MUSEUM
Familiespoor
AMSTERDAM
s a m
u D e
STEDELIJK
n
e l r a
M s i it
D
vanaf 6 jaar
Hallo Marlene!
Met dit Familiespoor gaan jullie samen op onderzoek door de tentoonstelling The Image as Burden. De zalen hangen vol met kunstwerken van Marlene Dumas. Veel plezier met samen kijken, praten, tekenen, schrijven, uitbeelden en ontdekken. En ja, volwassenen doen ook mee.
Marlene Dumas is kunstenaar. Ze maakt tekeningen en schilderijen. Over wat er in haar eigen leven en in de wereld gebeurt. Elk schilderij begint met een uitgeknipte afbeelding uit bijvoorbeeld kranten, tijdschriften of boeken. Zoals bij dit werk:
Love versus Death, 1980.
Welkom!
Zadelhoff Café
� 0
1.1
� 0 Teijin Auditorium
-1
1.16 1.15 start
1.7
1.10 1.8
1.9a
1.3
1.4
Foto voorkant: Paul Andriesse, Marlene in de N.G.B.K in Berlijn, 1996. Hierboven: Fragment uit Models, 1994.
Bovenverdieping
Marlene gebruikt allerlei soorten knipsels. Kunnen jullie deze dingen vinden in het werk? Foto Tekst Striptekening Krantenknipsel Elk kunstwerk begint dus met zo’n ‘tweedehands’ afbeelding. En wat doet Marlene daar dan mee? Kijk eens naar de werken in de volgende zalen. Lijkt het nog op zo’n knipsel? Waarom wel of niet? Nieuwsgierig naar wat Marlene nog meer heeft gemaakt? Kom verder!
Zaal 1.15
Sommige schetsen uit dit kunstwerk gebruikte Marlene later weer voor schilderijen. Kunnen jullie deze tekening vinden? Die komen jullie als schilderij nog een keer tegen in zaal 1.3. Let maar op!
AHA!
Plattegrond
Groetjes van Marlene!
Kunnen jullie dit schilderij vinden? Op de schilderijen van Marlene ontdek je veel door te kijken naar lichaamshoudingen. Hoe staat dit meisje? Doe maar na.
... je je verveelt ... je een ochtendhumeur hebt ... je verliefd bent ... je honger hebt
Hoe zou ze zich voelen?
... je ... (verzin zelf iets, kan de ander het raden?)
Zaal 1.8
Let op: geen woorden gebruiken, hè?
Hebben jullie dit kunstwerk gevonden? Tijd voor een grondig onderzoek. Het schilderij heet
Jullie hebben het meisje nu beter leren kennen. Kunnen jullie verzinnen wat ze aan het schilderen was? Teken maar! ,
dit betekent in het Nederlands: . Op het schilderij staat een: . Ze is aan het , niet met een kwast maar met haar . Ze voelt zich
,
dit zie je aan
.
Op zoek naar de schilder
Op de foto die Marlene gebruikte voor The Painter zie je dat haar dochter van alles op haar buik had geschilderd. Marlene had dat eerst overgenomen, maar later weer uitgeveegd. Daarom is de buik op het schilderij zo blauw.
Voor dit werk gebruikte Marlene een foto van haar dochtertje Helena. Je komt haar vaker tegen in deze zaal. Kunnen jullie haar vinden? Vink het aan! Hier zie je het meisje twee keer: één keer donker en één keer licht. Helena is aan het dromen. Heeft ze net gedoucht? Op dit schilderij zie je haar samen met andere pasgeboren baby’s.
The Painter, 1994. Helena, Gordon’s Bay, Zuid-Afrika, foto Sandra Kriel. Schaammeisje, 1990.
Je kunt veel zeggen met je lichaam. Probeer maar eens uit te beelden dat...
AHA!
Zaal 1.16
Praten met je lichaam
Verdwenen detail Osama, 1980. The Son of, 2011.
Zaal 1.9a
ere
Sto
Hé, de afbeelding is weg… Op zoek naar dit werk! Aanwijzingen: – De vrouw op het schilderij heeft geen shirt aan. – Het is in Afrika. – De vrouw op het schilderij is verdrietig. – Het schilderij heeft vooral blauwe kleuren. – Het schilderij lijkt veel op een ander werk in deze zaal, maar minder precies geschilderd. Teken nu zelf een detail.
ld
he
Gem
ene b
oef
held / boef / kunstenaar / vader Een weetje: hij is ‘de zoon van’… Kunnen jullie dat zien?
AHA!
Bekijk het schilderij dat hier rechts van hangt. Welk woord past bij deze persoon?
Niemand is één type. Het is maar hoe je het bekijkt. Veel mensen zijn een held en een boef tegelijk. En soms ook nog vader en zoon.
Dit is Pauline Lumumba. Haar man, de president van Congo, was net vermoord. Ze droeg geen shirt omdat ze in rouw was, misschien was dit traditie in haar land. Marlene zei: ‘Ik werd getroffen door die afbeelding van haar’. Zoals jullie hebben gezien, gebruikte ze ’m twee keer. Wat zijn de grootste verschillen? Welke versie vinden jullie het verdrietigst? En welke vertelt het meest over Pauline en haar verhaal?
AHA!
Wa rrig
e ku
va de
r
nst
ena
ar
Waaraan zagen jullie dat de vrouw verdrietig was?
Li ev e
Helden, boeven, kunstenaars en vaders
Weten jullie wie dit is? Waarom is hij bekend? Wat vinden jullie ervan dat zo iemand in een museum hangt? Kun je aan iemand zien of hij een boef is? Of juist een held? Hoe zouden jullie dat tekenen?
Zaal 1.10
Iedereen gaat anders met verdriet om. Pauline toonde het in het openbaar. Marlene schildert soms over haar verdriet. Wat doen jullie als jullie verdrietig zijn?
Kleur en humeur
Dit is een schilderij van de oma van Marlene. Zo’n huidskleur heeft ze natuurlijk niet echt. Maar Marlene vond dit bij haar passen. Waarom, denken jullie?
Hier zie je honderd van Marlenes ‘modellen’: van foto’s, uit films en zelfs van andere schilderijen. Allemaal door elkaar.
Kunnen jullie door goed te kijken meer over ‘Ouma’ ontdekken? Wat voor iemand is ze? En waar denkt ze aan? Wat verklapt haar gezichtsuitdrukking?
Welke zinnen passen bij welk gezicht? Bijvoorbeeld: ergens in dit kunstwerk is fotomodel Brigitte Bardot verstopt.
Speur verder. Zoek deze schilderijen en bestudeer de kleuren en gezichten. Waar denken ze aan?
Titel:
‘Modellen’ zijn vaak mooie vrouwen. Maar wat is mooi eigenlijk? Welk ‘model’ vinden jullie mooi?
Denkt a
Titel: : t aan k n e D
AHA!
an:
In deze zaal hangt één schilderij waarop Marlene in de verf tekende met de achterkant van haar kwast. Kunnen jullie het vinden?
Zaal 1.4
Al deze vrouwen hebben al eens model gestaan. Eén zelfs voor Rembrandt! Kunnen jullie ‘Batseba’ vinden?
Zijn jullie een beetje gek? Of mooi? Of grappig? Teken elkaar er maar bij! Passen jullie ertussen?
‘Ik stop er vaak iets in dat er niet helemaal bij past.’ Zoek het grapje van Marlene. (Tip: het is geen mens) Marlene gebruikte ook foto’s uit een oud boek over ‘gekken’. Welk model is gek, denken jullie? Kun je dat eigenlijk wel aan iemand zien?
Zaal 1.1
Titel:
Martha, My Ouma, 1984. Het kwaad is banaal, 1984. Genetiese Heimwee, 1984. Martha, Sigmund’s wife,1984.
Denkt aan:
Kunnen jullie ook modellen vinden die bij deze stemmingen passen? bang verdrietig verliefd verbaasd aardig grappig
Models, 1994. Rembrandt van Rijn, Batseba met de brief van Koning David, 1654.
Verstopte modellen
Bijna 40 jaar geleden kwam Marlene naar Nederland, ze was toen 23 jaar oud. Ze miste haar familie en vrienden uit Zuid-Afrika heel erg. Gelukkig stuurden ze elkaar veel post. Sommige brieven plakte ze in dit kunstwerk. De hele brief? Kijk eens goed? Inderdaad, alleen het begin en einde.
u erbij horen? o z r e p ip n s d lke ein llie op? En we ju lt a v r e ben ges taan. p b e ip h n s n a in k g e n e b s e Welk die ertus Schrijf één zin
Doe dan op zondag mee met de gratis Familierondleiding door de tentoonstelling. Kijk hiervoor op stedelijk.nl/families. En lees dan meteen alles over de kunstenaarsworkshops, het Familielab, de Familie audiotour en de andere Familiesporen. Zin om meteen aan de slag te gaan? Stroop je mouwen op en stap het Familielab binnen. Waar wachten jullie nog op? Geen tijd te verliezen!
Sommige brieven zijn liefdesbrieven. Kunnen jullie daarvan een begin- en eindsnipper vinden? Wat stond er verder in?
Toen Marlene 10 jaar was, was ze al dol op tekenen. Kunnen jullie haar tekening vinden? Hint: toen tekende ze ook al mooie vrouwen. Wat hebben jullie zelf als laatste getekend?
Don’t talk to strangers, 1977. Mejj Wereld, 1963.
Wat zou Kies een begin den jullie aan Marlene sch rijven? - en een einds nipper en sch rijf het hieron der:
AHA!
Kunnen jullie er geen genoeg van krijgen?
Meer Marlene
Zaal 1.7
Brieven aan Marlene
–Z oek foto’s van jezelf, je oma of je beste vriend(in). –O f kies een bijzondere afbeelding uit de krant. –V erzamel plaatjes van mensen die je mooi vindt, of gek, of lief. –O f van iemand die een opvallende houding heeft. –S top alles wat je interessant vindt in je eigen verzameling en ga daarmee aan de slag. Tip van Marlene: ‘Het gaat er niet om of het goed is of slecht. Belangrijker is dat je je eigen wereld kunt maken.’ We zijn benieuwd naar jullie verzamelingen en creaties! #Familiespoor
Werkkamer Marlene Dumas, foto Peter Cox.
Thuis doen
Zo. Hebben jullie al de kriebels om zelf aan de slag te gaan? Mooi! Laat je verfkwasten, klei of kleurpotloden nog even in de kast staan. Want het begint allemaal met verzamelen. Speur in kranten, knip uit tijdschriften of maak zelf foto’s. Net als Marlene, haar werkkamer barst ervan!
De totstandkoming van de tentoonstelling The Image as Burden van Marlene Dumas wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van hoofdbegunstiger Stichting Ammodo en additionele steun van het VSBfonds, Mondriaan Fonds, het Straver Fonds een CultuurFonds op Naam van het Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Zabawas en het K.F. Hein Fonds. Het Stedelijk Museum is hoofdsponsor Rabobank Amsterdam zeer erkentelijk voor het mede mogelijk maken van deze tentoonstelling.
Het Stedelijk Museum wordt ondersteund door:
Hoofdsponsor
Partner
