Factsheet winterkouderegeling 2013 - 2014 In de winterperiode regelt de gemeente samen met de instellingen voor maatschappelijke opvang extra slaapplaatsen voor Amsterdamse dak- en thuislozen die zelf geen onderdak kunnen vinden. De winterkoudeopvang (WKO) is bedoeld voor alle dak- en thuislozen in Amsterdam die zelf niet in staat zijn om alternatieven te vinden voor onderdak bij aanhoudende winterkoude. De winterkoudeopvang is een extra regeling naast het structurele aanbod aan nachtopvang. Gebruikers van de winterkoudeopvang krijgen een bed, een warme maaltijd en ontbijt. De overnachting in het kader van de winterkouderegeling is kosteloos. Start winterkouderegeling De GGD Amsterdam bepaalt tegelijk met de GGD’en in de gemeenten Utrecht, Rotterdam en Den Haag wanneer de winterkouderegeling in de G4 van start gaat. Aanleiding voor de start van het scenario voor de winterkoudeopvang is de gevoelstemperatuur. Deze wordt vermeld in meteorologische berichten tijdens het overschrijden van een kritische waarde en is van belang om reële risico’s van koudeletsel, zoals onderkoeling of bevriezing te voorkomen. Daarom is de aankondiging voorbehouden aan de GGD’en. Richtlijnen hiervoor zijn: Als de gevoelstemperatuur overdag onder nul is en het perspectief bestaat dat die situatie tenminste drie dagen aanhoudt. Als de gevoelstemperatuur overdag of ’s nachts onder minus drie graden is en het perspectief bestaat dat die situatie tenminste 48 uur aanhoudt. Als de gevoelstemperatuur overdag of ’s nachts onder minus vijf graden is en het perspectief bestaat dat die situatie tenminste 24 uur aanhoudt. Toegang tot de winterkoudeopvang (WKO) Zodra de winterkouderegeling start, kunnen dak- en thuislozen zich melden bij Werkplein West (DWI) aan de Jan van Galenstraat 323, ingang B. De openingstijden zijn van 14.00 tot 16.00 uur. De GGD verzorgt in samenwerking met het Leger des Heils op die locatie de centrale toegang tot de winterkoudeopvang (zie ook het Informatieblad Winterkouderegeling voor informatie aan daklozen). Er wordt om legitimatie gevraagd aan de deelnemers, zoals gewoonlijk in het maatschappelijk verkeer (zorgverlening). De GGD spreekt met iedereen en kijkt of mensen toch zelfredzaam zijn en zelf onderdak kunnen regelen. De GGD kijkt ook of mensen extra kwetsbaar zijn en speciale zorg nodig hebben. Als dat het geval is, worden zij niet verwezen naar de extra locatie voor de winterkoudeopvang, maar naar reguliere opvang elders in de stad. Mensen in een crisissituatie worden altijd van straat gehaald. De politie en de GGD, Stedelijk Veldwerk Amsterdam en de opvanginstellingen zijn hierop extra alert.
Pagina 2 van 5
Gemeente Amsterdam
Extra locatie winterkoudeopvang De gemeente zoekt elk jaar samen met de instellingen voor maatschappelijke opvang een centrale locatie voor de winterkoudeopvang. Dit jaar heeft GGZ inGeest het pand van de voormalige Valeriuskliniek aan het Valeriusplein 9 aan de gemeente ter beschikking gesteld als de tijdelijke opvanglocatie voor de winterkoudeopvang. In november 2013 is de Valeriuskliniek verhuisd naar de Nieuwe Valerius aan de Amstelveenseweg (naast VUmc). Het gebouw kan met minimale aanpassingen voor voldoende mensen tijdelijk onderdak bieden. Ook zijn de benodigde faciliteiten al aanwezig. Een ander voordeel is dat de slaapplekken verdeeld zijn over vele kamers en verschillende vleugels. GGZ inGeest zet het leegstaande gebouw graag in voor een maatschappelijk relevant doel. De gemeente Amsterdam maakt, samen met HVO-Querido en het Leger des Heils, het gebouw gereed voor de opvang van 305 mensen. Het aantal bedden is gebaseerd op de ervaring van de vorige winterkoudeperiodes. Mochten toch meer slaapplekken nodig zijn, dan worden in bestaande opvanglocaties extra bedden geplaatst. Hoe wordt de start van de winterkouderegeling bekend gemaakt? Als de winterkouderegeling van kracht is, stuurt de GGD een bericht uit naar alle opvanginstellingen en professionals die met dak- en thuislozen te maken hebben. Bij de instellingen en inloophuizen worden posters opgehangen en passanten worden persoonlijk geïnformeerd. Mobiele teams van de GGD en MO-instellingen, zoals het Mobiele Team (HVO-Querido) en Stedelijk Veldwerk Amsterdam, rijden rond om buitenslapers te overreden om zich aan te melden. De GGD stuurt bij aanvang van een opvangperiode een bericht uit naar de pers. Dat bericht komt ook op Amsterdam.nl. Toegang tot de winterkoudeopvang (screeningslocatie) Als de winterkouderegeling gestart is, kunnen mensen zich voor de screening melden bij: Werkplein West (DWI) Jan van Galenstraat 323, ingang B 1056 CH Amsterdam Openingstijden: 14.00 tot 16.00 uur. De cliënt krijgt direct te horen waar deze een slaapplaats kan krijgen en wanneer hij zich kan melden bij deze opvanglocatie. Route vanaf screeningslocatie naar centrale opvanglocatie Bus 15 van bushalte Jan van Galenstraat (Hoofdweg) naar Haarlemmermeerstation. Overstappen op tram 16 naar Valeriusplein/C Krusemanstraat. 2 minuten lopen naar Valeriusplein 9. Reistijd: 25 min. Bus 15 van bushalte Jan van Galenstraat (Hoofdweg) naar Haarlemmermeerstation. 10 minuten lopen naar Valeriusplein 9. Reistijd: 25 min Bus 15 van bushalte Jan van Galenstraat (Hoofdweg) naar Hoofddorpplein. Overstappen op tram 2 naar Valeriusplein/Koninginneweg. 2 minuten lopen naar Valeriusplein 9. Reistijd: 25 min.
2
Pagina 3 van 5
Gemeente Amsterdam
De centrale opvanglocatie voor de Winterkoudeopvang 2013-2014 Valeriusplein 9 1075 BG Amsterdam Aantal bedden: 305 Instelling: HVO-Querido/Leger des Heils Bereikbaarheid Halte Valeriusplein/C. Krusemanstraat. Tram: 16 Bussen: 145, 170, 172, 174 Halte Valeriusplein/Koninginneweg Tram 2 Meer informatie over de opvang tijdens de Winterkouderegeling Het Mobiel Team (HVO-Querido) en Stedelijk Veldwerk Amsterdam rijden rond om buitenslapers te overreden om naar binnen te gaan. Mensen melden zich één keer aan en hebben dan een bed voor de duur van een aansluitende opvangperiode. Wordt de opvang gestopt en enige tijd later weer opgestart, dan moeten ze zich opnieuw bij de screening melden. Iedereen die echt opvang nodig heeft, is welkom. Met mensen zonder identiteitspapieren wordt bij de intake uitvoerig gesproken. De GGD geeft de ingewonnen informatie niet door. Informatie uit gesprekken is vertrouwelijk en medische informatie valt onder het beroepsgeheim. Bij de gesprekken wordt de GGD, als het nodig is, ondersteund door tolken. Mensen kunnen dagelijks vanaf 16.30 bij de opvanglocatie naar binnen, maar niet later dan 22.00 uur. Dit wordt bij de intake uitgelegd, samen met de andere huisregels voor de winterkoudeopvang. Er wordt een warme maaltijd en ontbijt uitgedeeld. Overdag verlaten de mensen de opvang uiterlijk om 09.30 uur in de ochtend. Ze kunnen dan pas om 16.30 uur weer naar binnen. De mensen mogen niet in de buurt blijven hangen. Medewerkers verwijzen de mensen naar dagbesteding of inloopadressen die open zijn. Daarnaast zien ze erop toe dat de mensen niet in groepen blijven hangen in de buurt. Ook het Mobiele Team van HVO-Querido houdt hier toezicht op. Buurtbewoners kunnen vragen stellen of klachten melden bij de coördinatoren van de winterkoudeopvang, telefoon 06 5100 0126.
Door wie wordt de extra opvang gerund? De logistieke verantwoordelijkheid van de opvang ligt bij HVO-Querido en het Leger des Heils. Medewerkers van de Amsterdamse opvanginstellingen (Leger des Heils, HVO-Querido, de Volksbond, De Regenboog helpen mee bij de winterkoudeopvang in het pand.
3
Pagina 4 van 5
Gemeente Amsterdam
Nachtopvang versus winterkoudeopvang Winterkoudeopvang is een extra regeling naast het gewone aanbod aan nachtopvang. De gemeente Amsterdam heeft gedurende het jaar 220 plekken beschikbaar in de reguliere nachtopvang. Sommige zijn wat langer bezet door mensen die wachten op een vaste opvangplek in de maatschappelijke opvang. Onderzoeksgegevens Elk jaar doet de GGD onderzoek tijdens de winterkouderegeling om een beeld te krijgen van de mensen die gebruikmaken van de opvang. Hieronder een aantal uitkomsten uit het laatste onderzoek:. Hoeveel mensen slapen buiten in Amsterdam? Het geschatte aantal buitenslapers schommelt de afgelopen jaren tussen de 150 en 185 personen. Het gaat daarbij om het aantal mensen dat in een gemiddelde winternacht (zonder extra opvang) slaapt in parken, portieken, stations, in bootjes of tentjes. De meerderheid van de buitenslapers (naar schatting 62% tot 75%) heeft geen ‘binding’ met Amsterdam maar komt uit andere steden of buitenland. De reguliere opvang is slechts beperkt toegankelijk voor deze groep. Hoeveel dagen was de winterkoudeopvangregeling van kracht in 2012/2013 De WKO 2012/2013 kende in vergelijking met de voorgaande jaren een recordaantal van vijf afzonderlijke periodes met een totaal aantal van 76 nachten. Hoeveel personen maakten vorig jaar gebruik van de winterkoudeopvang? Vorig jaar werd in totaal door 1143 personen gebruik gemaakt van de extra winterkoudeopvang. Het aantal per nacht bedroeg gemiddeld 214 en maximaal 276 personen. Wie maken gebruik van de winterkoudeopvang (dus niet de reguliere nachtopvang)? De groep die in 2012/2013 gebruik maakte van de WKO bestond voor 91% uit mannen. De gemiddelde leeftijd bedroeg 38 jaar. Het internationale karakter van Amsterdam weerspiegelt zich in de winterkoudeopvang: 60% had een niet-Nederlandse nationaliteit. In 2012/2013 had een kwart van de personen een nationaliteit van één van de Midden- en Oost-Europese EU-landen. De Roemeense (10%) en Poolse (6%) nationaliteit kwamen het meest voor. Het percentage uit de Midden- en Oost-Europese EU landen daalt de laatste twee jaar. De nacht voorafgaande aan de winterkoudeopvang sliep 53% op straat, 18% in een andere nachtopvang, 17% bij vrienden, kennissen of familie en de rest elders. Dakloosheid is vaak niet het enige probleem. Zo werd bij 31% tijdens de GGDscreening vermoedt dat er naast het ontbreken van huisvesting sprake was van bijkomende geestelijke of lichamelijke gezondheidsproblemen en had de helft van de mensen geen inkomen uit werk of uitkering.
4
Pagina 5 van 5
Gemeente Amsterdam
Meer informatie over het onderzoek Ga naar www.ggd.amsterdam.nl > Beleid, onderzoek & preventie > Psychosociale gezondheid > Winterkoude onderzoek (http://www.ggd.amsterdam.nl/menu-ii/beleidonderzoek-0/psychosociale/winterkoude/) Voor meer informatie: Internet www.amsterdam.nl/dakloos > Dakloos en te koud voor buiten Twitter: #WKO020 Persvragen op praktisch gebied en persbezoeken op locatie winterkoudeopvang Sanne van Meeteren, persvoorlichter GGD 020 555 5151, buiten kantoortijden: 020 555 5911 Persvragen over het beleid Marleen Nieuwenhuis, voorlichter wethouder Zorg 020 552 2042 / 06 5023 7089
5
