Rondetafel Islamitisch Religieus en Cultureel Erfgoed in Vlaanderen. Een stand van zaken. Org. MANA/Faro Donderdag 9 juni 2011 Brussel Concept De recente moslimaanwezigheid in Vlaanderen is inmiddels een halve eeuw oud. Omwille van de recente aandacht voor het erfgoed van deze erfgoedgemeenschappen is er vandaag weinig tot geen kennis voorhanden over het in Vlaanderen aanwezige islamitisch religieus en cultureel erfgoed Islamitisch religieus en cultureel erfgoed in Vlaanderen en Brussel is vandaag nog grotendeels een braakliggend terrein. De ongeveer enige erfgoedinitiatieven die totnogtoe ontwikkeld werden legden vooral de nadruk op de ‘verhalen van de migratie’ om de getuigenissen en het documentatiemateriaal van de 1ste generatie migranten van de jaren zestig op schrift te stellen. Het belang van die initiatieven is zeer groot en dringend gezien de gevorderde leeftijd van de eerste generatie. Weinig aandacht ging totnogtoe naar een focus op de religieus-‐culturele of religieuze dimensie van de aanwezigheid van deze moslimmigranten. In lijn met en ons inschrijvend in de rijke Vlaamse traditie van het verzamelen, bewaren en ontsluiten van religieus erfgoed van de katholieke kerk (Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur) is er nood aan een aanvang van het systematisch in kaart brengen en ontsluiting van het religieus erfgoed van moslimmigranten. Dat betekent de ontplooiing van een reflectie op verschillende terreinen: de reflectie starten over het concept islamitisch religieus en cultureel erfgoed en het inschrijven ervan in de bredere traditie van Vlaams (religieus) erfgoed, gepaard met de ontwikkeling van expertise over het concept zelf (relatie tussen de religieuze en culturele dimensie van het islamitische erfgoed). Zicht krijgen op het bestaand materieel en immaterieel religieus en cultureel islamitisch erfgoed in Vlaanderen en Brussel. 1. Ontwikkelen expertise over concept islamitisch religieus en cultureel erfgoed Alvorens concreet te werken is een reflectie over de relatie tussen religie en erfgoed, complex, interessant en hoogstnodig. Het is geen toeval dat in de recente UNESCO-‐ conventie voor de bescherming van immaterieel cultureel erfgoed niet over wereldgodsdiensten gesproken wordt en dat ze er ook niet onder thuis horen, maar dat diverse vormen van immaterieel cultureel erfgoed er wel mee te maken hebben en in beeld komen. Het loont zeker de moeite om hierover na te denken en antwoorden te formuleren. Nadenken over de implicaties hiervan en over de wenselijkheid van een categorie “islamitisch erfgoed” dan wel van een erfgoedgemeenschap die vanuit
1
erfgoedperspectief bezig is met cultuur van moslims en culturele aspecten van islam. Een van de kernvragen heeft betrekking op definiëring van het begrip ‘islam’. Is de islam behalve een religie ook een cultuur? Zijn geloof en cultuur van elkaar te scheiden? Afhankelijk van de definitie die gehanteerd wordt, worden andere betekenissen toegekend aan de kunst en materiële islamitische cultuur. De vraag stelt zich dan welke voorwerpen als religieus, dan wel als cultureel moeten gezien en geïnterpreteerd worden. Vast staat dat de islam niet gezien mag worden als een gesloten godsdienstig systeem, maar dat het in allerlei delen van de wereld geheel eigen verschijningsvormen en cultuurkenmerken heeft voortgebracht, en omgekeerd ook heeft geabsorbeerd’. De categorie ‘islamitisch religieus en cultureel erfgoed’ zal ook gekaderd en geplaatst moeten worden tegenover de lange en rijke traditie van religieuze erfgoed, zoals opgenomen door expertisecentra zoals het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur. Mogelijke parallellen en verschillen, eigen aan de tijd en context van beide religieuze culturen, tussen christendom en islamitische culturen, moeten in beschouwing genomen worden. Een andere vraag die zich aandient is in welke mate het islamitisch begrippenkader en repertoire deel uitmaakt van het Vlaams cultureel erfgoed, vocabulaire, taal en collectief geheugen. Zijn er mogelijke parallellen te trekken met de opname van joodse cultuur in ‘christelijk-‐joods europees’ cultureel erfgoed met woorden als sabbat(jaar), kosher, e.a. Of nog, beschikken we überhaupt over woordenschat om islamitische aanwezigheid en erfgoed te benoemen. Veel culturele gebruiken en rituelen worden benoemd vanuit het christelijk erfgoed. Voorbeeld: minbar (preekgestoelte, kansel), vasten (ipv ramadan), halal (wel ingeburgerd), of nog, ‘koranexegese’ ... (Zie ook het project van de Erfgoedcel Antwerpen: Met Andere Woorden: een tentoonstelling over de taalidentiteit en -‐diversiteit van de Antwerpenaars. Welke band hebben we met het Nederlands, het Antwerps en de andere talen die we spreken?). Met vakmensen uit de erfgoedsector en experten uit binnen-‐ en buitenland wordt de ontwikkeling en verfijning van de terminologie en de belangrijkste werkvelden van het islamitische erfgoed onderzocht. Dit gaat dan gepaard met reflectie over in reguliere erfgoedsector gebruikte begrippen. Wat is nationaal of Vlaams (industrieel, cultureel, ...) erfgoed? In welke mate maken verhalen van minderheden daar deel van uit. Deze (inter)nationale begrippenkaders rond erfgoed (UNESCO e.a.) zullen vervolgens via vorming of handleiding (toolkit) bij een breed publiek en de erfgoedgemeenschap van islamitische culturen verspreid worden. De opbouw van erfgoedexpertise moet op termijn ook bestaan uit het opstellen van een inventaris van beschikbare publicaties. 2. In kaart brengen van de aanwezige bronnen en van de culturele-‐erfgoedgemeenschap rond culturen van moslims en islam in Vlaanderen en Brussel Materieel islamitisch religieus en cultureel erfgoed en collecties in musea, archieven en bewaarbibliotheken In eerste instantie houdt dit een grondige verkenning en onderzoekinspanning om het potentieel van bestaande collecties in musea, archieven en bewaarbibliotheken in beeld te brengen. Aan de hand van de bijdragen van de verschillende reguliere erfgoedinstellingen
2
en erfgoedgemeenschappen is het mogelijk een verkennend overzicht te hebben van de bestaande collecties. Dit varieert van collecties uit de Nieuwe Tijd in het Museum Plantin Moretus tot de collecties in het archief van het kasteel van Gaasbeek en de collectie van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Dit behelst ook een overzicht van reeds bestaande publicaties (zoals Mieke Van Raemdonck, Kunst van de Islam in Belgische verzamelingen, Brussel 2007, KMKG, 68 p.) in een vollediger overzicht. Ook tentoonstellingen zoals Arabische Cultuur en Ottomaanse Pracht tijdens Antwerpens Gouden Eeuw (Antwerpen, 1/12/2001-‐3/3/2002) en bijbehorende catalogi tonen aan dat er nog tal van verborgen collecties aanwezig zijn in bewaarinstellingen en privécollecties in Vlaanderen. Immaterieel islamitisch religieus en cultureel erfgoed. Vooral op het gebied van immaterieel islamitisch religieus en cultureel erfgoed is er werk aan de winkel. Net omdat het immaterieel patrimonium van groot belang is voor groepen van moslims wiens aanwezigheid in Vlaanderen vooral het product is van de recente arbeidsmigraties. Hun erfgoed bestaat, net omwille van de migratie en de beweging in de eerste plaats uit mobiel en roerend (erf)goed, uit levensverhalen, orale geschiedenissen en orale tradities. Deze recent toegekomen groepen hebben als het ware nog geen of nauwelijks monumenten, landschappen en gebouwen opgebouwd, of het landschap getransformeerd. We benadrukken dan ook de koppeling van materiële cultuur aan herinneringsculturen. In dat zelfde kader van immateriële herinnering wensen we ook een bijdrage te leveren tot het inschrijven van deze ervaringen in het Vlaamse erfgoed. Denk maar aan het relatieve falen en quasi geruisloos voorbijgaan van de herdenking van 40 jaar arbeidmigratie uit Marokko en Turkije of nog, de bijdrage van Marokkaanse soldaten tijdens de wereldoorlogen (de eerste Marokkaanse aanwezigheid dateert van 1912). Hierbij is het voor wat het meer recente verleden betreft, nuttig een overzicht te maken van al gerealiseerde of nog lopende projecten, zoals het project ‘Gentse gasten’ in Gent rond het erfgoed van Marokkanen in de stad, of nog de initiatieven in het kader van MAS (Museum Aan de Stroom) in Antwerpen waarbij in het hedendaags luik ook religieuze uitingen in de stad aan bod komen en ook het Red Star Line project dat voortaan ook de 20ste eeuw arbeidsmigratie naar België mee opneemt in de ruimte van het museum. Ook de tochten van 8vzw kaderen hierbinnen. Of nog de initiatieven rond het (mijn)erfgoed van Limburgse moslims (zoals Coal Face) of nieuwe initiatieven zoals die door het Vlaams-‐Marokkaans Culturencentrum Daarkom kunnen worden ontwikkeld. Hierbij wordt uitgegaan van een brede definitie van cultureel-‐ erfgoed, waarbij erfgoed altijd in transformatie is en zelfs culinaire tradities (zie Week van de Smaak) in beeld kunnen komen. De definitie van immaterieel cultureel erfgoed zoals gehanteerd door UNESCO vormt daarbij de wegwijzer. We willen hiermee tevens een genderperspectief van de klassieke arbeidsmigratie introduceren. Vandaag situeert hetgeen voorhanden is zich vooral in een mannelijke belevingswereld – gezien de aard van het migratieproces. Bij vrouwen daarentegen, zo blijkt, wordt de nadruk te sterk gelegd op hun dagelijkse beleving in het migratieland, en wordt vaak het migratieverhaal op zich nog te veel genegeerd. Dit geeft ook een vertekend beeld.
3
Aanzetten tot een nulmeting De relatie tussen het immateriële en materiële is vooral van belang gezien we het materiële ook beschouwen vanuit het perspectief van de uiting van herinneringsculturen. De concrete bedoeling is de aanwezigheid van erfgoed in Vlaanderen te schetsen. Waar zitten de collecties van waardevolle projecten (in moskeeën, archieven, bij privé personen, ....) maar ook: inventarisatie bij bestaande archiefinstellingen. Met name, inventarisatie van schriftelijke (archieven, boeken, brochures, tijdschriften), mondelinge (oral history), visuele (film, video, foto’s) en digitale bronnen die betrekking hebben op migratie bij openbare archiefinstellingen en het in kaart brengen van het beleid van deze instellingen op dit gebied en de mate waarin ze dit tot nu toe verwezenlijkt hebben. Het gaat hierbij om een aanzet tot een soort nulmeting te maken en dat vervolgens te koppelen aan een ontwikkelingsplan rond erfgoed van moslims en de activering van diverse netwerken, binnen en buiten de erfgoedsector.
4
Programma 9u Onthaal 9u30 Intro : Meryem Kanmaz – MANA 9u45 Intro: Marc Jacobs – FARO Deel 1: Conceptueel/uitdagingen & vragen 10u05-‐10u25 Norah Karrouch: Erasmus Universiteit Erfgoed van migratie: (on)schuldige verhalen? 10u25-‐10u45u pauze 10u45-‐11u05 Jan Klinckaert (Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur) Religieus erfgoed : de vlag en de lading 11u05-‐11u25 Mirjam Shatanawi (Tropenmuseum Amsterdam) Islamitisch erfgoed: cultuur of religie? 11u25-‐12u Vragen publiek 12u-‐13u Lunch Deel 2: In kaart brengen islamitisch religieus en cultureel erfgoed in Vlaanderen. 13u-‐15u Debat 1: Focus op collecties: moderatie: Jonas Slaats (MANA) Amsab: Piet Creve +Kadoc: Karim Et-‐Tourki Volkskunde Vlaanderen: Liesbeth Depauw KMKG: Mieke van Raemdonck 15u-‐15u15 pauze 15u15-‐17u15 Debat 2: Focus mensen/gemeenschappen: moderatie: Rob Belemans (Faro) MAS: Leen Beyers Stam: Marieke Vangheluwe ‘Bestemd voor Gent’ (SID): Rebecca Vangestel Minderhedenforum: Sarah Kaerts Mijn-‐erfgoed: Katrien Scharlaekens 17u15-‐18u15 Afsluiting + receptie Praktisch Datum : Donderdag 9 juni 2011 Locatie Faro, Brussel Uur 9u30-‐18u30
5
De sprekers en panelleden: Rob Belemans is doctor in de Germaanse Taal-‐ en Letterkunde (KULeuven 2009) en werkt als stafmedewerker immaterieel cultureel erfgoed bij FARO, Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed vzw. Leen Beyers is doctor in de geschiedenis (KU Leuven 2004) en heeft een achtergrond in de geschiedenis en de antropologie. Ze werkte een tiental jaar als academisch onderzoeker aan de KU Leuven en aan de University of Pennsylvania (2005-‐2006). Sinds 2009 is ze inhoudelijk coördinator van het MAS. Haar expertise betreft in het bijzonder stadsgeschiedenis, antropologie van de herinnering, geschiedenis van migratie en erfgoedwerking rond diversiteit. Het MAS is een eigentijds museum van en voor de stad en de wereld. Antwerpen is als havenstad al eeuwen verbonden met de wereld. Daarom brengt het MAS verhalen over de stad, de stroom, de haven en de wereld samen en belicht het op allerlei manieren de verbondenheid tussen de stad en de wereld. Dat gebeurt zowel in tentoonstellingen als in andere erfgoedprojecten. Islam als religie komt in het MAS in beeld in de thematentoonstelling over Leven en Dood. Het MAS werkt samen met Antwerpse moslims rond religie, maar ook rond hun dagelijkse leven in de stad. Piet Creve is geaggregeerde Nederlands-‐Engels-‐Geschiedenis en licentiaat politieke wetenschappen (VUB). Hij werkt sinds 1984 in Amsab-‐ISG als archivaris. Van 2002 tot 2007 was hij hoofd van het departement Archief. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar de milieubeweging en de migratie naar en vanuit België. Het Amsab-‐Instituut voor Sociale Geschiedenis is een door de Vlaamse regering erkende landelijke culturele archiefinstelling. Amsab verzamelt en bewaart materiaal over progressieve sociale bewegingen en personen, vanaf begin 19e eeuw tot vandaag. Het gaat zowel om organisaties uit de socialistische beweging, radicaal-‐linkse partijen als om nieuwe sociale bewegingen en actiegroepen rond thema's als vrede, vrouwen, derde wereld, andersglobalisme, holebi's, migranten … Intussen is Amsab-‐ISG ook uitgegroeid tot het archief van de groene beweging. Amsab ordent en beschrijft dat materiaal en stelt het kosteloos ter inzage aan het publiek. Katrijn D'hamers is stafmedewerker culturele diversiteit bij FARO, Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed vzw. Ze studeerde Communicatiewetenschappen en Sociale en Culturele Antropologie aan de K.U. Leuven. Bij het Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw en FARO vzw deed ze onderzoek naar onder andere de veranderingen in tradities in een interculturele context. Liesbet Depauw is doctor in de communicatiewetenschappen en werkte een zevental jaar als academisch onderzoeker aan de Universiteit Gent, waar ze voornamelijk expertise opbouwde rond de transformatie van cinema en vrije tijd tijdens het Interbellum. Momenteel werkt ze als stafmedewerker voor Volkskunde Vlaanderen vzw. Volkskunde Vlaanderen vzw is de expertisekern voor het erfgoed van stoeten, feesten, rituelen en sociale praktijken en zet zich in om dit erfgoed te borgen. Ze benadert dit erfgoed vanuit de cultuur van alledag en bestudeert de immateriële aspecten in samenhang met de roerende en onroerende elementen en de omgeving. De vzw profileert zich als een open en pluralistische organisatie die openstaat voor alle groepen mensen in de samenleving ongeacht hun levensbeschouwelijke, politieke, culturele en sociale achtergrond. Karim Ettourki studeerde Oosterse Talen en Culturen aan de UGent. Sinds 2008 werkt hij binnen de onderzoeksafdeling van KADOC-‐K.U.Leuven aan het project “Stafkaart van het migrantenmiddenveld en zijn erfgoed in Vlaanderen en Brussel”. Het prospectie-‐ en registratieproject beoogt de ontwikkeling van een repertorium van migrantenorganisaties en het door hen bewaarde erfgoed, in het bijzonder de archieven, de publicaties en de audiovisuele bestanddelen. KADOC -‐ Documentatie-‐ en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving is opgericht in 1976, in de context van de K.U.Leuven. Erfgoedzorg, onderzoek en publieksgerichte dienstverlening en valorisatie, de drie centrale werkingsassen van het Centrum, zijn er in een synergetische relatie met elkaar vervlochten. Het Centrum legt zich toe op de prospectie, zorgzame
6
bewaring, ontsluiting en terbeschikkingstelling van veelsoortig erfgoed, voornamelijk archieven, publicaties en audiovisuele documenten. Het stimuleert onderzoek, maar voert ook zelf studieprojecten uit, in toenemende mate internationaal en multidisciplinair georiënteerd. De resultaten van het onderzoek worden op een eigentijdse wijze aan het brede publiek getoond en geduid. Het Centrum ontplooit een integrale en geïntegreerde erfgoedwerking, en dit volgens strenge kwaliteitsnormen. KADOC is als advies-‐ en expertisecentrum inzake de evoluerende wisselwerking tussen religie, cultuur en samenleving (1750-‐heden) toonaangevend in Vlaanderen/België. Het Centrum verwerft echter ook steeds meer internationale uitstraling (www.kadoc.kuleuven.be). Sarah Kaerts studeerde sociaal-‐cultureel werk, godsdienstwetenschappen en antropologie. Sinds oktober 2007 is ze als stafmedewerker cultuur & participatie verbonden aan het Minderhedenforum vzw. Zij werkt rond participatie en samenwerking binnen de culturele sector. Dat vertaalt zich onder andere in het geven van advies, het aftoetsen van ideeën en standpunten en het opzetten van samenwerkingen, meestal vertrekkend vanuit organisaties van etnisch-‐culturele minderheden. Zo werden er interculturele projecten opgestart in het kader van de Week van de Smaak, in het kader van het project ‘In-‐Fusion. Uit vele levens gegrepen’ (een project rond interculturaliteit en erfgoed) en werden samenwerkingen, workshops en een tentoonstelling opgezet rond het thema 'migratie en erfgoed'. Het Forum van Etnisch-‐Culturele Minderheden of Minderhedenforum vzw is een Vlaams samenwerkingsverband van verenigingen van etnisch-‐culturele minderheden. Het Minderhedenforum streeft ernaar de maatschappelijke positie van etnisch-‐culturele minderheden te verstevigen en de verstandhouding tussen bevolkingsgroepen te verbeteren. Meryem Kanmaz is inhoudelijk-‐strategisch expert bij MANA vzw. Expertisecentrum voor Islamitische Culturen in VLaanderen. Zij behaalde de doctorstitel in de politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit Gent met haar onderzoek naar de emancipatie-‐ en mobilisatietedynamieken binnen Marokkaanse en Turkse moslimgemeenschappen in België en Europa. Norah Karrouche studeerde geschiedenis en oudheidstudies in Leuven (2006) en Amsterdam (2008). Momenteel is zij verbonden aan de /Erasmus School of History, Culture and Communication/ van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Jan Klinckaert studeerde Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde aan de Rijksuniversiteit Gent (1988) en vervolmaakte zijn studies aan de universiteiten van Utrecht (1990) en Leiden (1992-‐1993). Gastconservator van het Centraal Museum Utrecht (1995-‐1997). Sinds 1998 verbonden aan het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw –Heverlee. Het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw (CRKC) werd in september 1997 opgericht als binnenkerkelijk steunpunt voor het behoud, beheer en de valorisatie van het religieus erfgoed in Vlaanderen en Brussel. Aan de basis van de stichting liggen de vijf Vlaamse bisdommen, de koepelorganisaties van de religieuzen in Vlaanderen, sinds 2007 verenigd in de Unie van Religieuzen van Vlaanderen vzw, de Vereniging van Vlaamse Norbertijnenabdijen vzw en de Katholieke Universiteit Leuven. Het centrum is gevestigd op de site van de Abdij van Park in Heverlee. In 2009 werd het CRKC door de Vlaamse Overheid erkend als landelijk expertisecentrum voor het religieus erfgoed in het kader van het cultureel-‐erfgoeddecreet van 23 mei 2008. Het CRKC verzamelt kennis en verwerft deskundigheid over religieus erfgoed, ondersteunt en adviseert erfgoedbeheerders en bevordert de kennis en belangstelling voor het religieus erfgoed. Katrien Schaerlaekens werkt sinds 2007 als erfgoedcoördinator voor de Erfgoedcel Mijn-‐Erfgoed, werkzaam voor en met de zes mijngemeentes As, Beringen, Genk, Heusden-‐Zolder, Houthalen-‐ Helchteren en Maasmechelen. De Erfgoedcel Mijn-‐Erfgoed werkt voor en met de gemeentes As, Beringen, Genk, Heusden-‐Zolder, Houthalen-‐Helchteren en Maasmechelen rond cultureel erfgoed. Alle verenigingen, organisaties, vrijwilligers, werkgroepen… uit deze gemeentes kunnen met hun vragen of projecten rond cultureel erfgoed bij de Erfgoedcel terecht. Daarnaast zet de Erfgoedcel zelf ook tal van projecten op, waarbij
7
educatie, diversiteit en mondelinge geschiedenis vaak een belangrijke rol spelen. Mirjam Shatanawi is als conservator Midden-‐Oosten en Noord-‐Afrika werkzaam bij het Tropenmuseum te Amsterdam. Zij studeerde Arabisch aan de Universiteit van Amsterdam en Geschiedenis van Afrika en Azië in Londen (SOAS). Als conservator stelde zij diverse tentoonstellingen samen, waaronder Urban Islam, Inside Iran en Palestina 1948. Haar onderzoek richt zich op de representatie van de islam en het Midden-‐Oosten in westerse musea. Haar meest recente boek Islam in beeld. Kunst en cultuur van moslims wereldwijd (Amsterdam: SUN, 2009) bevat een historische analyse van de islamcollecties van het Tropenmuseum. Jonas Slaats studeerde Vergelijkende Cultuurwetenschappen (UGent) en Godsdienstwetenschappen (K.U.Leuven). Voorheen werkte hij als campagnecoördinator voor verschillende socio-‐culturele verenigingen. Sinds oktober 2010 werkt hij als zakelijk coördinator van MANAvzw. Rebecca Vangestel is projectmedewerkster in het team 'Participatie en Inspraak' bij de stedelijke integratiedienst van de stad Gent. Zij lag mee aan de basis en heeft aan verschillende projecten mee gestalte gegeven zoals educatief project 'Taal en Migratie; tentoonstelling 'Binnenste Buitenland'; tentoonstelling '40 jaar Turkse migratie naar Gent'; soiaal-‐artistiek project Made by Oya; erfgoedproject 'Gentse Gasten'; het boek 'Islamitische ruimtes in Gent' en tenslotte het huidige erfgoedproject 'Voor Gent bestemd'. Zij is kunst-‐ educatief en grafisch gevormd. De Integratiedienst voert een integratiebeleid uit als een driesporen beleid: 1) een emancipatiebeleid,2) een beleid dat gericht is op toegankelijkheid van voorzieningen en 3) een beleid dat gericht is op samenleven in diversiteit. Deze projecten kaderen bijgevolg onder het laatste spoor.Daarin realiseert en stimuleert de Integratiedienst acties, activiteiten en projecten die het samenleven van personen met verschillende culturele en religieuze achtergronden bevorderen en draagt bij tot de constructie van gemeenschappelijke sociale, culturele en historische referentiepunten. Marieke Vangheluwe is medewerker van het STAM. Ze ging voor het vaste circuit op zoek naar bewegend beeld om de recente geschiedenis van de stad te schetsen en blijft deze collectie aanvullen. Daarnaast helpt ze inhoudelijke projecten opzetten. Het STAM is een erfgoedforum, een wegwijzer naar andere culturele elementen van Gent en een platform voor een actief erfgoedbeleid. Op de Bijlokesite brengt het STAM het verhaal van de stad. Een vast circuit neemt u mee langs een chronologisch parcours van objecten en multimedia die de ontwikkeling en groei van Gent schetsen. Alles wat Gent tot Gent maakt, passeert de revue. De tijdelijke tentoonstellingen maken het begrip ‘stedelijkheid’ bevattelijk en tonen op telkens weer een andere manier wat een stad tot stad maakt. Wat het STAM anders maakt, is dat het echte topstuk zich niet tussen de muren van het museum bevindt. Dat topstuk is Gent zelf en een bezoek aan het Stadsmuseum is niet volledig zonder een bezoek aan de stad. Mieke Van Raemdonck studeerde archeologie en oriëntalistiek aan de K.U.Leuven en is momenteel verbonden aan de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Zij was verantwoordelijk voor de Nederlandstalige Educatieve Dienst tot 1993, toen ze conservator werd van de verzamelingen ‘Islam en Christelijke Kunst van het Oosten’. Momenteel bereidt ze de wetenschappelijke catalogus voor van de Islamverzameling. Ze deed daarnaast ook onderzoek over ‘Koptisch’ Textiel. De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis bezitten een diverse collectie van objecten van de 7de tot het begin van de 20ste eeuw, herkomstig uit de regio tussen Zuid-‐Spanje en Noord-‐India. In februari 2008 ging een nieuwe zaal open met een selectie van ongeveer 340 items. Vooraf werd het concept uitgeprobeerd in een tijdelijke tentoonstelling, waarin werd nagegaan wat er verder nog was aan islamitische kunst in ons land. Toen werd gepeild naar de reacties van de bezoekers. De resultaten vormden het vertrekpunt voor de nieuwe zaal. Ze sluit aan bij het Oude Nabije Oosten en wil de islamitische cultuur situeren tussen andere wereldculturen die in onze musea vertegenwoordigd zijn: China, India en Europa. Onderliggende thema’s zijn: eenheid in verscheidenheid, het stedelijke karakter en de hang naar schoonheid.
8
