Expertmeeting 18 november 2010
Bedrijfsarts, verzekeringsarts, zieke werknemer: drie perspectieven, één doel!? Georganiseerd door Whiplash Stichting Nederland en Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid in het kader van het project ‘Kennis en kracht: samen naar een betere keuringspraktijk’. Dit project wordt gesubsidieerd door het ministerie van VWS.
Inleiding
De inzet en opzet van de expertmeeting Deze expertmeeting vond 18 november plaats. De middag werd geopend en vakkundig en met humor geleid door Catrinus Egas, zelfstandig adviseur voor sociale projectontwikkeling, vraagsturing en participatie. Egas gaf in zijn inleiding aan dat het patiëntenperspectief vooralsnog slecht vertegenwoordigd is in de discussie
Aanleiding
rondom de keuringspraktijk. Hij sprak zijn hoop uit dat deze
Het zorgvuldig beoordelen en begeleiden van de zieke
middag bij zou dragen aan goede en goed verwoorde
werknemer, in de beperkte tijd die daar doorgaans voor
argumenten vanuit patiëntenperspectief. Hij constateerde
beschikbaar is, is een hele uitdaging. Zeker als het gaat
dat bij deze meeting het patiëntenperspectief wél ruim
om mensen met whiplash of ME/CVS. De meningen over
vertegenwoordigd was en juist de verzekeringsartsen
deze aandoeningen en over de gevolgen ervan voor de
en bedrijfsartsen nog wat zuinigjes aanwezig waren. Hij
mogelijkheden om te werken lopen uiteen. Inschattingen
nodigde alle deelnemers daarom uit om vooral ambitieus
van patiënten komen niet altijd overeen met die van artsen.
te zijn in de uitwisseling en dialoog om zo samen tot betere
Maar ook onderling blijken behandelaars, bedrijfsartsen en
initiatieven te komen rond de begeleiding en beoordeling
verzekeringsartsen nogal eens een andere kijk te hebben.
van zieke werknemers.
Naast de diverse visies, maken ook de verschillen in taken en gehanteerde methoden, dat de begeleiding en
In twee groepen gingen de deelnemers vervolgens
beoordeling van de zieke werknemer over de hele linie niet
in dialoog over drie thema’s: werkaanpassingen, het
eenduidig en optimaal is. Tijd om middels een expertmeeting
deskundigenoordeel en het beoordelen van beperkingen
met alle betrokken partijen om de tafel te gaan en de dialoog
en mogelijkheden. In elke groep waren alle drie de
aan te gaan: waar is winst te behalen in de samenwerking
perspectieven vertegenwoordigd; die van de bedrijfsarts,
en afstemming tussen bedrijfsarts, verzekeringsarts en de
de verzekeringsarts en de zieke werknemer. Elk thema
zieke werknemer?
werd ingeleid door een deskundige.
Thema 1: Werkaanpassing Hoe is noodzaak en effect vast te stellen? Inleiding Gemma de Meijer van het ‘Advies- en meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid’1 hield de inleiding over het thema werkaanpassingen. Zij spreekt vanuit haar werk bij het meldpunt dagelijks patiënten met aandoeningen als whiplash en ME/CVS. In die gesprekken valt op hoeveel problemen mensen hebben om (gedeeltelijk) aan het werk te blijven, op een manier waarbij rekening gehouden kan worden met de beperkingen die zij dagelijks ervaren. Een urenbeperking wordt door vrijwel al deze
verzekeringsartsen rond medisch moeilijk te objectiveren aandoeningen bepalend zijn voor het resultaat. De belangrijkste bijdrage die de patiënt zelf kan leveren
patiënten als belangrijkste werkaanpassing gezien, terwijl
is een heldere presentatie van het eigen dagverhaal
verzekeringsartsen juist zeer terughoudend zijn in het
en klachten: wat kan ik en wat gebeurt er als ik meer
geven van een urenbeperking. En daar waar de bedrijfsarts
doe? Wat zijn de ervaringen tot nu toe? Wat werkte wel,
in de eerste twee ziektejaren een urenbeperking nog wel
wat werkte niet? Als dit onderbouwd kan worden met
onderschrijft, neemt naarmate de WIA-keuring nadert de
ervaringen van de omgeving, of externe rapporten van
druk toe om tot een hogere ureninvulling te komen. Dit kan
werkgever of behandelaar, heeft dit een toegevoegde
een averechts effect hebben, waardoor ook de duurzaam
waarde. Dat is zeker bij beoordeling door een
gerealiseerde uren in het eerste jaar verloren gaan.
verzekeringsarts essentieel. Vaak probeert een patiënt een verzekeringsarts te
Patiënten ervaren hun beperkte duurbelasting als
overtuigen van met name de diagnose, vanuit het zoeken
keihard gegeven, maar hebben er vaak moeite mee om
naar erkenning. Voor de verzekeringsarts is de diagnose
bedrijfsartsen en verzekeringsartsen hiervan te overtuigen
echter niet primair van belang; deze moet weten wat de
en aannemelijk te maken waar hun grenzen liggen. De
beperkingen zijn en welke gevolgen deze hebben voor de
Meijer sprak haar hoop uit dat de groepsgesprekken helder
mogelijkheid om te werken. Waar heb je last van en wat
zouden maken welke bijdrage de verschillende partijen
kun je daardoor niet? Bij aandoeningen als whiplash en
kunnen leveren aan de oplossing van dit probleem.
ME/CVS is het volgens een aanwezige verzekeringsarts zelfs beter de diagnose helemaal achterwege te laten en
Conclusies uit de groepsbesprekingen Het door Gemma de Meijer geschetste spanningsveld
volledig te focussen op beschrijving van de beperkingen. Dit vraagt een omslag in het denken van de patiënt.
werd vanuit alle drie de perspectieven herkend. De
Patiëntenorganisaties en bedrijfsartsen hebben hierin
patiënt krijgt, zeker bij een WIA-keuring, zelden de
de taak om hun cliënten goed te informeren en voor te
gewenste urenbeperking en geeft aan dat het vinden van
bereiden op de keuring door de verzekeringsarts: leer de
een juiste urenbalans meer dan drie jaar kan vergen.
zieke werknemer zijn eigen proces te beschrijven in
De bedrijfsarts voelt de ruimte voor urenbeperking in het tweede jaar afnemen en de verzekeringsarts kan niet om de steeds wisselende politieke kaders heen, die invloed hebben op de claimbeoordeling. Ook werd gesteld dat persoonlijke opvattingen van bedrijfs- en
1 Een gezamenlijke activiteit van de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en de Whiplash Stichting Nederland.
termen van klachten en gevolgen. Want, hoewel het niet
Een verzekeringsarts geeft aan dat een urenbeperking
zou mogen, is het nog altijd zo dat een goed voorbereide
bij lichter werk vaak overbodig is.
patiënt die zich goed uit kan drukken, meer kans heeft
De ervaring van patiëntenzijde is echter dat bij een
dat zijn gegevens en ervaringen volledig worden mee-
verminderd herstelvermogen ook bij lichter werk wel
gewogen in de beoordeling.
degelijk een urenbeperking nodig kan zijn. Het is relevant
Om goed beslagen ten ijs te komen bij de verzekerings-
om inzichtelijk te maken wat verstaan wordt onder lichter
arts is het belangrijk dat in de eerste twee ziektejaren,
werk en welke positieve en mogelijk negatieve effecten
het opgestelde re-integratieplan regelmatig wordt
ervan te verwachten zijn. Tevens is het belangrijk hierbij
geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Dan staat ook
het totaalpakket aan werkaanpassingen in ogenschouw
zwart op wit wat het gevolg is van de ondernomen
te nemen. Het verdient aanbeveling deze problematiek
acties, bijvoorbeeld van meer uren werken, en kan beter
beter inzichtelijk te maken en de dialoog hierover te
ingeschat worden waar de grens van de mogelijkheden
verdiepen.
ligt. Als die eerste twee jaar goed gedocumenteerd zijn, sta je sterker bij de WIA-keuring. De belangrijkste bijdrage die de bedrijfsarts kan leveren, naast een goede voorbereiding op de beoordeling door de verzekeringsarts, ligt in een goede begeleiding van de zieke werknemer in de eerste twee ziektejaren. In het overleg met alle betrokkenen over het re-integratieplan worden ook de werkaanpassingen, waaronder een mogelijke urenbeperking, meegenomen. Mogelijk is hier meer winst te behalen wanneer er meer expertise komt over het verloop van aandoeningen als whiplash en ME/CVS, zodat bedrijfsartsen daar beter zicht op hebben en er mogelijk richtlijnen kunnen worden opgesteld2. Het is nodig en mogelijk om zowel in algemene zin richtlijnen op te stellen als om maatwerk te leveren. Werkgevers en UWV kunnen tijdens de eerste twee ziektejaren opdracht geven tot assessments en expertiseonderzoeken door derden naar de beperkingen van een zieke werknemer. Deze kunnen van groot belang zijn voor een goede begeleiding en beoordeling. Door revalidatiedeskundigen wordt opgemerkt dat sommige bedrijfs- en verzekeringsartsen revalidatie zien als ziekmakend. Revalidatie die wordt verbonden met het dagelijks leven en met werk, kan echter op effectieve
2 Vanuit de huidige kennis en ervaring is in 2010 een multidisciplinaire visie
wijze bijdragen aan herstel en re-integratie. Hoe sneller
(NVAB) opgesteld over belastbaarheid en re-integratie bij WAD I & II. De visie
dat gebeurt, hoe beter en hoe meer zieke werknemers
biedt handvatten om de belastbaarheid in te schatten en mensen met WAD I&II
dat als zinvol ervaren.
zorgvuldig te begeleiden. Meer informatie op www.whiplashstichting.nl.
Thema 2: Deskundigenoordeel Hoe kan het deskundigenoordeel bijdragen aan een betere beoordeling, begeleiding en re-integratie? Inleiding Eric van der Jagt, beleidsmedewerker en verzekeringsarts bij UWV, start zijn inleiding met de opmerking dat men tijdens de eerste twee ziektejaren. niet al te veel moet verwachten van UWV, omdat zij in het proces van re-integratie
ingespannen, maar zal geen advies geven over verder te
op afstand zijn gezet en vooral bewakers van de speel-
nemen stappen.
velden zijn geworden. Dat betekent dat UWV de eerste
Van der Jagt besluit zijn inleiding met het advies vooral te
twee ziektejaren, als de zieke werknemer onder de Wet
voorkomen dat je met UWV te maken krijgt, ofwel: zorg dat
Poortwachter valt, in principe niet in beeld is. Werknemer
je op tijd je zaken op orde hebt.
en werkgever worden in die tijd geacht een re-integratieplan op te stellen, dit uit te voeren en regelmatig te evalueren. Is de werknemer na deze tijd nog altijd niet volledig aan
Conclusies uit de groepsbesprekingen Een deskundigenoordeel is geen middel om tot een
het werk, dan volgt een WIA-aanvraag bij UWV, die het
betere beoordeling te komen, wel kan het helpen een
re-integratie-verslag evalueert en de claim beoordeelt.
vastgelopen re-integratie weer vlot te trekken. De verzekeringsarts is verantwoordelijk voor een
Mocht de re-integratie in die eerste twee jaar echter
deskundigenoordeel over (on)geschiktheid voor het
vastlopen, dan kunnen werknemer en werkgever gebruik
eigen werk. Hij spreekt daarbij over het algemeen
maken van een deskundigenoordeel van UWV. Dit kan
ook met de zieke werknemer en kan zonodig een
ook als de werkgever en/of werknemer willen weten of
arbeidsdeskundige raadplegen. Arbeidsdeskundigen
ze met de re-integratie op het goede spoor zitten. Een
van UWV zijn verantwoordelijk voor alle andere
deskundigenoordeel kan aangevraagd worden wanneer de
deskundigenoordelen. Zij kunnen daarbij zonodig wel
volgende vragen spelen:
een verzekeringsarts raadplegen.
1. Kan de werknemer zijn werk doen?
Er is een behoefte aan meer, beter en warmer contact
2. Is het werk dat de werknemer moet doen passend?
tussen bedrijfsarts en verzekeringsarts in de eerste
3. Heeft de werkgever genoeg gedaan voor de re-integratie?
twee ziektejaren, zoals dat vroeger het geval was. Een
4. Heeft de werknemer genoeg gedaan voor zijn
deskundigenoordeel is echter geen instrument om die
re-integratie?
communicatie tussen bedrijfsarts en verzekeringsarts te organiseren. Het kan wel een moment van contact
De UWV-arts en/of arbeidsdeskundige van UWV beoordeelt
kan zijn, omdat de verzekeringsarts ook de medische
vervolgens wat er is gebeurd en wie wat heeft gedaan,
gegevens nodig heeft en het ook regelmatig de
door zowel de werkgever als de werknemer te horen. Het
bedrijfsarts is, die het verhaal vanuit de werkgever
deskundigenoordeel is geen advies; het is een oordeel over
verwoordt. Overigens verlangt één verzekeringarts niet
de situatie op dat moment en is bedoeld als smeermiddel
terug naar de tijd dat er intensiever contact was tussen
om de re-integratie weer vlot te trekken. UWV zal dus alleen
bedrijfsarts en verzekeringsarts, omdat het naar zijn
aangeven of aangeboden werk passend is, of aangeven of
mening ook leidde tot het te gemakkelijk in de WAO
de werkgever en werknemer zich voldoende hebben
sluizen van patiënten.
Een deskundigenoordeel is het meest effectief wanneer
tegenover de aanvraag van een deskundigenoordeel
het tijdig, dus al in een vroeg stadium, wordt ingezet.
door een werknemer en hoe bedrijven aangespoord
Vaak gebeurt dit te laat en wordt het deskundigenoordeel
kunnen worden tot een goed re-integratiebeleid.
meer ingezet vanuit een procedureel motief om sancties te voorkomen, dan vanuit het verlangen om tot een werkelijke oplossing te komen. Een bedrijfsarts kan een werkgever of werknemer adviseren een deskundigenoordeel aan te vragen om zo het opgestelde re-integratieplan te laten toetsen. Dit kan voorkomen dat UWV in een later stadium oordeelt dat één van beide partijen, werknemer of werkgever, tekort geschoten is. Voor werknemers, die geen of nauwelijks toegang hebben tot een bedrijfsarts, kan een deskundigenoordeel een instrument zijn om hun positie te versterken. Het biedt de mogelijkheid om toch een arts naar de zaak te laten kijken. Die zou kunnen constateren dat er te weinig begeleiding is geweest of dat nader onderzoek nodig is om de arbeidsongeschiktheid voor het eigen werk en de mogelijkheid van passend werk te beoordelen. Deze situatie komt meer en meer voor nu door werkgevers (goedkopere) casemanagers worden ingezet en de bedrijfsarts vaak niet of te weinig wordt ingeschakeld. Het deskundigenoordeel kan vooral een bijdrage leveren in meer complexe begeleidingsvragen. Een werknemer die een deskundigenoordeel aanvraagt, kan te maken krijgen met tegenstand of negatieve reacties van de werkgever. Geconstateerd werd dat er een groot verschil is tussen bedrijven als het gaat om beleid rond re-integratie en het deskundigenoordeel als onderdeel daarvan. Ten aanzien van het deskundigenoordeel is gesuggereerd dat een gezamenlijke aanvraag van werkgever en werknemer wellicht een stuk weerstand kan wegnemen. Bij de huidige procedures is het echter niet mogelijk dat werknemer en werkgever gezamenlijk een deskundigenoordeel aanvragen; het is altijd één van beiden. Waarom dit zo is, bleef onduidelijk. Het is zinvol na te gaan wat kan bijdragen aan een minder terughoudende of zelfs negatieve houding van bedrijven
Thema 3: Beoordelen van beperkingen en mogelijkheden Het belang van de zieke werknemer bij afstemming tussen bedrijfsarts en verzekeringsarts.
wegnemen van deze onduidelijkheid en onzekerheid zou de re-integratie ten goede komen.
Conclusies uit de groepsbesprekingen Inleiding
De verschillen in beoordeling van beperkingen en moge-
Odile de Ras, senior bedrijfsarts ArboUnie, maakt in
lijkheden door de verzekeringsarts en de bedrijfsarts zijn
haar inleiding duidelijk dat er bij het beoordelen van
voor patiënten veelal onduidelijk, ondoorgrondelijk en
beperkingen en mogelijkheden een groot verschil bestaat
worden als onwenselijk beschouwd. Er is dan ook veel
tussen het perspectief van de bedrijfsarts en dat van de
gesproken over hoe deze beoordelingen beter op elkaar
verzekeringsarts. Daar waar de bedrijfsarts actief is in de
aan kunnen sluiten. Aangegeven werd dat bedrijfsartsen
beginfase van de ziekte, is de verzekeringsarts dat als de
de door de verzekeringsartsen gebruikte FML niet mogen
ziekte chronisch is geworden. En daar waar de bedrijfsarts
hanteren, maar dat het wel wenselijk is dat bedrijfsartsen
een individuele werknemer zo creatief mogelijk begeleidt
in hun documentatie voor UWV de systematiek en
en kijkt of er in de praktijk passend werk is, beoordeelt de
terminologie van de FML gebruiken. Voor een cliënt is
verzekeringsarts het theoretische arbeidsvermogen, waarbij
het echter dan nog steeds verwarrend dat de bedrijfsarts
hij verder kijkt dan alleen werk bij de eigen werkgever
en verzekeringsarts dezelfde vragen stellen, maar dat de
en niet kijkt naar de mogelijkheden op de arbeidsmarkt.
interpretatie ervan verschillend is en dus tot verschillende
Verschillen zijn er ook in de manier waarop beperkingen
beoordelingen kan leiden.
en mogelijkheden beoordeeld worden. De bedrijfsarts
Onduidelijk is gebleven waarom een bedrijfsarts de FML
gebruikt het model dat zich richt op evenwicht tussen
niet mag gebruiken. Als de reden hiervoor is dat een
belasting en belastbaarheid, terwijl de verzekeringsarts de
bedrijfsarts hier niet voor geschoold is, zou het zinvol
Functionele mogelijkhedenlijst (FML) hanteert. Deze FML
kunnen zijn om uit te zoeken wat die scholing inhoudt en
is voorbehouden aan de verzekeringsarts, die daarvoor is
deze als bijscholing voor bedrijfsartsen aan te bieden.
opgeleid. Verzekeringsartsen vinden het ook niet wenselijk dat deze lijst ook door bedrijfsartsen wordt toegepast.
Aanvullend wordt opgemerkt dat enkele belangrijke punten voor whiplash en ME/CVS, zoals energetische aspecten, moeilijk in een FML te vatten zijn. Er is ook
Deze verschillen in perspectief zijn voor de beoordeling
in vakkringen veel kritiek op de methodiek FML en de
van iedere zieke werknemer al complex, maar extra lastig
mogelijkheden die deze methode biedt om beperkingen
wanneer de belastbaarheid moeilijk in te schatten is, zoals
goed in kaart te brengen.
bij ziektebeelden als whiplash en ME/CVS. Met name het
Een bedrijfsarts benoemt dat de FML geen gevalideerde
vaststellen van duurbelasting kan in deze gevallen door
beoordelingsmethode is. Dit betekent zijns inziens dat
verschil in perspectief leiden tot misverstanden. Waar de
het toepassen ervan kan leiden tot het trekken van
bedrijfsarts twee jaar bezig is geweest met een gefaseerde
conclusies die geen recht doen aan de feitelijke situatie.
opbouw in uren, kan een verzekeringsarts tot het oordeel
Een inhoudelijke reden dus om dit instrument niet te
komen dat er helemaal geen noodzaak is tot duurbeperking.
gebruiken. Verzekeringsartsen gebruiken het bij gebrek aan alternatief.3
De Ras betreurt het dat bedrijfsartsen en verzekeringsartsen nauwelijks nog mogelijkheden hebben tot communicatie en
3 Zie onder andere het proefschrift van J. Spanjer uit 2010: The disability
samenwerking, want de verschillen in beoordeling brengen
assessment structured interview. Its reliability and validity in work disability
de zieke werknemer onzekerheid en onduidelijkheid. Het
assessment.
Zowel tijdens dit thema als in het eerste thema over werkaanpassingen, kwam het belang van een gedegen dossieropbouw in de eerste twee ziektejaren naar voren. Wanneer in die periode goed gedocumenteerd wordt, kan de zieke werknemer bij de verzekeringsarts sterker zelf aangeven waar beperkingen en mogelijkheden liggen. Vanuit het perspectief van de verzekeringsarts werd echter een belangrijke kanttekening gemaakt bij deze conclusie, door te stellen dat de in de eerste twee jaar getoetste uren-
een deskundigenoordeel of WIA aanvraag.
beperking nauwelijks waarde heeft voor de vaststelling van de urenbeperking door de verzekeringsarts. Het gaat
contact opgenomen op ‘formele momenten’, zoals bij
Ook informeel weten bedrijfsartsen verzekeringsartsen
in de eerste twee jaren immers om eigen of passend
te vinden in de wandelgang en vaak zijn directe
werk, terwijl het de verzekeringsarts om gangbaar werk
telefoonnummers bekend.
gaat. Het is van groot belang dat inzichtelijk wordt hoe
Als mogelijkheid om de ervaren kloof te overbruggen,
een urenbeperking voor ‘gangbaar werk’ door UWV kan
werd het voorstel gedaan om een verzekeringsarts te
worden vastgesteld. Is de praktijkervaring van de eerste
betrekken bij de eerstejaarsevaluaties van complexe
twee ziektejaren hiervoor inderdaad slechts marginaal
begeleidingszaken. Dit zou vanuit de expertmeeting
bruikbaar?
als advies aan de betrokken organisaties en instanties
Om de kloof tussen beide beoordelingen te overbruggen, lijkt het belangrijk om in de eerste twee ziektejaren al in
uitgebracht kunnen worden. Aanvullend is benoemd dat het niet alleen relevant is om
een eerder stadium het ‘tweede spoor’ bij de beoordeling
afstemming tussen beroepsgroepen te bewerkstelligen,
en re-integratie te betrekken. De bedrijfsarts zou bij
maar ook oog te hebben voor afstemming binnen
het vertalen van de geconstateerde beperking naar
beroepsgroepen. Een verzekeringsarts signaleerde
passende taken, dus in een eerder stadium moeten
een grote diversiteit in visie en aanpak bij de eigen
kijken naar taken buiten de eigen werkplek en ervaring.
beroepsgroep. Bestaande normen en waarden, visies
Het is in ieder geval belangrijk om de patiënt voor
en wetenschapsovertuigingen worden niet altijd uitge-
te bereiden op het verschil in perspectief en doel.
sproken. Een dialoog van verzekeringsartsen zou
Belangrijk is ook dat beter inzichtelijk wordt hoe een
wenselijk zijn om hierin vooruitgang te boeken.
verzekeringsarts tot een oordeel komt. De ervaring leert dat verzekeringsartsen vaak de kennis
Ook vanuit het perspectief van de bedrijfsarts wordt gemeld dat er grote verschillen bestaan binnen de
van bedrijfsartsen negeren en de verslagen met de
eigen beroepsgroep. De kwaliteit van bedrijfsartsen,
ervaring van de voorgaande jaren niet lezen. Hiermee
en ook van bedrijven/werkgevers, is erg wisselend als
gaat veel waardevolle informatie verloren.
het gaat om begeleiding en re-integratie. Hierbij wordt
Ook tijdens deze dialoog klonk dan ook de roep
wel eens gesproken over zogenaamde ABC-adviseurs
om warme contacten en betere overdracht tussen
en -bedrijven, waarbij de C staat voor Cowboy en de
bedrijfsarts en verzekeringsarts. In het Noorden van
A voor adviseurs en bedrijven die het goed doen. De
het land verloopt dit contact beter dan elders in het
B-adviseurs en B-bedrijven zitten hier tussenin.4
land. In het Noorden kent men elkaar persoonlijk via de nascholingsdagen in Groningen en Drachten. Hierdoor belt men elkaar gemakkelijker. Vooral wordt er snel
4 Arbo 2010; 3:28-30, B. Sorgdrager, Verschil moet er zijn: het ABC van organisaties en adviseurs.
Waar is winst te behalen? De rode draad van de expertmeeting Waar is winst te behalen in de samenwerking en afstem-
2. De overbrugging
ming tussen bedrijfsarts, verzekeringsarts en de zieke
Hoewel het wenselijk zou zijn als bovengenoemde
werknemer? Dat was de centrale vraag die door de drie
verschillen opgeheven zouden worden, zijn ze vooralsnog
thema’s heen liep.
een gegeven, waar je noch als zieke werknemer, noch als
De dialogen hierover waren geanimeerd, informerend en
bedrijfsarts, noch als verzekeringsarts omheen kunt. De
opbouwend. De tijd was in veel gevallen te kort om werkelijk
vraag is dan ook hoe er bruggen geslagen kunnen worden
met elkaar tot nieuwe perspectieven en oplossingen te
tussen de verschillende domeinen? De meeting bracht de
komen. Wel werd de vinger gelegd op diverse punten
volgende mogelijkheden en aandachtpunten naar voren:
waarop winst te behalen is. Warm contact tussen bedrijfsarts en verzekeringsarts
1. Verschillende perspectieven rond urenbeperking
Meer ruimte voor afstemming en warme contacten tussen
Om toe te werken naar begeleiding en beoordeling die
winstpunt gezien. Simpelweg vaker de telefoon oppakken
meer recht doet aan de mogelijkheden en beperkingen
en elkaar bellen, bleek in de praktijk, door alle schakels die
van de zieke werknemer, is de grootste winst te behalen
er tussen zitten, zelden het gewenste resultaat te hebben.
bij de samenwerking en afstemming van bedrijfsarts
Om werkelijk tot afstemming te komen, moeten alle partijen
en verzekeringsarts als het gaat om vaststelling van de
bereid zijn om over hun eigen perspectief, taak en rol heen
urenbeperking.
te kijken en de dialoog te willen aangaan. Dit vraagt de
Daar waar de bedrijfsarts reden ziet voor een
moed om door vaste rollenpatronen heen te breken. Hierbij
urenbeperking, ziet de verzekeringsarts die vaak niet.
kan de samenwerking in het noorden van het land, die beter
De belangrijkste reden die aangegeven werd voor dit
verloopt dan elders in het land, mogelijk tot voorbeeld zijn
verschil was het verschil in perspectief, in taken dus,
voor andere regio’s.
bedrijfsartsen en verzekeringsartsen wordt als belangrijkste
waarbij de bedrijfsarts vooral kijkt naar passend werk en de verzekeringsarts naar het theoretisch arbeidsvermogen. Hierdoor wordt er ook letterlijk met verschillende maten
Betrek ervaringen uit de eerste twee ziektejaren bij de verzekeringsgeneeskundige beoordeling
gemeten. Voor de patiënt zijn deze verschillen echter
In het huidige systeem gaat veel kostbare informatie en
ondoorzichtig en onwenselijk. Als vervolg op deze meeting
ervaring verloren doordat verzekeringsartsen bewust,
wordt gepleit voor een dialoog over de wijze waarop
vanwege tijdsgebrek of om andere redenen de informatie
opgedane praktijkervaringen in de eerste twee ziektejaren
van bedrijfsartsen negeren en verslagen over de twee
beter benut kunnen worden bij de beoordeling van een
voorgaande ziektejaren niet lezen. Het is van cruciaal
urenbeperking door UWV in het kader van het theoretisch
belang om de dialoog hierover te verdiepen en gezamenlijk
arbeidsvermogen en welke bijdrage de verschillende
na te gaan hoe die ervaringen beter benut kunnen worden.
betrokkenen hieraan kunnen leveren. Hoe verhoudt de waarde van een theoretische inschatting van haalbare
Deskundigenoordeel tijdig inzetten
functies zich ten opzichte van jarenlang opgedane ervaring?
Om de verzekeringsarts niet pas na twee jaar bij de re-
Ook kwam de vraag naar voren of wetten en regelgeving
integratie en boordeling te betrekken, is het aanvragen van
bepalend mogen zijn voor de manier waarop iemand
een deskundigenoordeel door werknemer of werkgever
medisch wordt beoordeeld.
een goede mogelijkheid. Het verdient aanbeveling om dit al in een vroeg stadium te doen, zodat het perspectief van de verzekeringsarts van meet af aan meegenomen wordt.
Hierdoor zal doorgaans al eerder in het proces een mogelijk
Benut deze momenten om ingezet beleid, bijvoorbeeld
tweede spoor buiten het eigen bedrijf meegenomen worden,
meer uren werken, te evalueren en waar nodig bij te stellen
hetgeen de kloof tussen beoordeling door de bedrijfsarts en
en leg de uitkomst van de evaluatie vast. Een goede
die van de verzekeringsarts kan verkleinen.
dossieropbouw kan de verzekeringsarts inzicht geven en zou daarmee verschil uit kunnen maken, zeker als de
Gebruik Functionele mogelijkhedenlijst (FML) door bedrijfsartsen
verzekeringsarts de tijd heeft en neemt om alles te lezen. Mocht dit niet het geval zijn, dan is het schriftelijk aanbieden
Zinvol is te onderzoeken wat het gebruik van de FML
van een goed onderbouwd dossier evengoed zinvol, al is
door bedrijfsartsen werkelijk in de weg staat en op welke
het maar in een beroep- of bezwaarprocedure. Van een
manier een bedrijfsarts deze kan gebruiken om de zieke
beoordelend arts mag verwacht worden dat hij of zij de
werknemer voor te bereiden op de beoordeling door de
aangeboden informatie doorneemt.
verzekeringsarts. Vanuit patiëntenperspectief wordt de suggestie gedaan om een patiëntgerichte vragenlijst te
Eigen regie
ontwikkelen, die FML- gerelateerd is. Hieruit kan zowel de
Van belang is dat de patiënt eigen regie houdt in de eigen
bedrijfsarts als de verzekeringsarts informatie ontlenen.
re-integratie, dit zowel naar werkgever, bedrijfsarts en ver-
In deze lijst zou ook ruimte moeten zijn voor het weergeven
zekeringsarts toe. Al is dit niet altijd gemakkelijk ten gevolge
van energetische aspecten die onder andere bij ME/CVS
van de beperkingen en gezondheidsklachten die er zijn.
en Whiplash een grote rol kunnen spelen. Onderbouw beperkingen Verzekeringsarts betrekken bij eerstejaarsevaluatie van complexe begeleidingszaken
Voor de beoordeling door de verzekeringsarts is het belangrijk om de focus te leggen op het inzichtelijk maken
De werkgever is verplicht na een jaar het opgestelde plan
van de ervaren beperkingen en je niet te verliezen in een
van aanpak voor re-integratie te evalueren. Er werd een
strijd over een erkenning van de diagnose5. Het is daarom
voorstel gedaan om een advies uit te brengen aan de be-
belangrijk dat de zieke werknemer al in een vroeg stadium
trokken organisaties en instanties om bij complexe bege-
leert zijn proces te verwoorden in termen van beperkingen
leidingsvragen, de verzekeringsarts hierbij te betrekken.
en concrete gevolgen voor werkmogelijkheden: hoe ziet de dag- en weekbalans er uit, wat is de herstelbehoefte, wat
3. De rol van de zieke werknemer
zijn concrete gevolgen van meer uren werken?
Spijtig genoeg werd geconstateerd dat vooral goed voorbereide patiënten, die hun beperkingen ook nog eens goed
Vraag bij twijfel een deskundigenoordeel aan
kunnen verwoorden, de meeste kans hebben op een be-
Wanneer de zieke werknemer twijfelt of de re-integratie wel
oordeling, die recht doet aan hun mogelijkheden en beper-
op het juiste spoor zit, kan deze de mogelijkheid van een
kingen. Waar kan de zieke werknemer zelf meer winst halen?
deskundigenoordeel door UWV benutten. Dit is een wettelijk recht van de patiënt en deze moet dus niet te huiverig zijn
Zorg voor goede dossieropbouw en benut
om van dit recht gebruik te maken.
evaluatiemomenten Het is belangrijk om als zieke werknemer actief betrokken
5 Dit betekent niet dat de diagnose niet van belang is. Juist over die diagnoses
te zijn bij hele project en om mede zorg te dragen voor
zijn immers verzekeringsgeneeskundige protocollen verschenen. De daarin
een goede dossieropbouw. Zie erop toe dat in het plan van
vervatte sociaal-medische kennis kan een rol spelen bij het aannemelijk maken
aanpak verschillende evaluatiemomenten opgenomen zijn.
van de ervaren beperkingen.
4. De rol van patiëntenorganisaties en cliëntenraden
drie de perspectieven. De deelnemers, die tijdens deze
De uitkomst van de expertmeeting laat zien dat er nog
in de toekomst dan ook graag de dialoog voortzetten en
een hoop werk te doen is, op weg naar een betere
verdiepen, bij voorkeur met nog meer professionals.
expertmeeting een belangrijke basis hebben gelegd, zouden
keuringspraktijk. Patiëntenorganisaties en cliëntenraden kunnen hieraan een belangrijke bijdrage leveren,
De dag verliep in een positieve en constructieve sfeer en
bijvoorbeeld door hun achterban goed voor te lichten
werd door de deelnemers als zeer zinvol ervaren.
en te adviseren bij de voorbereiding op de keuring, te informeren over verschillen in beoordeling door bedrijfsen verzekeringsarts en over andere belangrijke zaken, die tijdens deze meeting aan de orde zijn geweest.6 Ook zouden deze belangenorganisaties zich hard kunnen maken voor meer expertise bij bedrijfs- en verzekeringsartsen over aandoeningen, waarbij de belastbaarheid soms moeilijk is vast te stellen. De meeting bracht verschillende mogelijkheden voor verbetering naar voren, die nadere uitwerking of verdieping nodig hebben om werkelijk effectief te kunnen worden ingezet. Belangenorganisaties zouden het voortouw kunnen nemen om een vervolg op deze meeting te organiseren om dit te verwezenlijken. Tot slot Drie perspectieven, één doel!? Het is nog altijd een
Notulisten: Hans Bargerbos en Cristine van Dijk
vraag en streven. De uitwisseling vanuit de verschillende
Verslaglegging: Karin Beentjes, www.inwoordengevat.nl,
perspectieven voerde deze dag de boventoon. Een
vanaf maart 2011 www.symposiumverslag.nl
begeleiding en beoordeling die recht doet aan de mogelijkheden en beperkingen van de zieke werknemer vraagt om nog meer en diepgaander dialoog vanuit alle
6 Een goed voorbeeld hiervan is het advies- en meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid van de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en de Whiplash Stichting Nederland.
Whiplash Stichting Nederland Postbus 105 3980 CC Bunnik T. 030-6565000 E.
[email protected] I. www.whiplashstichting.nl Steungroep ME & Arbeidsongeschiktheid Bankastraat 42 C, 9715 CD Groningen T. 050-5492906 (werkdagen 9 - 13 uur) E.
[email protected] I. www.steungroep.nl Advies- en meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid Gezamenlijk initiatief van de WSN en de Steungroep T. 050-5492906 (werkdagen 9 - 13 uur)
