Jan / Feb 2009
BSP Terima Anugerah Alam Sekitar Shell Global Sebuah majalah bulanan yang menyampaikan berita aktiviti-aktiviti BSP, BLNG, BST dan BSM
BRUNEI
MAKLUMAT LANJUT Sekiranya awda ingin mendapatkan maklumat lanjut, memberi sebarang komen atau menyumbang artikel, hantar e-mel yang mengandungi nama awda, alamat, nama syarikat serta jawatan awda kepada: editorial@ shell.com Untuk membaca lebih banyak bahan berita, sila kunjungi https://www.bsp.com.bn/main/ mediacentre/media_centre.asp LANGGANAN Bagi mengubah atau membatalkan langganan ini, sila hantar e-mel kepada editorial@shell. com dengan menyatakan nama, jawatan, syarikat/ organisasi dan alamat awda DITERBITKAN OLEH Jabatan Hal Ehwal Luar Korporat Syarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd Jalan Utara Panaga Seria KB3534 Brunei Darussalam PENYUNTING EKSEKUTIF Justin Jaapar TATA SUSUN DAN REKABENTUK Wing On Printing Sdn Bhd FOTOGRAFI Mohd Zufri Mohd Bakhtiar James How (Nanyang Photo Trading) John Han (Nanyang Photo Trading) Aryo Santoso (Nanyang Photo Trading) Jerome Wong (Jen Studio) PENULIS TAMBAHAN Geoff Andrew PENCETAK Wing On Printing Sdn Bhd GAMBAR KULIT HADAPAN Hans Dols SINGKATAN BSP – Syarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd BLNG – Brunei LNG Sdn Bhd BSM – Syarikat Pemasaran Brunei Shell Sdn Bhd BST – Brunei Shell Tankers Sdn Bhd
Dari Meja Pengarah Urusan BSP Rakan-rakan sejawat sekalian, Kebanyakan daripada awda kini telah kembali semula bekerja dan saya faham ramai juga yang telah berpeluang untuk bercuti rehat. Kita sekarang sudah bersiap-sedia untuk menghadapi satu lagi arus cabaran yang menanti di hadapan. Saya dan semua Pengarah-pengarah telah melawat kakitangan bagi menyampaikan ucapan Selamat Tahun Baru secara peribadi kepada mereka semua. Kepada mereka yang tidak dapat kami temui, saya mendoakan supaya 2009 akan menjadi tahun yang ceria dan berjaya bagi awda serta ahli-ahli keluarga sekelian. Apabila mengimbas kembali 2008, saya merasa berpuas hati dengan pencapaian satu lagi prestasi cemerlang yang berjaya menepati sasaran-sasaran utama. Ini semua menjadi kenyataan walaupun di tengah-tengah keadaan operasi yang sukar dan krisis ekonomi global yang kian meruncing, di samping penurunan mendadak harga minyak di suku tahun terakhir. Berkenaan keselamatan pula, iaitu keutamaan nombor satu, kita telah berjaya menghasilkan satu lagi prestasi yang mantap. Walaubagaimanapun, seperti yang awda dan saya tahu, keselamatan adalah perkara penting di dalam perniagaan kita yang tidak boleh diambil mudah. Pengurusan yang amat teliti sepanjang waktu, oleh kakitangan di setiap peringkat, merupakan satu-satunya cara bagi mempastikan tempat kerja kita selamat. Pengeluaran minyak dan penjualan gas yang telah disasarkan pada tahap yang tinggi, turut kita sempurnakan di dalam suasana beroperasi yang amat mencabar sepanjang tahun lepas. Syabas saya ucapkan kepada awda semua di atas usaha gigih awda menjadikan ini satu kenyataan. Kita juga telah mencatat kemajuan memberangsangkan bagi projek-projek utama seperti Mampak, Bugan dan Seria North Flank, yang mana kesemuanya melangkah maju menuju sasaran. Semangat kerja berpasukan di antara pelbagai disiplin serta inisiatif peningkatan perniagaan yang berterusan adalah faktor kritikal kepada keputusan cemerlang di dalam penyiapan projek dan juga pematangan hidrokarbon. Tahun 2008 diakhiri dengan nada positif bagi kita semua apabila Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah Ibni AlMarhum Sultan Haji Omar ‘Ali Saifuddien Sa’adul Khairi Waddien, Sultan dan Yang DiPertuan Negara Brunei Darussalam telah berkenan merasmikan Pusat Promosi Kesihatan, yang ditaja sepenuhnya oleh Royal Dutch Shell sempena Ulangtahun Keputeraan ke-60 Seri Paduka Baginda. Kita turut menerima kunjungan ke ibu pejabat serta fasiliti luar pantai kita daripada Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Dewa Mejar Jeneral (B) Dato Seri Pahlawan Awang Haji Mohamad bin Haji Daud, Menteri Tenaga di Pejabat Perdana Menteri; Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Pekerma Dewa Dato Seri Setia Lim Jock Seng, Menteri Kedua Hal Ehwal Luar Negara & Perdagangan merangkap Pengerusi BSP, BLNG, BST dan BSM berserta dengan Yang Berhormat Pehin Datu Singamenteri Kol (B) Dato Seri Paduka Haji Mohd Yasmin Hj Umar, Timbalan Menteri Pertahanan dan ahli-ahli lembaga pengarah. Bagi tahun 2009, salah satu komitmen asas kita adalah untuk meneruskan peningkatan prestasi keselamatan kita. Kita harus mematuhi peraturan keselamatan walau apa sekalipun keadaannya dan terus menegur bagi menghalang perlakuan yang tidak selamat. Usaha-usaha kita untuk menjamin keselamatan haruslah berasaskan satu komitmen mendalam bagi menerapkan satu sikap ampuh terhadap keselamatan di dalam diri semua orang di mana kita saling memedulikan satu sama lain seperti saudara sendiri. Setiap orang daripada kita mempunyai peranan penting bagi membantu menjadikan mesej keselamatan ini satu realiti yang teguh pada 2009. Pengurusan kos adalah satu keutamaan penting bagi kita semua di 2009, terutamanya dalam keadaan di mana harga minyak telah turun mendadak dan wujudnya harapan tipis bahawa pemulihan segera akan berlaku di dalam ekonomi seluruh dunia. Saya menyeru awda semua supaya berjimat-cermat di dalam perbelanjaan dan menjaga setiap ringgit itu seperti kita menjaga wang kita sendiri. Kita telah melaksanakan BI500 yang akan membolehkan awda mengenalpasti serta mengurangkan kos-kos tidak perlu dan menghapuskan pembaziran serta ketidakcekapan. Melakukan lebih dengan yang sedikit yang ada akan juga memerlukan kita untuk terus mencari dan membangunkan kaedah yag lebih cekap bagi menjalankan kerja kita, di samping menyediakan perkhidmatan yang mempunyai nilai tambah untuk rakan sekerja kita semua. Saya yakin kita akan terus mencatat kejayaan sepanjang 2009 dengan mengembeling kekuatankekuatan kita - komitmen cemerlang, semangat berpasukan yang luarbiasa, keupayaan berinovasi dan sebagai peneraju teknologi. Kejayaan-kejayaan kita di 2008 tidak mungkin jadi kenyataan tanpa kerja keras, komitmen yang tidak berbelah bahagi serta semangat kerja berpasukan yang menakjubkan daripada awda semua. Saya amat menghargai awda semua dengan seikhlas-ikhlasnya. Awda semua harus berbangga kerana telah membawa perubahan besar di dalam kemajuan syarikat kita dan memberi sumbangan tidak terhingga kepada negara. Saya tahu bahawa saya boleh mengharapkan awda semua untuk menghasilkan prestasi yang sama hebatnya pada 2009, di samping kita meneruskan usaha kita untuk mencapai matlamat menjadi syarikat sumber tenaga yang paling selamat dan cekap di dunia. Dengan Tulus Ikhlas,
Grahaeme Henderson Pengarah Urusan, BSP
KANDUNGAN
SALAM
18
21 6
BSP ANUGERAH LESEN KEPADA JURUTERBANG TEMPATAN
02 DARI MEJA PENGARAH URUSAN BSP 04 BSP KEKALKAN SIJIL ISO 14001 BAGI 2008 05 BSP JALANKAN KAJIAN HABITAT BATU KARANG
16 MAJLIS DOA SELAMAT TELAGA EKSPLORASI UTARA MANYONG 17 BENGKEL REKABENTUK SISTEM PERMIT BEKERJA ELEKTRONIK PTW SATU KEJAYAAN
18 08 BLNG AKHIRI 2008 DENGAN PERKEMBANGAN PROJEK LEAN PERJUMPAAN BESARAN 10 BSP SAMBUT HARI RAYA AIDIL ADHA
19 BLNG SUMBANG $15,000 KEPADA ANAK ANAK YATIM
11 MAJLIS PELANCARAN ANUGERAH PERNIAGAAN LIVEWIRE BRUNEI
20 USAHA PROGRAM PEMBRUNEIAN JULANG BAKAT TANAHAIR DI DALAM INDUSTRI MARITIM
14 FORUM PENYELIA HP 15 MEGAMAS PERTAMA HASILKAN KURSUS BOSIET TROPIKA OPITO
22 BSM “WALK A HUNT” HELIX 2008
MAKLUMAT UTAMA KESELAMATAN
BSP Kekalkan Sijil ISO14001 Bagi 2008
S
yarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd (BSP) berjaya mengekalkan Pensijilan Sistem Pengurusan Alam Sekitar ISO14001 hasil satu audit kawalan yang dijalankan oleh Lloyd’s Register Quality Assurance Ltd. Pada 15 sehingga 19 Disember, 2008. Ini merupakan satu lagi bukti kecemerlangan prestasi alam sekitar BSP dan satu pengiktirafan yang sewajarnya setelah BSP menerima Anugerah HSSE CEO Shell untuk alam sekitar. Pihak BSP telah menerima akreditasi korporat sijil ISO14001 semenjak November 2005. Pensijilan yang berterusan mempamerkan komitmen pihak Syarikat bagi melindungi serta memelihara alam sekitar sambil ianya menjalankan perniagaannya yang melibatkan sumber-sumber di daratan dan di luarpantai. Piawaian ISO 14001 bukan sahaja membantu organisasiorganisasi mematuhi undangundang alam sekitar negara dan antarabangsa, tetapi juga menolong mengurangkan risiko-risiko kepada alam sekitar yang berpunca daripada operasi sedia ada di samping yang berpunca daripada pembangunan baru dan yang sedang dirancang. Impak alam sekitar dari projekprojek serta pembangunan baru BSP dikenalpasti sebelum fasa pelaksanaannya melalui kajian Penilaian Impak (IA). Langkahlangkah bagi mengurangkan atau mencegah impak-impak negatif terhadap alam sekitar serta mengukuhkan impak-impak positif, adalah terkandung di dalam Pelan Pengurusan Alam Sekitar, Sosial dan Kesihatan projek-projek yang berkenaan.
04 SALAM
Jan / Feb 2009
BSP Jalankan Kajian Habitat Batu Karang Oleh Pg. Shamhary bin P.D.P Hj Mustapha (HSE/5)
S
ejumlah projek pembangunan serta eksplorasi telah dimulakan bagi menyokong strategi BSP untuk menghasilkan jualan gas dan mengekalkan pengeluaran minyak. Bagi menyempurnakan projekprojek ini kesan-kesan terhadap alam sekitar, sosial dan kesihatan (ESH), harus ditangani melalui rekabentuk projek, langkah-langkah pengawalan dan pengukuhan. Sehubungan itu, beberapa kajian berkaitan alam sekitar telah dijalankan. Ini termasuklah kajian alam sekitar sebelum dan sesudah sesuatu aktiviti laksanakan, kajian pemodelan dan kajian habitat. Kajian-kajian ini menghasilkan dua faedah besar iaitu; (1) menyediakan maklumat bagi menguruskan aktiviti kita, dan (2) menyumbang kepada usaha untuk mengkatalogkan kekayaan kepelbagaian biologi Brunei. Contoh usaha ke arah ini adalah kajian-kajian ke atas habitat batu karang yang dijalankan di antara September dan Oktober 2008 yang meliputi kawasan batu karang Mampak dan Tenggara Champion. Pengurusan Sumber Alam Sekitar telah ditugaskan untuk merancang dan melaksanakan kajian tersebut. Kaedahkaedah Penilaian Penundaan Video (TVA) dan Penilaian Kuadrat Foto (PQA) melalui kamera yang diturunkan ke dalam
Sistem video tunda diturunkan daripada bahagian belakang dek MV Kajib
air, telah digunakan bagi mengurangkan pendedahan kesan HSE berbanding dengan kajian selaman skuba. Kajian tersebut telah membantu mengumpulkan maklumat yang telah membolehkan penilaian dibuat tentang sebaran, ciriciri serta sifat ekologi dan nilai batu karang di sini. Melalui analisa awal hasil kajian TVA ke atas kawasan-kawasan batu karang Champion, empat jenis habitat utama telah dikenalpasti dan dikelaskan: § Cerunan Batu Karang; § Dataran Batu Karang; § Tompokan Batu Karang; dan § Alur Pasir dan Habitat Pasir. Hasil-hasil keputusan kajian juga telah mengesahkan bahawa kawasan Tenggara Champion mempunyai pertumbuhan batu karang yang meluas yang kelihatan melalui pelantar batu karang yang besar serta tompokan batu karang yang berdekatan (bersaiz sederhana dan kecil) dan hidupan yang dirakamkan memang menunjukkan kewujudan hidupan yang aktif dan juga kaya dengan batu karang yang keras dan lembut.
Imej-imej batu karang yang dirakamkan semasa kajian di Mampak dan Tenggara Champion
Jan / Feb 2009 SALAM 05
BERITA BSP
Juruterbang Tempatan Terima Lesen
Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Kerna Dato Seri Setia Haji Awg Abu Bakar bin Haji Apong, menyampaikan lesen EASA kategori B1 - Lesen Jurutera Penyelenggaraan kepada Abdul Rani bin Haji Besar
Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Kerna Dato Seri Setia Haji Awg Abu Bakar bin Haji Apong,menyerahkan epaulet bahu Kapten kepada Haji Mohd Sharin bin Haji Abu Bakar
S
Dato Seri Setia Haji Awg Abu Bakar bin Haji Apong. Turut hadir Pengarah Urusan BSP, Grahaeme Henderson serta pegawaipegawai kanan daripada pihak kerajaan dan sektor swasta. Yang Berhormat Menteri telah menyerahkan epaulet bahu Kapten kepada Haji Mohd Sharin bin Haji Abu Bakar sebagai mengiktiraf peningkatan jawatannya kepada komander pesawat, serta menyampaikan kepada Abdul Rani bin Haji Besar lesen EASA (European Aviation Safety Authority) Kategori B1 – Lesen
yarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd (BSP) telah mengadakan satu majlis ringkas pada 3 Disember bagi meraikan satu lagi titik penting di dalam usaha berterusan membangunkan bakat-bakat rakyat Brunei dan untuk menandakan penaikan taraf kemudahankemudahan di lapangan penerbangan Anduki BSP. Tetamu kehormat di majlis tersebut adalah Menteri Perhubungan, Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Kerna
Turut hadir di majlis itu, pegawai-pegawai kanan daripada pihak kerajaan dan sektor swasta serta pemimpin kanan BSP
06 SALAM
Jan / Feb 2009
Jurutera Penyelenggaraan. Di dalam ucapan beliau di majlis tersebut, Grahaeme berkata, “Mengendali dan menguruskan perkhidmatan helikopter kita sendiri menawarkan dua kelebihan yang nyata. Yang pertamanya, ia membolehkan kita mempunyai kawalan yang lebih lagi ke atas keselamatan serta jadual operasi penerbangan kita dan yang keduanya, ia dapat memperluaskan lagi peluang kita untuk membangunkan kakitangan penerbangan rakyat Brunei yang berkaliber tinggi, mahir serta profesional. Lebih dari 80 peratus kakitangan kita di dalam Jabatan Penerbangan adalah rakyat Brunei, menyamai peratusan rakyat Brunei di dalam Syarikat keseluruhannya. Ketika ini ada lima orang rakan sejawat rakyat Brunei kita mengikuti program tajaan Syarikat di US bagi menjalani latihan kelayakan lesen juruterbang helikopter komersial. Mereka akan menambah lagi bilangan para juruterbang rakyat Brunei kita yang sedia ada, termasuklah dua orang wanita Brunei.” Para tetamu majlis kemudiannya telah dibawa melawat sebuah
Para tetamu diberi taklimat mengenai kerja-kerja program pemodenan Jabatan Penerbangan BSP
Menteri Perhunbungan, Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Kerna Dato Seri Setia Haji Awg Abu Bakar bin Haji Apong, menandatangani plak komemoratif di majlis itu
pameran di Bilik Perancangan Penerbangan sebelum naik ke Menara Kawalan untuk meninjau projek-projek pemodenan. Antara peningkatan tambahan yang telah diatur untuk bulanbulan yang akan datang termasuklah penaikan taraf sistem pencahayaan landasan penerbangan Anduki bersama-sama dengan sistem panduan pendaratan yang lebih canggih. Turut diatur adalah projek-projek yang akan meningkatkan lagi kecanggihan sistem kawalan keselamatan di lapangan penerbangan Anduki, termasuklah pemagaran kawasan yang lebih elok, peralatan X-ray, pengesan logam, alat-alat peranti dan kamera-kamera litar tertutup tambahan. Penaikan taraf menyeluruh bagi bangunan terminal penumpang serta kemudahan-kemudahan yang lain akan juga dimulakan.
Fleet helikopter Sikorsky S92A di lapangan terbang Anduki BSP
Jan / Feb 2009 SALAM 07
PENGUNGKAYAHAN PENINGKATAN P
Perkembangan Projek LEAN
S
emenjak Oktober 2008, sekumpulan 23 orang Pemimpin Lean daripada pelbagai jabatan di dalam syarikat telah melibatkan diri mereka dengan satu siri bengkel sehari yang diadakan setiap bulan, yang dikendalikan oleh Jurulatih Lean BSP, James Hildebrand sebagai sebahagian daripada pelaksanaan pengetahuan serta aplikasi Lean di seluruh syarikat. Bengkel-bengkel ini bertujuan memperlengkapkan para Pemimpin Lean sukarelawan tersebut dengan pengetahuan yang secukupnya tentang konsep serta prinsip-prinsip Lean, di samping memperkenalkan mereka kepada pelbagai kaedah dan teknik yang dibangunkan oleh pakarpakar Lean dari syarikat-syarikat lain seperti Sony dan Toyota, yang sebelum ini telah berjaya melaksanakan program-program Lean. Bengkel-bengkel tersebut memperkukuhkan lagi pendekatan “belajar dengan melakukan” yang kemudiannya akan diamalkan oleh para Pemimpin Lean, dengan mengurus projek Lean mereka sendiri menggunakan pengetahuan serta kemahiran yang baru
mereka perolehi melalui kaedah Lean. Mereka juga akan memikul peranan sebagai peneraju di tempat kerja masingmasing dengan menyebarkan pemikiran Lean di kalangan rakan-rakan sejawat dan di serata organisasi. MEMENDEKKAN JANGKA WAKTU PELUPUSAN ASET TETAP DAN ASET BOLEH GERAK Mashazilinah Momin, FAC/11
Buat masa ini keseluruhan proses tersebut, termasuklah untuk mendapatkan tandatangan bagi sijil pelupusan, mengambil masa lebih kurang 6 bulan untuk diselesaikan. Oleh sebab itu, aset-aset tetap dan boleh gerak tidak dapat dihapus kira daripada sistem mengikut masa. Projek ini memberi peluang untuk mengenalpasti tandatangan yang tidak diperlukan dan sekaligus mampu menghapuskan pembaziran serta ketidakcekapan yang ada di dalam proses ini. Kaedah-kaedah Lean yang saya telah gunakan untuk menghasilkan projek ini adalah; piagan projek, satu peta aliran proses yang ringkas dan satu analisa yang tidak bernilai tambah.
Kiri ke kanan: Mardiana Mohammad - HBS/32, Aisah Ismail - HBS/32, Dzairenny Muslim - LGL/4, Shrum Hussin HBS/320, Alison Lo TSW/522, Faridah Moss - HPD/14 and Shy Kostinah Abu Bakar - HBS/3, sebahagian dari 23 orang Pemimpin Lean dalam syarikat BSP
08 SALAM
Jan / Feb 2009
PERNIAGAAN
Pendaftaran Pengguna SAP: Pemakaian kad “Pemeriksaan Visual” oleh semua pemimpin. Pengesahan dibuat di tempat kerja didesignasi. Kad merah menunjukkan - Pengesahan pemimpin diperlukan dan belum dibuat. Kad hijau menunjukkan - Pengesahan dari semua pemimpin di buat (4 pengesahan pemimpin diperlukan). Koding warna di borang menunjukkan kepada pemimpin pengesahan diperlukan. Jadual waktu menunjukkan tempoh pengesahan.
PENDAFTARAN PENGGUNA SAP Zainas Sadeken Sanusi, IBA/113
Sebelum proses Lean, secara puratanya sehelai borang Pendaftaran Pengguna SAP akan mengambil masa 4 ke 6 minggu untuk diproses. Proses pendaftaran pengguna ke dalam SAP yang penting ini, menjadi satu gangguan besar kepada perniagaan dan menghalang pengguna dari melakukan tugastugas serta transaksi kritikal disebabkan penantian yang lama untuk mendapatkan akses. Dengan peningkatan melalui Lean, tempoh pendaftaran telah berjaya dikurangkan sebanyak lebih kurang 400% daripada 4 ke 6 minggu kepada 3 ke 5 hari kerja. Proses pendaftaran itu sendiri melibatkan hanya 6 langkah dari mula ianya dihantar ke meja bantuan SAP sehingga pengguna diberikan akses. Melalui satu kaedah utama Lean yang dikenali sebagai “Pemeriksaan Visual”, proses penting bagi mendapatkan sejumlah tandatangan pengesahan oleh berbagai-bagai pihak telah diperbaiki lagi dengan menjadualkan pengesahan dalam tempoh sehari serta meletakkan tanda-tanda yang nyata untuk ketelusan dan memaklumkan pihak yang berkenaan apabila pengesahan diperlukan. (Lihat gambar). Pelaksanaan kaedah Lean ini telah membantu mencetuskan satu penyelesaian untuk jangkamasa lama yang berdaya tahan bagi pendaftaran SAP, melalui pengenalan Pendaftaran SAP Di Talian, yang dijangka akan dimulakan di suku tahun kedua 2009. Pendaftaran di talian yang baru ini adalah berdasarkan proses yang diperbaharui melalui kaedah Lean dan akan membantu mengekalkan tempoh pendaftaran pengguna 3 ke 5 hari kerja.
PROSES KELULUSAN BAGI PELANTIKAN MPS (PAKAR RUNDING) Dzairenny Muslim, LGL/4
Sebelum ini, tempoh sehingga 8 minggu diperlukan bagi mendapatkan keputusan kelulusan untuk melantik pakar runding luaran. Dengan mengaplikasikan proses Lean melalui penggunaan kaedah pemetaan aliran nilai khususnya, kumpulan projek telah mampu mengenalpasti dengan segera segala tugastugas serta transaksi yang tiada nilai tambah dan memperkenalkan peningkatan-peningkatan yang dijangka akan menghasilkan sekurang-kurangnya 50% pengurangan bagi masa yang diambil. Ini dapat dicapai dengan mengurangkan borangborang yang digunapakai dan tandatangan-tandatangan yang diperlukan di dalam borang-borang berkenaan. Sebahagian besar pengurangan masa itu juga akan diperolehi dengan mengaturkan ‘mesyuarat keputusan’ satu jam yang ringkas, berbeza dengan pendekatan sebelum ini yang memerlukan supaya CV pakar runding serta tawaran komersial vendor diagih-agihkan secara berasingan, sehingga mengambil masa berminggu-minggu untuk diselesaikan. Ikhtiar Lean ini juga dijangka akan menghasilkan penjimatan besar bagi jam kerja (dianggarkan sebanyak 300 jam kerja setahun), kerana borang-borang serta format penghantaran vendor yang telah direka semula tidak samasekali memerlukan lagi pemindahan data secara manual daripada penghantaran komersial vendor kepada borang-borang penilaian komersial dalaman.
Jan / Feb 2009 SALAM 09
BERITA BSP
BSP Sambut Hari Raya Aidil Adha
S
yarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd (BSP) menganjurkan majlis korban tahunan sempena Hari Raya Aidil Adha pada 10 Disember 2008 di perkarangan surau ibu pejabat Syarikat. Ini adalah merupakan majlis korban yang ketiga dianjurkan pihak Syarikat. Bagi menyempurnakan majlis Timbalan Pengarah Urusan BSP, Haji Zainal Abidin Haji Md Ali, telah mengagihagihkan daging korban kepada anggota masyarakat yang kurang bernasib baik dari Mukim Seria dan para kakitangan serta ahli-ahli keluarga mereka yang hadir di majlis. Lebih kurang 200 kakitangan telah menghadiri majlis tersebut, sementara Penghulu Mukim Seria, Haji Jamail bin Linap dan Ketua Kampung Pekan Seria, Haji Ibrahim bin Idrus telah menerima daging korban bagi pihak anggota masyarakat kurang bernasib baik dari Mukim Seria. Sebanyak enam ekor kerbau dan seekor kambing telah dikorbankan di Pusat Penyembelihan Mulaut di Bandar Seri Begawan sehari sebelum majlis berlangsung. Sebelum pengagihan daging korban dilakukan, bacaan Surah Al-Fatihah dan doa selamat telah dijalankan, diikuti dengan satu ceramah tentang makna besar Hari Raya Aidil Adha dan ibadah korban.
Timbalan Pengarah Urusan BSP, Haji Zainal Abidin Haji Md Ali. mengagih-agihkan daging korban kepada anggota masyarakat yang kurang bernasib dari Mukim Seria
10 SALAM
Jan / Feb 2009
Kakitangan BSP dan penduduk Mukim Seria hadir semasa majlis korban
Sebelum pengagihan daging korban dilakukan, satu ceramah tentang makna besar Hari Raya Aidil Adha dan ibadah korban telah diadakan
Majlis Pelancaran Anugerah Perniagaan LiveWIRE Brunei
Timbalan Pengarah Urusan BSP, Haji Zainal Abidin Haji Md Ali, menyampaikan kata-kata aluan
P
rogram Anugerah Perniagaan LiveWIRE Brunei yang mengiktiraf serta meniup semangat usahawan-usahawan muda Brunei yang berkebolehan, telah dilancarkan di sebuah majlis pada 17 Disember. Tetamu kehormat, Yang Mulia Tuan Haji Mohd Daud bin Haji Mahmud, Setiausaha Tetap (Pengajian Tinggi) di Kementerian Pendidikan, telah merasmikan pelancaran tersebut bagi pihak Datin Paduka Dayang Apsah bte Abdul Majid, Setiausaha Tetap (Pendidikan Teras) di Kementerian Pendidikan. Turut hadir adalah Yang Mulia Haji Zainal Abidin bin Haji Mohd Ali, Timbalan Pengarah Urusan Syarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd (BSP) dan juga Pengerusi LiveWIRE Brunei. LiveWIRE Brunei adalah satu inisiatif khidmat komuniti yang ditaja sepenuhnya oleh BSP dan ianya beroperasi sebagai sebuah syarikat berdaftar yang dikendalikan oleh kakitangan sepenuh masa. Tetamu kehormat yang berucap di majlis telah berkata, “Saya amat sukacita mendengar bahawa sehingga kini lebih dari 2,500 orang belia Brunei telah mengambil bahagian di dalam aktiviti-aktiviti LiveWIRE, di mana lebih 200 orang sudah pun
Tetamu kehormat, Yang Mulia Tuan Haji Mohd Daud bin Haji Mahmud, melancarkan Majlis Anugerah perniagaan LiveWIRE
menjalankan perniagaan sendiri. Sememangnya ini adalah satu tahap kejayaan yang membanggakan, apabila dibandingkan dengan program-program LiveWIRE di tempat-tempat lain.” Di dalam ucapan beliau pula, Haji Zainal Abidin berkata, “Walaupun krisis yang wujud sekarang mencetuskan kebimbangan di serata ekonomi dunia dan ramai usahawan sedang mempersiapkan diri bagi menghadapi masa-masa yang mencabar, kita juga harus ingat bahawa setiap krisis turut membawa peluang-peluang bersamanya. Di samping mempunyai naluri serta
kemahiran berniaga, para usahawan juga harus mempamerkan sikap yang betul serta mempunyai ketahanan mental bagi terus berdiri kukuh dan mengatasi krisis ini. Anugerah Perniagaan LiveWIRE Brunei tahun ini menawarkan kategori-kategori baru yang disusun khas bagi pesertapeserta yang terdahulu dan juga ahliahli program Rangkaian Perniagaan LiveWIRE Brunei. Dua kategori baru tersebut adalah kategori B1 - Anugerah Rangkaian Pedagang Niaga LiveWIRE Brunei dan kategori B2 - Anugerah Khas LiveWIRE Brunei. Keduaduanya bertujuan untuk menggalakkan para peserta LiveWIRE yang baru dan lama untuk terus berfikiran maju dan mewujudkan idea-idea perniagaan yang menarik serta berdaya tahan. Anugerah Perniagaan LiveWIRE 2008 turut menampilkan konsep ‘Penumpuan kepada Industri’ bagi menggalakkan para peserta untuk meneroka idea-idea perniagaan dengan penumpuan di dalam industri yang berbeza-beza bagi menyumbang kepada kepentingan Negara serta menghasilkan rancangan-rancangan perniagaan yang mampu membawa kepada perubahan.
Perniagaan LiveWIRE Brunei tahun ini menawarkan dua kategori baru, kategori B1 - Anugerah Rangkaian Pedagang Niaga LiveWIRE Brunei dan kategori B2 Anugerah Khas LiveWIRE Brunei
Jan / Feb 2009 SALAM 11
LIPUTAN UTAMA
BSP Terima Anugerah Alam Sekitar Shell Global
Ketua Eksekutif Shell, Jeroen van der Veer, menyerahkan anugerah tersebut kepada Pengarah Urusan BSP, Grahaeme Henderson (tengah) di The Haque bersama Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Dewa Major general (Rtd) Dato Seri Pahlawan Awang Haji Mohammad bin Haji Daud, Menteri Tenaga di Pejabat Perdana Menteri (kedua dari kiri) dan Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Pekerma Dewa Dato Seri Setia Lim Jock Seng, Menteri Kedua Hal Ehwal Luar Negeri dan Perdagangan merangkap Pengerusi BSP, Brunei LNG, Brunei Shell Tankers dan Syarikat Pemasaran Brunei Shell (kedua dari kanan)
S
yarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd (BSP) telah memenangi anugerah berprestij Shell Global Chief Executive’s HSE Award 2008 (Anugerah HSE CEO Shell Global), di atas usahanya untuk mempertingkatkan prestasi beroperasi alam sekitar, di samping menghasilkan impak yang besar terhadap alam sekitar di Brunei Darussalam. Pencapaian BSP ini adalah amat bermakna sekali. Ini adalah pertama kalinya BSP dan Brunei Darussalam
12 SALAM
Jan / Feb 2009
menerima anugerah tersebut, yang telah dimenangi dalam satu persaingan hebat di antara 245 pencalonan syarikat-syarikat Shell di seluruh dunia. Tambahan pula BSP adalah satu-satunya pemenang bagi usahausaha alam sekitar di antara semua syarikat-syarikat Shell dan juga satusatunya syarikat dari rantau Asia Pasifik yang memenangi sebarang anugeah di 2008. Ketua Eksekutif Shell, Jeroen van der Veer, yang telah menyerahkan anugerah tersebut kepada Pengarah
Urusan BSP, Grahaeme Henderson di The Hague baru-baru ini, berkata bahawa usaha-usaha BSP ke atas alam sekitar adalah “satu contoh yang menjadi inspirasi kepada syarikatsyarikat lain”. Grahaeme pula berkata bahawa, “Semua orang di BSP berbangga di atas kemenangan anugerah ini kerana usaha-usaha cemerlang kita ke atas alam sekitar telah mendapat pengiktirafan di peringkat antarabangsa. Kemenangan ini juga dengan serta-merta menjulang profail
Brunei di peta alam sekitar.” Komitmen BSP terhadap alam sekitar dipandu oleh satu strategi tiga serampang yang berteraskan penerapan perkara-perkara berkaitan alam sekitar ke dalam operasinya; menerajui serta menyokong inisiatif-inisiatif pro alam sekitar di dalam masyarakat; serta menjadi rakan Kerajaan bagi inisiatif-inisiatif strategik alam sekitar peringkat kebangsaan. Di peringkat syarikat pula, BSP telah mengimplementasi prosesproses serta piawaian-piawaian dan memanfaatkan teknologi baru serta inovatif, bagi mempertingkatkan prestasi alam sekitarnya. Kesemua operasi BSP telah menerima pensijilan ISO14001 dan ianya telah mengurangkan pelepasan GHG dengan memberhentikan venting dan flaring atau pelepasan dan pembakaran gas sisa yang berterusan. Anugerah HSSE Shell Global juga mengiktiraf usaha-usaha inovatif BSP dalam menguruskan sisa buangan luarpantai dengan mengambikira ekosistem marin yang sensitif. Keduanya, BSP bekerjasama secara langsung dengan masyarakat yang tinggal berhampiran dengan kawasan operasinya di dalam pelbagai inisiatif alam sekitar; dari program menanam pokok sehinggalah membersihkan pantai dan memantau hidupan liar, terutamanya burung-burung enggang. Kawasan Panaga BSP adalah salah satu daripada beberapa tempat di dunia enggang dan manusia boleh hidup bersama. Pihak Syarikat juga telah mengkaji laluan migrasi burung bangau dan bekerjasama dengan Dana Hidupan Liar Dunia (WWF) dan Wetlands International serta Persatuan Sejarah Alam Semulajadi Panaga, bagi mengawasi jumlah serta tabiat bersarang burung-burung ini di Brunei. Ketiganya, pihak Syarikat telah bekerjasama dengan Kementerian Industri dan Sumber-sumber Utama (MIPR) bagi inisiatif Heart of Borneo yang melindungi kepelbagaian biologi Brunei dan rantau ini. Sumbangan BSP terhadap inisiatif Heart of Borneo bermula dengan pembiayaan fasa Rangka Kerja Pelaksanaan Projek tersebut. Pihak Syarikat turut menyumbang bantuan teknikal bagi intepretasi satelit serta menugaskan salah seorang pakar geologinya untuk bekerja dengan MIPR dan WWF. Pihak BSP juga telah memainkan peranan penting bersama-sama dengan organisasi seperti WWF serta agensi-agensi kerajaan di Indonesia dan Malaysia, bagi menyokong projek Heart of Borneo secara aktif. Bercakap tentang kejayaan BSP memenangi anugerah berprestij tersebut, Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Dewa Major General (B) Dato Seri Pahlawan Awang Hj Mohammad bin Haji Daud, Menteri Tenaga di Pejabat Perdana Menteri berkata, “Ini adalah satu kejayaan yang amat penting bagi BSP dan syarikat ini telah menunjukkan kepimpinan yang berteladan dalam usaha melindungi alam sekitar bagi generasi masa hadapan. Saya berbangga melihat BSP menerajui usaha untuk mengamalkan operasi yang berdaya tahan terhadap alam sekitar sebagai sumbangannya kepada pembangunan ekonomi dan sosial Brunei Darussalam.” Sementara itu, Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Pekerma Dewa Dato Seri Setia Lim Jock Seng, Menteri Kedua Hal Ehwal Luar Negeri dan Perdagangan merangkap Pengerusi BSP, Brunei
LNG, Brunei Shell Tankers dan Syarikat Pemasaran Brunei Shell berkata, “Penghargaan yang amat besar ini adalah pengiktirafan antarabangsa terhadap peranan penting BSP di dalam pemeliharaan alam sekitar. Saya amat berpuas hati dengan usaha gigih yang pihak pengurusan serta kakitangan BSP tunjukkan dalam menjamin integriti alam sekitar di dalam operasi seharian mereka.” Grahaeme menambah, “Saya amat berbangga untuk mengatakan secara peribadi bahawa para kakitangan BSP berada di barisan hadapan usaha ini. Memenangi Anugerah Alam Sekitar Shell Global adalah satu bukti sumbangan cemerlang setiap orang di dalam BSP dan juga rakyat Brunei, yang kesemuanya adalah peneraju-peneraju alam sekitar dengan cara mereka yang tersendiri.”
Foto ini menggambarkan pemandangan hutan dari permatang Labi
Jan / Feb 2009 SALAM 13
BERITA BSP
Forum Penyelia HP
U
nit Aset HP telah menganjurkan Forum HSE bagi Penyelia lebih daripada setahun semenjak ianya dimulakan pada 2007. Forum ini bertujuan untuk memberi peluang kepada para Penyelia HP untuk membincangkan secara terbuka sebarang isu-isu HSE yang timbul di dalam aktiviti seharian mereka di samping mengumpulkan nasihat serta mencari peningkatan. Forum ini juga turut dijadikan saluran bagi menyebar maklumat serta pengajaran-pengajaran berkaitan HSE di samping menjadi pentas bagi para Penyelia HP untuk membuat pembentangan serta berkongsi gambaran keseluruhan operasi kerja mereka. Ahli-ahli HPLT yang dipengerusikan oleh Haji Mohammad Haji Jaya (PM), turut hadir untuk memberikan nasihat serta sokongan mereka di samping memandu arah forum tersebut dalam membincangkan sebarang isu. Pada 27 November 2008, jabatan PEN telah menjadi tuan rumah buat kali keduanya bagi Forum Penyelia HP yang ke-11 dengan tema “Memahami Peranan & Tanggungjawab Wakil Tapak Syarikat (CSR) dan Penyelia Tapak Kerja”. Forum tersebut diadakan di Dewan Cenderawasih BSRC. Omar Kamel Jumat (PEN) telah memulakan majlis dengan taklimat HSE dan ucapan pembukaan. Forum turut mengundang kehadiran SCO/4, yang telah menyumbang kepada projek-projek HP dengan menjadi CSR kepada jabatan PEN. Bersesuaian dengan tema forum, SCO/42 telah membentangkan tajuk berkenaan peranan serta tanggungjawab seseorang CSR. Buat masa ini SCO/4 memainkan peranan sebagai CSR bagi projek-projek PEN dan kemungkinan untuk meluaskan perkhidmatan ini kepada PPA turut dibincangkan Sebuah video pendek HSE sepanjang 12 minit (bertajuk “The Cost Of Incident”) yang ditayangkan telah berjaya menarik minat para penonton. Video tersebut memberi peringatan bahawa sesuatu tindakan yang kelihatan mudah tetapi tidak selamat, berdasarkan suatu kejadian benar (iaitu menggunakan telefon bimbit semasa bekerja di tempat tinggi), boleh mengakibatkan
kecederaan dan juga kematian kepada pihak ketiga yang berada berhampiran dengan tapak kerja. Pengajaran supaya ‘menjangkakan apa yang tidak dijangka’, adalah amat mustahak bagi HP kerana sebahagian besar aktiviti-aktiviti berisiko tinggi unit aset ini melibatkan kawasan-kawasan awam. Selain itu peserta forum juga berpeluang mengikuti pembentangan menarik tentang Penuang Buih Tangki SCOT oleh POP/111, yang memberi pandangan keseluruhan amat berguna tentang kemudahan khas memadam kebakaran bagi tangki jenis bumbung terapung, dengan paparan foto-foto menarik operasi peralatan penuang buih yang dirakam semasa pemeriksaan penyelenggaraan dijalankan. Satu lagi pembentangan oleh PPA/25 telah mengenengahkan kejayaan PPA di dalam memusatkan proses pengesahan permit atau Permit Issue Point (PIP). Sebelum ini PPA mempunyai empat saluran PIP di dalam empat bahagian jabatan yang berlainan. Matlamat pemusatan PIP tersebut adalah untuk mempertingkatkan lagi penelitian ke atas kelulusan permit kerja atau PTW, bagi menjamin keselarasan proses ini yang secara langsung boleh meningkatkan lagi keselamatan di tapak-tapak kerja PPA yang tersebar luas. Perkongsian statistik PAKAT menjadi kemuncak forum, di mana menjelang November 2008 kakitangan HP telah mencatat lebih 8,000 PAKAT manakala para kontraktor pula menyumbang lebih 3,000 PAKAT lagi yang dicatat sepanjang lawatan HSE mereka ke tapak-tapak kerja. Ini adalah pencapaian yang besar berbanding dengan sasaran awal yang telah ditetapkan pada 3,000 PAKAT untuk 2008. Hadiah-hadiah telah diberikan kepada para kakitangan yang telah menghantar PAKAT Positif Terbaik, Negatif Terbaik dan yang terbanyak sekali menghantar PAKAT. Buat kali pertamanya, satu kajiselidik telah diadakan sebelum forum berlangsung bagi mendapatkan maklumbalas para Penyelia HP, yang berkaitan dengan kebertanggungjawaban, risiko serta pengetahuan mereka tentang HSE. Antara rumusan yang dibuat adalah ramai di antara penyelia-penyelia HP menguruskan kerja-kerja di bawah enam kategori aktiviti-aktiviti yang sangat kritikal dan kebanyakan mereka harus mengendalikan beberapa tapak kerja setiap hari (3 hingga 5). Sehingga kini terdapat; Penyelia HP Tapak-tapak projek HP Jumlah jam kerja HP
Pengurus Pemerosesan Hidrokarbon, Haji Mohammad Jaya menyampaikan hadiah PAKAT Terbaik bagi bulan November kepada PEN/21, Paul Emmanuel
14 SALAM
Jan / Feb 2009
: : :
75 orang. 17 lokasi. 3.53 juta jam
Semasa menutup acara, Haji Mohammad Haji Jaya telah mengingatkan semua yang hadir supaya mendalami pengajaranpengajaran bernilai yang telah disampaikan melalui video yang ditayangkan, di samping mengekal serta terus meningkatkan lagi prestasi HSE di dalam aktiviti-aktiviti HP. Beliau turut mengucapkan terima kasih kepada semua warga HP di atas sokongan berterusan serta kehadiran mereka dan juga kerana mereka telah menjadikan Forum Penyelia HP tersebut satu acara yang amat berjaya.
Megamas Pertama Hasilkan Kursus BOSIET Tropika OPITO
Simulator latihan penyelamatan diri helikopter dalam air
P
ada 28 Jun 1999, Megamas Training Company Sdn Bhd telah berjaya mendapatkan kontrak 5 tahun bagi menyediakan kursus-kursus latihan luarpantai kepada Syarikat Minyak Brunei Shell Sdn Bhd (BSP) dan kontraktor-kontraktornya. Skop kerja kontrak tersebut merangkumi penghasilan “Kursus Gabungan Keselamatan dan Ikhtiar Hidup Luarpantai”, di samping memenuhi keperluan BSP untuk perjalanan yang selamat dengan bot di luarpantai. Semasa itu masih tiada sebarang piawaian yang dapat memenuhi kesemua keperluan kontrak BSP. Piawaian yang paling bersesuaian pada masa itu adalah satu piawaian latihan asas keselamatan dan kecemasan luarpantai atau Basic Offshore Safety Induction and Emergency Training (BOSIET), yang digunapakai oleh organisasi latihan industri petroleum luarpantai UK atau pun UK Offshore Petroleum Industry Training Organisation (OPITO). Oleh kerana itu, satu piawaian keupayaan baru harus dirangka bagi memenuhi keperluan kontrak BSP dan piawaian ini mestilah mempunyai ciri-ciri yang selaras dengan piawaian keupayaan OPITO. Matlamat utamanya adalah untuk mewujudkan satu piawaian latihan berteraskan keupayaan asas yang bersesuaian dengan perairan tropika kawasan di mana BSP beroperasi. Pihak BSP dan Megamas telah bersama-sama membangunkan satu piawaian baru yang dinamakan BOSIET Perairan Panas dan piawaian ini telah dihantar kepada OPITO untuk kelulusan. Berikutan itu, OPITO telah meluluskan piawaian tersebut dengan nama BOSIET Perairan Panas diterimapakai sebagai piawaian khusus untuk Megamas yang diiktiraf oleh industri. Megamas seterusnya telah menjadi sebuah pusat latihan dan penilaian yang diiktiraf oleh OPITO pada Mac 2000.
Kelulusan yang diberi kepada Megamas merangkumi penghasilan kursus BOSIET Perairan Panas yang diiktiraf oleh OPITO. Dengan adanya kelulusan ini maka kesemua keperluan kontrak BSP telah berjaya dipenuhi. Piawaian ini berbeza daripada BOSIET OPITO kerana ia tidak memerlukan latihan pemakaian sut perlindungan atau ‘survival suit’. Sesetengah ciri-ciri kursus latihan di UK juga telah diganti dengan ciri-ciri yang lebih umum yang membolehkan keperluan-keperluan keadaan setempat diterapkan bersesuaian dengan sesuatu kawasan operasi. Piawaian ini juga mengambilkira keupayaan-keupayaan teras yang diperlukan bagi latihan asas (pemadaman kebakaran/ikhtiar hidup di laut/menyelamatkan diri dari helikopter dan bantuan kecemasan). Piawaian BOSIET Perairan Panas tersebut telah menarik perhatian syarikat-syarikat serta pengusaha-pengusaha pusat latihan serantau, yang rata-rata menunjukkan minat mendalam untuk menggunapakai piawaian ini. Piawaian BOSIET Perairan Panas ini telah dikemukakan untuk penilaian kepada OPITO yang telah membahagikannya kepada dua pecahan piawaian iaitu: BOSIET Tropika Keselamatan perjalanan di atas bot Pihak BSP mempunyai keperluan bagi latihan “keselamatan perjalanan di atas bot” yang memenuhi keperluan latihan untuk mereka yang menggunakan bot untuk berulang-alik ke luarpantai. Semenjak diperkenalkan pada tahun 2000, pusat-pusat latihan yang diiktiraf OPITO telah bertambah berlipat kali ganda, sehingga kini meliputi 13 buah Negara termasuk Brunei, Malaysia, Singapore, Australia, Nigeria, Qatar, Trinidad, USA, Indonesia, Thailand dan Filipina.
Megamas dan BSP telah sama-sama membuat sumbangan yang penting dengan mempertingkatkan keselamatan para pekerja luarpantai
Jan / Feb 2009 SALAM 15
BERITA BSP
Majlis Doa Selamat Telaga Eksplorasi Manyong Utara
S
atu majlis doa selamat untuk Telaga Eksplorasi Manyong Utara, telah diadakan di Empire Hotel and Country Club pada 23 Disember
2008. Gijs Maier, Ketua Eksplorasi, telah menghadiri majlis beserta dengan wakil-wakil dari Unit Petroleum dan pihak Kerajaan. Gijs telah menyampaikan ucapan alualuan di mana beliau telah berkesempatan membawa perhatian semua hadirin terhadap kepentingan telaga eksplorasi tersebut. “Telaga Utara Manyong adalah tanda hasrat bersungguh-sungguh BSP untuk menggiatkan lagi tahap aktiviti Eksplorasi Padang Berhampiran di sekitar padang-padang minyak pengeluaran Brunei. Sasarannya adalah untuk mewujudkan keupayaan tambahan bagi pengeluaran minyak jangkamasa pendek dan sederhana untuk Brunei.” “Telaga ini ditujukan ke arah salah
satu blok rekahan yang terletak di dalam struktur bawah tanah yang agak kompleks. Ianya bertujuan untuk mencari lebih banyak minyak di dalam satu kawasan bersebelahan dengan padang-padang Mampak Blok 4 dan Magpie. Telaga ini adalah usaha lanjutan daripada kejayaan kempen eksplorasi Mampak pada 2006,” beliau menambah. Terdapat beberapa peluang-peluang lanjutan di kawasan Manyong sekiranya telaga pertama tersebut menghasilkan minyak. Satu hab minyak yang baru mungkin dapat diwujudkan dengan sambungan kepada hasil minyak berpotensi di kawasan Mampak. Pembangunan segera bagi kawasan ini dijangka dapat diusahakan bagi menyumbang usaha mengekalkan pengeluaran minyak BSP bagi jangkamasa sederhana. Gijs menambah, “Telaga ini memenuhi komitmen-komitmen kontrak kami di bawah OAA Pertama untuk BSP bagi tempoh 2007-2009.
Gambar berkumpul pasukan Telaga Eksplorasi Manyong Utara dengan para tetamu dari Unit Petroleum dan pihak Kerajaan
16 SALAM
Jan / Feb 2009
Sekali lagi saya ingin menekankan yang BSP komited sepenuhnya untuk menjalankan aktiviti eksplorasi pada tahap tinggi, yang pada ketika ini sudah pun berada pada tahap yang lebih tinggi daripada komitmen kontrak. Saya ingin mengucapkan terima kasih kepada kesemua kakitangan BSP di dalam kumpulan penggerudian dan kumpulan eksplorasi di atas segala kegigihan bekerja yang telah mereka sumbang kepada Manyong Utara dan juga kerana telah menyegerakan proses untu menggerudi telaga ini. Saya amat berkeyakinan bahawa kumpulan ini mampu menggerudi telaga ini dengan sikap yang teliti terhadap keselamatan.” Pembacaan Doa Selamat kemudiannya dilakukan oleh seorang imam bagi telaga eksplorasi tersebut sebelum para hadirin dijemput melawat satu pameran poster yang memaparkan operasi penggerudian yang akan dijalankan.
Sistem Kerja Selamat Bersepadu (ISSOW): Bengkel Rekabentuk Sistem Permit Bekerja Elektronik (PTW) Satu Kejayaan
Peserta bengkel terdiri dari para kakitangan barisan hadapan daripada kesemua asetaset BSP dan disiplin-disiplin kerja termasuk perkhidmatan telaga dan HSE
Oleh Hadini Zainal-Abidin (OPM/71)
S
ebagai sebahagian daripada komitmen BSP terhadap peningkatan berterusan di dalam keselamatan, sistem Permit Bekerja sedia ada yang telah bertahun-tahun digunapakai di dalam BSP akan diganti dengan ISSOW (Integrated Safe System of Work atau Sistem Kerja Selamat Bersepadu ). Sistem baru ini telah pun berjaya dilaksanakan di merata-rata kemudahan Shell di EP Eropah, Sakhalin dan Shell Canada. Di BSP pula, Fairley-4 akan dijadikan kemudahan perintis untuk pelaksanaan ISSOW bagi EP Asia dan merupakan juga fasa pertama pelaksanaan ISSOW di BSP. Melalui ISSOW, para penyelia akan mempunyai kawalan yang lebih lagi terhadap keselamatan serta risiko di tempat kerja mereka, di samping mempunyai pemahaman yang lebih baik mengenai bahaya serta pengurangannya dan mampu mengaudit dengan lebih terperinci.
Sebuah bengkel 5 hari daripada 24 sehingga 28 November 2008, telah dianjurkan oleh pakar-pakar runding PetroTechnics, Peter Wilson dan Neil Rodda, bagi merekabentuk sistem ISSOW. Peserta bengkel terdiri dari para kakitangan barisan hadapan daripada kesemua aset-aset BSP dan disiplin-disiplin kerja termasuklah perkhidmatan telaga dan HSE. Kumpulan peserta tersebut menghabiskan masa sepanjang
bengkel dijalankan melakukan pemetaan sistem PTW sedia ada untuk dibandingkan dengan sistem ISSOW yang baru dan mengenalpasti cabaran-cabaran yang bakal timbul melalui penggunaan sistem elektronik di serata BSP. Sistem ISSOW dirancang untuk mula digunakan menjelang awal April 2009 apabila kesemua kakitangan yang terlibat telah dilatih menggunakannya. Bagi mempastikan peralihan yang lancar, seorang jurulatih dari PetroTechnics akan ditempatkan di Fairley-4 semasa proses pelancaran. Pengajaran-pengajaran yang diperolehi melalui fasa perintis ini akan diambilkira apabila keputusan dibuat untuk ISSOW dilaksanakan di seluruh BSP. Haji Kamaluddin Bungsu (Pengurus Barat) adalah peneraju projek ini yang diketuai oleh Hadini Zainal-Abidin (OPM/71) dan Elwin Van Amerongen, Ketua Keselamatan. Sokongan IT disediakan oleh Haji Khalidin Mohammad (IWM/42).
Sistem ISSOW untuk BSP ini direkabentuk oleh pakar-pakar runding PeroTechnics, Peter Wilson dan Neil Rodda
Jan / Feb 2009 SALAM 17
BERITA BLNG
BLNG Akhiri 2008 Dengan Perjumpaan Besaran
L
ebih kurang 1,000 kakitangan serta kontraktor Brunei LNG telah berkumpul di satu acara hujung tahun yang diadakan di loji BLNG, Lumut. Acara yang diadakan pada 31 Disember 2008 itu meraikan lima juta jam kerja yang dicapai oleh pihak Syarikat tanpa sebarang LTI dicatatkan, di samping menandakan berakhirnya satu
Pengarah Urusan BLNG, Haji Salleh Bostaman bin Haji Zainal Abidin memberi ucapan pembukaan kepada para hadirin
Acara ini meraikan pencapaian lima juta jam kerja tanpa LTI, di samping menandakan berakhirnya tahun operasi 2008
18 SALAM
Jan / Feb 2009
tahun operasi yang amat mencabar. Majlis dimulakan dengan ucapan pembukaan oleh Pengarah Urusan BLNG, Haji Salleh Bostaman Bin Haji Zainal Abidin. Beliau mengucapkan Selamat Maal Hijrah 1430 kepada semua hadirin Muslim khususnya dan ucapan Selamat Tahun Baru 2009 kepada semua amnya. “Walaupun awda semua berbeza-beza syarikat dan berbilang-bilang bangsa,sebaik saja melangkah ke loji ini, awda adalah anggota-anggota keluarga BLNG dan kita semua adalah sebahagian dari sebuah Syarikat di bawah satu lencana yang sama”, kata Pengarah Urusan. Tahun yang baru ini akan membawa cabaran-cabaran yang baru bagi BLNG. Semua kakitangan dan para kontraktor dijangka akan terus “Mengekalkan Kecemerlangan Beroperasi” untuk tahun ini. Tahun 2008 telah menyaksikan sejumlah usaha-usaha yang terpuji di dalam arena Kesihatan, Keselamatan dan Alam Sekitar (HSSE). Yang paling membanggakan adalah pencapaian 5 juta jam kerja tanpa sebarang Insiden Hilang Masa (LTI) dan 1 juta jam kerja tanpa catatan sebarang Jumlah Kes Boleh Direkodkan (TRC) pada suku tahun ketiga 2008. Bercakap tentang keselamatan, Haji Salleh Bostaman telah menyeru supaya sikap berpuas hati dielakkan dan supaya terus mempamerkan perilaku yang betul terhadap perbuatan melanggar peraturan yang tidak boleh diterima langsung. Beliau turut mengucapkan tahniah kepada Loji Penapisan Brunei Shell di atas pencapaian keselamatannya yang bertaraf dunia dengan mencatatkan 25 tahun tanpa LTI, dengan pada masa yang sama mencatat lebih 6 juta jam kerja dan tiada TRC sepanjang lebih 12 tahun berturut-turut. Beliau memuji kesemua kakitangan Penapisan di atas kejayaan tersebut sambil berkata bahawa “Sasaran Sifar” adalah sesuatu yang boleh dicapai. Seterusnya beliau turut mengucapkan tahniah kepada BLNG di atas pencapaian cemerlang penghantaran 56 kargo B-Class di suku tahun pertama 2008, yang merupakan rekod terbaik penghantaran bagi tempoh suku tahun oleh loji itu. Suku tahun kedua telah mencatatkan keputusan di bawah sasaran yang telah ditampung oleh pencapaian pada suku tahun ketiga yang menyamai prestasi rekod suku tahun pertama. Ini adalah julung-julung kalinya BLNG mengadakan sambutan penghujung tahun di lojinya bersama-sama dengan para kontraktor.
BLNG Sumbang $15,000 Kepada Anak -Anak Yatim
S
ebagai sebahagian daripada komitmen Brunei LNG Sdn Bhd (BLNG) membantu mereka yang kurang bernasib baik, sekeping cek bernilai $15,000 telah diserahkan kepada Dana Pengiran Muda Mahkota Al-Muhtadee Billah Untuk Anak-Anak Yatim pada 9 Disember 2008. Sumbangan tersebut diserahkan oleh dua orang kakitangan yang telah berkhidmat lama dengan BLNG iaitu Yang Mulia Awang Haji Sulaiman Haji Seruji, yang telah berkhidmat selama 35 tahun; dan Yang Mulia Awang Haji Suhaili Haji Abd Ghani, yang telah berkhidmat selama 34 tahun. Dato Haji Ali Hashim Haji Daud, Pengarah Urusan bagi Yayasan Sultan Haji Hassanal Bolkiah, merangkap Ketua Pegawai Eksekutif bagi Dana Pengiran Muda Mahkota Al-Muhtadee Billah Untuk Anak-Anak Yatim, telah menerima cek sumbangan tersebut. Di samping sumbangan yang terbaru ini, BLNG turut terlibat secara aktif dengan aktiviti-aktiviti mengumpul dana bagi badanbadan amal kebajikan yang lain di dalam negara. Pada Ogos 2008, BLNG telah menyertai Karnival Pusat Ehsan di mana hasil kutipan acara tersebut telah diserahkan kepada Pusat Ehsan yang turut menerima tempahan 4,000 keping kad ucapan Hari Raya daripada BLNG. Selain dari itu, BLNG telah menderma kepada lebih dari 140 orang anak yatim di Kuala Belait dan Mukim Sungai Liang semasa acara sambutan Hari Raya 2008, sebagai satu usaha membantu anak-anak
Dato Haji Ali Hashim Haji Daud, Pengarah Urusan bagi Yayasan Sultan Haji Hassanal Bolkiah merangkap Ketua Pegawai Eksekutif bagi Dana Pengiran Muda Al Muhtadee Billah Untuk Anak-Anak Yatim, menerima sumbangan itu dari pihak BLNG
yatim menghadapi tahun persekolahan 2009. Pada bulan November BLNG telah menghulurkan satu lagi sumbangan kepada sebuah keluarga yang memerlukan bantuan di Mukim Liang, melalui Tabung Amal Daerah Belait. Sumbangan-sumbangan tersebut serta penglibatan kakitangan BLNG di dalam aktiviti-aktiviti seumpamanya adalah sebahagian daripada program Tanggungjawab Sosial Korporat (CSR) yang bertujuan memberi sokongan kepada golongan yang memerlukan di negara ini.
Majlis Perundingan Kampong Mumong Menerima Sumbangan Dari BLNG
S Peralatan yang di sumbang kepada Majlis Perundingan Kampong Mumong termasuklah mesin pengadun, ketuhar, mesin pemarut kelapa dan lainlain mesin pemerosesan produk-produk makanan tempatan
ebagai sebahagian daripada program Tanggungjawab Sosial Korporat (CSR) Brunei LNG Sendirian Berhad (BLNG), satu majlis penyerahan peralatan dapur kepada Majlis Perundingan Kampong Mumong telah diadakan di pusat masyarakat Kampong Mumong, Kuala Belait pada 10 Disember 2008. Antara peralatan yang disumbang termasuklah mesin pengadun, ketuhar, mesin pemarut kelapa dan lain-lain mesin pemerosesan produk-produk makanan tempatan. Pihak BLNG berharap sumbangan tersebut akan dapat membantu Majlis Perundingan Kampong Mumong menjalankan aktiviti, terutamanya untuk mengeluarkan lebih banyak produk tempatan di samping menggalakkan masyarakat menceburi aktiviti perniagaan. Inisiatif-inisiatif prestasi sosial BLNG adalah bersandarkan empat prinsip utama iaitu pendidikan, sosial, alam sekitar dan ekonomi. Pihak BLNG berhasrat untuk mewujudkan hubungan jangkamasa panjang yang rapat dengan para pemegang hak syarikat bagi mempastikan usaha-usaha pembangunan berdaya tahan dapat dikekalkan untuk menggalakkan serta memupuk semangat kemasyarakatan, kerjasama dan toleransi.
Jan / Feb 2009 SALAM 19
BERITA BST
Program PemBruneian Julang Bakat Tanahair di Industri Maritim
P
rogram PemBruneian telah diperkenalkan pada tahun 1999 oleh Lembaga Pengarah Brunei Shell Tankers Sdn Bhd (BST) bagi mengatasi isu kekurangan pelaut tempatan yang terlatih, di samping menangani tanggapan bahawa kerjaya di lautan adalah sesuatu yang tidak menarik bagi rakyat Brunei. Objektif program tersebut adalah bagi menggalakkan rakyat tempatan bekerja di atas kapal-kapal yang mengibarkan bendera Brunei yang sekaligus akan membuka peluang kepada anak-anak muda tempatan untuk menceburi kerjaya di dalam industri maritim.
Program PemBruneian Program ini menyediakan penajaan bagi latihan kadet di mana calon-calon terpilih dihantar mengikuti program latihan kadet selama 3 tahun dengan Akademi Maritim Warsash di United Kingdom, untuk meneruskan pengajian akademik serta vokasional seperti yang diperlukan oleh Organisasi Maritim Antarabangsa. Pada 2002, program ini telah diperkembangkan lagi untuk pengambilan kelasi biasa bagi menjalankan aktiviti-aktiviti di atas kapal termasuklah kerja-kerja di atas dek, sebagai jurumesin dan penyaji makanan. Sehingga Jun 2005, Brunei Gas Carriers Sdn Bhd (BGC)
Awang Muhammad Zulhilmi bin Awang Matassim menerima anugerah daripada Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Johan Pahlawan Seri Setia Awang Haji Adanan bin Begawan Pehin Siraja Khatib Dato Seri Setia Awang Haji Mohd Yusof, Menteri Hal Ehwal Dalam Negeri
20 SALAM
Jan / Feb 2009
Kadet Marin Awang Shalhamdulillah Zulhajji bin Sidi menerima anugerah dari Yang Berhormat Pehin Orang Kaya Seri Utama Dato Seri Setia Awang Haji Yahya Bin Begawan Mudim Dato Paduka Haji Bakar, Menteri Perindustrian dan Sumber Sumber Utama
telah memegang peranan sebagai penyedia perkhidmatan utama kepada BST, dan bertanggungjawab menyelia kemajuan Program ini. Bilangan pelaut rakyat Brunei seramai 299, dengan 91 daripada mereka menyandang jawatan Pegawai Marin setakat ini, adalah penunjuk tahap kejayaan Program PemBruneian. Ini juga turut menggambarkan bahawa tanggapan kerjaya di dalam industri maritim tidak dapat bersaing dengan kerjaya di dalam industri-industri yang lain adalah tidak benar. Kini pihak Syarikat mampu mengisi kesemua jawatan Pegawai Kedua dan Jurutera Ketiga, dengan tambahan dua lagi rakyat Brunei sebagai Jurutera Kedua, di atas kapal-kapal dalam perkhidmatan bertepatan dengan rancangan bagi struktur operasi lima buah kapal bagi masa hadapan di bawah Pelan Pembaharuan Kapal BLNG untuk Projek Brunei LNG. Kegigihan yang ditunjukkan di kalangan para pegawai juga adalah amat berteladan sekali. Kadet Kejuruteraan Marin Brunei Ak Nor Hazman bin Pg Haji Abdul Hamid, daripada Pengambilan Kadet Marin Tahun 2000, telah dianugerahkan Potfolio Kelayakan Vokasional Kebangsaan Terbaik (NVQ) oleh Persatuan Marin United Kingdom. Kejayaan ini diulangi semula pada 2005 dan 2007 apabila Awang Muhammad Zulhilmi bin Awang Matassim dan Awang Shalhamdulillah Zulhajji bin Sidi turut menerima anugerah Potfolio NVQ Terbaik. Pada 2008, Awang
Amirul Fadli bin Hj Amir Abas telah diberi anugerah Kadet Kejuruteraan Terbaik Tahunan oleh Akademi Maritim Warsash; julung-julung kalinya seorang Kadet Marin Brunei menerima anugerah seumpamanya. Sehingga kini, kemajuan para pegawai tersebut adalah selaras dengan objektif untuk mewujudkan “Juragan Kapal dan Ketua Jurutera Brunei pertama menjelang 2013”. Para pegawai ini terus-menerus dihantar mengikuti latihanlatihan peningkatan keupayaan yang lebih tinggi lagi. Sehubunan itu, 2/E Shamsul Othman kini sedang menjalani kursus penarafan Ketua Kejuruteraan semenjak Januari 2009, sementara 2/E Eng Yih Chih dijangka akan menerima penarafan beliau pada suku tahun kedua 2009, manakala 2/O Martin Liew dijangka memperolehi penarafan Juragan pada suku tahun ke-empat 2009. Daripada 2006 sehingga 2008, 10 orang kelasi biasa telah dinaikkan taraf kepada Pegawai Pentadbir Kapal Pelatih, manakala seorang lagi dinaikkan pangkat sebagai Pegawai
Pentadbir Kapal Bawahan. Sebagai sebahagian daripada usaha bersepadu untuk menjadikan BGC sebuah syarikat Pengurusan Perkapalan, kesemua para pegawai ini menjalani latihan berterusan sebagai persediaan bagi matlamat tersebut.
Program PemBruneian ini memberi peluang kepada anak-anak muda tempatan untuk menceburi kerjaya di dalam industri maritim
Masa Depan Program
Kadet Marin Awang Amirul Fadli bin Haji Amir Abas menerima anugerah
Melihat kepada kemajuan Program setakat ini, sasaran mewujudkan Ketua Jurutera dan Juragan Kapal Brunei pertama menjelang 2013 adalah semakin hampir menjadi kenyataan. Dengan peluasan BGC semakin hampir, akan bertambah mantaplah lagi objektif utama Program untuk menyumbang kepada Brunei Darussalam dengan menyediakan kepakaran yang amat diperlukan di kalangan golongan professional tempatan berkemahiran. Peluasan BGC ini juga dijangka akan mewujudkan peluang-peluang pekerjaan jangkamasa panjang di daratan bagi para pelaut. Sementara itu proses pengambilan terus dijalankan bagi mencari para pelaut tempatan yang muda serta berkebolehan. Dengan adanya peluang-peluang pendidikan dan latihan di bawah Program tersebut bagi membantu membangun dan membimbing bakat-bakat tempatan, adalah diharapkan supaya para belia ini akan terus menjulang reputasi Syarikat dan Negara sebagai pembekal LNG yang boleh dipercayai oleh para pelanggan di tahun-tahun yang akan datang, memandangkan perdagangan LNG akan kekal sebagai penyumbang besar kepada ekonomi Brunei Darussalam. Jan / Feb 2009 SALAM 21
BERITA BSM
800 Sertai “Walk-A-Hunt”
Tetamu Kehormat, Yang Mulia Pengiran Dato Paduka Osman bin Pengiran Haji Patra, Setiausaha Tetap di Pejabat Perdana Menteri, memulakan acara Walk-A-Hunt itu
Pengarah Urusan BSM, Haji Mohd Said bin Ahmad, menyampaikan hadiah kepada salah seorang pemenang
L
Hasil kutipan acara Walk-A-Hunt itu akan didermakan kepada badan-badan amal
22 SALAM
Jan / Feb 2009
ebih 800 peserta berbilang usia telah mengambil bahagian di dalam Walk-a-Hunt BSM Helix 2008 yang kelima dianjurkan oleh Syarikat Pemasaran Brunei Shell Sdn. Bhd. (BSM). Acara tahunan tersebut diadakan di Taman Sir Haji Omar Ali Saifuddien, Bandar Seri Begawan pada bulan Disember 2008, dengan tema `Jimatkan Tenaga’. Seperti tahun-tahun sebelumnya, para peserta dibahagikan kepada kumpulan-kumpulan pejalan kaki berpasangan yang mencari jawapan di seluruh kawasan ibu kota berdasarkan kepada kata-kata bayangan yang diberikan kepada mereka. Tetamu kehormat, Yang Mulia Pengiran Dato Paduka Osman Bin Pengiran Haji Patra, Setiausaha Tetap di Pejabat Perdana Menteri, merangkap Ahli Lembaga Pengarah BSM, telah merasmikan pelancaran acara. Turut hadir adalah Haji Mohd Said Bin Ahmad, Pengarah Urusan BSM. Acara tersebut adalah sebahagian dari sumbangan pihak Syarikat kepada pembangunan masyarakat, selaras dengan prinsip-prinsip perniagaan yang diamalkannya. Selama ini juga BSM telah terlibat secara aktif dengan pelbagai aktiviti sosial dan kemasyarakatan bagi menyokong pembangunan berdaya tahan negara. Selaras dengan Program Bantuan Masyarakat BSM, hasil kutipan acara Walk-a-Hunt itu akan didermakan kepada badan-badan amal. Objektif utama program ini adalah untuk menyokong pembangunan belia dan masyarakat di negara ini secara keseluruhan.
Akan datang ke BSP HQ...
Rakan-rakan sejawat, Kita telah mendapat sambutan yang amat menggalakkan bagi pertandingan menamakan ruang kafe yang baru. Lebih 250 cadangan telah dikemukakan kepada kami dalam masa sepanjang dua bulan ini. Terima kasih kepada semua para peserta kerana memberikan sambutan yang bersungguh-sungguh ini! Satu panel hakim akan memililh cadangan bagi nama yang terbaik dan penyertaan yang paling menarik perhatian. Pemenangnya akan diumumkan semasa pelancaran rasmi ruang kafe tersebut tidak lama lagi. Semoga kita bertemu di majlis pelancaran kafe itu nanti! - Jabatan CEA dan HRS
Jan / Feb 2009 SALAM 23
ULANGTAHUN PERKHIDMATAN DIS 2008 15 YEARS
30 YEARS
Pg Md Yunos Pg Md Yussof
TSM44
25 YEARS
Shy Rofinah Binti Abdullah Suhaimi B Mohd Salleh
IAM3 STL421
20 YEARS
Supry Bin Hj Nor
TSW36
Risnina Binti Hj Abd Halim Dk Norhalida Bte Pg Ahmad Matazam Bin Kaderi HML Norkhisham Bin Haji Talib Norli Bte Ramli HML Rosmi Binti Hj Salman HML Benedict Bin Ramli OMS Kasim Bin Jolihi EPO Mohd Sukarni Bin Hj Abd Samad Josferidin Bin Awg Mohd Jain Sulaiman Bin Japar HML Hjh Suryati Bte Abdullah
TLS11 HML435 4311 SAV1213 1211 433 211 415 XGE10 HML14 141 DEN2
ULANGTAHUN PERKHIDMATAN JAN 2009 35 YEARS
Hj Hamdan Bin Hj A Rahman
DOP111
Affandy Bin Hj Sahmat Abu Bakar Bin Mohamad Abd Razak Bin Mohamad
HSQ31 TSW4113 POP111
30 YEARS
Awg Jefferi Lee B Abdullah Abu Bakar Bin Hj Jumahat Abdul Rahman Bin Ali
STL21 BMD1211 SCO324
25 YEARS
Zulkepli Bin Hj Sahari Zolkefri Bin Hj Md Taha Sukemi B Hj Ahmad Hassin Suhaili Bin Hj Bujang Sazali Bin Hj Tujoh Rosli Bin Madi Pg Arbaha B Pg Hj Duraman Othman Bin Hj Sulaiman Mustafa Bin Md Ali Mohammad Suhaini Bin Abdullah Mainor Bin Hussin Kefli B Hj Awg Tenggah Juahari Bin Mansor Ismail Bin Hj Abd Rahman Ibrahim Bin Mohmad Hj Tajodian Bin Hj Madon Hj Mohd Jafar Bin Hj Wahab Hashimi Bin Hj Abd Latip Hanifah Bin Haji Alias Hanifah B Hj Abd Rahman Embran Bin Momin Awang Omar Bin Ahim Alik Bin Karim
TSW4221 TSW3 ISM2341 TSW4113 TSW4211 TSW4221 TSW32 TSW4221 SCM511 TSW4113 TSW4211 TSW4113 TSW412 TSW4221 TSW4221 POP111 STL311 POP11 TSW4211 SCM1413 SMR TSW4221 POP111
20 YEARS
Sumeiati Bte Sanip Suhaili Bin Hj Bungsu Sabali Bin Hj Abd Rahman Rushdi Bin Hj Zamal Rosli Bin Abu Bakar Rosdan Bin Hj Harith Raniserena Bte Morshidy Ramlah Bte Haji Anggas Pg Mohd Azlan B Pg Tajuddin Othman Bin Hj Khalid Kasmah Bte Mat Jair Hj Rahim Bin Hj Abu Bakar Dk Rohana Bte Pg Matahir Dk Hjh Hasimah Pg Hj Damit Anuar Bin Jinal Abdul Walid B Hj Mohd Taufik Abdul Matin Bin Abdullah Heng Abdul Manaf B Hj Ismail Abdul Afu Bin Hj Muhd Za’im Abd Malik Bin Hj Kasim
HML30 WOP131 EOP123 SEN572 PEN25 SAV14 FÜR2 IAM43 DOP122 SCO423 XGR10 OPM152 HML1221 FAC222 WPE10 UUL5 WOP123 SCO533 EOP112 EME22
15 YEARS
Arrif Bin Ali
HRS324
10 YEARS
Kuehnel, Thomas Al-Barwani,Harib Abdullah Saud
TSG2 OMS1
© Syarikat Minyak Brunei Shell Sendirian Berhad (1952), kecuali dinyatakan sebaliknya. Hak cipta terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang atau menyimpan melalui apa juga sistem atau cara (elektronik, reprograpic, rakaman dan sebagainya) keseluruhan atau sebahagian daripada mana-mana mukasurat majalah/terbitan ini sebelum mendapat izin bertulis daripada Syarikat Minyak Brunei Shell Sendirian Berhad.
