FEB THIS PARROT IS NO LONGER. IT IS DEAD. NOU, IK LEEF. WIL JE NOG MEER BEWIJS? P4 EDESE OR MET FACE- BOOK EN DINGES NAAR DE ACHTERBAN LEES MEER

FEB

17 2015

THIS PARROT IS NO LONGER. IT IS DEAD. NOU, IK LEEF. WIL JE NOG MEER BEWIJS?” P2 ALIVE AND KICKING HET ORAKEL SPREEKT LEES MEER

1

P2 OR EN DECENTRALISATIES ALERT BLIJVEN OP RISICO’S LEES MEER

P4 EDESE OR MET FACEBOOK EN DINGES NAAR DE ACHTERBAN LEES MEER

P5 NIEUW IN DE OR SAMANTHA PHILIPSEN, HORST AAN DE MAAS LEES MEER

ALIVE AND KICKING “Hallo! Hier ben ik. Adem in, adem uit. Zal ik even een dansje doen? Asjeblieft. De vogeltjesdans. Tatatatatata, tatatatatata. Hup, hup, hup. Overtuigd? Het lijkt wel een Monty Python sketch, maar dan omgekeerd. This Parrot is no longer. It is dead. Nou, ik leef. Wil je nog meer bewijs?” De man aan de balie had het zichtbaar moeilijk. Wat moest ie nog meer doen om te tonen dat hij nog onder ons was? De gemeentelijke medewerker had het nog lastiger. Hij moest de klant aan het gemeenteloket na zijn dansje toch vragen zijn identiteit aan te tonen en even een formulier in te vullen. Ik keek het geheel geamuseerd aan vanuit mijn kuipstoeltje in het gemeentehuis. Mijn plaatsgenoot had een Attestatie de Vitae nodig en kreeg die ook uitgereikt. Voor diegenen die de oude opleiding tot referendaris niet hebben genoten: een Bewijs van Leven. Niet de gemeente stelt deze eis, dat eisen de pensioenverstrekkers voordat ze tot betaling overgaan. De plaatselijke overheid faciliteert. En de pensionada incasseert. Naast zijn Attestatie incasseerde hij ook een spierscheurinkje zag ik, afgaande op de tred na de te hoog gegrepen vogeltjesdans. En dat mogelijk maken doen jullie – op een enkele uitzondering na – erg goed. Van tevoren kun je een afspraak maken, de wachttijden zijn kort en jullie lachen er ook nog vaak vriendelijk bij. Voor de zeurpieten onder jullie klanten, ga eens een Attestatie de Vitae in mijn land aanvragen. Dan doe je niet de vogeltjesdans, maar dans je de Stervende Zwaan. Dat heeft niet alleen te maken met de vriendelijke Nederlandse mentaliteit. Vooral medezeggenschap is daarin essentieel. Natuurlijk, niemand zal er voor uitkomen, want nuchterheid, calvinisme en dat van dat maaiveld zijn in jullie polder van levensbelang, maar stiekem zijn gemeentelijke medewerkers best trots op hun organisatie. En dat meedenken zit in jullie bloed. Schijnt iets met saamhorigheidsgevoel, klein land en dreiging van water te maken te hebben. Komende tijd wordt het weer spannend binnen gemeenten. Digitalisering, flexibilisering en decentralisaties om maar eens wat te noemen. De OR is erbij. Alive and Kicking. En daar is nou net geen Bewijs van Leven voor nodig.

ORAKEL

OR EN DECENTRALISATIES “ALERT BLIJVEN OP RISICO’S” Wat betekenen de decentralisaties van jeugd, werk en zorg voor medewerkers binnen gemeenten? Hebben ondernemingsraden zicht op mogelijke effecten of loopt het allemaal niet zo’n vaart? Ieder1OR peilt de stand van zaken. “We tasten nog volledig in het duister”, zegt Freek van Huijgevoort, voorzitter van de ondernemingsraad van gemeente Tilburg. Van Huijgevoort: “De decentralisaties stonden tot voor kort niet bij ons op de agenda. We zijn afgelopen jaren

2

druk geweest met onszelf: Tilburg reorganiseerde verder om regiegemeente te worden en we waren gefocust om de reorganisatie goed te laten landen. We hebben als OR niets voorbij zien komen over de decentralisaties. Het is niet aan ons voorgelegd en we zijn er ook zelf niet over begonnen.” De Tilburgse ondernemingsraad werd op een bijeenkomst met andere OR-collega’s wakker geschud. Daar hoorde Tilburg dat andere OR’en zich wel over de decentralisaties bogen. Huijgevoort: “We vinden het vreemd dat we er niet

bij betrokken zijn. We worden nu in een overleg bijgepraat en gaan het proces kritisch bekijken. Mogelijk is de haast om het te organiseren voor de zorgvuldigheid gegaan.” IMPACT Dat is rijkelijk laat, vindt Eric Edens, lid van het Programmateam 3D & HR van A+O fonds Gemeenten en VNG. Want de decentralisaties zijn per 1 januari van dit jaar van kracht en vanaf die datum hebben gemeenten verantwoordelijkheid voor uitvoering van jeugdzorg, zorg en werk en inkomen. Dat heeft absoluut impact op de organisatie, stelt hij. Edens: “Gemeenten gaan echt anders werken. En bijvoorbeeld een integrale zorgaanpak vanuit wijkteams vraagt van medewerkers andere competenties. Maar ben je als gemeente verantwoordelijk voor het opleidingsbudget van het hele wijkteam? De decentralisaties kunnen leiden tot nieuwe organisatorische en financiële vragen met gevolgen voor medewerkers.” KANSEN In gemeente Meppel is de ondernemingsraad al een klein jaar met het onderwerp bezig. Zo’n vijftien van de 260 medewerkers zijn het afgelopen jaar tijdelijk of definitief ander werk gaan doen, aldus de OR-voorzitter. Meppel formeerde met medewerkers van Centrum Jeugd en Gezin en Bureau Jeugdzorg een team dat nu vanuit het Stadskantoor werkt. De negen leden van de OR Meppel hebben een informatievoordeel, want de voorzitter van de ondernemingsraad is ook programmasecretaris sociaal domein. De overheveling van taken van het Rijk naar gemeenten brengt volgens hem

3

risico’s met zich mee, maar biedt gemeenten ook kansen. Er komen nieuwe taken bij, meent de voorzitter. OR Meppel heeft volgens hem daarom geen “nare smaak” bij de decentralisaties, maar houdt wel in de gaten hoe zaken verlopen voor collega’s. “Als OR kijken we altijd naar werkdruk en nieuwe kansen en mogelijkheden voor collega’s. Die meetlat zullen we ook langs de decentralisaties houden. Ik verwacht geen grote problemen. De financiën zijn daarnaast ook een ding: financieel is de begroting weliswaar verruimd, maar daarin zijn kortingen verwerkt. Dat is een risico voor de organisatie en kan terugslaan op het personeel. Daar moet je als OR wel scherp op zijn.” ACHTERBANRAADPLEGING Ook de Limburgse gemeente Simpelveld is al zeker een jaar actief met de 3D’s. De veranderingen raken zo’n elf medewerkers van de ongeveer 70 medewerkers. OR-voorzitter Annemie Bonten is goed op de hoogte, stelt zij. Bonten: “We hebben een kleine organisatie met nauwe contacten naar beleidsmedewerkers en de medewerkers die het aangaat.” Toch organiseert Simpelveld in februari of maart een achterbanraadpleging onder direct betrokkenen. Bonten: “We willen los van de theorie en informatie van de WOR-bestuurder van medewerkers zelf een duidelijk beeld krijgen van de effecten en wat hun ideeën zijn.” De decentralisaties zijn ook dit jaar “zeer zeker” nog een punt van aandacht voor de OR, zegt Bonten. “Hoe haal je als gemeente voldoende deskundigheid in huis; iedereen vist daarvoor in dezelfde vijver”, benoemt zij een inhoudelijke zorg.

EDESE OR MET FACEBOOK EN DINGES NAAR DE ACHTERBAN Facebook is een nog relatief onbekend fenomeen in de medezeggenschap. Toch wordt er voorzichtig geëxperimenteerd. Schoorvoetend maken de gemeentelijke ondernemingsraden gebruik van Facebook. Een kleine inventarisatie op het sociale medium levert slechts een handvol gebruikers op. Daaronder de gemeente Ede. Sinds november vorig jaar experimenteren de medezeggenschappers van de Gelderse gemeente met het geesteskind van Mark Zuckerberg. Ambtelijk secretaris Antje de Ruiter maakte het account aan. “Dat had nog wel wat voeten in de aarde, het kon alleen via mijn persoonlijke account. Maar het is gelukt. We hebben nog niet superveel likes en friends, maar het begin is er.” Facebook wordt nu nog gebruikt voor informatie naar de achterban. Zo plaatste de OR op 5 februari het bericht dat “Zoals de OR, Richard Wielinga en P&O al eerder met elkaar hebben geconstateerd is er op het gebied van arbeidsomstandigheden een uiterst zorgelijke situatie in onze organisatie ontstaan.” Wel wat vaag nog, toch? “Dat klopt, maar met een reden. We willen de belangstelling van onze collega’s wekken. En als ze meer willen weten, klikken ze verder op onze intranetsite: Dinges. Ja, sorry ik vind het ook een wat kinderachtige naam. Maar je hebt gelijk als je zegt dat het concreter kan. We willen wel voorkomen dat alles op straat komt en bijvoorbeeld de pers er lucht van krijgt. Al is het natuurlijk wel zo dat met deze mededeling niet alleen de nieuwsgierigheid van collega’s, maar ook die van journalisten gewekt wordt.”

4

VERKIEZINGEN En daar hebben we gelijk een dilemma. Facebook is openbaar en om nu een aparte groep op Facebook te starten ging de ambtelijk secretaris te ver. “Ach en misschien kan het geen kwaad om zo nu en dan wat druk op de ketel te houden. Door de drukte van alledag worden we als OR soms gepasseerd. Niet bewust hoor, daar ga ik niet van uit.” De Edese ambtenaren mogen in de week van 30 maart tot 3 april weer stemmen voor een nieuwe OR. Ook dan zal Facebook worden ingezet. “We zijn op zoek naar nieuwe kandidaten. Dat proberen we door concrete onderwerpen op de agenda te zetten. Dat werkt het beste merken we. Zo kregen we maar liefst zeventig reacties op de door ons uitgeschreven wedstrijd voor een goed parkeeridee. Er moet een nieuwe parkeerplek voor ambtenaren komen en we zoeken naar een alternatief voor het huidige plan waarbij de plek op tien minuten loopafstand ligt. De twee beste ideeën krijgen een dinerbon van 100 euro. Prachtig wat er allemaal binnenkwam. Van een compleet bouwbestek tot de suggestie een roltrap te maken. Heeft Ede er een toeristische attractie bij, zo was een bijkomend argument.” De OR is inmiddels gekrompen van 15 naar 13 leden. Het personeelsbestand in Ede nam af onder andere door het verdwijnen van de vrijwillige brandweer uit de gemeentelijke organisatie en een ouderenvertrekregeling van 1050 naar 755 fte. En dus nam de grootte van de OR ook af. Toch moeten er 5 nieuwe leden komen na de verkiezingen over een dikke maand. “We zullen dus flink aan de bak moeten. Facebook, het materiaal van Ieder1OR, misschien ook Twitter. Alles is welkom.”

NIEUW IN DE OR

NI

EUW!

SAMANTHA PHILIPSEN, HORST AAN DE MAAS In de politiek weten ze er alles van. Er is een verschil tussen woord en daad. Geldt dat ook voor de nieuwe oogst in de OR die aantrad na de verkiezingen in maart? Hoe bevallen de wittebroodsmaanden? Ieder1OR onderzoekt. In gemeente Horst aan de Maas werd tot op de laatste dag campagne gevoerd voor de OR-verkiezingen. De ondernemingsraad, in totaal negen leden, is sindsdien flink vernieuwd. Samantha Philipsen (37) is een van de vijf nieuwe OR-leden. Ze begint warm te draaien: “Het wordt steeds leuker. In het begin was het wennen; we moesten eerst nog een echte groep worden.” Philipsen werkt inmiddels vier jaar als specialist Ruimtelijk Ordening bij het team Vergunningen, Toezicht en Handhaving. Ze stelde zich op eigen initiatief kandidaat voor de OR. “Ik kreeg bredere interesse in de organisatie en wilde een stem hebben in processen. Ook onze gemeente moet krimpen in personeel. Ik wilde meer aan de voorkant betrokken zijn. Daarnaast leek me de OR ook goed voor mijn persoonlijke ontwikkeling.” Samantha schoof als ‘snuffelstage’ een ochtend aan bij een OR-vergadering. De steun van collega’s voor haar kandidatuur gaf haar het laatste zetje. “Ik twijfelde nog een beetje,

19

MAART

omdat het misschien veel tijd zou kosten. Maar collega’s vonden het wel iets voor mij. Dat trok mij over de streep. Je doet het toch namens je collega’s.” Inmiddels raakt de nieuwe OR-groep op elkaar ingespeeld, zegt Samantha. “Door cursussen leerden we elkaar beter kennen en goede feedback te geven. Dat heeft het groepsproces echt goed gedaan.” Samantha houdt zich inmiddels bezig met het opleidingsplan en zit in een werkgroep over de klachtenregeling. Omdat de OR minder zichtbaar was, is elk OR-lid sinds kort gekoppeld aan een team en worden er inloopspreekuren georganiseerd. Wat hoopt ze nog te bereiken? Een lastige vraag, vindt Samantha. “Onze nieuwe gemeentesecretaris maakt nu plannen. Die plannen kennen we nog niet, maar we hopen daar als OR wel invloed op te kunnen uitoefenen. En heel concreet: op dit moment is flexibel werken een hot item. Omdat het gemeentehuis wordt verbouwd is dit proces in een stroomversnelling gekomen en wordt bekeken of er kantoortuinen gecreëerd kunnen worden. Als OR volgen we dit nauwgezet en houden we de vinger aan de pols. We willen voorkomen dat medewerkers straks bij wijze van spreken in een kippenhok komen te werken. Het is van belang dat een kantoortuin dusdanig wordt ingericht dat het voor eenieder werkbaar is.” Samantha is na een klein jaar OR enthousiast en reëel: “Het is interessant werk. Er komt van alles op je bord om kritisch te bekijken. Dat doen we niet bij voorbaat met een negatieve bril. We willen vooral samenwerken met de bestuurder. Je moet als OR-lid willen overleggen en vergaderen. En processen kunnen lang duren. Als je daar tegen kunt, is de OR een aanrader.”

BIJEENKOMST VERNIEUWDE MEDEZEGGENSCHAP

Het A+O fonds Gemeenten organiseert bijeenkomsten over vernieuwende medezeggenschap. De eerste bijeenkomst vond plaats in september 2014. Hiervoor waren ondernemingsraden uitgenodigd die meedoen met de pilot innovatie en vernieuwing in Medezeggenschap. Op 19 maart organiseren we in Amersfoort een nieuwe bijeenkomst. Hiervoor zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Het programma begint rond 12 uur met een lunch en eindigt rond 17 uur met een borrel. Als u hierin geïnteresseerd bent, stuur dan een mail naar [email protected] onder vermelding van uw naam, organisatie en mail-adres.

5