Jaargang 14 | juni 2014
Labyrint Informatieblad van Alzheimer Nederland | Afdeling Zuid-Kennemerland
Museumbezoek doet de Alzheimerpatiënt goed Alzheimer Grand Café
Informatiemiddag met filmvoorstelling In het kader van Wereld Alzheimer Dag organiseren Casca (Heemstede) en de afdeling Zuid-Kennemerland van Alzheimer Nederland, gezamenlijk een informatiemiddag met de vertoning van de indrukwekkende speelfilm ‘Still Mine’. De film speelt zich af in Canada en gaat over een ouder echtpaar (Craig en Irene, zestig jaar getrouwd). Irene gaat tekenen van dementie vertonen. Ondanks protesten van zijn kinderen en de goedbedoelende omgeving, besluit Craig een nieuwe huis te bouwen waar hij beter voor Irene kan blijven zorgen. Daarbij stuit hij op allerlei bezwaren van de bureaucratie. De film – een waar gebeurd verhaal – gaat over de veerkracht van ouderdom en zijdelings over dementie. Aansluitend aan de film is er een nabespreking met als thema wat dementie doet met een relatie en de vele manieren om daarmee om te gaan. Voor en na afloop van de film is er gelegenheid een informatiemarkt te bezoeken. Datum: dinsdag 16 september; 13.30 uur; nabespreking film: 15.30 uur. Plaats: De Luifel, Herenweg 96, 2101 MP Heemstede.
Stedelijk Museum Amsterdam - Tomek Dersu Aaron
Kijken naar kunst heeft een positief effect op de gezondheid van de Alzheimerpatiënt, toonde recent onderzoek aan.
‘Er kunnen ideeën uitgewisseld worden zonder terug te hoeven vallen op het korte termijn geheugen en het geeft toegang tot het lange termijn geheugen en persoonlijke ervaringen. Bovendien stimuleert het de hersenen door middel van cognitieve oefening’, aldus het Alzheimer-programma van het Stedelijk Museum in Amsterdam, Onvergetelijk Stedelijk. Het landelijk overgenomen programma van ‘Het Stedelijk’ pasten wij – van dit alles nog onbewust – al toe, zo bleek. De gehate schoonmoeder is als stereotype een klassieker. In tegenstelling tot wat je in dat opzicht vaak hoort, ziet of leest is mijn schoonmoeder een vrouw naar mijn hart. Haar brede interesse waaiert uit van de natuur, geschiedenis
(vooral de steden Haarlem en Amsterdam), aardrijkskunde, beeldende kunst en klassieke muziek. Praten over haar geliefde Haarlem en zijn vele stedelijke monumenten brengt haar al snel op een ander onderwerp: de Tweede Wereldoorlog. Een tijd die net als op veel van haar generatiegenoten een enorme impact heeft gehad en, zo merken we de laatste tijd, te pas en te onpas naar boven komt. Het bezoeken van musea, recreatief wandelen en fietsen zijn haar favoriete bezigheden. Die laatste twee activiteiten heeft ze haar hele leven actief beoefend, maar vooral de laatste bezigheid valt haar steeds zwaarder. Eigenlijk vanaf het moment dat bij haar beginnende Alzheimer is geconstateerd. Fietsen op haar statige damesfiets werd na een val al snel te gevaarlijk en ook de nieuwe fiets met lage instap staat al weer een tijdje ongebruikt in de schuur. Vervolg pagina 2 Pagina | 1
Vervolg pagina 1
Museumbezoek doet de Alzheimerpatiënt goed De uitstapjes die we met regelmaat maken bestaan dan ook vooral uit wandelen in de natuur, afgewisseld door bezoekjes aan musea. Mijn vriendin en ik hebben gemerkt dat zij van beide activiteittypen een opkikker krijgt. Geen langdurige wandelingen; een kort loopje van een half uur zoals onlangs in een zonovergoten Thijsse’s Hof, is minstens zo effectief. De aanduidingen van alle bijzondere bloemen- en plantensoorten die in de Bloemendaalse heemtuin te vinden zijn maakt de wandeling ook interactief. We genieten van gewoon en knikkend vogelmelk, de vingerhelmbloem en kletsen wat over het verschil tussen daslook, salomonszegel en look zonder look. Dat alles afgewisseld met even genieten in het zonnetje op een bankje waarvan af we ons verbazen over de prille meerkoetenkuikentjes in het ongenaakbare drijfnest dichtbij op het hofmeertje. Eigenlijk valt Thijsse’s Hof onder de categorie natuurmusea waar je spelenderwijs je kennis van de flora (en fauna) snel en effectief kunt opfrissen. Van de kunst- of cultuurmusea is Teylers Museum een van mijn schoonmoeders favorieten. Ook al omdat ze hier zo vaak is geweest, is het telkens een waar feest der herkenning. Dat was niet het geval bij het Stedelijk Museum in Alkmaar waar we de tentoonstelling van de vroege Hollandse kunstenaar Jacob Cornelisz van Oostsanen (1475-1533) bezochten. Deze eerste Amsterdamse schilder en prentmaker die bij naam bekend is, had ook een door zijn broer Cornelis Buys geleide werkplaats in Alkmaar. Vandaar
de verdeling over drie locaties: in het Amsterdam Museum, het Stedelijk Museum Alkmaar en de Grote of Sint Laurenskerk die aan de voet van het Alkmaars Stedelijk ligt. In de kerk bevinden zich de onlangs gerestaureerde gewelfschilderingen van Van Oostsanen. We beperkten ons die dag tot het gedeelte in de Kaasstad. Mijn schoonmoeder geniet van alle minutieus geschilderde afbeeldingen waarbij, zo merken we wel, het haar soms wat duizelt vanwege de overvloedige detaillering in de overwegend Bijbelse voorstellingen. Al is er meer te zien in de helder samengestelde expositie, zoals portretten, prenten en borduurwerk op liturgische gewaden, waaronder dalmatieken en kazuifels naar ontwerpen van Van Oostsanen.
AART VAN DER KUIJL
Rondleiding in Frans Hals Museum
Stedelijk Museum Amsterdam - Tomek Dersu Aaron
‘Onvergetelijk Stedelijk’ ‘Onvergetelijk Stedelijk’ bestaat uit interactieve rondleidingen. Op deze manier kijken naar kunst biedt Alzheimerpatiënten de mogelijkheid zich te uiten en een dialoog aan te gaan met hun omgeving. Bijzonder genoeg leidt het niet alleen tot een verbetering van de kwaliteit van leven, maar heeft het ook positieve effecten voor de mantelzorger en zijn/haar relatie met de patiënt. Bovendien biedt het museum hiermee een veilige en inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen. Tijdens het programma ligt de focus op het positieve, creatieve en inspirerende; niet op de kwaal.
Pagina | 2
Voorafgaand aan het laatste deel van ons bezoek, de gewelfschilderingen in de Sint Laurenskerk, wisselen we in het museumrestaurant bij koffie met een taartje – vast hoogtepunt van ieder museumbezoek (!) – wat ervaringen uit. Zoals vaker merken we ook nu dat schoonmama niet alleen opgewekter, maar ook wakkerder is. Ook zal ze de komende dagen nog regelmatig op het museumtripje terugkomen. Afgemeten aan haar enthousiasme komt de kerk pas echt goed binnen. Het kerkinterieur herinnert haar niet alleen aan de Haarlemse ‘Baaf’, maar is duidelijk minder hoogdrempelig dan de museale presentatie. Eens kijken wat Onvergetelijk Stedelijk ons kan brengen.
Op verzoek van het afdelingsbestuur Zuid-Kennemerland en in samenwerking met het Frans Hals Museum, organiseert de auteur van dit artikel – kunsthistoricus Aart van der Kuijl – een museumbezoek voor mensen met dementie en één van hun mantelzorgers. Het aantal deelnemers bedraagt maximaal veertien: zeven mensen met dementie en zeven mantelzorgers. De rondleiding in het Frans Hals Museum is op donderdag 17 juli en duurt van 9.00 tot 11.00 uur. Na afloop biedt het afdelingsbestuur een drankje aan. De toegang is gratis - aangeboden door de directie van Het Frans Hals Museum. Wel wordt mensen die in het bezit zijn van een museumjaarkaart,verzocht deze mee te nemen. Voor aanmelding: Secretariaat Zuid-Kennemerland, e-mail:
[email protected] Telefonisch: secretaris Hans Houweling (023) 5 31 14 82.
Dementie en het levenseinde Euthanasie bij dementie staat sterk in de belangstelling. Het is de afgelopen jaren een terugkerend thema in alle Alzheimer Cafés van de regio Zuid-Kennemerland. Ook de afgelopen maanden stond het thema weer op de agenda van de Cafés; in mei in Haarlem en in juni in Zandvoort.
Deze bijeenkomsten waren steeds druk bezocht en leverden interessante discussies op. Bij de bezoekers van de Cafés bestaat veel begrip voor de vraag om euthanasie ingeval van dementie. Bij de ‘uitvoerders’ van euthanasie, de artsen, is echter nog veel aarzeling en ook wel weerstand. In Haarlem was de huisarts Jacob Botman te gast. Hij krijgt enkele malen per jaar te maken met de vraag van een ‘patiënt’ of hij bereid is tot euthanasie indien er sprake is van dementie. Botman is, net als vele van zijn collega’s uit onze regio, geen tegenstander. Echter het grote probleem is de vraag naar het moment
diens wil tot euthanasie. Het is dus ‘zaak’ er op tijd bij te zijn, in een fase dat je je wil nog kunt kenbaar kan maken.
waarop de euthanasie moet worden uitgevoerd. Hij noemt dat het ‘moment suprême’. Dementie is immers een sluipende ziekte waarbij voor velen in het beginstadium het leven nog alleszins de moeite waard is. Als de dementie voortschrijdt, kan de patiënt zijn verdere leven als uitzichtloos en ondraaglijk ervaren. Als hij dan niet meer zelfstandig in staat is zijn wens tot euthanasie duidelijk te uiten, komt de arts in de problemen. Een arts wil altijd op het ‘moment suprême’ door de patiënt overtuigd worden van
In Zandvoort kwam ditzelfde onderwerp aan de orde. Daar was Tom Hendriks als gast aanwezig. Zijn vrouw leed aan dementie en kreeg uiteindelijk van de huisarts euthanasie. Haar keuze voor euthanasie had zij al vele jaren eerder, bij het vernemen van de diagnose, gemaakt en met haar huisarts besproken. Tom besprak de spanningen toen voor haar het ‘moment suprême’ was aangebroken. Zou zij nog in staat zijn haar wens zelfstandig te uiten? Op beide avonden kwam duidelijk het belang naar voren om de euthanasiewens tijdig met de huisarts te bespreken en regelmatig te herhalen. Het onderwerp zal volgend seizoen zeker weer op de agenda van de Alzheimer Cafés komen. HANS HOUWELING
‘Ik heb Alzheimer’
‘
Ik was gevallen met de fiets en had mijn heup gebroken. Ik weet niet precies meer wanneer dat gebeurd is. Maar sinds ik het ziekenhuis heb gelegen gaat het slechter met mijn geheugen. Vaak gooi ik de weken, maanden en dagen door elkaar. Van mijn jongste dochter heb ik een kalendertje gekregen, maar ik vergeet steeds de blaadjes af te scheuren. Ik heb zelf bij mijn kinderen aangegeven dat ik soms in de war ben, dingen vergeet en de verkeerde dingen zeg. Het is vervelend maar ik ben er niet verdrietig om. Ik heb het aanvaard. Dit overkomt veel mensen van mijn leeftijd. Wat ik er zelf van merk? Niet veel eigenlijk. Maar ik doe wel typische dingen. Dan zoek ik mijn kat dagenlang terwijl hij gewoon boven slaapt. En laatst was ik mijn kip kwijt. Mijn zoon vertelde
me dat die kip al drie jaar weg is. Nog niet zo lang geleden zat ik op een leesclub, maar daar ben ik af gegaan. Als ik onderaan de pagina ben, weet ik niet meer wat er een paar alinea’s daarvoor stond. Maar de krant lees ik nog elke dag van voor naar achter. Ik kook niet meer, daar hield ik toch al niet van. Het was nog regelmatig aangebrand ook. Terwijl ik het eten op een laag pitje had staan, viel ik wel eens in slaap op de bank. Ik eet graag brood, dus dat komt mooi uit. Gelukkig heb ik schatten van kinderen en fijne buren. Tweemaal daags komt er iemand van de thuiszorg langs om mij te helpen met mijn medicatie. Dat overzie ik niet meer. En één keer per week heb ik hulp in huis. Ik zou niet naar een verpleeghuis willen. In ieder geval niet uit mezelf. Als het moet dan is het niet anders. Ik ben gelovig en euthanasie was nooit een optie. Maar als het leven nou heel moeizaam wordt, ik alles vergeet, en zou moeten kiezen tussen doodgaan en een verpleeghuis, dan ga ik liever dood. Dat bepaal ik zelf, niet het geloof.
‘
Netty de Kwant (84, Haarlem). Weduwe Netty de Kwant heeft Alzheimer en woont nog thuis. Met hulp van haar kinderen, buren en zorg aan huis functioneert zij nog prima. Aan een verpleeghuis wil ze niet denken; wie dan leeft, wie dan zorgt.
PATRICIA JIMMINK
Een serie in Labyrint: interviews met mensen met beginnende dementie. Artikelen, onder de titel ‘Ik heb Alzheimer’. Wie voor deze serie geïnterviewd wil worden, kan zich wenden tot Peter Heerkens, e-mail
[email protected], of telefoon 06-26360935. Pagina | 3
Weer een boottocht op Wereld Alzheimer Dag ‘Wat een feest! Ik geef er een tien voor.’ Beter en mooier dan met deze woorden van een van de bezoekers met dementie kon het niet worden samengevat, na een van de boottochten over het Spaarne die de afdeling Zuid-Kennemerland jaarlijks organiseert in het kader van Wereld Alzheimer Dag.
Dit jaar is de boottocht op zondag 14 september en wederom zijn er voor de deelnemers géén kosten aan verbonden; het is een gratis uitstapje op het water! Zie voor aanmelding ook bijgevoegde folder. De boottocht wordt voor de zesde keer
aangeboden aan mensen met dementie en één van hun mantelzorgers. Afdelingsvoorzitter Bas Mol: ‘Er zijn soms mensen die vragen ‘Waarom wéér een boottocht?’ Het antwoord? Omdat het steeds zo’n groot succes is! We krijgen altijd zóveel goede reacties.’
Tijdens de boottocht maken zorgen en verdriet plaats voor genieten en plezier maken. Een belangrijke bijdrage daaraan wordt steeds geleverd door de muzikanten van ‘het Spaarneduo’, die ook dit keer aanwezig zijn. Aanmelding voor de boottocht op 14 september (aanvang 14.00 uur) kan alsvolgt: - E-mail van de afdeling:
[email protected] - Telefonisch bij secretaris Hans Houweling (023) 5 31 14 82. Er is plaats voor maximaal 80 deelnemers. Wanneer de boot volgeboekt is wordt een wachtlijst aangelegd.
agenda Het Alzheimer Café is een ontmoetingsplaats voor mensen met dementie, partners, familieleden en alle andere belangstellenden. Inloop voor alle café’s 19.00 uur, aanvang 19.30 uur, einde 21.30 uur. Toegang gratis.
Alzheimer Café Haarlem Elke eerste maandag van de maand Lokatie: Steunpunt voor ouderen, Van Oosten de Bruynstraat 60, Haarlem Info: Leny Haaring, 023 - 5 31 14 82 1 SEPTEMBER Van het ‘Niet pluisgevoel’ tot diagnose. We vergeten bij het ouder worden allemaal weleens wat. Wanneer moet je je zorgen maken en je laten onderzoeken? Wat wordt er dan onderzocht, en wanneer wordt een diagnose dementie gesteld? Dit roept veel vragen op, ze worden
Labyrint is het informatieblad van de afdeling Zuid-Kennemerland van Alzheimer Nederland. Voorzitter Bas Mol, tel. 06 - 53 80 58 19. E-mail:
[email protected] Bankrelatie: 15.06.53.131 t.n.v. Alzheimer Nederland Afdeling Zuid-Kennemerland te Haarlem. Labyrint verschijnt vier keer per jaar in een oplage van plm. 1.000 exemplaren. Redactie: Peter Heerkens. Medewerkers: Ivo Bruijn, Hans Houweling, Patricia Jimmink, Aart van der Kuijl. Vormgeving: Engel Kluis, neXus grafisch ontwerp. Redactie-adres, tevens secretariaat van de afd. Zuid-Kennemerland: Hans Houweling, Alexanderstraat 14, 2011 VE Haarlem, tel. (023) 5 31 14 82.
Pagina | 4
besproken met een deskundige op dit terrein. 6 OKTOBER De Alzheimer Experience Hoe kun je verplaatsen in de in de belevingswereld van iemand met dementie? Er is vaak een kennis- en begripskloof tussen de gezonde buitenwereld en de belevingswereld van mensen met dementie. Met de Alzheimer Experience wordt geprobeerd deze kloof te versmallen. Op deze manier kun je een beetje ervaren wat het is om Alzheimer te hebben.
CONTACTKRING LOTGENOTEN Mantelzorgers van mensen met dementie voelen zich dikwijls alleen staan met al hun zorgen. Het kan prettig zijn om je ervaringen te delen met andere lotgenoten of om gewoon je hart eens te kunnen luchten in een veilige omgeving van mensen met gelijke ervaringen. De bijeenkomsten zijn: vanaf september elke eerste woensdag van de maand van 10.00-12.00 uur; Van den Eijndekade 89 in Heemstede; Toegang gratis. Voor informatie: Sjoukje van den Bos, tel: 023 - 5 31 54 64 of Dicky van Vliet, tel: 023 - 5 24 75 98
Alzheimer Café Zandvoort Elke eerste woensdag van de maand Lokatie: ‘Ook Zandvoort’, steunpunt voor heel Zandvoort. Flemingstraat 55 - Bus 81 stopt voor de deur. Belbus en vrijwilligers die thuis gezelschap komen houden: Hulpdienst Pluspunt - Tel. 023 - 571 73 73 Info: Nathalie Lindeboom, 023 - 5 71 93 93 3 SEPTEMBER Wat kan de huisarts voor u doen? Als er vermoedens zijn van geheugenproblemen is de huisarts de eerste om dit mee te bespreken. Wat kan en mag van een huisarts verwacht worden? Wat kan de huisarts doen voor iemand met dementie en voor de mantelzorgers? Dit onderwerp wordt besproken met een huisarts 1 OKTOBER Ik heb Alzheimer en een leven! Alzheimer of een andere vorm van dementie krijgen, is een schrikbeeld voor iedereen. Hoe ga je daar mee om? Stopt het leven of ben je nog in staat er (een nieuwe) invulling aan te geven? Wat heb je dan nodig? Hierover wordt gesproken met mensen die er ervaring mee hebben.
bijlage: Alzheimer Grand Café Een bijzondere voorstelling in Toneelschuur Haarlem: ‘Herfst in Schoorl’, gespeeld door Toneelgroep Het Volk (acteurs Bert Bunschoten en Wigbolt Kruyver). Alhoewel in het stuk niet gesproken wordt over dementie, is pijnlijk zichtbaar hoe een proces van geheugenverlies doorwerkt in een relatie.
«
«
Het afdelingsbestuur Zuid-Kennemerland van Alzheimer Nederland, bood de voorstelling ‘Herfst in Schoorl’ aan aan mantelzorgers en twee mensen uit hun omgeving die op deze wijze (nader) kennis konden nemen van dementie. ‘Alzheimer Grand Café’ heette de bijeenkomst die door de bezoekers na afloop unaniem werd geprezen: ‘Bijzonder waardevol. Indrukwekkend.’ Het stuk handelt over een echtpaar waarvan de man lijdt aan geheugenverlies, en de vrouw gebukt gaat onder zijn mentale achteruitgang. ‘Ze beginnen elkaar kwijt te raken, dat is het erge van dementie’, zegt ‘kroegbaas’ Leny Haaring in haar nagesprek met de acteurs waar de bezoekers aan de voorstelling bij worden betrokken.
Het stuk maakt de pijn van dementie aanschouwelijk, maar er zijn ook hilarische momenten. ‘Dat hoort bij deze ziekte‘, weet acteur Wigbolt Kruyver die de aanzet voor deze voorstelling gaf vanuit ervaringen met zijn schoonmoeder. ‘Ze was dement, maar bleef dat ontkennen en probeerde langs de problemen te manoeuvreren.’ Het stuk maakt dat gedrag schrijnend duidelijk. In de zaal wordt gezucht en instemmend geknikt; de herkenning is algemeen. Zoals dat ook gebeurt bij de wanhoop van beide partners wier woorden en lichaamstaal uitschreeuwen ‘wat móét ik hiermee?!’ Acteur Bert Bunschoten: ‘Tsja, dat komt hard binnen.’ De bezoekers waardeerden de confrontaties, hoe pijnlijk soms ook. ‘Het is de werkelijkheid. En die wordt mooi, indringend duidelijk gemaakt. De herkenning geeft een vorm van troost. Deze voorstelling zou op de televisie moeten.’ Wie ‘Herfst in Schoorl’ gemist heeft en alsnog wil gaan kijken: vanwege het succes speelt toneelgroep ‘Het Volk’ dit stuk nog een beperkt aantal keren in het komend toneelseizoen. Beperkt, omdat in het nieuwe jaarprogramma het stuk ‘Het dwaallicht’ (Elsschot) centraal staat. De speellijst is vanaf 1 juli te zien op de website van Toneelgroep Het Volk. Via de website wordt t.z.t. ook een dvd met een registratie van deze voorstelling aangeboden.
Tekst: Peter Heerkens – Foto’s Ivo Bruijn
De afdeling Zuid-Kennemerland kreeg voor het Alzheimer Grand Café financiële ondersteuning van: Stichting Hofje Codde van Beresteyn | Lionsclub Heemstede Bennebroek | Bloemisterij ‘Harry’, Glipperweg 38, Heemstede. Met dank aan: Toneelgroep ‘Het Volk’ | Toneelschuur Haarlem.
Bij de foto’s: Bovenin de acteurs Wigbolt Kruyver (links) en Bert Bunschoten op het podium tijdens het nagesprek. Foto midden: Ballonnen van de Alzheimerverening kleurden de hal van Toneelschuur Haarlem. Links onder: voorzitter Bas Mol (links) en secretaris Hans Houweling. Foto rechts: de hal van de Toneelschuur wordt ‘aangekleed’.
‘Een eye-opener’ Een van de vele lovende reacties die de acteurs van ‘Het Volk’ ontvingen naar aanleiding van de voorstelling in de Toneelschuur, was een e-mail van bezoekster Hélène Roos. Goedendag lieve toneelspelers. Wat hebt u mij een ontzettend fijne toneelmiddag bezorgd. Ik ben zwaar slechthorend maar
heb het hele stuk van a tot z kunnen volgen. Dit is voor mij uniek en het zegt iets van uw kunst van spelen! Heel erg hilarisch waren sommige momenten maar ook veelal verdrietige herkenning. Alle lof en hopende dat u dit nog eens gaat opnemen met een video-camera zodat er uiteindelijk een dvd van in omloop kan komen.
Ik zou het stuk nog wel een paar keer willen zien en afspelen in het laatste geval. Er zitten voor mij ook veel leermomenten in zoals het in- en aanvullen van de partner met Alzheimer. Ik verzorg mijn moeder en heb vanaf vandaag besloten hier heel erg op te gaan letten! Dank voor deze eye-opener.
Héléne Roos, Haarlem.
‘Kroegbaas’ Leny Haaring tijdens het nagesprek met de acteurs.
Gooi het open! ‘Maak geen geheim van deze ziekte’ In de lijn van de Alzheimer Café-traditie dat aan het einde van de bijeenkomst een bloemetje wordt uitgedeeld, zette ‘kroegbaas’ Leny Haaring op deze wijze twee bezoekers in het zonnetje: mevrouw Liduine Ramanathan en de heer Harald Kopmels. Mevrouw Ramanathan (Haarlem) had zich tijdens het vragenuurtje onderscheiden met haar stellingname inzake de taboe-sfeer waarin dementie zich nog steeds bevindt. Haar credo samengevat: ‘Gooi het open.’ Bij haar echtgenoot Gopal werd op zijn 58ste Alzheimer vastgesteld. ‘En’, zei mevrouw Ramanathan, ‘ik maak geen geheim van zijn ziekte. Maar daar blijkt niet iedereen mee om te kunnen gaan. Nog steeds niet. Er zijn oud-collega’s van mijn man die niet op bezoek durven komen. Ze vinden dementie een griezelige bedoening.’ Liduine Ramanathan hield de bezoekers van het Grand Café voor dat ze niet geheimzinnig moeten doen over dementie. ‘Het is niet iets om je voor te schamen. Kom ermee voor de dag! Laat je partner, of je ouder zíén.’
Harald Kopmels (74; sinds vier jaar Alzheimer) viel op met zijn anekdote over een als gevolg van zijn ziekte afgenomen autorijbewijs dat hij wist te heroveren. Hij was niet bij de pakken gaan neerzitten, had zich mentaal sterker gemaakt en slaagde voor zijn herexamen. ‘Dat was een enorme stimulans voor me. Ik voel me sindsdien stukken beter, ben véél actiever.’
Hoe een Alzheimerpatiënt naar een toneelvoorstelling over zijn ziekte kijkt? ‘Met ontroering’, zegt Harald Kopmels. ’Het klinkt misschien gek, maar ik heb genoten, en mijn vrouw ook. Ik was erg onder de indruk. Een stuk met humor, maar ook bittere ernst. Ik moest opletten dat ik niet ging meehuilen.’
Voorzitter Bas Mol heet de bezoekers welkom. Rechts ‘kroegbaas’ Leny Haaring.
