie

6.3.1 GASTOESTELLEN Met betrekking tot het toezicht op de veiligheid van de gastoestellen werden een vijftigtal toestellen meegenomen voor analyse; voor 18 werd een procedure opgestart om de commercialisering ervan te verbieden. Naast deze verbodsbepalingen werd voor een veertigtal gastoestellen ter plaatse een verkoopsverbod uitgevaardigd door de Afdeling Gas-Elektriciteit op basis van een technisch-administratieve controle (de visu).

6.3.2 RENDEMENT - ETIKETTERING In 2002 werd met succes een rendementstest uitgevoerd op zes met aardgas gestookte verwarmingstoestellen. Ook werden de werkzaamheden verder gezet in verband met energiebesparing door middel van etikettering op toestellen die werken op gas en op elektriciteit.

6.3.3 INSTALLATIES E2 heeft actief deelgenomen aan de herziening van de normen voor binneninstallaties die werken op aardgas en op vloeibaar gemaakt petroleumgas. Ook op Europees vlak werkt het Bestuur mee aan dergelijke werkzaamheden. In dat opzicht is het Bestuur, op basis van zijn ervaring, ook betrokken bij het accreditatiesysteem. Tenslotte zijn drie instanties geaccrediteerd op het terrein van enkel binneninstallaties van het huishoudelijk type die werken op aardgas.

6.4 DUURZAME ONTWIKKELING In verband met Duurzame Ontwikkeling had de Europese Commissie in een mededeling over de externe dimensie van Duurzame Ontwikkeling voorgesteld om in 2002 een initiatief van de EU goed te keuren betreffende de samenwerking op het vlak van energie en ontwikkeling. In hun besluiten hebben de Raden Milieu en Ontwikkeling in 2002 het principe van dergelijk initiatief onderschreven zodat het aan bod kan komen tijdens

de Wereldtop over Duurzame Ontwikkeling te Johannesburg, bij wijze van bijdrage van de EU aan de realisatie van de ontwikkelingsdoelstelling die bepaald is in de Verklaring van het Millennium om het aantal personen dat leeft in extreme armoede tegen 2015 met de helft te verminderen. Dit initiatief streeft ernaar de toegang te verbeteren tot de gepaste duurzame energiediensten in landelijke, grootstedelijke en stedelijke zones door gebruik te maken van allerhande technische en institutionele mogelijkheden waaronder de elektrificatie van landelijke zones, de uitbouw van gedecentraliseerde energiesystemen, meer gebruik van hernieuwbare energiebronnen (zoals waterkracht, getijdenenergie, golfenergie, windenergie, biomassa, zonne-energie of aardwarmte) en het rationeler gebruik van energie (onder meer door beroep te doen op de meest geschikte en efficiëntste technologieën op het vlak van fossiele brandstoffen, op een technologie die ernaar streeft het rendement van toestellen te verhogen en dank zij het meer efficiënt gebruik van de traditionele biomassa). Via de uitbouw van partnerschappen heeft dit initiatief hoofdzakelijk tot doel de institutionele capaciteiten te ondersteunen en technische bijstand te verlenen aan de ontwikkelingslanden (OL) bij de uitwerking van het gepast energiebeleid. In juli 2002, heeft de Commissie een andere mededeling gedaan over de energiesamenwerking met de Ontwikkelingslanden waarin bovengenoemd initiatief wordt toegelicht en tevens een referentiekader wordt voorgesteld waarin zwoel sprake is van samenwerking op het vlak van vraag en aanbod als van hervorming van de energiesector en overdracht van technologieën. Cel duurzame ontwikkeling Onder meer via de activiteiten van de nieuwe cel duurzame ontwikkeling die in april 2001 binnen E2 is opgericht, neemt E2 deel aan de ten uitvoerlegging van de acties “energie-klimaat” van het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling (FPDO). Tal van acties zijn opgestart, waaronder in juli 2001 een Belgische studie waarin gestreefd wordt naar de omschrijving van een praktische hulp bij beslissingen, van de beste scenario’s en van de bevoegdheidsniveaus inzake de flexibiliteitsmechanismen (actie 526 van het FPDO). Eind 2001 zijn nog andere maatregelen genomen, zoals actie 405 van het FPDO: de toekenning van een investeringsaftrek voor energiebesparende investeringen in woningen. Die maatregelen van het Ministerie van Financiën werden ondernomen onder de tech-

39

Bestuur Energie

6.3 GASSECTOR

nische leiding van ENOVER en in samenwerking met het Kabinet van de Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling. Deze werkzaamheden zijn bijna voltooid aangezien de Ministerraad op 16 oktober 2002 het KB betreffende deze maatregel heeft goedgekeurd alsook de bijlage. E2 heeft al verscheidene conferenties gewijd aan de fiscale aftrek en beantwoordt tal van vragen vanwege de gewesten en particulieren over deze aangelegenheid. Onder impuls van het Kabinet van de Staatssecretaris voor Energie heeft E2 tegen eind 2002 een herwerking van zijn website voorbereid. Naast de klassieke informatie over de diverse energiedragers die nu op de website te vinden is, wordt de klemtoon gelegd op verschillende thema’s. Zo wordt tevens aandacht geschonken aan volgende onderwerpen: klimaatverandering, duurzame ontwikkeling, vermindering van de vraag naar energie, stimuleren van het gebruik van duurzame energie, gewestelijk, nationaal en internationaal energiebeleid. Ter gelegenheid van het salon “Milieu 2002” dat plaatsvond op de Heizel, heeft de Cel Duurzame Ontwikkeling van E2 een stand opgesteld waar informatie werd verstrekt over duurzame energie, klimaatveranderingen en het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling.

Bestuur Energie

40

7 AFDELING NUCLEAIRE TOEPASSINGEN 7.1 NUCLEAIRE PASSIVA Onder de nucleaire passiva verstaat men de saneringsactiviteiten van: - het passief BP1 (vroegere opwerkingsfabriek van Eurochemic); - het passief BP2 (oude “Waste” Afdeling van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK)); - het technisch passief van het SCK; - het technisch passief van het Instituut voor de Radio-Elementen (IRE). Alhoewel de Europese Commissie de tussenkomst van de Belgische elektriciteitsproducenten en SYNATOM in de financiering van de nucleaire installaties van de site Mol – Dessel na het jaar 2000 aanvaard heeft als “stranded costs” heeft de Regering beslist deze weg te verlaten. Zij heeft daarentegen beslist dat vanaf het jaar 2003 de financiering van de saneringsactiviteiten van het passief BP1 en het passief BP2 zal verzekerd worden door een toeslag op de verbruikte elektriciteit. De nodige bepalingen werden daartoe opgenomen in de programmawet 2003. Om de financieringstekorten bij het passief BP2 te overbruggen werd, in afwachting van het tot stand komen van de hierboven genoemde definitieve financieringsregeling, toegestaan leningen aan te gaan bij het fonds voor het Technisch Passief

van het SCK., waar op het ogenblik voldoende middelen beschikbaar zijn. Naast de oplossing van deze moeilijke financieringsproblemen zijn de saneringsactiviteiten bij de verschillende nucleaire passiva op normale wijze voortgezet. In het bijzonder werd op de site BP2 de kuip 2000 ontmanteld en werd de nieuwe infrastructuur voor de verwerking van het Hoog radioactief HRA/ Solariumafval bijna volledig afgewerkt. Het KB van 31 mei 2000 houdende vaststelling van de bijdragen aan de Nationale Instelling voor Radioactief Afval en Splijtstoffen (NIRAS) voor het opstellen en bijhouden van een inventaris van alle nucleaire installaties en alle terreinen die radioactieve stoffen bevatten, werd opgenomen in de programma-wet van december 2001. De inventarissen voor de inrichtingen van de klassen 1, 2 en 3 zijn afgewerkt sinds einde 2002. Een rapport van NIRAS wordt verwacht in het begin van het jaar 2003.

7.2 BEHEER VAN HET RADIOACTIEF AFVAL In het bijzonder werden volgende werkprogramma’s van NIRAS opgevolgd: - het programma inzake de berging van laagactief afval, waarbij vooral de activiteiten van de partnerschappen te Mol en Dessel met het oog op het uitwerken van geïntegreerde projecten en de activiteiten te Fleurus-Farciennes belangrijk zijn. Te Fleurus-Farciennes werd beslist eveneens een partnerschap op te richten; - het programma met betrekking tot de geologische berging van middelen hoogactief en langlevend afval. Het Safety and Feasibility Interim Report (SAFIR 2) werd voorgelegd aan een internationale peer review, waarvan het rapport begin 2003 verwacht wordt. Daarnaast werd het Praclay-project voortgezet. In het bijzonder werd de verbindingsgalerij gebouwd tussen de nieuwe schacht en het bestaand ondergronds laboratorium.

7.3 PROVISIES VOOR HET BEHEER VAN DE VERBRUIKTE BRANDSTOF EN DE ONTMANTELING VAN KERNCENTRALES Het principe-akkoord, bereikt in 2001 over het beheer van de provisies aangelegd door SYNATOM en ELECTRABEL respectievelijk voor de verbruikte brandstof en de ontmanteling van de kerncentrales, werd omgezet in een Wetsontwerp goedgekeurd door de Ministerraad van 05 juli 2002. Vervolgens werd het advies bekomen van de Raad van State, waarna het ontwerp in tweede lezing is goedgekeurd door de Ministerraad. In het ontwerp staat o.a. dat op het beheer van de provisies zal toezicht gehouden worden door een comité van regeringsvertegenwoordigers, samengesteld uit financiële en economische experten. Dit Opvolgingscomité moet adviseren en moet

jaarlijks verslag uitbrengen aan de Regering en het Parlement. Een ad-hoc opvolgingscomité is in 2002 reeds enkele malen samengekomen om een evaluatie-schaal op te stellen voor de beoordeling van de solvabiliteit van de elektriciteitsproducenten.

over het “Korean Peninsula Energy Development Organisation” project (KEDO - bouw twee kernreactoren in Noord-Korea, in ruil voor zijn verbintenis zich te beperken tot vreedzame toepassingen van kernenergie).

7.4 ONDERZOEK

Het nucleair samenwerkingsakkoord tussen EURATOM en Japan is nog altijd niet getekend. Er is nog onenigheid over bepaalde formuleringen. De groep interpelleert regelmatig de Commissie over de evolutie van de toestand.

Op Europees vlak werd het zesde EURATOM-kaderprogramma 2002-2006 goedgekeurd, alsook de specifieke programma’s inzake fusie en fissie. Op basis hiervan hebben de bevoegde beheercomités het gedetailleerd werkprogramma goedgekeurd. Voor het fissiegedeelte heeft dit aanleiding gegeven tot het lanceren op 17 december 2002 van de eerste oproep tot het indienen van projecten. Voor fusie werden de onderhandelingen tussen de EU, de Russische Federatie en Japan voortgezet om te komen tot een akkoord over de bouw van de volgende machine International Thermonuclear Experimental Reactor (ITER). Het aanvankelijk onderhandelingsmandaat werd uitgebreid tot de keuze van de bouwplaats en de kostprijsverdeling. Frankrijk en Spanje hebben zich officieel kandidaat gesteld voor een Europese ITER-site. Er zijn nu vier kandidaat-sites voor ITER (Japan en Canada hebben er elk ook één). De beoordeling van de sites is aan de gang. De onderhandelingen vorderen goed en worden verwacht afgelopen te zijn tegen eind 2003. Ondertussen werkt de speciaal daartoe opgerichte werkgroep aan de reorganisatie van het fusieprogramma in het licht van de bouw van ITER.

7.5 GROEP ATOOMVRAAGSTUKKEN De groep heeft een ontwerp van nieuw reglement inzake de EURATOM-veiligheidscontrole onderzocht. Dit ontwerp houdt in de eerste plaats rekening met de bepalingen van het aanvullend protocol bij de waarborgovereenkomst afgesloten tussen EURATOM, de Europese lidstaten en het Internationale Agentschap voor Atoomenergie (IAAE) te Wenen. Vooral de technische aspecten werden besproken. De politieke aspecten en de rol van het “Euratom Safeguards Office” zullen in 2003 aan bod komen. De besprekingen werden gevolgd betreffende een ontwerprichtlijn voor verzegelde radioactieve bronnen en ontwerpraadsconclusies voor het beheer en de controle van radioactief metaal. De groep volgt de gebeurtenissen in Noord-Korea nauwgezet op en bepaalt de houding die moet worden aangenomen tegen-

Onderhandelingsrichtsnoeren werden goedgekeurd voor een akkoord tussen EURATOM en China.

7.6 GEMENGDE GROEP ONDERZOEK / ATOOMVRAAGSTUKKEN Zesde kaderprogramma E2 heeft haar opmerkingen geformuleerd op het voorstel van de Commissie. Verder heeft zij bijgedragen tot het bereiken van een compromis voor de inhoud van het programma.

7.7 NON-PROLIFERATIE In de Nuclear Suppliers Group (NSG) werd gezocht naar een gemeenschappelijk standpunt m.b.t. de veiligheidsclausule in de NSG-richtlijnen en de dialoog met de niet-NSG-leden, in het bijzonder India en Pakistan. België is actief blijven deelnemen aan de werkzaamheden ter voorbereiding van de uitvoering van het aanvullend protocol bij de waarborgovereenkomst EURATOM/lidstaten/IAEA. De activiteiten hadden in het bijzonder betrekking op: voltooiing van het rapport Integrated safeguards in Belgium en voorstelling van dit rapport op het IAEA te Wenen; de omzetting van het aanvullend protocol in Belgische wetgeving; de verzameling van informatie over de nucleaire activiteiten in België en de afbakening van de nucleaire sites. Als Secretariaat voor de Commissie van Advies voor de NietVerspreiding van Kernwapens (CANVEK) in het kader van de wetgeving ter controle van de nucleaire goederen en nucleair verwante dubbele gebruiksgoederen, werden acht dossiers behandeld. Daarnaast werden een groot aantal dossiers behandeld betreffende transferten binnen de EU en naar kernwapenstaten.

7.8 NUCLEAIRE VEILIGHEID De expertengroep en het beheercomité van de Europese steunprogramma’s “Phare-Technical Assistance to the Community of Independant States (TACIS)” in het domein van de nucleaire veiligheid hebben de activiteitenprogramma’s van het jaar 2002 goedgekeurd voor Rusland, Oekraïne, Armenië en Kazakhstan en voor de kandidaat-lidstaten.

41

Bestuur Energie

De activiteiten van het SCK zijn aangepast aan het regeringsbeleid. Dit resulteert in een gedeeltelijke heroriëntering van de activiteiten. Het SCK heeft eveneens een experiment laten uitvoeren gedurende de ruimtevlucht van de Belgische kosmonaut Frank De Winne in het najaar van 2002.

E2 is actief blijven deelnemen aan de internationale onderhandelingen over een bilateraal akkoord met Rusland betreffende de ontmanteling voor nucleaire onderzeeboten en het beheer van radioactief afval en verbruikte brandstof in Noord-WestRusland. In 2002 heeft het Bestuur in Brussel de vergadering georganiseerd van de internationale expertengroep die zich bezighoudt met de problematiek in Noord-West-Rusland. Het Bestuur heeft tevens de samenwerkingsakkoorden onderzocht met het oog op een actieve deelname aan het internationaal fonds dat zal opgericht worden voor de uitvoering van saneringsprogramma’s in Noord-West-Rusland.

Bestuur Energie

42

Naast de deelname aan de activiteiten van de “Nuclear Safety Account”, in het kader waarvan verbeteringen worden doorgevoerd aan enkele nucleaire installaties in een aantal vroegere Oostbloklanden, werden de Belgische bijdragen aan het fonds voor een nieuwe insluiting van de beschadigde reactor 4 te Tchernobyl aan de ontmantelingsfondsen van Ignalina (Litouwen) en Kozloduy (Bulgarije) betaald. De vergaderingen die gehouden worden in het kader van deze fondsen en die de uit te voeren programma’s en kosten bespreken en goedkeuren, werden bijgewoond.

ijzen (1996 = consumptiepr Indexcijfer der

100)

Indice des prix à la consom 111,00 mation (1996 = 100)

Indice

E3

11-01

Indice santé

Bestuur Handelsbeleid Op het vlak van wetgeving en reglementering was ook 2002 opnieuw een druk jaar voor het Bestuur Handelsbeleid. De versterking van haar normatieve rol was voelbaar in de meeste diensten en dit zowel voor wat de Belgische als de communautaire wetgeving betreft. Aangezien het nationaal recht steeds meer afgeleid is van het Europees recht, is het van belang om het proces van nieuwe communautaire richtlijnen en verordeningen van zeer nabij op te volgen, en dit reeds van zodra de Commissie haar eerste intenties terzake kenbaar maakt. Groen- en Witboeken, mededelingen, aanbevelingen, voorstellen voor richtlijnen of verordeningen worden bijgevolg nauwkeurig bestudeerd, teneinde de Europese reglementering te begrijpen of deze desgevallend te beïnvloeden met het oog op het veilig stellen van nationale belangen. Het is niet zo eenvoudig een jaaroverzicht op te stellen van de nationale of Europese wetgevingswerkzaamheden waaraan de ambtenaren van het Bestuur Handelsbeleid hebben deelgenomen. De meeste van deze werkzaamheden nemen immers verscheidene jaren in beslag. Niet alleen voor de auteur van het activiteitenverslag is het vervelend om verschillende jaren na elkaar de evolutie van een Wetsontwerp te schetsen, maar ook voor de lezer die aldus de indruk krijgt dat hem iets voorgeschoteld wordt wat hij de voorbije jaren ook al gelezen heeft.

12-01

11-01

10-01

08-01

06-01

07-01

ex Gezondheidsind

12-01

10-01

08-01

09-01

06-01

07-01

04-01

05-01

02-01

03-01

Indexcijfer 01-01

12-00

106,00

05-01

106,00

107,00

04-01

107,00

09-01

108,00

03-01

108,00

109,00

02-01

109,00

12-00

Indice (pts)

110,00

01-01

Indexcijfer (ptn)

110,00 111,00

Het is vaak zo dat een Wetsontwerp pas na een paar jaar definitief goedgekeurd wordt. Daar zijn verschillende redenen voor. Eerst en vooral is het Bestuur in haar handelen afhankelijk van de politieke overheid, die soms totaal andere belangen en prioriteiten kan hebben. Sommige ontwerpen zijn bovendien zo ingewikkeld en omvangrijk dat veel tijd gespendeerd dient te worden aan de voorbereiding en analyse. Het is dan noodzakelijk om een beroep te doen op de externe expertise van bepaalde universitaire studiecentra. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de omzetting van de richtlijn inzake elektronische handel. Het administratieve werk loopt tevens vertraging op bij raadpleging van de Raad van State. Als geen dringende behandeling gevraagd wordt, kan het soms meer dan een jaar duren vooraleer de Raad van State een advies uitbrengt. En zelfs indien de Ministerraad een dringende behandeling vraagt, gebeurt het nog vaak dat het advies niet binnen de maximale termijn van één maand uitgebracht wordt, zoals bepaald is door de gecoördineerde Wetten op de Raad van State, maar wel na zes, acht of tien maanden.

E3

Het feit dat advies moet ingewonnen worden bij een groot aantal personen die betrokken zijn bij de materie die door het ontwerp wordt geregeld, komt de kwaliteit van het ontwerp ongetwijfeld ten goede, maar het zorgt tevens onvermijdelijk voor vertragingen. Het volgende voorbeeld toont dit goed aan. Het Wetsontwerp tot wijziging van de Wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet vindt zijn oorsprong in de werkzaamheden die gezamenlijk door het Observatorium voor het Krediet en de Schuldenlast (OKS) en door het Onderzoeksen Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO) in 1995 ondernomen zijn en waaraan ook de ambtenaren van de Dienst Krediet hun actieve bijdrage hebben geleverd. Op 9 februari 1996 werd op een colloquium een overzicht gegeven van de werkzaamheden, waarna aan de Minister van Economie officieel een eindverslag werd overhandigd met daarin voorstellen om de Wet bij te schaven. Op basis daarvan stelde het Bestuur een voorontwerp van Wet op dat op 29 juli 1997 aan de Raad voor het Verbruik voorgelegd werd, die dan op zijn beurt op 22 april 1998 een 51 pagina’s tellend advies uitbracht. Het voorontwerp van Wet werd daarop herwerkt, rekening houdend met de geformuleerde opmerkingen en suggesties. Op 1 april 1999 werd het goedgekeurd door de Ministerraad. De Raad van State bracht zijn advies uit op 17 april 2000. Op de tekst die op 11 april 2002 aan het Parlement werd voorgelegd, werden nog tal van amendementen ingediend. Nadat het door de Kamer op 5 december 2002 werd goedgekeurd, werd het behandeld in de Senaat en definitief gestemd in februari 2003. Dit mammoetproject kon dus pas na negen jaar intensief werk aan een eindstemming onderworpen worden. In een Bestuur dat zich voornamelijk bezighoudt met het uitwerken van nieuwe normen, geeft het eindproduct - d.w.z. de definitief afgekondigde regels - geen volledig beeld van het verrichte werk.

Denk daarbij bijvoorbeeld maar aan de duizenden werkuren die door het personeel zijn gewijd aan de voorbereiding en finalisering van deze ontwerpen, de bespreking ervan in verscheidene raadgevende instanties, het overleg met consumenten- en ondernemingsverenigingen, het verdedigen van de teksten in interkabinettenvergaderingen en parlementaire commissies, en de vergaderingen in de Europese Commissie en in deskundigengroepen van de Europese Raden. Europese Richtlijnen en Verordeningen worden in dat opzicht niet sneller behandeld. In juli 2000 bijvoorbeeld heeft de Europese Commissie een eerste advies ingewonnen over een voorstel voor een Gemeenschapsoctrooiverordening, waarvoor al plannen bestonden in 1973. Het voorstel dat op 1 augustus 2000 werd goedgekeurd door de Commissie, wordt reeds sedert twee jaar en een half bestudeerd tijdens vergaderingen van deskundigen bij de Raad van de Europese Unie. Tot op heden werden niet minder dan acht vergaderingen van de Europese Ministerraad aan dit dossier gewijd. Er is nog altijd geen datum naar voren geschoven voor de definitieve goedkeuring ervan ondanks de (te?) optimistische conclusies van de landen die achtereenvolgens het Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie waargenomen hebben.

E3

Wat de interne organisatie van het Bestuur Handelsbeleid betreft, dient gewezen te worden op de overdracht van twee nieuwe materies: het auteursrecht van het Ministerie van Justitie en de bescherming van kweekrechten van het Ministerie van Landbouw. Ingevolge deze overdracht die geregeld werd bij Koninklijk Besluit van 2 augustus 2002, wordt de Dienst voor “Industriële” Eigendom voortaan de Dienst voor “Intellectuele” Eigendom genoemd. Op het vlak van auteursrechten worden heel wat Wetten en Reglementen uitgevaardigd en zijn er ook onwaarschijnlijk veel juridische problemen op te lossen. Daarnaast heeft de verdere uitwerking van het plan inzake de strijd tegen de overmatige schuldenlast van de gezinnen de oprichting van een nieuwe dienst “Krediet en Schuldenlast” met zich meegebracht. Parallel daarmee is er het boekhoudrecht dat dermate snel evolueert, zodat de oprichting van een volwaardige dienst terzake in de toekomst noodzakelijk zal zijn. De lezer zal tevens vaststellen dat de marktregulering - de bestaansreden van het Bestuur Handelsbeleid - niet beperkt blijft tot het regelgeven. Het behandelen van dossiers van ondernemingen is de hoofdactiviteit van de Dienst Distributie, de Dienst Prijzen, de Dienst Mededinging, de Dienst voor Intellectuele Eigendom en de Dienst Controle van de Ondernemingsraden. Gezien zijn specifieke opdracht wordt de Dienst Indexcijfer der Prijzen overgeheveld naar het Nationaal Instituut voor de Statistiek.

Robert GEURTS Directeur-generaal

Inhoudstafel

1


49

2


49

3

BESCHERMING VAN DE CONSUMENT

50

4

MARKTREGULERING

57

5

ELEKTRONISCHE HANDEL EN INFORMATIEMAATSCHAPPIJ

65

6

INFORMATIE AAN HET PUBLIEK EN AAN DE ONDERNEMINGEN

67

Bestuur Handelsbeleid

48

Het Bestuur Handelsbeleid (E3) heeft voornamelijk een normatieve bevoegdheid. Het draagt bij tot het scheppen van een gunstig klimaat voor de ontwikkeling van de bedrijven en de markt, waarbij de consument de best mogelijke voorlichting en bescherming geboden wordt. Via de prijzenreglementering en de mededingingswetgeving draagt het Bestuur bij tot de creatie van een economische ruimte waarin zowel de consument als de professioneel hun keuzes kunnen maken tegen concurrentiële marktvoorwaarden. Het komt er daarbij op aan de goederen en diensten aan te bieden in een omgeving waarin zowel een ruime keuze als de beste prijskwaliteitsverhouding gegarandeerd wordt. Op dit vlak zijn de structurele taken: - de dossiers over concentraties van ondernemingen behandelen en verdergaan met de restrictieve mededingingspraktijken; - de Europese mededingingsautoriteiten bijstaan bij hun controleopdrachten; - deelnemen aan Europese en internationale activiteiten op het vlak van de mededinging. Hoewel de vrije concurrentie het basisprincipe is van onze economieën, is het niettemin nodig de markten te sturen via reguleringen om bepaalde handelsverhoudingen zo nodig terug in evenwicht te brengen, vooral in het belang van zwakke partijen zoals de consument. Het doel van dit soort reguleringen is zoveel mogelijk mensen van de voordelen te laten genieten van een concurrentiële markt. Daarom legt het Bestuur zich op het vlak van voorlichting en bescherming van de consument toe op het verbeteren van: - de bescherming van de juridische en economische belangen van de consument; - de eventuele minnelijke regeling van de kleine consumentengeschillen; - een goede voorlichting van de consumenten. In de sectoren waar de concurrentie geen aanvaardbare prijzen aan de consumenten kan garanderen, kunnen nog steeds prijzen van hogerhand opgelegd worden. De belangrijkste zaken op het vlak van de financiële diensten betreffen de regulering van verzekeringen en consumentenkrediet en de strijd tegen overmatige schuldenlast. Het Bestuur neemt ook een aantal activiteiten op zich om de economische ontwikkeling vlot te laten verlopen. In dit kader vallen de volgende taken onder zijn bevoegdheid: - controleren of de regels met betrekking tot de ondernemingsraden correct toegepast worden, meer bepaald door te controleren of essentiële informatie over de toekomst van de onderneming bekend wordt gemaakt; - wetgeving voorbereiden en opvolgen op het vlak van boekhoudrecht en wettelijk toezicht op de rekeningen; - de erkenningsprocedures behandelen van coöperatieve vennootschappen die aan bepaalde economische en sociale voorwaarden voldoen;

- de oprichting of de uitbreiding van verkooppunten in de sector van de kleinhandel regelen; - deelnemen aan nationale en internationale handelsbeurzen en tentoonstellingen; - zorgen voor het maandelijks berekenen, publiceren en verspreiden van het indexcijfer der consumptieprijzen en de gezondheidsindex en, op Europees vlak, van het geharmoniseerd indexcijfer der consumptieprijzen, en daarnaast zorgen voor het organiseren, uitvoeren en opvolgen van de in Brussel verrichte enquêtes naar de koopkrachtpariteiten. Via de Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE) promoot het Bestuur de bescherming van de industriële eigendom (uitvindingsoctrooien, merken, tekeningen en modellen). Daar kwamen krachtens de Koninklijke Besluiten (KB) van 25 februari en 2 augustus 2002 de bevoegdheden bij met betrekking tot het auteursrecht en de naburige rechten, en de kweekproducten. Daarnaast eiste ook het reguleren van de verkoop van diensten van de informatiemaatschappij (de elektronische handel) en van de elektronische communicatie meer aandacht op. Het is een moeilijke opgave omdat dit ver boven de normale bevoegdheden van het Bestuur uitstijgt. Gezien de vele ontwikkelingen op Europees vlak neigt dit een structurele taak van het Bestuur te worden, waarvoor in de toekomst specifieke middelen zouden moeten toegekend worden. E3 vertegenwoordigt ook de Overheid bij verschillende nationale organisaties. Daardoor staat het permanent in contact met de sectoren en kan het een vertrouwensrelatie en een dialoog opbouwen tussen de Overheid, de bedrijven, (eventueel) de werknemers en de consumenten. Deze contacten zorgen ervoor dat het bestaande en geplande beleid in de praktijk uitvoerbaar is en ten goede komt aan alle betrokkenen en aan de maatschappij. Het betreft onder meer de Raad voor het Verbruik, de Commissie voor Onrechtmatige Bedingen, de Commissie voor Milieu-Etikettering en Milieureclame, het Sociaal-Economisch Comité voor de Distributie, de Indexcommissie, de Nationale Raad voor de Coöperatie en de Hoge Raad voor de Industriële Eigendom. E3 staat in voor het secretariaat en voor de goede werking van deze raden en commissies.

2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN Als regelgevend Bestuur had het merendeel van de werkzaamheden tijdens het voorbije jaar betrekking op het opstellen van wetgevende of reglementaire teksten. De klemtoon van de normatieve opdracht lag op praktisch al de activiteitsdomeinen. Bijzondere aandacht ging uit naar de oprichting van een volwaardige Dienst voor de Intellectuele Eigendom, bevoegd voor de industriële, artistieke en literaire eigendom. Er werden grote inspanningen geleverd om deze nieuwe bevoegdheden in het Bestuur te integreren en om een algemene strategie vast te leggen voor wat het geheel van de nieuwe bevoegdheden betreft.

49



3 BESCHERMING VAN DE CONSUMENT 3.1 CONSUMENTENRECHT 3.1.1 OP EUROPEES VLAK Het consumentenrecht wordt meer en meer een zaak van het beleid op Europees niveau. E3 heeft zich daarom steeds meer toegelegd op de werkzaamheden binnen de Raad of binnen de werkgroepen bij de Europese Commissie. Naast de strategische maatregelen voor een betere werking van de interne markt dient de Europese Unie (EU) ook maatregelen te nemen om te vermijden dat door de intensievere intracommunautaire handelsrelaties de rechten en de bescherming van de consumenten zouden wegvallen. De EU zelf dreigt haar geloofwaardigheid te verliezen als blijkt dat ze niet kan garanderen dat het door haar gevoerde beleid de burgers ten goede komt.

Europese strategie voor het consumentenbeleid van 2002-2006


50

Van alle initiatieven van de Commissie is vooral de Mededeling van 15 mei 2002, waarin de strategie van de Europese Commissie voor de komende vijf jaar wordt toegelicht, bijzonder interessant, omdat ze de pijlers bevat waarop het communautaire consumentenrecht in de toekomst zal steunen. Er worden drie doelstellingen op middellange termijn voorzien, die via een korte-termijnprogramma met periodieke evaluaties verwezenlijkt zullen worden.

Een hoog communautair beschermingsniveau voor de consumenten Het is niet de bedoeling om de reglementering van de consumentenbescherming op Europees niveau te intensifiëren, maar wel om via de meest geschikte middelen (kaderrichtlijn, normen, best practices) een geheel van eenvoudige en duidelijke geharmoniseerde communautaire regels op te stellen over veiligheidsvereisten, handelspraktijken en contractuele rechten van de consumenten. Belangrijkste actiepunten: toepassing van de herwerkte Richtlijn over de algemene produktveiligheid, mededeling over de follow-up van het Groenboek betreffende de Bescherming van de Consumenten, herziening van de Richtlijnen over timesharing, all-in reizen, prijsaanduiding, onderzoek naar het recht van verbruiksovereenkomsten, harmonisering van de bedenktermijn die in verschillende Richtlijnen aan bod komt, herziening van de Richtlijn over het consumentenkrediet, voorstel van een algemeen juridisch kader voor betalingen binnen de interne markt, voorstellen op het gebied van effecten, aanbeveling om het vertrouwen van de consument in de elektronische handel te vergroten, mededeling over de diensten van algemeen belang.

De concrete toepassing van de regels voor de bescherming van de consumenten De toepassing van de reglementeringen blijft voornamelijk een nationale, regionale of lokale bevoegdheid. Toch is een coördinatie op Europees vlak vereist.

De geplande maatregelen betreffen onder meer de uitwerking van een wetgevend kader voor de samenwerking tussen de lidstaten bij de toepassing van de regels voor de bescherming van de consumenten, de uitwisseling van informatie (website, databanken, waarschuwings-systeem), de ontwikkeling van het buitengerechtelijke netwerk, van alternatieve systemen voor het regelen van geschillen en van euroloketten, de gerechtelijke samenwerking voor burgerlijke zaken.

Deelname van consumentenorganisaties aan het communautair beleid Het beleid ter bescherming van de consumenten kan maar doeltreffend zijn wanneer de consumenten en hun organisaties betrokken worden bij het bepalen van de maatregelen. De geplande specifieke acties betreffen de uitwerking van minimale regels voor de raadplegingen door de Commissie, de vertegenwoordiging van de consumenten in andere adviesorganen dan het Adviescomité van Consumenten, de informatie en de voorlichting van de consument, de herziening van het juridisch instrument voor financiële steun aan consumentenorganisaties. Het interessante van deze Mededeling van de Commissie is dat een vijfjarenplan van de Commissie wordt voorgesteld, dat aangevuld wordt met maatregelen op kortere termijn die gebaseerd zullen zijn op objectievere gegevens en die periodiek geëvalueerd zullen worden. Afgezien van de elektronische betalingen worden weinig nieuwe wetgevende initiatieven aangekondigd tenzij die voor een deregulering welke mogelijk is dankzij bepaalde opties van het Groenboek betreffende de Bescherming van de Consumenten. De doelstellingen voor harmonisering zijn beperkt tot de beginselen van samenhang en duidelijkheid. Een volledige harmonisering (zonder minimumclausule) zou gelijkstaan met een Europees overeenkomstenrecht. Ze biedt het voordeel dat alle consumenten en economische partijen van de lidstaten op één lijn gesteld worden en dat daardoor rechtsonzekerheid en discriminatie wordt vermeden. Het probleem is dan wel dat de vijftien overeenstemming moeten bereiken over wat bedoeld is met een “hoog” beschermingsniveau.

Het voorstel voor een Verordening over de verkoopspromoties in de interne markt E3 volgde en nam actief deel aan de vergaderingen van deskundigen van de Raad van de EU in het kader van het voorstel voor een Verordening over de verkoopspromoties. De bedoeling is de door de Commissie voorgestelde tekst aan te passen zodat hij zo goed mogelijk overeenstemt met de principes van het Belgische recht met betrekking tot verkoopspromoties. Enkel het Europees Parlement bracht reeds een advies uit. Bij de Raad zijn de lidstaten nog steeds erg verdeeld over de richting die aan dit voorstel voor een verordening gegeven moet worden.

Het Groenboek van 1 oktober 2001 betreffende de bescherming van de consumenten in de EU

hadden te maken met ontoereikende controles en sancties op het niet toepassen van de aanbevelingen.

Over het Groenboek vond een brede raadpleging plaats. E3 bereidde het standpunt van België hierover voor. In een nieuwe Mededeling van 11 juni 2002 geeft de Commissie concretere aanwijzingen over de tekst en de draagwijdte van de beoogde Kaderrichtlijn. Er werd een groep van nationale deskundigen over de “fair trade” opgericht in het kader van de opvolging van het Groenboek. Deze groep startte zijn werkzaamheden, bedoeld om de Commissie de accenten van het nationale beleid voor consumentenbescherming beter te leren kennen. Het Bestuur staat er in voor de vertegenwoordiging van België.

In juni 2002 belastte de Minister van Economie daarom het Bestuur Economische Inspectie (E7) met de controle op de toepassing van deze aanbevelingen. Wanneer deze niet nageleefd worden, zal dat voortaan beschouwd worden als een oneerlijke praktijk of als een handeling die in strijd is met de eerlijke handelspraktijken en die de belangen van de verkopers of consumenten schaadt, en wel op basis van de artikels 93 en 94 van de Wet van 14 juli 1991 betreffende de Handelspraktijken en de Voorlichting en Bescherming van de Consument (WHP). Aanbevelingen en vrijwillige codes hebben geen wettelijke of reglementaire kracht. Niettemin kunnen ze in bepaalde gevallen met handelsgebruiken gelijkgesteld worden en moeten ze dan op dezelfde gronden als deze laatste worden nageleefd.

3.1.2 OP NATIONAAL VLAK Talrijke initiatieven worden genomen op nationaal vlak, ook al passen ze vaak in het kader van het Europees beleid, zoals de omzetting van Richtlijnen.

Reglementering, co-regulering en zelfregulering

Indien een handelaar die aanbevelingen niet naleeft, kan hij dus van E7 een verwittiging krijgen. Bij herhaling zal procesverbaal worden opgemaakt en zal in voorkomend geval een administratieve boete worden gegeven. Na afloop van die controles heeft E7 op 16 december 2002 een verslag voorgelegd dat het de Raad voor het Verbruik zal mogelijk maken zich in 2003 uit te spreken over de voortzetting van dit alternatieve-reguleringsinstrument of over de invoering van een klassieke, meer dwingende reglementering.

Op 3 oktober 2002 organiseerde het Ministerie van Economische Zaken (MEZ) een colloquium over de nieuwe vormen van regulering in het consumentenrecht.

De aanbevelingen van de Raad voor het Verbruik werden in het Belgisch Staatsblad (BS) van 27 september 2002 bekendgemaakt.

Dit thema kwam ruim aan bod na het Groenboek over de Bescherming van de Consumenten. Wat de activiteiten van het Bestuur betreft, kan dit principe geïllustreerd worden aan de hand van twee voorbeelden van zelfregulering - waarvan de resultaten omstreden waren - en van een voorstel voor een Kaderwet over co-regulering.

Milieureclamecode

Publiciteit rond kinderfeesten Gezien de onrustbarende vervroeging van de aanvang van de publiciteitsperiode rond kinderfeesten stelde de Raad voor het Verbruik - een adviesorgaan samengesteld uit de consumentenorganisaties en beroepsorganisaties - in een advies van 27 juni 2000 aanbevelingen op die bestemd waren voor alle handelaars en waarbij de publiciteitsperiodes voor de kinderfeesten werden vastgelegd. De beroepsorganisaties verbonden er zich toe dat beroepsverkopers hun publiciteit voor kinderen met het oog op Sinterklaas en Kerstmis niet vroeger zouden starten dan 1 november. Die publiciteit omvat affiches die buiten aangebracht worden, folders, pers, audiovisuele media en e-mails. Verkoopspromoties met een fysiek aanwezige Kerstman werden niet toegelaten vóór 1 december. Bij de evaluaties in 2001 en 2002 stelde de Raad voor het Verbruik een gevoelige, maar toch onvoldoende verbetering met betrekking tot de publiciteit vast. De belangrijkste problemen

De Commissie voor Milieu-etikettering en Milieureclame stelde in 1998 een Code op om de consument te beschermen tegen misleidende exploitatie van zijn bekommernis voor het leefmilieu. Die Code moest de producenten, verdelers en beroepslui op reclamegebied tevens een betere juridische veiligheid bieden om hun producten en diensten te promoten. Hij maakt het inderdaad mogelijk artikel 23, 1˚, WHP, die elke misleidende reclame verbiedt over de gevolgen van een product voor het leefmilieu, aan te vullen en nader te bepalen. Na de twee evaluaties van de voornoemde Commissie, met name in 2000 en 2001, zijn de leden ervan - de beroepsorganisaties, de consumentenorganisaties en de verenigingen voor verdediging van het leefmilieu - het niet eens kunnen worden over de resultaten van de Milieureclamecode die oorspronkelijk als een zelfregelingsinstrument was opgevat. In een advies van 26 september 2002 bevestigen de consumentenorganisaties en de milieuorganisaties dat de Code niet aan de verwachtingen beantwoordt, mede door een gebrek aan doeltreffende controle en sancties. Zij menen bijgevolg dat de code moet worden herzien en bij KB moet worden verplicht gesteld. Zij vragen de invoering van een officiële controle en van doeltreffende en snelle sancties.

51


De deskundigengroep “commerciële communicatie” Deze groep, die verschillende jaren geleden door de Europese Commissie werd aangesteld, heeft de kwestie bestudeerd van de sponsoring en de mogelijke rol van het principe van wederzijdse erkenning. Dit werk is nog steeds aan gang.

De organisaties van de kant van de productie, de distributie, middenstand en reclame blijven evenwel de mening toegedaan dat de resultaten van de Code bemoedigend zijn en pleiten bijgevolg voor het behoud van de autodisciplinaire aard ervan. Zij zijn het er niettemin over eens dat een paritair controleorgaan moet worden opgericht.

De collectieve consumentenovereenkomsten De Wet biedt de consument een hoge mate van bescherming. De deelneming van de sociaal-economische actoren bij de marktregulering kan in bepaalde omstandigheden eveneens een doeltreffend middel zijn. Louter vrijwillige akkoorden lijden aan verschillende euvels: ze verenigen niet van in den beginne alle betrokken actoren, ze zijn niet doorzichtig, alle beroepslui hebben er niet mee ingestemd, er is geen controle en sanctie bij niet-naleving van de uitgevaardigde normen. Op bepaalde gebieden kan co-regulering door zijn soepelheid en snelheid meer doeltreffend zijn dan de traditionele reguleringsvormen. Daartoe moet de overheid een bijzonder kader uitbouwen.


52

Naar aanleiding van het advies van 28 mei 2001 van de Raad voor het Verbruik over de algemene problematiek van de coregulering en de collectieve consumentenovereenkomsten, werd het Bestuur ermee belast terzake een voorontwerp van Wet op te stellen. Dit voorontwerp wil een nieuw hoofdstuk invoegen in de WHP. Het organiseert het kader waarbinnen en de voorwaarden waaronder de collectieve consumentenovereenkomsten kunnen worden besproken, gesloten en ondertekend. Het voorziet in maatregelen van bekendmaking en informatie van de consumenten evenals in sancties bij niet-naleving. Ten slotte biedt het de Koning de mogelijkheid de hele sector de toepassing van een collectieve consumentenovereenkomst op te leggen.

De sector van de reizen Ontwerp voor herziening van de Wet van 16 februari 1994 tot regeling van het contract tot reisorganisatie en reisbemiddeling De Wet van 16 februari 1994 evenals het KB van 25 april 1997 tot uitvoering van artikel 36 van deze Wet bepalen dat het risico van insolvabiliteit van de reisorganisatoren en -bemiddelaars door een verzekering moet worden gedekt. Het doel van die verzekering is de door de consument reeds betaalde bedragen terug te betalen en de reizigers te repatriëren indien de reis al begonnen is. De door de Wet aan de consument gegeven bescherming is in de zomer van 2001 onvoldoende gebleken toen een reisorganisator/-bemiddelaar die niet meer door een dergelijke verzekering gedekt was, nog talrijke contracten heeft kunnen sluiten. E3 werd bijgevolg met de herziening van de reglementering belast en heeft een Wetsontwerp voorbereid tot wijziging van de Wet van 16 februari 1994 om de bescherming van de reiziger te verbeteren tegen de insolvabiliteit van de reisorganisatoren en -bemiddelaars. De belangrijkste lijnen van de herziening zijn de volgende: - een verbod voor de organisator of bemiddelaar om contracten te sluiten zonder dekking door een verzekering tegen het insolvabiliteitsrisico en zonder bijkomende financiële waarborgen; - de waarborg dat de reiziger gedekt is door een insolvabilititeitsrisico zodra het reiscontract wordt gesloten tijdens de geldigheidsperiode van de verzekeringsovereenkomst; - een betere controle en toepassing van de Wet, mogelijk gemaakt door de straf van de sancties, de verplichting voor de verzekeraar om eveneens de Economische Inspectie te verwittigen vóór het einde van de dekking door de verzekering en de mogelijkheid voor het Openbaar Ministerie om de inrichting van de organisator of bemiddelaar die nieuwe contracten sluit zonder verzekerd te zijn, conservatoir te sluiten; - een betere informatie van de reizigers over de verzekerde en niet-verzekerde reisorganisatoren en -bemiddelaars.

Dit voorontwerp van Wet werd aan de Raad voor het Verbruik op 8 oktober 2002 voorgelegd. De Raad is zijn werkzaamheden terzake op 22 november 2002 begonnen.

Het Wetsontwerp werd bij de Kamer op 30 juli 2002 neergelegd.

Vordering tot intracommunautaire staking

De problematiek van de “all-in”- prijs

De door E3 voorbereide Wet van 26 mei 2002 zet Richtlijn 98/ 27/EG betreffende het doen staken van inbreuken in het raam van de bescherming van de consumentenbelangen om.

Krachtens artikel 3 van de WHP moet de prijs van de aan de consumenten aangeboden reizen de totale prijs zijn, met inbegrip van alle verplicht te betalen taksen en kosten.

De in de Raad voor het Verbruik vertegenwoordigde consumentenorganisaties kunnen voortaan vragen om erkend te worden om vorderingen tot staking in een andere lidstaat in te stellen, wanneer praktijken die daar hun oorsprong hebben de collectieve belangen van de Belgische consumenten schaden. Testaankoop heeft dit officieel aangevraagd.

Moeten niet in de totale prijs opgenomen zijn: - de prijs van facultatieve supplementen (die echter ondubbelzinnig moet aangeduid zijn); - de taksen en kosten van bijbehorende diensten, zoals buitenlandse verblijfstaksen die verplicht zijn maar op het ogenblik van het aanbod niet kunnen worden bepaald (in de mate dat de berekening ervan afhangt van variabele elementen zoals de gezinssamenstelling, de leeftijd, het aantal nachten, de periode van het jaar).

Omgekeerd zullen de gekwalificeerde buitenlandse organisaties van een gelijkwaardig vorderingsrecht genieten.

Er rijzen echter nog bijzondere problemen om in de totale prijs de door de consument ter plaatse te betalen luchthaventaksen en aankomst- en vertrektaksen op te nemen: die taksen moeten ofwel in de transitzone door de consument zelf worden betaald, ofwel buiten de transitzone worden geregeld, bijvoorbeeld door een begeleider van de reisorganisator. De “milieutaksen” die in bepaalde landen van de Derde Wereld ter plaatse moeten worden betaald, doen een gelijkaardig probleem rijzen. In het belang van consument en verkoper zouden dergelijke taksen niet in de totale prijs mogen inbegrepen zijn. De consument moet hierover wel volledig, duidelijk en ondubbelzinnig worden geïnformeerd. Het door E3 voorbereide Wetsontwerp beoogt de strenge voorwaarden vast te stellen waaraan moet worden voldaan om van het principe van de “all-in”-prijzen in de reissector te kunnen afwijken: het moet gaan om een door de consument verschuldigde taks, ter plaatse aan een buitenlandse overheid te betalen. De Ministerraad van 16 oktober 2002 heeft dit ontwerp aangenomen dat in 2003 zou moeten van kracht worden.

De verkoop op afstand De Wet van 25 mei 1999 tot wijziging van de Wet van 14 juli 1991 betreffende de Handelspraktijken en de Voorlichting en Bescherming van de Consument heeft Richtlijn 97/7/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 1997 betreffende de bescherming van de consument bij op afstand gesloten overeenkomsten, omgezet. De Wet heeft de afwijking niet overgenomen waarin de Richtlijn voorziet voor de op afstand verkochte diensten voor logies, transport, restauratie en vrijetijdsbesteding. In geval van moeilijkheden om in de sector sommige bepalingen over de op afstand gesloten overeenkomsten te doen naleven, kan de Koning, krachtens artikel 83 van de Wet, de diensten die Hij aanduidt uitsluiten uit het toepassingsveld van sommige van die bepalingen of die laatste aan modaliteiten onderwerpen. Een eerste ontwerp van KB voor afwijkingen betrof met name de reisovereenkomsten. De Raad van State heeft in zijn advies van 31 augustus 2000 geoordeeld dat zelfs als de reizen bepaalde bestanddelen van de door de Richtlijn uitgesloten activiteiten omvatten, zij niet als dusdanig uit het toepassingsveld van de Richtlijn uitgesloten zijn.

De dossierkosten

Het afzonderlijk factureren van de dossierkosten door de reisagent is strijdig met de wettelijke verplichting van de totale prijs of het “all-in”-tarief. De supplementaire taksen en kosten voor diensten die de consument verplicht is te betalen, zoals dossierkosten, zijn een bestanddeel van de totale prijs en moeten bijgevolg hierin inbegrepen zijn. Zo moet de prijs van een reis die in een brochure staat dezelfde zijn als die welke de consument bij boeking betaalt. De sector deelt dit standpunt niet. Hij steunt zich met name op de Wet van 16 februari 1994 tot regeling van de reiscontracten, de specificiteit van het reisbemiddelingscontract en de theorie van het dubbele mandaat van de reisbemiddelaar om de aanvaardbaarheid van zulke kosten te verantwoorden, op voorwaarde evenwel dat de consument ervan op de hoogte gebracht is. Volgens de sector worden er echter dossierkosten aangerekend om de aanzienlijke daling van het commissieloon van de reisagentschappen te compenseren. Men kan zich dan ook de vraag stellen of de Wet wel aangepast is aan de economische realiteit van de reissector die bestaat uit twee onderscheiden partners (reisorganisator en -bemiddelaar) die met de consument een overeenkomst sluiten. Rekening houdend met die toestand werd de Geschillencommissie Reizen, die de hele sector en de consumenten groepeert, verzocht terzake voorstellen te doen voor een oplossing. Naar aanleiding van de mislukte onderhandelingen in dit orgaan heeft de Minister van Economie die problematiek op 20 november 2002 voorgelegd aan de Raad voor het Verbruik.

Een nieuw ontwerp van KB werd bijgevolg voorbereid om de “diensten voor logies, transport, restauratie en vrijetijdsbesteding” uit het toepassingsveld van de artikels 79 (bevestigingsverplichting) en 80 (bedenktijd) van de Wet uit te sluiten. Het werd op 18 november 2002 aangenomen en in het BS van 3 december 2002 bekendgemaakt.

De timesharing De Wet van 11 april 1999 betreffende de overeenkomsten inzake de verkrijging van een recht van deeltijds gebruik van onroerende goederen beoogt niet de contracten van minder dan 36 maanden. Om te vermijden dat de Wet stelselmatig zou worden omzeild door het sluiten van overeenkomsten van minder dan 36 maanden heeft E3 voorgesteld het toepassingsveld ervan te wijzigen: zouden aldus beoogd zijn, alle overeenkomsten van meer dan één jaar evenals de contracten voor een minder lange duur met stilzwijgende verlenging. Dit voorstel werd opgenomen in de artikels 506 en 507 van de Programmawet van 24 december 2002 (BS 31 december 2002). Ze zal niet van toepassing zijn op de overeenkomsten gesloten vóór de inwerkingtreding van de Programmawet. Bovendien moeten de ondernemingen die in België timesharing verkopen krachtens de Wet van 11 april 1999 bij het MEZ ingeschreven zijn. E3 zorgt voor het beheer van de inschrijvingen. Op 31 december 2002 waren 5 ondernemingen (4 NL en 1 FR) met inachtneming der formaliteiten ingeschreven. In 2002 werd geen nieuwe inschrijving opgetekend.

53


Steeds vaker dient de consument dossierkosten te betalen wanneer hij een reis boekt in een reisagentschap.

De huwelijksbureaus De Wet van 9 maart 1993 onderwerpt de uitoefening van de activiteit van de huwelijksbureaus aan een voorafgaande inschrijving bij het MEZ. Op 31 december 2002 waren 162 huwelijksbureaus (99 NL en 63 FR) met inachtneming der formaliteiten ingeschreven. In de loop van het jaar hebben 15 nieuwe bureaus zich ingeschreven (11 NL en 4 FR). E3 heeft in 2002 gezorgd voor een betere voorafgaandelijke controle van de inschrijvingen (betere follow-up van de dossiers, nieuwe procedure voor het hernieuwen van de inschrijvingen, controle van de conformiteit van de overeenkomsten met de wetgeving) om de belangen van de consumenten beter te vrijwaren.

De geschillenregeling De klachten die toekomen bij de Cel info-verbruikers tonen aan dat de consument vaak machteloos staat in geval van een geschil met een verkoper. Het meestal lage bedrag van het geschil en de zware gerechtelijke procedure beletten hem in de praktijk naar de rechter te stappen. Daarom tracht het Bestuur ervoor te zorgen dat de consumentengeschillen buiten de rechtbanken worden geregeld. Het gaat hoofdzakelijk om bemiddeling en arbitragecommissies.


54

De Geschillencommissie Reizen, die is ondergebracht in E3, wordt aldus ondersteund op financieel, menselijk, logistiek en administratief gebied. In 2002 behandelden de arbitragecolleges 254 dossiers tijdens 35 zittingen. E3 nam ook deel aan het pilootproject CONSEUR (consumentenverenigingen van 5 lidstaten) dat een soepele procedure moet aanmoedigen op het vlak van bijstand, bemiddeling en, zo nodig, arbitrage in geschillen over timesharing-contracten. E3 vertegenwoordigt België in het Europees buitengerechtelijk netwerk voor consumentengeschillen. Dit netwerk bestaat uit de erkende buitengerechtelijke organen in de 15 lidstaten (bemiddelaars, ombudsmen, arbitragecommissies) en de 15 nationale informatieen bijstandscentra die ermee belast zijn om de klachten binnen het netwerk door te zenden. In België is het in 2001 opgerichte Euroloket het nationale contactpunt. E3 is belast met het toezicht op en de coördinatie van het systeem op Belgisch niveau.

De Raad voor het Verbruik en zijn Commissies De Raad voor het Verbruik kwam, in 2002, 66 keer samen en gaf 27 adviezen, waarvan de belangrijkste betrekking hebben op: - het voorstel van Europese Verordening over verkoopbevorderingscampagnes binnen de interne markt; - het Wetsontwerp tot omzetting van de Europese Richtlijn inzake de kwaliteitswaarborging van producten;

- het Groenboek over de Bescherming van de Consumenten in de Europese Unie en de follow-up van dit Groenboek; - de minimum-bankservice (basis-bankdienst); - de tweede evaluatie van de wachttijd voor reclame die betrekking heeft op kinderfeesten; - de krachtlijnen van het federale richtplan voor productbeleid en milieu; - de regeling voor de facturering van stroom, gas, steenkolen en huisbrandolie; - de problematiek rond de bescherming van de inkomens die vatbaar zijn voor beslag of overdracht, wanneer die op een bankrekening gestort zijn; - de prijsaanduiding in de apotheken; - het ontwerp van KB tot omzetting van de EU-Richtlijn over autowrakken. De Raad voor het Verbruik vatte, begin 2002, de werkzaamheden aan met betrekking tot de labeling, een voorontwerp van Wet inzake de collectieve consumentenovereenkomsten, het voorontwerp van federaal richtplan “Productiebeleid en Milieu” en de representativiteitscriteria voor de organisaties die zitting hebben in de Raad voor het Verbruik. De Commissie voor Onrechtmatige Bedingen kwam 10 maal samen en bracht advies uit over de algemene voorwaarden voor de exploitanten van mobilofoonnetwerken. Zij behandelde de Wetsvoorstellen nr. 1452 (tot wijziging van de WHP voor wat de onrechtmatige bedingen betreft) en 1457 (tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek voor wat betreft de interesten en de strafrechtelijke clausules bij niet-nakoming van de contractuele verplichtingen), alsook artikel 32.12 van de WHP in het licht van het Wetsontwerp tot omzetting van de Richtlijn kwaliteitswaarborging van producten. De problematiek van de overeenkomsten, gesloten tussen een immo-makelaar en een kandidaat-verkoper, werd op 12 juli 2002 door de Minister van Economie aanhangig gemaakt bij de Commissie. De Commissie voor Milieu-etikettering en Milieureclame is 15 maal samengekomen. Op 26 september 2002 bracht zij advies uit over het dwingende karakter van de Code voor Milieureclame, de behandeling van klachten en de invoering van een nieuw controleorgaan. Zij buigt zich verder over het gebruik van pictogrammen op milieu-etiketten en milieu-reclame. De adviezen van de Raad voor het Verbruik en van zijn twee Commissies worden volledig gepubliceerd in hun jaarverslag. Zij staan ook op de website van het Ministerie (http:// mineco.fgov.be – rubriek “Bescherming van de Consument”).

3.2 VERZEKERINGEN De inspanningen van E3 op het vlak van de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen hebben geleid tot het uitvaardigen van drie regelgevingen in 2002.

Er wordt ook een Tarificatiebureau opgericht door de Wet van 2 augustus 2002 tot wijziging van de Wet van 21 november 1989 houdende verplichte verzekering van de burgerlijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen en tot wijziging van de artikelen 29 en 31 van de Wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst. Dit bureau heeft als opdracht om dekking te verlenen aan personen die geen verzekeraar vinden of aan wie een premie of een vrijstelling wordt voorgesteld die groter is dan het door de Koning bepaalde maximum. Bovendien bindt deze Wet de strijd aan tegen de niet-verzekering. Tot slot is er de Wet van 22 augustus 2002 houdende diverse wijzigingen in de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. Deze Wet voorziet merendeels in de omzetting van de bepalingen van Richtlijn 2000/26/EG van 16 mei 2000 - de zogenaamde “4de WAM-Richtlijn” – die snellere procedures voor schadevergoeding voorziet bij ongelukken in een andere lidstaat van de EU. Tegelijkertijd is men in 2002 doorgegaan met de voorbereiding van de “5de WAM-Richtlijn”. Deze tekst, die bedoeld is om de Europese regelgeving te moderniseren, zou vrijwel geen aanpassing van de Belgische wetgeving mogen vereisen. Op initiatief van de Europese Commissie heeft E3 een breed overleg georganiseerd om tot een regelgeving te komen over de verzekeringsgarantiefondsen. Deze fondsen beogen bepaalde categorieën van verzekerden te beschermen ingevolge het faillissement van verzekeringsondernemingen. Uit de verschillende overlegvergaderingen die plaatsvonden binnen de Commissie voor Verzekeringen, blijkt dat België het initiatief van de Commissie niet genegen is omdat ons land reeds bijzondere inspanningen levert om de solvabiliteit van de verzekeringsondernemingen op een zeer hoog peil te handhaven en bijgevolg het faillissementsrisico zo klein mogelijk te houden. Bijkomende inspanningen op het gebied van de garantiefondsen zouden de concurrentiepositie van de ondernemingen in deze sector aantasten. Voor het overige kreeg E3 zeer veel klachten van consumenten te verwerken die vooral betrekking hadden op de dure autoverzekeringen en de uitsluiting van heel wat autobestuurders. De effectieve inwerkingtreding van het Tarificatiebureau zou deze niet-aflatende stroom van klachten moeten inperken.

3.3 KREDIET, OVERMATIGE SCHULDENLAST EN FINANCIËLE DIENSTEN 3.3.1 KREDIET EN OVERMATIGE SCHULDENLAST De strijd tegen de overmatige schuldenlast vormt één van de krachtlijnen van het regeringsprogramma, ook in 2002. De Wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor Kredieten aan Particulieren vervolledigt de negatieve centrale, die sinds 1985 beheerd wordt door de Nationale Bank van België (NBB). De tenuitvoerlegging van deze Wet is volop aan de gang. Op 7 juli 2002 werd een KB uitgevaardigd tot regeling van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren. Op 1 juni 2003 kan deze Centrale voor Kredieten – in haar nieuwe samenstelling - aan de slag gaan. Niet alleen de wanbetalingen in het kader van de consumentenkredieten zullen voortaan geregistreerd worden – zoals dit bij de negatieve centrale het geval is - , maar ook alle contracten van consumentenkrediet en van hypothecair krediet. Dit zou een probaat middel moeten zijn om het verschijnsel van de overmatige schuldenlast in te perken, daar de kredietverleners de financiële mogelijkheden van de particulieren beter zullen kunnen overzien, alvorens zij een lening toestaan. 55 Het Wetsontwerp tot wijziging van de Wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet, werd in april 2002 ingediend bij de Kamer. Voor de strijd tegen de overmatige schuldenlast vormt de Wet van 12 juni 1991 een uitstekend middel dat echter nog verbeterd diende te worden om bepaalde leemten op te vullen en de consument nog beter te beschermen. Het gaat voornamelijk om de volgende essentiële wijzigingen: - het verbod van bepaalde vormen van reclame die een werkelijke aansporing zijn tot overmatige schuldenlast; - een betere bescherming van de consument door het instellen van een nagenoeg veralgemeende bedenktermijn; - een verhoogde verantwoordelijkheid van de kredietbemiddelaar; - een betere transparantie van de werkelijke kost van het krediet gedragen door de kredietnemer wanneer een verzekering van het type verschuldigd blijvend saldo onderschreven wordt; - een betere bescherming van de borgen; - een verplichte nulstelling voor bepaalde overeenkomsten die in geen periodieke terugbetaling van kapitaal voorzien; - een versterking van de bepalingen inzake de kredietopening. E3 nam eveneens deel aan de werkzaamheden van de Europese Raad, die moesten leiden tot het voorstel van Richtlijn voor de harmonisatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake consumentenkrediet. Deze tekst werd op 11 september 2002 aangenomen door de Commissie omdat vastgesteld werd dat de toepassing van de richtlijn van 1987 dat het consumentenkrediet regelt op communautair niveau, na de


Aldus werd het KB van 2 januari 2002 tot wijziging van het KB van 22 februari 1991 houdende algemeen reglement betreffende de controle op verzekeringsmaatschappijen gepubliceerd, alsook het KB van 14 december 1992 houdende modelovereenkomst voor de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. De bedoeling is om op termijn het bonus/malus-systeem in twee fasen af te schaffen: de tarifaire gevolgen van de huidige schaal werden op 1 februari 2002 opgeheven en de schaal zelf verdwijnt op 1 januari 2004. Het gaat hier om een maatregel die opgelegd wordt door de Europese Commissie.

omzetting in nationaal recht heel uiteenlopend was in de diverse lidstaten. Volgens de Commissie wordt deze discrepantie veroorzaakt door het beginsel van de minimumclausule, die is opgenomen in de Richtlijn van 1987. Daarom stelt de Commissie, op dit gebied, een volledige harmonisatie van de reglementeringen voor, tenzij het tegendeel uitdrukkelijk bepaald wordt. Het toepassingsveld van het voorstel bestrijkt alle soorten consumentenkrediet, met inbegrip van de veiligheidscontracten maar met uitzondering van het krediet voor onroerend goed. De voornaamste bepalingen van de Richtlijn betreffen de informatieverplichtingen van de kredietverlener en de consument, wat neerkomt op een algemene adviesverplichting voor de kredietverlener/ kredietbemiddelaar, een herroepingsrecht voor de consument, een lijst van onrechtmatige bedingen, het recht op vervroegde aflossing, een door de lidstaten beheerde gegevensbank voor de registratie van consumenten en borgstellers die betalingsproblemen hebben gehad, de verplichte registratie van de kredietverleners/ bemiddelaars alsook hun verantwoordelijkheid, de bewijslast, de invoering van een algemeen kader voor de ingebrekestelling, de invorderbaarheid, het terugnemen van de goederen en de inning van de schulden. Wanneer men het ontwerp van Verordening vergelijkt met de wetsbepalingen in de diverse lidstaten, moet men constateren dat het nauw aanleunt bij de Belgische wetgeving terzake.

Collectieve schuldenregeling


56

De Wet van 5 juli 1998 betreffende de collectieve schuldenregeling is het instrument bij uitstek voor een curatieve behandeling van de overmatige schuldenlast. De Wet onderging een eerste wijziging, met betrekking tot de voorschriften voor het spijzen van het Fonds ter Bestrijding van de Overmatige Schuldenlast. Nog andere wijzigingen werden voorbereid. Een Wetsontwerp zal worden ingediend tot verbetering van de procedure voor collectieve schuldenregeling. Op 6 september 2002 verscheen in het BS het KB van 9 augustus 2002 dat de werking regelt van het Fonds ter Bestrijding van de Overmatige Schuldenlast. Alles wijst erop dat het Fonds over genoeg bronnen van inkomsten zal beschikken om vanaf januari 2003 volledig operationeel te zijn. De bijdrage van elke kredietverlener wordt voortaan berekend op basis van een coëfficiënt, toegepast op het totaalbedrag van de betalingsachterstand voor de kredietovereenkomsten die hij doet registreren in de Centrale voor Kredieten van de NBB. De bijdrage wordt berekend op basis van de betalingsachterstand, geregistreerd op 31 december van het jaar dat voorafgaat aan het jaar waarin de bijdrage verschuldigd is. Het gaat om de volgende coëfficiënten: - 0,20 per duizend, wat het hypotheekkrediet betreft; - 2 per duizend, wat het consumentenkrediet betreft. De bemiddeling van het Fonds blijft subsidiair: het saldo van de kosten en honoraria van de kredietbemiddelaar worden pas betaald na toepassing van het recht van voorrang hiervan op alle bedragen die de schuldenaar aan de schuldeiser betaald heeft in het kader van een plan van collectieve schuldenregeling.

Eind 2002 waren 251 kredietinstellingen erkend in het kader van de Wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet. Er bestaat ook een databank in verband met de inschrijving van de kredietbemiddelaars. Eind 2002 bevatte die 27.227 registraties. E3 werkt deze databank voortdurend bij, wat in 2002 1.320 nieuwe inschrijvingen opleverde. Er zijn elf administratieve sancties getroffen tot schrapping of opschorting van inschrijvingen van kredietbemiddelaars, en dit ingevolge twee algemene enquêtes uitgevoerd door de diensten van het Bestuur Economische Inspectie. De eerste enquête had betrekking op de praktijk van het gesplitste krediet, dat erin bestaat dat de kredietbemiddelaar de aangezochte kredietgevers niet in kennis stelt van het bedrag van de andere kredietaanbiedingen welke hij gedurende vijftien dagen voorafgaand aan het sluiten van de kredietovereenkomst heeft aangevraagd of ontvangen ten behoeve van dezelfde consument (overtredingen van de artikelen 11 en 64 van de Wet van 12 juni 1991). De tweede enquête had betrekking op de overtredingen van artikel 31 van de Wet dat de kredietgever en de kredietbemiddelaar verbiedt om de consument te verplichten bij het sluiten van een kredietovereenkomst een andere overeenkomst te ondertekenen bij de kredietgever, de kredietbemiddelaar of een door hen aangewezen derde, behalve wanneer de kosten ervan opgenomen zijn in de totale kosten van het krediet. Van twee kredietverleners werd de erkenning ingetrokken wegens flagrante overtredingen van de Wet.

3.3.2 FINANCIELE DIENSTEN De minimum-bankservice (basisbankdienst) Personen die financieel zwak staan, ondervinden soms moeilijkheden om een rekening te openen bij een financiële instelling. Om die reden tekenden, in 1997, vijfentwintig banken het Handvest voor een minimum-bankservice. Dit akkoord werd op onvoldoende wijze in de praktijk omgezet. Daarom heeft de Minister van Economie een Wetsvoorstel gesteund dat moet voorzien in een minimum-bankservice. Door een advies van de Raad voor het Verbruik kon een overeenkomst bereikt worden tussen de bewuste sector en de vertegenwoordigers van de consumenten: tegen een jaarlijkse betaling van hoogstens € 12 heeft de begunstigde van een minimum-bankservice recht op een rekening-courant, de mogelijkheid om er geld af te halen of er geld op te storten, overdrachts- of betalingsorders te geven en facturen te domiciliëren. Het Bestuur heeft amendementen van de Regering voorbereid om het Wetsvoorstel aan te passen aan de overeenkomst die binnen de Raad voor het Verbruik bereikt werd, en om het systeem coherenter te maken.

De verkoop op afstand van financiële diensten Op 26 juni 2002 nam de Europese Raad van Ministers een Richtlijn aan met betrekking tot de verkoop op afstand van financiële diensten. Deze Richtlijn stelt de gemeenschappelijke regels vast met betrekking tot voornamelijk de overeenkomsten voor de verkoop van financiële diensten, de betaling met een

Grensoverschrijdende betalingen in euro Het Bestuur - gebruikmakend van de Programmawet - stelde tevens een sanctiemechanisme voor om de naleving te waarborgen van de bepalingen van de Europese Verordening 2560/ 2001 van 19 december 2001 betreffende de grensoverschrijdende betalingen in euro. Hiertoe werd de Wet van 9 januari 2000 betreffende de grensoverschrijdende geldoverschrijvingen gewijzigd door artikel 508 van de Programmawet van 24 december 2002.

betaling van Geneesmiddelen) in het leven geroepen, die effectief in werking trad op 1 januari 2002. Zij neemt de taken over van de voormalige Doorzichtigheidscommissie (aspect Volksgezondheid) en van de vroegere Technische Raad voor de Farmaceutische Specialiteiten (aspect terugbetaling). Het MEZ, dat bevoegd is voor de prijsbepaling van geneesmiddelen, is vertegenwoordigd in deze Commissie, waar met name de terugbetalingsbasis van farmaceutische specialiteiten wordt besproken. Het kan aldus de economische eisen van de farmaceutische bedrijven verzoenen met de budgettaire noodwendigheden van zowel de patiënten als de Sociale Zekerheid. De in 2001 geldende prijsblokkering voor de terugbetaalbare geneesmiddelen voor humaan gebruik en de implantaten werd verlengd van 27 juni tot 31 december 2002. Voor de sector van de rustoorden blijven de prijsverhogingsaanvragen toenemen. Het Bestuur ontvangt eveneens prijsverhogingsaanvragen voor een hele reeks bijkomende diensten, hetgeen negatieve reacties en klachten teweegbrengt vanwege de bewoners. Er dient overleg te worden gepleegd met het Ministerie van Sociale Zaken met het oog op een doorzichtiger prijsbeleid dat zowel rekening houdt met de financiële toestand van de uitbaters van rusthuizen aan wie de toezichthoudende autoriteiten bijkomende lasten opleggen, als met de economische en sociale belangen van de rusthuisbewoners die de prijzen veel te hoog vinden ten opzichte van hun pensioen dat niet in dezelfde mate stijgt.

4 MARKTREGULERING 4.1 PRIJZENREGLEMENTERING Sedert de liberalisering van de prijzen in 1993 blijven enkel de sectoren waarin er geen optimale mededinging kan spelen zoals waterdistributie, teledistributie, afvalverwerking, maar ook de sectoren met een uitgesproken sociale dimensie zoals de sector van de geneesmiddelen voor humaan gebruik of de rusthuizen - onderworpen aan prijscontrole. Het aantal behandelde prijzendossiers blijft aanzienlijk, zoals blijkt uit de volgende cijfers: - rusthuizen: 653 aanvragen; - geneesmiddelen voor humaan gebruik: 416 prijsaanvragen en prijsverhogingsaanvragen (met een prijsblokkering voor terugbetaalbare geneesmiddelen); - implantaten: 113 prijsverhogingsaanvragen; - waterdistributie: 42 prijsverhogingsaanvragen; - teledistributie: 6 prijsverhogingsaanvragen; - afvalverwerking: 5 prijsverhogingsaanvragen; - brood: 1 prijsverhogingsaanvraag; - verplichte verzekeringen: 59 prijsverhogingsaanvragen. Voor de geneesmiddelensector werd in 2001 bij het Ministerie van Sociale Zaken een nieuw beleid inzake terugbetaling van geneesmiddelen uitgewerkt met het oog op een meer doorzichtige en snellere behandeling van de dossiers. Hiervoor werd binnen het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) een nieuwe commissie (de Commissie voor de Terug-

Wat de waterdistributie en de afvalverwerking betreft, moet het prijsbeleid steeds meer rekening houden met regionale voorschriften. In de taxisector werden vanaf 1 februari 2002 de maximumprijzen met 5 % verhoogd om enerzijds de sociale toestand van de taxichauffeurs te verbeteren en anderzijds beter rekening te houden met de onzekere financiële situatie van de taxibedrijven.

4.2 ECONOMISCHE MEDEDINGING 4.2.1 OP NATIONAAL VLAK Ondanks het vertrek van een aantal medewerkers is het aantal door E3 behandelde concentratiedossiers op instructie van het Korps van Verslaggevers, niet gedaald in 2002: 58 dossiers, waarvan 9 door de Raad voor de Mededinging voor onderzoek in tweede fase werden verwezen. Naast de traditioneel uitgebreide waaier van betrokken sectoren ging het hier vooral om dossiers die in de lijn liggen van de liberalisering van de elektriciteitsmarkt. Wat de restrictieve mededingingspraktijken betreft, werden 15 voorlopige verslagen inzake klachtenbehandeling en 3 goedkeuringsverslagen door de Dienst voor de Mededinging aan het Korps van Verslaggevers toegestuurd. Deze verslagen hebben betrekking op verschillende sectoren, zoals mutualiteiten, tandartsen, banken, post, distributie, begrafenis-

57


kredietkaart of ook het aangaan van een overeenkomst voor portefeuillebeheer per telefoon, per fax of via internet. Deze Richtlijn voorziet aldus in de leemte die nog bestond op het vlak van de bescherming van de consument nadat de financiële diensten uitgesloten werden uit het toepassingsgebied van de algemene Richtlijn van 1997 betreffende de op afstand gesloten overeenkomsten. De voornaamste bepalingen van de nieuwe Richtlijn hebben betrekking op: - mededelingen waarom niet verzocht werd; - diensten waarom niet verzocht werd; - de voorlichting van de consument vooraleer de overeenkomst op afstand wordt aangegaan; - het intrekkingsrecht binnen een termijn van veertien dagen, behalve voor de financiële diensten waarvan de prijs afhangt van schommelingen op de financiële markt, waarop de leverancier geen enkele invloed heeft.

ondernemingen, telecommunicatie en sport. Opvallende verschijning is de sector van het milieubeheer die aanleiding heeft gegeven tot een onderzoek van een milieu-saneringsovereenkomst. Inzake voorlopige maatregelen werden 6 dossiers behandeld in sectoren zoals distributie, installering en onderhoud van aansluitingen op het gasdistributienetwerk, het opleggen en veranderen van keurmerken, alsook 2 bijkomende door de Raad voor de Mededinging gevraagde verslagen. Het is steeds meer gebleken dat het systeem van de behandeling van de dossiers, zoals dit is ingesteld door de wet tot bescherming van de economische mededinging, gecoördineerd op 1 juli 1999, aanleiding heeft gegeven tot een bottle-neck op het niveau van het Korps van Verslaggevers dat niet uit voldoende mensen bestaat om een vlotte afhandeling van de dossiers te verzekeren. De twee huidige leden zijn nauwelijks in staat om de dossiers inzake klachten en kartels binnen een redelijke termijn door te sturen naar de Raad. Dit is enerzijds te wijten aan de complexiteit van de dossiers en de procedure, alsook aan het belang dat de wetgever hecht aan de rechten van de verdediging, en anderzijds aan het toenemend aantal dossiers en de strikte behandelingstermijnen ervan. Om dit probleem te verhelpen zijn twee nieuwe aanwervingsprocedures in gang gezet die bedoeld zijn om zowel het Korps van Verslaggevers als de Dienst voor de Mededinging te versterken.


58

De Dienst werd tevens belast met het voorbereiden van een grondige update van de federale reglementering inzake bioscopen, in het bijzonder de huurprijs voor films. De Wet van 30 juli 1963 betreffende het verhuren van films bestemd voor commerciële vertoning, evenals de uitvoeringsbesluiten ervan, zijn verouderd, voornamelijk als gevolg van de komst van multiplexbioscopen en nieuwe technologieën om toegangskaartjes af te leveren, hetgeen nu geïnformatiseerd gebeurt. Bijgevolg werd een ontwerp opgesteld om deze reglementering te moderniseren en aan te passen aan de nieuwe behoeften, zoals: - het handhaven van een gezonde mededinging in de sector; - het toelaten van een billijke verdeling van de inkomsten; - het bevorderen van de verscheidenheid aan films; - het toelaten van het behoud van buurtbioscopen. De Dienst heeft met de verschillende bij de filmsector betrokken partijen gesproken om te peilen naar hun desiderata. Op basis hiervan werd een ontwerp tot wijziging uitgewerkt. Hoewel het oude systeem van toegangskaartjes voor kleine bioscopen wordt behouden, werden nieuwe normen ingevoerd voor tickets die worden verdeeld door middel van een geïnformatiseerd systeem. Daarnaast werd een systeem van onbeperkte abonnementen uitgewerkt, die meermaals toegang verlenen. Het is gebaseerd op het Franse systeem dat werd ingevoerd nadat een uitbater een onbeperkt abonnement introduceerde. Een uitbater van bioscoopzalen die een dergelijk abonnement invoert zou ook andere bioscopen van het land hiervan moeten laten gebruik maken door een samenwerkings-

overeenkomst te sluiten met het oog op een correcte en billijke verdeling van de inkomsten van de filmverdelers. Dit systeem zou een eerlijke concurrentie moeten in stand houden tussen de multiplexbioscopen en de kleinere bioscoopzalen om zo de verdwijning van deze laatste te voorkomen. Over dit ontwerp dient nog te worden overlegd door de verschillende partijen van de sector.

4.2.2 OP INTERNATIONAAL VLAK De deelname van E3 aan de internationale activiteiten inzake mededinging werd gekenmerkt door de voortzetting van de bijzondere tijdens het Belgische Voorzitterschap van de EU geleverde inspanningen en door een selectieve participatie aan de verschillende vergaderingen van de Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), de “United Nations Conference on Trade and Development” (UNCTAD) of de Wereldhandelsorganisatie (WHO) wanneer deze werkzaamheden rechtstreeks verband hielden met de activiteiten van E3. In het kader van de EU nam E3 deel aan de Raadgevende Comités die een advies moesten uitbrengen over individuele door de Commissie behandelde dossiers, aan de werkgroepen van de Raad inzake de uitwerking van een moderniseringsbeleid inzake de communautaire mededingingsregelgeving, alsook aan de werkgroepen voor de herziening van de verordening over de concentraties. E3 nam tevens deel aan de Raadgevende Comités voor de uitwerking van een nieuwe Verordening over de selectieve verdeling van auto’s, alsmede aan de Raadgevende Comités met betrekking tot, enerzijds, het ontwerp van Verordening tot wijziging van EEG-Verordening nr. 1617/93 betreffende het overleg over passagiersvervoertarieven en over de toekenning van landings- en starttijden op luchthavens en, anderzijds, het ontwerp van Verordening betreffende de toepassing van artikel 81, § 3 van het Verdrag tot instelling van de Europese Gemeenschap op bepaalde categorieën van overeenkomsten, besluiten en praktijken waarover overlegd werd in de sector van de verzekeringen. De wijzigingen van de Europese Verordeningen, het moderniseringsproces van het Europese recht en de decentralisatie van het Europese mededingingsrecht zullen verregaande gevolgen hebben voor de toepassing van het mededingingsrecht door de nationale overheden en zullen een aanpassing vereisen van de Belgische wetgeving terzake. De toename van het werk als gevolg van de Europese decentralisering zal niet kunnen worden opgevangen door het huidige reeds onderbezette personeelsbestand. Een aanzienlijke uitbreiding van het kader en de toewijzing van bijkomende middelen zijn dan ook onontbeerlijk.

Het Wereldforum van de OESO over de mededinging In het kader van de besprekingen met de landen die geen lid zijn, heeft het OESO het op poten zetten van het Wereldforum over de mededinging voortgezet, waaraan de Belgische mededingingsautoriteiten deelgenomen hebben. Dit Forum

Het Wereldnet voor de Mededinging In 2000 beval de Europese commissaris Monti de uitbreiding van de internationale samenwerking inzake mededinging aan om in te spelen op de mondialisering van de economie. De mededingingsautoriteiten dienden na te denken over concrete oplossingen voor de gemeenschappelijke problemen. Zo werd in oktober 2001 te New York het Wereldnet voor de Mededinging in het leven geroepen, dat alle mededingingsautoriteiten groepeert die eraan wensen deel te nemen. België maakt er deel van uit. Dit informele net is aan geen enkele bestaande internationale instelling verbonden. De eerste twee denkthema’s hadden betrekking op de concentraties en de bevordering van de mededinging. Op een jaarlijkse conferentie wordt een synthese gemaakt van de werkzaamheden en worden niet-bindende richtlijnen of aanbevelingen aangenomen.

De verklaring van Doha De werkzaamheden in de WHO, de UNCTAD en de OESO werden voortgezet, vooral in het kader van de in 2001 te Doha genomen beslissingen. In de ministeriële verklaring die werd opgesteld na afloop van de Conferentie van de WHO in Doha in november 2001, werd het principe van de bespreking van een multilateraal akkoord over de mededinging voor de eerste keer in een handelsoverleg bevestigd. Volgend compromis werd bereikt: - eerste fase: principeakkoord over de bespreking van een multilateraal akkoord over de mededinging. Als compensatie wordt meer rekening gehouden met de belangen van de ontwikkelingslanden: technische bijstand en versterking van hun administratieve capaciteiten, soepele uitvoering van het akkoord; - tweede fase, de volgende ministeriële conferentie: intussen heeft de groep “handel en mededinging” van de WHO zijn werkzaamheden voortgezet, die gericht zijn op de verduidelijking van bepaalde thema’s, zoals doorzichtigheid, billijke procedure, definities van gebruikte begrippen, vormen van vrijwillige samenwerking tussen de mededingingsautoriteiten en uitwisseling van niet-vertrouwelijke informatie.

4.3 HANDELSREGLEMENTERING Naast de routinetaken, zoals bijvoorbeeld de opvolging van de kennisgevingen betreffende uitverkopen, het verstrekken van inlichtingen aan het publiek of het pragmatisch behandelen van verschillende klachten, hebben de werkzaamheden zich in belangrijke mate gesitueerd op het regelgevende vlak. Twee grote reeds in het Activiteitenverslag 2001 voorgestelde ontwerpen werden door het Parlement in 2002 goedgekeurd.

Het gaat vooreerst om de Wet van 17 juli 2002 betreffende de transacties uitgevoerd met instrumenten voor de elektronische overmaking van geldmiddelen, die de Europese Aanbeveling 97/489/EG van 30 juli 1997 omzet. Deze Europese tekst, die de Regering nuttig achtte om om te zetten, verplicht de uitgever – dit is de professional die een instrument voor de elektronische overmaking van geldmiddelen ter beschikking stelt van zijn klanten - deze laatsten in te lichten over de contractuele voorwaarden voor de betrokken partijen. Naast die informatieverplichting bepaalt de tekst de respectieve verplichtingen van de uitgevers en kaarthouders evenals de aansprakelijkheid van beide partijen. Voornoemde Wet vindt zijn oorsprong in het gebrek aan vertrouwen in elektronische betalingen met een kaart. De goedkeuring ervan zal het vertrouwen doen toenemen en het gebruik van dit betaalmiddel stimuleren, in het bijzonder in het kader van de elektronische handel. Daarnaast is er de Wet betreffende de minnelijke invordering van schulden van de consument, die definitief werd goedgekeurd op 7 november 2002. Activiteiten die verband houden met de invordering van schulden van de consument moeten voortaan vooraf worden geregistreerd en zijn onderworpen aan een aantal regels die de schuldenaar moeten beschermen tegen misbruiken van sommige incassobureaus. E3 boog zich tevens over de problematiek van de kilometerfraude met tweedehandswagens. Hoewel er reeds twee jaar een wetgeving op dat vlak bestond, werd ze omwille van technische en praktische redenen nog niet uitgevoerd. In nauw overleg met de betrokken sector kon de Ministerraad een voorontwerp van Wet goedkeuren, bedoeld om de bestaande wetgeving te vervangen en het probleem van de kilometerfraude in een meer coherent kader aan te pakken. E3 bereidt de nodige uitvoeringsbesluiten voor dit nieuwe wettelijke kader voor. Die uitvoeringsmaatregelen zullen klaar zijn op het ogenblik dat de Wet definitief wordt aangenomen. Ook voor het dossier betreffende de reeksen van nominale hoeveelheden van voorverpakte producten in vooraf vastgestelde hoeveelheden is er een oplossing in zicht. Deze opdracht, die erin bestaat het Belgisch recht aan te passen aan het Europees recht, was bijzonder complex. Het ontwerp van KB kreeg een gunstig advies van de Raad voor het Verbruik en zou in 2003 definitief moeten worden goedgekeurd. Voorts werd ook een ontwerp van KB betreffende de prijsaanduiding van de kappersdiensten opgesteld. De huidige reglementaire bepalingen dateren al van 1992. Ondertussen zijn de kappersdiensten sterk geëvolueerd. De redactie van deze tekst beantwoordt dan ook aan een vraag van de sector om het KB van 1992 aan te passen aan de huidige praktijken.

4.4 HANDELSVESTIGINGEN Voor de dossiers inzake aanvragen van sociaal-economische vergunningen voor handelsvestigingen waarvan de oppervlakte groter is dan de grenzen voorzien in de Wet van 29 juni 1975 betreffende de handelsvestigingen en de uitvoeringsbesluiten ervan,

59


moet de dialoog tot stand brengen tussen de geïndustrialiseerde landen en de ontwikkelingslanden die over een regime van concurrentiebescherming beschikken. Deze ontwikkelingslanden zullen gebruik kunnen maken van de ervaring die de ontwikkelde landen bij de uitvoering van hun mededingingsbeleid hebben opgedaan. De contacten tussen delegaties dragen bij tot gelijkgerichte standpunten en de verspreiding van de mededingingscultuur.

moet het advies worden ingewonnen van het Sociaal-economisch Comité voor de Distributie wanneer zij bij de gemeentelijke overheden worden ingediend. Dit Comité bestaat uit ambtenaren van de Ministeries van Economische Zaken, van Middenstand en Landbouw, van Infrastructuur, van Tewerkstelling en van het Gewest dat betrokken is bij de aanvraag tot vestiging. Het onderzoekt in eerste instantie elke vergunningsaanvraag op basis van criteria bepaald door een KB (invloed van de vestiging op het evenwicht “centrum en buitenwijken”, consumentenbelangen, werkgelegenheid en weerslag op de bestaande handel). Het steunt zijn advies niet enkel op zijn goede kennis terzake, maar ook op de antwoorden die de aanvrager heeft verschaft in het kader van een vragenlijst ad hoc en van een marktstudie die hij heeft gedaan. Om zich met een perfecte kennis van zaken te kunnen uitspreken, gaan zijn leden regelmatig “op het terrein” en onderhouden zij het contact met de gemeentelijke overheden, vooral wanneer deze laatste hun beleid inzake economische en commerciële ontwikkeling willen toelichten. Zij houden zich ook op de hoogte van de evolutie van de markten van de distributiesector, door regelmatig de verantwoordelijken te ontmoeten van de actoren die op de Belgische markt aanwezig zijn of die zich in België willen vestigen.

In 2002 werden 379 sociaal-economische dossiers ingediend; waarvan een aantal herindieningen. Voor 364 aanvragen werd een advies uitgebracht door het Sociaal-economisch Comité, namelijk 7 adviezen betreffende aanvragen die vestigingen beogen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 152 adviezen betreffende het Waalse Gewest en 205 betreffende het Vlaamse Gewest. In vergelijking met 2001 is het aantal aanvragen met ongeveer 8 % gedaald. Dit jaar werden 36 beroepen tegen de door het Sociaal-economisch Comité voor de Distributie uitgebrachte adviezen door E3 behandeld. 22 dossiers hebben betrekking op aanvragen die vestigingen beogen in het Vlaamse Gewest, 13 in het Waalse Gewest en 1 in het Brusselse Gewest. In 2002 is het aantal gevallen van beroep bijgevolg ongeveer met 10 % gedaald in vergelijking met 2001, toen 40 maal beroep werd aangetekend. Overigens is de herziening van de Wet van 29 juni 1975 nog steeds aan de gang. Deze herziening zou de procedure eenvoudiger en doorzichtiger moeten maken. Zij is inzonderheid bedoeld om de werking van de provinciale Commissies te verbeteren, strikte termijnen op te leggen voor de behandeling van de dossiers, en de concepten waarop de geest van de Wet is gesteund beter te omschrijven teneinde het toepassingsgebied ervan te verduidelijken.

Handelsvestingen 600 500 400 300 200 100

INGEDIENDE DOSSIERS GUNSTIG ADVIES EN GUNSTIG MET VOORWAARDE BEROEPEN

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

0 1994


60

Indien het advies van het Comité ongunstig is, moet het College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente waarvoor een aanvraag tot vestiging werd ingediend, een beslissing tot weigering nemen. Indien het advies echter gunstig is, mag voormeld College er van afwijken en de vestiging toch weigeren. De procedure voorzien in de Wet van 1975 betreffende de handelsvestigingen voorziet enkel in de mogelijkheid beroep aan te tekenen - de uiteindelijke afloop hiervan hangt af van een Interministerieel Comité ad hoc - wanneer het Comité een volledig of gedeeltelijk gunstig advies uitbrengt over het behandelde dossier.

In dit kader behartigt E3 het secretariaat van het Sociaal-economisch Comité voor de Distributie, beheert het de sociaaleconomische dossiers, vergewist het zich ervan dat deze volledig zijn, stelt het de besluiten tot benoeming en ontslag op van de leden van de verscheidene Comités en Commissies die inzake distributie bevoegd zijn en inventariseert het de jurisprudentie terzake. E3 zorgt ook voor de bijwerking van de brochure Accenture, die startende ondernemingen wil informeren.

TOTAAL AANTAL UITGEBRACHTE ADVIEZEN ONGUNSTIG ADVIES

Bron: MEZ, Bestuur Handelsbeleid

Krachtens het KB van 27 november 1973 houdende reglementering van de economische en financiële inlichtingen te verstrekken aan de ondernemingsraden, is het ondernemingshoofd ertoe gehouden de economische en financiële informatie over de onderneming aan de Ondernemingsraad mee te delen. In dit kader speelt E3 een doorslaggevende rol, enerzijds als controle-orgaan en anderzijds als bron van informatie en als adviseur voor de sociale partners, leden van de Ondernemingsraden. Naast de gewone controles op de werking van de Ondernemingsraden werd de klemtoon in 2002 gelegd op de controle van de correcte toepassing van de informatieregels in geval van sluiting of herstructurering. Eind 2002 waren 2.908 ondernemingen onderworpen aan de controle van de Ondernemingsraden (487 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 1.687 in het Vlaams Gewest en 734 in het Waals Gewest). 999 preventieve controles werden door de daartoe aangestelde ambtenaren van E3 verricht (162 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, of 33 % van het totaal, 528 in het Vlaams Gewest, of 31 % van het totaal en 309 in het Waals Gewest, of 42 % van het totaal). Er kon worden vastgesteld dat 244 ondernemingen (24 % van de gecontroleerde ondernemingen), wat het doorgeven van informatie betreft, zich niet voegden naar de Wet. Ofwel was de informatie onvolledig, ofwel werd zij doorgegeven na de door de Wet voorgeschreven termijnen. Er waren ook nog 220 andere interventies. Die hadden inzonderheid betrekking op de deelname aan de vergaderingen van de Ondernemingsraad, verzoeken om interventie, controles op de herstructureringen, bijkomende controles. Overigens werden 31 schriftelijke klachten neergelegd en behandeld door de Dienst. In 2003 zullen de Inspecteurs van de Dienst belast met de Controle, overgeheveld worden naar de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

4.6 BOEKHOUDRECHT EN VENNOOTSCHAPSRECHT 4.6.1 BOEKHOUDRECHT Momenteel moet, voor het opstellen van de geconsolideerde rekeningen van de Belgische ondernemingen waarvoor de consolidatieverplichting geldt, gebruik worden gemaakt van de regels vermeld in het Wetboek van Vennootschappen en in het KB van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen. Die regels vormen de omzetting in België

van de regels neergelegd in de 7e Europese Richtlijn betreffende de geconsolideerde rekeningen van bepaalde vennootschapsvormen. Vanaf 2005 moeten de op de beurs genoteerde Europese ondernemingen hun geconsolideerde rekeningen opstellen overeenkomstig andere boekhoudkundige regels, zijnde de normen ontwikkeld door de “International Accounting Standards Board” (IAS) en aangenomen door de Europese Commissie (IAS/IFRSnormen (International Financial Reporting Standards)). Dit alles komt aan bod in de Europese Verordening van 19 juli 2002 betreffende de toepassing van internationale standaarden voor jaarrekeningen die tot doel heeft de werking van de financiële markten te verbeteren, door de onderlinge vergelijkbaarheid van de geconsolideerde rekeningen van beursgenoteerde ondernemingen te verhogen. E3 neemt deel aan de werkzaamheden van het “Accounting Regulatory Committee”, opgericht in de loop van het tweede semester en dat als taak heeft de IAS/IFRS-normen goed te keuren - inzonderheid in de verschillende taalversies - en te beraadslagen over de problematische toepassing van sommige ervan op de banken verzekeringensectoren.

4.6.2 ECONOMISCHE BEROEPEN De jaarrekeningen en de geconsolideerde rekeningen moeten worden gecertificeerd, zelfs wanneer zij opgemaakt zijn overeenkomstig het Belgisch recht inzake jaarrekeningen of/en met inachtneming van de Europese normen.

61

De certificatie moet worden toevertrouwd aan een bedrijfsrevisor, die deze opdracht dient uit te voeren overeenkomstig de revisienormen betreffende de certificatie van de jaarrekeningen en de geconsolideerde rekeningen, opgesteld door het Instituut der Bedrijfsrevisoren (IBR).


4.5 CONTROLE VAN DE ONDERNEMINGSRADEN

Overigens moet er in elke onderneming waar er een Ondernemingsraad moet worden opgericht ingevolge de Wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven, met uitzondering van de gesubsidieerde onderwijsinstellingen, minstens één bedrijfsrevisor aangewezen worden om inzonderheid de betrouwbaarheid en de volledigheid van de meegedeelde economische en financiële informatie te certificeren. De opdracht van de revisor ten opzichte van de Ondernemingsraad werd overigens nauwkeurig omschreven door het IBR. Sedert enkele jaren zijn de titels van fiscalist en belastingconsulent trouwens op dezelfde manier beschermd als veel andere vrije beroepen in België. Een dergelijke erkenning biedt niet enkel de mogelijkheid het beroep betrouwbaar te maken door klaarheid te brengen in de bevoegdheden vereist voor de uitoefening ervan, maar het waarborgt vooral de bescherming van de personen die een beroep doen op fiscale deskundigen. Met andere woorden, ze bepaalt de rechten en de plichten van de personen die de aldus erkende titel wensen te laten gelden.

Twee Wetten van 22 april 1999 regelen dit beroep zowel op het vlak van de toegang tot het beroep als op disciplinair vlak. Deze Wetten zijn in werking getreden op 29 juni 1999, datum waarop er eveneens drie Koninklijke Uitvoeringsbesluiten zijn gepubliceerd. Deze nieuwe reglementering voorziet in de integratie van de erkende belastingconsulenten en fiscalisten in respectievelijk het Instituut der Accountants dat het Instituut der Accountants en Belastingconsulenten wordt, en in het Instituut van Boekhoudkundige Beroepen dat het Beroepsinstituut van de erkende Boekhouders en Fiscalisten wordt. Enkel de leden van deze Instituten en de leden van het IBR (alhoewel deze laatste niet de titel van belastingconsulent mogen dragen) zijn voortaan gemachtigd de activiteiten van belastingconsulent uit te oefenen, welke bepaald zijn als volgt: - adviezen verstrekken die betrekking hebben op fiscale aangelegenheden; - de belastingplichtigen bijstaan bij de vervulling van hun fiscale verplichtingen; - de belastingplichtigen vertegenwoordigen. Om deel uit te maken van deze Instituten dient er aan talrijke voorwaarden te worden voldaan zoals diplomavereisten (universitair of niet) en beroepservaring.


62

De Instituten hebben de opdracht in te staan voor de opleiding van hun leden en hun stagiairs en bovendien te waken over de goede uitvoering van de opdrachten die hun werden toevertrouwd. De leden zijn eveneens onderworpen aan deontologische en disciplinaire regels om hun onafhankelijkheid en hun beroepsbekwaamheid te garanderen. Bovendien zijn de belastingconsulenten, net als de accountants, onderworpen aan het beroepsgeheim zodat de relatie tussen de deskundige en zijn klant in alle vertrouwen kan worden opgebouwd. Parallel met de Wet betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen werd er tevens een wet gepubliceerd over de beroepsdiscipline van de accountants en de belastingconsulenten. Dit komt de geloofwaardigheid van het beroep nog meer ten goede. Met die bepalingen wordt de uitoefening van de activiteit van belastingconsulent verheven tot de rang van beschermd beroep, hetgeen de belastingplichtigen alle waarborgen geeft waarover ze het recht hebben te beschikken. In dit kader werd de voogdij van het Bestuur over het Instituut der Accountants en Belastingconsulenten en het IBR uitgeoefend, rekening houdend met de ingezette toenadering tussen deze beroepen. Er werden verschillende gezamenlijke initiatieven gelanceerd en ondersteund, en regelmatige contacten hebben geleid tot een betere samenwerking.

De samenwerking met het IBR werd opgedreven met het oog op de toepassing enerzijds van de Europese aanbeveling inzake de onafhankelijkheid van de revisoren en anderzijds van de Wet aangaande “corporate governance”.

4.6.3 VENNOOTSCHAPSRECHT De Wet van 2 augustus 2002 houdende wijziging van het Wetboek van vennootschappen - de “corporate governance”Wet genoemd - heeft de wetgeving die de onafhankelijkheid van de commissarissen waarborgt, gevoelig verstrengd. Er werd een ontwerp van Uitvoeringsbesluit voorbereid dat de lijst van de diensten vaststelt die de commissaris niet mag verlenen in de onderneming die hij controleert (de zogenaamde “non-audit”-diensten), omdat ze zijn onafhankelijkheid aantasten. Tevens creëert de Wet een nieuw onafhankelijk extern adviesen controleorgaan. Dit comité moet advies verstrekken over de a priori vragen die de commissarissen kunnen hebben met betrekking tot hun onafhankelijkheid bij de uitoefening van hun wettelijke controleopdracht. A posteriori zal dit comité (waarin geen titularissen van het beroep zetelen) onderzoek kunnen verrichten naar de onafhankelijkheid en zal het zelfs bedrijfsrevisoren in tuchtprocedure kunnen verwijzen. Op Europees niveau heeft het “Committee on auditing” de aanbeveling inzake de onafhankelijkheid van de wettelijke controleur van de jaarrekeningen goedgekeurd en laten publiceren. Deze aanbeveling heeft een belangrijke invloed uitgeoefend op de voormelde “corporate governance”-Wet. Dankzij de actieve deelname van E3 aan de werkzaamheden van dit Comité, van het IBR en van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen, werd de eerste stap gezet in de richting van de verwezenlijking van een ethische Europese code en een mogelijke aanvaarding van internationale normen inzake audit. Op 4 en 5 november 2002 heeft E3 deelgenomen aan de organisatie van de vergadering van het “Committee on auditing 2002” in het Egmontpaleis te Brussel, in aanwezigheid van de Minister van Economie. Bovendien heeft E3, zowel in de schoot van werkgevers- als werknemersorganisaties en van Beroepsinstituten, deelgenomen aan talrijke informatievergaderingen. Het initiatief om opleiders te vormen voor de inwerkingtreding van de nieuwe Europese boekhoudnormen-IAS/IFRS ten behoeve van de werkgeversen werknemersorganisaties, komt tegemoet aan de noodzaak tot democratisering van de onderneming.

4.6.4 COOPERATIEVEN De reglementering aangaande de toegang tot het beroep van boekhouder en belastingconsulent werd volledig herzien. Het basisbesluit dient in 2003 te worden aangevuld met een KB tot bepaling van de criteria voor het bekomen van vrijstellingen voor het toegangsexamen.

Bij de besprekingen van de Europese Verordening inzake de Europese coöperatieve vennootschap heeft E3 via de Nationale Raad voor de Coöperatie de rol van verbindingselement met de sector gespeeld.

Daar de erkenningen in verband met de coöperatieve vennootschappen vervallen in 2003, werd de procedure ingezet tot vernieuwing ervan. Alle coöperatieve vennootschappen en alle groeperingen van coöperatieve vennootschappen hebben in dit verband een brief met informatie ontvangen.

4.7 INTELLECTUELE EIGENDOM Tot in 2002 was E3 actief op het gebied van de intellectuele eigendom, via de DIE. Deze Dienst moedigt de bescherming aan van de industriële eigendom in België rekening houdend met de imperatieven van algemeen belang. De Dienst levert exclusieve industriële eigendomstitels af voor de exploitatie of het gebruik van uitvindingoctrooien, aanvullende beschermingscertificaten, merken, tekeningen of modellen, in België en in het buitenland, in ruil voor de publicatie ervan. De Dienst verzamelt en verspreidt tevens de informatie over de industriële eigendomsrechten en in het bijzonder de technische informatie die in de octrooien te vinden is. Tenslotte promoot de Dienst de belangen van de actieve nijverheidstakken van ons land en vertolkt hij het Belgisch standpunt bij de communautaire en internationale instanties, waar hij deelneemt aan de aanpassing van het industrieel eigendomsrecht. Krachtens de KB van 25 februari en 2 augustus 2002 werden aan E3 de bevoegdheden toevertrouwd inzake auteursrecht en naburige rechten enerzijds en inzake kwekersrecht anderzijds. Deze nieuwe activiteiten werden geïntegreerd in deze Dienst. Zo is de federale overheid voor het eerst sedert de oprichting van een administratieve dienst voor de industriële eigendom in België, voorzien van een eenvormige structuur die bevoegd is voor alle intellectuele rechten (met uitzondering van de geografische indicaties en de herkomstbenamingen, die onder de bevoegdheid van de Gewesten vallen). Aldus is er een DIE opgericht, die terzelfder tijd bevoegd is voor de industriële eigendom en voor de artistieke en literaire eigendom.

4.7.1 INTERNATIONALE WERKZAAMHEDEN Het Gemeenschapsoctrooi Momenteel worden de uitvindingsoctrooien in de EU afgeleverd ofwel door de nationale Diensten, ofwel door de Europese Octrooiorganisatie (EOO) dat de zogenaamde Europese octrooien aflevert. De EOO – opgericht door het Verdrag inzake de Verlening van Europese Octrooien van 5 oktober 1973 – omvat twee organen: het Europees Octrooibureau (EOB) en de Raad van Bestuur. De verlening van de octrooien gebeurt door het Europees Octrooibureau onder het toezicht van de Raad van Bestuur. Het EOB biedt een unieke afgifteprocedure aan,

die de mogelijkheid biedt een octrooi te bekomen dat geldt in alle landen die deel uitmaken van het Europees Octrooiverdrag (EOV) en die in de aanvraag werden aangewezen. Eenmaal afgeleverd splitst het Europees octrooi evenwel in een waaier van nationale octrooien. Geen van deze twee octrooisystemen (nationaal en Europees) berust op een communautair juridisch instrument: de nationale octrooien vallen onder de interne wetgeving van de lidstaten en het EOV is een klassiek verdrag dat een niet-communautaire autoriteit in het leven roept - de EOO - waarvan er momenteel vierentwintig staten lid zijn. Daarom heeft de Europese Commissie op 1 augustus 2000 een voorstel van Verordening van de Raad betreffende het gemeenschapsoctrooi goedgekeurd, dat erop gericht is een communautair recht te creëren inzake uitvindingsoctrooien. E3 is verder actief blijven deelnemen aan de besprekingen rond de invoering van een gemeenschapsoctrooi, dat identieke gevolgen zou hebben in de gehele Gemeenschap en dat zou worden afgeleverd door het EOB op basis van de procedure die geldt voor het Europees octrooi. De werkzaamheden van het Spaans en het Deens Voorzitterschap van de Raad van de EU hadden respectievelijk betrekking op het financieel regime en op het rechtssysteem van een dergelijk gemeenschapsoctrooi.

Het voorstel van Richtlijn op de juridische bescherming van de uitvindingen waarbij gebruik gemaakt wordt van de computer Momenteel worden de computerprogramma’s beschermd door het auteursrecht, inzonderheid met toepassing van de Richtlijn 91/250/EEG van 14 mei 1991. Daar het om het octrooirecht gaat, bevat de Overeenkomst inzake de Aspecten van de Intellectuele Eigendom die raken aan de Handel (TRIP’s) in haar artikel 27, § 1, geen enkele uitsluiting qua octrooieerbaarheid wat betreft de computerprogramma’s. In zijn artikel 52(1) rangschikt het EOV de computerprogramma’s evenwel bij de nietoctrooieerbare elementen. Deze regel werd overgenomen in het artikel 3 van de Belgische wet van 28 maart 1984 op de uitvindingsoctrooien. Nochtans bepalen zowel het EOV als de Belgische Wet dat deze elementen enkel uitgesloten worden van octrooieerbaarheid wanneer de octrooiaanvraag slechts betrekking heeft op één van die elementen, dat als dusdanig wordt beschouwd. Een product of een procédé dat een aldus van octrooieerbaarheid uitgesloten element omvat, maar dat in zijn geheel voldoet aan de voorwaarden qua octrooieerbaarheid, kan dus van een bescherming door een octrooi genieten. Het Groenboek van de Europese Commissie over het gemeenschapsoctrooi en het octrooisysteem in Europa heeft de vraag doen rijzen naar de opportuniteit om de uitsluiting van octrooieerbaarheid van computerprogramma’s als dusdanig te schrappen. Het probleem van het schrappen van de computerprogramma’s uit de lijst van niet-octrooieerbare elementen vermeld in het artikel 52(2) van het EOV, werd eveneens op de agenda geplaatst van de diplomatieke Conferentie tot herziening van het Europees Octrooiverdrag van november 2000. In afwachting van een initiatief van de Commissie werd deze beslissing uitgesteld met de uitleg dat het uitblijven ervan het huidig beleid van het

63


Op internationaal niveau werd er een substantiële bijdrage geleverd aan de definitieve goedkeuring van de aanbeveling uitgaande van de Internationale Arbeidsorganisatie te Genève voor wat betreft de promotie van coöperatieven.

EOB inzake afgifte van octrooien waarbij gebruik gemaakt wordt van de computer, niet opnieuw in vraag stelde. Op 20 februari 2002 heeft de Commissie een voorstel van Richtlijn goedgekeurd teneinde de wetgevingen van de lidstaten op elkaar af te stemmen wat betreft de octrooieerbaarheid van de uitvindingen waarbij gebruik gemaakt wordt van de computer. Dit voorstel heeft dus geen betrekking op de software als dusdanig: het wil enkel de huidige toestand verduidelijken teneinde, via enige aanpassing, de EOB-praktijk te bekrachtigen door de harmonisering van de nationale wetgevingen van de lidstaten terzake. E3 heeft actief deelgenomen aan de besprekingen.

aanpassing aan de nieuwe tekst van het Verdrag en aan het Verdrag inzake het octrooirecht, goedgekeurd in 2000; - de verruiming van de EOO vanaf juli 2002. In 2002 zijn vijf nieuwe landen lid geworden van de Organisatie: de Tsjechische Republiek, de Slowaakse Republiek, Estland, Bulgarije en Slovenië. Vijf andere landen van Centraal- en Oost-Europa zullen in 2003 nog de rangen komen vervoegen; - de invoering van de gemeenschapstekening of –model en de opmerkelijke aanhoudende aantrekkingskracht van het gemeenschapsmerk; - de consolidatie van de weigeringsprocedure om absolute redenen voor de Benelux-merken; - de werkzaamheden betreffende de invoering van een verzetprocedure tegen de Benelux-merken.

Andere werkzaamheden


64

E3 heeft tevens deelgenomen aan de opstelling van de volgende normatieve teksten: - Uitvoeringsverordening en Verordening van de taksen betreffende de gemeenschapstekeningen en –modellen (goedgekeurd); - nieuwe Benelux-overeenkomst inzake intellectuele eigendom. Deze nieuwe overeenkomst heeft tot doel het huidige Benelux Merkenbureau (BMB) en het Benelux-bureau voor Tekeningen en Modellen (BBTM) om te vormen tot een ware internationale organisatie en een Benelux-Wetboek voor de Intellectuele Eigendom op te stellen. Die hervorming beoogt in de eerste plaats een soepeler en sneller aanpassing van de Benelux-wetgeving, inzonderheid in het kader van de omzetting van de Richtlijnen; - protocol tot wijziging van de Benelux-Wet op de tekeningen en modellen met het oog op de aanpassing ervan aan de Richtlijn 98/71 (goedgekeurd in juni 2002); - herziening van het Verdrag tot samenwerking inzake octrooien (Patent Cooperation Treaty (PCT)). Op internationaal vlak heeft E3 nog aan andere, niet onmiddellijk reglementaire werkzaamheden deelgenomen, inzonderheid: de TRIP’s-Raad, opgericht binnen de WHO, de werkzaamheden van de verschillende comités van de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (WOIE) (wat betreft inzonderheid juridische bescherming van de omroeporganisaties, gegevensbestanden, genetische rijkdommen, traditionele kennis en folklore, herziening van het Verdrag inzake het merkenrecht, harmonisering van het octrooirecht), de werkgroepen van het Algemeen Benelux-secretariaat en de beheersorganen van de betrokken internationale instanties (WOIE, BMB, BBTM, EOB, Bureau voor harmonisering in de Interne Markt (BHIM)). De volgende resultaten kunnen vermeld worden: - de constante groei van het aantal Europese en internationale octrooiaanvragen behandeld door het EOB. Meer dan 600.000 Europese octrooien werden afgeleverd sinds 1978, het jaar waarin het EOB met zijn activiteiten is gestart. Het EOB ontvangt jaarlijks bijna 165.000 aanvragen voor Europese en internationale octrooien. In 2006 zou het er 240.000 ontvangen (ramingen van het plan 2003-2007); - de herzieningswerkzaamheden rond de Uitvoeringsverordening van het EOV met inzonderheid als doel er wijzigingen in aan te brengen die noodzakelijk zijn ingevolge de

4.7.2 WERKEN OP NATIONAAL VLAK De belangrijkste normatieve werken zijn de volgende: - het Wetsontwerp voor de omzetting van de Richtlijn 98/44/ EG betreffende de rechtsbescherming van biotechnologische uitvindingen, werd aangepast, rekening houdend met het advies van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek in België, de resolutie van de Hoge Raad voor de Nijverheidseigendom, het advies van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling en het advies van de Raad van State. Het werd op 21 juni 2002 bij het Parlement neergelegd; - het voorontwerp van Wet inzake de burgerlijke aspecten van de bescherming van bepaalde intellectuele rechten werd voorgesteld en tweemaal besproken in de Hoge Raad voor de Nijverheidseigendom; - het Wetsontwerp inzake het wederrechterlijk registreren van domeinnamen was het onderwerp van de amendementen van de Regering, ten gevolge van het omstandig advies van de Europese Commissie aan België; - het Wetsontwerp houdende instemming met het Protocol van 11 december 2001 houdende wijziging van de uniforme Benelux-Wet over de merken, werd op 14 november 2002 aangenomen door het Parlement en wordt ter bekrachtiging voorgelegd aan de Koning; - het Wetsontwerp houdende instemming met het Protocol van 20 juni 2002 houdende wijziging van de uniforme BeneluxWet inzake tekeningen of modellen, werd op 20 november 2002 door de Ministerraad aangenomen en wordt aan de Raad van State voorgelegd; - de Wetsontwerpen houdende instemming met twee verdragen van de WOIE – Verdrag over het merkenrecht en het Locarno-Verdrag – werden verzonden naar de dienst Verdragen opdat de Ministerraad ze zou aannemen; - wat het ontwerp van KB inzake de aanpassing van bepaalde tarieven van de vergoeding voor privé-kopie betreft, keurde het adviescomité “privé-kopie” in april 2002 een gedeeltelijk akkoord goed inzake de tarieven die toegepast worden bij de verkoop van bepaalde numerieke en analoge dragers. Vooraleer deze tarieven in werking kunnen treden, moet eerst een KB worden gepubliceerd nadat het voorgelegd werd aan de Raad van State; - een ontwerp van KB inzake de indexering van de vergoedingstarieven voor reprografie, werd na de ontvangst van het advies van de Adviescommissie voor de Reprografie voorbereid;

4.7.3 INTELLECTUELE EIGENDOM IN BELGIË IN 2002 – ENKELE CIJFERS - Een bedrag van bijna € 13,9 miljoen euro aan taksen was afkomstig van uitvindingsoctrooien; - 750 ingediende aanvragen voor Belgische octrooien werden ontvangen en 836 Belgische octrooien werden verleend en gepubliceerd; - 36 ingediende aanvragen voor aanvullende Belgische beschermingscertificaten voor geneesmiddelen werden ontvangen en 26 aanvullende Belgische beschermingscertificaten voor geneesmiddelen werden verleend en gepubliceerd; - 7 ingediende aanvragen voor aanvullende Belgische beschermingscertificaten voor fytofarmaceutische producten werden ontvangen en 4 aanvullende Belgische beschermingscertificaten voor fytofarmaceutische producten werden verleend en gepubliceerd; - 7.048 vertalingen van Europese octrooien die België aanduiden, werden geregistreerd; - 280 ingediende aanvragen van Europese octrooien werden ontvangen; - 203 internationale PCT-octrooi-aanvragen werden ontvangen; - meer dan 700 attesten inzake Belgische octrooien en Europese octrooien die België aanduiden, werden opgesteld. Het project voor de herontwikkeling van de informaticatoepassing voor het administratieve beheer van de octrooidossiers werd in 2002 voortgezet. De server Esp@cenet van de Belgische Dienst maakt deel uit van een bijkomende ontwikkeling om de voorstelling, de beschikbare informatiehoeveelheid (Belgische octrooien sinds 1984 en Europese vertalingen sinds 1994) en de opzoekingsfuncties (opzoeking in de samenvattingen en de tekst) te verhogen. Het octrooiregister voor uitvindingen werd op de website van het Departement geplaatst. Op die manier zijn de klanten on line op de hoogte van hun octrooien of van die van hun concurrenten. Bovendien neemt E3 in de hoedanigheid van extern adviseur deel aan de vergaderingen van de vzw DNS-België die sinds 1999 de toekenning van domeinnamen op het internet in België (.be) beheert. E3 heeft inzonderheid meegewerkt aan het tot stand brengen van een alternatieve procedure om geschillen

te beslechten in geval van wederrechtelijke registratie van domeinnamen, een procedure die aan het Belgisch Centrum voor Arbitrage en Mediatie toevertrouwd is.

5 ELEKTRONISCHE HANDEL EN INFORMATIEMAATSCHAPPIJ 5.1 JURIDISCHE ASPECTEN VAN DE ELEKTRONISCHE HANDEL Het Wetsontwerp over de elektronische handel werd op 25 oktober 2002 ingediend bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Deze belangrijke tekst bepaalt de toekomst van de elektronische handel in Europa, zowel in de relatie tussen beroepsmensen als in de relatie met consumenten. Richtlijn 2000/31/ EG van 8 juni 2000 houdende hetzelfde onderwerp wordt door deze tekst omgezet. Het Wetsontwerp omschrijft de fundamentele aspecten die de opkomende diensten van de informatiemaatschappij en de elektronische handel ondersteunen, werkt de algemene principes hieromtrent uit, stelt eisen in verband met informatie en transparantie, heft de hinderpalen op bij het sluiten van contracten via e-mail, bepaalt de verantwoordelijkheid van de intermediaire dienstverleners en voorziet tenslotte een vordering tot staking, controlemaatregelen en sancties. Ter uitvoering van deze toekomstige Wet is E3, in overleg met een universitair centrum, begonnen aan het opstellen van verschillende KB, inzonderheid met betrekking tot het uit de weg ruimen van de hinderpalen bij het on line sluiten van contracten of het gebruik van e-mail voor reclamedoeleinden. In dit kader moet rekening worden gehouden worden met de Europese regelgeving inzake ongevraagde elektronische communicatie. Deze regels werden op 12 juli 2002 aangenomen in het kader van de Richtlijn 2002/ 58/EG betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische communicatie.

5.2 VOORWAARDELIJKE TOEGANG TOT DE DIENSTEN VAN DE INFORMATIEMAATSCHAPPIJ Bepaalde diensten van de informatiemaatschappij zijn niet vrij toegankelijk. Er is een voorafgaande toestemming van de dienstverlener vereist. De dienstverlener zal die vaak enkel aan de klant geven die bereid is om hiervoor te betalen. Om de toegang te beschermen kan de dienstverlener beroep doen op technische maatregelen (specifieke apparatuur, toegangscodes). Op 28 november 2002 werd bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers het Wetsontwerp ingediend dat, wat de diensten van de informatiemaatschappij betreft, de Richtlijn 98/84/EG betreffende de rechtsbescherming van diensten gebaseerd op of bestaande uit voorwaardelijke toegang, omzet. Op deze manier wordt snel komaf gemaakt met de commercialisering van inrichtingen die tot dat soort diensten toegang verlenen, zonder voorafgaande toestemming van de dienstverleners.

65


- de omzetting in het nationaal recht van de Richtlijn 2001/29/ EG betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij, impliceert belangrijke wijzigingen in de Wet van 30 juni 1994 inzake het auteursrecht en de naburige rechten. Het door Senator Monfils ingediende Wetsvoorstel beoogt het omzetten van deze Richtlijn. Op 5 juli 2002 keurde de Ministerraad amendementen goed die dat Wetsvoorstel meer met de voornoemde Richtlijn moeten laten overeenstemmen. Deze amendementen werden door de Minister van Justitie uitgewerkt. Nadien werd het MEZ belast met de materie auteursrecht (augustus 2002). Het is voortaan de Minister van Economie die het standpunt van de Regering in deze materie zal verdedigen.

5.3 ELEKTRONISCHE COMMUNICATIE Vermeldenswaard is de aanneming van de volgende Europese teksten in 2002: - Richtlijn 2002/19/EG van 7 maart 2002 inzake de toegang tot en interconnectie van elektronische communicatienetwerken en bijbehorende faciliteiten; - Richtlijn 2002/20/EG van 7 maart 2002 betreffende de machtiging voor elektronische communicatienetwerken en –diensten; - Richtlijn 2002/21/EG van 7 maart 2002 inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische communicatienetwerken en –diensten; - Richtlijn 2002/22/EG van 7 maart 2002 inzake de universele dienst en gebruikersrechten met betrekking tot elektronische communicatienetwerken en –diensten; - Richtlijn 2002/58/EG van 12 juli 2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische communicatie; - Richtlijn 2002/77/EG van de Europese Commissie van 16 september 2002 betreffende de mededinging op de markten voor elektronische communicatienetwerken en –diensten; - Besluit 676/2002/EG van 7 maart 2002 inzake een regelgevingskader voor het radiospectrumbeleid in de Europese Gemeenschap.


66

De bliksemsnelle technologische vooruitgang van de laatste jaren in de audiovisuele sector, telecommunicatie en informatica heeft tot een dubbel convergentiefenomeen geleid: dat van de informatica en de telecommunicatie enerzijds (digitalisering om een unieke vorm aan elk inhoudstype te geven) en dat van de wereld van de telecommunicatie en het audiovisuele anderzijds. Met als gevolg dat wij ons snel in de nieuwe wereld van de communicatie bevinden, waar elk soort informatie overgebracht kan worden naar haast elk soort infrastructuur. Dat alles valt onder de gebruikelijke noemer “technische specialisatie van de infrastructuur”. De Europese teksten die hier geciteerd worden, beogen grotendeels de realisatie van een maximale harmonisatie van de behandeling van de netwerken en diensten, de zogenaamde “elektronische communicatie”. Uiteindelijk houdt die convergentie van de sectoren van de telecommunicatie, de media en de informatietechnologie in dat alle transmissienetwerken en bijbehorende diensten aan eenzelfde regelgeving onderworpen worden. Op Europees niveau helpt men dus bij de invoering van een nieuwe aanpak van de informatieen communicatietechnologie, te weten de zogenaamde “horizontale” aanpak die gekenmerkt wordt door een juridische despecialisatie van de infrastructuren en een duidelijke scheiding van de regelgeving inzake inhoud. Op Belgisch niveau heeft het recht nog geen rekening gehouden met deze technologische en juridische evolutie en blijft het nog steeds gekenmerkt door grondwetregels van verdeling van bevoegdheden tussen de federale overheid en de gemeenschappen, gebaseerd op de notie radio-omroep. Met als

resultaat dat het Belgisch juridisch systeem in deze materie nog steeds werkt op basis van de specialisatie van de infrastructuren, wat door de technologische evolutie grotendeels is voorbijgestreefd. Een samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de Gemeenschappen inzake elektronische communicatie moet België in staat stellen de regels voor netwerken en diensten van elektronische communicatie maximaal te harmoniseren. Er moet een nauwe band komen tussen deze werkzaamheden en de taak van E3 inzake de bescherming van de economische mededinging, inzonderheid door de eventuele invoering op Belgisch vlak van een technisch Toezichthouder van diensten en netwerken van elektronische communicatie.

5.4 OESO: COMITE CONSUMENTENBELEID Sinds een aantal jaren volgt E3 de werken van het Comité Consumentenbeleid binnen de OESO. De inhoud van deze werkzaamheden is grotendeels bepaald door de behoefte aan internationale samenwerking voor een beschermingsbeleid van de consument, een behoefte die inzonderheid sinds de opkomst van de elektronische communicatie gestimuleerd werd. Op 9 december 1999, in aansluiting op de werkzaamheden van dat Comité, had de Raad van de OESO een belangrijke Aanbeveling aangenomen betreffende de Richtlijnen ter bescherming van de consument in het kader van de elektronische handel. In datzelfde kader werkte het Comité in 2002 o.a. grotendeels aan een ontwerp van Aanbeveling van de Raad inzake de Richtlijnen ter bescherming van de consument tegen fraude en duidelijk bedrog, voorkomende in grensoverschrijdende handelstransacties. Vermits het gaat om een tekst inzake de internationale samenwerking van fraudebestrijdende organen, gebeurde de bijdrage van E3 in overleg met E7. Men tracht de twee Besturen op eenzelfde lijn te krijgen om de samenhang te garanderen tussen de werkzaamheden van de OESO en die van andere instanties, zoals bijvoorbeeld binnen de Europese Commissie of in het kader van het International Consumer Protection and Enforcement Network.

5.5 ANDERE INITIATIEVEN Belangrijk is ook, in het kader van de regulering van de elektronische handel enerzijds, de Wet van 17 juli 2002 betreffende de transacties uitgevoerd met instrumenten voor de elektronische overmaking van geldmiddelen, en anderzijds de Europese Richtlijn van 26 juni 2002 over de verkoop op afstand van financiële diensten. Deze twee teksten, die dit jaar werden aangenomen, sluiten perfect aan bij de regels van de on line transacties. De omzetting van de Europese tekst is nu reeds een taak van E3.

6.1 BEREKENING EN VERSPREIDING VAN HET INDEXCIJFER De maandelijkse inzameling van prijsgegevens, de verificatie en de opslag ervan in de centrale databank enerzijds en de berekening van het Indexcijfer der Consumptieprijzen (ICP) en de Gezondheidsindex, de publicatie ervan binnen de vooropgestelde termijnen en de verspreiding anderzijds, vormen de belangrijkste activiteiten van E3 in deze materie. E3 voert periodiek aanpassingen door in de methoden en in de samenstelling van de indexkorven om adequaat de prijsevolutie en de wijzigingen in het aanbod van goederen en diensten te kunnen volgen. Het is ook met dit doel voor ogen dat de Indexcommissie in 2002 beslist heeft om het ICP te hervormen. Zij hield daartoe reeds zes buitengewone werkvergaderingen waarbij een lijst opgesteld werd van ongeveer 150 nieuwe artikelen (producten of diensten) die op proef opgevolgd moeten worden en een lijst van een vijftigtal artikelen uit de huidige indexkorf die niet langer als representatief beschouwd worden. E3 is ook gestart met een doorlichting van het winkelbestand in al de lokaliteiten waar prijzen genoteerd worden, om een actualisering ervan door te voeren en om de economische aantrekkingspolen te herdefiniëren. Tenslotte kreeg het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) van de Commissie een mandaat om in 2003 de permanente enquête over de gezinsbudgetten aan te passen, zodat vanaf begin 2004 de verbruikersuitgaven op een voldoende gedetailleerde wijze kunnen vastgesteld worden voor het opmaken van het wegingsschema van de posten van het ICP. De hervormde indexen (ICP en Gezondheidsindex) zouden vanaf 1 januari 2005 moeten worden toegepast. De Indexcommissie moest ook rekening houden met de afschaffing van het kijk- en luistergeld in Vlaanderen en met de vervanging ervan, in Brussel, door een nieuwe taks die niet voorzien is in de huidige werkwijze inzake prijsindexen. De helft van de impact van deze maatregelen werd verwerkt in het indexcijfer van april 2002 en de andere helft in oktober 2002. Op uitdrukkelijk verzoek van de Minister van Economie boog de Commissie zich over het probleem van de regiogebonden taksen en besloot om deze kwestie te regelen in het kader van de werkzaamheden rond de hervorming van het ICP. E3 had begin 2002 vooral aandacht voor de prijsontwikkeling als gevolg van de overgang naar de euro, en dit zowel vanuit het oogpunt van de analyse als van de controle en de verwerking van de gegevens. Op basis van de door de Dienst Indexcijfer der Prijzen verzamelde informatie, heeft de Nationale Bank kunnen vaststellen dat het aanpassingsproces van de prijzen aan de euro dat halfweg 2001 begon, zich tijdens 2002 op

een normale manier voortzette. De inflatie gekoppeld aan de komst van de euro is tot 0,2 % beperkt gebleven. De omzetting van de prijzen in euro heeft dus in zijn geheel voor een nuleffect gezorgd, behalve in enkele sectoren die de bijzondere belangstelling van de consument genoten. De aangevoelde inflatie verschilt inderdaad sterk van de werkelijke inflatie. Mogelijk berust dat verschil op een foutieve inschatting van de prijsontwikkeling. Factoren die hier waarschijnlijk meespelen zijn de overgang van een situatie met haast geen decimalen naar een situatie waar de meeste prijzen in euro twee decimalen bevatten, én de toegenomen verscheidenheid in prijzen die hieruit voortvloeit. De consumenten hebben ook tijd nodig om zich nieuwe waardenschalen eigen te maken en om vlot te kunnen vergelijken met de vroegere toestand. In 2002 bedroeg in België de gemiddelde inflatie overigens (in vergelijking met het voorgaande jaar) 1,65 %. Gelet op het ruim gebruik van de indexcijfers en de moeilijkheden die de burgers vaak ondervinden bij het toepassen van de indexeringsregels - of het nu gaat om alimentatiegelden, huur of wedden – wordt er door het grote publiek dagelijks een beroep gedaan op E3. De verspreiding van de indexcijfers en het verschaffen van gepersonaliseerde informatie behoren tot de dagelijkse taken. In 2002 werden in totaal 52.250 oproepen verwerkt via het automatisch antwoordapparaat. De telefoonpermanenties behandelen ongeveer 18.000 oproepen op jaarbasis. Ook de vragen om informatie per elektronische post nemen exponentieel toe in de drie Gewesten van het land. Steeds meer onderzoekers, studenten en geïnteresseerde leken raadplegen op de website van het Departement de barometers van de economie, waaronder de indexcijfers en de inflatiepercentages tot de meest bezochte gegevens behoren. Reeds vanaf augustus 1999 ontvangen quasi alle persagentschappen via e-mail rechtstreeks en gelijktijdig het maandelijkse persbericht. Ook dit persbericht is terug te vinden op de internetsite van het Departement. Meer dan 20 jaar berekende, publiceerde en verspreidde het Bestuur de prijsindex van de industriële productie. Vanaf de publicatiemaand januari 2002 heeft het NIS deze taak overgenomen. Naast deze prioritaire opdrachten is E3 door de Europese Commissie - Eurostat - ook belast met de berekening voor België van de Geharmoniseerde Index van de Consumptieprijzen (GICP) en om mee te helpen bij het bepalen van de Koopkrachtpariteiten (KKP). De maandelijkse berekening van de GICP gebeurt hoofdzakelijk op basis van de gegevens uit de ICP-databank. De harmonisering van de methodologie vergt van E3 een jaarlijkse herziening van de indexkorf, waartoe eerst de prijzen en de ventilatie van het verbruik van verschillende goederen en diensten die niet in het ICP opgenomen zijn, moeten geobserveerd

67


6 INFORMATIE AAN HET PUBLIEK EN AAN DE ONDERNEMINGEN

Indexcijfer der consumptieprijzen (1996 = 100) 111,50 111,00 110,50 110,00

Indexcijfer Gezondh.index

109,50 109,00 108,50

01/12/02

01/11/02

01/10/02

01/09/02

01/08/02

01/07/02

01/06/02

01/05/02

01/04/02

01/03/02

01/02/02

01/01/02

01/12/01

108,00

Bron: MEZ, Bestuur Handelsbeleid Inflatie - Indexcijfer der consumptieprijzen (1996 = 100) 3,50 3,00 2,50 2,00

Indexcijfer Gezondh.index

1,50 1,00 0,50

01/12/02

01/11/02

01/10/02

01/09/02

01/08/02

01/07/02

01/06/02

01/05/02

01/04/02

01/03/02

01/02/02

01/01/02

0,00

01/12/01


68

Bron: MEZ, Bestuur Handelsbeleid worden. Over de evolutie van de methodologie hebben geregeld werkvergaderingen plaats, in Luxemburg en in andere hoofdsteden van de EU. In 2002 heeft E3 hier 31 mandagen aan gespendeerd, verdeeld over 12 zendingen naar het buitenland, waarvan 7 in Luxemburg. Om de KKP te kunnen berekenen, moeten in alle hoofdsteden van de EU-lidstaten de prijzen van representatieve en vergelijkbare goederen en diensten geobserveerd worden. Zo heeft E3 in 2002 in Brussel twee driejaarlijkse prijsonderzoeken georganiseerd, welke voornamelijk door de eigen ambtenaren uitgevoerd en gevalideerd werden. In samenwerking met de OESO had eveneens het jaarlijks onderzoek plaats bij de vastgoedmakelaars in de hoofdstad. Krachtens het Europees Vergelijkingsprogramma heeft E3 14 opdrachten moeten uitvoeren in de EU, waarvan 6 in Luxemburg en waaraan in totaal 33 mandagen werden gewijd.

6.2 INFORMATIE VAN DE CONSUMENT Een van de opdrachten van E3 is de consument voor te lichten en te helpen. Het gaat daarbij om een eerstelijnshulp waarbij elke rechtstreekse tussenkomst bij de partijen uitgesloten is. E3 heeft meer dan 5.000 telefonische oproepen van consumenten beantwoord, waarbij een eerstelijnshulp geboden werd (inlichtingen, raad, juridisch advies, doorverwijzing naar een meer gespecialiseerde dienst of instantie). Daarnaast werden 595 schriftelijke dossiers behandeld. Samen met de Geschillencommissie Reizen heeft E3 een herwerkte versie van de brochure Goed Ingelicht op Reis opgesteld - die uitgegeven is door de Vereniging van Belgische Touroperators - en deze in de reisagentschappen verdeeld.

De activiteiten van de DIE zijn gericht op de dienstverlening aan de gebruikers, die uiteindelijk de bestaansreden vormen van de Dienst. Er zijn immers niet enkel de klassieke taken (het deponeren en registreren van rechten), maar ook de vraag vanwege particulieren, universiteiten en ondernemingen om nog meer activiteiten te ontwikkelen op het vlak van advies en informatie naar hen toe. Getuige daarvan de PATLIB Centra (PATent LIBrary). Dit zijn centra voor informatie en onderzoek op het vlak van intellectuele eigendom, die voornamelijk tot doel hebben om de ondernemingen, de laboratoria en de onderzoekers te helpen om de informatie uit de vakliteratuur “octrooien” te exploiteren. Drie van deze Centra werden opgericht in België, bij de universiteiten (Katholieke Universiteit Leuven (KUL), Université Libre de Bruxelles (ULB), Université de Liège (Ulg)). In 2002 zette de sectie “octrooi-informatie” de verschillende strategische oriëntaties verder voor het verwezenlijken van een dynamische kenniseconomie in België: - Esp@cenet, een site met gratis octrooi-informatie op het internet (http://be.espacenet.com), biedt een aantal extra-functionaliteiten zoals het visualiseren van de Europese Classificatie “ECLA” (“European Classification”) op het scherm en het doen van opzoekingen per classificatie op het scherm. De herziening van de lay-out van Esp@cenet is aan gang teneinde de site gebruiksvriendelijker te maken. Begin 2003 zou men daarmee klaar moeten zijn. In de leeszaal is het didactisch materiaal aangevuld met een 52-inch plasmascherm, zodat er ten behoeve van bezoekers demonstraties kunnen plaatsvinden over hoe ze octrooien moeten opzoeken; - de acties tot samenwerking met ondernemingen en vooral met Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO) zijn nog versterkt door de “Cellen Octrooien” die opgericht zijn bij de drie Collectieve Centra De Groote (centra voor collectief onderzoek en ontwikkeling), de voornoemde PATLIB Centra. Ten behoeve van de KMO’s werden opzoekingen gedaan inzake octrooi-informatie en werden technologische observaties uitgevoerd. Deze activiteiten gingen gepaard met vormingen en uitwisseling van ervaringen; - teneinde de onderzoekers en managers van morgen te sensibiliseren voor octrooi-informatie en voor de bescherming van hun innovaties door middel van “industriële eigendom”, zijn deze PATLIB Centra gestart met acties op het vlak van promotie en vorming naar de professoren, onderzoekers, studenten en bibliothecarissen toe; - op een seminarie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) dat gewijd was aan de industriële eigendom, was de Dienst vertegenwoordigd door twee sprekers en een stand. De doelstelling van dit seminarie was de onderzoekers van de afdeling “Onderzoek en Ontwikkeling” van de VUB te sensibiliseren voor octrooi-informatie en voor een adequate bescherming van hun innovaties door middel van de industriële eigendom; - de Dienst heeft zich op het vlak van octrooi-informatie nog tot andere doelgroepen gericht door deel te nemen aan beurzen zoals: BATIBOUW 2002 (Exposanten, fabrikanten, vakmen-

sen uit de bouw, het grote publiek), INITIATIVES (Exposanten, vakmensen uit de industrie en de handel, studenten) en ORIENTA (studenten die willen verder studeren na hun 18 jaar); - via een nieuw samenwerkingsproject met het EOB wil men de nationale octrooidocumentatie nog toegankelijker maken door de verzameling uittreksels en Belgische octrooien die te raadplegen zijn op Esp@cenet, uit te breiden. Op die manier zal via de Esp@cenet-server de integrale documenten van Belgische octrooien die in de afgelopen 20 jaar zijn toegekend, kunnen opvragen; - het aantal on-line opzoekingen van octrooi-informatie die tegen betaling door onze deskundigen worden uitgevoerd, is hetzelfde gebleven ondanks het feit dat via Esp@cenet heel wat octrooi-informatie gratis ter beschikking wordt gesteld; - er is meer en beter materieel beschikbaar om cursussen over industriële eigendom te organiseren; - via de website http://www.mineco.fgov/organization_market /index_nl.htm stelt de Dienst de verzameling der uitvindingsoctrooien vanaf september 1998 ter beschikking. De verzameling geeft maandelijks in het kort de publicaties weer van de Dienst. Op diezelfde site publiceert de Dienst een maandelijkse lijst van de ingediende octrooi-aanvragen, alsook een jaarlijks overzicht. Deze lijsten bevatten het nummer van de aanvraag, de titel van de uitvinding en de naam van de eigenaar van het octrooi. De inhoud van de pedagogische CD-Rom over uitvindingsoctrooien Van uitvinding tot octrooi is terug te vinden op: http://mineco.fgov.be/invention_to_patent/nl/ indexn.htm. 69 Elke kenniseconomie is noodzakelijkerwijze gebaseerd op de twee pijlers van de industriële eigendom. Enerzijds is er de bescherming van de innovaties door de beschermende titels en anderzijds is er de ontwikkeling van de kennis, de creativiteit en de bekwaamheid door de octrooi-informatie.

6.4 BEURZEN EN TENTOONSTELLINGEN In 2002 heeft E3 deelgenomen aan 12 nationale beurzen of tentoonstellingen. Op internationaal niveau vertegenwoordigt E3 België bij het in Parijs gevestigde Bureau international des Expositions. In december besliste dit Bureau dat Shanghai (China) in 2010 de wereldtentoonstelling mag organiseren. Het feit dat zo een evenement in China zal plaatsvinden, heeft een sterke symbolische waarde. Wedden dat al het nodige zal gedaan worden om als land een goede beurt te maken: China blijft een grote markt die nog open ligt. E3 had reeds enorme inspanningen geleverd ter voorbereiding van de wereldtentoonstelling van 2004 in Seine-Saint-Denis op het ogenblik dat de Franse Regering dit gebeuren afgelastte. De middelen van E3 die voor deze tentoonstelling gereserveerd waren, zullen nu gebruikt worden voor de voorbereiding van de wereldtentoonstelling van 2005 in Aichi (Japan). Daartoe moet zo snel mogelijk een Kaderakkoord gesloten worden met de Gemeenschappen en Gewesten.


6.3 INFORMATIE OVER DE INDUSTRIËLE EIGENDOM

Tabel 1 - Kalender Beurzen en Tentoonstellingen Datum

Plaats

Titel

01/02-03/02 11/02-17/02

Namen, Palais des Expositions Brussel, Brussels Expo

27/02-03/03 28/02-10/03

Brussel, Congrespaleis Brussel, Brussels Expo

14/03-17/03 16/03-17/03 20/03-22/03 04/10-13/10 22/10-25/10

Brussel, Brussels Expo La Louvière, Halle des Expositions Brussel, Brussels Expo Brugge, Beurshalle Gent, Flanders Expo

23/10-25/10 01/11-11/11 16/11-18/11

Luik, Halles des Foires Antwerpen, Bouwcentrum Brussel, Brussels Expo

Informatiebeurs voor studierichtingen en beroepen Agribex, Internationale vakbeurs van de landbouw, tuinbouw en veeteelt Boekenbeurs van Brussel Batibouw, 43ste Internationaal Salon van de bouw, de renovatie en de inrichting Aroma, Salon van de thee en de koffie Informatiebeurs voor studierichtingen en beroepen Sipab, 23ste Salon voor reclame, marketing en promotie Handelsbeurs van Brugge Ifest, Internationale beurs voor milieu, energie en arbeidsveiligheid Business to business vakbeurs De Boekenbeurs Orienta, Europees salon voor opleidingen en jobs Bron: MEZ, Bestuur Handelsbeleid


70

estment Foreign Direct Inv

Netherlands France

Netherlands 10 %

Rest of the World 23 %

Germany UK Italy USA

Union Rest of European Rest of the world

France 38 %

Rest of UE 2%

USA 7%

Italy 2% UK 14 %

Germany 4%

Exports of goods and services in % of GDP 90 80 70 60 50 40 30 20 10

E4

Belgium

Netherlands

UK

Germany

France

Japan

USA

0

Bestuur Economische Betrekkingen Het Bestuur Economische Betrekkingen heeft na het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie op hetzelfde elan doorgewerkt. De coördinerende taken op Europees, bilateraal en multilateraal niveau werden nog verstevigd. Zowel interdepartementaal als binnen het Ministerie van Economische Zaken. Voor de materies met gemengde bevoegdheid werd een brugfunctie vervuld met de Regio en de Gemeenschappen van ons land. Op Europees niveau werden vele dossiers gedomineerd door de onderhandelingen met betrekking tot de uitbreiding van de Europese Unie. Het Bestuur Economische Betrekkingen heeft bijgedragen tot het informeren van het Belgische bedrijfsleven onder meer door het organiseren van een succesvolle studiedag rond de uitdagingen en opportuniteiten. Er werd een speciale informatiebladzijde op de webstek van het Ministerie gecreëerd dewelke als doel heeft alle geïnteresseerden de weg te wijzen naar deze opportuniteiten.

Wat betreft de Europese Raden lag het zwaartepunt van onze activiteiten op de voorbereiding van de Raad competitiviteitbeleid. Deze Raad kwam onder het Spaanse Voorzitterschap tot stand door de fusie van de Raden Interne Markt, Industrie en Innovatie. De nieuwe Raad heeft als voornaamste doelstelling een coherent beleid na te streven ten voordele van het concurrentievermogen van het bedrijfsleven. Er moet een sterke impuls van deze Raad uitgaan naar de Europese lentetoppen die tot doel hebben van de Europese Unie de meest concurrentiekrachtige regio in de wereld te maken. Het Bestuur Economische Betrekkingen vertegenwoordigde het Departement in talrijke buitenlandse zendingen, bezoeken van buitenlandse delegaties aan het Departement werden voorbereid en gecoördineerd. De partnerschappen met een aantal niet-Europese landen werden verder ontwikkeld en uitgewerkt.

E4

Op multilateraal vlak werden hoofdzakelijk in het kader van de nieuwe onderhandelingen van de Wereldhandelsorganisatie, standpunten voorbereid rekening houdende met het Belgisch economisch potentieel, de bekommernissen van de burger en de behoeften van de Ontwikkelingslanden. Om nuttig te kunnen deelnemen aan de discussies rond deze onderhandelingen, werd naast het reeds bestaande overleg met de bedrijfswereld, een eerste stap gezet naar het opzetten van een studienetwerk met alle Belgische universiteiten. Een studiedag georganiseerd met alle betrokken partijen rond antidumping geldt als voorbeeld om het terrein af te tasten voor een standpuntbepaling rond specifieke thema’s. 2002 was belangrijk voor de omzetting van principes van verantwoorde handel in de praktijk. Een voorbeelddossier is dit van de diamant. Er werd een ontwerp van nieuwe wetgeving goedgekeurd door de Ministerraad dewelke een evenwicht tot stand brengt tussen de specificiteit van het strenge Belgische controlesysteem en de besluiten van het Kimberly Proces, gericht naar de strijd tegen conflictdiamant. België zal begin 2003 aan zijn internationale verplichtingen kunnen voldoen. De levering van wapens aan Nepal had de herziening van de bestaande wetgeving voor gevolg. Deze werd gerealiseerd door het Bestuur met als doel de integratie van de zogenaamde “code de conduite européen”. Ook in dit dossier vervult ons land een pilootfunctie. In grondstoffendossiers zoals koffie, cacao en katoen, werd geijverd voor het bepalen van minimumprijzen ter bescherming van de kleine producent, het toekennen van kwaliteitslabels, de afschaffing van kinderarbeid. In het Algemeen Preferentiesysteem werd gepleit voor concrete toepassing van de aanmoedigingsregimes op het vlak van sociale normen en milieu.

Bij de dossiers exportkredieten werden de eerste stappen gezet naar criteria zoals milieu-impactstudies. In 2002 zijn eveneens de besprekingen succesvol afgerond met de Belgische industrieën die deelnemen aan de ontwikkeling en de productie van het lange afstandsvliegtuig Airbus A380. Vier financieringsovereenkomsten werden op punt gesteld. Dit zal bijdragen tot de innovatieve kennis en de economische ontwikkeling. In het licht van de hervorming van de Federale Administratie werd gewerkt aan de heroriëntering van het Bestuur in de richting van de opvolging en analyse van de belangrijkste economische sectoren. Daartoe werd reeds in 2001 een speciale cel: de “ Sectorale informatie cel” opgericht. Talrijke sectorstudies werden opgesteld ter ondersteuning van het beleid, en de kennis van de algemene concurrentievoorwaarden werden uitgebreid. In 2002 werd een “Landencel” opgericht gespecialiseerd in economische informatie van derde landen. De vernieuwde Investment guide werd gepubliceerd. In vier brochures worden de nieuwste gegevens medegedeeld rond de Europese faciliteiten, de oprichting van bedrijven in België, de financiering, en de federale aanmoedigingsregimes. Drie ervan zijn besteed aan specifieke informatie van de Regio.

E4

De werking van bepaalde diensten werd onder de loep genomen, gereorganiseerd en geoptimaliseerd. De Dienst Financiering van het Landbouwbeleid, komende van het Ministerie van Landbouw, KMO en Middenstand, werd in het Bestuur geïntegreerd. De ambtenaren werden geïnformeerd en gestimuleerd om zich bij te scholen en deel te nemen aan de competentiemetingen. Het Bestuur Economische Betrekkingen ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet.

Chantal DE PAUW Directeur-generaal

Inhoudstafel

1


77

2


77

3

COORDINATIE

80

4

INFORMATIE

82

5

INTERNATIONAAL BELEID

83

6 SECTORBELEID EN TOEGANG TOT DE MARKTEN

86

7

89

HORIZONTALE DOSSIERS

Bestuur Economische Betrekkingen

76


het analyseert: - de economische en sociale ontwikkeling in de voornaamste productiesectoren.

Het Bestuur Economische Betrekkingen (E4) heeft als opdrachten: - het vergemakkelijken van de uitwisseling van economische informatie tussen de diverse partijen (federale overheid en gewesten, de internationale instanties, vertegenwoordigers van de bedrijfstakken), om het Belgische standpunt bij de Europese Unie (EU) en bij andere internationale instanties te bepalen; - bijdragen tot de uitwerking van instrumenten van economisch beleid bij de EU en die in België toepassen.

het maakt: - de bestuursrechtelijke ontwerpteksten voor de uitwerking van het handelsbeleid.

het informeert: - de buitenlandse investeerders en het helpt hen de formaliteiten te vervullen om zich in België te vestigen; - de beroepsorganisaties zoals het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) of de Federatie der Kamers voor Handel en Nijverheid, en wel op periodieke vergaderingen; - het bedrijfsleven over de voorwaarden om toegang te krijgen tot de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie -markt (NAVO), wat de sectoren van de informatica, telecommunicatie en bouw betreft. het neemt deel aan: - de voorbereidingen van de onderhandelingen die de Europese Commissie voert met internationale, economisch gerichte organisaties zoals de Wereldhandelsorganisatie (WHO), de Mondiale Douaneorganisatie (MDO), de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO); - de vergaderingen met derde landen voor het aangaan van bilaterale economische overeenkomsten; - de terugvordering van tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofde goederen; het ziet toe op: - de toepassing van de handelsreglementering voor het toekennen van vergunningen (contingenten en embargo’s); de diamanthandel, de wapenhandel en de handel in goederen voor tweeërlei gebruik; de oorsprong van goederen (in samenwerking met de Kamers van Handel en Nijverheid); het Algemeen Preferentiesysteem (APS); tariefschorsingen en -contingenten; de regeling actieve en passieve veredeling; - de economische weerslag van de defensieopdrachten bij de Belgische industrie en de economische aspecten van het Europese bewapeningsbeleid; - de dossiers voor technologisch onderzoek die momenteel nog door de federale overheid worden gecoördineerd.

Uitbreiding van de Europese Unie Toetredingsonderhandelingen De EU bepaalde haar onderhandelingspositie op de gebieden van “het communautaire acquis” (het aanvaarden door de kandidaat-lidstaten van de rechten en plichten verbonden aan de EU en haar institutionele kader) die de meest merkbare terugslag op de begroting hebben; de bedoeling was, de onderhandelingen te kunnen afronden vóór de Europese Raad van Kopenhagen op 12 december 2002. E4 neemt deel aan de werkzaamheden van de groep “Uitbreiding” van de Raad, dat zijn aandacht toespitst op: - de voortzetting van de toetredingsonderhandelingen tegen de achtergrond van het geldende “communautaire acquis”; - het objectieve onderzoek naar de eventuele gevolgen van de uitzonderingen toegestaan aan de kandidaat-lidstaten, wat de werkwijze van het gemeenschappelijke beleid betreft; - het parallellisme tussen de voortgang van de besprekingen, enerzijds, en de concrete vooruitgang bij de toepassing van het acquis door de lidstaten, anderzijds.

Mededingingsbeleid – algemeen gedeelte Op het stuk van het mededingingsbeleid kunnen de kandidaatlidstaten zich moeilijk schikken naar het acquis voor staatssteun, overheidsbedrijven en staatsmonopolies van commerciële aard. Meestal blijft er een verschil bestaan tussen het bestaande juridische kader en de werkelijke toepassing van de mededingingsregels. De identificatie en doorzichtigheid van de steunmaatregelen van de staten vormden evenwel het meest schrille probleem in 2002. Er werd namelijk geconstateerd dat de staatssteun in de kandidaat-lidstaten meer bedroeg dan het gemiddelde van de steunmaatregelen in de huidige lidstaten; daarom diende deze staatssteun tegen het licht gehouden te worden.

Mededinging - staal E4, dat zeer aandachtig meewerkte in de groepen Uitbreiding en Midden-Europa van de Raad en in het Comité 133 Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), heeft ook: - mee onderzocht op welke wijze Slowakije, Tsjechië en Polen hun ijzer- en staalindustrie herstructureren; - een dossier samengesteld voor de Minister van Economie, om te kunnen reageren op de bezorgdheid van de sector en om de concrete verwezenlijkingen van de kandidaat-lidstaten, vóór en na de toetreding, te volgen op het stuk van het productievermogen, de steunmaatregelen, de scholingsgraad van het personeel of de gelijkschakeling met de Europese concurrentieverhoudingen.

77


E4 vervult de volgende structurele taken: het coördineert: - de uitwisseling van informatie tussen de federale overheid en de Gewesten via de Interministeriële Economische Commissie (IEC), waarvan E4 het secretariaat waarneemt; - de omzetting in Belgisch recht van economisch gerichte Europese Richtlijnen; - de Europese projecten voor de vereenvoudiging van de wetgeving.

2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN

Impactstudie In december 2000 belastte de Minister van Economie de Studiegroep voor Europese Politiek (SEP) met een onderzoek. Het doel van dit onderzoek was enerzijds aantonen welke gunstige en ongunstige aspecten en welke mogelijkheden de uitbreiding inhoudt voor het Europese bedrijfsleven, in het algemeen, en de Belgische economie, in het bijzonder en anderzijds vooruitlopen op de aard en het belang van de problemen die zich zullen voordoen op diverse terreinen, zoals landbouw en concurrentiebeleid. Een andere onderdeel van deze impactstudie werd door de Minister later aangevraagd; hier gaat het meer bepaald om vragen rond de productiviteit, de migratie van werknemers, de verplichting van openbare en universele dienstverlening in de kandidaat-lidstaten; bovendien wordt in dit gedeelte onderzocht welke economische gevolgen de uitbreiding heeft voor de buurlanden van deze toekomstige uitgebreide EU. De kosten van dit onderzoek, die € 38.011 beliepen, werden aangerekend op de begroting van E4.

Uitbreiding uitleggen


78

Om het onderzoek van de SEP bekend te maken en de synergie te bevorderen tussen de federale overheden en de marktdeelnemers, vond op 24 april 2002 op het stadhuis van SintGillis een studiedag plaats, georganiseerd door E4 en voorgezeten door de Minister. De Minister vond dit een ideale gelegenheid om de diverse sectoren te polsen over de uitdagingen, die uit het onderzoek naar voren kwamen, en om personen uit het veld te confronteren met een academische synthese-oefening. De synthese van deze studiedag werd gepubliceerd in het tijdschrift Trefpunt Economie en verschijnt ook on line op de website van het Departement: (http://www.mineco.fgov.be/ organization_market/expansion_EU/home_nl.htm). Naar aanleiding van deze gebeurtenis trad een probleem aan het licht, dat zich doet gevoelen aan potentiële investeerders en aan hen die met de EU geregelde handelsbetrekkingen willen aanknopen, te weten: snel het juiste adres vinden. Op de website van het Departement (http://www.mineco.fgov.be/investors/ why_invest_in_belgium/home_nl.htm) voerde E4 dan ook een pagina in, ten behoeve van personen/bedrijven die economische en commerciële betrekkingen willen aanknopen met deze landen. In deze “draad van Ariadne” wordt de taak van de “actoren” omschreven; ook hun operationele personalia zijn erin weergegeven.

Raad Concurrentievermogen Herstructurering Tijdens de Europese Raad van Sevilla, in juli 2002, beslisten de Staats- en Regeringsleiders de samenstelling van de Raad te wijzigen en meer plaats in te ruimen voor het concurrentievermogen van de Europese bedrijven. De herstructurering bestond hierin dat de Raden Interne Markt, Industrie en Onderzoek opgingen in een grote Raad Concurrentievermogen, wat de doorzichtigheid van de Europese beslissingsorganen bevordert en het beleid inzake concurrentievermogen versoepelt dankzij een opwaardering van het synergisme tussen Interne Markt, Industrie en Onderzoek.

De Afdeling Economisch Beleid van E4, die steeds belast is geweest met de voorbereiding van de Belgische deelname aan de vroegere raden Interne Markt en Industrie, moet nu ook de dossiers van deze nieuwe Raad Concurrentievermogen voor haar rekening te nemen. Bovendien fungeert de Directeur-generaal van E4 als woordvoerster van de “High level working group on competitiveness and growth”, een werkgroep die is opgericht binnen de Europese Raad. Deze groep, die richting moet geven aan de werkzaamheden van de Raad Concurrentievermogen, kwam voor het eerst bijeen op 18 december 2002.

Coördinatie De Minister wenste, als Belgisch woordvoerder in de Raad Interne Markt, dat de diensten, zoals onder het Belgische Voorzitterschap in 2001, zouden gaan samenwerken onder de auspiciën van het E4; zo kunnen zij samen de vergaderingen van de Raden Interne Markt en Industrie voorbereiden. Na elke vergadering werd een kaart met een stand van zaken uitgewerkt en, voor de voorbereiding van de Raden zelf, werd een technische kaart opgemaakt. Aldus coördineerde E4 de informatie ter voorbereiding van de dossiers van de Minister van Economie en maakte het de becommentarieerde agenda’s en de beknopte verslagen voor het Parlement op.

Deelname aan groepen en comités E4 nam deel aan de voorbereidende werkzaamheden van de Raad Interne Markt en meer bepaald aan het opstellen van de conceptteksten die aan de Raad voorgelegd dienden te worden; het gaat onder meer om: - de conclusies over het economische hervormingsproces van Cardiff; - de conclusies over de actualisering 2002 van de strategie voor de interne markt; - de conclusies over de vereenvoudiging en verbetering van het reglementaire kader en het standpunt ten aanzien van het actieplan van de Europese Commissie; - het verslag over het inbouwen van duurzame ontwikkeling en milieubescherming in de aspecten die betrekking hebben op de interne markt van het beleid inzake concurrentievermogen; - de conclusies over de toestand van de interne dienstenmarkt.

Rol van de Raad concurrentievermogen in het proces van Cardiff De Europese Raad van Cardiff bracht in juni 1998 een omvangrijk economisch hervormingsproces op gang ter bevordering van groei, welvaart en tewerkstelling in de EU. Volgens dit proces dienen de lidstaten en de Commissie een jaarlijks verslag op te maken over de goederen- en geldmarkten. In het hervormingsproces van Cardiff dient de Raad Concurrentievermogen: - een bijdrage te leveren voor de Europese Raad, die in het voorjaar plaatsvindt en die betrekking heeft op het dossier Interne Markt; - zijn medewerking te verlenen aan het uittekenen van de krachtlijnen van het economisch beleid en aan de voorbereiding van de jaarlijkse door de Commissie uitgevoerde heroverweging van de strategie inzake de interne markt;

Opdat de Raad Concurrentievermogen ten volle zijn taak zou kunnen vervullen, is de groep uitgegaan, enerzijds, van de Jaarlijkse Cardiff-verslagen, opgemaakt door de Commissie en de lidstaten, en, anderzijds, van de antwoorden van die lidstaten op een vragenlijst; deze vragenlijst behandelt twee of drie thema’s die tijdens dat jaar ruim aan bod zijn gekomen. Voor het verslagjaar 2002/2003 gaat het om de volgende thema’s: - “Met welke maatregelen hebben de lidstaten hun wetgeving en administratieve procedures zo gemoderniseerd en vereenvoudigd, dat het opstarten van een bedrijf en de markttoegang van de KMO’s in de hand gewerkt worden?”; - “Welke maatregelen hebben/zullen de lidstaten genomen/ nemen voor het opsporen en wegwerken van de hindernissen die de grensoverschrijdende dienstverlening in de interne markt belemmeren?” De antwoorden op de vragenlijsten, die de Europese Commissie over deze twee thema’s had opgesteld, werden door E4 gecoördineerd tijdens een vergadering van de IEC. Aan de hand van de bijdragen van de Federale Overheidsdiensten (FOD) en van de Gewesten en Gemeenschappen heeft E4 de antwoorden op deze vragenlijsten opgesteld.

Verantwoordelijke handel Verantwoordelijke handel betekent dat de te koop aangeboden producten vervaardigd zijn in sociaal verantwoorde omstandigheden, waarin de mensenrechten worden nageleefd. In dit verband legde E4 zich toe op de volgende dossiers:

OESO-richtsnoeren voor de multinationals De OESO-richtsnoeren voor multinationals zijn aanbevelingen, die uitgaan van de OESO-lidstaten en die bestemd zijn voor hun multinationals. Zij moeten de verantwoordelijkheidszin stimuleren van de bedrijven die gevestigd zijn in de 33 landen waar deze beginselen zijn aangenomen. E4 neemt de werkzaamheden van het Belgische contactpunt voor zijn rekening die onder meer gewijd waren aan het onderzoek naar en het eventuele gevolg dat moet worden gegeven aan een verslag van deskundigen van de Verenigde Naties; dit verslag constateert dat de richtsnoeren niet worden nageleefd door een aantal multinationals, waaronder 20 Belgische, die actief zijn in het gebied van de Afrikaanse Grote Meren. Dit onderzoek is nog steeds aan de gang. Ten aanzien van de richtsnoeren voor multinationals is het zo dat E4 de werkzaamheden van het “Committee on International Investment and Multinational Enterprises” (CIME) voortzet.

Diamanten Het Bestuur volgde de ontwikkeling van de export en import van diamanten op de voet, onder meer wegens de problematiek

van diamanten die uit conflictzones komen en waarmee guerrillaoorlogen gefinancierd worden. Het Bestuur was meer in het bijzonder begaan met de uitvoering van het Kimberley-proces, dat een mondiaal certificatiesysteem voor ongeslepen diamant op het getouw moet zetten. In deze context hebben zijn ambtenaren: - op Europees vlak meegewerkt aan een verordening voor de uitvoering van het Kimberley-proces; deze verordening zou begin 2003 in de EU in werking moeten treden; - deelgenomen aan paneldiscussies van de Verenigde Naties, die in Siërra Leone en Angola werden gehouden en die betrekking hadden op de financiering van het terrorisme en de ontginning van de natuurlijke hulpbronnen van Kongo. Een gedragscode voor multinationals is thans in voorbereiding bij de OESO; - het ontwerp van Koninklijk Besluit (KB) opgesteld, tot uitvoering van de programmawet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op handelingen verricht in de diamantsector: het gaat meer bepaald om: - de invoering van een controleprocedure voor de import, de export en de voorraden; - de registratie van de diamanthandelaars; - de mogelijkheid de overtreding van de Wet te bestraffen. Dit ontwerp werd goedgekeurd op de Ministerraad van 20 december 2002.

Wapens De problematiek rond de afgifte van een vergunning voor de export van wapens naar Nepal, heeft geleid tot de herziening van de Wet van 5 augustus 1991 betreffende de in-, uit- en doorvoer van wapens, munitie en speciaal voor militair gebruik dienstig materieel en daaraan verbonden technologie. België heeft zich ten doel gesteld, als eerste land de Europese gedragscode over de export van deze goederen op te nemen in zijn wetgeving. Het gedeelte dat betrekking heeft op het voor de ordestrijdkrachten bestemde materieel en op de parlementaire controle, wordt herzien in een latere fase. E4, dat de vergunningen voor wapenexport afgeeft, heeft deze wetgeving en de bijhorende reglementering herzien (uitvoeringsbesluit van 8 maart 1993). Ook de Richtlijn van 18 juni 1991 van de Raad, met betrekking tot het toezicht op de aanschaf en het bezit van wapens, werd door het Bestuur omgezet in Belgisch recht. Hiervoor werd een KB uitgewerkt. Het Besluit behandelt slechts een aantal aspecten van de Richtlijn, die reeds voor een groot gedeelte omgezet werd in Belgisch recht.

Koffie Als lid van de Internationale Koffieorganisatie (IKO) heeft België, vertegenwoordigd door E4, deelgenomen aan tal van conferenties die te Londen plaatsvonden. Tijdens deze werkzaamheden bogen de deelnemers zich over de maatschappelijke en politieke gevolgen van de crisis, die sinds 1992 woedt op de koffiemarkt; meer bepaald ging het om: - het onevenwicht tussen vraag en aanbod als gevolg van de overproductie, de stremming van het koffieverbruik op wereldvlak, de ineenstorting van de koffieprijs en de op de spits gedreven speculatie;

79


- de marktprestaties te beoordelen door: - de ontwikkeling van de structurele hervormingen te evalueren; - de hindernissen op te sporen, die de goede werkwijze van de interne markt belemmeren; - te bepalen welke politieke initiatieven voorrang hebben bij het wegwerken van deze hindernissen.

- het vaststellen van een minimumprijs om de kleine producenten enigszins te beschermen; - het bannen van minderwaardige koffie; - de controle op de oorsprong en de toekenning van een kwaliteitslabel voor producten die voldoen aan de Internationale Koffie-overeenkomst van 2001; - het opzetten van diversifiëringsprogramma’s (o.a. de verwerking tot LPG of tot compost).

Overheidsopdrachten inzake defensie Voor de bestellingen van het militaire materieel van Defensie mag, volgens de Belgische wetgeving inzake overheidsopdrachten, van de inschrijvers geëist worden dat dit materieel gedeeltelijk op Belgisch grondgebied wordt geproduceerd en/ of dat bestellingen geplaatst worden voor de uitvoer van technologisch gelijkwaardig materieel; aldus kan de nationale industrie technologische knowhow behouden of verwerven. Deze zogeheten “economische compensatie” valt onder de nieuwe bepalingen van het KB van 6 december 2001. In 2002 heeft E4 overleg gepleegd met Defensie, met het oog op de uitvoering van dit KB; er kon evenwel geen overeenkomst worden bereikt over de uitvoeringsbepalingen, zodat het KB van 6 december 2001 geen toepassing heeft gevonden. Bovendien bleef E4 de lopende compensatieovereenkomsten beheren en sprak het zijn zegen uit over € 89,5 miljoen aan compensaties ten behoeve van de Belgische industrie.

Airbus-programma’s


80

De allernieuwste superzwaan Airbus A-380 betekent een ware uitdaging voor de Europese industrie. Daar België had deelgenomen aan de vorige Airbus-programma’s, diende het ook mee te werken aan een programma, dat de verdere deelname van de Belgische bedrijven aan de ontwikkeling en productie van de Airbus-vliegtuigen moet verzekeren en, zo mogelijk, versterken en diversifiëren. Tezamen met de Federale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden (DWTC) heeft E4: - verder de terugvorderbare voorschotten beheerd, die de federale overheid in het kader van de lopende Airbus-programma’s aan Belgische bedrijven toekende; - met Belgische bedrijven succesrijk onderhandeld over vier financieringsovereenkomsten voor deelneming aan de productie van de volgende onderdelen van Airbus A 380: - beweeglijke aanvalsboorden; - het bovenste gedeelte van het voorste stuk van de romp; - het onderste gedeelte van het achterste stuk van de romp; - onderdelen van de motorbevestiging. Over andere financieringsovereenkomsten, meer bepaald ten behoeve van uitrustingsfirma’s (systeemhuizen) en motordrijvers, zijn nog besprekingen aan de gang; die zouden in 2003 tot resultaten moeten leiden. De bedragen, vereist voor de financiering van de overeenkomsten, worden in gelijke mate verdeeld over de begrotingen van het Departement en de DWTC. In 2002 kwam een bedrag van € 9,2 miljoen voor rekening van ons Departement, met het oog

op de financiering van de nieuwe overeenkomsten en de voortzetting van het Airbus-programma A340-500/600.

Integratie in E4 van bepaalde bevoegdheden inzake het landbouwbeleid Door de oprichting van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie zijn de ambtenaren van de Diensten Financiering van het Landbouwbeleid en Coördinatie en Overleg, van het Ministerie van Landbouw en Middenstand, geheel opgenomen in E4. Zij vervullen de volgende taken: - als contactpunt fungeren tussen de Europese Commissie en de betalingsorganen, die bevoegd zijn voor de doorgave van financiële middelen, zulks in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB); - de dossiers van het landbouwfonds beheren; - de verantwoordelijkheid dragen voor de uitgaven van de Afdeling Garantie van het Europese Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw (EOGFL).

3 COORDINATIE 3.1 IEC Om te bepalen welk standpunt België zal innemen in de EU of in andere internationale organisaties, coördineert de IEC, waarvan E4 het secretariaat waarneemt, de gedachtewisseling op twee niveaus: - overleg tussen de federale, gewestelijke en communautaire ambtenaren, om de vergaderingen op internationaal vlak voor te bereiden (EU, OESO, WHO, GATS (“General Agreement on Trade ad service”)); - besprekingen en overleg binnen de IEC over de uitvoering in België van de beslissingen die op supranationaal niveau zijn genomen.

Tabel 1 - Vergaderingen van de IEC Permanent Comité Diverse problemen Landbouwproblemen Duurzame Ontwikkeling Noordzee Interne markt Staatssteun Interdepartementale Commissie voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding (ICCF) ICCF ad hoc Aardolieproducten Prioriteiten

1 45 3 1 7 13 5

Totaal

82

4 1 1 1

Bron: MEZ, Bestuur Economische Betrekkingen

3.3 OMZETTING VAN EUROPESE RICHTLIJNEN IN NATIONAAL RECHT

De subcommissies Aardolieproducten en Prioriteiten werd nieuw leven ingeblazen. De subcommissies van de IEC hebben zich meer in het bijzonder over de volgende thema’s gebogen: - embargo’s; - staatssteun; - verkoopontwikkeling; - Systeem voor Probleemoplossing in de Interne Markt (SOLVIT); - meerjarenprogramma Ondernemingen; - voorbereiding van de Raad Industrie; - voorbereiding van de vergaderingen van de groep Ondernemingsbeleid - Directeurs-generaal; - Europese Handvest van kleine ondernemingen: Voorbereiding van het tweede rapport over de uitvoering in België; - Cardiff-proces - onderzoek van de beantwoorde vragenlijsten; - integratie van milieubescherming en duurzame ontwikkeling in de aspecten interne markt van het mededingingsbeleid; - omzetting van de Richtlijnen; - onderzoek naar de prioriteiten bij de OESO; - GATS.

E4 is belast met de administratieve follow-up van de omzetting van de Europese Richtlijnen, waarvoor het Departement bevoegd is. In 2002 werkte E4 verder aan het actieplan “Omzetting”, voor de Europese Richtlijnen die niet waren omgezet binnen de vereiste termijn, en besteedde het tijd en krachten aan de procedures die door de Commissie gevoerd werden wegens schending van het Gemeenschapsrecht. Ons Departement liep, bij de omzetting, een achterstand op van acht Richtlijnen “Economie” en van één Richtlijn “Energie”, en wel op een totaal van 105 voor België. Voor de Richtlijnen “Interne Markt” moet België nog acht Richtlijnen omzetten, waarvan er twee ons Departement betreffen; het staat aldus de zevende gerangschikt op de vijftien lidstaten. Dit zou moeten kunnen tegen de Europese Raad van 21 en 22 maart 2003. E4 stelde eveneens de ontwerpen van KB op, voor de omzetting van vier Europese Richtlijnen, die betrekking hebben op chocolade, jam, vruchtensap en vlees.

3.2 GROEP ONDERNEMINGSBELEID

3.4 EUROPEAN BUSINESS PANEL

Deze groep bij de Europese Commissie heeft tot doel het ondernemingsbeleid van de EU en haar lidstaten te stimuleren. E4 is, samen met de gewestelijke en federale overheden, belast met de analyse en voorbereiding van het standpunt dat België moet innemen tijdens de werkzaamheden van de diverse Raden en de volgende groepen: - Europese raad Industrie/Concurrentievermogen; - Europese groep van het Ondernemingsbeleid; - Europese werkgroep Kwantitatieve doelstellingen in het Ondernemingsbeleid; - Europese werkgroep Duurzame ontwikkeling in het Ondernemingsbeleid.

Het European Business Panel moet analyseren wat voor impact er uitgaat van de nieuwe regelgeving en het dient de kwaliteit van het gemeenschaprecht te verbeteren. Om de doeltreffendheid ervan te verbeteren, besloten de Commissie en de lidstaten een permanent panel in te voeren, dat bestaat uit bedrijven van de vijftien EU-lidstaten; de bedoeling is de bedrijven te polsen over de nieuwe wetsvoorstellen en tijdig het effect ervan onder de loep te nemen, in de beginfase van het besluitvormingsproces. Tezamen met de beroepsorganisaties coördineert E4 de adviseringen van het panel op nationaal vlak en regelt het de contacten met de diensten van de Commissie. Tussen 1998 en 2002 werd viermaal het advies van het business panel ingewonnen. Het nieuwe panel, dat in 2003 aantreedt, zou een hogere vlucht moeten kunnen nemen, zodat zes tot acht adviesaanvragen per jaar haalbaar zijn. Eurostat stelde een sample voor van 2.992 bedrijven - waaronder 140 Belgische -, opdat de resultaten op Europees niveau voldoende betrouwbaar zouden zijn. De sample omvat alle EUlidstaten alsook Noorwegen en IJsland. De bedrijven zijn er gerangschikt in zeven sectoren, die in drie klassen onderverdeeld zijn volgens het aantal werknemers.

Tegen dezelfde achtergrond heeft E4: - een inventaris opgemaakt van de activiteiten van het Ministerie van Economische Zaken (MEZ), met het oog op de Europese top die in het voorjaar van 2002 zou plaatsvinden en die een concrete vorm moest geven aan de doelstellingen van de Europese Top te Lissabon in maart 2000; daar werd beslist dat de EU tijdens het komende decennium “de meest competitieve en dynamische economie ter wereld zou worden, in staat een duurzame economische groei te paren aan een kwantitieve en kwalitatieve verbetering van de tewerkstelling en aan een grotere sociale cohesie”; - deelgenomen aan het Federale Plan voor Duurzame Ontwikkeling 2002-2006; - onderzocht welke gegevens bepalend zijn voor het concurrentievermogen van de Belgische bedrijven vanuit de gezichtshoek van de duurzame ontwikkeling; - de informele Ministerraad over het Mededingingsvermogen, die op 11 en 12 oktober te Nyborg plaatsvond, voorbereid en bijgewoond.

3.5 ECONOMISCHE EXPANSIE In de IEC-subcommissie Staatssteun coördineerde E4 de contacten tussen de vertegenwoordigers van de Federale Overheid en de Gewesten, om te komen tot een ontwerp van samenwerkingsakkoord Federale Overheid/Gewesten; de bedoeling was een aantal bepalingen te lichten uit de Economische expansiewet van 30 december 1970.

81


In 2002 heeft het IEC-secretariaat 82 vergaderingen belegd:

4 INFORMATIE 4.1 BELGISCH NETWERK VAN DE “TRADE ECONOMISTS” De Europese Commissie creëerde een Europees informeel netwerk van “Trade economists”, dat geraadpleegd moet worden bij de voorbereidingen van de besprekingen over het handelsbeleid. E4 vertegenwoordigt er België. Om dit netwerk te bevruchten met Belgische voorstellen en onderzoekingen, besloot het Departement een Belgisch sub-netwerk in het leven te roepen; de specialisten buitenlandse handel van al onze universiteiten zijn hierin opgenomen. De inhuldigingsplechtigheid vond op 02 december 2002 plaats in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, in aanwezigheid van de Adjunctdirecteur-generaal van het Directoraat-generaal Handel van de Europese Commissie. E4 zorgde voor de praktische organisatie.

4.2 INVESTING IN BELGIUM


82

E4 heeft de brochure Investment Guide bijgewerkt. In juni 2002 verscheen de brochure onder de nieuwe titel Investing in Belgium; die bevat zeven bladen, een multimedia CD-Rom, een interactieve kaart en twee videofilms, waarin België voorgesteld wordt als gastland voor buitenlandse investeerders. Deze brochure is bestemd voor de Belgische ambassades en consulaten, de in het buitenland gevestigde handelskamers, de buitenlandse ambassades in België, of nog advocatenkantoren en consultantsbureaus. In totaal zijn er meer dan 2.400 exemplaren van verzonden.

4.3 CEL LANDENINFORMATIE In maart 2002 werd een cel Landeninformatie opgericht in de Dienst Externe Economische Betrekkingen van E4. Deze cel moet tal van informatiebronnen aanboren en aldus economische en politieke gegevens verzamelen; deze gegevens worden genoteerd op synthetische en eenvormige kaarten. Elk land wordt er als doelgroep getypeerd en de verzamelde gegevens hebben betrekking op zijn economische toestand en bilaterale betrekkingen met België en de EU, bijvoorbeeld op het stuk van import-export. Door deze specialisering kan de cel, op verzoek en vrij snel, een profiel met specifieke informatie verschaffen. Voor deze taak kan de cel terugvallen op gespecialiseerde internetadressen zoals “Copernic Agent Professional” en op rechtstreekse verbindingen met databanken zoals Ecodata, Bel-first, Amadeus, CdSigna en Comext. De cel gaat ook te rade bij websites zoals de Belgische Dienst voor de Buitenlandse Handel (BDBH), de Europese Commissie, de NAVO, de OESO, het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de WHO en de Verenigde Naties. De cel Landeninformatie bezit thans kaarten over 80 van de meest relevante staten; de meeste, maar lang niet alle, landen behoren tot de 145 lidstaten van de WHO.

4.4 FEDERALE COMMISSIE VOOR HET ZEEHAVENBELEID De Federale Commissie voor het Zeehavenbeleid werd opgericht bij de Wet van 31 mei 1999. Op 12 november 2002 zat de Minister de inhuldigingsplechtigheid voor en E4 werd belast met de zorgen van het secretariaat. De Commissie dient de doeltreffendheid te onderzoeken van de federale wetgeving en van de uitvoering van de Europese regelgeving terzake; zij dient de federale regering ook van advies, op haar eigen initiatief of op verzoek van deze federale overheid.

4.5 CEL SECTORALE INFORMATIE In augustus 2001 richtte E4 een sectorale-informatiecel op; die heeft als opdracht de diverse sectoren van het Belgische bedrijfsleven onder de loep te nemen, om in staat te zijn de vragen te beantwoorden van het Kabinet, het secretariaat-generaal of de interne administratieve diensten. Sinds zijn oprichting legde de cel zich toe op het volgende: - informatievoorziening voor profieltekeningen van specifieke sectoren zoals de post, chemie, diamant, verzekeringen, Informatie- en Communicatietechnologie (ICT), luchtvaarttechniek, suiker, banken; - het opstellen van een samenvattende nota, die voor de Minister bestemd is en die handelt over de structuur en het belang van de diverse sectoren van het Belgische bedrijfsleven, wat tewerkstelling en toegevoegde waarde betreft. Voor deze opdrachten kon de cel onder meer rekenen op de cel Financiële Analyses van E4, die op deskundige wijze financiële en economische informatie verzamelt over de in België of het buitenland gevestigde bedrijven en die zich op vakbekwame wijze toelegt op analyses en op financiële en commerciële audits. Daar de cel opgenomen is in de reflectiegroep “Informatiemaatschappij” van het Departement, heeft die de supervisie over een onderzoek dat gewijd is aan de ICT-sector in België.

4.6 CHOCOLADE EN CACAOPRODUCTEN E4 stelde een KB op ter uitvoering van Richtlijn 2000/36/EG van het Europese Parlement en de Raad van 23 juni 2000; hierin wordt de nadruk gelegd op de vereisten waaraan de voor menselijke voeding bestemde cacao-producten en chocolade moeten voldoen. Dit Besluit, dat in augustus 2003 in werking treedt, moet het mogelijk maken de twee soorten chocolade, namelijk met of zonder plantaardige bestanddelen, van elkaar te onderscheiden.

4.7 AMBAO De VZW Traditional and Quality Chocolate Association, die op 9 mei 2000 het licht zag, moet goede chocolade beschermen. Deze organisatie werd opgericht op initiatief van het Departement en haakt in op een Richtlijn van het Europese Parlement en de Raad, dat het gebruik van andere plantaardige vetstoffen dan cacaoboter toestaat. De VZW moet het collectieve merk ambao promoten en beheren. De verkoop werd bevorderd door reclamecampagnes via annonces, affiches, spots op radio en TV, door de creatie van een website (http:// www.ambao.com), door de uitgave van het krantje Ambao News en door de aanwezigheid van E4 op de chocoladebeurs Aroma, die in maart te Brussel werd gehouden. In 2002 werd de Directeur-generaal van E4 aangewezen als voorzitster van de VZW. De bedoeling was: - een op de toekomst gericht actieplan uitwerken; ambao is een label met enorme, onaangeboorde mogelijkheden, dat nog niet met het verhoopte succes bekroond werd; - de chocoladefabrikanten ontmoeten en de toestand analyseren, om beter zicht te krijgen op de belangen, de beperkingen voor het gebruik van het merk ambao en de behoeften van de sector; - concrete en realistische oplossingen voorstellen en de chocoladefabrikanten hierbij betrekken; - een nieuwe strategie bedenken om het merk ambao te promoten; deze strategie moet in 2003 in werking treden. In 2002 waren 11 chocoladedistributeurs houder van de vergunning om het merk ambao te gebruiken.

4.8 TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG GEROOFDE GOEDEREN De cel voor de teruggave van de tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofde goederen besteedde in 2002 tijd en krachten aan: - de samenstelling en behandeling van de dossiers die moeten leiden tot de teruggave van vier in Nederland gevonden schilderijen en van een aan Jan Fijt toegeschreven werk; - de behandeling van omstreden dossiers over geroofde kunstwerken die te koop worden aangeboden op de vrije markt; dit onderzoek kwam van de grond dankzij de nauwe samenwerking met internationale en nationale wetenschappelijke instellingen en door de oprichting van een databank met de personalia van de voornaamste actoren die zich toeleggen op het probleem van de tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofde kunstwerken.

5 INTERNATIONAAL BELEID 5.1 MULTILATERALE ONDERHANDELINGEN 5.1.1 ORGANISATIE VOOR ECONOMISCHE SAMENWERKING EN ONTWIKKELING E4 was aanwezig op: - zittingen van het Trade committee van de OESO, dat aanbevelingen over de krachtlijnen van handelsbeleid en handelsverkeer analyseert, bestudeert en voorstelt; - de ministeriële vergadering van de OESO, die op 15 en 16 mei 2002 te Parijs plaatsvond en tijdens welke de twee initiatieven “Prospective Aid and Indebtedness Relief” (PAIR) en “New Partnership for Africa’s Development” (NEPAD) werden goedgekeurd; deze initiatieven, die in de lijn liggen van het beleid van de Regering ten aanzien van het Afrikaanse continent, zijn erop gericht zijn economische ontwikkeling te bevorderen; tijdens die zelfde vergadering werd er ook aan herinnerd dat de OESO geroepen is om de handel en de duurzame ontwikkeling te stimuleren.

5.1.2 WHO Het ontwikkelingsprogramma van Doha voorziet in technische hulp aan landen die op het gebied van wereldhandel minder ontwikkeld zijn. Op initiatief van de Minister van Economie en met de geldelijke ondersteuning van de Staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, is E4 bereid gevonden cursussen te organiseren rond thema’s waarvoor het bevoegd is; aldus wil het de Democratische Republiek Kongo, Ruanda en Burundi helpen bij de toepassing van de voorschriften die voortvloeien uit de WHO-overeenkomsten. Ten aanzien van Vietnam bestaat deze hulp hierin dat dit land gesteund wordt bij de onderhandelingen voor toetreding tot de WHO. Een eerste bilaterale overeenkomst, die werd voorbereid door E4, is op 27 september 2002 te Brussel ondertekend door de Minister van Economie en de Vietnamese Minister van Handel.

5.1.3 BENELUX Het Bestuur E4 vertegenwoordigde het MEZ bij het Beneluxbeheer en de interparlementaire Benelux en het werkte mee aan het opstellen van het Jaarverslag van de organisatie. E4 nam ook deel aan de werkzaamheden van de groepen “Regionaal Beleid” en “Multinationals”, zulks in overleg met de Gewesten wat het regionale beleid betreft.

83


Bovendien nam E4 deel aan internationale bijeenkomsten, die te Londen en in den Haag werden gehouden en die betrekking hadden op: - de ratificatie van de nieuwe Cacao-overeenkomst, die in oktober 2003 in werking treedt; - de marktsituatie en de prijsstijging; - de nieuwe projecten, gericht op kwaliteitsverbetering; - de kinderarbeid op sommige plantages van West-Afrika.

5.1.4 ASIA EUROPE MEETING De dialoog Asia Europe Meeting (ASEM), die in 1996 op gang kwam tussen de EU en Azië, is bedoeld om de economische samenwerking tussen beide regio’s te verbeteren. De vierde bijeenkomst van de Ministers van Economie van ASEM (Economic Ministers Meeting - EMM4) werd in september te Kopenhagen gehouden, onder het Deense EU-Voorzitterschap. E4 stelde de dossiers van de Minister samen, die er België vertegenwoordigde. De besluiten, die in juni 2002 tijdens de achtste vergadering van de “Senior Officials Meeting on Trade and Investment” (SOMTI) in Balie werden genomen zijn geratificeerd. Zij hadden voornamelijk betrekking op: - het actieplan om de handel te vergemakkelijken (Trade Facilitation Action Plan - TFAP) door de opheffing van nontarifaire belemmeringen; - de verbintenis, aangegaan door België en Singapore, om in de distributiesector onderzoek te doen naar de belemmeringen in het kleinhandelsverkeer; - de impuls die gegeven moet worden aan investeringen tussen partners; - de “Doha Development Agenda” (DDA); de Ministers uitten de wens dat dit item hoog op de agenda zou staan vanuit de gezichtshoek van de vijfde WHO-ministerconferentie, die in september 2003 te Cancun plaatsvindt. In dit verband stelde de EMM4 voor dat een op het bedrijfsleven toegesneden “ASEM Task Force WTO (World Trade Organsiation)” opgezet zou worden.


84

5.2 HANDELSBELEID VAN DE EUROPESE UNIE 5.2.1 COMITE 133 “PLAATSVERVANGERS EN TITULARISSEN” Het externe handelsbeleid van de EU wordt bepaald door de Commissie, die hiervoor gemachtigd is door de Raad. Net zoals de overige lidstaten volgt België het beleid van de Commissie en levert het technische bijdragen om beter zijn economische belangen te verdedigen. E4 vertegenwoordigt het Departement in Comité 133 “Plaatsvervangers en Titularissen”, waar de werkzaamheden plaatsvinden. In 2002 werd vooral aandacht besteed aan de volgende punten: De Doha-ontwikkelingsronde Tijdens de vierde ministeriële conferentie van de WHO, in november 2001, werd beslist een nieuwe ronde van multilaterale onderhandelingen te beginnen onder de benaming “Dohaontwikkelingsronde”. Om de thema’s voor te bereiden waarvoor ons Departement bevoegd is, heeft E4 onder meer: - het overleg met de beroepsfederaties op gang gebracht; - tezamen met de deskundigen van het Departement, het Belgische standpunt uitgewerkt voor de komende onderhandelingen; - dit standpunt verdedigd bij de FOD Buitenlandse Zaken, die België vertegenwoordigt in het Comité 133; - een Belgisch netwerk van economen ingevoerd; dit moet E4 helpen bij het bepalen van een standpunt dat berust op wetenschappelijke argumenten.

“Staal” Dit onderwerp wordt in een latere fase verder uitgewerkt onder de rubriek “Sectorbeleid en Toegang tot de Markten”.

5.2.2 COMITE 133 “DIENSTEN” E4 bereidde verder de onderhandelingen voor over de handel in diensten, (onderhandelingen) die omschreven zijn in artikel XIX van het GATS en die op 1 januari 2000 begonnen. Met betrekking tot de handel in diensten, richtten de derde landen specifieke verzoeken aan de EU en de lidstaten; E4 vatte deze verzoeken samen, ten behoeve van de sectorale leidinggevenden, om de voorstellen van de Europese Unie en haar lidstaten voor te bereiden.

5.2.3 ONDERHANDELINGEN OVER DIENSTEN Vrijhandelsovereenkomsten EU/Chili en EU/Mercosur E4 volgde de handelsbesprekingen met Chili op de voet, en wel in de ad-hoc groep van de Commissie. Op 17 mei 2002 werden deze besprekingen officieel bezegeld door de ondertekening van een verklaring over de liberalisering van industriële en agrarische producten, over diensten, investeringen, overheidsopdrachten, mededinging, intellectuele eigendomsrechten en de regeling van geschillen. De EU (de Gemeenschappelijke Markt van het Zuiden met Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay) konden niet worden afgerond door de economische crisis die Argentinië teisterde; de besprekingen worden in 2003 voortgezet. Vrijhandelsovereenkomst EU E4 zorgde voor de follow-up van de besprekingen, die tussen de EU en Turkije worden gevoerd en die betrekking hebben op diensten en overheidsopdrachten. Deze onderhandelingen verliepen stroef, doordat Turkije zich bewust geworden was van zijn statuut van kandidaat voor toetreding tot de EU. Dit land verwierp de ontwerpovereenkomst die door de vijftien Lidstaten was goedgekeurd. Turkije wenst veeleer een op Europese leest gesnoeide overeenkomst met een ruimere liberalisering, wat de vier grote vrijheden van het EG-verdrag betreft: goederen-, kapitaal-, diensten-, en personenverkeer.

5.2.4 BETREKKINGEN EUROPESE UNIE DERDE LANDEN EU- en Oost-Europeaan De groep “Midden-Europa” van de Raad werd verzocht de voorwaarden van het onderhandelingsmandaat vast te leggen dat tegen het jaar 2003 moet leiden tot de volledige liberalisering van de handel met de kandidaat-lidstaten van Midden- en Oost-Europeaan, zulks wat de verwerkte agrarische producten betreft. E4 heeft, in overleg met het Ministerie van Landbouw, maximale garanties weten te bereiken voor de correcte toepassing van de regels van oorsprong en voor de uitvoering van de douane-voorschriften die moeten voorkomen dat het handelsverkeer verlegd wordt.

E4 hielp bovendien mee aan het opstellen van een clausule, die de EU moet beschermen tegen fraude en het gebrek aan administratieve samenwerking bij de Balkanstaten die met de EU stabilisatie- en associatieakkoorden hebben aangegaan. Deze werkzaamheden maakten het mogelijk de tijdens het eerste halfjaar 2002 plots toegenomen import van suiker en van op basis van suiker verwerkte producten af te remmen; deze import kwam uit de bewuste regio’s, die eigenlijk over geen verwerkings- en productiecapaciteit beschikken.

EU/Midden-Oosten/Golf In de werkgroep “Midden-Oosten/Golf” werkte E4 mee aan een nieuw onderhandelingsmandaat voor de toetreding van die landen tot de WHO.

EU/Zwitserland E4 coördineerde de materies waarvoor het Departement bevoegd is: verwerkte landbouwproducten, statistieken, de liberalisering van de handel in diensten en de belasting op inkomsten uit spaargelden.

Partnerschap met de Russische Federatie Samenwerking Europese Vrijhandelsassociatie (EVA)/Europese Economische Ruimte (EER) De EU en Noorwegen voerden onderhandelingen die moesten leiden tot: - een bilaterale landbouwovereenkomst op basis van artikel 19 van het Akkoord over de EER; - een overeenkomst over de verwerkte landbouwproducten ter uitvoering van de gezamenlijke verklaring (EU/N), die gevoegd is bij het besluit van het Gemengd Comité van de EER tot wijziging van de Protocollen 2 en 3 van de EER-overeenkomst over verwerkte landbouwproducten en andere. Deze onderhandelingen, waaraan E4 deelneemt, zouden begin 2003 tot een resultaat moeten leiden.

5.3 BILATERALE ONDERHANDELINGEN

EU/ACP-landen (Afrika - Caraïben - Pacific) De Akkoorden van Cotonou, die op 23 juni 2000 zijn aangegaan tussen de EU en 77 ACP-landen, hebben betrekking op samenwerking en handel; in dit verband nam E4 deel aan de onderhandelingen, die op 27 september 2002 begonnen en die ten doel hadden nieuwe, met de WHO-voorschriften verenigbare handelsovereenkomsten uit te werken; per 1 januari 2008 moeten deze overeenkomsten de preferentiële tariefmaatregelen vervangen.

Versterkte euro-mediterrane samenwerking op economisch gebied Tezamen met de Europese instanties die belast zijn met de multilaterale overeenkomsten, zette E4 de onderhandelingen voort met de vertegenwoordigers van de landen van het Middellandse-Zeegebied. Deze besprekingen leidden tot: - de uitwerking van een project voor de uitbouw van een “Europees-Mediterraan” systeem van oorsprongregels; op grond hiervan gelden voor de verwerkte goederen de preferentiële douanetarieven die in de hele zone van kracht zijn; - de oprichting van een filiaal van de Europese Investeringsbank (EIB), om de investeringen in het Middellandse-Zeegebied te stimuleren. Bovendien stelde E4 mee de conclusies op van de Vierde EuroMediterrane Conferentie van de Ministers van Industrie, die in april 2002 te Malaga doorging en die de balans opmaakte van de economische samenwerking; het gaat om 4 krachtlijnen: - de investeringen; - innovatie, technologie en kwaliteit; - de marktinstrumentaria en -mechanismen; - milieuvriendelijk beleid door de ontwikkeling van de Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO).

85

5.3.1 DEELNEMING AAN DE BELGISCHE ECONOMISCHE MISSIES Eén van de doelstellingen van E4 bestaat erin goede contacten te onderhouden met de Belgische bedrijven, via de Federaties en andere sectorale organisaties. Deze contacten maken het mogelijk: - het beleid uit te stippelen op terreinen zoals de tarifaire en non-tarifaire handelsbelemmeringen, anti-dumping, de toegang tot markten die kenmerkend zijn voor bepaalde sectoren; - de Belgische economische belangen te gaan verdedigen in het buitenland, tijdens de officiële missies geleid door ZKH Prins Philippe, en contacten te leggen met de Belgische diplomaten en economische attachés. In 2002 nam E4 deel aan vier economische missies: in Maleisië (februari), in China (maart), in Saoedi-Arabië en Koeweit (oktober), in Australië en Nieuw-Zeeland (november).

5.3.2 BELGISCH – POOLSE SAMENWERKING Aan de samenwerkingsverklaring, op 05 juli 2001 ondertekend door de Poolse en Belgische Ministers van Economie, werd een hechte grondslag gegeven om Polen voor te bereiden op de toetreding. Op 21 juni 2002 ontving E4 een Poolse delegatie van het midden- en kleinbedrijf. De besprekingen sloegen meer bepaald op het concurrentievermogen, de toegang tot het basis-


In de groep “Oost-Europa en Centraal-Azië” van de Raad en in het Comité voor het beheer van het TACIS-programma (technische ondersteuning van de nieuwe onafhankelijke staten van de vroegere USSR tijdens hun overgang naar een markteconomie), ondersteunde E4 de inspanningen van de Russische Federatie om toe te treden tot de WHO. In deze context werd het bestaande partnerschapsakkoord nieuw leven ingeblazen, dankzij het opvoeren van de dialoog over Energie, de verdieping van het concept gemeenschappelijke Europese Economische Ruimte, en de toekenning, aan de Russische Federatie, van het statuut van een markteconomie. In de groepen “ Oost-Europa en Centraal-Azië” en “Uitbreiding” van de Raad zag E4 erop toe dat de doorreis tussen Kaliningrad en de Russische Federatie, via Litouwen en Polen, enkel betrekking heeft op het verkeer van personen en niet op goederen of op de voltooiing van de communicatienetten over de weg of per spoor.

onderzoek, de innovatie en de wijziging van de Poolse wetgeving tegen het jaar 2003.

5.3.3 SAMENWERKING BELGISCHLUXEMBURGSE ECONOMISCHE UNIE (BLEU)/RUSLAND E4 nam deel aan de werkzaamheden van het Gemengd Comité BLEU/Rusland, dat op 28 JUNI 2002 is samengekomen. Workshops, over het thema “Business in Russia”, brachten vertegenwoordigers uit de particuliere sector samen om aldus de handelsbetrekkingen met de landen van de vroegere SovjetUnie te stimuleren.

Op 20 februari 2001 besloten de Belgische Minister van Economie en zijn Algerijnse ambtsgenoot, de Minister van Buitenlandse Handel, voorbereidende gesprekken aan te vatten over de toetreding van Algerije tot de WHO. In november 2002 ontving E4 een delegatie van Algerijnse ambtenaren. Thema’s, zoals normalisatie en mededinging, waren aan de orde.

5.3.5 BELGISCH-VIETNAMESE SAMENWERKING


6 SECTORBELEID EN TOEGANG TOT DE MARKTEN 6.1 VERGUNNINGEN E4 onderzocht 89.896 aanvragen voor invoer-, uitvoeren doorvoervergunningen.

6.2 STAAL

5.3.4 BELGISCH-ALGERIJNSE SAMENWERKING

86

teries. Deze samenwerking past in het kader van de kandidatuur van Vietnam om toe treden tot de WHO; Vietnam wordt hierin gesteund door de EU, ASEM en België.

Onze Minister van Economie en de Minister van Handel van de Socialistische Republiek van Vietnam ondertekenden, op 27 september 2002, een memorandum om, qua handelsbeleid, te komen tot een geest van samenwerking tussen de twee minis-

Op 5 maart 2002 besliste de Amerikaanse President om beschermende maatregelen in te stellen bij de invoer van staal, om de Amerikaanse ijzer- en staalindustrie te beschermen en de herstructurering ervan mogelijk te maken. De EU diende hierop een klacht in bij de WHO, nam eerst voorlopige en vervolgens definitieve voorzorgsmaatregelen ten aanzien van uit derde landen afkomstige staalproducten en begon met het opstellen van een lijst van strafheffingen. Hierdoor zag E4 zich verplicht tijd en krachten te besteden aan tal van activiteiten zoals: - deelname aan de werkzaamheden van de OESO-subgroepen “Capacities” en “Disciplines”; in die groepen wordt ernaar gestreefd een multilateraal staalakkoord op te zetten, met thema’s als overcapaciteit en regulering van de ijzer- en staalindustrie; - overleg met de beroepsorganisaties, vergaderingen met de bedrijfsleiders en de bonden om precies in te schatten welke

Vergunningen 35 000

30 000

25 000

1995 1996 1997

20 000

1998 1999 2000

15 000

2001 2002 10 000

5 000

0 Textiel-A (1)

Textiel-B (2)

Staal en andere (3)

Strategische goederen

Embargo's

Diamant/Antwerpen

Andere/Antwerpen (4)

(1) Textiel A: sector invoervergunningen voor textiel vanuit Azië met uitzondering van China, Taiwan en Hong Kong (2) Textiel B: sector invoervergunningen voor textiel vanuit andere landen + Passieve Veredeling (3) Staalproducten uit derde landen, schoenen uit Vietnam en porselein, keramiek, schoenen,… uit China (4) Producten uit China en embargo’s Bron: MEZ, Bestuur Economische Betrekkingen

In het kader van de gewone werkzaamheden van het Comité 133 Staal van de EU, bogen de vertegenwoordigers van E4 zich verder over de volgende onderwerpen: - de vernieuwing en de follow-up van diverse handelsregimes met Rusland, Oekraïne en Kazakstan; - het einde van het EGKS-verdrag in juli 2002 en de gevolgen voor het EU-Verdrag; - de beoordeling van de herstructureringsplannen van sommige kandidaat-lidstaten; - de invoering van een controle vooraf op de import van bepaalde staalproducten uit derde landen; - vergunningsverplichting voor producten uit Turkije en uit EVA-landen; - de verlenging van de dubbelcontrole op de import van staalproducten uit Tsjetsjenië, Slowakije, ex-Joegoslavië, Macedonië en Polen; - de invoering van een dubbelcontrole op de staalproducten uit Roemenië.

6.3 TEXTIEL EN KLEDING De thematiek van de toegang tot de markten van derde landen, wat textiel en kleding betreft, blijft de groepen ad hoc van Commissie en Raad bezighouden. Het Bestuur nam deel aan de volgende werkzaamheden: - onderhandelingen met Brazilië om een oplossing te zoeken voor de problemen waar FEBELTEX (Fédération Belge du Textile) mee te maken kreeg op de Braziliaanse markt; - onderhandelingen over de toetreding van China en Taiwan tot de WHO en de vervaldatum van de OTK (Overeenkomst over Textiel en Kleding). Wat het bijzondere geval van de katoenhandel betreft, is er, door de gevoelige koersdalingen en de overproductie, een crisistoestand ontstaan voor de meest behoeftige producenten. In de “International Cotton Advisory Committee” (ICAC) werd naar oplossingen gezocht en werden er oplossingen uitgewerkt. E4 was aanwezig op de vergadering die eind oktober in Cairo werd belegd. Tijdens deze zitting werd er enige vooruitgang geboekt. Dat moet nog bevestigd worden tijdens besprekingen in de WHO.

6.4 HENNEP E4 wijzigde de Belgische reglementering over de invoer van hennepzaad (bestemd voor inzaaiing of andere soorten) en ruwe hennep, om te voldoen aan het nieuwe certificaat voor ingevoerde hennep, dat is opgemaakt door de Europese Commissie.

6.5 CHEMIE Het Witboek Chemie, dat uitgaat van de diensten van de Europese Commissie, schetst een nieuwe strategie voor de chemische sector, opdat de notie “duurzame ontwikkeling” bij de beschouwing betrokken zou worden. In deze context heeft E4: - het standpunt voorbereid dat België moet innemen tijdens de Raden Industrie, Interne Markt en Milieu, zulks na overleg met de sociale partners en de betrokken sectorale instanties; - deelgenomen aan studiegroepen en studiedagen, om te beoordelen welke economische gevolgen deze strategie heeft voor de bedrijven; - advies uitgebracht aan de politieke overheid, om tegemoet te komen aan de bezorgdheid en onzekerheid van de sector.

6.6 AUTOMOBIELSECTOR E4 deed zijn deel in de omzetting, naar Belgisch recht, van de Richtlijn “Slooprijpe auto’s”; hierbij diende naar een evenwicht gezocht te worden tussen het milieu-effect en de economische en concurrentiële vereisten.

6.7 MAALDERIJEN Sommige Ministeriële Besluiten (MB) en KB over maalderijen werden door E4 aan een grondig onderzoek onderworpen, daar ze niet meer beantwoordden aan de economische werkelijkheid. Het Bestuur bereidde een ontwerp-KB voor, tot wijziging van het KB van 10 april 1996 houdende algemene reglementering van de maalderijen en de handel in meel.

6.8 SCHEEPSBOUW Het Bestuur hielp mee het Belgische standpunt bepalen voor de groep ad hoc van de Raad, met betrekking tot de dumpingpraktijken van de Zuid-Koreaanse bedrijven.

6.9 ALGEMEEN PREFERENTIESYSTEEM Het APS moet de Ontwikkelingslanden helpen om hun omzet te verhogen op de markten van de geïndustrialiseerde landen en om hun industrialisatie te bespoedigen door de vermindering of ontheffing van douanerechten op afgewerkte producten, halffabrikaten en bepaalde landbouwproducten. Het APS voorziet ook in bijzondere maatregelen om de naleving van sociale en ecologische normen aan te moedigen. De algemene beginselen worden vastgelegd voor een periode van 10 jaar (19942004) en om de 3 jaar wordt over een nieuwe uitvoeringsreglementering onderhandeld. In 2002 werkte E4 mee aan het beheer van de communautaire regeling. Over deze problematiek is trouwens een artikel verschenen in de brochure Trefpunt Economie.

87


gevolgen de Amerikaanse maatregelen hebben voor de Belgische bedrijven; - het opstellen van lijsten van strafheffingen en voorzorgsmaatregelen, door de Commissie voorgesteld om de belangen te beschermen van bepaalde industriële sub-sectoren die niet tot de ijzer- en staalindustrie behoren maar die belang hebben bij de door de Commissie voorgenomen maatregelen; - hulp aan de bedrijven bij de invoering van het mechanisme tot ontheffing van douanerechten voor specifieke producten.

6.10 TARIEFSCHORSINGEN EN CONTINGENTEN

6.12 ANTIDUMPING ET ANTISUBSIDIE

Tariefschorsingen en -contingenten vormen een uitzondering op de normale douaneregeling, die voorziet in de betaling van douanerechten bij de invoer, in de EU, van goederen uit derde landen. De normaal geldende rechten worden geheel opgeheven, indien de goederen niet in de Gemeenschap geproduceerd worden; ze verdwijnen gedeeltelijk, indien de communautaire productie ontoereikend is. In 2002 onderzocht E4 - tezamen met de diensten van de EU 1.203 dossiers over tariefschorsingen en 109 dossiers over tariefcontingenten. Het Bestuur stelde ook mee een lijst op, met tariefschorsingen voor wapens en militair materieel.

Wanneer bepaalde goederen ingevoerd worden tegen dumpingprijzen - d.w.z. lagere prijzen dan de gebruikelijke marktprijzen van het derde land of prijzen die door dat land gesubsidieerd werden -, kunnen de bedrijven binnen de Europese Gemeenschap tegen deze invoer een klacht indienen bij de EU. Tegen deze achtergrond heeft E4: - België verder vertegenwoordigd in het Raadgevend Comité “Anti-dumping en Anti-subsidie”, dat is opgericht door de Europese Commissie; - deelgenomen aan de werkzaamheden van de groep “Handelsvraagstukken” van de Raad, meer bepaald wanneer het ging om de wijziging van de EG-Verordening, (wijziging) ingevolge de toekenning van het statuut “markteconomie” aan de Russische Federatie; - binnen deze instanties, meegewerkt aan de analyse van meer dan 100 dossiers; - een studiedag opgezet, die gewijd was aan anti-dumping. Deze gebeurtenis, die op 22 oktober plaatsvond in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, werd bijgewoond door de Kamers voor Handel en Nijverheid en een honderdtal vertegenwoordigers uit de diverse bedrijfstakken en het maatschappelijke middenveld.

6.11 REGELS VAN OORSPRONG PARTNERSCHAP MET DE KAMERS VAN HANDEL EN NIJVERHEID


88

De EU sloot met diverse landen handelsovereenkomsten af, die voorzien in bepaalde tariefvoordelen. Zo kan een Belgische exporteur, in het kader van vrijhandelsovereenkomsten, ervoor zorgen dat een handelspartner van buiten de Gemeenschap een vermindering of ontheffing van invoerrechten geniet. Binnen de perken van zijn bevoegdheid neemt E4 deel aan de werkzaamheden in het Comité “Oorsprong” van de Europese Commissie. In 2002 werden tal van maatregelen besproken, die het handelsverkeer moeten aanwakkeren: - de uitbreiding van het systeem van Pan-Europese Cumulatie tot de landen van het Middellandse-Zeegebied; - de toekomst van het preferentiesysteem; - het probleembeheer met betrekking tot de administratieve samenwerking; - het opstellen van bijkomende protocollen betreffende de definitie van het begrip “producten van oorsprong en methoden van administratieve samenwerking”; - één enkele vergunning voor de erkende exporteurs, ter wille van de administratieve vereenvoudiging. In het kader van het Partnerschap, dat werd aangegaan tussen het Departement en de Kamers voor Handel en Nijverheid en dat betrekking heeft op oorsprongmateries, organiseerde E4: - driemaandelijkse coördinatie- en informatievergaderingen met de Federatie der Kamers voor Handel en Nijverheid; - informatiedagen voor de leden van de Kamers voor Handel en Nijverheid; - controles bij de leidinggevenden van de Kamers voor Handel en Nijverheid, (leidinggevenden) die gemachtigd waren om getuigschriften van niet-preferentiële oorsprong af te geven; de bedoeling was na te gaan of de wijze van afgifte conform de Wet geschiedde. E4 was ook aanwezig op de salon “Initiatives” te Luik en op de Handelsbeurs te Brugge.

6.13 VERORDENING INZAKE HANDELSBELEMMERINGEN (VHB) Dankzij de VHB, een offensief instrument van het handelsbeleid, kunnen de bedrijven en de beroepsorganisaties die moeilijk toegang verwerven tot de markten van derde landen, zich tot de Europese Commissie wenden met het verzoek een procedure aan te spannen voor de naleving van de voorschriften inzake internationaal handelsverkeer. In de ad-hoc groep van de Commissie zorgt E4 voor de follow-up van de klachten van Belgische exporteurs die tegenover zulke praktijken zijn komen te staan. In 2002 werden er een twintigtal klachten behandeld.

6.14 EMBARGO’S E4 zette de beslissingen van de Verenigde Naties en van de EU om in uitvoeringsbesluiten: - MB tot herziening van de sancties tegen Irak; - MB houdende verbod van export naar Zimbabwe van materieel voor interne wetshandhaving; - KB houdende verbod van technische hulp aan Al Qaida; - MB tot opheffing van het MB van 23 oktober 1998 waarbij de uitvoer en doorvoer van sommige goederen naar de Federale Republiek Joegoslavië aan vergunning onderworpen wordt.

6.15 ACTIEF VEREDELINGSVERKEER Dankzij het stelsel van actieve veredeling kunnen Europese bedrijven goederen, ingevoerd uit derde landen, bewerken zonder douanerechten te hoeven betalen; deze procedure houdt in

dat de producten, na hun verwerking op het grondgebied van de EU, opnieuw naar derde landen uitgevoerd worden. In 2002 bracht E4 een twintigtal adviezen uit, volgens een nieuwe procedure die per 1 juli 2001 is ingegaan en die bepaalt dat de dossiers over actieve veredeling, waarvoor vroeger een lang voorafgaand onderzoek vereist was, thans enkel de goedkeuring van E4 behoeven. De controle “aposteriori” blijft bestaan voor de bedrijven die zich te kort gedaan voelen en die een klacht indienen.

6.16 EXPORTKREDIET E4 vertegenwoordigt het Departement in de groep ad hoc van de OESO. Twee belangrijke ontwikkelingen verdienen de aandacht: - het herschrijven van de OESO-regeling voor exportkredieten, in het licht van de nieuwe WHO-onderhandelingen; - het incalculeren van het milieu-aspect bij door de overheid gesteunde exportkredieten.

7 HORIZONTALE DOSSIERS 7.1 ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING

Op Belgisch vlak vervult E4 de volgende taken: - de follow-up en het beheer van de procedure der “ingediende dossiers”: de bedrijven die in de loop van een zelfde jaar meermaals dezelfde aangifte moeten doen voor dezelfde producten, hoeven, voor de afgifte van een getuigschrift van oorsprong, slechts één dossier in te dienen bij de Kamer van Koophandel waartoe ze behoren; - het zoeken van concrete oplossingen voor problemen met betrekking tot het voorleggen van bewijsstukken door grote import/exportbedrijven. Twee bedrijven zijn reeds bezocht en drie andere krijgen eerlang bezoek. Heel wat denksporen zijn reeds onderzocht, bv. de elektronische overbrenging van gegevens of de jaarlijkse publicatie van Cd-rom’s, waarop de betrokken bedrijven de vereiste gegevens aanbrengen.

7.2 DIOXINE In 2002 behandelde E4 meer dan 4.700 dioxine-dossiers, die betrekking hadden op uitgevoerde goederen. De dossiers waarvoor sommige bedrijven in beroep waren gegaan, werden bovendien opnieuw onderzocht. Het advies, dat eerder was geformuleerd door de bevoegde Technische Commissie, werd meestal bevestigd, daar de firma’s over geen aanvullende bewijsstukken beschikten. Slechts een beperkt aantal dossiers was voor herziening vatbaar.

7.3 BEVEILIGING 89 E4 is gemachtigd om bevoegdverklaringen inzake beveiliging af te geven aan het personeel van het Departement en aan de Belgische bedrijven die toegang moeten hebben tot geclassificeerde informatie of die gevoelige dossiers moeten behandelen. In 2002 informeerde E4 de diverse Besturen over de materies die verband houden met de beveiliging van gegevens en behandelde het 80 dossiers van ambtenaren van het Departement en 280 dossiers van bedrijven.


Op Europees vlak vervult E4 de volgende taken: - België vertegenwoordigen in de subgroep “Better Regulation” van het Raadgevend Comité voor de Interne Markt; - via de IEC de coördinatie onderhouden van de programma’s voor de vereenvoudiging van de Belgische wetgeving; - deelnemen aan de projecten van het European Business Panel; - in het kader van de IEC, het voorzitterschap en het secretariaat op zich nemen van de subcommissie “ Business Environment Simplification Task Force” (BEST).


90

2003/6A

Nationale rekeningen: bedrijfscyclus en balans van 2002 De sectorale-informatiecel van de Algemene Directie Economisch Potentieel De Europese vennootschap De algemene socio-economische enquête op 1 oktober 2001 Het Nederlandse bureau‘“Herkomst Gezocht” en de Belgische “Cel Recuperatie geroofde goederen tijdens WO II”

Nationale rekeningen: bedrijfscyclus en balans van 2002 Door Algemene directie Statistiek en Economische Informatie, Economische Analyses 1. BBP-groei en bijdrage van de belangrijkste componenten ervan ................... 2 2. Economische cycli .......................................................... 2 3. Uitgaven ................................................................................... 3 3.1. Gezinsconsumptie en haar determinanten ................................................. 4 3.2. Investeringen ....................................................................... 6 3.3. Uitvoer ........................................................................................ 6 3.4. Invoer .......................................................................................... 7 4. Toegevoegde waarde ................................................. 8

De sectorale-informatiecel van de Algemene Directie Economisch Potentieel Door de Algemene Directie Economisch Potentieel Zie blz. 10

De algemene socio-economische enquête op 1 oktober 2001 Door Algemene directie Statistiek en Economische Informatie 1. Rechtsgrond ........................................................................... 13 2. Nut van de enquête ......................................................... 13 3. Het veldwerk voor de enquête .............................. 14 4. Verwerking van de gegevens ................................ 15 5. Bescherming van individuele gegevens ...... 16 6. Wanneer zijn de gegevens klaar ? ................... 16 7. Participatiegraad ................................................................ 16 8. Eerste resultaten over de woningen ............... 17 9. Toekomstperspectieven .............................................. 18

Het Nederlandse bureau “Herkomst Gezocht”: werking en de mogelijke toepassing ervan op de Belgische “Cel Recuperatie geroofde goederen tijdens WO II” Door Bart EEMAN, Adjunct –adviseur, Algemene Directie Economisch potentieel Zie blz. 19

7e jaar

Zie blz. 11

Maandelijkse publicatie van de Federale Overheidsdienst Economie,K.M.O., Middenstand & Energie

http://mineco.fgov.be

Een proefnummer kan schriftelijk aangevraagd worden bij : Statistiek & Economische Informatie Trefpunt economie Nijverheidsstraat 6 1000 Brussel fax : (02) 513 46 57

Erratum p. 2 in “Trefpunt economie” 2003/4-5A In 2002 bedroeg de totale omzet aan diamant geen 28,4 miljoen euro maar 28,4 miljard euro.

Overname van gegevens voor verwerking in andere artikels is toegestaan, mits duidelijke en volledige bronvermelding.

Verantwoordelijke uitgever : H. D'Hondt Nijverheidsstraat 6 1000 Brussel

601-03

ISSN 1370 - 7213

De Europese vennootschap Door de Algemene Directie Regulering en Organisatie van de Markt

Deel 1 30/04/2003

E5

Bestuur Economische Informatie In 2002 heeft het Bestuur Economische Informatie vooral inspanningen geleverd om zijn kerntaken beter en sneller te vervullen. In de “traditionele” sectoren stonden de Bibliotheek Queteletfonds en de traditionele publicaties ter beschikking van de gebruikers, terwijl in het “elektronische” domein, de website en de databank Ecodata hun opgang voortzetten. In het afgelopen jaar werd tevens de basis gelegd voor een uitbreiding en verbetering van de dienstverlening in de toekomst. De eerste algemene voorbereidingen werden getroffen met het oog op de integratie van het Bestuur in een ruimere entiteit in uitvoering van het Copernicusplan. Daarbij wordt het Bestuur Economische Informatie samengevoegd met het Nationaal Instituut voor de Statistiek en met de nieuw op te richten Kruispuntbank van Ondernemingen. De Bibliotheek Queteletfonds bereidde reeds de belangrijke operaties van 2003 voor, namelijk de integratie van de bibliotheek van Landbouw en de upgrading van het bibliotheeksysteem teneinde de dienstverlening op een hoog peil te blijven houden.

In het afgelopen jaar werd de tendens bevestigd om economische gegevens via het internet ter beschikking te stellen. De consultaties van de website kenden een gestage groei en schommelden rond de 200.000 bezoekers per maand. Bovendien bleek uit een enquête bij de gebruikers van de site dat het merendeel die raadpleegt om beroepsredenen. Dit houdt een voordeel in en tevens een risico. Een voordeel omdat een beroepsmatige klant er één is die regelmatig terugkomt, een risico omdat dit type van gebruiker zeer veeleisend is ten aanzien van de volledigheid en de actualisering van de aangeboden informatie. Het blijft dan ook een dagelijkse uitdaging om permanent onze klanten de best mogelijke informatie ter beschikking te stellen. Om deze opdracht zo goed mogelijk te vervullen onderging de website in 2002 een opfrissingsbeurt. Eenzelfde profiel hebben de klanten van Ecodata. Ook zij komen frequent terug en hun consultaties duren langer dan deze van de gemiddelde bezoeker. Meer nog dan de andere gebruikers eisen zij precisie en een snelle actualisering. Wij beantwoorden die vraag en leveren daar bovenop nog gepersonaliseerde informatie, op maat van hun behoeften gesneden. Bovendien wordt het product permanent verbeterd. Aldus werd in 2002 een overeenkomst gesloten met de Federale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden om een thesaurus op te stellen voor deze databank. Een zoekfunctie op trefwoorden werd eveneens geactiveerd.

E5

Voor de afdeling Publicaties waren er in 2002 geen grote projecten zoals in de vorige jaren het project rond de euro. De bestaande publicaties werden verdergezet, zoals Trefpunt Economie en het Vademecum van de Onderneming, en daarnaast werden een aantal specifieke uitgaven inzake de informatiemaatschappij geactualiseerd. Van het Vademecum wordt overigens voortaan ook een versie op CD-Rom aangeboden. Deze kunnen in de eerste helft van 2003 verschijnen. Om beter voeling te houden met de lezers van onze publicaties werd een enquête gehouden bij de lezers van Trefpunt Economie. De antwoorden zullen alleszins aanleiding geven tot het nog beter afstemmen van het product op de behoeften van de lezer. De opvolging van de evolutie van de informatiemaatschappij werd verzekerd door deze cel een meer stabiele personeelsomkadering te geven. Aldus is het gemakkelijker om de internationale evoluties terzake op te volgen. Het Observatorium voor de Rechten op het Internet werd geïnstalleerd en operationeel gemaakt en kan nu definitief zijn rol vervullen. Al werd in 2002 de basis gelegd voor de toekomstige ontwikkelingen van het Bestuur, toch was het zeker geen overgangsjaar. Er werd immers een aanzet gegeven voor een fundamentele modernisering van het Bestuur en van de instrumenten waarover dit beschikt om daarna beter onze doelstelling te kunnen vervullen: hoogwaardige economische informatie ter beschikking stellen van onze gebruikers.

Hans D’HONDT Directeur-generaal

Inhoudstafel

1

OPDRACHT EN STRUCTURELE TAKEN

95

2

BIBLIOTHEEK QUETELETFONDS

95

3

ECONOMISCHE GEGEVENS

96

4

PUBLICATIES EN INFORMATIERUIMTE

97

5

INFORMATIEMAATSCHAPPIJ

97

6 CENTRUM VOOR INFORMATIEVERWERKING

98

Bestuur Economische Informatie

94

Het Bestuur Economische Informatie (E5) heeft als basisopdracht het verzamelen, verwerken en verspreiden van economische informatie. Het wil het Departement profileren als contactpunt voor ondernemingen en burgers op het gebied van economische informatie op federaal niveau. Hieruit vloeien de volgende structurele taken voort: - de Bibliotheek Queteletfonds, het grootste centrum voor economische documentatie in België, beheren en promoten; - de geïntegreerde databank met macro-economische gegevens Ecodata uitbouwen; - de internetsite van het Departement beheren om via dit kanaal relevante informatie snel te verspreiden; - informatie-aanvragen van economische aard beantwoorden; - tijdschriften publiceren, met name het maandblad Trefpunt Economie, het Vademecum van de Onderneming, de Aanwinsten van de Bibliotheek Queteletfonds, en de Catalogus van de Publicaties; - monografieën uitgeven; - folders in vier of meer talen publiceren, zoals België economisch hart van Europa, en België in cijfers; - de activiteiten van het Departement bekendmaken.

2 BIBLIOTHEEK QUETELETFONDS De grootste economische bibliotheek van België blijft zich specialiseren in de ontsluiting van tijdschriften: dit wil zeggen dat ook voor artikels, verschenen in de tijdschriften behorende tot het fonds van de bibliotheek, een bibliografische referentie wordt opgesteld die via de publiekscatalogus “Online Public Access Catalogue” (OPAC) teruggevonden kan worden. Sinds vijf jaar is deze OPAC ook vrij raadpleegbaar via het internet

(met name vanuit de site van het Ministerie). Onderzoekers, professoren, studenten en instellingen van openbaar nut maken gretig gebruik van deze dienstverlening, wat duidelijk blijkt uit het stijgende aantal consultaties van de OPAC via het internet. Het belang van het aandeel artikel-referenties kan nauwelijks onderschat worden, zoals ook blijkt uit bijgaande grafiek. Het Ministerie hecht overigens groot belang aan de verdere en onverdroten uitbouw van dit unieke economische documentatiecentrum, dat intussen reeds 163 jaar actief is. Artikel-referenties opmaken heeft uiteraard weinig zin als daarnaast niet een vlotte bereikbaarheid wordt gewaarborgd. Daarom is de bibliotheek in 2002 gestart met een lastenboek om een nieuw globaal beheerssysteem te verwerven, waarbij bijzondere aandacht zal uitgaan naar de gebruiksvriendelijkheid voor gewone gebruikers van het catalogusgedeelte, en bijgevolg ook naar een meer gestandaardiseerde aanbieding van de gegevens via het internet. Tijdens de tweede jaarhelft werden de tien ontvangen offertes onderzocht. Toegankelijkheid vereist uiteraard ook een voortdurend herdenken van de manier waarop informatie aangeboden wordt in de leeszalen. Halfweg 2002 werd aldus de ruime “euroleeszaal” afgebouwd en kwam er een krantenhoek voor in de plaats. De Bibliotheek blijft zich inspannen om de beschikbare informatie aan een zo groot mogelijk publiek ter beschikking te stellen. Zo werd in 2002 opnieuw aan meerdere beurzen deelgenomen, waaronder de Foire du Livre in Brussel en de Boekenbeurs in Antwerpen. Er werd zeer actief deelgenomen aan de vergaderingen van bibliothecarissen van de Federale Ministeries, waardoor een gezamenlijke aanpak voor sommige onderwerpen kon verkregen worden. In 2002 werd daarenboven een folder gerealiseerd over de centrale bibliotheken van alle ministeries. Deze

Aantal ingevoerde referenties per jaar en per publicatievorm 18000 16000 14000 12000 10000

Monografieën Artikels

8000 6000 4000 2000 0 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Bron: MEZ, Bibliotheek Queteletfonds

95


1 OPDRACHT EN STRUCTURELE TAKEN

Het Bestuur is er trots op dat de site over het ganse jaar meer dan twee miljoen bezoeken telde. Dit is bijna tienmaal zoveel als in het startjaar 1999, en meer dan een derde meer dan vorig jaar.

folder werd verspreid bij alle bibliotheken in België en bewijst goede diensten om informatie in verband met de Bibliotheek Queteletfonds te verstrekken aan gebruikers en geïnteresseerden. Vervolgens kon – op basis van de folder – een bijdrage geleverd worden aan de uitbouw van het luik “documentatie” op de federale e-portal.

Sinds 2001 speelt de internetsite een rol in het project “administratieve vereenvoudiging” door het beschikbaar stellen van formulieren en de mogelijkheid om ze te downloaden.

Het uitblijven van een geschikte nieuwe standplaats heeft voor gevolg dat er in de magazijnen heel wat verhuis- en opkuiswerk diende te gebeuren om de collecties op een zo efficiënt mogelijke wijze te kunnen blijven volgen én behouden. De Bibliotheek Queteletfonds heeft immers ook de taak een bewaarbibliotheek voor economische en statistische werken te zijn.

In 2002 nam de internetploeg het beheer van de intranettoepassing over. Bij deze gelegenheid werd het intranet volledig geherstructureerd, waardoor de informatie gemakkelijker consulteerbaar werd. Voorts werd de lay-out afgestemd op die van de website.

3 ECONOMISCHE GEGEVENS

3.2 DATABANK ECONOMISCHE GEGEVENS

3.1 WEBSITE Het Ministerie van Economische Zaken (MEZ) wil zich vastberaden positioneren in de informatiemaatschappij, door informatie en diensten te verstrekken aan alle economische actoren: ondernemingen, kamers van handel en nijverheid, beroepsorganisaties, consumenten, studenten, burgers en overheden. Daartoe stelt het enkele sites ter beschikking, die elk vanuit een eigen invalshoek de zeer verscheiden taken van het Departement belichten. Als portaalsite doet “http://mineco.fgov.be” dienst, maar u kan daarnaast ook instappen via: - http://statbel.fgov.be; - http://beltest.fgov.be; - http://investinbelgium.fgov.be; - http://ecodata.mineco.fgov.be.

Qua inhoud werden talrijke nieuwe rubrieken toegevoegd, zoals de dagelijkse petroleumprijzen, bevolkingsstatistieken, gegevens over mobiliteit, toerisme en sociale geografie. De bestaande output, zoals de publicatie Infoflash, zal binnenkort enkel nog in een gemoderniseerde, elektronische versie verspreid worden.

In de loop van 2002 werd de “look and feel” van de website opgefrist door over te stappen naar een ander kleurenschema. Er werd opnieuw veel tijd en zorg besteed aan het actueel houden van de informatie.

In het voorjaar 2003 zullen we de surfer de mogelijkheid bieden zich te abonneren op de door hem gewenste informatie. Hij zal automatisch een e-mail ontvangen telkens er recentere data beschikbaar zijn voor de statistieken die hij geselecteerd heeft.

Aantal consultaties van de website in 2002 250000

200000

150000

100000

December

November

Oktober

September

Augustus

Juli

Juni

Mei

April

Maart

0

Februari

50000

Januari


96

Ecodata, de macro-economische databank, is sinds 15 mei 2002 via het internet consulteerbaar door het grote publiek. Om de gebruiksvriendelijkheid te verbeteren, ontwikkelde het Bestuur een zoekmotor en voegde een hele resem methodologische referenties toe. Bovendien werd, in samenwerking met een universitair team, gestart met de ontwikkeling van een thesaurus. Eind 2003 zal dit resulteren in een synoniemen- en sleutelwoordenlijst om de gewenste informatie vlotter op te vragen.

Bron: MEZ, Bestuur Economische Informatie

4.1 VADEMECUM VAN DE ONDERNEMING Met deze uitgave wil E5 bedrijfsleiders en particulieren een leidraad ter beschikking stellen inzake de reglementering over de uitoefening van een economische activiteit. Deze publicatie behandelt in vijf hoofdstukken de voornaamste formaliteiten die de Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO) dient in acht te nemen, de fiscale wetgeving, de arbeids- en de sociale wetgeving, de overheidshulp aan ondernemingen, en tenslotte de instellingen tot aanmoediging en hulpverstrekking. Dit werk kan integraal geraadpleegd worden op de website van het Departement waar het nagenoeg maandelijks geactualiseerd wordt (http://mineco.fgov.be/enterprises/index_nl.htm). Uit de bezoekersstatistieken blijkt reeds verscheidene jaren dat surfers vooral belangstelling hebben voor de rubrieken “belastingen”, “arbeidsreglementering” en “formaliteiten”. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen, geeft E5 dit omvangrijke naslagwerk sinds 2001 uit in boekvorm op A4-formaat. Dat jaar kwam er ook een index bij. In 2002 werd het mogelijk om naast of in de plaats van de papieren versie, ook een uitgave op CD-Rom te verkrijgen.

4.2 TREFPUNT ECONOMIE Trefpunt Economie is het centrale tijdschrift van het MEZ. Het richt zich tot iedereen die interesse heeft voor de organisatie en het conjunctuurverloop van de Belgische economie. Het opzet van dit gratis maandblad is tweeledig: enerzijds de activiteiten van het Departement op een eenvoudige maar doeltreffende wijze aan alle belangstellenden meedelen en anderzijds een globale en overzichtelijke stand van de economische ontwikkeling in België verstrekken aan de hand van de belangrijkste macro-economische kerncijfers. Het tijdschrift omvat 228 statistische reeksen en verschaft regelmatig analyses over de ontwikkeling van de Belgische economie. Sinds zijn ontstaan in 1997 kent het een grote bijval. De maandelijkse oplage van circa 5.000 exemplaren bij de start van het tijdschrift is inmiddels gestegen tot circa 9.000. E5 biedt Trefpunt Economie eveneens integraal aan op de website van het Departement, waar de geïnteresseerde lezer zich elektronisch kan abonneren op de papieren versie van het tijdschrift. In 2002 werden voor het eerst stagewerken bewerkt tot artikels. Hiervoor koos de redactie onderwerpen die een aspect van de werking van het Departement belichten en die interessant kunnen zijn voor het publiek.

De Redactieraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van ieder Bestuur van het Departement en bepaalt welke onderwerpen in Trefpunt Economie gepubliceerd worden. Hij kwam in 2002 vijf maal samen. Naast de regelmatig weerkerende artikels over de Belgische conjunctuur en de “vaste” artikels over de energiemarkt en de diamanthandel, werd ook aandacht besteed aan onderwerpen die verband houden met de informatiemaatschappij: toezicht op de elektronische handel via het internet, de oprichting van het Observatorium van de Rechten op het Internet, Ecodata, en de oprichting van de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO). Er was ook aandacht voor de bescherming van de consument, met artikels over de officiële installatie van de nieuwe Raad voor het Verbruik, en de strijd tegen overmatige schuldenlast. Een laatste categorie van onderwerpen die in 2002 in Trefpunt Economie aan bod kwam, handelde over de Europese context: een gemeenschapsoctrooi voor Europa, de uitbreiding van de Europese Unie (EU), het Belgische Voorzitterschap, en het Algemeen Preferentiesysteem (APS) van de EU.

4.3 HUIS-AAN-HUISBLADEN Nieuwe reglementeringen om de consument te beschermen, en brochures die deze regels uitleggen, moeten beide op een actieve manier naar diezelfde consument gebracht worden. Ook de bestaande reglementering verdient aandacht. Daarom stuurt E5 regelmatig korte berichten in een begrijpelijke taal naar de huis-aan-huisbladen. Op deze manier wordt vrij gemakkelijk een groot publiek bereikt. De redactie van deze tekstjes gebeurt in samenwerking met de specialisten uit andere Besturen van het Departement. Dit jaar zijn onder meer artikels verschenen over de procedure bij de Geschillencommissie reizen, een samenvatting van de nieuwe reglementering op benji-installaties, veilig speelgoed, en de nieuwe reglementering op verhuur van producten.

5 INFORMATIEMAATSCHAPPIJ De Dienst verzamelt en verspreidt voor het Ministerie nieuwe documenten, krantenartikelen en studies. Hij raadpleegt daartoe systematisch de pers en houdt gespecialiseerde internetsites en servers voor de voorbereiding van internationale vergaderingen in het oog. Hij beantwoordt de vragen die surfers via het web stellen in verband met de informatiemaatschappij. De Dienst is zowel intern voor het Ministerie als op nationaal en internationaal vlak werkzaam. Hij verzorgt het secretariaat van de departementale werkgroep “informatiemaatschappij”. Die werkgroep coördineert de werkzaamheden in het Departement en neemt deel aan de coördinatievergaderingen voor de overheidssector in het algemeen (Interministeriële Economi-

97


4 PUBLICATIES EN INFORMATIERUIMTE

sche Commissie (IEC), werkgroep Coördinatie Europese Zaken (P11), Federale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden (DWTC), Federaal Planbureau). De Dienst staat in voor het secretariaat van het Observatorium van de Rechten op het Internet. Zo stond hij de Voorzitter bij ter gelegenheid van de zes voltallige vergaderingen, bood hij logistieke steun aan de werkgroepen en organiseerde hij opdrachten in het buitenland. Hij werkte aan de oprichting en de bijwerking van de site van het Observatorium (http:// www.internet-observatory.be). Hij bereidt de organisatie voor van een informatiedag die in 2003 in het federale Parlement wordt gehouden. De Dienst zorgde voor de publicatie en de gratis verspreiding van informatiegidsen over de nieuwe technologieën, samengesteld door het “Centre de Recherches Informatique et Droit” (CRID). Met het CRID werd een overeenkomst gesloten over de bijwerking van de Gids voor de Gebruikers van het Internet en van de Gids voor Websitehouders en Websiteontwerpers.

de besprekingen over het voorstel voor een Richtlijn betreffende het hergebruik van documenten afkomstig van de overheidssector. De Dienst vertegenwoordigde het Departement bij de OESO tijdens vergaderingen van het Comité voor het Informatiebeleid en de Communicatie (PIIC) en van de werkgroepen die ervan afhangen. In dit kader coördineerde de Dienst de verzameling van informatie om te antwoorden op de verschillende vragenlijsten van de OESO over de Informatie- en Communicatietechnologie (ICT). Hij vertegenwoordigde tevens het Departement, voor de eerste maal, in de ASEM-werkgroep (Asia-Europe Meeting), die zeer actief de ontwikkeling van de elektronische handel tussen Europa en de landen van de Stille Oceaan promoot.

6 CENTRUM VOOR INFORMATIEVERWERKING 6.1 INFORMATICAINFRASTRUCTUUR

Voor de toepassing van een overeenkomst met de Federatie der Kamers van Handel en Nijverheid van België (FKHNB) over gedragscodes, labellisering van internetsites en bemiddeling on line kon er worden gerekend op de actieve deelname van de Dienst.


98

De Dienst maakte een inventaris op van de indicatoren van de informatiemaatschappij. Hij nam tevens deel aan de voorbereiding van twee enquêtes over de elektronische handel bij de ondernemingen. De eerste enquête wordt georganiseerd door het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) onder de voogdij van Eurostat, de tweede wordt uitgevoerd met het Federaal Planbureau en de Nederlandse Organisatie voor Toegepast-natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) onder het beschermheerschap van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). De Dienst behandelde verschillende dossiers in het kader van aanvragen van buiten het Ministerie (ondernemingen, particulieren, verenigingen). Wat de EU betreft, namen de leden van de Dienst deel aan de werkzaamheden van het “Promotion of the Information Society in Europe”-comité (PROMISE), de werkgroep van de Raad over de diensten van de informatiemaatschappij, de “Employment and Social Dimension of the Information Society”-groepen (ESDIS) en “eAccessibility”. De Dienst leverde tevens een bijdrage tot de besprekingen over het programma “eContent”. Hij werkte ook mee, in de Commissie en de Raad, aan de activiteiten rond het actieplan “eEurope 2005”. Bovendien nam hij, in samenwerking met het NIS, actief deel aan de werkzaamheden betreffende de Resolutie van de Raad over de implementatie van het actieplan “eEurope 2005” dat met name de statistische indicatoren vastlegt waardoor kan worden nagegaan in welke mate de lidstaten dit plan toepassen. Ten slotte nam hij deel aan

6.1.1 NETWERK Alle ambtenaren die normaliter over een PC dienen te beschikken voor het uitvoeren van hun werkzaamheden zijn nu voorzien van een desktop en/of een portable PC en zijn op het netwerk van het Departement aangesloten. Dit betekent evenwel niet dat het netwerk zich in een stabiele evenwichtstoestand bevindt; wel in tegendeel: niet alleen de razendsnelle evolutie van de ICT vereist een continue aanpassing van de infrastructuurmiddelen, er wordt ook een steeds intensiever gebruik gemaakt van dit netwerk, wat evenzeer dwingt tot voortdurende capaciteitsaanpassingen. Bovendien zijn er de steeds weerkerende verhuizingen van diensten, die telkens uitbreidingen van het netwerk noodzakelijk maken. Met het afgelopen jaar ook de concrete weerslag van de Copernicus hervormingen waarbij een aantal nieuwe diensten (ex Ministerie van Landbouw en Middenstand, van Verkeer en Infrastructuur, en van Justitie) in het netwerk moesten geïntegreerd worden. In deze context werden uitbreidingen van de netwerkcapaciteit gerealiseerd, inzonderheid de 100 Mbps (Megabit/sec) verbinding met het NIS en de “upgrade” van de “backbone” capaciteit in de gebouwen NGIII en de Meeûssquare. Daarnaast werd het netwerk van het Departement via een redundante 100 Mbps verbinding aangesloten op het federale netwerk FedMAN dat de netwerken van alle federale Ministeries met elkaar verbindt. Deze verbinding wordt voorlopig alleen voor internettoegang gebruikt maar zal in de nabije toekomst sterk aan belang winnen in het kader van de in produktie name van de KBO-toepassing.

Hoofdzakelijk ter vervanging van verouderde apparatuur werden een 300-tal desktop PC’s en een 200-tal portable PC’s geïnstalleerd. Ongeveer 230 ambtenaren volgden bijkomende informaticaopleidingen (goed voor 270 cursusdagen). De helpdesk behandelde ongeveer 11.000 oproepen (via telefoon en/of e-mail). Tenslotte werden diverse dossiers gelanceerd om einde 2002begin 2003 de nodige netwerkaanpassingen te realiseren die nodig zijn om de nieuwe diensten van het ex Ministerie van Landbouw en Middenstand in het netwerk te integreren. Centrale mainframecomputer Om aan de groeiende back-up behoeften te kunnen voldoen is, zoals gepland, een bijkomende robot (1.000 cassettes) geïnstalleerd in de brandvrije Lampertzzaal. Daarnaast was de mainframe-omgeving gekenmerkt door een uiterst hectische activiteit wegens ontwikkeling, testen en implementatie van het project KBO: - de upgrade van de mainframes in NGIII en NIS (verdubbeling in capaciteit); - de verbinding van de 2 mainframes in een parallel sysplex configuratie voor KBO back-up doeleinden; - de uitbreiding van de diskcapaciteit op de 2 sites NGIII en NIS (voorlopig tijdelijke oplossing); - de voorbereiding van een algemene offerteaanvraag voor definitieve uitbreiding van de diskcapaciteit; - de installatie van nieuwe softwares en/of softwareversies; - de voorbereiding van de aanpassing van de computerzalen in NGIII en NIS om de veiligheid en de bedrijfszekerheid te verhogen in het kader van een voor KBO noodzakelijke 24u/24 en 7d/7 werking; - een nieuwe uitbreiding van de back-up capaciteit (gebruik van cassettes met grotere capaciteit en aangepaste lees / schrijfeenheden). Dank zij zware inspanningen geleverd door de externe firma, die het project ontwikkelt, en door de eigen ICT-medewerkers van ontwikkeling, systeem en exploitatie, die instaan voor de overname van de toepassingen, het leveren van de benodigde informaticainfrastructuur, en dank zij de samenwerking met FEDICT, is het MEZ gelukt om de KBO informaticatechnisch operationeel te hebben tegen de voorziene deadline van eind 2002. In de loop van 2003 zal evenwel nog hard verder moeten gewerkt worden om de computerinfrastructuur verder uit te bouwen en te optimaliseren, en om de uitbating en ondersteuning in optimale omstandigheden te laten verlopen.

6.2 VEILIGHEID De firewall werd geïnstalleerd zoals gepland en is operationeel. Regelmatig worden “aanvallen”, pogingen om het netwerk binnen te dringen, gedetecteerd en afgeslagen. De deontologische code voor het gebruik van de informaticamiddelen heeft groen licht gekregen voor algemene toepassing. Het dossier voor centrale back-up van de gegevens in de netwerkomgeving is niet gerealiseerd wegens gebrek aan mankracht (alle beschikbare middelen gemobiliseerd voor KBO en fusie van de CIV’s). Het dossier zal in 2003 terug opgenomen worden (nieuwe algemene offerteaanvraag).

6.3 ONTWIKKELING VAN INFORMATICA PROJECTEN 6.3.1 MAINFRAME EN PC / NETWERK PROJECTEN Na de succesvolle afloop van de euro-conversie konden terug nieuwe projecten opgestart en afgewerkt worden. Buiten de gebruikelijke onderhoudswerken uitgevoerd aan de verschillende toepassingen in productie, hebben volgende projecten bijzondere aandacht gehad: - “Financial Information Management System” (FIMS): verdere ontwikkeling van de toepassing ter vervanging van de systemen Boekhouding en Logistiek van de Algemene Diensten; - Vorming: ontwikkeling van een nieuw project voor het beheer van de vorming van de personeelsleden met integratie van de cursussen voor informatica en de vorming die lokaal wordt beheerd. Dit moet toelaten boordtabellen aan te maken betreffende de vorming van de personeelsleden; - Overdreven schuldenlast: nieuw project in ontwikkeling ten gevolge van de nieuwe wetgeving betreffende de bemiddelaars in deze materie; - Prijzenindex: de herontwikkeling van de toepassing werd gestart. Dit zowel wat betreft de draagbare terminals voor de opname van de prijzen, als de indexberekening zelf; - Internet toepassingen (statistisch en interactief portal): In dit domein werden onder andere volgende toepassingen ontwikkeld: internetsite en Forum voor het Observatorium voor de Rechten op het Internet, het beheer van de gratis publicaties van het Ministerie, radars (onbemande camera’s), erkende aannemers, toepassing voor de kansspelencommissie met uitwisseling van gegevens in XML; - Bibliotheek Queteletfonds: er werd een lastenboek aangemaakt voor een nieuw bibliotheekbeheersysteem. De implementatie ervan is voorzien voor 2003; - KBO: dit project vroeg een zware investering zowel qua acceptatietesten van de toepassing als qua aanpassingen aan de bestaande toepassingen om in de toekomst van de KBO-gegevens gebruik te kunnen maken.

99


Het Belgisch Interventie en Restitutie Bureau (BIRB) werd middels een 2 Mpbs verbinding NGIII-BIRB in het netwerk opgenomen en kan aldus ook gebruik maken van de snelle FedMAN verbinding voor internettoegang.

Buiten de eigenlijke ontwikkeling van projecten werd ook een grote investering gevraagd voor het fusieproject 2: “Projectontwikkeling”: creatie van werkmethodes, methodologie en standaarden, plus implementatie van ontwikkelingstools.

6.3.2 KRUISPUNTBANK VAN ONDERNEMINGEN De KBO is een van de basisbouwstenen van e-government en de administratieve vereenvoudiging. Het is een complexe interdepartementale toepassing, waarvan de informaticatechnische realisatie toevertrouwd werd aan het MEZ, in nauwe samenwerking met FEDICT. Het MEZ is ook belast met het beheer ervan. Binnen het e-government worden de gegevens opgeslagen volgens het principe van de authentieke bron. Ze blijven bij de dienst waar ze functioneel thuishoren, en het is de meest recente authentieke informatie die er éénmalig wordt opgeslagen. De diverse databanken zijn nu met elkaar verbonden via het unieke ondernemingsnummer.


100

Zo zal de KBO de gegevensbank met basisidentificatie-gegevens over zelfstandigen en bedrijven en hun vestigingseenheden zijn. Zij kent aan elke onderneming een uniek nummer (identificatiesleutel) toe en vormt de basis om ondernemingen en administraties te ontlasten van tal van onnodige formaliteiten. De gegevens worden immers door speciaal aangeduide “gegevensbeheerders” up-to-date gehouden in de KBO-databank. Eenmalige inzameling van nieuwe info en wijzigingen zijn dan ook mogelijk geworden. Aldus komt KBO tegemoet aan de twee volgende punten: - het verhogen van de efficiëntie van de werking van de overheidsdiensten; - de realisatie van een structurele vereenvoudiging voor de ondernemingen door te beletten dat verschillende overheidsdiensten dezelfde informatie meermaals opvragen in het kader van hun werkzaamheden. Zoals gepland is het hele jaar 2002 gewijd geweest aan de ontwikkeling van de toepassing door de firma Computer Associates. Testen en implementatie van de toepassing zijn, zoals reeds hoger vermeld, gerealiseerd dank zij zware investeringen en intensieve samenwerking met het ICT-personeel van het MEZ. Ook het laden van de databank vergde grote inspanningen met betrekking tot het verbinden van de verschillende gegevensbronnen en het uitzuiveren ervan om tot de unieke correcte en actuele informatie te komen. Het resultaat is nu een volledig nieuw computerprogramma, de KBO-Web Interface, waarmee de federale ambtenaar alle nodige gegevens kan raadplegen. De consultatie en het beheer van de KBO-gegevens gebeurt over FedMAN, via de “Universal Messaging Engine” (UME), door middel van gestructureerde berichten.

De toepassing is nu informaticatechnisch operationeel. De informaticainfrastructuur dient in 2003 verder uitgebouwd en geoptimaliseerd te worden. Ook de organisatie om de uitbating en de ondersteuning optimaal te kunnen verzekeren dient uitgebouwd te worden in de loop van het eerste semester 2003, teneinde de toepassing volledig operationeel te hebben tegen 1 juli 2003.

6.3.3 REORGANISATIE VAN HET CENTRUM VOOR INFORMATIEVERWERING In 2001 werd beslist tot fusie van de twee Centrum voor Informatieverwerking (CIV) van het MEZ om het informaticainstrument optimaler te benutten en de gebruikers een betere dienstverlening te waarborgen. Het streven naar een grotere klantgerichtheid, een enig aanspreekpunt, een gestroomlijnde en coherente structuur stonden hierbij centraal. Het programma “Fusie Centrum voor Informatieverwerking CIV-E5 en CIV-E8” dient drie doelstellingen te realiseren: - het creëren van een unieke Informatie- en Communicatietechnologie-organisatie; - het harmoniseren en het moderniseren van de technische infrastructuur van CIV-E5 en CIV-E8; - het creëren van een “service driven” organisatie waarin ICT de dienstverlenging aan haar klanten op een zo efficiënt mogelijke wijze realiseert. Om de doelstellingen van het programma te realiseren, worden negen projecten gedefinieerd, met telkens hun specifieke aandachtspunten: - ICT-organisatie: de invoering van één organisatiestructuur; - Ontwikkeling: de invoering van een methodologie voor de ontwikkeling van systemen; - Mainframe: het uniformiseren van de mainframes van de beide CIV’s; - Groupware: het veralgemenen van de Lotus Notes omgeving; - Servers en netwerk: het harmoniseren van servers en serversoftware; - Beveiliging: het harmoniseren van de beveiligingsprocessen; - Service support: de invoering van processen en tools conform de ITIL-standaarden; - SLM/SLA: het invoeren van Service Level Management en van Service Level Agreements met de Besturen; - Change Management: de coördinatie en de begeleiding van het veranderingsproces. De fusieoperatie is begin januari 2002 gestart en zal over een periode van 3 jaar worden uitgevoerd. Gedurende het afgelopen jaar is vooral gewerkt aan het definiëren van de nieuwe ICT organisatie. De nieuwe structuren zijn bepaald en worden nu concreet opgezet en ingevuld. Dit proces gaat verder en wordt afgewerkt tijdens het eerste semester 2003.

6.3.4 COPERNICUS HERVORMING ICT heeft actief zijn medewerking verleend aan diverse activiteiten en werkgroepen georganiseerd ter voorbereiding van de integratie van de nieuwe diensten afkomstig van het Ministerie van Verkeer en Infrastructuur, het Ministerie van Justitie en het Ministerie van Landbouw en Middenstand. Bij dit laatste Ministerie is de integratie, voor een aantal diensten, een zeer complexe kwestie, die zal verlopen over 2 à 3 jaar, tengevolge van de talrijke technische moeilijkheden bij de opsplitsing van de toepassingen en de infrastructuren over de Gewesten en de federale diensten; het grootste gedeelte van de nieuwe gebruikers zal evenwel geïntegreerd zijn tegen einde januari 2003.

101


Op gebied van groupware is de migratie van Lotus Notes 4.6 naar Lotus Notes 5 gestart (alle servers werden reeds gemigreerd). De werkposten volgen in de loop van 2003. Ook het NIS wordt in het Lotus Notes 5 systeem geïntegreerd met migratie van MS Outlook naar Lotus Notes. De Lotus Notes server werd reeds geïnstalleerd en een beperkt aantal gebruikers werd reeds in het systeem opgenomen (onder andere alle nieuwe KBO-gebruikers). De installatie van Lotus Notes op het gros van de werkposten zal gebeuren met behulp van SMS, wat meteen een testcase oplevert voor het veralgemeend gebruik van SMS voor software distributie over het netwerk. De intranet en internet servers voor het ter beschikking stellen van databanken voor documentair onderzoek werden gemoderniseerd.


102

E6

Bestuur Kwaliteit en Veiligheid De activiteiten van het Bestuur Kwaliteit en Veiligheid hebben betrekking op zeer verschillende maar ook zeer complementaire domeinen. Elk van zijn Afdelingen (Accreditatie, Metrologie, Veiligheid, Concurrentievermogen en Centraal Laboratorium) is betrokken bij de verschillende luiken van zijn opdrachten, zowel wat betreft de marktcontrole, de bescherming van de economische belangen, de openbare veiligheid, het economisch concurrentievermogen, het leefmilieu als de economische informatie. Het wordt hoofdzakelijk gekenmerkt door zijn technisch karakter; 75 tot 80 % van het tewerkgesteld personeel oefent er, ieder op zijn niveau, een technische taak uit (ontwerp, reglementering, beheer, controle ter plekke) en het vormt dus binnen het Departement een reëel expertise-kernpunt. In de loop van het jaar 2002 werd het Bestuur Kwaliteit en Veiligheid geconfronteerd met de eerste effecten van de hervorming van het openbaar ambt. Dit heeft zich hoofdzakelijk geuit door de integratie, binnen zijn bevoegdheden, van de dienst Kwaliteit van de Bouw die tot dan toe deel uitmaakte van het Ministerie van Verkeer en Infrastructuur. Zo hebben het beheer van het systeem van goedkeuringen en technische specificaties alsook het beheer van de erkenning van aannemers hun plaats ingeno-

men in een bestuur waar een groot aantal synergieën kan uitgebouwd worden omdat het, voor de belangrijke sector van de bouw, ook gaat om bescherming van economische belangen, om veiligheid, om marktcontrole, om concurrentievermogen en om concurrentiepositie, maar eveneens om gelijkvormigheidsattesten en geharmoniseerde normen. Bovendien werd een grote stap gezet op het vlak van de “dynamisering van de normalisatie” door de goedkeuring van een nieuw Wetsontwerp, dat de aanpak van de normalisatie op Belgisch niveau op een meer coherente en dynamische wijze regelt. Dit moet nog aan het Parlement voorgelegd worden, maar de uitvoeringsbesluiten worden nu al uitgewerkt. De nieuwe organisatie zou in de loop van 2003 een vaste vorm moeten krijgen. Onder de nieuwe activiteiten die aan ons Bestuur in de loop van 2002 toegewezen werden, vermelden we in het bijzonder enerzijds, de verwezenlijking van een nieuwe reglementering gericht op een sociaal gerechtvaardigde handel en anderzijds, de effectieve aanpak van de marktcontrole van de elektronische handel.

E6

Dit rapport vestigt de aandacht op de meest frappante verwezenlijkingen van het Bestuur Kwaliteit en Veiligheid, evenals op de geleverde inspanningen op alle domeinen van het economisch leven, zowel ten bate van de economische actoren zelf als van de consumenten.

Léopold-Baudouin LATHUY Directeur-generaal

Inhoudstafel

1


107

2


107

3

BESCHERMING VAN DE CONSUMENT

108

4

BESCHERMING VAN DE BURGER

110

5

ONDERSTEUNING VAN DE ECONOMISCHE COMPETITIVITEIT

112

6

ECONOMISCHE BEKOMMERNISSEN IN EEN MILIEUCONTEXT

115

7

DE ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING EN DE ECONOMISCHE INFORMATIE

117

INTERNATIONALE SAMENWERKING

118

8

Bestuur Kwaliteit en Veiligheid

106

Het Bestuur Kwaliteit en Veiligheid (E6) oefent hoofdzakelijk een openbare dienstverleningsopdracht uit, gericht aan alle economische actoren. Door de uitvoering van voornamelijk technische opdrachten heeft het als taak de kwaliteit en de veiligheid van de producten en diensten te verzekeren, alsook de veiligheid van bepaalde industriële installaties en installaties van diensten toegankelijk voor het publiek. Door zich in te zetten voor de promotie van de knowhow en het technologisch concurrentievermogen van de industrie is E6 ook actief in de sector van het fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek. In deze context coördineert E6 de activiteiten eigen aan het duurzaam beheer van het continentaal plat van België, draagt het bij tot de financiering van de onderzoekprogramma’s en levert het ook zijn bijdrage op het gebied van de normalisatie. Zijn structurele taken spitsen zich dus toe op de volgende 4 grote doelstellingen:

Het verzekeren van de kwaliteit en de veiligheid van de producten en diensten Aan de burger een consumptiekader aanbieden dat de kwaliteit en de veiligheid waarborgt van de producten en diensten waarover hij kan beschikken, berust op diverse technische taken, meer bepaald: - het realiseren en het bewaren van nationale standaarden, de modelgoedkeuringen van meetwerktuigen en hun ijkingen en de controle zowel van de meetwerktuigen als van de voorverpakte goederen; - het beheer van het Belgisch accreditatiesysteem ingesteld om wettelijk de kwaliteit van de producten en diensten te verzekeren houdt in dat zowel certificatie-instellingen van kwaliteitssystemen, van producten en van personen, als testlaboratoria, controle-instellingen en ijklaboratoria dienen geaccrediteerd te zijn overeenkomstig de Europese normen; - het uitvoeren van expertises en laboratorium-analyses in diverse sectoren, met evenwel een prioriteit voor voedingsmiddelen, speelgoed, textiel, olieproducten en feestvuurwerk; - de regulering van de bouwsector enerzijds, via het beheer van een systeem van goedkeuringen en technische voorschriften met als doel de kwaliteit van de bouwproducten te garanderen en anderzijds, via de erkenning van de aannemers die tussenkomen bij overheidsopdrachten, met als doel hun technische bekwaamheid, hun financieel vermogen en hun professionele integriteit te garanderen.

Het verzekeren van de veiligheid van installaties De veiligheid van de industriële installaties geldt zowel op het vlak van de openbare veiligheid als van de sociale veiligheid. De volgende installaties staan in dat opzicht onder toezicht: de ondernemingen van de staalnijverheid en de mijnen, het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van ondergrondse leidingen en het fabriceren, het vervoer, de handel en het gebruik van civiele springstoffen.

Beantwoordend aan de verwachtingen van de consument, dient een bijzondere aandacht besteed te worden aan de voor het publiek toegankelijke installaties, zoals bijvoorbeeld de speelpleinen.

De technologische competitiviteit in de industrie Omwille van de promotie en de vrijwaring van het concurrentievermogen van de Belgische industrie worden twee pijlers op de voorgrond gebracht: - enerzijds, de coördinatie van de activiteiten van de Collectieve Onderzoekscentra en hun opname in de innovatie-infrastructuur die ter beschikking van de bedrijven wordt gesteld; - anderzijds, de inachtneming van het economisch belang bij de uitwerking en de toepassing van de milieureglementeringen (internationale, Europese, federale of regionale).

Bijdragen tot het duurzaam beheer van het continentaal plat Het duurzaam beheer van het continentaal plat van België omvat de controle van de exploratie en de exploitatie van het plat zelf, een omkadering van de exploitatie van de natuurlijke rijkdommen en een bekommernis voor de toekomst. Een multidisciplinair studieprogramma loopt over meerdere jaren om te verzekeren dat de reproductiecapaciteit van deze natuurlijke rijkdommen niet door de exploitatie van zand en grind aangetast wordt. 107

2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN Naast het voortzetten van de traditionele wettelijke opdrachten die aan E6 toekomen, werd het jaar 2002, net als vorig jaar, gekentekend door verschillende factoren, zowel structurele als hervormende, die voor sommigen voortvloeien uit de vernieuwing van de overheidsdiensten en voor anderen uit een bredere kijk op de opdracht van de Staat in de bescherming van de rechten van de burger. Onder de structurele elementen vermelden we: - enerzijds, een eerste stap in de Richting van de verwezenlijking van de hervorming van het Belgisch openbaar ambt door, met het oog op eenheid in de werking, de aanhechting van de Belgische Geologische Dienst (BGD) bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) en de integratie bij E6 van de diensten van het voormalig Ministerie van Verkeer en Infrastructuur actief op het gebied van de bouw door het verlenen van goedkeuringen, de definitie van technische voorschriften en de professionele erkenning van aannemers. Tegelijkertijd zijn de onderhandelingen die moesten leiden tot de overdracht naar de Federale Overheidsdienst (FOD) Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg van de laatste sectorale bevoegdheden inzake veiligheid en bescherming van de werknemer, eertijds uitgevoerd door de vroegere Administratie van het Mijnwezen, geslaagd; - anderzijds, de uitvoering van het herstructureringsproject van het Belgisch accreditatiesysteem dat, door de fusie van de hui-



dige organen (Belcert, Beltest, BKO) in één enkele structuur (Belac), welke de facto gestart is met een progressieve standaardisatie van de procedures, duidelijk zal bijdragen tot het streven naar een administratieve vereenvoudiging opgenomen in de regeringsverklaring. Onder de vernieuwende elementen werd de nadruk gelegd op: - het beëindigen van het juridisch kader van een accreditatiesysteem voor de instellingen die actief zijn op het gebied van de elektronische handtekening, en - het starten van de activiteiten bedoeld om de sociaal verantwoorde productie te omkaderen door het toekennen van een sociaal label. Tenslotte moet er, bij de traditionele activiteiten, nog onderstreept worden dat E6 zijn inspanningen heeft voortgezet om de toepassing van de reglementering op de kansspelen mogelijk te maken. Bovendien heeft het eveneens zijn actie op het vlak van de verkeersveiligheid uitgebreid om tegemoet te komen aan de wens van de Vlaamse Gemeenschap om haar totaal aantal roodlichtcamera’s te verhogen.

3 BESCHERMING VAN DE CONSUMENT


108

Op het gebied van de bescherming van de consument moeten er twee bijkomende aspecten in acht genomen worden; enerzijds de bescherming van de economische belangen en anderzijds de marktcontroles die gepaard gaan met de bescherming van de fysieke integriteit.

3.1 BESCHERMING VAN DE ECONOMISCHE BELANGEN In toepassing van de Wet van 16 juni 1970 betreffende de meeteenheden, de meetstandaarden en de meetwerktuigen, gewijzigd bij de Wet van 21 februari 1986, en van de Wet van 14 juli 1991 betreffende de Handelspraktijken en de Voorlichting en de Bescherming van de Consument (WHP), werd de systematische controle van de conformiteit van de meetwerktuigen verdergezet met als doel, enerzijds te waarborgen dat de werktuigen gebruikt op economisch vlak en op het gebied van de verkeersveiligheid, in overeenstemming zijn met de reglementering en, met als logisch gevolg, te beletten dat niet-conforme werktuigen in dienst worden gesteld of gebruikt. Omwille van de actualiteit, waardoor het Bestuur verplicht werd bijzondere prestaties te leveren, meer bepaald op het gebied van de verkeersveiligheid en voor de opbouw van een omkadering en de controles voor de kansspelen, is de controleverdeling in het jaar evenwel geëvolueerd; dit gebeurde soms ten koste van activiteiten die meer op de kleinhandel gericht zijn. We moeten tevens vermelden dat oordeelkundige investeringen ondernomen in het metrologie-laboratorium het mogelijk

gemaakt hebben de traceerbaarheid van massametingen te verbeteren en daardoor bijgedragen hebben tot een verbetering van de kwaliteitssystemen toegepast door de fabrikanten, de invoerders en de herstellers van weegwerktuigen en bijgevolg tot deze van de industrieën die er beroep op doen. De activiteit van de dienst heeft zich eveneens uitgebreid op drie specifieke terreinen: - de stoffelijke lengten; - de voorverpakte producten; - de repressieve acties in hoofdzaak ter bestrijding van het frauduleus gebruik van meetwerktuigen en van fraude op het gebied van koolwaterstoffen. In de bijzondere sector van de voorverpakking stelt men vast, ondanks de toenemende invoering door de vulbedrijven, op een vrijwillige basis, van een intern kwaliteitssysteem in overeenstemming met de aanbevelingen van de “Organisation Internationale de Métrologie Légale” (OIML) en van de “(West) European Legal Metrology Cooperation” (WELMEC), dat het percentage geweigerde gecontroleerde partijen te hoog blijft (gemiddeld 7,9 %). Dit zal in de toekomst een verhoging van de boetes voor de overtreders tot gevolg hebben en zal leiden tot een periodiciteit van de controles van minstens 1 niet aangekondigde controle per jaar, per vulbedrijf en invoerder. Bezorgd om zijn eigen werkmethodes toe te passen met een minstens gelijkwaardige discipline als deze die verwacht wordt van zijn onderdanen, heeft het Bestuur tenslotte tegelijkertijd zijn werkprocedures gedocumenteerd met het oog op de opstelling binnenkort van een kwaliteitssysteem voor het geheel van de metrologische prestaties. Op zuiver reglementair vlak kende het jaar 2002 ook enkele ontwikkelingen, namelijk: - de inwerkingtreding van het Koninklijk Besluit (KB) van 21 november 2001 tot vaststelling van bijzondere regels inzake de aanduiding van de hoeveelheid bij het op de markt brengen van sommige motorbrandstoffen en vloeibare brandstoffen in bulk, dat de installatie impliceert van temperatuurcorrectieapparaten waarbij de afgeleverde volumes kunnen gemeten worden, zowel aan de laadinstallatie als op de tankwagen bij een referentietemperatuur van 15˚ C; - de beëindiging van twee ontwerpen van specifieke KB betreffende de kansspelen: - een koninklijk besluit betreffende de controleprocedures die voorafgaan aan de erkenning, aan de toezichts- en controlemodaliteiten op de kansspelen en - een koninklijk besluit tot vaststelling van het bedrag en de inningswijze van de retributies betreffende de controles van modelgoedkeuringen en de daaropvolgende controles van de kansspelen. - het voortzetten van de werkzaamheden bij de Europese instanties over het voorstel van Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de meetwerktuigen, met als doel de wijziging van de Europese reglementeringen inzake de meetwerktuigen die in de wettelijke metrologie gebruikt worden; talrijke problemen kunnen zo uit de weg geruimd worden, zo-

Nog steeds op het gebied van de bescherming van de economische belangen, maar met een andere benadering, analyseert het Centraal Laboratorium van het Ministerie van Economische Zaken (MEZ) talrijke monsters van producten die op de markt worden gebracht, om hun economische kwaliteit te controleren. Deze analyses betroffen in hoofdzaak olieproducten en textiel. Het merendeel van de monsters van olieproducten betrof brandstoffen voor personenauto’s die aan het Laboratorium geleverd worden in het kader van het contract met het Fonds voor de Analyse van Aardolieproducten (FAPETRO) ondertekend door het Bestuur Energie (E2) en E6. Het Laboratorium heeft hierbij een tweevoudige rol: - enerzijds, controleert het, vóór elke repressieve actie, de monsters die, na een eerste analyse door privé-laboratoria, in overtreding lijken te zijn met de vigerende wetgeving. Zo werden er in ongeveer 78 % van de gevallen non-conformiteiten van de producten bevestigd. Deze controleactie, die eind 2001 gestart is, betrof ruim 810 monsters tijdens de laatste twaalf maanden. Een van de kenmerken bij deze analyses is de zeer korte termijn waarbinnen ze moeten uitgevoerd worden (minder dan 24 uur) om een snelle reactie op de markt mogelijk te maken; - anderzijds komt het Laboratorium tussen in het systeem van wekelijkse inter-laboratoriumtests waarbij privé-laboratoria die voor FAPETRO werken betrokken zijn, en dat opgericht werd om een nauwkeurig beheer van de analyses te verzekeren. De actie van het Laboratorium streeft er dus naar zowel de “verkeerde positieve resultaten” te vermijden als zich tegen de “verkeerde negatieve resultaten” te beveiligen. De tijdens het jaar 2000 kwantitatief opgedreven controles werden in 2002 kwalitatief verbeterd. Het aantal parameters dat voor brandstoffen moet gecontroleerd worden is inderdaad in de loop van het jaar van 10 naar 14 gestegen voor benzines en van 14 naar 17 voor diesels om te voldoen aan de regels van de Richtlijn 98/70/EG omgezet bij het KB van 20 maart 2000. Om te kunnen inspelen op deze toenemende complexiteit van de proeven en op de vraag naar steeds kortere termijnen, heeft het Laboratorium zich gericht naar een meer uitgebreide automatisering van de proefprocessen door te investeren in een uitrusting die steeds grotere prestaties kan afleveren. Er dient nog opgemerkt dat het Laboratorium ook analyses heeft uitgevoerd, buiten het FAPETRO-contract, op diverse andere olieproducten (lampolie, brandstof voor verwarming) om de klachten die door de consumenten rechtstreeks aan het Bestuur Economische Inspectie (E7) gericht worden, te kunnen behandelen en werkt op die manier mee aan de bestraffing van handelsfraudes.

3.2 MARKTCONTROLE EN BESCHERMING VAN DE FYSIEKE INTEGRITEIT De opdracht van de marktcontrole (post-market control) wordt toegewezen aan de overheid met het oog op de bescherming van het welzijn en de gezondheid van de bevolking, evenals op de bescherming van het milieu. Op dit niveau vormt de accreditatie het voorafgaand instrument bij uitstek voor het waarborgen van de kwaliteit van de testen, van de controles en van de certificaties uitgevoerd in opdracht of onder toezicht van de overheid. De accreditatie beoogt immers de bevestiging van de technische bekwaamheid van de laboratoria, van de inspectie- en de certificatie-instellingen, overeenkomstig de internationale regels. Het werkterrein van de accreditatie werd in 2002 verruimd tot drie nieuwe sectoren, respectievelijk de groene elektriciteit, de anti-inbraakinstallaties en de liften en hefwerktuigen, als gevolg van nieuwe reglementeringen die op dit vlak van kracht zijn geworden. De geaccrediteerde laboratoria zijn de formele partners van de overheid voor de monitoringprogramma’s op het gebied van de volksgezondheid; inderdaad zij, en enkel zij, zijn belast met de analyse van karkassen en kadavers van runderen, met het oog op het opsporen van een eventuele besmetting met de gekkekoeienziekte en met het opsporen van de eventuele aanwezigheid van BSE-resten in de dierenvoeding en in de levensmiddelen. Dit geeft aanleiding tot tienduizenden analyses die één van de hoekstenen vormen van de politiek in het kader van het herstel en de bevestiging van het vertrouwen in de veiligheid van de voedselketen. De accreditatie vormt eveneens een voorafgaande vereiste die het mogelijk maakt bepaalde analyses van menselijk materiaal uit te voeren voor rekening van de overheid; dit is het geval voor de testen ter bevestiging van de aanwezigheid van het HIVvirus bij de mens (alle betrokken klinische laboratoria voldoen nu aan deze verplichting) en voor de DNA-analyses, die voor het gerecht een van de instrumenten vormen die de identificatie van personen toelaat. Het jaar 2002 heeft in dit opzicht belangrijke ontwikkelingen gekend, met een vijftiental accreditatieaanvragen voor deze laatstgenoemde activiteit. De accreditatie en de certificatie van producten zijn eveneens van toepassing op het vlak van de voedingsmiddelen. Naar aanleiding van de problemen wat de grondstoffen voor veevoeders betreft, is de behoefte gegroeid om de kwaliteit van deze voeders te bevestigen via een “Good Manufacturing Practice” (GMP) label in samenwerking met de sector. De eerste certificatie-organismen, actief in deze sector, werden eveneens geaccrediteerd in 2002. In de bouwsector verstaat men onder het begrip “Kwaliteit” de veiligheidsaspecten (stabiliteit en mechanisch weerstandsvermogen, brand- en gebruiksveiligheid), gezondheid, hygiëne, leefmilieu, akoestiek, energiebesparingen en thermische isola-

109


als de rol van de OIML bij het opstellen van normatieve documenten die een overeenstemmingsvermoeden geven aan de fundamentele eisen van de Richtlijn, de inwerkingstelling van de meetwerktuigen, de problematiek van de monopolistische overheidsbedrijven, evenals de beëindiging van de specifieke bijlagen over de meetwerktuigen. Een gemeenschappelijk standpunt van de Raad mag inmiddels verwacht worden.

tie, waarvoor er reglementeringen bestaan, evenals alle zogenaamde “vrijwillige” kwaliteitsaspecten, die voor de openbare en privéopdrachten vereist worden. De certificatie uitgevoerd in het kader van de ATG (Agrément Technique - Technische Goedkeuring) maakt het mogelijk kwaliteitsafwijkingen in de productie op te sporen en de betrokken producenten worden verplicht de nodige maatregelen te nemen om deze afwijkingen te verhelpen. Zo niet wordt er overgegaan tot sancties, opschorting of intrekking van de goedkeuring of bijkomende controlebezoeken. In het verleden werkte dit systeem autonoom maar het zal geleidelijk aan in het algemeen accreditatiesysteem opgenomen worden. Als vanzelfsprekende aanvulling van het accreditatiesysteem beoogt de marktcontrole eveneens de bescherming van de fysieke integriteit van de consument. Uit het distributiekanaal werden ongeveer 3.500 stalen van diverse aard geanalyseerd, waaronder talrijke voedingsmiddelen, textielartikels en speelgoed.


110

Systematische controlecampagnes voor producten en diensten worden eveneens uitgevoerd, meestal in samenwerking met E7. Het betrof in 2002 de elleboog- en kniebeschermers, fietshelmen voor volwassenen en goed zichtbare kledij voor privé-personen. Tezelfdertijd werden de campagnes van de voorbije jaren afgewerkt op administratief vlak; de campagnes autopeds en fietshelmen voor kinderen (beide gestart in 2001) werden afgerond. Van de 500 afgesloten dossiers werd 13 % van de producten onveilig verklaard en 11 % vertoonde kleine onregelmatigheden. Van het geheel van de onveilige producten werd reeds het merendeel van de verkooppartijen ingehouden, hetzij aan de douane, hetzij door de fabrikant. Over het geheel genomen blijven wij vaststellen dat de onregelmatigheid van producten vaak een gevolg is van een gebrek aan kennis van de reglementering. Aan de bezorgdheid op het gebied van de veiligheid van installaties werd in de eerste plaats tegemoet gekomen door acties als gevolg van ongevallen en klachten, met als doel de ernstige en onmiddellijke gevaren weg te werken. Afgezien hiervan werd een uitgebreide campagne rond de veiligheid van speelpleinen gelanceerd; zo werden er 10 gemeenten per provincie uitgekozen voor een controle van de installaties op hun grondgebied. Een logisch gevolg van deze terreinacties, ondernomen sedert 1997, zijn de reglementeringsontwerpen die de essentiële veiligheidsvereisten nauwkeurig aangeven, respectievelijk voor de extreme ontspanningsevenementen, de kermisattracties, de residentiële liften, de verhuring van producten, de zonnecentra, de kabelinstallaties voor het transport van personen en het speelgoed. Zij vinden hun juridische basis in de Wet van 9 februari 1994 betreffende de veiligheid van producten en diensten, gewijzigd door de Wet van 4 april 2001, vervolgens door de Wet van 18 december 2002, en bevinden zich in de bekrachtigingsfase. Bovendien werden veiligheidshandleidingen opgesteld, als basis voor de sensibiliseringscampagne.

In de sector van de bouw, waarvan de volledige verantwoordelijkheid voortaan behoort tot de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, kent België, ten opzichte van zijn buurlanden, een belangrijke achterstand op reglementair niveau, omdat in België traditiegetrouw alles geregeld wordt vanuit het oogpunt van de aansprakelijkheid van de actoren uit de sector en van de seculaire rechtspraak ter zake. Doordat er sinds het begin van het jaar 2002 meer en meer geharmoniseerde Europese normen en Europese Richtlijnen voor technische erkenning uitkomen is het noodzakelijk de geschikte middelen op te stellen voor de juiste toepassing van de Richtlijn 89/106/EG “Bouwproducten”. Hiertoe wordt het opstellen van basisnormen betreffende de fundamentele eisen van deze richtlijn sterk aangemoedigd. In deze context werd in 2002 een eerste ontwerp van basisnorm, met reglementaire waarde, ingevoerd en zij vervolgt haar wettelijk traject; zij heeft betrekking op de mechanische weerstand en de stabiliteit van de werken evenals de informaties over de producten.

4 BESCHERMING VAN DE BURGER 4.1 OPENBARE VEILIGHEID Wat betreft de springstoffen heeft het KB van 1 februari 2000 het KB van 23 september 1958 houdende algemeen reglement betreffende de springstoffen gewijzigd om er het begrip feestvuurwerk aan toe te voegen en de fundamentele veiligheidsvereisten, de erop aan te brengen markeringen en de vereiste verkoopsvergunningen ervan te bepalen. Het Ministerieel Besluit (MB) van 3 februari 2000 legt nauwkeurig de bijzondere veiligheidsvoorschriften vast inzake feestvuurwerk bestemd voor particulieren en vereist een classificatiecertificaat van dit vuurwerk opgesteld door de Dienst der springstoffen van E6. Naar aanleiding van deze Besluiten: - hebben 440 aanvraagdossiers voor definitieve classificatieaanvraag als feestvuurwerk het voorwerp uitgemaakt van een classificatie-certificaat (aanvaard of geweigerd); - werden 104 adviezen voor vergunningsaanvragen voor verkoopopslagplaatsen van feestvuurwerk aan de plaatselijke autoriteiten voorgelegd; - werden 17 processen-verbaal voor ditzelfde vuurwerk opgesteld en; - werden 125 controle-bezoeken aan vuurwerkopslagplaatsen uitgevoerd. Op het gebied van het gebruik van springstoffen werden verschillende acties ondernomen of voortgezet: opleiding van de schietmeesters en hernieuwing van hun bevoegdheidsgetuigschriften, proefnemingen en op de markt brengen van elektronische slaghoedjes, afwijkingen op de aanwending van slaghoedjes vanuit de bodem van een kuil, proeven op nieuwe springstoffen en schietvuurwerk, onderzoeken als gevolg van

Steeds met het oog op de bescherming van de burger moet E6 eveneens zorgen voor de openbare veiligheid op het gebied van opslag, vervoer en distributie van gas door middel van leidingen door het toezicht op en de controle van de reglementaire voorschriften en door de uitgevoerde onderzoeken ten gevolge van ongevallen of incidenten. Het stelt de vergunningsbesluiten op voor de ondergrondse gasopslag, voert het technisch onderzoek uit voor vergunnings- en verlengingsaanvragen inzake vervoer door middel van leidingen en houdt toezicht op de aanleg en de exploitatie van deze leidingen. In 2002 werden de vergunningen toegekend voor de ondergrondse gasopslagplaatsen van Fluxys Loenhout evenals de vergunningen voor de bovengrondse opslagplaatsen van “Liquid Natural Gaz” (LNG) te Zeebrugge en Piekbesnoeïïng te Dudzele. Deze drie opslagplaatsen vallen onder de Seveso-wetgeving. Op het vlak van het toezicht op het vervoer door middel van leidingen heeft E6 meegewerkt aan het opstellen van een nieuwe reglementering en aan de aanpassing van de bestaande reglementering. In deze context werden speciale onderzoeken uitgevoerd waarvan de verslagen verschillende voorstellen bevatten. Onder de werkzaamheden noteert men in het bijzonder de herziening van het KB van 11 maart 1966 en het onderzoek betreffende de eventuele drukverhoging van de “Versterking Transport- en Transit Net” (VTN)-leiding. In de dagelijkse praktijk betekent dit dat veel studies en onderzoeken, contacten met de uitbaters en de experts, toezichten en controles ter plaatse noodzakelijk zijn om de bestaande leidingen te evalueren met het oog op de verlenging van de toelatingen en vergunningen. Hierbij vermelden we hoofdzakelijk het onderzoek omtrent de evaluatie van de bestaande leidingen en het uitwerken van procedures: onderzoek omtrent de “High

Pressure Network” (HPN)-leidingen van Fluxys en de bescherming tegen corrosie. In een ander opzicht, maar steeds op het vlak van de openbare veiligheid, dit keer wat betreft de verkeersveiligheid, is het Bestuur belast met de goedkeuring en de homologatie van de automatische toestellen die gebruikt worden voor de vaststelling van overtredingen van de Wet op de wegverkeerspolitie en de uitvoeringsbesluiten in dit verband. Het Vlaamse Gewest heeft beslist om ongeveer 300 sites “roodlichtcamera’s” te installeren in de loop van de jaren 2002-2003-2004. Dit betekent niet alleen het nazicht van de instrumenten van elke installatie maar ook de homologatie van de site zelf door het Bestuur. Na een moeilijke start hebben de betrokken partijen een gemeenschappelijk werkdoel bepaald: de homologatie van 100 sites/ jaar en het nazicht van de snelheidsmeters (radars) die er moeten geplaatst worden. Dit doel werd in 2002 bereikt en zelfs overtroffen. Op het gebied van de kwaliteit van de bouw beslist de Europese Commissie, voor elke productenfamilie, na raadpleging van de lidstaten, over de procedure voor de gelijkvormigheidsattesten van de producten naargelang: - het belang van de rol van het product ten opzichte van de fundamentele eisen, en onder meer deze met betrekking tot de gezondheid en de veiligheid; - de aard van het product; - het effect dat de veranderlijkheid van de kenmerken van het product kan hebben op de capaciteit van het product om de functie waarvoor het ontworpen werd, te vervullen; - de kans op fabricagefouten van het product. Voor ieder geval wordt voor de goedkoopst mogelijke procedure gekozen die toch de nodige veiligheid verzekert. Een dergelijke gelijkvormigheidsverklaring moet de openbare veiligheid verzekeren, gecombineerd met de regels voor de werken die uitgaan van de lidstaten. Het Bestuur heeft 261 goedkeuringsaanvragen geregistreerd en 165 technische goedkeuringen afgeleverd. Eind 2002 kregen 981 bouwproducten een technische goedkeuring met certificatie door een derde organisme. Op diezelfde datum had men 25 technische specificaties geregistreerd. In het kader van de hogervermelde Europese Richtlijn werden veertien Belgische organismes voor gelijkvormigheidsverklaringen met de Europese geharmoniseerde normen of met de Europese technische goedkeuringen, betekend aan de Europese Commissie, waardoor de Belgische producenten van bouwproducten beroep doen op deze instanties om de CEmarkering aan te brengen. Bovendien werden, in toepassing van het KB van 19 augustus 1998 betreffende de bouwproducten, enkele Europese Technische Goedkeuringen (ETA) afgegeven overeenkomstig de Richtlijnen voor Europese technische goedkeuringen op basis waarvan de producenten de EG-markering hebben kunnen aanbrengen in toepassing van de Richtlijn 89/106/EG “Bouwproducten”.

111


incidenten of mislukkingen bij het schieten, opvolging van het beheer van de opslagplaatsen, beheer van vergunningsdossiers betreffende opslagplaatsen en aanwending van speciale springstoffen. Bovendien heeft het Bestuur, op het gebied van springstoffen: - zes controles uitgevoerd in vestigingen van het type Seveso (de Seveso-problematiek maakt het onderwerp uit van de Richtlijn betreffende de beheersing van de gevaren ten gevolge van ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken); - deelgenomen aan een groot aantal technische vergaderingen ter zake; - 260 vervoersvergunningen afgeleverd; - 30 nieuwe begeleiders erkend (na examen) om de veiligheid van het vervoer van springstoffen te verzekeren; - 170 internationale erkenningscertificaten voor wegvoertuigen afgeleverd voor het vervoer van springstoffen; - 67 overladingen van springstoffen in de zeehavens gecontroleerd; - het gebruik van 5 nieuwe springstoffen in België toegelaten; - 17 fabrieken en 108 opslagplaatsen voor springstoffen bezocht in het kader van zijn algemene toezichtsopdracht; - exploitatievoorwaarden opgesteld in het kader van de vergunning van vier fabrieken en 125 opslagplaatsen voor springstoffen.

4.2 BESCHERMING VAN DE WERKNEMER In afwachting van de resultaten van de hervorming van de FOD, houdt het Bestuur zich verder bezig met de preventie inzake welzijn op het werk in de winningsindustrieën en hun aanhorigheden evenals in de staalnijverheid, de veiligheid van het personeel in het kader van de ondergrondse gasopslag en in de ondergrondse uitgravingen, alsook inzake het toezicht op en de controle van de sociale bepalingen van toepassing in deze ondernemingen. Deze activiteiten omvatten zowel specifieke acties (omzendbrieven, veiligheidscampagnes en punctuele acties), onderzoeken van ongevallen en incidenten, als administratieve taken en inspectiebezoeken ter plaatse. Diepgaande onderzoeken werden gevoerd naar aanleiding van 145 ongevallen (100 in het zuiden van het land en 45 in het noorden), waarvan 10 dodelijke ongevallen (6 in het zuiden en 4 in het noorden). Aanvullend werd een stijgend aantal onderzoeksopdrachten uitgevoerd op verzoek van de gerechtelijke autoriteiten. Bijzondere aandacht werd besteed aan de preventie van arbeidsongevallen en -incidenten tijdens de traditionele veiligheidscampagne in de steenbakkerijen.


112

Daarnaast werd ook verder gegaan met de controle van de naleving van de reglementering op het gebied van lonen, arbeidsduur en arbeidsreglementen in dezelfde ondernemingen. De tussenkomsten in sociale conflicten werden beperkt tot enkel de verzoeken van de gerechtelijke autoriteiten. Op 31 december werd deze opdracht overgedragen naar de FOD Werkgelegendheid, Arbeid en, Sociaal Overleg.

5 ONDERSTEUNING VAN DE ECONOMISCHE COMPETITIVITEIT 5.1 TOELAGE AAN HET COLLECTIEVE ONDERZOEK De sectoriele Collectieve Onderzoekcentra (met het statuut van een vzw) zijn gericht op de ondersteuning van de technologische ontwikkeling van de industrie, hoofdzakelijk door het uitvoeren van toegepaste wetenschappelijke onderzoeken, de beschikbaarstelling van technische informaties en de steun aan het economische concurrentievermogen van de aangesloten bedrijven. Zij kunnen toelagen verkrijgen van de federale Staat en van de Gewesten voor geselecteerde onderzoeksprojecten. Voor 2002 heeft het MEZ 12 toelagen voor een totaal bedrag van € 1.549.350 toegekend aan de Collectieve Centra als eerste schijf voor de uitvoering van onderzoeksprojecten die over twee opeenvolgende jaren lopen en onder de federale bevoegdheid vallen. Bovendien werd voor de projecten met een gemengd karakter (federale overheid en Gewesten), na wederzijds akkoord tussen het MEZ en de Gewesten, een gunstig advies ver-

leend voor 20 contracten onder gemengde financiering, voor een totaal toelagebedrag van het MEZ van € 1.487.000. Dit was de allerlaatste gemengde tussenkomst met de Gewesten omdat de Vlaamse Gemeenschap het akkoord heeft opgezegd. E6, gemandateerd om deel te nemen aan de vergaderingen van de beheersorganen van 9 Collectieve Centra (Vast Comité of Raad van Bestuur en Algemene Vergadering) heeft zo zijn zienswijze kenbaar kunnen maken over een geheel van belangrijke interne en externe ontwikkelingen waarmee sommige Centra geconfronteerd werden (structuur, strategie, financieringsmechanismen). In 2002 werd de actie voor de Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO) “Normen-Antennes”, uitvoerbaar gemaakt door het KB van 7 oktober 1998, in 5 Collectieve Centra voortgezet. Het doel van deze actie is de bedrijven te sensibiliseren voor de normen, in verhouding tot hun economisch effect en de verspreiding van informaties betreffende de normalisatie binnen de KMO’s (documentatie, seminaries, websites). Zo werd de synergie tussen de Centra sterk aangemoedigd. In dit geval werden de standpunten van de betrokken bedrijven overgemaakt aan de bevoegde Belgische en Europese technische normalisatiecomités. In 2002 werd de ondersteuning voorzien van 14 Normen-Antennes afhangend van 5 Centra, voor een bedrag van € 867.650. Bovendien heeft E6 samengewerkt met het Bestuur Handelsbeleid (E3), om in 3 Collectieve Centra een andere KMO-actie te ondersteunen, namelijk de “Cellen Octrooien”. De actie is bedoeld om de kennis en de toegang te verbeteren tot het voor hen minder vertrouwde domeinen van de industriële eigendom, de brevetten, de bescherming van merken en modellen, enz. De bijdrage van het MEZ concretiseerde zich door de vorming en de ondersteuning van specialisten in de Collectieve Centra en door het ter beschikking stellen van informaticamateriaal, zowel hardware als software. Tenslotte heeft E6 verder actief meegewerkt aan de activiteiten van de vzw “Belgian Bioindustries Association” (BBA). De opdracht van de BBA bestaat uit de bevordering van de relatie universiteit-industrie en de betrokkenen te informeren betreffende de evolutie van de biotechnologie, de producten en de reglementeringen. Deze vzw geniet van de financiële ondersteuning van het MEZ, de Gewesten en de privé-sector.

5.2 WETENSCHAPSBELEID De deelname aan het overleg binnen de Commissie Internationale Samenwerking (CIS) en de Commissie Federale Samenwerking (CFS) van de Interministeriële Conferentie van het Wetenschapsbeleid werd in 2002 verdergezet. Het MEZ werd vertegenwoordigd in twee van de acht CIS-overleggroepen die de opvolging verzekeren van de diverse Europese programma’s, met name deze van de programma’s “Concurrerende en Duurzame Groei” en “Innovatie en KMO”. De opvolging van het vijfde en de voorbereiding van het zesde Europese kaderprogramma weerhielden alle aandacht.

5.3 HERDYNAMISERING VAN DE NORMALISATIE In het perspectief van een aanpassing van het wettelijk en reglementair kader van de Belgische normalisatie aan de nieuwe industriële en maatschappelijke context en rekening houdend met de recent vastgestelde evoluties op het gebied van normalisatie, werd een interne multidisciplinaire werkgroep, waaraan de Directeur-generaal van het Belgisch Instituut voor Normalisatie (BIN) deelnam, opgericht binnen het MEZ. In de loop van het jaar 2002 heeft deze groep, na overleg met de industrie, een Wetsontwerp voltooid dat door de Ministerraad op 20 december 2002 goedgekeurd werd. In afwachting van de goedkeuring van dit ontwerp door het Parlement is de groep gestart met de opstelling van de uitvoeringsbesluiten die nodig zijn voor de toepassing ervan. Om de meest globale doeltreffendheid te bekomen zullen deze ter discussie gesteld worden aan de verschillende privé- en overheidspartners die in dit verband betrokken zijn. Dit nieuwe wettelijk kader vormt een zeer belangrijke strategische doelstelling voor de Belgische industriële wereld evenals voor het Departement en de herstructurering van de opbouw van het Belgische normalisatiesysteem moet passen in het kader van het concurrentievermogen, zowel nationaal als internationaal. Het initiatief om een wettelijke basis en totaal nieuwe structuren te ontwerpen die de ganse normalisatieproblematiek omvatten, moet toelaten een reëel beleid ter zake te voeren.

5.4 ACCREDITATIE De accreditatie speelt een belangrijke rol in de context van het concurrentievermogen van de ondernemingen. De harmonisatie van de verordeningen en de voorschriften biedt immers de betrokkenen (producenten, consumenten, industriële afnemers, technologen, autoriteiten, rechters, artsen en patiënten) de mogelijkheid om de prijzen, de goederen, de markten beter te vergelijken. De certificaten en de resultaten van laboratoriumtests bieden meetbare en vergelijkbare informaties die helpen om te besluiten tot het wel of niet kopen, leveren, goedkeuren, afkeuren of veroordelen. In dit opzicht dragen de rapporten en certificaten bij tot meer kwaliteitsvolle en veilige producten voor de consument, en tot de verbetering van het leefmilieu. Het Belgische accreditatiesysteem evalueert de laboratoria, de certificatie- en de keuringsinstellingen die erom verzoeken op hun bekwaamheid en versterkt zo het vertrouwen in de kwaliteit van de rapporten en de certificaten. In 2002 werden een veertigtal nieuwe accreditaties toegekend, hetgeen een bevestiging is van een jaarlijks groeiritme van ongeveer 15 % en een illustratie van de stijgende behoefte aan geaccrediteerde diensten.

De hieronder vermelde tabel geeft de evolutie weer van het gecumuleerde aantal accreditaties gedurende de laatste jaren. Totaal aantal geaccrediteerde instellingen eind 2002: - testlaboratoria: 175; - keuringsinstellingen: 68; - kalibratielaboratoria: 19; - certificatie-instellingen: 58. Evolutie van de nieuwe accreditatie-aanvragen: - testlaboratoria: + 20; - kalibratielaboratoria: + 2; - keuringsinstellingen: + 6; - certificatie-instellingen: + 8. Dit brengt het aantal dossiers op meer dan 420, ingevoerd gedurende de laatste 10 jaar. Rechtstreeks, naar het voorbeeld van de praktijk op het gebied van de accreditatie, maakt het sociaal label het voortaan mogelijk om te beantwoorden aan bestaande bekommernissen op het vlak van het welzijn van de werknemers in de ontwikkelingslanden. E6 heeft een bijzonder actieve rol gespeeld in het uitwerken van de Wet van 27 februari 2002 ter bevordering van de sociaal verantwoorde productie. Overeenkomstig de voorschriften van deze Wet werd in juni 2002 het Comité voor sociaal verantwoorde productie opgericht; dit orgaan, met een gemengde bevoegdheid, heeft als opdracht de Minister van Economie bij te staan zowel voor het toekennen als voor het behouden van het sociaal label.

5.5 ERKENNING VAN AANNEMERS Het belang van de bouwsector, die meer dan 70.000 bouwbedrijven telt en meer dan 180.000 werknemers tewerkstelt, voor de Belgische economie mag niet onderschat worden. De reglementering inzake de erkenning van aannemers is één van de fundamenten van de kwalitatieve selectie die uitgevoerd wordt voor de openbare aanbestedingen van werken. Zij heeft tot doel aan de opdrachtgevende overheden de nodige waarborgen te verstrekken voor een goede en rechtsgeldige uitvoering van de werken. Om die doelstelling te bereiken werd een systeem opgezet waarbij de aannemers geëvalueerd worden en hun technische bekwaamheid, hun financieel vermogen en hun beroepsbekwaamheid worden vastgesteld. Met andere woorden, de erkenning vormt een kwaliteitslabel dat bijdraagt tot de openbare veiligheid. In 2002 komt het aantal erkende aannemersbedrijven in de buurt van 9.000. Bovendien speelt de erkenning een rol bij de administratieve vereenvoudiging van openbare opdrachten, in die zin dat, gedurende de volledige duur van haar geldigheid, zij de ondernemingen die ze verkregen hebben, vrijstelt om voor elke aanbesteding een volledig dossier op te stellen om zo hun bekwaamheden te bewijzen.

113


Bovendien werd een soortgelijke functie aanvaard in de verschillende federale research-programma’s (inzonderheid in verband met de duurzame ontwikkeling) evenals in de “European Cooperation in the field of Scientific and Technical Researchprogramma’s” (COST).

De toenemende bekendheid van de verdiensten van het systeem leidt er toe dat de privé-sector er eveneens voor openstaat, met als gevolg dat een stijgend aantal privé-ondernemingscontracten er een voorwaarde van maken. Op deze manier krijgt de erkenning, die oorspronkelijk enkel bedoeld was voor de uitvoering van openbare werken, een bredere dimensie en speelt ze een rol ten voordele van alle burgers van het land.

5.6 KWALITEIT VAN DE BOUW In deze sector zowel als in andere, zorgen de lidstaten van de Europese Unie (EU) ervoor dat het gebruik van producten met CE-markering, overeenkomstig hun bestemming, niet verboden wordt door voorschriften of voorwaarden opgelegd door openbare of privé-instellingen die, omwille van hun monopoliepositie, handelen als overheidsbedrijven of overheidsorganen. In deze context publiceert en registreert het Bestuur de technische specificaties die in België van toepassing zijn en waarnaar de opdrachtgevers moeten verwijzen in hun lastenboeken. Bovendien worden de projectontwikkelaars verzocht zoveel mogelijk te verwijzen naar de Europese of nationale normen en naar de ETA of naar de ATG of de hiermee gelijkgestelde.


114

Wat betreft de vrijwillige ATG goedkeuringen komt de wederzijdse erkenning in het kader van de EU voor de Technische Goedkeuring in de Bouw (UEAtc) tussen via de “bevestigingsprocedure”; dit betekent dat een fabrikant die een goedkeuring heeft gekregen, afgeleverd door een lid van UEAtc, hiervan bijgevolg de bevestiging vraagt in de landen die hij kiest. Een andere mogelijkheid is de Euro-goedkeuring waarbij, op basis van een gemeenschappelijk onderzoek, meerdere leden van UEAtc een nationale technische goedkeuring afleveren. Binnen de grenzen van haar beperkte financiële middelen financiert het Bestuur studies in het kader van het ontwerpen van een test, van de keuring van een test voorgesteld door andere Europese instellingen of van criteria voorgesteld voor de producten. Al deze maatregelen zijn bevorderlijk voor een gezonde concurrentie tussen de actoren van de bouw. Op zuiver nationaal vlak verenigt de Technische Commissie voor de Bouw, waarvan de opdrachten vastgelegd zijn bij het MB van 6 september 1991 betreffende de technische goedkeuring en bij het KB van 19 augustus 1998 betreffende de voor de bouw bestemde producten, alle betrokken partners van de bouw, zowel openbare als privé, federale als regionale, en verzekert ze, met haar adviezen een coördinatie en een structurering van het geheel van de activiteiten, zodat de acties van alle partners een vaste vorm aannemen. Dit uit zich in promotieacties voor de kwaliteitsmerken BENOR en ATG, die van deze procedures het noodzakelijke instrument maken voor de kwaliteit en het concurrentievermogen van de Belgische bouwsector.

Deze activiteit betreft ruw geschat 500 ondernemingen van bouwproducten en praktisch alle laboratoria en inspectie- en certificatieinstellingen die in de Belgische bouwsector actief zijn.

5.7 METROLOGIE Wat de metrologie betreft wordt hoofdzakelijk verwezen naar de basismetrologie, die bestaat uit het definiëren van de wettelijke meeteenheden evenals uit het realiseren van de nationale meetstandaarden die de wettelijke meeteenheden moeten verwezenlijken. Zonder correcte metingen kunnen de bedrijven geen kwalitatief aanvaardbare producten of diensten ontwikkelen of leveren. Zo ook kunnen onderzoeken en ontwikkelingen zonder juiste metingen niet tot een resultaat leiden. Het bewaren en het realiseren van de eenheden van het Internationaal Stelsel (SI) laten toe om op nationaal vlak het traceren van de uitgevoerde metingen te waarborgen op vrijwillige basis (ijkingen, referenties van de door de Belgische Kalibratie Organisatie geaccrediteerde laboratoria) en binnen de reglementaire context (wettelijke verificaties). Een belangrijk aantal werkuren werd besteed aan het opstellen van een Kwaliteitssysteem volgens de norm ISO/IEC 17 025. De invoering van dit Kwaliteitssysteem resulteert uit de verplichtingen die voortvloeien uit de ondertekening van een akkoord van wederzijdse erkenning van de nationale standaarden en ijkingscertificaten op het Internationaal Bureau voor Maten en Gewichten (BIPM) te Sèvres (Frankrijk) in oktober 1999. De implementatie van dit Kwaliteitssysteem vereist de opstelling en de toepassing van procedures. De voorstelling van de stand van zaken van het Kwaliteitssysteem gebeurde in aanwezigheid van meer dan vijftig vertegenwoordigers van een twintigtal Europese landen in Budapest (Hongarije) in februari 2002 in het kader van het Europese project INITIATION. Wat betreft de eigenlijke ijkingsactiviteiten werden er inspanningen geleverd op het vlak van de automatisering, de herleidbaarheid van maten en de vermindering van de meetonzekerheid. Tegelijkertijd hebben de acties gevoerd op het vlak van de accreditatie, zoals hiervoor vermeld, bijgedragen tot de uitbreiding van het netwerk van de verschillende secundaire ijkingslaboratoria, zowel in België als in het buitenland. Zo speelt de wettelijke metrologie ook een belangrijke rol in het concurrentievermogen van de ondernemingen. Tal van metrologische controles komen tussen in de commerciële relaties van de bedrijven op diverse niveaus van het economisch verkeer (bijvoorbeeld: de tankwagens, de scheepstanks of de laadstations). Op reglementair gebied vervolgt een ontwerp van KB betreffende de bescherming van de registratie, de verwerking en de transmissie van elektronische gegevens afkomstig van meetwerktuigen, zijn juridische weg met het oog op zijn goedkeuring.

Tussenkomend op het niveau van de fraudebeteugeling neemt het Centraal Laboratorium deel aan de bescherming van onze industriële sectoren die, omwille van de wereldwijde verspreiding, steeds meer geconfronteerd worden met een oneerlijke concurrentie afkomstig van derde landen. Op een meer directe manier heeft het, op het gebied van de steun aan de export, de nodige verificaties uitgevoerd voor de aflevering van 271 certificaten voor de export naar niet EU-landen, hoofdzakelijk in de biersector. De meeste expertises die uitgevoerd worden in het Laboratorium hebben echter betrekking op het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en dragen bij tot de controle van de naleving van de Europese reglementeringen. In deze context werden ongeveer 1.900 monsters genomen die, hetzij door E7, hetzij door de Diensten van de Douane, voor analyse werden voorgelegd. Deze analyses betroffen producten van zeer verschillende aard zoals blijkt uit onderstaand histogram. Ze hebben hoofdzakelijk betrekking op restitutie-mechanismen voor vlees, de producten op basis van granen, de suiker en de melkproducten, maar eveneens meer specifieke reglementeringen zoals deze in verband met de boter tegen verminderde prijs, met de boteropslag, met de naleving van de quota’s of met de hulp aan de minder bedeelden. In verband met deze analyses neemt het Centraal Laboratorium deel aan de vergaderingen van verschillende groepen deskundigen van de Europese Commissie zoals deze voor wijnen en sterkedranken of voor olijfolie. Bovendien is het de coördinator voor België van kwesties in verband met de olijventeelt. Het neemt ook deel aan het “Quid”-programma dat, onder bescherming van de EU, de analysemethodes van voedingsmiddelen test om de ingrediënten van de eindproducten kwantitatief te bepalen.

Op een ander gebied, om te beantwoorden aan strategische bekommernissen, neemt het Bestuur deel aan de activiteiten in verband met de regeling van de internationale handel van de strategische producten. Naast het formuleren van technische expertises werkt het mee aan de aanpassing aan de technologische vernieuwing en aan de evolutie van de internationale context van de reglementeringen met betrekking tot de controles van de export.

6 ECONOMISCHE BEKOMMERNISSEN IN EEN MILIEUCONTEXT 6.1 MILIEUREGLEMENTERING De uitgeoefende druk op de economische actoren door de talrijke reglementeringen met het oog op de bescherming van het leefmilieu brengt een grotere behoefte aan overleg en aan efficiënte en nauwgezette coördinatie met betrekking tot de industrie met zich mee. Het Bestuur speelt een centrale rol op het vlak van de coördinatie en de opvolging van de algemene ontwikkelingen van deze materie, zowel op Belgisch als op internationaal niveau (meer bepaald Europees); dit gebeurt door deel te nemen aan een groot aantal werkgroepen en organen in samenwerking met alle Belgische actoren en de bevoegde autoriteiten van de EU. Op Belgisch niveau moet de aandacht gevestigd worden op de deelname aan de tweewekelijkse plenaire vergaderingen van het Coördinatiecomité voor Internationaal Milieubeleid (CCIM) en aan meerdere specifieke werkgroepen, aan de voorbereidende vergaderingen van de bijeenkomsten van de EU-Milieuraad evenals aan deze van de subcommissie “Duurzame Ontwikkeling”

Monsterverdeling van door het Centraal Laboratorium geanalyseerde voedselprodukten

Zuivelprodukten

Suiker

Dranken

Vlees

Oliehoudendeprodukten

Samengestelde producten (ex bijlage 1)

Granen

Bron: MEZ, Bestuur Kwaliteit en Veiligheid

115


5.8 ONDERSTEUNING VAN DE EXPORT

van de Interministeriële Economische Commissie (IEC), die zorgt voor de coördinatie, op technisch vlak, van de Belgische standpunten inzake integratie van de milieubescherming en de duurzame ontwikkeling in diverse algemene beleidsdomeinen van de EU, in het bijzonder voor de aspecten verbonden aan de interne markt en aan het ondernemingsbeleid die behandeld worden binnen de Raad “Concurrentievermogen” van de EU. Een ander actieterrein wordt gevormd door diverse, horizontaal gestructureerde Europese discussieforums; in dit opzicht kende 2002 een stijging van het aantal vergaderingen van de werkgroep “Duurzame ontwikkeling - bedrijfsbeleid” die rechtstreeks verslag uitbrengt bij de Directeuren-generaal van de Ministeries van Industrie en Economische Zaken van de verschillende lidstaten die deelnemen aan de “Groep Bedrijfsbeleid” opgericht door de DG Bedrijven van de Europese Commissie.


116

Wat de Afvalbeurs betreft, werd de informatie van de KMO’s op het gebied van aanbod en vraag naar secundaire grondstoffen verdergezet via de uitgave van een informatieblad (6 publicaties per jaar), de organisatie van promotiecampagnes (persartikels, salons, mailings), en het rechtstreeks verstrekken van informaties aan de geïnteresseerden. Met het oog op een zo ruim mogelijke verspreiding van de informatie en het bereiken van een maximaal aantal operatoren op de markt werd het Informatieblad sinds eind 2002 op de website van het departement gezet. Op de site http://mineco.fgov.be/afvalbeurs kan iedereen gratis een dagelijks bijgewerkte informatie raadplegen. Enkel de geabonneerden hebben echter het toelatingsrecht om deel te nemen aan een vraag of aan een aanbod of om een advertentie te plaatsen.

6.2 DUURZAAM BEHEER VAN HET CONTINENTAAL PLAT VAN BELGIË Het duurzaam beheer van het continentaal plat wordt uitgevoerd op basis van de Wet van 13 juni 1969 inzake de exploratie en exploitatie van niet-levende rijkdommen van de territoriale zee en het continentaal plat van België en zijn uitvoeringsbesluiten, namelijk het KB van 7 oktober 1974 betreffende het verlenen van concessies voor de exploratie en exploitatie van de minerale en andere niet-levende rijkdommen van het continentaal plat en het KB van 16 mei 1977 houdende maatregelen tot bescherming van de scheepvaart, de zeevisserij, het milieu en andere essentiële belangen bij de exploratie en exploitatie van minerale en andere niet-levende rijkdommen van de zeebedding en de ondergrond in de territoriale zee en op het continentaal plat. Deze wetgeving moet gevolgd worden met respect voor de richtlijnen van het Federaal Plan inzake Duurzame Ontwikkeling (FPDO) 2000-2004, goedgekeurd door de Ministerraad van 20 juli 2000. Als gevolg van de wijziging van deze Wet door de Wet van 20 januari 1999 ter bescherming van het mariene milieu in de zeegebieden onder de rechtsbevoegdheid van België, meer bepaald in het artikel 3, § 5, werd er, door het KB van 12 augustus 2000, een raadgevende commissie ingesteld belast met de coör-

dinatie tussen de Administraties die betrokken zijn bij het beheer van de exploratie en de exploitatie van het continentaal plat en van de territoriale zee. Deze raadgevende commissie zetelde, na de aanstelling van haar leden, voor het eerst op 15 maart 2002. Ten slotte werden, bij het MB van 4 juni 2002, de ambtenaren aangeduid die belast worden met het toezicht op de toepassing van de Wet van 20 januari 1999 ter bescherming van het mariene leefmilieu in de zeegebieden onder rechtsbevoegdheid van België en de Wet van 22 april 1999 betreffende de exclusieve economische zone van België in de Noordzee en de KB betreffende de exploratie- en exploitatievoorwaarden verbonden aan de concessiebesluiten voor de exploratie en de exploitatie van zand en grind van het continentaal plat van België. Als gevolg van dit Besluit en in overeenstemming met punt 343 van het FPDO 2002-2004 werden 3 verkenningsacties uitgevoerd in samenwerking met de scheepvaartpolitie. In het kader van de opvolging van de effecten van de zandwinningen op het leefmilieu, werden de studies uitgevoerd onder contract met de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de Université de Mons-Hainaut en de Universiteit van Gent verdergezet. Hun resultaten worden verwacht tegen het eerste trimester 2003. Deze studies hebben aanleiding gegeven tot de deelname van E6 aan 6 campagnes op zee, telkens van 4 tot 5 dagen, aan boord van het oceanografische schip Belgica. Een zevende campagne werd geannuleerd wegens technische problemen aan boord. De sonar multibeam-uitrusting, die in 1999 aan boord van de Belgica werd geïnstalleerd, werd tijdens deze campagnes gebruikt voor de kartering van de Thorntonbank, van een specifieke sector van de Kwintebank, van een verwijzingssite van de Middelkerkebank gelegen buiten de exploitatiezones, evenals van het wrak van de Birkenfels. Tevens werden metingen uitgevoerd om te achterhalen in welke mate de akoestische gegevens bruikbaar kunnen zijn bij de identificatie van de samenstelling van de zeebodem. De verwerking van deze gegevens heeft dit jaar geleid tot de productie van het kaartblad Kwintebank en het opstellen van het rapport “Synthèse des données acquises de novembre 1999 à avril 2001 quant à l’incidence des extractions sur le Kwintebank”. Ter ondersteuning van een dossier, werd dit rapport voorgelegd aan de Raadgevende Commissie. Het stageverslag van een ambtenaar met als titel “Utilisation du sonar multifaisceaux pour la classification acoustique des sédiments et son application à la cartographie de la zone de concession 2 de la mer territoriale et du plateau continental belge”, heeft hiertoe ook bijgedragen. In het kader van de duurzame ontwikkeling van de Noordzee, neemt het Bestuur deel als eindgebruiker aan het PODO-II MAREBASSE-project, gefinancierd door de Federale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden (DWTC). Tevens is het Bestuur, met het oog op een gegevensuitwisseling, actief in de werkgroep database, welke bestaat uit instellingen en diensten betrokken bij dieptemetingen en bodemonderzoeken.

Op het vlak van de verspreiding van informatie en kennis actualiseerde het Bestuur de exploitatiestatistieken en de concessiegegevens met betrekking tot de zandexploitatie in België, op de website “Marine Sand and Gravel Information Service” (http://www.sandandgravel.com).

- de aanwezigheid van vocht in delen van het werk of op zijn binnenoppervlakken. De producten moeten prestaties bieden zodanig dat de werken kunnen voldoen aan deze vereiste. Dit domein valt voortaan onder de bevoegdheid van E6.

7 DE ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING EN DE ECONOMISCHE INFORMATIE 7.1 ENIG LOKET “PRODUCTNORMEN”

Naast de deelname aan verschillende Belgische groepen en commissies actief in de verschillende aspecten van deze materie heeft het Bestuur eveneens: - op 25 april te Brest deelgenomen aan de negende conferentie van de “European Marine Sand And Gravel Group” (EMSAGG) die informaties verspreidt met betrekking tot de ontginning van zand en grind op zee aan de betrokken Administraties, bedrijven en onderzoeksinstellingen; - op 2 oktober een “workshop” georganiseerd met betrekking tot het gebruik van de sonar multibeam en de verwerking van de bekomen gegevens; - op 10 oktober een uiteenzetting gegeven over de ontginning van zand en grind in de Belgische zeegebieden op het “Congrès de l’Industrie Minérale” te Luik; - op 22 oktober deelgenomen aan de tiende EMSAGG-vergadering, waar de laatste voorbereidingen voor de EMSAGGconferentie van 20 en 21 februari 2003 werden besproken en het EMSAGG-bulletin 6 werd voorbereid, gewijd aan de ontginningsstatistieken van België; - op 7 november de studiedag “Ontginning van marien zand en grind in het kader van de duurzame ontwikkeling” georganiseerd in het Congrespaleis te Brussel.

Het jaar 2002 werd benut voor het inbrengen van een groot aantal reglementaire teksten in het reglementair gegevensbestand dat hiertoe speciaal ontwikkeld werd. Dit gegevensbestand bevat maatregelen gericht op de bescherming zowel van het leefmilieu als van de volksgezondheid of ook van de consument en/of de werknemer. Dit initiatief maakt het mogelijk de industrie te begeleiden en in te lichten betreffende de reglementaire bepalingen die moeten worden nageleefd bij het op de markt brengen van stoffen, preparaten en producten, met uitzondering van de maatregelen die van toepassing zijn op welomschreven sectoren zoals de levensmiddelen, de farmaceutische producten, de nucleaire en de radioactieve stoffen, de wapens en munitiën voor militair gebruik.

6.3 KWALITEIT VAN DE BOUW De Europese mandaten voor het opmaken van geharmoniseerde normen of van richtlijnen voor Europese technische goedkeuringen verplichten de naleving van de fundamentele vereiste “hygiëne, gezondheid en milieu”.

Zoals reeds eerder vermeld, benadrukt het Ontwerpbesluit in verband met de fusie van de 3 accreditatiesystemen in een enkel (Belac), de wil om een betere transparantie en doeltreffendheid aan te brengen in de beheersstructuren. Het werd goedgekeurd door de Ministerraad in september 2002 om voorgelegd te worden aan de Raad van State.

Volgens deze vereiste moet een werk zodanig worden ontworpen en gebouwd zodat het geen bedreiging vormt voor de hygiëne en de gezondheid van zijn bewoners of de omwonenden met name door: - een ontwikkeling van giftige gassen; - de aanwezigheid in de lucht van gevaarlijke deeltjes of gassen; - gevaarlijke stralingen; - de vervuiling of de verontreiniging van het water of de bodem; - de gebrekkige afvoer van afvalwater, rook of vaste of vloeibare afval;

De Europese Richtlijn die de juridische omkadering vastlegt voor de elektronische handtekening introduceert een nieuwe beperking in de communicatie, in de transacties tussen bedrijven, overheden en burgers. De juridische gelijkwaardigheid met de geschreven handtekening is inderdaad onderworpen aan een geheel van dwingende technische voorwaarden. E6 heeft meegewerkt aan de ontwikkeling van het nodige reglementair kader door het opstellen van een ontwerp van KB betreffende de controle en de accreditatie van certificatiedienstverleners evenals door de invoering van een referentiesysteem voor de controles en de aanwijzing van experten ter zake.

De geleverde dienstverlening, die zich hoofdzakelijk richt tot de handelsondernemingen en de KMO, gaat uit van een individuele persoonlijke benadering, waardoor enkel de relevante informatie aan de klant wordt meegedeeld. Het systeem zal evenwel pas volledig operationeel worden in 2003 na afloop van een intensieve informatiecampagne.

7.2 ACCREDITATIE

117


Wat de exploitatie zelf betreft, bedroeg het volume zand en grind ontgonnen door de concessiehouders 1.913.632 m3 waarvan bijna 90 % gehaald uit de Kwintebank, in zone 2. Het overige volume werd in bijna gelijke mate ontgonnen op de Thorntonbank, in zone 1, op de Buiten Ratel en op de Oostdijck, beiden in zone 2. We noteren daarenboven dat vijf concessiebesluiten (twee nieuwe concessies en drie uitbreidingen van een bestaande concessie) voor de winning van zand en grind toegekend werden. Adviezen werden uitgebracht voor drie dossiers in verband met de installatie van offshore-windmolens.

Gelet op de complexiteit van de materie werd er ook aandacht besteed aan de informatie naar derden toe via verschillende kanalen: deelname aan conferenties, samenwerking met de geschreven pers, opstelling van een folder gewijd aan de informatiemaatschappij ten behoeve van het grote publiek en inlassing op de website van het Departement van een daaraan gewijde rubriek (http://mineco.fgov.be/homepull_nl.htm).

7.3 VEILIGHEIDSCAMPAGNE Het Bestuur heeft deelgenomen aan een televisiereportage omtrent de veiligheid van speelpleinen en heeft een voorstel uitgewerkt met als doel de website van het Departement (http:/ /mineco.fgov.be) zodanig aan te passen dat het voor de producenten en de consumenten mogelijk wordt de nodige informatie over de reglementeringen gemakkelijk te vinden. Bovendien werd in 2002 ook de belangrijke informatieen preventiecampagne in verband met feestvuurwerk, die in 2000 gestart werd, voortgezet, zowel naar de particulieren als naar de beroepsmensen uit de sector toe. Meerdere informatiecampagnes werden ook gevoerd via de “huis aan huis”-bladen in het land wat betreft de verplaatsbare voetbaldoelen, de benji (elastiekspringen) en de extreme sporten, de verhuring van producten.


118

8 INTERNATIONALE SAMENWERKING 8.1 BENCHMARKING BIJ ANDERE ACCREDITATIEORGANISMEN Met het oog op de verbetering van de werking van het Belgische accreditatiesysteem en om de deelname aan de internationale samenwerking op dit gebied te versterken, werden de volgende initiatieven ontwikkeld: - deelname aan de internationale audit van het accreditatiesysteem van Nederland en Oostenrijk; - actieve deelname aan de ontwikkeling van de internationale evaluatieprocedure voor accreditatiesystemen. Deze internationale activiteit heeft toegelaten om de buitenlandse partners te overtuigen van de waarde van het Belgische accreditatiesysteem, indien dit nog nodig blijkt, en om hun vertrouwen in het systeem te vergroten. Ten slotte onderging het Belgische accreditatiesysteem eind november 2002, in het kader van de procedures van de wederzijdse multilaterale erkenning, een internationale audit, waarbij de drie aspecten “testlaboratoria, keuringsinstellingen en certificatie-instellingen” in de schijnwerpers geplaatst werden. Het audit-verslag wordt verwacht voor begin 2003.

8.2 ACCREDITATIE EN INTERNATIONALE ECONOMISCHE AKKOORDEN E6 vertegenwoordigt België in de instanties belast met het sluiten van akkoorden voor wederzijdse erkenning tussen Europa en derde landen. Deze akkoorden zijn bedoeld om de markttoegang voor sommige producten te vergemakkelijken. In het kader van de procedure voor de vereenvoudiging van de markttoegang is hier een bijzondere rol weggelegd voor de geaccrediteerde instellingen die gespecialiseerd zijn in de reglementeringen en de specificaties van de importerende landen.

8.3 KWALITEIT VAN DE BOUW Op dit gebied zet E6 een zeer nauwe samenwerking voort op internationaal vlak; zo: - werden in het kader van de BENELUX protocollen uitgewerkt voor een groot aantal productenfamilies, zodat het voor deze erkenning mogelijk wordt vlot en tegen geringe kostprijs tussen te komen; - wordt in het kader van de samenwerking tussen de drie BENELUX-landen en Duitsland sinds 1986 een wederzijdse erkenning georganiseerd. Voor een groot aantal productenfamilies werden de Belgische certificatie-instellingen erkend met het oog op het afleveren van de Duitse Ü-markering voor belangrijke sectoren; - werden akkoorden afgesloten tussen Frankrijk en België voor allerlei sectoren. In een bredere context neemt het tevens deel aan de samenwerking die optreedt binnen: - het UEAtc die de goedkeuringsinstituten van 18 landen verenigt (zie site http://www.ueatc.com voor meer info); - het “European Organization for Technical Aprouvment” (EOTA) samengesteld uit de landen van de EU en “European Free Trade Agreement” (EFTA) (zie site http://www.eota.be voor meer info). Dankzij deze samenwerking kan hulp geboden worden aan de Belgische industriëlen uit de bouwsector die hun producten wensen te exporteren.

8.4 INTERNATIONALE NOTIFICATIEPROCEDURES Ten slotte bestaat er voor de Staten een verplichting om de Europese Commissie voorafgaandelijk in te lichten over de nieuwe wettelijke bepalingen die gepland zijn in de domeinen die betrekking hebben op de Richtlijn 98/34/EG en om in over-

De Richtlijn 98/48/EG heeft het toepassingsgebied van de Richtlijn 98/34/EG uitgebreid tot de voorschriften betreffende de diensten van de informatiemaatschappij, hetgeen een voorafgaande controle mogelijk heeft gemaakt van de in dit domein betekende ontwerpen, in het bijzonder met betrekking tot de elektronische handtekening, de bescherming van minderjarigen in de communicaties en de domeinnamen.

Het nut van deze Richtlijnen houdt verband met het feit dat, in het kader van de interne markt, er nog obstakels zijn met de vestigingsvrijheid en met het vrije verkeer van goederen en diensten. Met het oog op een meer coherente en globale aanpak, en om de toename van de tussenkomende partijen te beperken, werd het aanzienlijke werk, tot nu toe uitgevoerd door CIBELNOR, overgenomen door E6. Het contactpunt is voortaan de centrale eenheid BELNOTIF ([email protected]). Er wordt uitsluitend via de elektronische weg gecommuniceerd en een tekst in verband met de procedures voor het wegwerken van de hindernissen aan het economisch verkeer is beschikbaar op de website van het Departement; een geheel van links met de websites opgezet door de Commissie werd voorzien.

119


eenstemming te worden gebracht met de voorschriften die ze bevat (in het bijzonder op het vlak van de termijnen), op gevaar af dat de aangenomen tekst niet inroepbaar kan worden aangevoerd tegen derden. Dit wordt geregeld door een strikte notificatieprocedure.


120

E7

Bestuur Economische Inspectie Voornamelijk gedurende de eerste maanden van het jaar was het Bestuur Economische Inspectie nog fel in de weer ingevolge de invoering van de chartale euro. In de periode van de dubbele geldomloop (januari-februari) werden op eigen initiatief niet minder dan 23.000 controles uitgevoerd. Er werd geantwoord op talrijke vragen om informatie en meer dan 500 klachten werden onderzocht en afgehandeld. Tot eind april werd de prijsevolutie opgevolgd in een tiental gevoelige sectoren. Aan het einde van deze onderzoeken kon worden vastgesteld dat er een beperkt effect was van de invoering van de euro op het prijzenniveau. De lokale euro-observatoria konden na 3 jaar werking hun eindrapport opstellen in juni. Hun observatiewerk en de ondersteuning van regionale en lokale initiatieven op het vlak van de informatie naar de bevolking toe, is van bijzonder belang gebleken.

Daarnaast is 2002 ongetwijfeld een fel bewogen jaar geworden voor het Bestuur Economische Inspectie met niet minder dan 25 algemene onderzoeken.

E7

Als voornaamste onderzoeken wens ik te citeren: ❍ de prijsaanduiding in de toeristische sector (mei-juni) - 8.000 ondernemingen; ❍ de afsluiting van het onderzoek kredietsplitsing in de sector van het consumentenkrediet; ❍ de controles bij alle erkende kredietgevers (229) naar de toepassing van de wet Santkin; ❍ de controles op de publiciteit in de financiële sector; ❍ het onderzoek naar de vermelding van de CO2-uitstoot en het benzineverbruik bij de verkoop van nieuwe auto’s; ❍ het informatieve onderzoek naar de prijsaanduiding per meeteenheid ingevolge de in het vooruitzicht gestelde evaluatie van de werking van de Europese Unie-Richtlijn ter zake; ❍ de onderzoeken ter attentie van de reisbureaus die niet over een garantieverzekering beschikken (tegen niet minder dan 31 bureaus werd op verzoek van het bestuur door de Minister van Economie een vordering tot staking ingesteld); ❍ het fenomeen van de kunstmatige schaarste (onvoldoende voorraad bij promotieverkoop werd verder opgevolgd en resulteerde in een vordering tot staking tegen een groot distributiebedrijf); ❍ de veiligheid in de zonnecentra (ingevolge de nieuwe wetgeving); ❍ de etikettering “leder” in de schoensector (eerste fase). Voor het eerst in zijn geschiedenis werd het Bestuur ook belast met de controle op de naleving van een in de schoot van de Raad voor het Verbruik afgesloten vrijwillige code houdende de publiciteit voor de kinderfeesten. Dat meer en meer beroep wordt gedaan op Bestuur Economische Inspectie (E7)moge verder blijken uit het feit dat voor 2002 en reeds vastgelegd voor 2003, niet minder dan 10 nieuwe wetgevende of reglementaire initiatieven het Bestuur hebben aangeduid als controle-instantie. Ook op het vlak van de verdere modernisering en vernieuwing was het ver van windstil. In februari voerde het Bestuur een charter in dat de relaties regelt met de gebruikers (consumenten en handelaren). Op verzoek van de heer Secretaris-Generaal werd in april een protocol afgesloten met het Bestuur Handelsbeleid over de medewerking van het Bestuur Economische Inspectie aan de onderzoeken op de toepassing van de Wet op de economische mededinging.

Eind mei werd op verzoek van de Minister van Economie een bijzondere cel “Consumentenbedrog” bij het Bestuur opgericht. In juli konden de ploegen “Toezicht op internet” hun intrek nemen in een speciaal ingericht internetlab en in september werd het Bestuur lid van “e-consumer.gov”, een wereldwijd netwerk inzake consumentenbescherming op het gebied van de elektronische handel. Om volledig te zijn wens ik alsnog te vermelden dat heel wat tijd werd gestopt in de finalisering van de functioneringsaudit van het Rekenhof (tegensprekelijk debat en uitvoering van de eerste aanbevelingen) terwijl tevens in het licht van de Copernicushervorming een aantal voorbereidende werkzaamheden werden opgestart (onder andere inzake bemiddeling, structuur) en de nodige feedback diende te worden verstrekt ter attentie van de reeds doorgevoerde wijzigingen in het personeelsstatuut.

Marc VAN HENDE Directeur-generaal

E7

Inhoudstafel

1


127

2


128

3

ONDERZOEKSRESULTAEN OP HET VLAK VAN DE WETGEVINGEN INZAKE CONSUMENTENBESCHERMING

129

4

VERPLICHTINGEN VAN DE ONDERNEMINGEN

134

5

SPECIFIEKE ONDERZOEKEN EN NIEUWE INITIATIEVEN

135

6

SPECIFIEKE SECTOREN

142

7

EUROPESE VERORDENINGEN

143

8

WAARSCHUWINGSPROCEDURE

147

9

ADMINISTRATIEVE MINNELIJKE SCHIKKINGEN

148

10

INTERNATIONALE SAMENWERKING

148

Bestuur Economische Inspectie

126

De opdrachten van het Bestuur Economische Inspectie (E7) zijn terug te vinden in verschillende wetten, besluiten en Europese Unie (EU)-Verordeningen die het economisch leven reglementeren en waarin E7 werd aangeduid als officiële controle-instantie. E7 kan zowel informatief, preventief als repressief optreden: - om consumenten te beschermen en hun fundamentele rechten te vrijwaren; - om toe te zien op de onderlinge relaties tussen de handelaars; - om de EU-regelgeving te doen naleven. Behalve over drie centrale Secties met specifieke opdrachten beschikt E7 over zeven Regionale Directies. Deze Directies behandelen alle materies waarvoor E7 bevoegd is. Zij krijgen de dossiers toegewezen waarvan de delicten zich op hun grondgebied afspelen. Zij vervullen ook veel taken die door het Centraal Bestuur worden gecoördineerd. Binnen het ambtsgebied van de directie, krijgt iedere controleur een eigen gebiedsomschrijving onder zijn hoede. Ter plaatse moet hij alle wetgevingen kunnen toepassen. Om deze opdracht te vervullen, oefent E7 de volgende activiteiten uit: - overtreders opsporen; - economische overtredingen beteugelen; - bewijsstukken verzamelen; - expertises uitvoeren; - enquêtes uitvoeren; - adviezen verlenen; - documentatie verzamelen; - informatie verstrekken; - informatie uitwisselen. Naast controles op eigen initiatief gebeurt het beteugelen en opsporen naar aanleiding van een klacht of een verzoek van het parket of van een ander Bestuur van het Departement, van een verzoek van de Minister van Economie, van de Europese Commissie of een andere officiële instantie. Bij de opsporing kunnen de controleurs en inspecteurs, onder toezicht van de Procureurs-generaal, over het algemeen (naargelang de Wet): - rechtsgeldige onderzoeken instellen en getuigen verhoren; - proces-verbaal opmaken met bewijskracht (geldig tot bewijs van het tegendeel); - elk soort van transport controleren; - monsters nemen, waarvoor een proces-verbaal van monsterneming wordt opgemaakt; - goederen en documenten in beslag nemen; - zegels leggen; - assistentie vorderen van rijkswacht en politie; - huiszoekingen verrichten; - als getuige voor de rechtbank verschijnen. Er bestaan verschillende rechtsmiddelen om de naleving van de wetsbepalingen af te dwingen: - een vordering tot staking: bij de rechtbank ingeleid op verzoek van de heer Minister van Economie om te verkrij-

gen dat de rechter de beëindiging van de wetsovertreding beveelt; - administratieve sancties, in het bijzonder de schrapping van de erkenning als kredietgever of van de inschrijving als kredietbemiddelaar in het kader van de Wet op het consumentenkrediet; - strafrechtelijke sancties uitgesproken door correctionele rechtbanken, op basis van het Pro-Justitia opgemaakt door E7; - formele waarschuwingsprocedures toegepast alvorens een Pro-Justitia op te stellen om de overtreder erop te wijzen welke overtreding hij begaat en over welke periode hij beschikt om zich conform de wetgeving te gedragen; - administratieve minnelijke schikkingen: vooraleer het ProJustitia effectief door de sturen naar de rechtbank, kan E7 voor een aantal reglementeringen (bijvoorbeeld op het vlak van handelspraktijken, consumentenkrediet, huwelijksbureaus, reiscontracten) een administratieve minnelijke schikking voorstellen. Voor een aantal Wetten zijn naast E7 ook nog andere controleinstanties aangeduid. Daardoor werkt E7 ook geregeld samen met bijvoorbeeld de officieren van gerechtelijke politie (algemene bevoegdheid), de sociale inspectie (wetgeving op het sluikwerk), de eetwareninspectie (inzake voedingsmiddelen) of met de douane (in-, uit- en doorvoer). Samenwerking vindt ook plaats in de verschillende overlegstructuren, waar E7 controle-ervaring inbrengt. In het kader van de fraudebestrijding werd een Interdepartementale Commissie voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding (ICCF) opgericht. E7 neemt er het voorzitterschap waar. Voor het opstellen van nieuwe Wetten en Besluiten wordt onder andere ook samengewerkt met het Bestuur Handelsbeleid (E3) en worden de commissievergaderingen van de Raad voor het Verbruik gevolgd. Ook vanuit het buitenland belagen oneerlijke handelspraktijken de consument. Binnen de Europese grenzen worden de krachten gebundeld: - E7 voert een bilaterale samenwerking met Frankrijk en GrootBrittannië, teneinde een snelle afhandeling van grensoverschrijdende klachten te bevorderen; - E7 neemt deel aan het International Marketing Supervision Network (IMSN), een informeel overlegorgaan bestaande uit organisaties die actief zijn op het vlak van de consumentenbescherming. In principe zijn alle landen die deel uitmaken van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) hierin vertegenwoordigd. E7 voert een actief informatiebeleid naar de consument en de handelaars toe om overtredingen te voorkomen. Documentatie verzamelen en kwalitatieve informatie verstrekken zijn hierbij zeer belangrijk. Daarom: - zorgt E7 voor de permanente opleiding van de ambtenaren; - stelt E7 de teksten van de Wetten en Besluiten, nodig voor het opmaken van een Pro-Justitia of een proces-verbaal van waarschuwing ter beschikking van zijn controleagenten; evenals de interpretatieve beslissingen en de standpunten die E7, de Rechtskundige Dienst van het Ministerie of de rechtbanken innemen; - pleegt E7 regelmatig overleg met beroepsfederaties en consumentenorganisaties; - behandelt het de individuele vragen om informatie; - en voert het informatiecampagnes.

127



Tabel 1 - Totaal aantal onderzoeken Onderzoeken

Pro-Justitia’s

Processen-Verbaal vanWaarschuwing

45683 271 96 789 3568 12 846

2043 56 35 68 48 5 53

3969 49 1 139 429 0 0

1838 427 373 470 308 361

272 168 143 200 60 162

75 0 29 0 0 0

SPECIFIEKE SECTOREN Petroleum Industriële compensaties Euro EG-onderzoeken

759 420 30064 3551

131 0 57 2

477 0 765 0

TOTAAL

89836

3503

5933

CONSUMENTENBESCHERMING Wet op de handelspraktijken Reiscontracten Huwelijksbureaus Consumentenkrediet Consumentenveiligheid Timesharing Opgelegde prijzen en prijzen onder toezicht VERPLICHTING VAN DE ONDERNEMING Beroepsuitoefeningsvoorwaarden Wekelijkse rustdag Avondsluiting Ambulante handel Handelsvestigingen Sluikwerk


128

Bron: MEZ, Bestuur Economische Inspectie

2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN Het jaar 2002 stond allereerst nog gedeeltelijk in het teken van de euro, zoals de euro-enquêtes ingevolge individuele klachten van consumenten en de opvolging van de prijsevolutie. Het toezicht op de naleving van de Wet van 14 juli 1991 betreffende de Handelspraktijken en de Voorlichting en Bescherming van de Consument (WHPC) en dan in de eerste plaats de regels betreffende de prijsaanduiding (inzonderheid de correcte conversie naar de euro) blijft een topprioriteit. Behalve een correcte prijstekening in de kleinhandelszaken en de toeristische sectoren, werd er in 2002 ook veel aandacht besteed aan de correcte prijsaanduiding in de grootwarenhuizen. Ook het probleem van de misleidende reclame werd aangepakt. Zoals elk jaar werd ook de sper- en soldenperiode opgevolgd, evenals de realiteit van de aangekondigde prijsverminderingen. Het verschuiven van de aanvang van de soldenperiode naar eind januari verdiende ook bijzondere aandacht. Tijdens de eindejaarsperiode werd er speciale aandacht besteed aan de controles “feestvuurwerk” wat resulteerde in een aantal inbeslagnames. Talrijke controles werden ook verricht in de sector van de reiscontracten teneinde de consumenten ervan te verzekeren dat de reisorganisatoren - en bemiddelaars over een valabele garantieverzekering bezitten.

Op het gebied van de Wet op het consumentenkrediet waren er, naast de permanente aandachtspunten, zoals bijvoorbeeld het jaarlijks kostenpercentage, vier grote aandachtspunten, namelijk: - de naleving van de zogenaamde Wet Santkin; - de verderzetting van het algemeen onderzoek kredietsplitsing en de verzwijging van krediet; - het opsporen van verboden schuldbemiddeling; - opvolging van de misbruiken inzake schuldsaldoverzekering. De “Task-force e-commerce” is een speciaal team van 15 controleambtenaren die binnen E7 opgeleid werden voor de specifieke controle op de naleving van de economische reglementering in het kader van de elektronische handel (Toezicht op internet). De naleving van de reglementeringen werd systematisch gecontroleerd tijdens onderzoeken aangaande: - de aanwezigheid van voldoende voorraad onder andere bij aankondiging van prijsverminderingen; - verkoop met verlies - invoering van de euro (inzonderheid dubbele prijsaanduiding); - nachtwinkels; - sluikwerk; - feestvuurwerk; - reiscontracten; - splitsing van kredieten in de sector van het consumentenkrediet; - kwaliteit van de brandstoffen;

Ook de controles op de steun uitgekeerd in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) waren prioritair en bleven inspanningen vergen. Er werden controles verricht bij de ondernemingen inzake de diverse van toepassing zijnde EU-Verordeningen. Er werd nagegaan of de firma’s recht hebben op de gevraagde financiële steun of interventie, of de goederen de vereiste bestemming hebben gekregen, of bepaalde quota’s werden gerespecteerd, ter voorkoming van de economische fraude. De controles van de sector “wijn en gedistilleerde dranken” betreffen hoofdzakelijk de ordening van de desbetreffende markt. De auditcel van E7 opgericht in 1999 onderzocht tot slot de controles op de uitvoering van verschillende EU-Verordeningen.

Deze opname van de verkoopprijzen gebeurde telkens voor 15 producten, die als doelgroep werden uitverkozen in gemiddeld 2.700 winkels uit 10 sectoren (slagerijen, bakkerijen, cafés, elektrozaken, grootwarenhuizen, hotels, nachtwinkels, andere kleinhandelaars, restaurants en superettes). De laatste enquête van april 2002 wees op een tamelijk hoge prijsstijging in vier sectoren: namelijk cafés (4,55 %), bakkerijen (3,14 %), hotels (3,06 %) en restaurants (2,62 %) (in vergelijking met de situatie april 2001). Dankzij de enquête kon worden vastgesteld dat de stijging in deze sectoren niet alleen te wijten was aan de invoering van de euro, maar grotendeels veroorzaakt werd door een verhoging van de prijzen hogerop in de bedrijfstak (kosten van de grondstoffen en de prijzen bij de toeleveringsbedrijven). Dit is in het bijzonder waar voor de sector cafés. Verder ziet men dat voor de andere sectoren de globale prijsstijging lager ligt dan 2 %; in twee sectoren werden zelfs significante prijsdalingen vastgesteld namelijk in de sectoren elektrozaken (1,68 %) en grootwarenhuizen (0,40 %).

3 ONDERZOEKSRESULTATEN OP HET VLAK VAN DE WETGEVINGEN INZAKE CONSUMENTENBESCHERMING

Dat het euro-effect een wezenlijk aandeel in de inflatie zou hebben, werd niet formeel bewezen.

3.1 EURO

Controles op het terrein

3.1.1 INLEIDING Tijdens het eerste kwartaal van 2002 besteedde E7 zeer veel aandacht aan de opvolging van de invoering van de chartale euro in België. Een aantal doelstellingen dienden bereikt te worden: - een zo goed mogelijke verdere voorlichting van handelaars en consumenten, waaronder de zwaksten; - de markt bewaken door een voortdurend optreden op het terrein en het organiseren van enquêtes inzake de evolutie van de prijzen; - het snel afhandelen van klachten.

3.1.2 VOORLICHTING VAN DE HANDELAARS EN CONSUMENTEN Het verstrekken van informatie behoorde in de eerste maanden van 2002 tot een belangrijke taak binnen E7. In eerste instantie gebeurde dit via het in november 2001 opgerichte “call center”. Het centrum had permanent acht operatoren in dienst om op alle vragen te antwoorden. Ook gebeurde de informatieverstrekking via de “Euro Task Force” op de Centrale Diensten en via elke Regionale Directie, tijdens de wachtdienst of tijdens de controles ter plaatse.

Uit het eindresultaat van de gevoerde enquêtes van E7 tijdens 2001 en 2002 blijkt dat er geen verontrustende prijsstijging in het algemeen is.

Vanaf 2 januari 2002 heeft E7 zijn controles inzake de euro opgevoerd. Ze heeft een maximaal aantal manschappen op het terrein gezet om zoveel mogelijk verkooppunten van goederen en diensten te controleren. Tussen 2 januari en 28 februari 2002 werden zowat 23.000 controles en interventies uitgevoerd. Tijdens die controles werden 869 inbreuken vastgesteld. De inbreuken hadden hoofdzakelijk betrekking op een ontbrekende prijsaanduiding in euro (47 %), het niet respecteren van de omrekenings- en afrondingsregels (35 %), het weigeren van betalingen met Belgische frank tijdens de overgangsperiode (12 %) en het niet aanvaarden van grote euro-coupures (3 %). Weliswaar werd er gekozen voor een strategie van voorlichting en preventie, toch dienden in het totaal tot eind februari 2002 meer dan 700 processen-verbaal van waarschuwing te worden uitgeschreven. De ondernemingen stelden zich overwegend onmiddellijk in regel na deze waarschuwing. Een vijftigtal strafrechtelijke geschilprocedures hebben aanleiding gegeven tot een procedure van minnelijke schikking.

3.1.4 KLACHTENBEHANDELING Hoewel de overgang naar de euro een succes was, werden er toch nog bepaalde klachten ontvangen die met prioriteit werden behandeld.

3.1.3 MARKTBEWAKING Enquêtes prijsevolutie In de maanden januari, februari en april 2002 werd er door E7 telkens een enquête georganiseerd inzake de evolutie van de prijzen.

Veel klachten werden ingediend via het “call center” of via de wachtdiensten bij de Regionale of Centrale Diensten. Meestal werden ze doorgestuurd naar de “Euro Task Force” voor juridisch onderzoek.

129


- wekelijkse rustdag; - reglementering op de beroepsuitoefeningsvoorwaarden; - verplichte etikettering van schoeisel en inzake energieverbruik en CO2-uitstoot nieuwe wagens.

Tabel 2 - Verdeling naar de aard Aantal dossiers

%

Prijsverhoging in BEF met het oog op een transparante prijs in euro Weigeren van betalingen in BEF, weigeren van grote coupures BEF of euro Niet naleven van de omrekenings- en afrondingsregels Geen prijsaanduiding in euro Andere (aanrekenen kosten of commissies, weigering tot omwisseling, geen teruggave in euro

227 123 107 60 73

38% 21% 18% 10% 13%

Totaal

590

100%



130

Tussen 1 januari en 30 juni 2002 werden door de “Euro Task Force” 735 dossiers opgetekend, waaronder 590 schriftelijke klachten en 145 vragen voor advies.

Iedere klacht heeft aanleiding gegeven tot een onderzoek of tot een optreden van overwegend informatieve en preventieve aard.

De meeste klachten in 2002 hadden betrekking op prijsverhogingen met het oog op een transparante prijs in euro, het niet vermelden van de prijs in euro op het product of voor de dienst, het niet naleven van de omrekenings- en afrondingsregels in het kader van de dubbele prijsaanduiding, het weigeren van het aanvaarden van Belgische frank-muntstukken aan de kassa, het weigeren van betalingen in Belgische frank, het niet meer aanvaarden van grotere coupures Belgische frank of euro, het aanrekenen van diverse kosten of commissies, geen weergave in euro bij een betaling in Belgische frank, het weigeren aan niet-klanten door banken om Belgische frank om te wisselen voor euro.

3.2 WET VAN 14 JULI 1991 OP DE HANDELSPRAKTIJKEN EN VOORLICHTING EN BESCHERMING VAN DE CONSUMENT

Hieruit blijkt dat de klachten afkomstig zijn uit diverse sectoren, maar vooral uit de horeca (hotels, restaurants, cafés) (17 %), gevolgd door de openbare diensten (14 %), de grootwarenhuizen (10 %) en de financiële diensten (10 %).

Tabel 3 - Verdeling van de klachten Aantal dossiers

%

Horeca Openbare diensten Grootwarenhuizen Financiële diensten Kleinhandel Vrijetijdssector Bakkerijen Uitgeverijen/boekhandels Privé diensten Medisch en paramedisch Energie Overige

101 84 60 57 56 30 29 28 28 21 17 79

17% 14% 10% 10% 9% 5% 5% 5% 5% 4% 3% 13%

Totaal

590

100%


Binnen het kader van deze voor E7 belangrijkste wetgeving werden 45.683 onderzoeken uitgevoerd, hetgeen aanleiding gaf tot 2.043 Pro-Justitia’s en 3.969 officiële processen-verbaal van waarschuwing. Specifieke onderzoeken werden uitgevoerd inzake de prijsaanduiding in de toeristische sectoren, evenals aangaande de overeenstemming tussen de aangeduide en de aan de kassa gevraagde (gescande) prijs. Ook werd nogmaals bijzondere aandacht besteed aan de problematiek van de zogenaamde “kunstmatige schaarste”, dat wil zeggen de reclame voor producten die in de praktijk niet in voldoende aantal voorradig blijken te zijn. Vermeldenswaard zijn ook de onderzoeken uitgevoerd naar de correcte etikettering van schoeisel, de (misleidende) publiciteit in de financiële sector en de verplichting tot vermelding van het volume CO2-uitstoot en benzineverbruik bij verkoop van nieuwe wagens. Ook de sector van de postorderverkoop werd getoetst aan de naleving van de Wet en in twee flagrante gevallen werd een vordering tot staking ingesteld bij de rechtbank van koophandel. Zoals traditioneel het geval werd veel aandacht besteed aan de controles op het verbod om tijdens de sperperiode prijsverlagingen aan te kondigen in de sectoren kleding, lederartikelen, fijne lederwaren en schoenen, terwijl eenzelfde aandacht eveneens ging naar de controle op de realiteit van de tijdens de soldenperiodes aangekondigde prijsverlagingen.

Tabel 4 - Controles en overtredingen betreffende de wet op handelspraktijken Aantal controles

Aantal ProJustitia’s

Aantal waarschuwingen

Aanduiding prijzen en hoeveelheden (art. 2, 3, 4 & 11) Reclame (art. 23, 25 & 26) Onrechtmatige bedingen (art. 31 tot 33) Verkoopdocumenten (art. 37 tot 39) Verkoop met verlies (art. 40 & 41) Aankondiging prijsverminderingen (art. 5, 43 & 45) Uitverkoop (art. 46 tot 48) Opruimingen (art. 49 tot 53) Gezamenlijk aanbod (art. 54 tot 62) Waardebon (art. 63 tot 68) Openbare verkoop (art. 69 tot 75) Afgedwongen aankoop (art. 76) Verkoop op afstand (art. 77 tot 83) Onwettige verkooppraktijken (art. 84, 85) Verkoop buiten de onderneming (art. 86 tot 92) Overige bepalingen van de wet

12432 1554 169 239 127 1715 809 23300 386 58 29 106 308 97 118 4242

734 126 13 23 11 258 98 417 41 11 6 7 24 35 33 206

1579 210 38 18 10 237 93 286 136 16 2 6 15 5 14 1304

Totaal

45683

2043

3969


3.3.1 ONDERZOEK KREDIETSPLITSING EN -VERZWIJGING Inzake consumentenkrediet werd in juli 2002 het eind 1999 gestart algemeen onderzoek kredietsplitsing en -verzwijging afgesloten. Pro-memorie: het onderzoek betrof kredietmakelaars die een aanvraag indienden bij een kredietgever, zonder te vermelden dat er ook een krediet werd aangevraagd of reeds lopende is bij een ander kredietgever. Hierbij werd handig gebruik gemaakt van het feit dat er in België slechts twee kredietverzekeraars actief zijn. De opsporing van de kredietsplitsingen of -verzwijgingen was erg tijdrovend, omdat er zeer veel gegevens over kredietovereenkomsten moesten verwerkt worden. Er werden 119 kredietmakelaars gecontroleerd. Dit gaf aanleiding tot volgende rapportering naar de bevoegde instanties: - 42 Pro-Justitia’s werden overgemaakt aan de parketten (valsheid in geschrifte, misbruik van vertrouwen in bankzaken, eventuele andere strafbare overtredingen Wet op het Consumentenkrediet); - los van de eventuele strafrechtelijke procedure werden 43 dossiers overgemaakt aan E3 voor schorsing of doorhaling van de makelaar door de Minister. Ondertussen werd de inschrijving van 18 makelaars geschorst of doorgehaald; de lichtste sanctie was een schorsing van één week, de zwaarste een doorhaling van zes maanden; - er werden 17 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld.

3.3.2 ONDERZOEK NAAR DE TOEPASSING VAN DE WET SANTKIN Bij de kredietgevers werd in april 2002 een algemeen onderzoek gestart naar de toepassing van de Wet van 7 januari 2001, de zogenaamde Wet Santkin. Het betreft een wijziging van de Wet op het consumentenkrediet, waarbij de consument in geval van betalingsmoeilijkheden beter beschermd wordt tegen het aanrekenen van overdreven schadevergoedingen, rappelkosten en verwijlintresten. De 229 erkende kredietgevers werden gecontroleerd. Omdat het om een nieuwe Wet ging, die bovendien erg technisch is (onder meer inzake de berekening van de nalatigheidsintresten), was het onderzoek veeleer informatief dan repressief bedoeld, wat onder meer betekent dat er in principe enkel gebruik gemaakt werd van processen-verbaal van waarschuwing. Volgende tendensen konden vastgesteld worden: - nogal wat kleinere kredietgevers bleken nog niet op de hoogte te zijn van de gewijzigde Wet, niettegenstaande er ruim een jaar was tussen de publicatie en de inwerkingtreding (publicatie Belgisch Staatsblad (BS) 25 januari 2001, in werking 1 januari 2002); - de nalatigheidsintresten worden nog vaak volgens de nominale methode berekend, terwijl dit actuarieel dient te gebeuren; - de berekening van het verschuldigd blijvend saldo (dit is het “kapitaalsaldo”) stelt vaak problemen bij de kredietopeningen. Er werden 55 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld in het kader van dit onderzoek.

131


3.3 WET VAN 12 JUNI 1991 OP HET CONSUMENTENKREDIET

3.3.3 ANDERE AANDACHTSPUNTEN DIE STREVEN NAAR HET TRADITIONELE

3.5 CONTRACT TOT REISORGANISATIE EN REISBEMIDDELING (WET VAN 16 FEBRUARI 1994)

- Het controleren van het Jaarlijks Kostenpercentage (JKP) inzake kredietopeningen en leningen op afbetaling; - Het opsporen van verboden schuldbemiddeling; - Opvolging van de misbruiken inzake schuldsaldoverzekering (koppelverkoop zonder verrekening in het JKP, oververzekering); - Medewerking aan diverse initiatieven voor opleiding van schuldbemiddelaars; - Gerechtelijke onderzoeken of assistentie aan de federale politie.

In de reissector werden 170 onderzoeken uitgevoerd. Zij gaven aanleiding tot 49 processen-verbaal van waarschuwing en 56 Pro-Justitia’s. In elf dossiers werd een minnelijke schikking voorgesteld, 45 dossiers werden rechtstreeks naar het parket gestuurd. De meerderheid van de onderzoeken betrof reisbureaus die niet beschikten over een verzekering tegen financieel onvermogen. Bovenop de opgestelde Pro-Justitia’s werd door de Minister van Economie een vordering tot staking ingesteld bij de rechtbank van koophandel lastens 31 reisbureaus die niet meer over een verzekering tegen financieel onvermogen beschikten; dit teneinde benadeling van de consument in het geval van faling van het reisbureau te voorkomen.

3.4 HUWELIJKSBUREAUS (WET VAN 9 MAART 1993) E7 heeft 35 Pro-Justitia’s en 1 proces-verbaal van waarschuwing opgesteld wegens inbreuk op de Wet van 9 maart 1993 die de exploitatie van huwelijksbureaus regelt en controleert. Het totaal uitgevoerde onderzoeken bedroeg 85.


132

3.6 TIMESHARING (WET VAN 11 APRIL 1999)

Naast deze cijfergegevens dient er op gewezen dat het Hof van Beroep te Gent de vonnissen van de Rechtbanken van Koophandel van Brugge en Kortrijk heeft bevestigd inzake twee vorderingen tot staking die het Departement Economie heeft ingesteld. Een van beide huwelijksbureaus werd daarnaast door de correctionele rechtbank veroordeeld wegens diverse inbreuken op de Wet betreffende de handelspraktijken en de Wet op de huwelijksbemiddeling.

In de sector timesharing werden 5 Pro-Justitia’s opgesteld; de Pro-Justitia’s werden rechtstreeks naar de bevoegde parketten gestuurd. Eén firma werd veroordeeld door de rechtbank van koophandel. Tevens werden 24 dossiers doorgestuurd naar een buitenlandse dienst, hoofdzakelijk het Spaanse “Instituto Nacional del Consumo”.

Tabel 5 - Controles en overtredingen betreffende de wet op het consumentenkrediet Aantal controles

Aantal Pro-Justitia’s van Waarschuwing

Aantal Processen-Verbaal

Reclame (art. 5, 6, 40, 42, 43, 45, 48, 50, 51, 52, 55, 57) Leuren en onwettige praktijken (art. 7 tot 9) Aanbod en overeenkomst Jaarlijks kostenpercentage Onrechtmatige bedingen Kredietbemiddelaars Centrale gegevensbank Erkenning - Inschrijving Overige bepalingen

102

5

30

25 97 36 59 143 16 108 203

4 8 6 3 11 5 12 14

1 25 4 21 5 3 16 34

Totaal

789

68

139


De prijsvorming is sinds 1993 grotendeels geliberaliseerd. Niettemin bestaan er nog maximumbesluiten inzake brood en taxi’s en soms een verplichting tot voorafgaandelijke toelating tot prijsverhoging, zoals in de sector der rusthuizen. Omwille van het sociaal karakter van deze reglementeringen worden hieromtrent nog regelmatig onderzoeken uitgevoerd, hetgeen ook het geval is waar het de eventuele toepassing van abnormale prijzen betreft in de sectoren der herstelling en verkoop van deur tot deur. In totaal werden 846 controles uitgevoerd en 53 Pro-Justitia’s opgesteld.

3.8 CONSUMENTENVEILIGHEID In de loop van 2002, hebben de controles die E7 met de Administratie der Douane en Accijnzen heeft verricht, geleid tot 16 monsternemingen. Deze controles aan de buitengrenzen van de EU werden uitgevoerd krachtens de EEG Verordening 339/ 93 van de Raad van 8 februari 1993 betreffende de controles op de overeenstemming van uit derde landen ingevoerde producten met de op het gebied van de productveiligheid toepasselijke voorschriften. Overeenkomstig artikel 7 van de Richtlijn 92/59/EEG van de Raad inzake algemene productveiligheid, is E7 via het Bestuur Kwaliteit en Veiligheid (E6) ingeschakeld in het Europees netwerk voor snelle uitwisseling van informatie over risico’s verbonden aan het gebruik van consumptiegoederen (“Rapid exchange of information on risks related with using consumer goods” - Rapex). Dankzij dit communautair systeem kunnen lidstaten gevaarlijke producten nationaal opsporen alvorens een ongeval zich voordoet op hun grondgebied. Tot oktober 2002, werden in dit kader 75 notificaties aangemeld. Vijftien producten werden teruggevonden op de Belgische markt en 25 notificaties werden ter informatie aan E7 toegezonden. Tussen januari en oktober 2002, werden 299 nieuwe dossiers geopend en 84 stalen genomen. Deze hebben geleid tot 1.876 onderzoeken op het gebied van productveiligheid.

In de loop van maart 2002, werd een adressenbestand met 133 uitbaters en 821 speeltuinen voor verder onderzoek bezorgd aan E6. In 2002 werden in de sector van de productveiligheid diverse horizontale acties ondernomen. Tijdens de actie “knie-, polsen elleboogbeschermers voor rollerskates en skeelers”, werden 42 merken op de Belgische markt teruggevonden en 92 modellen gecontroleerd op de CE-markering en de gebruiksaanwijzing. Deze moet duidelijk en begrijpbaar in minstens drie officiële landstalen zijn opgesteld. Er werd tevens onderzocht of fabrikanten of invoerders een verklaring van overeenstemming hadden opgesteld en een afschrift van het door een erkende instelling verrichte EG-typeonderzoek konden voorleggen. Het onderzoek heeft aangetoond dat slechts één merk voldeed aan de vigerende wettelijke vereisten. Twaalf stalen met een technisch rapport werden ter analyse voorgelegd aan E6. De stalen werden genomen omdat de producten waren getest naar het identificatierapport dat de norm EN71 hanteert, de fabrikant geen technische fiche kon voorleggen of de producten met vermelding “dit is een imitatie en beschermt de drager ervan niet”, in de winkel werden aangetroffen naast andere beschermingsuitrustingen. Tijdens de actie werden ongeveer 11 merken of modellen vrijwillig uit de handel genomen. Dit aantal kan nog toenemen naargelang de te verwachten resultaten van de analyses. Uit deze actie is gebleken dat vooral de producten verkocht in speelgoedwinkels werden getest conform de wetgeving betreffende de veiligheid van speelgoed. Sportwinkels hebben dan weer producten verkocht waarvan de gebruiksaanwijzing niet in de nationale landstalen was opgesteld (vooral het Nederlands ontbrak). In 2003 zal, na publicatie van de te verwachten analyses, een controle plaatsvinden die deze problematiek verder opvolgt. Hierbij zal rekening worden gehouden met vroegere conclusies.

Tabel 6 - Controles en overtredingen betreffende de wet op de prijzenreglementering Aantal controles

Aantal Pro-Justitia’s

Abnormale prijs Maximumprijs Programmaovereenkomst Aangifte prijsverhoging Abnormale winst

122 96 10 591 27

8 19 0 19 6

Totaal

846

53 Bron: MEZ, Bestuur Economische Inspectie

133


3.7 NALEVING PRIJZENREGLEMENTERING (WET VAN 22 JANUARI 1945)

Tijdens het eerste semester, werden eveneens controleacties naar de veiligheid van pseudo-speelgoed verricht. De producten die tijdens deze actie werden onderzocht, waren aanstekers in de vorm van GSM’s, vuurwapens of miniatuurvoertuigen, sleutelhangers die met speelgoed konden worden verward en tenslotte sleutelhangers gevuld met een gevaarlijke vloeistof. In totaal werden 81 verkooppunten bezocht. 80 verschillende producten werden ter plaatse gecontroleerd. Vijftien stalen werden voor analyse bij E6 ingediend. Vier producten werden vrijwillig uit de handel gehaald. Op vraag van E6, werden van 11 fietshelmen voor volwassenen monsters genomen en ter analyse voorgelegd. In oktober 2002 werd ook een actie in zonnecentra georganiseerd om na te gaan of deze aan de wettelijke exploitatievoorwaarden voldeden. In een eerste fase had deze actie een informatief doel (het afgeven van een kopie van de betrokken reglementering en het opstellen van een proces-verbaal van waarschuwing binnen de week na het onderzoek bij het vaststellen van tekortkomingen). Tijdens een tweede controle werd nagegaan of de inbreuken wel degelijk waren stopgezet. Indien dit niet was gebeurd, werd een Pro-Justitia opgesteld. Het nietnaleven hiervan geeft eventueel aanleiding tot een stopzetting van de dienstverlening.


134

Tijdens de maand oktober, werden reeds 146 zonnecentra bezocht en 139 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld. Rekening houdend met het groot aantal zonnecentra (enkele duizenden), zal deze actie in de loop van 2003 worden voortgezet.

Hierbij werd, onder supervisie van de betrokken parketten, ook vaak samengewerkt met de lokale politiediensten.

4.2 WEKELIJKSE RUSTDAG (WET VAN 22 JUNI 1960) In sommige sectoren geldt een verplichting tot naleving van een wekelijkse rustdag. Meestal naar aanleiding van een klacht van concurrenten werden hieromtrent 427 onderzoeken uitgevoerd en 168 Pro-Justitia’s opgesteld.

4.3 AVONDSLUITING (WET VAN 24 JULI 1973) Vooral aangaande de sector van de nachtwinkels ontving E7 talrijke klachten wegens het niet respecteren van de verplichting tot avondsluiting. Teneinde uit twee ruiven te kunnen eten zijn deze immers vaak overdag open. Van de 373 onderzoeken gaven er 143 aanleiding tot een Pro-Justitia en 29 tot een proces-verbaal van waarschuwing. Bij de uitvoering van deze controles werd vaak samengewerkt met de collega’s van andere inspectiediensten en van de reguliere politiediensten.

4.4 AMBULANTE HANDEL (WET VAN 25 JUNI 1993)

Op aanvraag van E6, zal tot slot gedurende de maand november een actie “veiligheidsvesten en toebehoren” worden georganiseerd. Zij beoogt de diverse merken van reflecterende veiligheidsvesten en accessoires te inventariseren en stalen te nemen van niet-conforme producten.

De nadruk werd hoofdzakelijk gelegd op de controle op de openbare markten. Naar aanleiding hiervan werd uiteraard ook de naleving van andere verplichtingen, zoals in het bijzonder deze inzake prijsaanduiding nagegaan. In totaal werden 200 Pro-Justitia’s opgesteld wegens het niet bezitten van de vereiste machtiging (leurkaart) of wegens het ontbreken van de verplichte identificatiegegevens op de kramen.

4 VERPLICHTINGEN VAN DE ONDERNEMINGEN

4.5 HANDELSVESTIGINGEN (WET VAN 29 JUNI 1975)

4.1 UITOEFENING VAN HET BEROEP (PROGRAMMAWET VAN 10 FEBRUARI 1998 TOT BEVORDERING VAN HET ZELFSTANDIG ONDERNEMERSCHAP)

Er werden 308 onderzoeken betreffende de handelsinplantingen verricht. In totaal werden er 60 processen-verbaal opgesteld wegens overtreding van de bepalingen van de Wet. Er werden geen nieuwe dossiers betreffende de toepassing van artikel 16 (vordering tot staking) of artikel 18 (stilleggen van de werken) van de Wet geopend.

De wetgeving op de beroepsuitoefeningsvoorwaarden heeft het voorwerp uitgemaakt van 1.838 onderzoeken, 75 processenverbaal van waarschuwing en 272 Pro-Justitia’s. De meeste inbreuken werden, na klacht, vastgesteld in de sectoren horeca of verkoop van rijwielen. In de horecasector werden tevens, op eigen initiatief, speciale controleacties uitgevoerd in samenwerking met de sociale inspectiediensten.

4.6 SLUIKWERK MET ZELFSTANDIG KARAKTER (WET VAN 6 JULI 1976) Ingevolge klacht, maar meer nog in samenwerking met de sociale inspectiediensten, werden 361 onderzoeken uitgevoerd. In 162 gevallen konden inbreuken worden vastgesteld en werd Pro-Justitia opgesteld.

Zoals gebruikelijk werden een aantal onderzoeken uitgevoerd in specifieke sectoren, hetzij omdat deze opvolging behoefden, hetzij omdat het nieuwe wettelijke bepalingen betrof, of ook nog omdat de ervaring aantoonde dat er misbruiken bestonden. De controles betroffen: - de sperperiode; - de realiteit van de aankondigingen van prijsverlaging tijdens de soldenperiodes; - het gebruik van de streepjescode in de warenhuizen; - de kwaliteit van de brandstoffen; - het feestvuurwerk; - de internetbewaking; - de prijsaanduiding in de toeristische sectoren; - de etikettering van schoeisel; - de publiciteit voor producten die onvoldoende in stock blijken te zijn (kunstmatige schaarste); - de vermelding van het gehalte aan CO2-uitstoot en benzineverbruik bij de verkoop van nieuwe wagens. Tevens nam E7 een aantal initiatieven ter betere profilering van zijn werking door: - de opstelling van een charter; - het afsluiten van een protocol met E3 over de controle op de wetgeving inzake de mededinging; - de oprichting van een cel consumentenbedrog; - de toetreding tot “e-consumer.gov”.

5.1 SPERPERIODE 5.1.1 SPERPERIODE 10 DECEMBER 2001 TOT EN MET 18 JANUARI 2002 Tijdens deze sperperiode werden door E7 in totaal 11.498 controles uitgevoerd betreffende het verbod tot aankondiging van prijsverlaging in de sectoren kleding, lederartikelen, fijne lederwaren en schoenen. Dit is een stijging met 23 % ten overstaan van voorafgaande wintersperperiode. De stijging van het aantal uitgevoerde controles, evenals de strenge aanpak van overtreders, hadden tot gevolg dat het aantal opgestelde Pro-Justitia’s gevoelig steeg van 74 naar 136 (+ 97 %), terwijl eveneens meer officiële processen-verbaal van waarschuwing werden opgesteld (van 99 naar 151 dat wil zeggen een stijging met 62 %). Niettegenstaande deze strengere aanpak werd toch aan 361 handelaars nog de mogelijkheid geboden om zich in geval van minieme overtreding in regel te stellen door de onmiddellijke verwijdering in de handelszaak van de betwiste aanduidingen. Veelal betrof het gevallen waarbij de handelaar zijn prijzen reeds verlaagd had, hetgeen wettelijk niet verboden is, maar dit onder zeer bedekte vorm ook reeds suggereerde (de zogenaamde “fluistersolden”).

In totaal ontving E7 tijdens deze periode 130 klachten. Deze klachten viseerden vooral enkele distributieketens die reeds voortijdig prijsverlagingen aankondigden, evenals een aantal kledingzaken die via mailings zogenaamde “geprivilegieerde” klanten uitnodigden om nog voor het einde van de sperperiode hun keuze uit de soldenartikelen te komen maken.

5.1.2 SPERPERIODE 15 MEI TOT EN MET 30 JUNI 2002 Tijdens deze sperperiode werden door E7 in totaal 12.081 controles uitgevoerd. Naar aanleiding hiervan werden in totaal 188 Pro-Justitia’s en 124 officiële processen-verbaal van waarschuwing opgesteld. Tevens werd in het geval van minieme overtredingen aan 425 handelszaken nog de mogelijkheid geboden om zich in regel te stellen door de onmiddellijke verwijdering in de handelszaak van de betwiste aanduidingen. Specifieke controles werden uitgevoerd op zaterdag 29 juni 2002 teneinde na te gaan of er niet tot soldering werd overgegaan voor het officiële begin van de solden op 1 juli. Naar aanleiding hiervan dienden er 48 processen-verbaal te worden opgesteld.

5.2 REALITEIT SOLDENPRIJZEN 5.2.1 SOLDENPERIODE 19 JANUARI TOT EN MET 16 FEBRUARI 2002 De soldenperiode kenmerkt zich traditioneel door de manier waarop massaal met kortingen, gaande tot 70 % en meer, wordt gezwaaid. Evenwel moeten dergelijke aankondigingen ook overeenstemmen met de realiteit. Meer bepaald legt de WHPC in dit verband aan de handelaar de verplichting op om te kunnen bewijzen dat de oude prijs waarnaar hij verwijst minstens gedurende een doorlopende periode van één onmiddellijk voorafgaande maand effectief werd toegepast. Het is binnen deze context dat E7 gedurende de soldenperiode 19 januari tot 16 februari 2002 een onderzoek werd uitgevoerd naar de realiteit van de prijsverminderingen bij in totaal 863 handelszaken die soldenprijzen aankondigden. Naar aanleiding van deze controles werden 35 inbreuken vastgesteld die hebben geleid tot de opstelling van een Pro-Justitia.

5.2.2 SOLDENPERIODE 1 JULI TOT EN MET 31 JULI 2002 Er werden onderzoeken uitgevoerd bij in totaal 764 handelszaken. Naar aanleiding van deze controles werden 30 inbreuken vastgesteld die hebben geleid tot de opstelling van een ProJustitia, terwijl voor 12 lichtere inbreuken een proces-verbaal van waarschuwing werd opgesteld.

135


5 SPECIFIEKE ONDERZOEKEN EN NIEUWE INITIATIEVEN

Tabel 7 - Evolutie van de controles Data sperperiode

136

Zomer 1992 - 01-07/17-07 Winter 1992/93 - 25-12/15-01 Zomer 1993 - 01-07/16-07 Winter 1993/94 - 15-11/02-01 Zomer 1994 - 15-05/30-06 Winter 1994/95 - 15-11/02-01 Zomer 1995 - 15-05/30-06 Winter 1995/96 - 15-11/02-01 Zomer 1996 - 15-05/30-06 Winter 1996/97 - 15-11/02-01 Zomer 1997 - 15-05/30-06 Winter 1997/98 - 15-11/02-01 Zomer 1998 - 15-05/30-06 Winter 1998/99 - 15-11/01-01 Zomer 1999 - 15-05/30-06 Winter 1999/2000 - 15-11/02-01 Zomer 2000 - 15-05/30-06 Winter 2000/01 - 15-11/02-01 Zomer 2001 - 15-05/29-06 Winter 2001/02 - 10-12/18-01 Zomer 2002 - 15-05/30-06 Winter 2002/03 - 15-11/02-01

Controles

40500 20990 27500 40793 30243 25093 29287 25938 22189 19724 18192 17018 12173 11790 7005 10090 12030 9326 12507 11498 12081 10514

Onmiddellijke rechtzettingen

ProcessenVerbaal van Waarschuwing

ProJustitia’s

0 1380 2583 1649 1185 876 812 554 451 320 479 439 151 148 149 125 217 162 252 361 425 252

460 345 492 667 638 603 372 377 294 229 180 216 59 79 80 114 79 99 81 151 124 87

20 23 129 84 101 81 9 57 62 42 62 58 28 24 22 66 66 74 39 136 188 117



5.3 GEBRUIK VAN STREEPJESCODE IN DE WARENHUIZEN E7 heeft tijdens de periode 6-14 mei 2002 opnieuw een onderzoek ingesteld bij in totaal 89 grootwarenhuizen, en betreffende 8.780 producten, naar de overeenstemming tussen de aangeduide en de gevraagde prijs. Naar aanleiding hiervan diende nogmaals te worden vastgesteld dat er ter zake geen of nauwelijks verbetering is ingetreden. Meer bepaald werd geconstateerd (de cijfers tussen haakjes vermelden de percentages geconstateerd tijdens de twee voorafgaande controles): - 4,79 % (3,65 en 5,09 %) van de niet-afgeprijsde artikelen vertoonden een afwijking waarvan: - 2,09 % een afwijking vertoonde ten nadele van de consument (1,95 en 2,73 %); - 2,70 % ten voordele van de consument (1,70 en 2,36 %). - 4,87 % (3,68 en 3,97 %) de afgeprijsde artikelen vertoonden een afwijking waarvan: - 3,31 % een afwijking vertoonde ten nadele van de consument (2 en 2,16 %) - 1,56 % ten voordele van de consument (1,68 en 1,81 %)

Er werden inbreuken vastgesteld bij 48 van de totaal 89 bezochte vestigingen. Hierbij kan ook opnieuw worden opgemerkt dat sommige filialen van dezelfde grootwarenhuisketen in orde waren; andere dan echter weer niet. Lastens de in overtreding bevonden firma’s werd Pro-Justitia opgesteld.

5.4 FEESTVUURWERK Naar aanleiding van de toename van de verkoop van feestvuurwerk als gevolg van de eindejaarsfeesten werd er, in samenspraak met E6 - Dienst Springstoffen en de diverse politiediensten een actie ondernomen ter controle van de verkoop van feestvuurwerk gedurende de eindejaarsperiode. Deze actie vond plaats tussen 9 en 30 december 2002. Tijdens deze actie waren de controles hoofdzakelijk gericht op de volgende punten: - of de kleinhandelaar een geldige opslagvergunning had; - of er een gebruiksaanwijzing voorzien was als het ging om niet-ontploffend vuurwerk met 2 gram of meer pyrotechnisch sas en altijd als het ging om ontploffend vuurwerk; - of de etikettering en de gebruiksaanwijzing waren gesteld in de taal of de talen van het gebied waar de producten op de markt werden gebracht;

Tijdens deze actie werden door E7 1.176 verkooppunten gecontroleerd. Er werd bruto 815,5 kg feestvuurwerk in beslag genomen. In totaal werden er 38 inbreuken vastgesteld en werden 19 Pro-Justitia’s en 7 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld. Teneinde dubbele controles te vermijden en meer efficiënte onderzoeken te verzekeren werd nauw samengewerkt met de diverse politiediensten.

5.5 INTERNETBEWAKING Het is de betrachting van zowel Belgische als internationale overheden om de consument bij de elektronische handel dezelfde bescherming te bieden als in de traditionele vormen van handel. De Europese Richtlijn waarvan de omzetting in Belgisch recht aan de gang is, vertaalt uitstekend deze bewustwording. Eind 2000, heeft E7 een speciaal team “Internetbewaking” opgericht, dat zijn werkzaamheden begon in maart 2001. Deze ambtenaren willen in de eerste plaats nagaan of commerciële sites die gehuisvest zijn in België of in het buitenland en zich richten tot de Belgische consument, de nationale wetgeving toepassen. Sedert juli 2002, beschikt het team over een nieuw gespecialiseerd Internetlab om elektronische onderzoeken te leiden. E7 neemt trouwens systematisch deel aan meerdere initiatieven, gecoördineerd door het Internationaal Marketing Supervision Network (IMSN). Tot deze initiatieven behoren met name het inrichten van een “Internet Sweep Day” en de medewerking aan een systeem voor het uitwisselen van informatie over grensoverschrijdende problemen inzake consumptie via de site http:// www.econsumer.gov. Op die manier geeft E7 de overheid de mogelijkheid een bijdrage te leveren in het tot stand komen van een groter vertrouwen in de elektronische handel bij consumenten.

5.5.1 “INTERNETBEWAKING” EN HET INTERNETLAB De “Internetbewaking” is geplaatst onder het rechtstreekse gezag van de Directeur-generaal. Zij bestaat uit 2 teams van 7 medewerkers speciaal opgeleid in onderzoeksmethodes op het

“net” en beschikt over een heel nieuwe en bijzonder geavanceerde informatica-uitrusting. De computers zijn uitgerust met een opsporingsprogrammatuur (onderzoeksmodules), krachtig genoeg om sites of personen met een commercieel aanbod, waarvoor een tussenkomst van de overheid is vereist, te lokaliseren of te identificeren. De gevolgde werkmethode maakt het mogelijk een lijst op te stellen van geraadpleegde sites. Hierdoor kunnen handelaars die het voorwerp hebben uitgemaakt van een formele waarschuwingsprocedure, worden opgevolgd en onderzoeken sneller worden verricht. Dankzij de supervisie van coördinatoren, verstrekt de programmering van verfijnde onderzoeken per sector, de “Internetbewaking” volkomen nieuwe informatie over steeds evoluerende handelspraktijken. De controleagenten handelen op eigen initiatief of naar aanleiding van klachten van consumenten of professionele gebruikers. Volgens de aard van het bericht, wordt iedere klacht door hen vooraf geëvalueerd. Heel wat klachten gaan over aanbiedingen tot deelname aan loterijen, geldpiramides, financiële investeringen in verre landen, voorstellen tot het downloaden van betalende software en ongewenste reclame. Zij schaden de belangen of de persoonlijke levenssfeer van de aanklagers. Ook factureringen van betalende telefoondiensten die bedrieglijk worden geacht en geschillen verbonden met het niet-leveren van bestelde en betaalde goederen, behoren tot de reeks van klachten. Het onderzoeken van sommige commerciële aanbiedingen op het Internet maakt het mogelijk kennelijk bedrieglijke reclame en het aanbod van verboden producten of producten waarop illegale etikettering is aangebracht op te sporen. Deze vrije of begeleide onderzoeken op grond van informatie verstrekt door de aanklagers, brengen eveneens clandestiene professionele verkopers aan het licht die individueel of georganiseerd handelen. Controles op eigen initiatief willen nagaan of de sites in overeenstemming zijn met de wettelijke bepalingen aangaande de verkoop op afstand en de handelspraktijken in het algemeen. Hierbij wordt gestreefd dat de consument in vol vertrouwen op sites kan surfen die een maximum aan veiligheid waarborgen. Bijzondere aandacht gaat uit naar Belgische sites. “Internetbewaking” staat open voor experts van gespecialiseerde ondernemingen of ambtenaren die in gelijkaardige Belgische of buitenlandse opsporingsdiensten hun ervaringen willen delen. Vervolgens deelt zij op haar beurt het resultaat van haar bevindingen mee aan universitaire of beroepskringen. Zo werden tot eind 2001, meer dan 2000 commerciële sites gecontroleerd. Dit heeft geleid tot 683 preventieve of informatieve tussenkomsten bij uitbaters van deze sites. In 2002, werd de inhoud van bijna 1.054 sites gecontroleerd. Dit zorgde voor 377 aanmaningen. Deze preventieve maatregel werd in grote mate opgevolgd. Dit blijkt uit het geringe aantal strafrechtelijke geschilprocedures dat ter kennis werd

137


- of het reglementair verpakt feest- en seinvuurwerk met maximaal gehalte van 2 kilogram (kg) pyrotechnisch sas in een gesloten kast bewaard werd; - of de verplichte etikettering, zoals voorzien in artikel 264 van het Koninklijk Besluit (KB) van 23 september 1958, correct was aangebracht; - of de kleinhandelaar de registers voor ontploffend vuurwerk reglementair bijhield; of de handelsbenaming op de verpakking van het vuurwerk was vermeld.

gebracht van de gerechtelijke overheden (5) en de administratieve minnelijke schikkingen die werden getroffen(9). Een grondige bewaking van 300 commerciële sites met een aanbod van goederen of diensten, te betalen via een creditkaart, bracht aan het licht dat 51 % van deze sites niet voldeden aan de wettelijke vereisten inzake handelspraktijken. 79 % van deze sites hebben een informatieve e-mail ontvangen en zich geconformeerd, de overige sites in overtreding, werden onderworpen aan een grondiger onderzoek. Deze “nieuwe louter e-handelaars” stelden zich na de tussenkomsten weliswaar vrijwillig in orde met de wettelijke vereisten. Dit zou erop kunnen wijzen dat zij met hun illegale handelspraktijken niet zozeer de consument schade wilden berokkenen, maar veeleer niet op de hoogte waren van de wetgeving. De meest voorkomende illegale praktijken betreffen: - aanbiedingen voor piramideverkoop (geldkettingverkoop); - het gebrek aan transparantie inzake verkoopprijzen; - tekortkomingen in de lokaliseerbaarheid van de verkoper; - het niet vermelden van de mogelijkheid tot opzegging; - afwezige of de gebrekkige informatie over verzendings- of doorzendingskosten van bestelde goederen; - misleidende reclame-aanbiedingen.


138

Rekening houdend met de snelle groei van sites die een verkoop bij opbod aanbieden en de ontwikkeling van SMS marketing via internet (SMS spelletjes, wedstrijden, logo’s, beltonen, sportresultaten, weerbericht, horoscoop) is een grondig toezicht op deze sectoren gepland. Het is inderdaad van primordiaal belang om de consumenten op dezelfde manier te beschermen voor deze nieuwe handelsvormen die zich ontwikkelen dankzij moderne technologieën. Door het verspreiden van educatieve informatie aan ondernemingen op het internet, dragen doelgerichte acties van “Internetbewaking” bij tot het bevorderen van handelsuitwisselingen gebaseerd op een loyaliteitsprincipe. Bovendien verbeteren zij, dankzij de aanwezigheid van een bevoegde autoriteit op het Internet, de houding van de economische bedrijven. Het Ministerie van Economische Zaken (MEZ) heeft trouwens informatiebrochures uitgegeven bestemd voor gebruikers van het internet, eigenaars, ontwerpers van sites en providers. Deze brochures kunnen worden gedownload van de site http:// www.mineco.fgov.be. Voor elke tussenkomst vermeldt “Internetbewaking” de mogelijkheden die deze site aanbiedt en dit in het geheel van haar algemene informatieopdracht.

5.5.2 DEELNAME AAN DE “SWEEP DAY” GEORGANISEERD DOOR HET IMSN Op internationaal vlak, neemt E7 deel aan “Sweeping Days” georganiseerd door het IMSN. Dit netwerk is in feite een overlegforum van controlediensten om de consumentenrechten te beschermen in meer dan 30 lan-

den, waarvan de meeste leden zijn van de OESO. Dit forum moet informatie verstrekken over grensoverschrijdende handelsactiviteiten die een weerslag kunnen hebben op de consumentenbelangen en de internationale samenwerking aanmoedigen met de overheden belast met de toepassing van de Wetten. Dankzij de “Sweep Days”, op touw gezet door het IMSN, werden sommige oplichterijen op het internet opgespoord. De leden van het IMSN nemen de Richtlijnen van de operatie in acht. Hun instellingen controleren de sites die tot hun rechtsgebied behoren en bepalen volgens de aard van de problemen die de operatie specifiek als doel heeft, de mate waarin deze sites conform de wetgeving zijn. In 1997, beoogden de sweepings vooral sites die de consument diverse formules aanreikten hoe snel rijk te worden (piramideverkoop, gelegenheden tot zakendoen, foutieve prijzen, loterijen). Meer dan 1.000 verdachte sites werden geïdentificeerd, waarvan 25 %, na het opsturen van een informatieve e-mail, werden gewijzigd of uit het internet werden gehaald. In 1998, volgden de sites waarop miraculeuze remedies (verkoop van wondermiddelen) voor ziekten werden aangeboden. De aandacht ging in het bijzonder uit naar aankondigingen voor ziektebehandelingen waarbij de doeltreffendheid, de goede resultaten, het slaagpercentage werden vermeld. Deze sweeping heeft meer dan 1.400 sites geïdentificeerd waarvan 25 %, na het opsturen van een informatieve e-mail, werden gewijzigd of uit het internet werden gehaald. Tijdens de “Sweep Day”, gecoördineerd door de Australische Commissie voor Concurrentie en Consumentenbescherming, die heeft plaatsgevonden in september 1999, werd gevraagd om de toepassing van de Richtlijnen van de OESO na te gaan. Het ging om een checklist met 10 vragen over de informatie die de verkoper aangaande de consument verspreidt voor het sluiten van een verkoopovereenkomst (identiteit van de verkoper, de kosten voor de transactie, mogelijkheden tot terugbetaling). Uit de resultaten van deze actiedag, gedurende dewelke 695 commerciële sites werden bezocht, bleek onder meer dat slechts 75 % van deze sites het geografisch adres van de verkoper vermelden, slechts 66 % voldoende informatie over de prijzen van de goederen en diensten verstrekken, en slechts 38 % een politiek van terugbetaling of omruil vermelden. Tijdens de “Sweep Day” in februari 2001, werden aan de hand van dezelfde vragen meer dan 3.000 sites bezocht. Wat betreft de sites die E7 bezocht, werd onder meer vastgesteld dat reeds 87 % het geografisch adres van de verkoper vermeldden en 89 % reeds voldoende informatie gaf omtrent de prijs van de goederen en diensten. In januari 2002, werden meer dan 1.400 sites van over heel de wereld bezocht om eventuele leugenachtige verklaringen omtrent gezondheidsproducten op te sporen. Hieruit is gebleken dat 48 % van de sites verklaringen van deskundigen of andere gebruikers gebruikten om het product te verkopen, 38 % ver-

5.5.3 NIEUWE OPENING VOOR BELGISCHE E-CONSUMENTEN: DEELNAME AAN DE SITE VOOR UITWISSELING VAN INFORMATIE AANGAANDE GRENSOVERSCHRIJDENDE CONSUMPTIEPROBLEMEN De Minister van Economie heeft in september 2002 zijn akkoord gegeven omtrent de deelname van E7 aan het project “econsumer.gov”, een gezamenlijk project voor de organismen voor consumentenbescherming van 17 landen. De site voor het uitwisselen van informatie aangaande grensoverschrijdende consumptieproblemen bestaat sinds april 2001 en is te raadplegen op http://www.econsumer.gov. Het is een initiatief van de “Federal Trade Commission” in de Verenigde Staten en het IMSN ziet toe op haar werking. Aan de ene kant vindt de consument op deze site een heleboel informatie terug. Nuttige tips worden gegeven om veilige inkopen on-line te doen. Zo kan de consument onder andere vooraf het complete adres en de gegevens van de verkoper, de aanduiding munteenheid, de leveringskosten, het al dan niet aanwezig zijn van een label nagaan. Op een vlotte manier kan de consument kennisnemen van de algemene verkoopvoorwaarden omtrent het terugbetalingsbeleid, de betaalveiligheid en de bescherming van persoonlijke gegevens. Aan de andere kant biedt de site de “e-consument” die zich misleid voelt door een verkoper opererend vanuit een ander land, de mogelijkheid om zijn negatieve ervaringen door middel van een klachtenformulier on-line mee te delen. De inlichtingen die hij op die manier doorgeeft, worden opgenomen in de databank “Consumer Sentinel”. Overheidsinstanties, zoals E7, die moeten toezien op de toepassing van de Wet kunnen deze gegevensbank raadplegen. Dit stelt hen in staat om nieuwe tendensen op te sporen, nieuwe oplichtingen bekend te maken zodat kan worden vermeden dat andere consumenten hier eveneens slachtoffer van worden. Na iets meer dan een jaar, bevat de databank van het systeem “econsumer.gov” meer dan 2.500 klachten van over heel de wereld. Sinds september 2002, maakt E7 noodzakelijk deel uit van dit project. Een buitenlandse klacht tegen een Belgische commer-

ciële site en twee klachten van Belgische consumenten, tegen respectievelijk een Amerikaanse en een Engelse commerciële site werden hierin opgenomen. Het systeem heeft niet de pretentie alle problemen op te lossen die gepaard gaan met elektronische handel. Toch is het een doeltreffend middel om een groot aantal overtredingen met bedrieglijk opzet en hun daders op te sporen. Sedert oktober 2002 heeft de internetsite van het MEZ een link die rechtstreeks toegang biedt tot de site http:// www.econsumer.gov.

5.6 PRIJSAANDUIDING IN DE TOERISTISCHE SECTOREN In opdracht van de Minister van Economie heeft E7 in mei-juni 2002 een uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar de naleving van de bestaande voorschriften inzake de volledige, duidelijke en ondubbelzinnige prijsaanduiding. Tijdens deze controleactie, die zich toespitste op de stadscentra en toeristische lokaliteiten, werden vooral de horecasector, de openbare markten, de souvenirshops, de recreatieparken en de garages onderzocht. Het is immers van primordiaal belang dat de consument op correcte wijze wordt geïnformeerd over het prijzenniveau door middel van een correcte en volledige prijsaanduiding. Via markttransparantie is dat de voorwaarde voor een gezonde concurrentie en enkel onder die voorwaarde kan de consument de prijzen vergelijken alvorens te kopen. In totaal werden meer dan 8.000 handelszaken of standplaatsen op openbare markten aan een onderzoek onderworpen, waaronder meer dan 3.000 cafés, 500 hotels, 300 garages en 3.000 restaurants. Er werd vastgesteld dat de correcte prijsaanduiding nog voor verbetering vatbaar is. In totaal werden 828 processen-verbaal van waarschuwing en 217 Pro-Justitia’s opgesteld wegens het geheel of gedeeltelijk ontbreken van de verplichte prijsaanduiding. Dit stemt globaal overeen met een foutmarge van ongeveer 13 %. Wel betrof het merendeel van de inbreuken voornamelijk gedeeltelijke lacunes en niet zozeer het volledig ontbreken van prijsaanduiding. Zo werd bijvoorbeeld bij de restaurants vastgesteld dat de prijslijst van de gerechten meestal correct werd aangebracht maar dat er zich wel problemen stellen bij de aanduiding van de prijzen van de dranken. Ook tussen de sectoren zelf heeft E7 gedragsverschillen vastgesteld: zo werden in de horecasector 10 % en meer tekortkomingen vastgesteld; bij de souvenirshops bedroeg dit daarentegen slechts 3 %, terwijl naar aanleiding van de op 23 openbare markten uitgevoerde controles 7 processen-verbaal van waarschuwing en 87 Pro-Justitia’s werden opgesteld, maar in dat laatste geval echter in hoofdzaak wegens inbreuken op de wetgeving ambulante handel en niet zozeer wegens inbreuken op het vlak van de prijsaanduiding.

139


wezen naar klinische studies of wetenschappelijke onderzoeken en 14 % “voor-na” foto’s gebruikten om de verkoop te stimuleren. Wat betreft de sites bezocht door E7, werden 53 sites als dubieus bestempeld. Na het versturen van een informatieve e-mail, hebben sommige sites zich aan de reglementering aangepast, andere zijn uit het internet gestapt. Twee dossiers hebben het voorwerp uitgemaakt van een Pro-Justitia, twee dossiers behoorden tot de bevoegdheid van de Algemene Farmaceutische Inspectie, en 12 dossiers werden gemeld aan andere leden van het IMSN die volgens de geografische ligging hiervoor bevoegd waren.

De tariefaanduiding was bij de 30 bezochte recreatieparken helemaal in overeenstemming met de wet. Bovendien voerde E7 in die parken een controle uit op het niveau van de verkoopprijs van voorverpakte voedingwaren (snoepgoed, sandwiches). Deze controle wees uit dat de handelsmarge die op de aankoopprijzen worden genomen, tussen de 77 en 762 % schommelen. Een correcte prijsaanduiding is dus des te meer noodzakelijk. Tot slot werden bij de garages in meer dan 15 % van de gevallen tekortkomingen vastgesteld.

5.7 ETIKETTERING VAN SCHOEISEL Van 16 september 2002 tot 31 oktober 2002 werd een actie gevoerd tot controle op de naleving van het KB van 8 juli 1996 tot regeling van de etikettering van in voor de verbruiker bestemd schoeisel verwerkte materialen. Meer bepaald werd de controle bij de kleinhandelaars geconcentreerd op de volgende twee punten: - is op het schoeisel door middel van een etiket of op andere wijze duidelijk de samenstelling weergegeven van het bovendeel, de voering, de inlegzool en de buitenzool?; - is er in de winkel een bord aanwezig met uitleg over de betekenis van de gebruikte pictogrammen?


140

Bij deze controles werden 618 winkels bezocht en 22 openbare markten. Voor de grote winkelketens werd de controle beperkt tot een viertal winkels gelegen in het gebied waar de hoofdzetel gevestigd is. Er werden 14 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld voor het ontbreken van de etikettering op de schoenen (in totaal 17 overtredingen). Voor het ontbreken van het bord werden er 82 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld voor 88 overtredingen (1 winkel op 7 in overtreding). Uit verdere onderzoeken bij de leveranciers is gebleken dat het hier niet gaat om systematische overtredingen van de wetgeving.

5.8 PUBLICITEIT OMTRENT PRODUCTEN DIE ONVOLDOENDE IN VOORRAAD ZIJN (“KUNSTMATIGE SCHAARSTE”) Artikel 23,9 van de WHPC bepaalt dat “onverminderd andere wettelijke of reglementaire bepalingen is elke reclame verboden die betrekking heeft op een aanbod van producten of diensten, als de verkoper niet over een toereikende voorraad beschikt of niet werkelijk de diensten kan verlenen die, gelet op de omvang van de reclame, normalerwijze moeten voorzien zijn”. In de praktijk is naar aanleiding van talrijke klachten gebleken dat deze bepaling in de distributiesector vaak overtreden wordt. Daarom werd hieraan zeer veel aandacht besteed

door E7. Lastens 6 distributiebedrijven werd een Pro-Justitia opgesteld en in één geval werd door de Minister van Economie een vordering tot staking ingesteld.

5.9 VERMELDING VAN CO2GEHALTE EN BENZINEVERBRUIK BIJ DE VERKOOP VAN NIEUWE WAGENS E7 werd op verzoek van de Federale Diensten voor het Leefmilieu belast met een onderzoek inzake de eerbiediging van het KB van 5 september 2001 betreffende de beschikbaarheid van consumenteninformatie over het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot bij het op de markt brengen van nieuwe personenauto’s (BS van 12 oktober 2001). Dit KB kadert in het beleid duurzame ontwikkeling en het betrof een eerste controle ingevolge het in voege treden van een nieuwe wetgeving. Het doel van de reglementering is het verstrekken van informatie aan de potentiële kopers van nieuwe personenwagens. Men wil de kopers informeren over het brandstofverbruik en de CO2uitstoot. Op die manier wil men potentiële kopers overtuigen om te kiezen voor een zuinige en milieuvriendelijke wagen. Resultaten van de controle: E7 controleerde 291 verkopers van nieuwe wagens. Er werden 113 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld wegens niet conformiteit met het KB van 5 september 2001. Er werden ook 44 processen-verbaal van waarschuwing opgesteld wegens onvoldoende prijsaanduiding. Van de 42 bezochte internetsites bleken er 15 niet in orde. Het is duidelijk dat deze controles verder dienen te worden opgevolgd.

5.10 CONTROLE OP DE PRIJSAANDUIDING PER MEETEENHEID Sinds 1 juli 2002 geldt een algemene verplichting in de distributiesector tot prijsaanduiding per meeteenheid voor de meeste voedingsproducten en sommige niet-voedingsproducten. Een algemeen onderzoek naar de naleving van deze verplichting werd verricht tussen 16 september en 4 oktober 2002. In totaal werden 1.352 ondernemingen bezocht, onderverdeeld naar oppervlakte (kleiner dan 200 m≤ , tussen 200 m≤ en 400 m≤ , groter dan 400 m≤ ) en leurhandelaars. In totaal 62 % van de gecontroleerde ondernemingen bleek niet te voldoen aan de verplichting inzake prijs per meeteenheid. Per oppervlakte bekeken, waren het in hoofdzaak de ondernemingen met een netto-oppervlakte < 200 m≤ die de wetgeving niet naleefden. Bij deze kleine ondernemingen was 78 % immers niet in orde. Van de ondernemingen met een netto-opper-

De resultaten van deze controles werden via de bevoegde Ministers van Economie, Consumentenzaken en Middenstand doorgestuurd naar de Europese Commissie. Dit met het oog op een evaluatie teneinde na te gaan of het niet opportuun is om kleine handelszaken vrij te stellen van deze verplichting.

5.11 OPSTELLING VAN EEN CHARTER Op 18 februari 2002 werd door E7 een charter opgesteld dat geldt als Richtlijn voor zijn houding die het aanneemt tegenover zijn gebruikers. De volledige tekst hiervan luidt als volgt:

Opdracht E7 beschermt de rechten van zowel de consumenten als de handelaars door informatief, preventief en repressief op te treden tegen onwettige praktijken die hun belangen schaden. De aanpak van het Bestuur is gebaseerd op correctheid, efficiëntie, openheid en beschikbaarheid.

Correctheid - Bij de uitoefening van onze opdracht laten we ons leiden door de regels van goed bestuur. Wij streven naar objectiviteit en uniformiteit; - In dezelfde omstandigheden behandelen we onze gebruikers gelijk; - Indien wij zelf informatie opvragen beperken we ons tot wat absoluut noodzakelijk is voor het nagestreefde doel; - Klachten over de werking van de Dienst worden steeds ernstig onderzocht.

Efficiëntie - Al de middelen die ter beschikking staan, inzonderheid de medewerkers en de informatica, zullen optimaal ingezet worden ten behoeve van onze gebruikers; - Indien de vragen of klachten niet tot onze bevoegdheid behoren zullen wij de gebruikers doorverwijzen naar de diensten die wel bevoegd zijn; - Teneinde onze gebruikers op optimale wijze van dienst te zijn, houden wij ons voortdurend op de hoogte van de reglementering via permanente vorming; - Onze Dienst streeft naar efficiënte interne en externe communicatie.

Openheid - In de contacten met consumenten en handelaars verbinden wij er ons toe om de Wet op de openbaarheid van Bestuur en het Charter van de gebruiker van de openbare diensten te respecteren, maar dit zonder de regels inzake vertrouwelijkheid en het geheim van het vooronderzoek te schaden; - Wij identificeren onszelf steeds persoonlijk in briefwisseling, tijdens persoonlijke ontmoetingen of bij telefoongesprekken; - Wij zijn van mening dat het belangrijk is om permanent in contact te blijven met beroeps- en consumenten-

organisaties, evenals met andere betrokken besturen. Daarom winnen we indien nodig, en in het bijzonder wanneer er wijzigingen aan de Wet of aan administratieve interpretaties overwogen worden, het advies in van consumenten- en beroepsorganisaties.

Beschikbaarheid - Via de dagelijkse wachtdiensten doorheen het ganse land verstrekken wij zowel telefonisch als schriftelijk informatie over rechten en plichten van consumenten en handelaars; - Ook zullen wij regelmatig geactualiseerde informatie geven teneinde beide doelgroepen in te lichten over wijzigingen van de economische reglementering; - Tevens zijn wij er toe bereid om met het bedrijfsleven de problemen te bespreken die zich zouden voordoen bij de toepassing van de wetgeving; - We verspreiden een persbericht naar aanleiding van belangrijke onderzoeken; - We hechten steeds belang aan de mening van al onze gebruikers over de werking van onze Dienst en zullen onszelf corrigeren wanneer er problemen zijn.

5.12 SAMENWERKINGSPROTOCOL TUSSEN E3 EN E7 INZAKE ECONOMISCHE MEDEDINGING In het kader van de Wet van 5 augustus 1991 tot bescherming van de economische mededinging, wordt sinds 1999 het bestuur van het onderzoek van zaken toevertrouwd aan een Korps Verslaggevers. Op die manier wordt de noodzakelijke scheiding tussen de door de Raad voor de Mededinging genomen beslissing en het onderzoek extra bekrachtigd en de onafhankelijkheid ten aanzien van de Minister van Economie gewaarborgd. In het geheel van het onderzoek naar en de vaststelling van de inbreuken op de Wet tot bescherming van de economische mededinging, kunnen krachtens artikel 23 § 3 van voormelde Wet de verslaggevers echter een beroep doen op de controleagenten van E7. E3 en E7 hebben op 25 maart 2002 een samenwerkingsprotocol ondertekend om de nadere regels te stellen voor de toepassing van deze bepaling. Dit samenwerkingsprotocol is in werking getreden op 15 april 2002. Bij huiszoekingen en instructies (bij voorbeeld zaken waarvoor een gelijktijdige, niet terugkerende en tijdelijke tussenkomst van een groot aantal controleagenten is vereist, of een dossier waarbij heel wat personen moeten worden verhoord aangezien het om een groot gebied gaat) is het beroep op personeelsleden van E7 in sommige bijzondere omstandigheden trouwens verdedigbaar. Het is nochtans prematuur een overzicht te geven omtrent de toepassing van dit akkoord.

141


vlakte tussen de 200 m≤ en 400 m≤ was 50 % niet in orde. Inzake de ondernemingen > 400 m≤ en leurhandel kon vastgesteld worden dat vier op tien niet in regel was.

5.13 OPRICHTING VAN DE CEL “CONSUMENTENBEDROG”

6 SPECIFIEKE SECTOREN 6.1 WAPENHANDEL

Gedurende de afgelopen decennia kwam er steeds meer verscheidenheid en verbetering in het aanbod van diensten. Dit neemt echter niet weg dat bepaalde, weinig gewetensvolle operatoren de consumptiegoudmijn hebben aangeboord om processen op gang te brengen die dikwijls zeer ingenieus zijn en zich op het randje van de wettelijkheid afspelen, maar die in alle gevallen valstrikken blijken te zijn, en dit niet alleen maar voor de consument maar ook voor de handelaars. Het consumentenbedrog kan men omschrijven als een strategie die erin bestaat, in een of andere handelsniche oneerlijke knowhow te exploiteren. Die niche wordt gekenmerkt door de levering van goederen of diensten die niet overeenkomen met de verwachting van de consument, dit ingevolge een verbintenis die op listige, leugenachtige of bedrieglijke wijze werd bekomen. Het is duidelijk de bedoeling te profiteren van een ogenblik van onoplettendheid vanwege sommige consumenten en handelaars. Dit fenomeen straft evenzeer de consumenten die zich laten misleiden, als de grote meerderheid van de beroepsmensen die hun activiteit op een eerlijke manier uitoefenen.


142

Uiteraard wordt E7 als eerste geconfronteerd met klachten die betrekking hebben op dit consumentenbedrog. Teneinde dit bestuur toe te laten om nog meer pro-actief op te treden en zijn actie tegen deze oplichterij zichtbaarder te maken werd door de heer Minister van Economie in mei 2002 de oprichting aangekondigd van een bijzondere cel “consumentenbedrog” binnen de schoot van E7, met als taak: - het centraliseren van de informatie over de oplichterij, dit in samenwerking met de beroepsmensen en de consumenten; - het organiseren van de beteugeling; - het organiseren van de preventie, via het verspreiden van persmededelingen met een waarschuwing; - het coördineren en evalueren met de betrokken actoren van de maatregelen die men moet treffen; - het waarborgen van de opvolging van de klachten, vooral op het niveau van de parketten. Van meetaf aan is de oprichting van deze cel een succes gebleken. De honderden klachten die werden ontvangen hebben aanleiding gegeven tot tientallen processen-verbaal en verscheidene vorderingen tot staking die werden ingeleid door de heer Minister van Economie. De geconstateerde misbruiken betroffen ondermeer enkele time-share en postorderverkopers, de bedrieglijke werving voor waardeloze gidsen, reclameronselaars, buitenlandse loterijen, huwelijksbureaus.

Naar aanleiding van het verzoek van het Bestuur Economische Betrekkingen (E4) dat betrekking had op controles die moeten worden uitgevoerd bij wapenhandelaars in het kader van de Richtlijn 91/477/EEG inzake de controle op de verwerving en het bezit van vuurwapens, werden vier handelaars gecontroleerd die een erkenning als wapenhandelaar en/of -fabrikant hebben; in drie gevallen werd vastgesteld dat de Richtlijn niet werd nageleefd en drie verslagen werden ingediend bij de Administratie der Douane en Accijnzen (Dienst Geschillen). Bij die drie gevallen werd bovendien vastgesteld dat twee handelaars ervan de Wet van 30 januari 1991 tot wijziging van de Wet van 03 januari 1933 op de vervaardiging van de handel in en het dragen van wapens en op de handel in munitie, niet naleefden. Twee Pro-Justitia werden bijgevolg opgesteld en doorgestuurd naar de bevoegde parketten (Aarlen en Luik).

6.2 INDUSTRIELE COMPENSATIES 6.2.1 NIJVERHEIDSCOMPENSATIES E7 gaat de realisatie na van de compensatieverplichtingen die verbonden zijn met de aankoopcontracten van belangrijk defensiematerieel door de Belgische staat. De controles hebben betrekking op boekhoudkundige, technische en commerciële aspecten. Zij moeten de Belgische toegevoegde waarde vaststellen van bestellingen die in België werden geplaatst door buitenlandse contractanten, het technologisch niveau en het compensatiekarakter ervan beoordelen. Tijdens het jaar 2002, werden 320 dagen besteed aan controlebezoeken in Belgische ondernemingen. Er werden 410 verslagen opgesteld die een potentieel omzetcijfer van € 802.000.000 vermelden.

6.2.2 EUROPEES RUIMTEVAARTAGENTSCHAP E7 voert, in opdracht van de Federale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden (DWTC), doorlichtingen uit van uurtarieven, die van toepassing zijn op de contracten die het “European Space Agency” (ESA) aan Belgische Ondernemingen toewijst. Tijdens deze boekhoudkundige audits in de ondernemingen worden hun procedures van kosten- en werkurenverzameling en de berekeningswijze van de uurtarieven voor de ruimtevaartactiviteiten nagegaan. In 2002 werden 7 ondernemingen doorgelicht.

E7 is belast met de boekhoudkundige controle van de nietrecurrente of de éénmalige kosten met betrekking tot de deelname van de Belgische industrie aan het programma Airbus A340-500/600 en A380. De controles op het programma A340-500/600 zijn afgelopen. In het kader van het programma A380, heeft sectie C eveneens audits uitgevoerd die de ondertekeningen door de Belgische staat van de financieringsovereenkomsten zijn voorafgegaan. Deze controles werden uitgevoerd in drie ondernemingen.

7 EUROPESE VERORDENINGEN 7.1 CONTROLES UITGAVEN EUROPEES ORIENTATIE- EN GARANTIEFONDS VOOR DE LANDBOUW EN MARKTORDENING De controles geschieden enerzijds in het kader van de financiële verrichtingen van de afdeling Garantie van het Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw (EOGFL) (Sectie A: Cel 1) en anderzijds met betrekking tot de naleving van de EU-marktordeningen ter zake (Sectie A: Cel 2). Deze controles betreffen in het bijzonder de bestrijding van de fraudes in de sectoren boter, niet bijlage 1 producten (verwerkte landbouwproducten zoals chocolade, confiserie, koekjesfabriek), zetmeel, suiker, visserijproducten, mout, steun aan hulpbehoevenden, vlees, wijn en gedistilleerde dranken, isoglucose, bananen, oorsprongcertificaten, geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen, specificiteitscertificering landbouwproducten, controleen toezichtfirma’s, hennepzaad en olijfolie. De EOGFL-uitgaven controles hebben tot doel na te gaan of de “firma’s” recht hebben op de gevraagde steun of interventie (productierestituties zetmeel en suiker, steun voor uit de markt genomen visserijproducten, steun stockage boter en vlees, boter tegen verlaagde prijs, boter aan sociale instellingen) respectievelijk de gevraagde restituties bij uitvoer (de zogenaamde niet bijlage 1 producten, mout). Deze controles geschieden rekening houdende met de bepalingen van het met het Belgisch Interventie- en Restitutiebureau (BIRB) afgesloten protocol van samenwerking met betrekking tot de gecontroleerde interventieuitgaven van de landbouwmarkten in het kader van de uitgaven die ten laste vallen van het EOGFL, afdeling Garantie; ingevolge de delegatie van bevoegdheid door het BIRB aan E7 om de controles uit te voeren in de hierboven vermelde sectoren.

In de loop van het jaar worden de controleresultaten medegedeeld aan het BIRB zoals in voornoemd protocol overeengekomen was. Op vastgestelde tijdstippen worden eveneens jaarverslagen per gecontroleerde sector aan het BIRB overgemaakt samen met de bijgehouden E7-instructies. Dit alles tezamen met de resultaten van de interne audit voor de sectoren private opslag varkensvlees, productierestituties zetmeel, boter aan verlaagde prijs, boter aan sociale instellingen en niet bijlage 1 goederen, liet toe op 25 januari 2002 een “certificaat van goede uitvoering” (met betrekking tot de in 2001 uitgevoerde controles) af te leveren aan het BIRB. Met betrekking tot het in werking laten treden van reglementeringen (omzetting van Richtlijnen, bepaling van contactpunten) dient gewezen op het belang van de deelname aan de vergaderingen van de Interministeriële Economische Commissie (IEC), in het bijzonder van de subgroep “IEC/EEG/Landbouwproblemen” waar vraagstukken betreffende de toepassing van het GLB worden onderzocht. De opgedane kennis wordt ten dienste gesteld van de door de Directeur-generaal van E7 voorgezeten Interdepartementale Commissie voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding in de economische sectoren en voor de toepassing van de EEG- Verordening nr. 595/91 (ICCF) ten einde de samenwerking inzake de bestrijding van de economische fraude te verbeteren. Deze laatste Verordening betreft de onregelmatigheden in het kader van de financiering van het GLB en terugvordering van bedragen die in dat kader onverschuldigd zijn betaald alsmede de organisatie van een informatiesysteem op dat gebied. De opgedane kennis wordt eveneens ten dienste gesteld van de Interdepartementale Preventiecel (IPC), opgericht ingevolge een protocol van 17 december 1996 tussen de Ministers van Economie, Financiën, Volksgezondheid en Landbouw teneinde vroegtijdig tekortkomingen bij de toepassing van de Europese wetgevingen vast te stellen en alzo eventuele fraudes en financiële correcties van het EOGFL te voorkomen. Op de trimestriële IPC-vergaderingen geschiedt de opvolging van de rapporteringen van de Sectie A aan het BIRB op basis van de trimestriële BIRB-rapporteringen. Uit wat voorafgaat blijkt duidelijk dat de “output” van de Sectie A veel verslagen van onderzoek, attesten en aanzuivering van documenten ten opzichte van het BIRB betreft. In de loop van 2002 geschiedden 2.878 onderzoeken, werden 2.664 verslagen van onderzoek gemaakt, 758 monsters genomen, 5.290 attesten opgemaakt en 4.233 T-5 documenten aangezuiverd. Ongeveer de helft van de onderzoeken gebeurt op vraag van het BIRB en ongeveer een derde op eigen initiatief. Bovendien werden door het secretariaat 7.472 controledocumenten (T-5 document (97,5 %), invoerdocumenten, administratieve geleide documenten) behandeld.

143


6.2.3 AIRBUS


144

Binnen Cel 1 “Controles uitgaven EOGFL” controleerde de Sectie A: - de verkoop en de verwerking in toegelaten eindproducten (banketbakkerswerk, consumptie-ijs en andere voedingsmiddelen) van de gesubsidieerde boter, boterconcentraat, tussenproducten of room. Het coördineert de erkenning van bedrijven en tussenproducten. Deze controle gebeurt bij een 229-tal firma’s waarvan er 27 minder dan 9 ton/jaar, 132 minder dan 5 ton/maand maar meer dan 9 ton/jaar en 70 meer dan 5 ton/maand verbruiken. In totaal werden met het BIRB 749 aanbestedingscontracten afgesloten voor een hoeveelheid van 63.064.733 kg boter en room. Verder werd de invoer en verwerking van 2.547.205 kg boter en room resp. 391.395 kg couverture en gebakvulling gecontroleerd. Onder controle van de Sectie A gebeurde tenslotte ook de uitvoer van 500.197 kg boter en room resp. 13.908.800 kg chocoladecouverture; - de verkoop met het oog op rechtstreekse consumptie van boterconcentraat. Deze controle gebeurt bij een vijftiental firma’s-voortverkopers. In totaal werden met het BIRB 15 aanbestedingscontracten afgesloten voor een hoeveelheid van 410.000 kg boter; - de leveringen van boter tegen verlaagde prijs aan ongeveer 900 instellingen en een vijftal leveranciers. Voor het jaar 2002 wordt ongeveer 614.625 kg te leveren boter voorzien. De steun bedraagt € 1 per kg boter; - de “opslag” van boter bij de inslag, tijdens de opslag en bij de uitslag van de boter. Voor het opslagplan 2002-2003 werd 19.396.350 kg boter ingeslagen (waarvan 6.138.875 kg niet verzegeld) door 15 contractanten bij 13 verschillende diepvriesuitbaters. De steun bedraagt ongeveer € 0,75/dag/ton (gemiddelde inslagduur: 150 dagen); - de uitvoer van niet bijlage 1 producten op basis van de samenstellingsverklaring van de fabrikant. In de periode 16 oktober 2001 tot en met 15 juli 2002 werd € 26.746.353 door het BIRB uitbetaald aan 139 bedrijven; - de verwerking van maïs, tarwe- en aardappelzetmeel bij de fabrikanten van bepaalde eindproducten (papier en karton). E7 controleert eveneens de verwerking van veresterde of veretherde zetmelen met het oog op de vrijmaking van de waarborg die door de producent werd gesteld in het land van productie. De controle gebeurde bij 16 firma’s met betrekking tot een productie van 30.469.481 kg voor een steunbedrag van € 346.752,81 (periode juli 2001-juni 2002); - de voorschriften inzake de restitutie bij de productie van bepaalde in de chemische industrie gebruikte producten van de sector suiker. De controle gebeurde bij 11 firma’s met betrekking tot de productie van 15.644.835 kg voor een steunbedrag van € 5.949.358,88 (periode juli 2001-juni 2002); - de uitvoer van tafelwijn van oorsprong uit de Gemeenschap. In 2002 werd door 1 exporteur 20.160 liter tafelwijn uitgevoerd (“scheepbevoorrading”). In de periode 16 oktober 2001-15 oktober 2002 bedroeg de steun nog amper € 1.406,88; - de verkoop in de drie vismijnen aan de Belgische kust van de vis dewelke een voorafbepaalde prijs (de zogenaamde “ophoudprijs”) niet haalt. De Sectie A controleert het uit de markt nemen van de vis en de bestemming van deze “opvangvis”. In 2002 werd 318.399 kg vis uit de markt genomen (steunbedrag januari-november 2002: € 90.822,26);

- de uitvoer van mout. Na 30 juni worden de opgegeven stocks van mout en gerst door de Sectie A in gans België gecontroleerd. Nadien worden aan deze bedrijven attesten afgeleverd die recht geven op restitutie. Begin 2002 werden nog enkele controles gedaan bij een tweetal traders van de met betrekking tot het steunjaar 2001 afgeleverde attesten. In 2002 werd echter geen bijkomende compensatieaanpassing van de restitutie voorzien; - de gratis verdeling van interventieproducten (rundvleesconserven, goulash- en stoofvleesblikken, melk, meel en deegwaren) aan de hulpbehoevenden. Zowel de producenten als de liefdadigheidsinstellingen en begunstigden worden gecontroleerd. Bij drie bedrijven werd de productie gecontroleerd van 337.330 kg bloem (1 kg verpakking), 124.800 kg bloem (50 kg verpakking), 420.370 kg deegwaren (1 kg verpakking) en 249.920 kg Italiaanse rijst (1 kg verpakking). Bij één producent werd gedurende 8 productiedagen de productie van 310.008 conserven runderstoofvlees (conserven 400 gram netto in 12.917 kartons) en gedurende 6 productiedagen de productie van 143.352 conserven rundergoulash (conserven van 400 gram netto in 5.973 kartons) gecontroleerd. Tijdens voornoemde productiedagen werden eveneens stalen vers vlees en 200 stalen runderstoofvlees en 146 stalen rundergoulash genomen. Nadien gebeurde de controle van de leveringen bij 10 voedselbanken (waarvan er sommige bovendien extra werden doorgelicht wat betreft hun structuur en erkenningsvoorwaarden) en 7 legerdepots en uiteindelijk ook bij de Openbare Centrums voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) en bij 669 caritatieve instellingen. De controles betroffen 66.207 begunstigde personen. Vanaf 17 december 2002 werd begonnen met de particuliere opslag van varkensvlees. Voor het jaar 2002 deden 15 firma’s een aanvraag, voor 75 contracten, gespreid over de provincies Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen, Luik en Henegouwen. De mogelijke opslagduur bedraagt 3, 4 of 5 maanden en kan, onafhankelijk van de marktsituatie, worden verlengd. Binnen Cel 2 “Controles Marktordening” controleerde de Sectie A: - de naleving van de van kracht zijnde EU-Verordeningen in de sector “wijn en gedistilleerde dranken” (onder andere met betrekking tot de etikettering van de wijn en gedistilleerde dranken, invoer wijn uit derde landen, steunregeling voor druivensappen). Benevens de algemene controles op de vracbottelingen in België vonden er specifieke controles plaats op de bottelingen van whisky en tequila. Bij 15 firma’s die whisky bottelen werden regelmatig controles uitgevoerd om uit te maken of de in “vrac” aangekochte, versneden en gebottelde whisky recht heeft op ofwel de generieke benaming “Whisky” ofwel op de oorsprongsbenaming “Scotch Whisky”. Er werden geen onregelmatigheden vastgesteld. Op verzoek van de “Scotch Whisky Association” werd tegen een Belgische firma een vordering tot staking ingesteld wegens ondermeer het verkopen van gedistilleerde dranken onder de verkoopsbenaming “Whisky”. De Sectie A controleerde de aanvoer, botteling en verkoop van deze whisky. In totaal geschiedden er 40 monsternames van de aangevoerde whisky in “vrac” en 4 boekhoudkundige controles. Er werd vastgesteld dat alle door desbetreffende firma aangekochte, versneden en gebottelde whisky ofwel recht heeft op de generieke benaming

Grondige controles blijven geschieden met betrekking tot de Belgische productie van de Hagelandse en Haspengouwse wijn. Een Pro-Justitia werd opgemaakt ten laste van een wijnbouwer die meer dan 27.000 liter goedkope buitenlandse wijn verkocht als Belgische wijn. Betrokkene werd in de loop van de maand oktober 2002 veroordeeld door de rechter te Leuven tot een boete van € 12.395. Aan een groothandelaar die zich burgerlijke partij stelde zal bovendien een (nog door een expert te bepalen) schadevergoeding dienen te worden betaald. Twee maal per jaar gebeurt eveneens een controle bij de producenten van de “Hasseltse Jenever” resp. “Oost-Vlaamse Graanjenever O’ de Flander”. Er werden geen inbreuken vastgesteld. De gecommercialiseerde Jenevers hadden recht op hun erkende oorsprongsbenaming. In het kader van de door de EU erkende wijnwedstrijden die, met het oog op het toekennen van onderscheidingen (medailles) op het Belgisch grondgebied worden georganiseerd stelt de Sectie A alle nodige controles in, zowel op het vlak van etikettering als inzake het verloop van de wedstrijd zelf. De Sectie A heeft de volgende “concours” gecontroleerd: “Concours Mondial de Bruxelles”: (3.791 wijnen), “Concours Monde Sélection” (388 wijnen). Er werden geen onregelmatigheden vastgesteld. Alle voorziene voorschriften (wedstrijdreglement, competente internationale jury, anonimiteit geproefde wijnen, aantal wijnen met onderscheiding max. 30 %) werden nageleefd. De opdracht van E7 bestaat er eveneens uit op te treden tegen niet door de EU erkende wijnwedstrijden. In dit kader werd een Pro Jusitita opgesteld tegen de heer Maurice Barbier (Franse nationaliteit), zaakvoerder van de BVBA “European Masters of the Degustation” met zetel te Brussel, wegens het aankondigen van een niet-erkende wijnwedstrijd en het niet laten plaatsvinden van deze wedstrijd, het onwettig innen van het inschrijvingsgeld voor deze wedstrijd evenals het zich onterecht toe-eigenen van de ingediende stalen. In december 2002 werden we op de hoogte gesteld van het feit dat de Correctionele Rechtbank van Brussel op 28 juni 2001 uitspraak heeft gedaan in deze zaak (vonnis bij verstek) en de heer Barbier veroordeeld werd tot een gevangenisstraf van twee jaar en een boete van 200.000 Belgische frank. Bovendien werd de onmiddellijke aanhouding van betrokkene gevorderd.

- de productie van isoglucose om de aangifte bij het BIRB ervan te verifiëren. Waar in het verleden stalen werden genomen en ontleedt, wordt de productie nu op basis van een totaalberekening gecontroleerd. De controle geschiedt met de bedoeling er toezicht op te houden dat het productiequota niet wordt overschreden. De controle betrof de productie bij één producent van 71.591.600 kg over de periode juli 2001-juni 2002; - de invoer van bananen in de Gemeenschap. De traditionele marktdeelnemers (zestal) ontvangen hun tariefcontingenten op basis van hun invoeren in het voorafgaande jaar. Het BIRB beheert deze contingenten. De nieuwkomers, die mede door de grote borgsom die ze moeten betalen, nu (een tweetal) groeperingen zijn, op hun beurt bestaande uit een zestal resp. achttal bedrijven, worden ook gecontroleerd door E7 dit met betrekking tot de toekenning van hun contingent voor 2003. Vooral mogelijke banden met de traditionele deelnemers worden nagegaan. Tevens wordt de boekhouding doorgelicht teneinde de activiteiten van het voorbije jaar te verifiëren; - de aflevering van Belgische oorsprongcertificaten voor diermelen en andere diervoeders. Naar aanleiding van artikels in 1997 in de Franse pers waarin België vermeld werd als zijnde een draaischijf voor een illegale handel inzake diermelen werd door de Dienst Kwaliteit van de Grondstoffen (ex-Ministerie van Landbouw) een grondig onderzoek doorgevoerd. Hieruit bleek dat sommige Kamers van Koophandel onjuiste oorsprongcertificaten afleverden. De controle op de oorsprongcertificaten valt onder de bevoegdheid van het MEZ. Dit alles, bovendien gezien in het kader van de BSE-problematiek, maakt het noodzakelijk controles te verrichten om na te gaan of uit de gecontroleerde documenten (bij voorbeeld aankoopfacturen) blijkt of deze diermelen uit EU-landen komen en in België worden vermengd en verpakt. Opzakken alléén bijvoorbeeld, wordt door de Europese reglementering niet aangezien als zijnde een verof bewerking, waardoor de oorsprong kan veranderen. Het is dus van essentieel belang bij het afleveren van een oorsprongcertificaat na te gaan welke de oorsprong is van de gemengde en opgezakte producten, alsook hun fabricatie te controleren. Door E7 werden in 1997 reeds controles gedaan. In 2001 werd door E4, op vraag van het Ministerie van Landbouw gevraagd om dit dossier te heropenen en om een globaal onderzoek te verrichten. Als dusdanig heeft de Sectie A nu toch al gedurende een jaar onderzoek in deze materie verricht, dit bij een zestigtal bedrijven. Zo werd recent nog vastgesteld dat één Kamer van Koophandel een blanco stapel van 50 certificaten had overhandigd aan een bedrijf! Voor een goede werking van zaken en ter voorkoming van fraude, dient zoiets absoluut voorkomen te worden. Bij anomalieën of problemen wordt E4 direct verwittigd; - het gebruik van het collectief merk “ambao”. Ter controle van het gebruik van het collectief merk ambao, dat beheerd wordt door de vzw “Tradional and Quality Chocolate Association”, voert de Sectie A van E7 staalnemingen uit. Deze stalen worden voor verder nuttig gevolg overgemaakt aan de vzw; - de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen. Oorsprongsbenamingen genieten een communautaire bescherming. Om voor een Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) of een Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) in aanmerking te komen, moet een product in overeenstem-

145


“Whisky” ofwel op de oorsprongsbenamingen “Scotch Whisky”, “American Whisky” en/of “Canadian Whisky”. De betrokken firma kan verder blijven exporteren. In beroep verloor de “Scotch Whisky Association” de tegen de Belgische firma aangespannen rechtszaak. Volgens de “Consejo Regulador del Tequila” (CRT) met hoofdzetel te Madrid, zouden tequila’s welke door een aantal firma’s in België in “vrac” worden aangekocht, versneden en gebotteld, niet voldoen aan de Mexicaanse normen. E7 is dan ook met de CRT overeengekomen om naast het onderzoeken van de specifieke klachten, tevens een constant toezicht op de markt te houden met het oog op het garanderen van de authenticiteit van de tequila. Bij een achttal bottelaars werden controles uitgevoerd. Er werden geen onregelmatigheden vastgesteld: de in “vrac” aangekochte, versneden en gebottelde tequila heeft recht op deze benaming.


146

ming zijn met een productdossier. Alleen groeperingen of natuurlijke of rechtspersonen zijn gerechtigd een registratieaanvraag in te dienen bij de Commissie. Volgens de EU regelgeving mag de term “Parmesan” vijf jaar na de erkenning van “Parmigiano Reggiano” niet meer worden gebruikt voor andere dan als dusdanig erkende kaas. Op basis van een klacht vanuit Nederland werd door het ex-Ministerie van Landbouw via E4 aan E7 gevraagd onderzoek bij verschillende Belgische bedrijven te verrichten. Verschillende bedrijven, waartegen een klacht werd neergelegd, werden bezocht. Dit resulteerde in twee processen-verbaal van waarschuwing. De andere bedrijven hadden zich intussen reeds in regel gesteld; - de specificiteitscertificering voor landbouwproducten en levensmiddelen. Onder “communautaire specificiteitscertificering” wordt verstaan de communautaire erkenning dat een levensmiddel een geheel van specifieke eigenschappen bezit waardoor het zich duidelijk van andere, soortgelijke tot dezelfde categorie behorende producten onderscheidt. Volgens een Europese Verordening worden Oude Kriek, Kriek, Oude Gueuze, Gueuze, Faro en Lambiek erkend als Gegarandeerde Traditionele Specialiteit (GTS). Hiervoor dienen zij te voldoen aan een aantal vereisten inzake bereiding, samenstelling en etikettering. Deze bescherming geldt enkel als de producten vergezeld zijn van het GTS-logo van de GTS-producten. Om het voorgaande te verifiëren werd een onderzoek gestart bij alle Kriek en Gueuze-producenten in België. In eerste instantie wordt er nagegaan welke producten het GTS-logo dragen, en of deze voldoen aan het productdossier (bereiding, samenstelling). Tezelfdertijd wordt er ook gecontroleerd of de wetgeving betreffende de etikettering wordt opgevolgd. De controle van een dertigtal bedrijven is inmiddels opgestart. Dit leidde tot opstelling van verschillende processen-verbaal van waarschuwing waarbij de ondernemingen aangemaand werden zich in orde te stellen; - de controleen toezichtfirma’s. Recent werd aan de lidstaten een grotere mogelijkheid gegeven om, in geval van fraude of onregelmatigheid, in te grijpen in het optreden van de controleen toezichtfirma’s. In België worden deze erkend door het BIRB, waarbij het onderzoek en de opvolging gebeurt door E7. Daar er sinds 1999 een nieuwe aanvraag tot erkenning diende te worden ingediend die gebonden was aan zeer strenge voorwaarden, en er sindsdien nog geen aanvragen tot erkenning werden ingediend is in België voorlopig geen enkele firma erkend en gemachtigd tot het afleveren van de zogenaamde “landingsattesten” (met andere woorden bestemmingsattesten); - de invoer van hennepzaad voor niet-inzaai. De invoer uit derde landen van ruwe hennep en hennepzaad wordt onder een stelsel van conformiteits- of overeenstemmingscertificaten geplaatst. De invoer van niet voor inzaai bestemd hennepzaad wordt enkel toegestaan aan erkende invoerbedrijven. Om dit alles te verifiëren wordt een controlestelsel ingesteld om de bestemming van het hennepzaad na te gaan. Deze controle gebeurt alleen nog bij 1 grote invoerder en 1 trader; - de gemeenschappelijke ordening der markten in de sector oliën en vetten. Na overleg met de Eetwareninspectie van het Ministerie van Volksgezondheid werd overgegaan tot staalname van extra olijfolie respectievelijk olijfolie verkregen bij de eerste persing, olijfolie en olie uit afvallen van olijven. Het is de be-

doeling door 55 staalnames, in het kader van een algemeen toezicht op de markt, te controleren of de bemonsterde producten correct geëtiketteerd zijn. De door de EU regelgeving voorziene benamingen en definities van “olijfoliën” en “oliën uit afvallen van olijven” zijn verplicht voor de verhandeling van de producten in elke lidstaat, in het communautaire handelsverkeer en het handelsverkeer met derde landen. Zo diende vastgesteld te worden dat 9 % van de olijfoliën niet correct geëtiketteerd is. In werkelijkheid bevindt zich minderwaardigere olie in de fles dan uit de benaming op het etiket blijkt.

7.2 CONTROLES A POSTERIORI E7 voert controles a posteriori (de zogenaamde CAP-controles) uit op basis van EU-Verordening 4045/89. Het doel van deze controles bestaat in het controleren of de door het EOGFL gefinancierde verrichtingen daadwerkelijk en op regelmatige wijze hebben plaatsgevonden, om onregelmatigheden te voorkomen en te vervolgen en om als gevolg van onregelmatigheden of nalatigheden verloren gegane bedragen terug te vorderen. In België is de specifieke Dienst die belast is met de voortgangscontrole op de uitvoering van de EU-Verordening 4045/89; een coördinatiecomité dat bestaat uit vertegenwoordigers van het MEZ (E7) en het Ministerie van Financiën (Administratie der Douane en Accijnzen). Het coördinatiecomité voert zelf geen controles uit, maar is belast met de coördinatie van en het toezicht op de controles die worden uitgevoerd. De twee controle-instanties, in feite controlecellen, die controles verrichten zijn: - de Administratie der Douane en Accijnzen, Diensten Algemene Organisatie en Controle, EOGFL-controledienst; - E7, Sectie B, EOGFL-controledienst. In de praktijk worden de te controleren dossiers vanuit een risicoanalyse geselecteerd en vanuit een globaal analytisch boekhoudkundig gezichtspunt gecontroleerd. De controleperiode liep van 1 juli 2001 tot en met 30 juni 2002 en had betrekking op de door het BIRB en door het Ministerie van Middenstand en Landbouw uitbetaalde bedragen voor uitvoerrestituties en interventiemaatregelen voor het begrotingsjaar 16 oktober 1999-15 oktober 2000. In totaal werden 55 dossiers onderzocht. Deze hadden betrekking op ondermeer volgende sectoren: - uitvoerrestituties voor granen (gerst, mout, tarwe), rundvlees, varkensvlees, andere zuivelproducten (melkpoeder, boter, kaas, eieren), pluimvee, suiker en groenten en fruit; - restituties voor goederen verkregen door verwerking van landbouwproducten (granen, suiker, melk, boter, eieren, groenten en fruit); - restituties voor scheeps- en vliegtuigbevoorrading; - productierestituties voor zetmeel en suiker;

In de sector zuivelproducten werden onregelmatigheden vastgesteld in de uitvoeraangiften. Het uitgevoerde product werd niet juist omschreven waardoor het BIRB bepaalde bedragen aan uitvoerrestituties heeft betaald waarbij geen rekening werd gehouden met melkvreemde stoffen die in het uitgevoerde product werden verwerkt. In de sector schoolmelk werd een strafrechterlijke procedure gestart bij het parket van Charleroi tegen een melkverdeler. Naast de 50 door België geselecteerde dossiers, verleende E7 haar medewerking aan 7 verzoeken tot bijstand van buitenlandse controle-organismen (Nederland, Duitsland en Frankrijk). Dit ingevolge de vertakkingen van deze uitvoerdossiers naar België toe. In het najaar van 2002 heeft de EOGFL-cel tevens - in toepassing van artikel 9 van Verordening 800/1999 - 91 dossiers onderzocht voor rekening van het BIRB in verband met een mogelijke overlading van de goederen bestemd voor uitvoer uit de EU.

7.3 INTERNE AUDIT In september 1998, verzocht het Ministerie van Middenstand en Landbouw E7 om voortaan een bevestigingscertificaat van goede uitvoering van de taken af te leveren in zijn hoedanigheid van controle-instantie. Aan de bron van dat verzoek lag de publicatie van de richtsnoeren 9 en 10 van de Europese Commissie. Zo begon een nieuwe fase in de goedkeuring der rekeningen met betrekking tot de aangelegenheden die gefinancierd worden door het EOGFL. Voortaan zouden de nationale controle-instanties, zoals het Instituut voor Veterinaire Keuring (IVK), de Douane, de controledienst van het Ministerie van Landbouw en E7, een permanente doorlichting moeten organiseren. In januari 1999 werd bij E7 een cel interne audit opgericht. De tijdens het jaar 2002 uitgevoerde audits hadden betrekking op de toepassing van de volgende controles: - Verordening (EG) 2771/999 van de Commissie van 16 december 1999 houdende uitvoeringsbepalingen van Verordening (EG) 1255/1999 van de Raad ten aanzien van de interventiemaatregelen op de markt voor boter en room; - Verordening 1680/78: Mout (uitgesteld omdat er geen restituties werden voorzien). Er werden voor de volgende audits opvolgingsvergaderingen gehouden: - Verordening 4045/89: CAP-controles; - Verordening 1722/93: Zetmeel; - Verordening 2571/97: Banketbakkersboter; - Verordening 2191/81: Sociale boter; - Verordening 1520/00: Goederen niet bijlage I (2x).

De interne audit heeft in dit perspectief de volgende doelstellingen bereikt: - de doelmatigheid van de controles werden verbeterd door een aantal ervan te centraliseren bij de centrale Sectie A; - de veiligheid van de controlemensen werd vergroot door levering van aangepaste beschermingsuitrusting (helmen, schoenen); - de snelheid waarmee de verslagen doorgestuurd worden, werd verhoogd door de controleambtenaren aangepast informaticamateriaal ter beschikking te stellen; - de werkmiddelen werden verbeterd door instructies ter beschikking te stellen, die eenvormig qua opmaak en tweetalig zijn en regelmatig bijgewerkt worden.

8 WAARSCHUWINGSPROCEDURE De waarschuwingsprocedure, voorzien in artikel 101 van de WHPC, biedt E7 een heel origineel en duidelijk efficiënt instrument aan bij de controle op de naleving van deze Wet en zijn uitvoeringsbesluiten. De waarschuwingsprocedure kan worden toegepast ter attentie van de overtreder van om het even welke bepaling van de WHPC, van de uitvoeringsbesluiten, of reglementaire besluiten die van kracht blijven en genomen werden ter uitvoering van de vorige Wet. In 2002, heeft E7 in totaal 3.969 waarschuwingen gegeven. Artikel 101 van de WHPC bepaalt dat de waarschuwing aan de overtreder ter kennis moet worden gebracht binnen een termijn van 3 weken, volgend op de vaststelling van de feiten. De waarschuwing kan worden gegeven bij een ter post aangetekende brief met ontvangstmelding of door de overhandiging van een afschrift van het proces-verbaal van waarschuwing. In de praktijk worden de meeste waarschuwingen echter gegeven door middel van een typeformulier. De waarschuwing via een aangetekende brief is veeleer bestemd voor delicate gevallen. Het is dan de regionale directeur die ondertekent.

8.1 DE TOEPASSELIJKHEID VAN DE PROCEDURE VAN WAARSCHUWING Het hanteren van de waarschuwingsprocedure is naargelang het geval: - facultatief, (voor de meeste gepenaliseerde inbreuken op de WHPC - artikel 102), afhankelijk bijgevolg van de beoordeling van de controleagent; - meestal noodzakelijk bij de eerste vaststelling van de inbreuk, hetgeen in principe slechts leidt tot strafrechtelijke vervolging na bewijs van kwade trouw (het betreft hier onder andere de reglementeringen inzake misleidende reclame, verkoop met verlies en gezamenlijk aanbod); - niet mogelijk of af te raden in gevallen bepaald bij artikelen 104 en 105 van de WHPC, die duidelijk onmiddellijk vervolging vereisen (bijvoorbeeld bij kettingverkoop of het niet-naleven van een door de rechtbank van koophandel uitgesproken stakingsbevel).

147


- steun voor granen, openbare opslag van melk, telersverenigingen, suiker, melkpoeder, zaaizaden en botervet; - opslagsteun voor suiker; - afzetbevordering van landbouwproducten; - particuliere opslag van melk en zuivelproducten; - overige maatregelen voor akkerbouwgewassen.

8.2 GEVOLGEN VAN DE WAARSCHUWINGEN

dossiers waarvoor uiteindelijk geen betaling werd genoteerd, werden voor verder gevolg opgestuurd naar de bevoegde procureurs des Konings bij de rechtbanken van eerste aanleg.

In 1.704 gevallen, gaf de overtreder gevolg aan de waarschuwing en stelde zich binnen de gestelde termijn in regel (via een tweede controle werd dit geverifieerd). In 2.134 gevallen, werd de waarschuwing opgesteld om herhaling in de toekomst te voorkomen. Hier kon niet onmiddellijk een tweede controle uitgevoerd worden, aangezien de inbreuk eenmalig was (bij voorbeeld verspreide publiciteit). In 114 gevallen, moet het onderzoek nog worden voortgezet en is opvolging wenselijk. De procedure van waarschuwing biedt officieel de mogelijkheid om bij lichte inbreuken, de overtreder slechts te waarschuwen in plaats van onmiddellijk een Pro-Justitia op te stellen. Bij handelaars viel deze procedure erg in de smaak, aangezien zij hierdoor de tijd hebben om zich in regel te stellen. De controleagenten krijgen op hun beurt meer ruimte, een grotere verantwoordelijkheid en een zeker beoordelingsrecht. Zoals voordien, heeft deze procedure ook in 2002 geleid tot bijzonder goede resultaten in het toezien op de toepassing van de Wet van 14 juli 1991.


148

9 ADMINISTRATIEVE MINNELIJKE SCHIKKINGEN Tot 25 oktober 2002 kwamen 1.248 processen-verbaal voor een administratieve schikking in aanmerking. In januari 2003 konden de ontvangkantoren der penale boeten meedelen dat voor 834 van deze voorstellen een betaling werd geregistreerd. De

10 INTERNATIONALE SAMENWERKING De opheffing van handelsbelemmeringen tussen de EU-lidstaten en de realisatie van de interne markt heeft de consumenten in staat gesteld om zich steeds meer goederen en diensten te verschaffen over de grenzen heen. De groei van de verkoop op afstand aangespoord door de elektronische handel en de prijstransparantie welke het gevolg is van de invoering van de euro zal tevens de consumptie over de grenzen heen verder stimuleren. De opening van de grenzen binnen de EU en de verdere globalisatie kunnen echter ook risico’s inhouden voor de consument die geconfronteerd wordt met verschillende reglementen, rechten en praktijken in de diverse landen. De interne markt zal dus slechts een volkomen succes zijn indien de consumenten vertrouwen hebben in de markt zowel wat de kwaliteit van de producten betreft, alsook dat zij hun rechten als consument kunnen afdwingen in deze markt. Voor de Europese Commissie en de overheden zal derhalve een spanningsveld ontstaan. Wetgeving en de afdwingbaarheid ervan zijn daarbij van essentieel belang. Daarbij zal ook de administratieve samenwerking een prioriteit worden. De EU-Commissie heeft initiatieven genomen om informatie-uitwisseling en samenwerking tussen de lidstaten te verbeteren onder andere in het kader van het IMSN en de Europese lidstaten IMSN Europe.

Tabel 8 - Overzicht minnelijke schikkingen Basiswet

Aantal minnelijke schikkingen

Aantal betaalde minnelijke schikkingen

Betaald bedrag in euro

Prijzen Handelspraktijken Consumentenkrediet Ambulante handel Reizen Euro Huwelijksbureau’s Timesharing Avondsluiting Zelfstandig ondernemen Veiligheid

27 1246 10 102 5 13 8 0 42 52 4

15 714 3 51 0 11 5 0 11 25 3

9300 353775 4000 9385 0 6300 2450 0 6350 8015 5375

Totaal

1509

834

404950


10.1 MULTILATERALE SAMENWERKING (INTERNATIONAL MARKETING SUPERVISION NETWORK - IMSN) Ter herinnering, de toetreding van E7 tot het IMSN dateert van 1992. Het is een forum waarvan meer dan 30 landen lid zijn, landen die representatief voor de markteconomie en gevoelig zijn voor de problematiek rond consumentenbescherming. De uitwisselingen hebben betrekking op individuele gevallen (uitgezonderd zaken die behoren tot het burgerlijk recht) die duidelijk aantonen dat de belangen van de consument worden geschaad. Tijdens dit verslagjaar werden 205 dossiers uitgewisseld. De toetreding tot het systeem “econsumer.gov” (formulier om een internationale klacht neer te leggen) is een feit geworden. Het is een origineel instrument voor de consument die zich slachtoffer acht van oneerlijke handelspraktijken uitgeoefend door één van de landen die lid zijn van het systeem. Dankzij de jaarlijkse conferenties (Montreux en Sidney) kon de doeltreffendheid van de uitwisselingstechnieken worden getoetst en er een meerwaarde aan worden gegeven. Het op de agenda plaatsen van thema’s zoals het toekennen van een label aan sites of een onderzoek naar de vo o r u i t ga n g va n d e l e d e n o p h e t v l a k va n h e t consumentenrecht, zorgt ervoor dat de kennis van de respectievelijke overheidsinstellingen en officiële agentschappen van niveau is. Zoals elk jaar, werd een zoekdag op commerciële sites (“Sweep Day”) georganiseerd die controlediensten van de toegetreden landen met elkaar in verbinding brengt. Dit leidt tot gevolgtrekkingen die aan het publiek worden meegedeeld. IMSN Europe bestaat uit landen van de EU. Deze afdeling komt tweemaal per jaar samen in de Europese Commissie. De landen delen hun kennis en ervaring aangaande de opsporing van illegale handelingen inzake consumentenbescherming. Recent ging de aandacht hierbij uit naar de toekomstige werking van het Europese netwerk bij de toepassing van de wettelijke maatregelen voorzien in het Groenboek over de consumentenbescherming in de Europese Unie.

10.2 BILATERALE SAMENWERKING MET DE “DIRECTION GENERALE DE LA CONCURRENCE, DE LA CONSOMMATION ET DE LA REPRESSION DES FRAUDES” (FRANKRIJK) Het in 1992 gesloten samenwerkingsprotocol is de basistekst voor de administratieve onderlinge steun tussen beide controleinstanties. De voornaamste acties betroffen individuele klachten van consumenten, maar ook die van bedrijven, beroeps- en consumentenverenigingen kwamen aan bod. Het uitwisselen van informatie aangaande wetteksten die kunnen worden toegepast en gespecialiseerde opleidingen, maken de samenwerking volledig. Tijdens de jaarlijkse evaluatievergadering nemen beide besturen kennis van de opgetekende resultaten en bepalen welke gemeenschappelijke initiatieven moeten worden genomen. Meer dan 80 individuele dossiers uit Frankrijk en 20 door E7 overgelegde dossiers behoren tot de massa’s gestelde vragen. Juridische vragen en verzoeken om informatie uit te wisselen aangaande beide besturen, worden hierbij zelfs niet meegerekend. Hoewel de verplichting tot het bereiken van een resultaat niet de regel is, maakt elk geopend dossier het voorwerp uit van een interventie. Deze tussenkomst kan een onderzoek zijn of een verbale of schriftelijke ondervraging. Dossiers worden steeds opgevolgd. Tot de meest onderzochte sectoren, behoren de handel in tweedehandswagens, meubelzaken en de verkoop op afstand via internet. De thema’s die hoofdzakelijk werden aangekaart, zijn misleidende reclame, onwettige handelspraktijken zoals piramideverkoop, de veiligheid van producten en uitrustingen. Uit de uitgewisselde dossiers, blijkt een vrij hoog aantal burgerlijke geschillen.

10.3 BILATERALE SAMENWERKING MET DE HONGAARSE “GENERAL INSPECTORATE FOR CONSUMER PROTECTION” In het kader van het samenwerkingsakkoord gesloten met het “General Inspectorate for Consumer Protection” (GICP) van Hongarije werd in de maand maart in Budapest door het team “Internetbewaking” een workshop georganiseerd waarbij een twintigtal Hongaarse collega’s een initiatie kregen in de technieken voor de controle op de elektronische handel.

149


België is, gelet op zijn ligging in het hart van West-Europa en de aard van zijn economie (een kleine open markteconomie), steeds voorstander geweest van een intense internationale samenwerking. Op het vlak van het markttoezicht is de internationale samenwerking eerder laat van start gegaan.

10.4 MEDEWERKING AAN DE TECHNISCHE OPLEIDINGSPROGRAMMA’S VAN DE EUROPESE COMMISSIE (TECHNICAL ASSISTANCE INFORMATION EXCHANGE OFFICE) VOOR AMBTENAREN VAN KANDIDAAT-LIDSTATEN In 2002 werd op uitdrukkelijke vraag van de Europese Commissie - DG Enlargement (Technical Assistance Information Exchange Office - TAIEX) medewerking verdergezet bij de organisatie van diverse opleidingsprogramma’s voor ambtenaren van de kandidaat-lidstaten. Dit rond thema’s inzake controle van elektronische handel, controle op misleidende en vergelijkende reclame, onderzoeken productveiligheid en controletechnieken in het algemeen. Hiervoor werd onder meer ook geparticipeerd in het opzetten van workshops in Ljubljana en Nicosia.


150

E8

Nationaal Instituut voor de Statistiek Ook in 2002 bepaalde de socio-economische enquête voor een belangrijk deel de activiteit van het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Enige turbulentie ontstond ten gevolge van het versturen van herinneringsbrieven aan de gezinnen die nog niet hadden geantwoord. De oorzaak was enerzijds een technisch incident waardoor een aantal herinneringsbrieven ten onrechte werd verstuurd en anderzijds de te beperkte capaciteit van het eigen callcenter om alle oproepen te beantwoorden. Daarom werd er voor gekozen een beroep te doen op een extern callcenter teneinde de bellers binnen een redelijke termijn te kunnen antwoorden. Na deze aanpassing verliep de operatie verder normaal. Na het verstrijken van de herinneringsperiode kregen de gezinnen die nog niet geantwoord hadden de bijstand van een enquêteur van het NIS. Na afloop van deze operatie bleek dat bijna 97 % van de ondervraagden antwoordden. De verwerking van de resultaten moet rond zijn tegen midden 2004. De samenloop tussen de statistiekwetgeving en de wetgeving betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer bleef ook in 2002 een gevoelig punt. Om een oplossing te vinden voor het permanente spanningsveld tussen beide wetgevingen zal in het komende jaar zeker een

initiatief nodig zijn. Ook naar aanleiding van concrete dossiers merkt men ook steeds meer de beperkingen en de nood aan actualisering van het bestaande wettelijk kader. Zo is het bijvoorbeeld wenselijk om een specifieke regeling te voorzien voor het gebruik van de ingezamelde individuele gegevens, weliswaar anoniem gemaakt, voor wetenschappelijk onderzoek, met inachtname van alle zorgvuldigheidsregels. De Europese omgeving bepaalt steeds meer de statistische activiteit. In deze materie is Europa niet zomaar een overheid die verplichtingen oplegt. De Nationale Statistiekinstituten maken zelf wezenlijk deel uit van het Europees Statistisch Systeem. Om daarin niet weggedrukt te worden is het imperatief dat het NIS in de komende jaren aan slagkracht wint en minstens alle Europese verplichtingen tijdig nakomt. Het Europese kader laat overigens toe om de kwaliteit van onze activiteiten te controleren aan de hand van de kwaliteitscriteria waarvoor Eurostat een rapportering heeft uitgewerkt: relevantie, accuraatheid, tijdigheid en punctualiteit, toegankelijkheid en duidelijkheid, vergelijkbaarheid, coherentie en volledigheid.

E8

Enerzijds wordt de vraag naar statistische informatie steeds groter, anderzijds wordt de roep om administratieve vereenvoudiging en om vermindering van de antwoordlast voor de respondenten dat eveneens. Om beide bekommernissen te verzoenen zal het nodig zijn om steeds meer gegevens uit secundaire bronnen op te vragen en niet bij de betrokkenen zelf. Het gebruik van administratieve registers, weliswaar met inachtname van alle regels en procedures inzake toegang biedt een oplossing. In dat verband zal de oprichting van de Kruispuntbank Ondernemingen cruciaal zijn. Door het instellen van een uniek identificatienummer zal het mogelijk zijn om een aantal gegevens met betrekking tot ondernemingen rechtstreeks uit bestanden op te halen terwijl enquêtes nu nog onvermijdelijk zijn. Wij staan aan de vooravond van een belangrijke operatie met grote structurele wijzigingen voor het NIS. Het einddoel moet zijn het verbeteren van de kwaliteit van onze producten en het uitbreiden van de dienstverlening. De uitdaging is groot: wij willen opnieuw een referentie worden op het gebied van statistische en economische informatie in een Europees en een Belgisch gefederaliseerd kader.

Hans D’HONDT Directeur-generaal

Inhoudstafel

1


155

2


155

3

ALGEMENE SOCIO-ECONOMISCHE ENQUETE

155

4

STATISTISCHE ACTIVITEITEN

155

5

METHODOLOGIE

158

6

VERSPREIDING

159

7 ACTIVITEITEN VAN DE HOGE RAAD VOOR DE STATISTIEK

159

Nationaal Instituut voor de Statistiek

154


3 ALGEMENE SOCIOECONOMISCHE ENQUETE

De opdracht van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) is vastgelegd in de Wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek, in een aantal bindende internationale teksten en in de Europese regelgeving. De basisopdracht van het NIS kan worden samengevat in drie kernwoorden: verzamelen, verwerken en verspreiden van numerieke gegevens over de Belgische samenleving. Het NIS verzamelt informatie die verder wordt gecontroleerd, geordend, op waarschijnlijkheid wordt getest en uiteindelijk wordt samengebracht in globale en anonieme tabellen.

In de toekomst zal weliswaar een alternatieve methode gebruikt moeten worden waarbij vooral uit administratieve bestanden geput wordt om in de behoeften te voorzien, maar de algemene sociaal-economische enquête van 1 oktober 2001 was absoluut noodzakelijk om de reeks van vroegere tienjaarlijkse volkstellingen verder te zetten.

Algemene socio-economische enquête De bedoeling van de Enquête 2001 bestaat erin samenhangende gegevens te verzamelen over de bevolking (demografische gegevens, opleidingsniveau, beroep, mobiliteit) en over de woonomstandigheden, om zo een sociaal-economisch beeld van het land op een bepaald moment te kunnen schetsen. Deze omvattende enquête, die voor het laatst als zodanig wordt georganiseerd, moet beantwoorden aan de eisen van internationale instanties, aan de behoeften van de federale, regionale en lokale overheden evenals aan de verwachtingen van de wetenschap als ongeëvenaarde bron voor wetenschappelijk onderzoek. Dankzij deze enquête kunnen ook tal van vragen van zowel grote als kleine ondernemingen alsook specifieke vragen van particulieren beantwoord worden. In de toekomst zal men voor deze vragen echter zijn toevlucht nemen tot administratieve registers en gegevensbanken die constant bijgewerkt worden.

EU-SILC EU-SILC (European Statistics on Income and Living Conditions) is een nieuwe enquête naar de levensomstandigheden van de huishoudens. Er worden transversale (één referentiejaar) en longitudinale (vier opeenvolgende jaren) indicatoren gepland, waardoor bijvoorbeeld fenomenen van tijdelijke en structurele armoede kunnen bestudeerd worden. België is via het NIS bij de eerste lidstaten om deze enquête op te starten.

Administratieve vereenvoudiging Het NIS heeft zich ook in 2002 verder ingezet om de administratieve overlast voor gezinnen en ondernemingen te beperken. Daartoe: - werd voor nieuwe statistieken principieel gebruik gemaakt van bestaande administratieve databanken. Als dat niet mogelijk was, werden modules toegevoegd aan bestaande enquêtes; - werden bij bestaande enquêtes vragen waarvoor de informatie kon gevonden worden in administratieve bestanden geschrapt; - werd dubbele bevraging vermeden.

Het nut van deze enquête ligt voor de hand en ze wordt ook erkend als een goudmijn van informatie voor de gemeenschap, maar een dergelijke operatie vergt wel constante inspanningen en brengt heel wat werk mee: - drie jaar voorbereidend werk voor het uitwerken van de methode en het opstellen van de vragenlijsten; - 4.250.000 brieven die naar de gezinnen gestuurd worden; - bijna 150.000 telefonische antwoorden op het groene nummer of per post; - 575.000 aangetekende brieven om laattijdigen aan te manen; - 1.100 enquêteurs die aangeworven moeten worden om de laatste gezinnen te bezoeken die niet antwoorden; - 14.000.000 formulieren die in eerste instantie gescand en nadien behandeld moeten worden; - 125 mensen die gedurende drie jaar voltijds met het tellen bezig zijn; - een informaticasysteem dat krachtig genoeg is om zo een geweldig aantal gegevens te verwerken. De Enquête 2001 betekent ook 88 % spontane antwoorden van de burgers om uiteindelijk aan een cijfer van 97 % te komen na het versturen van aanmaningsbrieven en het uitsturen van de enquêteurs. Het resultaat mag er zijn, in weerwil van een aantal specifieke problemen die eigen zijn aan een operatie van deze omvang.

4 STATISTISCHE ACTIVITEITEN 4.1 MILIEUSTATISTIEKEN 2002 Voor de milieustatistieken werkt het NIS actief samen met het Coördinatiecomité Internationaal Milieubeleid (CCIM), dat de administratieve gegevens bij de Gewesten inzamelt. Het NIS nam deel aan de Task Force van Eurostat voor het opstellen van de concepten en exacte omschrijvingen van de “milieu-uitgaven” die door de ondernemingen gedaan worden. Daartoe werden enkele bijkomende parameters in de structuurenquête bij de ondernemingen opgenomen. Voortaan zullen de milieu-uitgaven in al hun componenten opgesplitst

155


2 PRIORITAIRE ACTIVITEITEN

In 2002 werd het veldwerk beëindigd en werd begonnen met het telwerk, dat naar verwachting in juni 2004 klaar zal zijn. De resultaten zullen geleidelijk aan beschikbaar komen. Na de demografische gegevens zullen de gegevens over de woonsituatie eind 2002 beschikbaar zijn.

zijn (investeringen, courante uitgaven per economische sector en per milieu-aspect: lucht, water, afval, bodem en andere). Het aantal externe leveranciers van gegevens nam nog toe, zodat cijfers gepubliceerd kunnen worden over radioactief afval, milieudelicten en bijvoorbeeld biologische landbouw zonder nieuwe enquêtes te moeten uitvoeren. Er zal voor gezorgd worden dat in de andere enquêtes van het NIS (gezinnen, ondernemingen) de belangrijke milieu-aspecten opgenomen worden. Momenteel wordt gewerkt aan de publicatie van een eerste Belgisch milieucompendium. Het bevat talrijke sleutelgegevens over uiteenlopende gebieden, maar verwijst de gebruikers ook naar andere bronnen met meer gedetailleerde cijfers. Men vindt er indicatoren over vervuiling, kwaliteit van het leefmilieu, het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, biodiversiteit, de toestand van de bossen, de afvalproblematiek en kernenergie, het bodemgebruik, biologische landbouw, de milieu-uitgaven van de gezinnen, de ondernemingen en de overheid, de milieuwetgeving, biodiversiteit en de economische bedrijvigheid ten opzichte van het leefmilieu.

4.2 JAARLIJKSE CONTINUE ENQUETE NAAR DE ARBEIDSKRACHTEN


156

De enquête naar de arbeidskrachten van het NIS heeft tot doel een internationaal vergelijkbare raming te maken van het aantal werkende personen, het aantal werklozen en het aantal inactieven. Tijdens het tweede kwartaal van 2002 werden aanvullend bij de hoofdvragenlijst een aantal vragen gesteld over de tewerkstelling van gehandicapten. Eind 2002 werd de voorbereiding van de ad hoc module 2003 over levenslang leren gestart in samenwerking met specialisten in de materie. Daarnaast werd in samenwerking met het Bureau Methoden en Coördinatie verder gewerkt rond de extrapolatie (via kalibratietechnieken) van de enquête naar de arbeidskrachten. Hierbij wordt informatie van de sociale zekerheid gebruikt voor de weging. De resultaten voor 1999, 2000 en 2001 werden voorgelegd aan de coördinatiecel van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR).

4.3 LEADERSHIP GROUP ON SOCIAL ACCOUNTING MATRICES De werkzaamheden in het kader van de “Leadership Group on Social Accounting Matrices” (LEG on SAMs) werden beëindigd (Eurostat studie). Deze Leadership Group waaraan acht landen deelnamen had tot doel een handboek te schrijven voor het opstellen van “Social Accounting Matrices” en een pilot voor een referentiejaar op te stellen. “Social Accounting Matrices” trachten economische statistieken (nationale rekeningen) en sociale statistieken te integreren. Ze kunnen als een instrument gezien worden om een beter zicht te krijgen op economische en sociale ontwikkelingen. Een eerste versie van het handboek over SAMs werd in juni gepresenteerd tijdens een seminarie te Voorburg.

4.4 ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN DE INTERDEPARTEMENTALE WERKGROEP SOCIALE ECONOMIE EN DE SUBWERKGROEP “MEETPOST SOCIALE ECONOMIE” De vragenlijst voor verenigingen van de structuurenquête bij de ondernemingen werd voor het eerst naar alle socialeeconomiebedrijven gestuurd met als doel een beter inzicht te krijgen in de impact van de sociale economie.

4.5 ARBEIDSKOSTENINDEX Naast de vierjaarlijkse enquête over de arbeidskosten is er op Europees niveau nood aan een korte termijnstatistiek van de arbeidskosten/loonkosten. Er wordt gewerkt aan een verordening ter zake. Reeds verschillende jaren wordt er ook zonder verordening al een kwartaalindex opgesteld. Voor België gebeurt dat met gegevens uit administratieve bestanden van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en de Sociale Balans. In 2002 werd gestart met de herziening van de methodologie om de gegevens conform de voorgestelde verordening te kunnen produceren.

4.6 JAARLIJKSE STRUCTUURENQUETE BIJ DE ONDERNEMINGEN In het kader van de administratieve vereenvoudiging besprak de Hoge Raad voor de Statistiek in 2002 een nieuw Koninklijk Besluit (KB) betreffende de organisatie van de structuurenquête bij de ondernemingen. Voor de ondernemingen die balansplichtig zijn vervangt vanaf het statistiekjaar 2002 een statistische bijlage bij de jaarrekening het gedetailleerde formulier van de structuurenquête (GD). Deze statistische bijlage bevat 50 % tot 70 % minder rubrieken dan het oorspronkelijke formulier. Het vereenvoudigde formulier (GS) en het formulier verenigingen (GV) blijven behouden. De steekproef van de structuurenquête werd gereduceerd tot 38.000 ondernemingen door de indexering van de omzetklassen. Dat betekent dat nog slechts 2 % van de zelfstandigen en ongeveer 10% van de balansplichtige vennootschappen in de steekproef worden opgenomen.

4.7 LANDBOUWSTATISTIEKEN De elektronische vragenlijst waarmee de landbouwtelling rechtstreeks op de PC kan gebeuren, was in 2001 voor het eerst beschikbaar en werd toen door 169 gemeenten gebruikt. Dit jaar maakten er 221 gemeenten gebruik van. De evolutie van het aantal formulieren op basis waarvan de in september gepubliceerde voorlopige resultaten van de landbouwtelling worden berekend, geeft een goed beeld van de vooruitgang die wordt geboekt in het efficiënt verwerken van deze statistieken.

Tabel 1 - Evolutie van het aantal formulieren waarvan gebruik wordt gemaakt als basis voor het opstellen van de tijdelijke resultaten van de landbouwvolkstelling gepubliceerd in september Jaar

1998

1999

2000

2001

2002

Aantal formulieren

14162

19965

18750

27641

51853

Bron: MEZ, Nationaal Instituut voor de Statistiek

Alle gegevens die sinds 1980 beschikbaar zijn, werden binnen een nieuwe hiërarchische nomenclatuur geharmoniseerd. Zo konden voor elk jaar standaardtabellen op verschillende geografische niveaus worden uitgewerkt.

4.8 EU-SILC De statistiek over inkomens en levensomstandigheden EUSILC, die moet zorgen voor Europese indicatoren van armoede en sociale uitsluiting, wordt in 2003 door zeven landen (België, Denemarken, Griekenland, Ierland, Luxemburg, Oostenrijk, Noorwegen) opgestart op basis van een herenakkoord. Het NIS heeft in 2002 een pilootenquête voor EU-SILC uitgevoerd en zal in 2003 het eigenlijke project lanceren. De evaluatie van de pilootenquête en de voorbereiding van het project zelf gebeuren in samenwerking met een werkgroep van de Hoge Raad voor de Statistiek. Het NIS is nauw betrokken bij de concrete voorbereidende werkzaamheden met betrekking tot de pilootenquête, de vragenlijst, de steekproeftrekking, de non-response en het gebruik van registers. Met name werden een aantal theoretische en praktische problemen (optimale steekproefverdeling, optimalisering van de verplaatsingen van de enquêteurs) onderzocht. In januari 2003 moet de enquête inhoudelijk en methodologisch op punt staan, zodat de praktische voorbereidingen (programmering van de elektronische vragenlijst, controle en verwerking van resultaten, opleiding van enquêteurs, steekproeftrekking) tijdig kunnen beginnen.

4.9 PRODCOM Prodcom is een op Europees vlak geharmoniseerde statistiek van de industriële productie. Zij is een belangrijke bron voor de conjunctuurindicatoren. In 2002 werden een aantal procedures herzien om de gegevensregistratie via scanning mogelijk te maken. e-Prodcom (de elektronische aangifte op het internet) is operationeel sinds einde 2002.

4.10 GOEDERENVERVOER OVER DE WEG De gegevens voor 1999, 2000 en 2001 werden gepubliceerd. Er werd eveneens een driemaandelijkse indicator opgesteld. Door de opsplitsing van het bedrijfsvoertuigenpark in vervoer voor derden en vervoer voor eigen rekening werd de extrapolatie en bijgevolg de kwaliteit van de resultaten verbeterd. De vragenlijst kon vereenvoudigd worden door gebruik te maken van gegevens uit de bestanden van de Dienst Inschrijving Voertuigen (DIV) en van de erkende vervoerders.

4.11 BINNENLANDSE HANDEL De statistiek van de ambulante handel werd vereenvoudigd door gebruik te maken van het gegevensbestand van de ambulante handel van het Ministerie van Middenstand. De statistiek van het consumptiekrediet werd vereenvoudigd door gebruik te maken van informatie uit de positieve kredietcentrale.

4.12 EUROPEES PROJECT URBAN AUDIT II Het NIS verzorgt de nationale coördinatie met betrekking tot het Eurostat-project “Urban Audit II”, waarbij de levenskwaliteit in de belangrijkste Europese steden via vergelijkbare statistieken wordt onderzocht. Voor België zijn zes steden gekozen: Antwerpen, Brugge, Brussel, Charleroi, Gent en Luik.

4.13 DBRIS De Databank van Statistiek Informatieplichtingen (DBRIS) voegt de grote administratieve bestanden van ondernemingen samen tot een algemeen repertoire van bedrijven. DBRIS werd gebruikt om voor Eurostat opdrachten op het vlak van bedrijfsdemografie uit te voeren. Het diende in de loop van het jaar als basis om steekproeven te doen, met name voor Prodcom, voor de sociale statistieken, de kleinhandel en de jaarlijkse enquête over structuur van de ondernemingen. Tabellen uit DBRIS werden via Ecodata en de internetsite van het NIS ter beschikking gesteld van de gebruikers. Het is duidelijk dat met de komst van de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO) en de gegevens die daardoor beschikbaar komen het systeem grondig herzien zal worden. De harmonisering van de activiteitscodes die aan de belangrijkste ondernemingen toegekend worden, werd voortgezet in samenwerking met de RSZ en de Balanscentrale van de Nationale Bank van België (NBB).

157


Voor de vijfjaarlijkse enquête van 2002 over de fruitteelt werd in samenwerking met de werkgroep Landbouw van de Hoge Raad voor de Statistiek een vereenvoudigd formulier opgesteld. Voorheen werd de enquête bij de telling van mei gevoegd en door de gemeentebesturen uitgevoerd, maar in 2002 werd ze specifiek voor de fruittelers opgesteld. Zij werden per brief gecontacteerd.

4.14 INFORMATIEMAATSCHAPPIJ

4.17 CONJUNCTUURINDICATOREN

In het jaar 2002 nam het NIS voor de eerste keer deel aan een pilootenquête van Eurostat over elektronische handel. In oktober werden 5.000 enquêteformulieren verstuurd naar ondernemingen uit diverse sectoren. Deze enquête zal in de komende jaren herhaald worden, en voorziet dan in indicatoren voor het “eEurope 2005 Action Plan” van de Europese Commissie.

In 2002 werd verder werk gemaakt van de implementatie van EU-Verordening 1165/98 inzake kortetermijnstatistieken. Daarnaast werd ook het conjunctuurportaal op de website verder uitgebouwd, met nieuwe indicatoren, meer methodologische toelichtingen en meer links naar andere conjunctuurinformatie. De voornaamste verwezenlijkingen: - in het begin van het jaar werd de overgang van de productieprijsindexen van de Dienst voor het Indexcijfer naar de vernieuwde afzetprijsindexen van het NIS gerealiseerd; - er werd een nieuwe indicator, de materiaalkostenindex van de bouw, uitgebracht. De Commissie voor de Prijslijst van de Bouwmaterialen overweegt momenteel of deze indicator voor hun doeleinden kan worden gebruikt, zodat de Commissie niet meer zelf prijzen moet inzamelen. Ook de loonkostenindex van de bouw is nu beschikbaar, zodat op basis van de materiaalkostenindex en de loonkostenindex een globale bouwkostenindex berekend kan worden; - er werd een nieuwe indicator, omzetindexen op basis van de Prodcom-enquête, uitgebracht.

Het NIS gaf ook ondersteuning aan het Federaal Planbureau bij de lancering van een enquête over de impact van de Informatie- en Communicatietechnologieën (ICT) op de bedrijfsresultaten. Bij dat alles wordt er op gelet om de antwoordlast zo klein mogelijk te houden en om overlappingen tussen de verschillende enquêtes te voorkomen.

4.15 DEMOGRAFIE VAN ONDERNEMINGEN


158

Het NIS nam deel aan de statistiekwerkgroep over “demografie van ondernemingen” van Eurostat, waar een methodologie wordt ontwikkeld om de levensloop van ondernemingen te volgen. Het ontwikkelen, testen en implementeren van een gedetailleerde methodologie voor demografie van ondernemingen zijn elementen van een proces dat in principe zal leiden tot een aanpassing van de verordening over de jaarlijkse structuurenquête bij de ondernemingen. Het aantal verplicht te leveren variabelen zal moeten worden uitgebreid. Op basis van de gemeenschappelijke methodologie ontwerpt het NIS de procedures die nodig zijn om de door Eurostat gevraagde indicatoren in de vereiste vorm door te sturen. Ook op dit vlak zal in de toekomst de KBO voor een ommekeer zorgen doordat veel gegevens daar voorhanden zullen zijn.

4.16 STATISTIEK VAN DE BTWAANGIFTEN Maand- en kwartaaltabellen in absolute waarde zijn beschikbaar twee maanden na de periode waarop ze betrekking hebben. Ze zijn het resultaat van het samenvoegen van de verschillende rubrieken van de BTW-aangiften. Ze worden enerzijds volgens bedrijfstak ingedeeld volgens de nomenclatuur Nace Rev.1 en anderzijds volgens de ligging van de ondernemingen. De maandelijkse en driemaandelijkse indexen van de omzet en de investeringen worden berekend en gepubliceerd kort na het opstellen van de tabellen in absolute waarde. Er worden ook jaarlijkse indexen berekend, die gepubliceerd worden wanneer de jaartabellen in absolute waarden samengesteld zijn.

5 METHODOLOGIE Er werd een softwarepakket g-CALIB (Release 1.0) ontwikkeld, een speciale module onder SPSS (programmeertaal) en Visual Basic voor de berekening van extrapolatiecoëfficiënten voor steekproefonderzoekingen. Een gedetailleerde handleiding werd geschreven. De methodologie van “gegeneraliseerde kalibratie” werd in al haar aspecten geïmplementeerd; de software kan op om het even welke enquête worden toegepast. Steekproefgegevens kunnen nu op een veel flexibeler manier – in vergelijking met de traditionele poststratificatiemethode – geëxtrapoleerd worden naar (parameters van) populatieverdelingen volgens kwantitatieve en kwalitatieve variabelen. Men verkrijgt ook een hogere consistentie tussen diverse statistische bronnen (zoals steekproeven en registers), alsook een hogere precisie van steekproefschattingen. De technieken werden reeds toegepast op “mobiliteitsenquêtes” die in samenwerking met het Waalse Gewest en de “Facultés Universitaires Notre Dame de la Paix” (FUNDP) werden gerealiseerd en op de “enquête naar de arbeidskrachten”. Deze steekproefenquête werd tot nu toe geëxtrapoleerd op basis van de individuele demografische informatie (woonplaats, geslacht, leeftijd). Nu wordt eveneens rekening gehouden met de informatie van de sociale zekerheid en de samenstelling van het huishouden. Zo worden de resultaten preciezer (minder vertekening door non-respons), en coherenter met andere gegevens. Extrapolatie van micro-gegevens (zoals hierboven beschreven) en aanpassing van macro-gegevens zijn technisch gezien tot hetzelfde probleem te herleiden, zodat beide met g-CALIB 1.0 kunnen worden opgelost. Dit werd geïllustreerd voor diverse problemen waarbij SAMs moeten worden aangepast.

Voor de analyse van non-respons werd de toepassing van beslissingsboomtechnieken (AnswerTree van SPSS) onderzocht. Er werd een nieuw geautomatiseerd systeem ter berekening van de afzetprijsindices uitgewerkt. Over de inzameling en controle van de prijzen werd een nota geschreven voor de “United Nations Economic Commission for Europe-Statistical Department (UNECE-SD/Eurostat) Conference on Statistical Data Editing” (Helsinki, 27-29/5/02). Verder werd er interne documentatie opgesteld en werden alle diverse wegingscoëfficiënten voor het combineren van deelindexen herbepaald. In het kader van de seizoenszuivering van de conjunctuurindices worden werkdagcorrectie, verwijdering van seizoensinvloeden en verwijdering van toevallige schommelingen nu ook toegepast op de nieuwe Prodcom-omzetindices. De methodologie voor die bewerkingen op tijdreeksen van gelijkaardige indices werd bestudeerd, en een nieuwe versie van de Eurostat-software voor seizoenszuivering, Demetra, werd in gebruik genomen. Een studie voor nieuwe loonkostindex, conform een in ontwikkeling zijnde Eurostat-verordening, werd gestart. In het kader van quality management werd deelgenomen aan verschillende Europese en internationale cursussen en conferenties.

6 VERSPREIDING De NIS-databanken werden beter ontsloten om sneller en efficiënter gegevens te kunnen leveren, vooral via de website. Daarnaast werd ook een actieve politiek gevoerd om de NISproducten beter bekend te maken, via e-zines, verhoogde aanwezigheid op beurzen en manifestaties en contacten met persagentschappen en media. - De NIS-website werd verder uitgebouwd met dynamische pagina’s, met meer gegevens, metagegevens en “Nieuwsflitsen”; - Er werd een publicatie met de nomenclatuur van alle landen en gebiedsdelen van de wereld uitgegeven; - De verspreidingsdatabanken werden uitgebreid met nieuwe gegevenstabellen en nomenclaturen; - Haast alle NIS-publicaties worden nu aangemaakt vanuit de verspreidingsdatabank Dbref via een standaardsoftware; - Vanuit de vernieuwde databanken is het ook mogelijk automatische gegevensstromen te organiseren. Zo krijgt ook onze economische on-linedatabank Ecodata gegevens aangeleverd;

- Een instrument om statistische informatie efficiënter op te zoeken is in ontwikkeling. Een elektronisch facturerings- en stockbeheersysteem werd in gebruik genomen; een volgsysteem voor inkomende vragen is in ontwikkeling; - Enkele keren per week wordt er een e-zine Snelbericht uitgestuurd aan de abonnees, met informatie over nieuwe publicaties en nieuwigheden op de website; - Op beurzen en manifestaties zoals studentenbeurzen, de Boekenbeurs Antwerpen en Foire du Livre de Bruxelles, marketingbeurzen en de dit jaar gehouden Landbouwbeurs (Agribex) worden de NIS-producten beter bekend gemaakt.

7 ACTIVITEITEN VAN DE HOGE RAAD VOOR DE STATISTIEK De Hoge Raad voor de Statistiek is het officiële adviesorgaan met betrekking tot de openbare statistiek. Samen met het NIS was hij actief op volgende terreinen: - de Raad volgde de inzamelings- en verwerkingsfase van de algemene socio-economische enquête 2001 op; - de Raad verleende zijn goedkeuring aan de hervorming van de vijfjaarlijkse enquête van het productiepotentieel van bepaalde soorten fruitbomen; - de Raad verleende zijn goedkeuring aan het voorstel tot hervorming en vereenvoudiging van de structuurenquête bij de ondernemingen vanaf het jaar 2003; - de Raad verleende zijn goedkeuring aan de voorgestelde benaderingsmethode van het begrip “Genderstatistics”, de analyse in de statistische onderzoekingen van de positie van de vrouw in de maatschappij; - binnen de Hoge Raad werd een werkgroep SILC opgericht. Deze evalueerde de resultaten van de pilootenquête 2002; - binnen de Hoge Raad werd een werkgroep “geïntegreerd statistisch programma - inventarisatie” opgericht met een dubbele opdracht: - in afwachting van de samenstelling van het coördinatiecomité de taak van dit orgaan op te nemen; - aan de hand van een op te stellen inventaris van de bestaande statistieken en statistiekbehoeften te komen tot een geïntegreerd statistisch programma dat uitgaat van de internationale verplichtingen (Eurostat, OESO) en rekening houdt met de statistiekbehoeften van de federale overheid (INR, NIS, Federaal Planbureau, NBB), de Gemeenschappen en Gewesten; - de Hoge Raad heeft onderzocht hoe dubbele bevraging kan worden vermeden bij de verschillende enquêtes in verband met ICT (gehouden door NIS/Eurostat, Planbureau, Agence wallonne des Télécommunications en het Vlaamse Gewest); - binnen de Raad werd een werkgroep “Statistische nomenclaturen - NACE” opgericht die zich zal buigen over de opvolging van de Eurostatvoorstellen om deze statistische ondernemingsindelingen tegen 2007 te herzien.

159


Bij de steekproefplanning en -trekking wordt gestreefd naar een uniforme aanpak voor alle enquêtes, die moet resulteren in efficiëntere en snellere procedures en software.


160

Bijlagen

Bijlage 1 - Budget

162

23 860 738 23 2.571 7.080 2.571 1.562 384 9.615 12.073 18.538 12.098 20.801 20.049 20.049

379 7 100 486 7.049 7.080 14.129 2.343 9.615 2.343 17 25 17 20.801 20.049 20.801 3.267

TOTALEN 59.492

40.850

44.752 2.029 63.290

3.905 9.999 1.946

16.700

9.620

2.180 12.634

11.036 24

2.568 571 13.959

E1

91.570

1.472 171 3.501

13.904

1.225 2.749

545 166

7.165 1.707 3.139

E2 E4

6.148 1.101 6.650 290 47 400 587

5 20.953 195

16.852

E3

5.711 939 8.872 761 95 202 2.152

8.120 190 8.291

14.525

22.984

87.392

66.439

205 1.606

1.159 996

8.907 1.891 7.249

E5

23.407

1.784 2.372

1.171 76

9.375 657 10.798

E6

11.576

6.834 1.544

1.468 306

20.144 4.881 10.032

E7

Bijlage 1 - Budget

E8

31.312

3.521

1.431 2.577

69.744 17.387 25.025

(1) De bedragen zijn ofwel vastleggingen op niet-gesplitste kredieten, ofwel ordonnanceringen op gesplitste en variabele kredieten. (2) De wetenschappelijke activiteiten betreffende onderzoek programma Airbus (9.279), prototypes (336), de geologische studies (193) en BA 72.05 van de Metrologie (191).

1.447

2.781 8.509 5.450 1.407

E

2.781 1.217 190 2.781

Kabinetten

PERSONEEL - kabinetten - statutair - niet-statutair totaal WERKINGSKOSTEN - diensten en goederen - meubelen, machines, voertuigen - andere (verhuis, informatie, controles, enquêtes) totaal INFORMATICA - centra voor informatieverwerking - ondernemingsregister totaal DIVERSE - begrotingsfondsen - wetenschappelijke activiteiten totaal SUBSIDIES - nationale instellingen - internationale instellingen totaal LASTEN VAN HET VERLEDEN - ex-nationale sectoren - nucleair passief totaal

Administraties en Kabinetten

Tabel 1 - BEGROTINGSREALISATIES 2002 ECONOMISCHE ZAKEN (1)

163

276.432

27.674

18.263

89.912

Totaal

(in duizend euro)

Bijlage 1 - Budget

164

Tabel 2 - Personeel op 31.12.2002 Bestuur

Aantal betrekkingen op de personeelsformatie Contractuelen

Effectieven Statutairen

Totaal

E

33

8

28

36

E1

299

236

264

500

E2

76

34

70

104

E3

226

65

202

267

E4

175

33

167

200

E5

155

45

142

187

E6

319

66

248

314

E7

261

22

259

281

E8

787

213

660

873

50

165

215

4

3

7

4

31

35

Totaal

2331

780

2239

Totaal 2001

2393

Totaal 2000

2391

Totaal 1999

2391

Totaal 1998

2395

Voorlopige cel (LandbouwK.M.O. - Middenstand) Voorlopige cel (Auteursrechten - Justitie) Voorlopige cel (Kwaliteit van de Bouw 3019

165


Bijlage 2 - Personeel

Verkeer en Infrastructuur)

Tabel 3 - Wervingen in 2002 Werving van contractuelen Bestuur

Niveau 1 V M

Niveau B V M

E E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8

0 1 1 0 1 1 4 1 2

0 1 0 3 0 1 1 0 1

0 1 0 0 1 0 0 0 1

0 0 0 0 0 0 0 1 0

0 3 0 1 1 0 0 1 12

0 1 0 2 0 0 0 1 4

0 5 0 0 0 0 0 0 4

0 3 0 0 0 0 0 1 3

0 15 1 6 3 2 5 5 27

11

7

3

1

18

8

9

7

64

Totaal

Niveau C V M

Niveau D V M

Totaal


Werving van statutairen Bestuur


166

Niveau 1 V M

Niveau B V M

Niveau C V M

Totaal

E E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8

0 1 0 0 0 0 7 0 0

1 1 2 0 0 0 8 0 1

0 0 0 0 0 0 1 1 0

0 0 0 0 1 0 5 3 0

0 0 0 0 0 1 0 0 1

0 0 0 1 0 0 1 0 0

1 2 2 1 1 1 22 4 2

Totaal

8

13

2

9

2

2

36


Tabel 4 - Verdeling van het statutair personeel per niveau (in %) op 31.12.2002 Niveau

V

M

Totaal

MN7 Niveau 1 Niveau B Niveau C Niveau D

0,00 7,29 3,24 15,81 26,41

0,03 16,93 5,77 12,03 12,49

0,03 24,22 9,01 27,84 38,90

Totaal

52,75

47,25

100,00 Bron: MEZ, Bestuur Algemene Diensten

Tabel 5 - Verdeling van het statutair personeel per niveau (in %) op 31.12.2002 Bestuur

MN7

Niveau 1

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Total

E E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8 Voorlopige cel (LandbouwK.M.O. - Middenstand Voorlopige cel (Auteursrechten - Justitie) Voorlopige cel (Kwaliteit van de Bouw - Verkeer en Infrastructuur)

0,04 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

0,72 1,83 1,70 4,20 2,42 2,46 4,43 2,51 4,16

0,09 0,67 0,00 0,13 0,09 1,12 0,67 5,50 1,16

0,22 2,91 0,45 2,46 2,59 0,72 2,19 1,92 9,57

0,18 6,44 0,94 2,24 2,37 2,06 3,80 1,65 14,62

1,25 11,85 3,09 9,03 7,47 6,35 11,09 11,58 29,52

0,00

2,01

0,85

1,93

2,46

7,25

0,00

0,13

0,00

0,00

0,00

0,13

0,00

0,40

0,05

0,49

0,45

1,39

Totaal

0,04

26,97

10,33

25,45

37,21

100,00


Tabel 6 - Verdeling van het statutair personeel van niveau 1 per geslacht (in %) op 31.12.2002 V

M

Totaal

10 13 15 16

21,56 3,15 0,66 0,00

56,55 15,09 1,50 1,49

78,11 18,24 2,16 1,49

Totaal

25,37

74,63

100,00


167

Rang


Tabel 7 - Aantal ambtenaren die de tweetaligheidspremie ontvingen op 31.12.2002 Bestuur

Niveau 1

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Totaal

E E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8

1 20 1 6 9 9 6 13 14

1 5 1 0 0 2 1 12 2

1 11 0 6 8 3 3 10 26

1 25 2 3 6 5 4 1 30

4 61 4 15 23 19 14 36 72

Totaal

79

24

68

77

248


Tabel 8 - Verminderde prestaties op 31.12.2002 (uitgedrukt in voltijdse eenheden)

Bestuur E E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8 Voorlopige cel (Landbouw- K.M.O. Middenstand) Voorlopige cel (Auteursrechten - Justitie) Voorlopige cel (Kwaliteit van de Bouw Verkeer en Infrastructuur) Totaal

MN7 M

Niveau 1 V M

Niveau B V M

Niveau C V M

Niveau D V M

Totaal

1,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

8,00 21,10 7,47 34,45 16,90 14,80 25,50 15,80 22,80

9,00 27,80 35,30 62,90 43,40 45,47 93,60 41,84 63,45

2,80 12,60 3,00 4,00 2,30 6,17 3,40 28,90 10,30

0,00 7,00 1,00 2,00 0,00 19,00 15,00 94,60 18,52

5,80 51,66 6,40 41,32 33,90 13,00 26,60 33,20 178,57

2,00 31,97 8,00 30,00 28,60 12,50 39,60 15,00 148,50

5,00 180,97 16,70 41,90 39,70 33,70 35,64 22,60 228,56

0,00 106,85 12,00 12,90 13,50 16,20 51,47 13,40 110,92

33,60 439,95 89,87 229,47 178,30 160,84 290,81 265,34 781,62

0,00

16,15

30,80

8,30

9,80

28,54

26,80

59,41

15,40

195,20

0,00

1,00

4,00

1,00

0,00

1,00

0,00

0,00

0,00

7,00

0,00

1,00

9,00

0,50

0,00

3,50

7,00

6,70

4,00

31,70

1,00

184,97

466,56

83,27

166,92

423,49

349,97

670,88

356,64 2703,70



168

Tabel 9 - Vertrek in 2002 (pensioen, ontslag, overlijden, ...) Bestuur E E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8 Voorlopige cel (Landbouw- K.M.O. Middenstand) Voorlopige cel (Auteursrechten - Justitie) Voorlopige cel (Kwaliteit van de Bouw Verkeer en Infrastructuur) Totaal

Niveau 1

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Totaal

0 1 4 8 2 3 6 2 7

0 1 0 0 0 1 2 14 3

0 10 1 3 4 3 3 3 30

0 15 0 1 4 10 7 1 21

0 27 5 12 10 17 18 20 61

0

0

2

0

2

1

0

0

0

1

0

0

0

0

0

34

21

59

59

173


Tabel 10 - Verdeling van het personeel per leeftijd op 31.12.2002 Contractuelen aantal %

Statutairen aantal %

Totaal aantal

%

<20 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64

7 100 121 115 101 109 89 65 50 23

0,23 3,31 4,01 3,81 3,35 3,61 2,95 2,15 1,66 0,76

0 6 45 136 219 387 453 539 380 74

0,00 0,20 1,49 4,50 7,25 12,82 15,01 17,85 12,59 2,45

7 106 166 251 320 496 542 604 430 97

0,23 3,51 5,50 8,31 10,60 16,43 17,96 20,00 14,25 3,21

Totaal

780

25,84

2239

74,16

3019

100,00


169


Leeftijd


170

SELECTIE VAN WETTEN EN BESLUITEN VAN HET MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN VERSCHENEN IN HET BELGISCH STAATSBLAD IN 2002

18 NOVEMBER 2002 - Koninklijk besluit houdende regeling van de erkenning van uitrustingen bestemd voor de opslag, verwerking en conditionering van radioactief afval Publicatie: 2002-12-03 (Ed. 1)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN

18 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot benoeming van de voorzitter en de ondervoorzitter van de Commissie voor milieu-etikettering en milieureclame Publicatie: 2002-12-06 (Ed. 1)

9 DECEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-12-28 (Ed. 2) 9 DECEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-12-28 (Ed. 2) 3 DECEMBER 2002 - Koninklijk besluit tot aanvaarding van het ontslag van leden van de Raad van de Controledienst voor de Verzekeringen en tot benoeming van de leden van het Directiecomité en van de Secretaris-generaal van de Controledienst voor de Verzekeringen Publicatie: 2002-12-14 (Ed. 1) 3 DECEMBER 2002 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van sommige bepalingen van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten Publicatie: 2002-12-14 (Ed. 1) 29 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot goedkeuring van de verordening nr. 13 van 4 november 2002 van de Controledienst voor de Verzekeringen die de verordening nr. 12 tot vaststelling van de regels betreffende de doorlopende inventaris van de dekkingswaarden wijzigt Publicatie: 2002-12-28 (Ed. 2) 28 NOVEMBER 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een lid van het wetenschappelijk comité voor de nationale rekeningen opgericht bij het Instituut voor de Nationale Rekeningen Publicatie: 2002-12-20 (Ed. 2)

14 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 13 februari 2001 tot benoeming van de leden van de algemene raad van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-11-20 (Ed. 2) 13 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 3 februari 2000 tot vaststelling van de bijzondere veiligheidsvoorschriften inzake feestvuurwerk bestemd voor particulieren Publicatie: 2002-12-06 (Ed. 1) 25 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit tot aanvaarding van het ontslag en tot benoeming van leden van het Comité voor Sociaal Verantwoorde Productie Publicatie: 2002-11-23 (Ed. 1) 23 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit betreffende de openbare dienstverplichtingen in de aardgasmarkt Publicatie: 2002-11-06 (Ed. 2) 21 OKTOBER 2002 - Ministerieel besluit tot aanduiding van de ambtenaren die belast zijn met het opsporen en het vaststellen van de inbreuken op artikel 20ter van de wet van 5 juli 1998 betreffende de collectieve schuldenregeling en de mogelijkheid van verkoop uit de hand van de in beslag genomen onroerende goederen Publicatie: 2002-10-29 (Ed. 1) 14 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit tot benoeming van de leden van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Publicatie: 2002-11-15 (Ed. 1) 11 OKTOBER 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van artikelen 1 en 2 van het ministerieel besluit van 13 februari 2001 tot benoeming van de leden van de algemene raad van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-10-15 (Ed. 2)

25 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot aanduiding van de ambtenaren die belast zijn met het opsporen en het vaststellen van de inbreuken op artikel 15 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor Kredieten aan Particulieren Publicatie: 2002-12-14 (Ed. 1)

11 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit tot goedkeuring van de tarieven van de proeven, vastgesteld door de Bestuurscommissie van de Proefbank voor vuurwapens Publicatie: 2002-11-06 (Ed. 2)

19 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit houdende inschrijving in het register van erkende gemachtigden met toepassing van artikel 63 van de wet van 28 maart 1984 op de uitvindingsoctrooien Publicatie: 2002-12-07 (Ed. 1)

4 OKTOBER 2002 - Ministerieel besluit nr. 10 houdende de erkenning van een onderneming gespecialiseerd in financieringshuur Publicatie: 2002-10-17 (Ed. 2)

171

Bijlage 3 - Wetten en besluiten

19 DECEMBER 2002 - Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe Publicatie: 2002-12-28 (Ed. 2)

4 OKTOBER 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-10-24 (Ed. 2) 4 OKTOBER 2002 - Ministerieel besluit nr. 39 houdende erkenning, bevestiging van erkenning en intrekking van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-10-30 (Ed. 1) 3 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit tot vervanging van het koninklijk besluit van 7 maart 2001 betreffende de benaming, de kenmerken en het zwavelgehalte van de gasolie voor verwarming Publicatie: 2002-10-23 (Ed. 2) 1 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit houdende benoeming van de leden van de Geschillenkamer van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-10-15 (Ed. 2) 29 SEPTEMBER 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 18 januari 2001 betreffende het voorlopige systeem tot dekking van de werkingskosten van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) Publicatie: 2002-10-10 (Ed. 1)


172

20 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 12 december 2001 houdende vaststelling van de maximumprijzen voor de levering van elektriciteit Publicatie: 2002-10-03 (Ed. 2) 20 SEPTEMBER 2002 - Koninklijk besluit betreffende de samenwerking tussen de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas en de Dienst voor de Mededinging en het korps verslaggevers Publicatie: 2002-10-08 (Ed. 1) 13 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit houdende aanwijzing van de beheerder van het transmissienet voor elektriciteit Publicatie: 2002-09-17 (Ed. 1) 12 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-10-11 (Ed. 1) 9 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van de door een beheersvennootschap aangewezen personen, in toepassing van artikel 74 van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten (1) Publicatie: 2002-11-01 (Ed. 1) 4 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit houdende het ontslag en de benoeming van een lid van de Indexcommissie Publicatie: 2002-10-02 (Ed. 1) 2 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit nr. 103 houdende bevestiging van erkenning en intrekking van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-10-02 (Ed. 1)

2 SEPTEMBER 2002 - Ministerieel besluit nr. 9 tot erkenning en intrekking van erkenning van ondernemingen gespecialiseerd in financieringshuur Publicatie: 2002-10-03 (Ed. 2) 22 AUGUSTUS 2002 - Wet houdende diverse bepalingen betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (1) Publicatie: 2002-09-17 (Ed. 1) 22 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een effectief lid en plaatsvervangend lid van de Commissie voor de Mededinging Publicatie: 2002-09-19 (Ed. 1) 22 AUGUSTUS 2002 - Wet houdende diverse bepalingen betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. - Erratum Publicatie :2002-09-28 (Ed. 1) 10 AUGUSTUS 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 19 september 2000 tot uitvoering van het koninklijk besluit van 20 april 1999 houdende vaststelling van de personeelsformatie van het Ministerie van Economische Zaken Publicatie: 2002-09-19 (Ed. 1) 9 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot regeling van de werking van het Fonds ter bestrijding van Overmatige Schuldenlast Publicatie: 2002-09-06 (Ed. 1) 9 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 20 april 1999 houdende vaststelling van de personeelsformatie van het Ministerie van Economische Zaken Publicatie: 2002-09-24 (Ed. 1) 9 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de taalkaders van de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie Publicatie: 2002-10-12 (Ed. 1) 5 AUGUSTUS 2002 - Ministerieel besluit tot vaststelling van de aanvullende personeelsformatie bij de personeelsformatie van de Controledienst voor de Verzekeringen voor de uitvoering van de overgangsmaatregelen van de wet van 20 februari 1990 betreffende het personeel van de overheidsbesturen en van sommige instellingen van openbaar nut Publicatie: 2002-08-31 (Ed. 1) 2 AUGUSTUS 2002 - Wet tot wijziging van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen en tot wijziging van de artikelen 29 en 31 van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst Publicatie: 2002-08-30 (Ed. 1) 2 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 25 februari 2002 houdende oprichting van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Publicatie: 2002-08-30 (Ed. 1)

19 JULI 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1) 17 JULI 2002 - Wet betreffende de transacties uitgevoerd met instrumenten voor de elektronische overmaking van geldmiddelen (1) Publicatie: 2002-08-17 (Ed. 2) 16 JULI 2002. - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 12 december 2001 houdende vaststelling van de maximumprijzen voor de levering van elektriciteit Publicatie: 2002-07-25 (Ed. 1) 16 JULI 2002 - Koninklijk besluit betreffende de instelling van mechanismen voor de bevordering van elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen Publicatie: 2002-08-23 (Ed. 2) 16 JULI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 23 juni 1994 tot uitvoering, wat de Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat en de Accountancy betreft, van artikel 101 van de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het bedrijfsrevisoraat Publicatie: 2002-09-12 (Ed. 2) 11 JULI 2002 - Koninklijk besluit betreffende de algemene tariefstructuur en de basisprincipes en procedures inzake de tarieven voor de aansluiting op de distributienetten en het gebruik ervan, de ondersteunende diensten geleverd door de beheerders van deze netten en inzake de boekhouding van de beheerders van de distributienetten voor elektriciteit Publicatie: 2002-07-27 (Ed. 1) 11 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende benoeming van leden van het wetenschappelijk comité voor de economische begroting opgericht bij het Instituut voor de nationale rekeningen Publicatie: 2002-08-07 (Ed. 1) 11 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van leden van de raad van bestuur en van het wetenschappelijk comité voor de nationale rekeningen opgericht bij het Instituut voor de Nationale Rekeningen Publicatie: 2002-08-07 (Ed. 1) 7 JULI 2002 - Koninklijk besluit tot regeling van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren Publicatie: 2002-07-19 (Ed. 1)

5 JULI 2002 - Ministerieel besluit tot vaststelling voor het dienstjaar 2002 van het bedrag van het inschrijvingsrecht bedoeld in artikel 10, 7˚, van de wet van 27 maart 1995 betreffende de verzekeringsbemiddeling en de distributie van verzekeringen, gewijzigd door de wet van 11 april 1999 Publicatie: 2002-07-26 (Ed. 1) 4 JULI 2002 - Ministerieel besluit houdende ontslag en benoeming van een plaatsvervangend lid van het Sociaal-economisch Comité voor de distributie. - Erratum Publicatie: 2002-09-19 (Ed. 1) 27 JUNI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 12 december 2000 tot vaststelling van de prijs van grote verpakkingen van terugbetaalbare geneesmiddelen vanaf 15 december 2000 Publicatie: 2002-08-28 (Ed. 2) 27 JUNI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 21 februari 2000 tot verlaging van de prijzen van sommige terugbetaalbare geneesmiddelen Publicatie: 2002-08-28 (Ed. 2) 26 JUNI 2002 - Koninklijk besluit waarbij een nieuw lid bij de Hoge Raad voor de Statistiek wordt benoemd Publicatie: 2002-07-18 (Ed. 1) 26 JUNI 2002 - Wet tot regeling van de bijzondere rechten verbonden aan de bijzondere aandelen ten voordele van de Staat in de N.V. Distrigas en de N.V. Fluxys (1) Publicatie: 2002-07-31 (Ed. 1) 26 JUNI 2002 - Koninklijk besluit houdende benoeming van leden van het Comité voor Sociaal Verantwoorde Productie Publicatie: 2002-08-24 (Ed. 1) 19 JUNI 2002 - Ministerieel besluit houdende intrekking van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-08-28 (Ed. 2) 19 JUNI 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van een coöperatieve vennootschap Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1) 19 JUNI 2002 - Ministerieel besluit nr. 8 tot erkenning, bevestiging van erkenning en intrekking van erkenning van ondernemingen gespecialiseerd in financieringshuur Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1) 19 JUNI 2002. - Ministerieel besluit nr. 102 houdende erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1) 18 JUNI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 12 december 2001 houdende vaststelling van de maximumprijzen voor de levering van aardgas Publicatie: 2002-07-03 (Ed. 2)

173


2 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de aanvullende personeelsformatie bij de personeelsformatie van de Controledienst voor de Verzekeringen tot uitvoering van overgangsbepalingen van de wet van 20 februari 1990 betreffende het personeel van de overheidsbesturen en van sommige instellingen van openbaar nut Publicatie: 2002-08-31 (Ed. 1)

18 JUNI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 13 februari 2001 tot benoeming van de leden van de algemene raad van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 1) 10 JUNI 2002 - Ministerieel besluit houdende de aanstelling van ambtenaren die belast zijn met het toezicht op de toepassing van het koninklijk besluit van 12 maart 2002 betreffende de nadere regels voor het leggen van elektriciteitskabels die in de territoriale zee of het nationaal grondgebied binnenkomen of die geplaatst of gebruikt worden in het kader van de exploratie van het continentaal plat, de exploitatie van de minerale rijkdommen en andere niet-levende rijkdommen daarvan of van de werkzaamheden van kunstmatige eilanden, installaties of inrichtingen die onder Belgische rechtsmacht vallen Publicatie: 2002-07-05 (Ed. 1) 10 JUNI 2002 - Wet ter invoering van een eenmalige bijdrage ten laste van de petroleumsector (1) Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 6 JUNI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 oktober 2001 tot organisatie van de algemene socio-economische enquête van het jaar 2001 Publicatie: 2002-06-13 (Ed. 1)


174

6 JUNI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 oktober 2001 tot organisatie van de algemene socio-economische enquête van het jaar 2001. - Errata Publicatie: 2002-06-15 (Ed. 2) 6 JUNI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van de voorzitter van de Nationale Commissie voor de Distributie Publicatie: 2002-07-09 (Ed. 2) 4 JUNI 2002 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de taalkaders van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Publicatie: 2002-06-12 (Ed. 2) 4 JUNI 2002 - Ministerieel besluit waarbij de ambtenaren aangeduid worden die belast worden met het toezicht op de toepassing van de wet van 20 januari 1999 ter bescherming van het mariene milieu in de zeegebieden onder de rechtsbevoegdheid van België, de wet van 22 april 1999 betreffende de exclusieve economische zone van België in de Noordzee en de koninklijke besluiten betreffende de exploratie- en exploitatievoorwaarden verbonden aan de concessiebesluiten voor de exploratie en exploitatie van zand en grind van het continentaal plat van België Publicatie: 2002-08-14 (Ed. 2)

3 JUNI 2002 - Ministerieel besluit nr. 101 houdende erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 26 MEI 2002 - Wet betreffende de intracommunautaire vorderingen tot staking op het gebied van de bescherming van de consumentenbelangen (1) Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2) 26 MEI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 8 februari 1995 tot vaststelling van de modaliteiten voor de werking van het Fonds voor de analyse van aardolieproducten Publicatie: 2002-07-19 (Ed. 1) 26 MEI 2002 - Wet betreffende de intracommunautaire vorderingen tot staking op het gebied van de bescherming van de consumentenbelangen. - Bijlage Publicatie: 2002-08-06 (Ed. 2) 21 MEI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 29 december 1989 betreffende de prijzen van de terugbetaalbare geneesmiddelen Publicatie: 2002-06-27 (Ed. 2) 14 MEI 2002 - Koninklijk besluit betreffende de vervoersvergunning voor gasachtige producten en andere door middel van leidingen Publicatie: 2002-06-05 (Ed. 1) 6 MEI 2002 - Ministerieel besluit houdende het ontslag en de benoeming van leden van de Indexcommissie Publicatie: 2002-06-27 (Ed. 2) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende vaststelling van het statuut van de leden van de Raad voor de Mededinging die hun functie voltijds uitoefenen Publicatie: 2002-06-14 (Ed. 2) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit tot benoeming van de plaatsvervangende voorzitter van de Nederlandstalige tuchtcommissie van het Instituut der Bedrijfsrevisoren en van het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2) 3 MEI 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2) 19 APRIL 2002 - Wet tot wijziging van de wet van 5 juli 1998 betreffende de collectieve schuldenregeling en de mogelijkheid van verkoop uit de hand van de in beslag genomen onroerende goederen (1) Publicatie: 2002-06-07 (Ed. 1)

18 APRIL 2002 - Ministerieel besluit nr. 100 houdende bevestiging van erkenning en intrekking van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2)

2 APRIL 2002 - Koninklijk besluit waarbij het mandaat van een lid wordt beëindigd en een nieuw lid wordt benoemd bij de Hoge Raad voor de Statistiek Publicatie: 2002-06-29 (Ed. 1)

17 APRIL 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 15 juni 1976 houdende vaststelling van het bedrag van de vergoeding voor de afgifte van oorsprongscertificaten Publicatie: 2002-07-06 (Ed. 1)

2 APRIL 2002 - Koninklijk besluit waarbij het mandaat van een lid wordt beëindigd en een nieuw lid wordt benoemd bij de Hoge Raad voor de Statistiek Publicatie: 2002-06-29 (Ed. 1)

16 APRIL 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een regeringscommissaris bij de Nationale Instelling voor Radioactief Afval en Verrijkte Splijtstoffen Publicatie: 2002-04-24 (Ed. 2)

27 MAART 2002 - Ministerieel besluit houdende toekenning aan de tijdelijke vereniging ELECTRABEL - ONDERNEMINGEN JAN DE NUL van een domeinconcessie voor de bouw en de exploitatie van installaties voor de productie van elektriciteit uit wind in mariene zone (ten Noorden van de “Vlakte van de Raan”) Publicatie: 2002-05-11 (Ed. 1)

15 APRIL 2002 - Koninklijk besluit betreffende de algemene tariefstructuur en de basisprincipes en procedures inzake de tarieven en de boekhouding van de aardgasvervoers-ondernemingen actief op het Belgisch grondgebied Publicatie: 2002-04-23 (Ed. 2) 15 APRIL 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 13 november 2001 tot wijziging van het koninklijk besluit van 20 april 1999 houdende vaststelling van de personeelsformatie van het Ministerie van Economische Zaken Publicatie: 2002-06-15 (Ed. 1) 12 APRIL 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 28 september 2000 tot regeling van de doorvoer van producten en technologie voor tweeërlei gebruik Publicatie: 2002-07-03 (Ed. 2) 8 APRIL 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van de voorzitter van de Nationale Raad voor de Coöperatie Publicatie: 2002-11-29 (Ed. 1) 4 APRIL 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 30 juni 1987 tot vaststelling van het model van het formulier voor het verzoek tot verlening van een uitvindingsoctrooi Publicatie: 2002-06-14 (Ed. 2) 4 APRIL 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 6 april 1993 tot vaststelling van het model van het formulier van verzoek tot verlening van een aanvullend beschermingscertificaat voor geneesmiddelen Publicatie: 2002-06-14 (Ed. 2) 4 APRIL 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 20 juli 2000 tot vaststelling van het model van het formulier van verzoek tot verlening van een aanvullend beschermingscertificaat voor gewasbeschermingsmiddelen Publicatie: 2002-06-14 (Ed. 2)

20 MAART 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de nietautomatische weegwerktuigen Publicatie: 2002-07-05 (Ed. 1) 19 MAART 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2) 18 MAART 2002 - Koninklijk besluit tot toekenning van de hoedanigheid van belastingconsulent aan natuurlijke personen op grond van beroepservaring Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 2) 14 MAART 2002 - Koninklijk besluit houdende wijziging van het koninklijk besluit van 18 januari 2001 betreffende het voorlopige systeem tot dekking van de werkingskosten van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) Publicatie: 2002-03-22 (Ed. 1) 14 MAART 2002 - Koninklijk besluit tot bepaling van de modaliteiten van samenwerking tussen de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas en het Controlecomité voor de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-03-27 (Ed. 1) 12 MAART 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 21 december 1983 betreffende elektrisch materieel bestemd voor gebruik op plaatsen van mijngashoudende mijnen waar ontploffingsgevaar kan heersen Publicatie: 2002-03-13 (Ed. 3) 12 MAART 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van een coöperatieve vennootschap Publicatie: 2002-04-05 (Ed. 2) 12 MAART 2002 - Koninklijk besluit betreffende de nadere regels voor het leggen van elektriciteitskabels die in de territoriale zee of het nationaal grondgebied binnenkomen of die geplaatst of gebruikt worden in het kader van de exploratie van

175


16 APRIL 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een regeringscommissaris bij het Studiecentrum voor Kernenergie Publicatie: 2002-04-24 (Ed. 2)

het continentaal plat, de exploitatie van de minerale rijkdommen en andere niet-levende rijkdommen daarvan of van de werkzaamheden van kunstmatige eilanden, installaties of inrichtingen die onder Belgische rechtsmacht vallen Publicatie: 2002-05-09 (Ed. 1) 12 MAART 2002 - Koninklijk besluit betreffende de nadere regels voor het leggen van elektriciteitskabels die in de territoriale zee of het nationaal grondgebied binnenkomen of die geplaatst of gebruikt worden in het kader van de exploratie van het continentaal plat, de exploitatie van de minerale rijkdommen en andere niet-levende rijkdommen daarvan of van de werkzaamheden van kunstmatige eilanden, installaties of inrichtingen die onder Belgische rechtsmacht vallen. - Errata Publicatie: 2002-07-25 (Ed. 1) 11 MAART 2002 - Ministerieel besluit tot het verbieden van de handel in kinderverzorgingsartikelen die vervaardigd zijn van zacht PVC dat bepaalde ftalaten bevat Publicatie: 2002-04-11 (Ed. 1) 11 MAART 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een werkend lid van de provinciale commissie voor de distributie van de provincie West-Vlaanderen Publicatie: 2002-06-20 (Ed. 2)


176

7 MAART 2002 - Ministerieel besluit tot vaststelling van de samenstelling en de werking van het Observatorium van de Rechten op het Internet, genomen ter uitvoering van het koninklijk besluit van 26 november 2001 houdende oprichting van het Observatorium van de Rechten op het Internet Publicatie: 2002-06-20 (Ed. 2) 7 MAART 2002 - Ministerieel besluit houdende benoeming van de voorzitter en de leden van het Observatorium van de Rechten op het Internet, genomen ter uitvoering van het koninklijk besluit van 26 november 2001 houdende oprichting van het Observatorium van de Rechten op het Internet Publicatie: 2002-06-20 (Ed. 2) 5 MAART 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 8 september 1997 tot vaststelling van het statuut van het personeel van de Controledienst voor de Verzekeringen Publicatie: 2002-05-28 (Ed. 2) 4 MAART 2002 - Ministerieel besluit tot verplichte wijziging van de inplanting van de installaties voor het vervoer van vloeibare koolwaterstoffen van de N.V. Nationale Maatschappij der Pijpleidingen en van de N.V. Fina, gelegen in het openbaar domein, beheerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Departement Leefmilieu en Infrastructuur - Administratie Waterwegen en Zeewezen, op het grondgebied van de gemeente Bornem, deelgemeente Hingene Publicatie: 2002-03-09 (Ed. 1) 4 MAART 2002 - Koninklijk besluit betreffende de veiligheid van speelgoed Publicatie: 2002-04-04 (Ed. 2)

4 MAART 2002 - Koninklijk besluit houdende reglementering van de organisatie van extreme ontspanningsevenementen Publicatie: 2002-04-06 (Ed. 1) 4 MAART 2002 - Koninklijk besluit betreffende de verhuring van producten Publicatie: 2002-04-11 (Ed. 1) 4 MAART 2002 - Koninklijk besluit betreffende de veiligheid van speelgoed. - Errata Publicatie: 2002-07-04 (Ed. 1) 4 MAART 2002 - Koninklijk besluit tot benoeming van leden van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2) 28 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 13 februari 2001 tot benoeming van de leden van de algemene raad van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 1) 27 FEBRUARI 2002 - Wet ter bevordering van sociaal verantwoorde productie (1) Publicatie: 2002-03-26 (Ed. 2) 27 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit nr. 99 houdende erkenning en intrekking van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-06-27 (Ed. 2) 27 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit tot benoeming van een hoofdcontroleur en van controleurs van de Proefbank voor vuurwapens gevestigd te Luik Publicatie: 2002-06-29 (Ed. 1) 26 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit houdende toekenning aan de n.v. C-POWER van een domeinconcessie voor de bouw en de exploitatie van installaties voor de productie van elektriciteit uit wind in mariene zone (wenduinebank) Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 2) 26 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 15 april 1977 waarbij het opmaken van periodieke statistieken van bepaalde overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten wordt voorgeschreven Publicatie: 2002-04-05 (Ed. 2) 26 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 4 augustus 1992 betreffende de kosten, de percentages, de duur en de terugbetalingmodaliteiten van het consumentenkrediet Publicatie: 2002-06-14 (Ed. 1) 25 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende oprichting van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Publicatie: 2002-03-05 (Ed. 1)

14 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 13 februari 2001 tot benoeming van de leden van de algemene raad van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-02-19 (Ed. 2) 13 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit tot vastlegging van de formulieren met betrekking tot de maandelijkse statistiek van het goederenverkeer tussen België en de andere Lidstaten van de Europese Gemeenschap Publicatie: 2002-03-19 (Ed. 2)

1 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van een coöperatieve vennootschap Publicatie: 2002-07-18 (Ed. 1) 29 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit waarbij aan een voltijds lid van de Raad voor de Mededinging toelating wordt verleend een bijkomende beroepsactiviteit uit te oefenen Publicatie: 2002-03-09 (Ed. 1) 24 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 25 april 2001 houdende goedkeuring van het huishoudelijk reglement van het Beheerscomité van het Fonds voor de analyse van aardolieproducten, ingesteld bij artikel 5 van het koninklijk besluit van 8 februari 1995 tot vaststelling van de modaliteiten voor de werking van het Fonds voor de analyse van aardolieproducten Publicatie: 2002-02-20 (Ed. 1)

13 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit tot vastlegging van de formulieren met betrekking tot de maandelijkse statistiek van het goederenverkeer tussen België en de andere Lidstaten van de Europese Gemeenschap Publicatie: 2002-03-21 (Ed. 1)

23 JANUARI 2002 - Wet betreffende de reclame voor motorvoertuigen (1) Publicatie: 2002-02-14 (Ed. 2)

11 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit nr. 98 houdende bevestiging van erkenning en intrekking van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-05-09 (Ed. 2)

23 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit tot vaststelling voor het jaar 2002 van de begindatum van het examen voor inschrijving in het register van erkende gemachtigden bedoeld in artikel 60, § 1, 7˚, van de wet van 28 maart 1984 op de uitvindingsoctrooien Publicatie: 2002-02-21 (Ed. 2)

11 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit nr. 7 tot intrekking van erkenning van ondernemingen gespecialiseerd in financieringshuur Publicatie: 2002-06-05 (Ed. 1) 7 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit tot instelling van de tarieven voor de aansluiting op de distributienetten voor aardgas en het gebruik ervan, en van de tarieven van de ondersteunende diensten, geleverd door de distributie-ondernemingen Publicatie: 2002-02-16 (Ed. 1) 7 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 14 januari 1993 waarbij een maandelijkse statistiek van het goederenverkeer tussen België en de andere Lidstaten van de Europese Gemeenschap wordt voorgeschreven Publicatie: 2002-03-20 (Ed. 1) 6 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 4 februari 1965 waarbij een maandelijks statistisch onderzoek naar het omzetcijfer verwezenlijkt door zekere kleinhandelsondernemingen wordt voorgeschreven Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 2) 1 FEBRUARI 2002 - Ministerieel besluit betreffende de lijst der gemeenten waar een onderzoek bij steekproef naar de omvang van de varkensstapel op 1 april en 1 augustus 2002 wordt uitgevoerd Publicatie: 2002-03-30 (Ed. 1)

177 23 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit houdende benoeming van de ondervoorzitters van de Raad voor het Verbruik Publicatie: 2002-05-01 (Ed. 1) 23 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van een coöperatieve vennootschap Publicatie: 2002-05-16 (Ed. 2) 18 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit tot goedkeuring der proeven-tarieven, vastgesteld door de Bestuurscommissie van de Proefbank voor vuurwapens Publicatie: 2002-05-18 (Ed. 1) 16 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 22 februari 1991 houdende algemeen reglement betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen en van het koninklijk besluit van 14 december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen Publicatie: 2002-02-14 (Ed. 2) 16 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging, wat de arbeidsongevallenverzekeringen betreft, van het koninklijk besluit van 22 februari 1991 houdende algemeen reglement betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen en het koninklijk besluit van 17 november 1994 betreffende de jaarrekening van verzekeringsondernemingen Publicatie: 2002-02-14 (Ed. 2)


25 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende oprichting van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. - Erratum Publicatie: 2002-03-14 (Ed. 1)

11 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit houdende vaststelling van de maximumprijzen voor het vervoer met taxi’s Publicatie: 2002-02-01 (Ed. 1)

12 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende benoeming van twee leden van de Raad voor Mededinging Publicatie: 2002-02-27 (Ed. 1)

11 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende verlenging van de stage voor de controleurs en de technische assistenten bij het Ministerie van Economische Zaken Publicatie: 2002-03-14 (Ed. 1)

12 DECEMBER 2001 - Ministerieel besluit tot erkenning van een coöperatieve vennootschap Publicatie: 2002-03-15 (Ed. 1)

11 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit tot benoeming van leden van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2) 8 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 22 december 1967 waarbij een maandelijks statistisch onderzoek bij steekproef naar het omzetcijfer verwezenlijkt door de kleinhandelsondernemingen wordt voorgeschreven Publicatie: 2002-02-06 (Ed. 1) 8 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit nr. 97 houdende erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-05-09 (Ed. 2) 8 JANUARI 2002 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 2)


178 7 JANUARI 2002 - Wet tot wijziging van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst (1) Publicatie: 2002-02-01 (Ed. 1) 18 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit betreffende de vaststelling van het bedrag van de vergoedingen toegekend aan de voorzitter, de leden en de plaatsvervangers van de Geschillenkamer van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Publicatie: 2002-01-16 (Ed. 1) 18 DECEMBER 2001 - Ministerieel besluit tot bepaling van de personen die vrijgesteld zijn van de beantwoording van de enquête 2001 Publicatie :2002-01-16 (Ed. 1) 12 DECEMBER 2001 - Ministerieel besluit houdende vaststelling van maximumprijzen voor de levering van elektriciteit. Errata Publicatie: 2002-02-01 (Ed. 1) 12 DECEMBER 2001 - Ministerieel besluit houdende vaststelling van maximumprijzen voor de levering van aardgas. - Errata Publicatie: 2002-02-01 (Ed. 1)

6 DECEMBER 2001 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 12 september 1997 genomen ter uitvoering van het koninklijk besluit van 8 september 1997 tot vaststelling van de personeelsformatie van de Controledienst voor de Verzekeringen Publicatie: 2002-03-14 (Ed. 1) 4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 8 september 1997 tot vaststelling van de personeelsformatie van de Controledienst voor de Verzekeringen Publicatie: 2002-03-14 (Ed. 1) 4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de taalkaders van de Controledienst voor de Verzekeringen Publicatie: 2002-03-14 (Ed. 1) 30 NOVEMBER 2001 - Ministerieel besluit nr. 96 houdende bevestiging van erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-01-23 (Ed. 1) 20 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot benoeming van leden van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Publicatie: 2002-02-27 (Ed. 1) 20 NOVEMBER 2001 - Ministerieel besluit nr. 95 houdende bevestiging van erkenning en erkenning in toepassing van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Publicatie: 2002-03-19 (Ed. 3) 19 NOVEMBER 2001 - Ministerieel besluit tot erkenning van coöperatieve vennootschappen Publicatie: 2002-01-23 (Ed. 1) 13 SEPTEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot benoeming van leden van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Publicatie: 2002-01-23 (Ed. 1) 5 SEPTEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 30 april 1993 betreffende de samenstelling en de werking van de Commissie voor de Mededinging Publicatie: 2002-01-23 (Ed. 1)

5 SEPTEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot goedkeuring der proeven-tarieven, vastgesteld door de Bestuurscommissie van de Proefbank voor vuurwapens Publicatie: 2002-02-26 (Ed. 2)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW 2 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een werkend lid van de Nationale Commissie voor de distributie Publicatie: 2002-09-18 (Ed. 1) 7 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een werkend lid van de provinciale commissie voor de distributie van de provincie Oost-Vlaanderen Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1) 4 JUNI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van werkende en plaatsvervangende leden van de provinciale commissies voor de distributie van de provincies WestVlaanderen en Limburg Publicatie: 2002-07-09 (Ed. 2) 4 JUNI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een werkend lid van de provinciale commissie voor de distributie van de provincie Vlaams-Brabant Publicatie: 2002-07-09 (Ed. 2) 11 MAART 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van een plaatsvervangend lid van de provinciale commissie voor de distributie van de provincie West-Vlaanderen Publicatie: 2002-06-20 (Ed. 2)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE, FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE 2 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit houdende oprichting van een voorlopige cel bij de Federale Overheidsdienst Economie, Middenstand, K.M.O. en Energie Publicatie: 2002-08-27 (Ed. 1)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE EN MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW 4 SEPTEMBER 2002 - Koninklijk besluit tot benoeming van de voorzitter van de Nederlandstalige Tuchtcommissie van het Instituut der Bedrijfsrevisoren en van het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten Publicatie: 2002-09-26 (Ed. 2) 9 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 31 augustus 1964 tot vaststelling van de lijst van de in het handelsregister te vermelden handelsbedrijvigheden Publicatie: 2002-08-20 (Ed. 1) 9 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 31 augustus 1964 tot vaststelling van de lijst van de in het handelsregister te vermelden handelsbedrijvigheden - Erratum Publicatie: 2002-08-24 (Ed. 1)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW, MINISTERIE VAN JUSTITIE, EN MINISTERIE VAN FINANCIEN

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID, VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR EN VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW

11 JULI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 21 oktober 1975 houdende oprichting van een Commissie voor boekhoudkundige normen Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1)

2 AUGUSTUS 2002 - Koninklijk besluit houdende benoeming van leden van het Sociaal-economisch Comité voor de distributie Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1)

21 JUNI 2002 - Koninklijk besluit tot benoeming van de leden van de Cel voor financiële informatieverwerking Publicatie: 2002-07-05 (Ed. 1)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID, FEDERALE OVERHEIDSDIENST MOBILITEIT EN VERVOER EN MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID

3 OKTOBER 2002 - Koninklijk besluit houdende benoeming van leden van het Sociaal-economisch Comité voor de distributie Publicatie: 2002-10-30 (Ed. 1)

7 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België. - Gemeenschappelijk stads- en streekvervoer Publicatie: 2002-09-07 (Ed. 2)

179


5 SEPTEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende de benoeming van de leden van de Commissie voor de Mededinging Publicatie: 2002-01-30 (Ed. 2)

7 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België. - Verhuring op korte en lange termijn van voertuigen, zonder chauffeur Publicatie: 2002-09-07 (Ed. 2) 7 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Gemeenschappelijk stads- en streekvervoer Publicatie: 2002-09-07 (Ed. 2) 7 JULI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de titel en het gouden erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België aan leden van nationale of technische comités Publicatie: 2002-09-11 (Ed. 1) 30 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België. - Bezoldigd personenvervoer over de weg, uitgevoerd door privé-ondernemingen Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 30 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Banken Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2)


180

30 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Bezoldigd personenvervoer over de weg, uitgevoerd door privé-ondernemingen Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 30 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de titel en het gouden erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België aan een lid van nationale of technische comités Publicatie: 2002-08-22 (Ed. 2) 23 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Beschutte werkplaatsen Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België. - Burgerluchtvaart Publicatie: 2002-07-11 (Ed. 1) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België. - Autorijscholen Publicatie: 2002-07-11 (Ed. 1) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België. - Banken Publicatie: 2002-07-11 (Ed. 1)

3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de titel en het gouden erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België aan een lid van nationale of technische comités Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden of zilveren erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België. - Provincie- en gemeentepersoneel Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 3 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Burgerluchtvaart Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 3 MEI 2002. - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Autorijscholen Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2) 26 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag van een Ondervoorzitter van het Directiecomité bij het Commissariaatgeneraal der Regering bij de Nationale Arbeidstentoonstellingen Publicatie: 2002-04-11 (Ed. 1) 26 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende benoeming van een Ondervoorzitter van het Directiecomité bij het Commissariaat-generaal der Regering bij de Nationale Arbeidstentoonstellingen Publicatie: 2002-04-11 (Ed. 1) 7 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid honoris causa Publicatie: 2002-04-11 (Ed. 1) 11 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de titel en het gouden erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België aan leden van nationale of technische comités Publicatie: 2002-02-22 (Ed. 2) 11 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België - provincieen gemeentepersoneel Publicatie: 2002-02-22 (Ed. 2) 11 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid - provincieen gemeentepersoneel Publicatie: 2002-02-22 (Ed. 2) 4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende benoeming van een Ondervoorzitter van het Directiecomité bij het Commissariaatgeneraal der Regering bij de Nationale Arbeidstentoonstellingen Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 1) 4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. Automobielexpertise Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 1)

4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid. - Beschutte werkplaatsen Publicatie: 2002-04-04 (Ed. 2)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN, BUITENLANDSE HANDEL EN INTERNATIONALE SAMENWERKING

4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de titel en het gouden erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België aan een lid van nationale of technische comités Publicatie: 2002-04-05 (Ed. 2)

28 NOVEMBER 2002 - Ministerieel besluit waarbij de invoer van voor inzaai bestemd hennepzaad, hennepzaad ander dan bestemd voor inzaai en ruwe hennep aan toezichtsmaatregelen onderworpen wordt Publicatie: 2002-12-21 (Ed. 2)

4 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België. - Automobielexpertise Publicatie: 2002-04-05 (Ed. 2)

30 MEI 2002 - Ministerieel besluit tot opheffing van het ministerieel besluit van 23 oktober 1998, waarbij de uitvoer naar en de doorvoer van sommige goederen met bestemming de Federale Republiek Joegoslavië aan vergunning onderworpen worden Publicatie: 2002-07-17 (Ed. 2)

29 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België Beschutte werkplaatsen Publicatie: 2002-04-04 (Ed. 2) 10 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de titel en het gouden erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België aan leden van nationale of technische comités Publicatie: 2002-02-06 (Ed. 1) 10 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België - goederenvervoer over de weg goederenbehandeling voor rekening van derden Publicatie: 2002-02-06 (Ed. 1) 10 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid goederenvervoer over de weg - goederenbehandeling voor rekening van derden Publicatie: 2002-02-06 (Ed. 1) 3 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van het gouden, zilveren of bronzen erekenteken van Laureaat van de Arbeid van België en van de ster van Cadet van de Arbeid van België - kleding- en confectienijverheid Publicatie: 2002-02-06 (Ed. 1)

27 MEI 2002 - Koninklijk besluit houdende ontslag en benoeming van de leden van de Raad van Bestuur van het BeneluxMerkenbureau en de Raad van Bestuur van het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen Publicatie: 2002-07-10 (Ed. 1) 12 APRIL 2002 - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 28 september 2000 tot regeling van de uitvoer van producten en technologie voor tweeërlei gebruik Publicatie: 2002-07-03 (Ed. 2) 181 11 JANUARI 2002 - Koninklijk besluit tot opheffing van het koninklijk besluit van 4 maart 1936 waarbij de vergunningen verstrekt door de Belgisch-Luxemburgse gemengde administratieve commissie vrijgesteld worden van het formaatzegelrecht en onderworpen worden aan een taxe ter bestrijding van kosten ten bedrage van 5 frank, gewijzigd bij de koninklijke besluiten van 30 april 1945, 30 maart 1948 en 20 april 1983 Publicatie: 2002-04-05 (Ed. 2)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, MINISTERIE VAN FINANCIEN EN MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW 15 APRIL 2002 - Koninklijk besluit betreffende de ontbinding van het Instituut tot Aanmoediging van het Wetenschappelijk Onderzoek in Nijverheid en Landbouw (IWONL) Publicatie: 2002-06-29 (Ed. 1) 5 MAART 2002 - Koninklijk besluit inzake de energierendementseisen voor voorschakelapparaten voor fluorescentielampen Publicatie: 2002-03-13 (Ed. 3)


29 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende toekenning van de waardigheid van Eredeken van de Arbeid - kleding- en confectienijverheid Publicatie: 2002-03-28 (Ed. 1)

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN, VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU EN MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW 4 FEBRUARI 2002 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 2 september 1985 betreffende brood en andere bakkerijproducten Publicatie: 2002-03-19 (Ed. 2) 19 DECEMBER 2001 - Koninklijk besluit houdende afwijking op de prijsaanduiding in frank Publicatie: 2002-01-16 (Ed. 1)


182

MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN, VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU 6 MAART 2002 - Koninklijk besluit betreffende het geluidsvermogen van materieel voor gebruik buitenshuis Publicatie: 2002-03-12 (Ed. 1) 10 NOVEMBER 2001 - Koninklijk besluit tot uitvoering van de wet van 10 augustus 2001 houdende aanpassing van de arbeidsongevallenverzekering aan de Europese richtlijnen betreffende de directe verzekering met uitzondering van de levensverzekering. - Erratum Publicatie: 2002-03-06 (Ed. 2)

Hoe kan u zich tot het Ministerie van Economische Zaken (FOD Economie, KMO, Middenstand & Energie sinds 01/01/2003) wenden? http://mineco.fgov.be http://beltest.fgov.be http://investinbelgium.fgov.be http://statbel.fgov.be http://ecodata.mineco.fgov.be

Secretariaat generaal (Dienst van de Voorzitter sinds 01/01/2003) de Meeûssquare 23 1000 Brussel Tel: 02/506.51.11 Fax: 02/513.29.54 Bestuur Algemene Diensten de Meeûssquare 23 1000 Brussel Tel: 02/506.51.11 Fax: 02/514.24.72

Bestuur Kwaliteit en Veiligheid (Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid sinds 01/01/2003) North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel Tel: 02/206.41.11 Fax: 02/206.57.46 Bestuur Economische Inspectie (Algemene Directie Controle en Bemiddeling sinds 01/01/2003) WTC III Simon Bolivarlaan 30 1000 Brussel Tel: 02/208.36.11 Fax: 02/208.39.15 Nationaal Instituut voor de Statistiek (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie sinds 01/01/2003) Leuvenseweg 44 1000 Brussel Tel: 02/548.62.11 Fax: 02/548.62.62

Informatiecel

Bestuur Handelsbeleid (Algemene Directie Regulering en Organisatie van de Markt sinds 01/01/2003) North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel Tel: 02/206.41.11 Fax: 02/206.57.63 Bestuur Economische Betrekkingen (Algemene Directie Economisch Potentieel sinds 01/01/2003) Hoornstraat 43 1040 Brussel Tel: 02/206.58.11 Fax: 02/230.00.50 Bestuur Economische Informatie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie sinds 01/01/2003) Nijverheidsstraat 6 1000 Brussel Tel: 02/506.51.11 Fax: 02/513.46.57

Isabelle Masson (F) Nijverheidsstraat 6 1000 Brussel Tel: 02/506.62.05 Fax: 02/513.46.57 e-mail: [email protected] Robert Van Humbeek (N) Nijverheidsstraat 6 1000 Brussel Tel: 02/506.64.15 Fax: 02/513.46.57 e-mail: [email protected]

Vormingsdirecteuren Marc Deprez Koning Albertlaan II 16 1000 Brussel Tel: 02/206.45.10 Fax: 02/206.57.32 Gilberte De Wever de Meeûssquare 23 1000 Brussel Tel: 02/506.55.08 Fax: 02/506.54.58

183

Bijlage 4 - Hoe zich wenden tot het Ministerie

Bestuur Energie (Algemene Directie Energie sinds 01/01/2003) North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel Tel: 02/206.41.11 Fax: 02/206.57.30

Bibliotheken, leeszalen en informatieen documentatiecentra Bibliotheek Queteletfonds Nijverheidsstraat 6 1000 Brussel Tel: 02/506.61.51 en 02/506.60.54 Fax: 02/502.84.25

Algemeen nummer Bestuur Algemene Diensten de Meeûssquare 23 1000 Brussel Tel: 02/506.51.11 Fax: 02/514.24.72

Leeszaal dienst voor Industriële Eigendom North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel Tel: 02/206.41.11 Fax: 02/206.57.50

Human Resources Secretariaat de Meeûssquare 23, bur. 6B/29 1000 Brussel Tel: 02/506.54.65 Fax: 02/506.54.58

Informatie- en documentatiecentra van het NIS Leuvenseweg 44 1000 Brussel Tel: 02/548.63.65 en 02/548.63.66 Fax: 02/548.63.67

Financiën en Logistiek Secretariaat Financiële Afdeling de Meeûssquare 23, bur. 3A/9 1000 Brussel Tel: 02/506.53.00 Fax : 02/506.53.19 Secretariaat Afdeling Logistiek de Meeûssquare 23, bur. 1B/21 1000 Brussel Tel: 02/506.54.53 Fax : 02/506.50.31

Italiëlei 124 bus 85 2000 Antwerpen Tel: 03/229.07.00 Fax: 03/233.28.30


184


Coupure rechts 620 9000 Gent Tel: 09/225.32.73 en 09/225.77.16 Fax: 09/233.41.93 Bd de la Sauvenière 71/73/74 4000 Luik Tel: 04/222.47.00 Fax: 04/222.49.94 Centre Albert place Albert 1/4 6000 Charleroi Tel: 07/132.44.72 en 07/132.87.22 Fax: 07/132.44.71

Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Secretariaat de Meeûssquare 23, bur. 1B/23 1000 Brussel Tel: 02/506.52.17 Fax: 02/506.50.31 Juridische werkzaamheden Secretariaat de Meeûssquare 23, bur. 7B/27 1000 Brussel Tel: 02/506.55.18 Fax: 02/506.54.58 Vertalingen Secretariaat Nijverheidsstraat 6, bur. 6/03 1000 Brussel Tel: 02/506.63.51 Fax: 02/506.63.54

Algemene Directie Tel: 02/206.45.80 Fax: 02/206.57.30 e-mail: [email protected] Petroleum - Steenkool - Fapetro Tel: 02/206.45.37 Fax: 02/206.57.37 e-mail: [email protected] Elektriciteit - Gas Tel: 02/206.45.23 Fax: 02/206.57.31 e-mail: [email protected] Nucleair Tel: 02/206.42.58 Fax: 02/206.57.11 e-mail: [email protected] Energiebeleid Tel: 02/206.45.10 Fax: 02/206.57.32 e-mail: [email protected]

Handelsvestigingen Beurzen en tentoonstellingen Tel: 02/206.50.03 Fax: 02/206.57.61 e-mail: [email protected] Industriële eigendom Tel: 02/206.48.18 Fax: 02/206.57.50 e-mail: [email protected] Octrooi-informatie Vragen e-mail: [email protected] Octrooi-onderzoeken on-line Tel: 02/206.48.84, 02/206.41.42 en 02/206.41.48 Kopies van octrooien Tel: 02/206.41.49, 02/206.41.50, 02/206.41.51 en 02/206.41.67 Leeszaal Tel: 02/206.41.56 en 02/206.41.57 Openingsuren: 09u00-12u00; 13u00-16u00 Van maandag tot en met vrijdag On-line onderzoeken bij voorkeur op afspraak Octrooien en aanvullende beschermingscertificaten Tel: 02/206.48.42 en 02/206.48.43

Bestuur Handelsbeleid (Algemene Directie Regulering en Organisatie van de Markt sinds 01/01/2003) Consumentenrecht en handelsreglementering Tel: 02/206.51.83 Fax: 02/206.57.71 e-mail: [email protected] Verzekeringen Krediet Tel: 02/206.50.30 Fax: 02/206.57.60 e-mail: [email protected] Controle van de ondernemingsraden Boekhoud- en vennootschapsrecht Tel: 02/206.50.30 Fax: 02/206.57.53 e-mail: [email protected] Prijzen Mededinging Tel: 02/206.51.63 Fax: 02/206.57.72 e-mail: [email protected]

Vertalingen van Europese octrooien Tel: 02/206.48.40 Registraties in het Belgisch octrooiregister Tel: 02/206.48.41 Betaling van de taksen Tel: 02/206.49.09 en 02/206.48.96 Merken, tekeningen of modellen Tel: 02/206.48.92 en 02/206.48.90 Berekening en verspreiding van de indexcijfers Tel: 02/206.50.07 Fax: 02/206.65.81 automatisch antwoordapparaat: 02/206.56.40 e-mail: [email protected] vzw Geschillencommissie Reizen Tel: 02/206.52.37, 02/206.52.38 en 02/206.52.39 Fax: 02/206.57.74

185


Bestuur Energie (Algemene Directie Energie sinds 01/01/2003)

Bestuur Economische Betrekkingen (Algemene Directie Economisch Potentieel sinds 01/01/2003) Dienst van de financiering van de landbouwpolitiek WTC III Simon Bolivarlaan 30 – 4 de verdieping 1000 Brussel Tel: 02/208.36.11 Fax:02/208.49.25 e-mail: [email protected] Buitendienst Licenties - Antwerpen Theaterbuilding - Italiëlei 124 bus 71 (11e verdieping) 2000 Antwerpen Tel: 03/206.94.70 Fax: 03/206.94.90 e-mail: [email protected]

Bestuur Economische Informatie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie sinds 01/01/2003)


186

Centrum voor Informatieverwerking (ICT - Information & Communication Technology sinds 01/01/2003) North Gate III Koning Albert II laan 16 1000 Brussel Tel: 02/206.44.00 Fax: 02/206.57.20

Bestuur Economische Inspectie (Algemene Directie Controle en Bemiddeling sinds 01/01/ 2003) Centrale Dienst WTC III Simon Bolivarlaan 30 1000 Brussel Tel: 02/208.36.11 Fax: 02/208.39.15 e-mail: [email protected]

Regionale Directies Brusselse agglomeratie + faciliteitengemeenten WTC III Simon Bolivarlaan 30 1000 Brussel Tel: 02/208.36.11 Fax: 02/208.39.17 e-mail: [email protected] Provincies Oost- en West-Vlaanderen St. Lievenslaan 25 9000 Gent Tel: 09/268.62.40 Fax: 09/224.43.18 e-mail: [email protected] Provincies Antwerpen en Limburg Italiëlei 124 bus 75 2000 Antwerpen Tel: 03/206.94.40 Fax: 03/206.94.65 e-mail: [email protected] Provincies Luik en Luxemburg Boulevard de la Sauvenière 73/2 4000 Liège Tel: 04/222.09.33 Fax: 04/222.32.36 e-mail: [email protected] Provincie Henegouwen Place Albert 1er 4 - bte 3 6000 Charleroi Tel: 07/131.61.15 Fax: 07/130.17.51 e-mail: [email protected] Provincie Vlaams-Brabant Philipssite 3a - bus 6 3001 Leuven Tel: 016/31.88.50 Fax: 016/31.88.65 e-mail: [email protected] Provincie Waals-Brabant en Provincie Namen Avenue Prince de Liège 95 5100 Jambes Tel: 081/32.89.20 Fax: 081/31.07.61 e-mail: [email protected]

Afkortingenlijst

CRID CRT DBRIS DDA DIV DWTC CREG DIE E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8 ECLA EER EFTA EG EGKS EIB EMSAGG EMM ENOVER

Euro Afrika, Caraïben, Pacific Algemeen Preferentiesysteem Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties Asia-Europe Meeting Agrément Technique - Technische Goedkeuring Belgian Bioindustries Association Beneluxbureau voor Tekeningen en Modellen Belgische Dienst voor de Buitenlandse Handel Belgisch Elektronisch Comité Business Environment Simplification Task Force Beschermde Geografische Aanduiding Belgische Geologische Dienst Bureau voor Harmonisering in de Interne Markt Belgisch Instituut voor Normalisatie Internationaal Bureau voor Maten en Gewichten Belgisch Interventie en Restitutie Bureau Belgisch-Luxemburgse Economische Unie Benelux Merkenbureau Beschermde Oorsprongsbenaming Belgisch Staatsblad Commissie van Advies voor de Niet-Verspreiding van Kernwapens Controles a Posteriori Coördinatiecomité Internationaal Milieubeleid Commissie Federale Samenwerking Committee on International Investment and Multinational Enterprises Commissie Internationale Samenwerking Centrum voor Informatieverwerking Consumentverenigingen van vijf Lidstaten Centrum voor Onderzoek en Studie van de Veiligheid, de Ergonomie en de Bevordering van de Arbeidsomstandigheden Centre de Recherches Informatique et Droit Consejo Regulador del Tequila Databank van Statistische Informatieplichtingen Doha Develoment Agenda Dienst Inschrijving Voertuigen Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Dienst voor Industriële Eigendom Bestuur Algemene Diensten Bestuur Energie Bestuur Handelsbeleid Bestuur Economische Betrekkingen Bestuur Economische Informatie Bestuur Kwaliteit en Veiligheid Bestuur Economische Inspectie Nationaal Instituut voor de Statistiek European Classification Europese Economische Ruimte European Free Trade Agreement Europese Gemeenschap Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal Europese Investeringsbank European Marine Sand And Gravel Group Economic Ministers Meeting Energie Overleggroep Gewesten - Staat

187

Bijlage 5 - Afkortingenlijst

€ ACP APS AREI ASEM ATG BBA BBTM BDBH BEC BEST BGA BGD BHIM BIN BIPM BIRB BLEU BMB BOB BS CANVEK CAP CCIM CFS CIME CIS CIV CONSEUR CRESEPT


188

EOB EOGFL EOO EOTA EOV ESA ESDIS ETA EU EURATOM EU-SILC EVA FAPETRO FEBELTEX FEDCOM FEDICT FIMS FKHNB FOD FUNDP FPDO GATS GICP GLB GMP GTS HPN HR HRA IAAE IAS IBR ICAC ICCF ICDD ICP ICT IDPBW IEA IEC IEE IFRS IKO IMF IMSN INR IPC IRE ITER IVK JKP KB KBIN KBO KEDO kg KKP KMO KUL

Europese Octrooibureau Europese Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw Europese Octrooiorganisatie European Organization for Technical Aprouvment Europese Octrooiverdrag European Space Agency Employment and Social Dimension of the Information Society Europese Technische Goedkeuringen Europese Unie Europese Gemeenschap voor Atoomenergie European Statistics on Income and Living Conditions Europese Vrijhandelsassociatie Fonds voor de Analyse van Aardolieproducten Fédération Belge du Textile Federale Comptabiliteit Federaal Informatie- en Communicatietechnologie Financial Information Management System Federatie der Kamers van Handel en Nijverheid van België Federale Overheidsdienst Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling General Agreement on Trade and Service Geharmoniseerde Index van de Consumptieprijzen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Good Manufacturing Practice Gegarandeerde Traditionele Specialiteit High Pressure Network Human Resources Hoog Radioactief Afval Internationale Agentschap voor Atoomenergie International Accouting Standards Instituut der Bedrijfsrevisoren International Cotton Advisory Committee Interdepartementale Commissie voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding Interdepartementale Commissie voor Duurzame Ontwikkeling Indexcijfer der Consumptieprijzen Informatie- en Communicatietechnologieën Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Internationaal Energie Agentschap Interministeriële Economische Commissie Intelligente Energie voor Europa International Financial Reporting Standards Internationale Koffieorganisatie Internationaal Monetaire Fonds International Marketing Supervision Network Instituut voor de Nationale Rekeningen Interdepartementale Preventiecel Instituut voor de Radio-Elementen International Thermonuclear Experimental Reactor Instituut voor Veterinaire Keuring Jaarlijkse Kostenpercentage Koninklijk Besluit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Kruispuntbank Ondernemingen Korean Peninsula Energy Development Organisation kilogram Koopkrachtpariteiten Kleine en Middelgrote Ondernemingen Katholieke Universiteit Leuven

kilo Volt kilo Volt Ampère Liquid Natural Gas Liquified Petroleum Gas Ministerieel Besluit Megabit/sec Mondiale Douaneorganisatie Ministerie van Economische Zaken Noord-Atlantische Verdragsorganisatie Nationale Bank van België New Partnership for Africa’s Development Nationale Instelling voor Radioactief Afval en Spijtstoffen Nationaal Instituut voor de Statistiek Nationaal Onderzoeksinstituut voor Arbeidsomstandigheden Nuclear Suppliers Group Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling Opleidingsinstituut van de Federale Overheid Organisation Internationale de Métrologie Légale Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties Observatorium voor het Krediet en de Schuldenlast Ontwikkelingslanden Online Public Access Catalogue Overeenkomst over Textiel en Kleding Werkgroep Coördinatie Europese Zaken Prospective Aid and Indebtedness Relief Patent Library Patent Cooperation Treaty Personeel en Organisatie Comité voor het Informatiebeleid en de Communicatie Preventie Mazout Promotion of the Information Society in Europe Rapid Exchange of Information on Risks related with using Consumer Goods Rationeel Energiegebruik Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Safety and Feasability Interim Report Social Accounting Matrices Studiecentrum voor Kernenergie Studiegroep Europese Politiek Internationaal Stelsel Service Level Agreement Service Level Management Systeem voor de Probleemoplossing in de Interne Markt Senior Official Meeting on Trade and Investment Technology Assistance to the Community of Independent States Technical Assistance Information Exchange Office Trade Facilitation Action Plan Tussenoverlegcomité Overeenkomst inzake de Aspecten van de Intellectuele Eigendom die Raken aan de Handel Technisch Goedkeuring in de Bouw Université Libre de Bruxelles Université de Liège Universal Messaging Engine United Nations Conference on Trade and Development United Nations Economic Commission for Europe - Statistical Department Verbond van Belgische Ondernemingen Verordening betreffende Handelsbelemmeringen Versterking Transport- en Transit Net

189


kV kVA LNG LPG MB Mbps MDO MEZ NAVO NBB NEPAD NIRAS NIS NOVA NSG OCMW OESO OFO OIML OIVO OKS OL OPAC OTK P11 PAIR PATLIB PCT P&O PIIC PREMAZ PROMISE RAPEX REG RIZIV RSZ SAFIR2 SAM SCK SEP SI SLA SLM SOLVIT SOMTI TACIS TAIEX TFAP TOC TRIP’s UEAtc ULB Ulg UME UNCTAD UNECE-SD VBO VHB VTN

VUB WELMEC WHO WHP(C) WOIE WTO


190

Vrije Universiteit Brussel West European Legal Metrology Cooperation Wereldhandelsorganisatie Wet betreffende de Handelspraktijken en de Voorlichting en Bescherming van de Consument Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom World Trade Organisation

Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. Activiteitenverslag. van het Ministerie van Economische Zaken

Recommend Documents