Fairsterk je kerk!
Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014
Inleiding In België, Nederland en Groot-Brittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten. Het publieksinitiatief begon in Engeland, waar Garstang zichzelf in 2001 tot eerste FairTrade Gemeente van de wereld bombardeerde. Sindsdien volgden verschillende landen waaronder België. Eind 2004 lanceerden Max Havelaar, Oxfam Wereldwinkels en Vredeseilanden de campagne FairTradeGemeente in het kader van ‘Ik ben verkocht’. Toen in 2007 de campagne ‘Ik ben verkocht’ ten einde liep, beslisten de drie organisaties FairTradeGemeente te laten verder groeien, met de extra ondersteuning van 11.11.11. Zo komt het dat er op dit moment vier organisaties heel sterk geloven in een campagne die zorgt voor gedragsverandering bij heel wat verschillende actoren. Net als in andere landen breidde de campagne zich in België uit met deelcampagnes als ‘Deze school meent het’ en ‘FairTrade Provincie’. In deze handleiding vind je meer informatie over ‘Deze kerk meent het’, de deelcampagne opgestart door Ecokerk, de duurzame beweging van de Vlaamse kerk. Meer informatie over de andere deelcampagnes vind je op www.fairtradegemeenten.be.
1
Faire Kerken: Deze Kerk meent het! Ook lokale kerkgemeenschappen kunnen inspanningen doen om fair trade te ondersteunen. De kerk dient zelf de titel ‘Deze Kerk meent het’ aan te vragen, eventueel in samenwerking met een lokale FairTradeGemeente trekkersgroep. Je vindt de contactgegevens van je gemeentelijke trekkersgroep via www.fairtradegemeenten.be. Een kerkgemeenschap kan de titel verkrijgen als ze aan vier criteria voldoet. Hieronder worden de criteria beschreven en toegelicht waaraan de kerkgemeenschap moet voldoen om voor de titel in aanmerking te komen. Welke kerken kunnen meedoen?
Alle lokale kerkgemeenschappen in Vlaanderen, ongeacht tot welke kerkorganisatie ze behoren. Hoe word je een Faire Kerk?
Lees deze brochure zorgvuldig en ga na of je aan de vier criteria voldoet. Neem vervolgens contact op met Ecokerk. Zij bezorgen je een verklaring op eer en de nodige documenten om de titel “Deze kerk meent het” te krijgen.
Criterium 1: gebruik van Fair Trade producten In criterium 1 staat het gebruik van producten uit eerlijke handel binnen de kerk centraal. De indicatoren voor dit criterium zijn:
De kerkgemeenschap gebruikt minstens fairtradekoffie en één ander product, bijvoorbeeld thee, wijn of fruitsap bij alle vergaderingen en bijeenkomsten van de kerkraad, het parochieteam, werkgroepen of andere bijeenkomsten in de eigen gebouwen. De kerkgemeenschap stelt deze producten ook beschikbaar bij activiteiten van derden in de eigen gebouwen. De kerkgemeenschap streeft ernaar het gebruik van fairtradeproducten uit te breiden. Denk daarbij aan: FairTrade koekjes, suiker, frisdranken, wijn, bloemen enzovoort.
Toelichting bij gebruik De eerste twee punten in dit criterium zijn voorgeschreven en houden in dat overal en bij alle gelegenheden waar dat aan de orde is, de kerkgemeenschap fairtradekoffie en een ander product zoals thee gebruikt. Het derde punt is een streefdoel. Dat wil zeggen dat de kerkgemeenschap aannemelijk moet maken dat zij streeft naar uitbreiding van het gebruik van andere FairTrade producten. Dat kan bijvoorbeeld door aan te tonen dat en hoe de kerkgemeenschap werkt aan uitbreiding van fair trade in het aankoopbeleid van de kerk. Tips bij dit criterium In bijlage 1 vind je alle Fairtradekeurmerken, merken en verkoopkanalen van producten uit eerlijke handel. Handig om uit te zoeken welke producten nu eigenlijk fair trade zijn en waar je deze kan kopen.
2
Criterium 2: communicatie over Fair Trade Criterium 2 heeft betrekking op de communicatie vanuit de kerk over eerlijke handel. De indicatoren voor dit criterium zijn:
De kerkgemeenschap brengt Fair Trade onder de aandacht bij haar eigen achterban via haar reguliere communicatiekanalen (de eigen website, het parochie- of gemeenteblad, publicaties in lokale media of mededelingen). Natuurlijk kan de kerk daar ook campagnematerialen zoals posters en stickers van “Deze kerk meent het” voor gebruiken. Als de titel “Deze kerk meent het” wordt toegekend, maakt de kerk dat aan de eigen achterban en de parochie bekend.
Toelichting bij communicatie Omdat kerkgemeenschappen op verschillende manieren met gemeenteleden of parochianen, vrijwilligers enz. communiceren zijn er diverse mogelijkheden om aan dit criterium te voldoen. De kerkgemeenschap moet aantonen, bijvoorbeeld met kopieën, websitelinks etc. dat er regelmatig over eerlijke handel wordt gecommuniceerd met de eigen achterban. Tips bij dit criterium De kerk kan in de communicatie ook gebruik maken van het bestaande campagnemateriaal van “Deze kerk meent het” en FairTradeGemeenten. Dit is verkrijgbaar via de website www.ecokerk.be. Hier vind je heel wat materiaal dat je gratis kan downloaden of bestellen voor inspiratie, informatie of promotie: - Brochure Fairsterk je Kerk - Stickers - Posters - Inspiratiegids -…
3
Criterium 3: actie voor Fair Trade Criterium 3 staat voor een actie die de kerk organiseert om de eigen achterban te betrekken bij Eerlijke handel. De indicatoren van dit criterium zijn:
De kerk probeert het engagement van de eigen achterban voor fair trade te vergroten. De kerk besteedt aandacht aan fair trade tijdens toerustings- en bezinningswerk, in gespreksgroepen en in bepaalde bijzonder toepasselijke periodes van het kerkelijk jaar zoals de vasten- of adventstijd. Ook de jaarlijkse Week van de Fair Trade is een periode bij uitstek om dit thema op te nemen. De lokale kerkgemeenschap streeft er naar om de fairtradecampagne ook buiten de eigen kerk te verspreiden. Bijvoorbeeld bij andere kerken, scholen, instellingen, de gemeente, etc.
Toelichting bij actie Lokale kerkgemeenschappen organiseren diverse activiteiten voor en met hun leden en parochianen. Studie- en bezinningsbijeenkomsten, cursussen, bijbelgroepen, jongerenpastoraat en activiteiten, bijvoorbeeld van de eigen werkgroep voor Broederlijk Delen. Bij veel van die activiteiten kan de kerkgemeenschap aandacht besteden aan de achtergronden van eerlijke handel. De vasten en adventstijd zijn daarvoor geschikte periodes in het jaar. Hiermee kan de kerkgemeenschap het draagvlak voor fair trade vergroten en mensen kennis laten maken met de mogelijkheden die men in het dagelijks leven heeft om daar aan bij te dragen. Hoe de kerkgemeenschap dat doet, kan zij zelf invullen. De gemeenschap kan gebruik maken van bestaand materiaal van bijvoorbeeld Oxfam Wereldwinkels, Max Havelaar, Ecokerk of FairTradeGemeente. Maar de kerkgemeenschap kan ook zelf activiteiten hierover ontwikkelen en uitvoeren. Het laatste punt bij dit criterium is een streefdoel: We willen natuurlijk allemaal graag dat zoveel mogelijk organisaties, gemeenten en consumenten fairtradeproducten gebruiken. Een fairtradekerk kan hier aan bijdragen door zelf initiatieven te nemen of samen met anderen de campagne ook buiten de eigen kerkgemeenschap bekend te maken.
4
Criterium 4: Lokale duurzame voeding Criterium 4 wil lokale consumptie en productie van duurzame voedingsproducten aanmoedigen, niet enkel voor activiteiten van de parochie of gemeente, maar ook bij de gemeenteleden of parochianen thuis. De indicatoren van dit criterium zijn:
De kerk probeert de gelovigen te overtuigen om vaker te kiezen voor lokale consumptie en duurzame voedingsproducten, bijvoorbeeld door het aanbod van lokale bio-boeren bekend te maken, of door mensen te stimuleren om bij een voedselteam te gaan. De kerkgemeenschap roept de leden op om wekelijks minstens één ‘veggiedag’ te houden. De gemeente of parochie zet een innovatief (samenwerkings)project op om rond dit thema te werken.
Toelichting bij actie Lokale kerkgemeenschappen sensibiliseren de gelovigen rond het belang van lokale consumptie en van duurzame voeding.
5
Over Fair Trade en lokale duurzaamheid Waarom Fair Trade? Telkens je gaat winkelen, kan je kiezen voor fairtradeproducten. Van deze producten weet je zeker dat ze onder eerlijke voorwaarden werden geproduceerd en verhandeld. Met jouw fair trade boodschappen zorg je voor betere sociale en milieuomstandigheden voor boeren en producenten in ontwikkelingslanden. Het is de eenvoudigste manier om te werken aan duurzame armoedebestrijding. Fair Trade draagt bij aan een duurzame ontwikkeling voor de kleinschalige producent in het Zuiden. Dit is gebaseerd op het principe ‘trade, not aid’ (‘handel, geen hulp’). Duurzame ontwikkeling draagt drie pijlers in zich. De drie pijlers die je ook kan terugvinden in Fair Trade: 1. Economische ontwikkeling: een kostendekkende minimumprijs voor de producent, een fairtradepremie voor de organisatie, voorfinanciering van de oogst en contracten op lange termijn. 2. Sociale ontwikkeling: verbod op kinderarbeid en gedwongen arbeid, het recht om zich als arbeiders te organiseren, geen discriminatie en het volle respect voor de normen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). 3. Ecologisch verantwoorde ontwikkeling: verbod op ggo’s ( genetisch gemanipuleerde organismen) en een honderdtal pesticiden, energiebesparende productiemethodes, respect voor natuurlijke bronnen en de biodiversiteit en maximale ondersteuning voor biolandbouw. Welke producten kunnen Fair Trade zijn? In België zijn verschillende producten fair trade. Je kunt denken aan koffie, thee, wijn, broodbeleg, chocolade, noten, ijs, rijst, vruchtensappen, olie, noedels etc. Naast eten en drinken zijn er nog veel meer producten, zoals eerlijk katoen, speelgoed, keramiek, juwelen, beelden en tassen. Keuze genoeg dus! In Bijlage 1 vind je de belangrijkste keurmerken (labels), merken en verkoopskanalen van producten uit eerlijke handel. Je kan deze pagina meenemen tijdens het winkelen als geheugensteuntje. Er zijn naast de genoemde merken nog tal van andere merken en producten op de markt die het keurmerk Fairtrade Max Havelaar dragen. Het aanbod groeit elke dag. De meeste koffiemerken hebben tegenwoordig wel een fairtradevariant en zo’n 160 andere merken hebben één of meer producten uit eerlijke handel in hun assortiment. Je vindt een overzicht via www.maxhavelaar.be. Lokale duurzaamheid Naast eerlijke handel met het Zuiden moet ook de handel met lokale producenten in de verf gezet worden. Van boer tot op je bord: het lijkt een vanzelfsprekende en eenvoudige weg, maar niets is minder waar. Sommige producten hebben al de halve wereld afgereisd alvorens op ons bord te belanden, andere kregen een lading pesticiden over zich of werden geproduceerd in mensonwaardige omstandigheden.
Ook voor lokale duurzaamheid gelden de drie pijlers van duurzame ontwikkeling: economisch (de lokale handel vaart er wel bij), sociaal (je hebt contact met lokale boeren en andere producenten) en ecologisch (het milieu is erbij gebaat).
6
Bijlage 1: Wegwijzer door het grote Fair Trade bos We worden overspoeld met producten die beweren duurzaam te zijn. Er zijn talloze labels en keurmerken. Om de consument wegwijs te maken in dit grote aanbod zetten we even de belangrijkste labels en merken op een rijtje.
Keurmerk
Garantie Dankzij een onafhankelijke controle kan het keurmerk Fairtrade Max Havelaar de consument garanderen dat elk product met dit logo voldoet aan de internationale fairtradecriteria. Ecocert is een onafhankelijke Franse controle- en certificatieorganisatie, vooral gekend als keurmerk voor ecologische producten. Ecocert Fair Trade schrijft naast deze milieuvoorzieningen ook criteria rond eerlijke productie en handel voor.
Heb je een ander label gezien en weet je niet wat het betekent? Op www.labelinfo.be vind je informatie over zowat alle labels die in omloop zijn.
Merken
Verkoopkanalen Oxfam Wereldwinkels verkoopt producten, ondermeer van het eigen merk Oxfam. Bijna alle producten van Oxfam zijn voorzien van het Max Havelaar Keurmerk. Te koop in de gekende Wereldwinkels en in talloze supermarkten. Meer info: www.oxfamwereldwinkels.be Een in fair trade en bio-producten gespecialiseerde coöperatieve vennootschap. De producten dragen het Max Havelaar-label en keurmerken van biologische landbouw. Te koop in de Wereldwinkels, natuurvoedingswinkels en supermarkten Meer info: www.ethiquable.be Fair Trade Original voert op bijna alle producten het Max Havelaar-keurmerk Te koop in Wereldwinkels, Bio-Planet en gespecialiseerde winkels. Meer info: www.fairtrade.be
7
Bijlage 2: Vragenlijst voor kerken die het menen Meent jouw parochie of gemeente het met Fair Trade? Vul dan deze vragenlijst in en stuur deze voor 15 februari 2013 terug naar Ecokerk, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel of
[email protected]. Doe mee en maak kans op de titel Fairste Kerk van Vlaanderen! Naam
…………………………………………………………………………………………………………………………….
Adres
……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………
Contactpersoon Telefoon E-mail
Criterium 1: schrap wat niet past en vul aan waar nodig In uw kerk wordt eerlijke koffie geschonken en ook minstens één ander product.
Koffie: ja /nee Ander product: ja /nee Indien ja: welke producten Ja /nee
U stelt uw fairtradeproducten ook ter beschikking van derden die van uw gebouwen gebruik maken. U hebt in 2013 nieuwe producten besteld en gebruikt die u daarvoor niet gebruikte.
Ja/nee Indien ja: welke producten? Ja/nee Indien ja: welke producten? Koffie/wijn/thee/andere, namelijk: ……kg/liter
U hebt plannen om volgend jaar nieuwe producten te bestellen, die u daarvoor niet gebruikte.
Dit is uw favoriete product Hoeveel kilo of liter gebruikt u van dit product per jaar? Hoeveel kilo of liter heeft u van dit product gebruikt tijdens de Week van de Fair Trade
……kg/liter
8
Criterium 2: schrap wat niet past en vul aan waar nodig Uw kerk communiceert over fair trade
Ja: door affiches aan deur/prikbord/folders/tijdens preek of voorbede/ anders, namelijk: Nee
Uw kerk communiceert buiten de kerk over fair trade
Ja: via parochieblad/website/ anders, namelijk: Nee
Op welke manier hebt u over de ‘maand van de fairste kerk’ (15/01/2014-15/02/2014) en uw deelname aan de Fairste Kerk van Vlaanderen gecommuniceerd met uw achterban?
Criterium 3 Op welke manier hebt u in het verleden al actie gevoerd rond eerlijke handel?
Hoeveel mensen heeft u daarmee ongeveer bereikt? Welke actie(s) heeft u ondernomen tijdens de ‘maand van de fairste kerk’?
Hoeveel mensen heeft u daarmee bereikt? Bereiken uw acties ook mensen van buiten de parochie of kerkgemeenschap? Zo ja, hoe?
Plant u in de toekomst nog acties rond eerlijke handel? Zo ja, welke?
9
Voor meer informatie over rond Ecokerk, duurzaamheid en christelijke spiritualiteit Contacteer Maria Verwimp Voorzitter Ecokerk
[email protected] Tel: 02/502.75.28 Deze brochure is een uitgave van Ecokerk, dat behoort tot het Netwerk Rechtvaardigheid & Vrede.
10
