Adviescommissie Opleidingen Dirigent/Instructeur Slagwerk (commissie 2 ) Verslag Evaluatie Raamleerplan Slagwerk SOM SMK Parkstad Campus dd. 18 september 2012 11.00 - 14.30 uur Aanwezig: Samenstellers: Henk Mennens (SMK), Henk Smit (Kunstfactor), Anno Appelo ( BvO bestuur) Aanwezig overig: Ronald Gerards (RICK Weert), Frank de Jong (Kunstbalie Tilburg), Ria Mombarg ( BvOCommissie 2 / verslag) 1. Welkom en mededelingen Anno Appelo dankt Henk Mennens voor de gastvrije ontvangst op deze dag op 'zijn' prachtige thuisbasis SMK Parkstad Campus en verontschuldigt mede-samenstellers Rob Janssen en Ria Kornet, die tot hun grote spijt niet aanwezig kunnen zijn. Vervolgens heet hij namens de BvO de aanwezigen van harte welkom op deze belangrijke evaluatiebijeenkomst. 2a. Uitleg achtergrond evaluatie door SOM problemen Anno Appelo legt uit dat de BvO, inzake de evaluatie van SOM, het voortouw heeft genomen na dringende gebruikersvragen en - reacties, met name op de Workshop " Wie de jeugd heeft..." te Huissen op 12 mei j.l. Dit omdat geen enkele bond of instantie aanstalten maakte om een evaluatie in gang te zetten. De BvO heeft haar leden en het werkveld in dezen niet in de steek willen laten. Hierna werden gebruikersreacties verzameld, contacten gelegd met de bonden en kan vandaag dus de evaluatie in eerste aanzet plaatsvinden. Door de BvO is ook contact gelegd met de Doelgroep Educatie van zowel VNM als KNFM. Voor een volgend gesprek zullen o.a.van de Doelgroepen der bonden vertegenwoordigers uitgenodigd worden. 2b. Reacties op 2a Als eerste worden door de gebruikers de inhoud en doelstellingen van SOM geprezen. Het plan biedt veel mogelijkheden en bevat ook de benodigde inhoud om doorstroming naar kaderopleidingen goed te laten verlopen, het geheel wordt gezien als een verrijking. Maar het gaat nog vaak niet van een leien dakje tot dusverre: Geconstateerd wordt dat in den lande de bekendheid met het plan en de bereidheid er aan mee te werken veelal bedroevend zijn en dat geldt voor alle groepen gebruikers. Als oorzaak wordt genoemd de onvoldoende informatie over werking en invoering van het plan, richting de gebruikers, zoals bonden, examinatoren, instituten, verenigingen, docenten en leerlingen. We missen hier duidelijk een loketwerking. Henk Smit verklaart een der oorzaken van de problemen: De veranderde taakstelling van Kunstfactor, van overheidswege zo bepaald, voorzag niet in de mogelijkheid om het plan verder in het land ker kennis te brengen en mede in gang te zetten. De bedoeling was dat de beoogde nieuwe bond van muziekverenigingen deze taken over zou nemen, maar dat is als gevolg van het niet doorgaan van de fusie niet van de grond gekomen. Hierdoor is de werking van het plan bij de diverse gebruikersgroepen wellicht niet goed duidelijk geworden. Hij vindt echter wel dat er voldoende informatie is verstrekt en ieder dus zou kunnen weten dat het er is en hoe het werkt. Er is op 8 december 2009 te Utrecht, vanuit Kunstfactor een voorlichtingsbijeenkomst voor, in de eerste plaats, muziekschooldocenten gehouden, over inhoud en werking van SOM. Ook is SOM op examinatorenbijeenkomsten besproken. In diverse regio, als Gelderland, Limburg, Noord Brabant en Zeeland zijn overigens ook activiteiten op dit terrein ontplooid, wat resulteerde in het op diverse plaatsen overschakelen op SOM, al dan niet
gepaard gaand met problemen.
(pg 2, verslag evaluatie SOM 18 sept 2012)
Bij Kunstbalie Tilburg werkt het inmiddels goed, overigens ook na gesprekken met docenten over de knelpunten. Daar vinden sinds een jaar steeds meer SOM examens plaats. Er wordt daar ook ruim tijd voor de module-examens ingeruimd, dat werkt heel relaxed. Er is bij Kunstbalie een goed werkend administratief systeem voor ontwikkeld, dat inmiddels ook de belangstelling van de bonden en andere instituten heeft. O.a. SMK (muziekschool Kerkrade, Landgraaf en Brunssum) heeft een eigen systeem dat ook goed voldoet. 3. Problemen die zich voordoen: ALGEMEEN Vanuit alle gebruikersgroepen komen klachten over te weinig bekendheid met inhoud en werkwijze SOM. Bonden toonden tot dusverre weinig affiniteit met SOM en de implementatie ervan. Binnen de bonden blijken de regionale bonden onderling nog te weinig contact te hebben met elkaar en ook niet voldoende op de hoogte van hoe SOM werkt of gemotiveerd daar iets aan te doen. EXAMINATOREN, EXAMENS, ADMINISTRATIE Er zijn veel te weinig SOM - examinatoren en die er zijn hebben het heel druk, aanvulling is noodzakelijk. Er zijn daarnaast te weinig competente examinatoren die geschikt of bereid zijn om volgens SOM te examineren Examinatoren zijn vaak nog onvoldoende op de hoogte van hoe het examen in elkaar hoort te zitten. De administratie van SOM examens is door de certificaten voor de modules nog vaak een probleem. Doordat men het gereis voor de verschillende examens niet wil, wordt vaak 1 examen afgelegd: Dat is erg veel spelen op 1 dag voor al die modules. En zo helpt men meteen ook het modulair systeem om zeep. Bij Kunstbalie wordt zelden alles op 1 dag gedaan, maar worden wel keuzemodules gecombineerd. DOCENTEN Docenten blijken vaak (nog) niet bereid met het plan te gaan werken (vinden het te ingewikkeld, teveel lees- en puzzelwerk en ) Veel docenten hebben problemen met de eigen kennis v.w.b. de diverse modules, zijn dus niet voldoende geschoold voor het plan. De profielsamenstelling door de docent en/of vereniging levert nog wat problemen op a. doordat men niet weet hoe te 'shoppen' binnen het plan, b. doordat men de koers van vereniging en leerling niet goed voor ogen heeft. Onjuiste profielkeuze is mede-oorzaak van optredende motivatieproblemen tijdens de opleiding. Tijdens de examens van keuzemodules komt het nog al 'ns voor dat onjuiste speeltechnieken worden gebruikt, doordat de docent onvoldoende op de hoogte is van het b.v. met de handen bespelen van bepaalde instrumenten of niet weten hoe de gevraagde klank te realiseren. Docenten weten vaak niet waar de kennis vandaan te halen of zijn niet bereid daar tijd in te steken. De stof van de keuzemodules wordt vaak genoemd in de gebruikersreacties, als zijnde pittig en vooral veel. M.n. de modules Accenten/Roffels, Rudiments en Percussie. Dit komt voor bij zowel HBO-ers als amateurdocenten, zit dus in de modules, niet in de docent. Dit wordt ook door de aanwezige docenten die met SOM werken zo ervaren. Het afwisselend houden van de opleiding kost soms hoofdbrekens. Het kunnen verdelen van de spanningsboog is nuttig en plezierig. Soms is het nodig, i.v.m. de omvang en moeilijkheids-
graad, een module door te knippen, dat kan bij eigen examens, hoewel niet ieder er een voorstander van is, maar bij bondsexamens kan dat natuurlijk niet. Hier is een oplossing nodig.
(pg 3 verslag evaluatie SOM 18 sept 2012)
SOM INHOUDELIJK Het studiepuntensysteem is nog niet geheel waterdicht, daar zal een aanpassing nodig zijn. Ook zijn de theoretische eisen (C !) nog niet overal in orde, dit vraagt eveneens aanpassing. De langere benodigde tijdsduur voor de totale fase per diploma kan, vnl. bij gebruikers van het oude drumbandraamleerplan 1988', een probleem opleveren voor subsidie. Bij hafabraplangebruikers zal dat minder voorkomen, omdat hier de fasen al overeenkwamen met wat voor SOM genoemd wordt.
Resultaten van de eerste evaluatieronde + Antwoorden op de verzamelde gebruikerservaringen: De aanwezigen zijn het er over eens dat de aan het licht gekomen aandachtspunten bij de wortel dienen te worden aangepakt en er zal dus bij voorkeur geen 'symptoombestrijding' gaan plaatsvinden. Rol Kunstfactor Kunstfactor kan op dit moment als instituut helaas niets betekenen voor SOM. Na de fusie met Cultuurnetwerk Nederland tot Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, per januari 2013, behoren plannen voor opleidingen incl. nazorg wel tot de taken van dit instituut. Maar dit behelst tot dusverre kaderopleidingen, niet de opleiding van amateur- instrumentalisten. Henk Smit zegt toe op persoonlijke titel betrokken te willen blijven bij SOM en mee te denken over/ mee te werken aan het vervolgtraject. Invoering SOM voor alle fasen Er is voorkeur voor het per 2013 geheel invoeren van SOM, hetgeen dan zou inhouden dat per die datum alleen SOM examens zouden mogen plaatsvinden. Kunstbalie Tilburg schaft de oude examens pas af zodra dit landelijk gebeurt. SOM-examens vinden daar overigens allang plaats en het worden er ook steeds meer, na herhaalde voorlichting en hulp aan docenten. RICK Weert voert het plan gefaseerd in en hanteert een uitloop van oude examens. Er zijn elders ook kandidaten bezig op het 'oude' traject, die zouden bij afschaffing per 2013 dan geen 'oud' examen meer kunnen doen. Dat vraagt om een uitloopmogelijkheid zoals er ook bij invoering van het Hafabra-raamleerplan was. Landelijke informatie Het traject informatie en implementatie zal op korte termijn weer worden opgepakt, in de eerste plaats t.b.v. groepen en regio's waar dit nog niet gebeurd is. Nadrukkelijk worden hier ook de verenigingen genoemd, die nadere voorlichting behoeven, zij zijn de klant. Dit alles zal moeten gebeuren in samenwerking met de bonden, de rol van de bonden en BvO hierin nader te bepalen, door alle beoogde gesprekspartners. Bonden en examinatoren zullen, nadat evaluatie en aanpassing zijn afgerond, een specifieke voorlichting krijgen over wat van hen verwacht wordt t.b.v. de examens. Wie daarin het voortouw neemt moet nog nader besproken worden. Intussen kunnen de uitkomsten van deze eerste evaluatiebijeenkomst worden bekendgemaakt en al het nodige verduidelijken en hopelijk in gang zetten. Examenadministratie De examen- en module-administratie hoeft geen probleem te zijn. Er zijn inmiddels goede systemen voorhanden die in de praktijk uitstekend voldoen. Het systeem dat Kunstbalie gebruikt is er daar een van en SMK een andere. De bonden (Doelgroepen Educatie) zijn hier inmiddels van op de hoogte,
men kan hier na keuze dus prima mee werken en ook gaan samenwerken. Keuze voor 1 centraal systeem verdient wellicht de voorkeur.
(pg 4 verslag evaluatie SOM 18 sept 2012) Examens per module Het raamleerplan is modulair ingericht, d.w.z. voor elke module mag een deelexamen worden afgelegd, het hoeft dus niet als geheel pakket tegelijk, maar het mag wel. Alleen wordt in het laatste geval het modulair systeem teniet gedaan en mist men de voordelen daarvan. De volgorde van de examens is vrij: De keuzemodules mogen voor de verplichte module worden afgelegd. De theorie mag in principe ook na de praktijk van de verplichte module. Het diploma ontvangt men pas na behalen gehele verplichte module en de betreffende keuzemodules. Examen kan op diverse data en plaatsen. Keuzemodules bevatten GEEN theorie, het zijn echte speelmodules. Niet het notenbeeld is het belangrijkst maar het spel. Een kandidaat zal niet zakken omdat niet alle bouwstenen in een stuk zitten, zolang het maar wel een voor die module volwaardig stuk is. Ook de instrumentale module D bevat geen theorie meer en is een speelmodule. Zodat deze afsluiting een extra waarde heeft, door grotere mogelijkheid van uitvoering op het bereikte instrumentale niveau. (Hier wordt niet bedoeld de verplichte module D Ensembleleiding) Verschil met vorige raamleerplannen is dus dat bij SOM de gehele theorie in A t/m C verwerkt moet zitten ! Tijdsduur en aantal stukken examen keuzemodules De tijd zoals oorspronkelijk voor performance is bedoeld: 10 minuten per keuzemodule. Hoeveel tijd wordt uitgetrokken voor opbouwen/wegzetten instrumenten is verschillend. (Kunstbalie hanteert ruimere tijden bij keuzemodules) Bij meer modules op 1 examendag kan door een beter totaaloverzicht wellicht volstaan worden met minder speelstukken, het zal overwogen worden. Examens Het a prima vista behoort gerelateerd te zijn aan de verplichte module: dus een drums-stukje voor een examen drums. Bij het D examen mag het a prima vista uit te voeren werk op de examendag (ruim de tijd dus) aan de kandidaat worden uitgereikt. De verplichte module D Ensembleleiding bevat geen bijlagen omdat er niet echt stukken voor voorhanden waren en de samenstellers de inhoud duidelijk genoeg omschreven achtten, als zijnde de brug naar een instructeursopleiding. Het gaat in deze module niet zozeer om het niveau, maar om het leggen van de basis, bepalen van de ontwikkelbaarheid van de voor een slagwerkdirigent gevraagde kwaliteiten. Als zodanig is het pakket overigens behoorlijk pittig. In de praktijk lijkt dit pakket al een eindstation te gaan worden voor een deel der kandidaten. Het wordt raadzaam geacht om teksten te gaan herzien, wat globaler, niet te dwingend niveau omschrijven. De huidige tekst werkt niet direct uitnodigend om aan de module te beginnen. De behaalde module heeft zeker waarde voor verenigingen, maar geen erkenning zoals een instructeurs- diploma. Welke waarde de BvO eraan zal geven zal nog bekeken moeten worden. De lessen zijn volgens de reguliere lestijden thans te kort om goed te kunnen werken. Deze module wordt verder ook meegenomen door de BvO Adviescommissie Opleidingen Dirigent/Instructeur Slagwerk, als basis voor c.q. onderdeel van de instructeursopleidingen. Docenten en examinatoren Het verder informeren en trainen van docenten en examinatoren blijkt noodzakelijk, dat zal prioriteit moeten krijgen in het vervolgtraject. Hiernaast zullen specialisten nodig zijn voor bepaalde keuzemodules.
Het team van examinatoren heeft op korte termijn verbreding en uitbreiding nodig met gemotiveerde en in SOM gespecialiseerde vakmensen.
(pg 5 verslag evaluatie SOM 18 sept 2012)
Docenten Van docenten wordt verwacht dat zij zelf de evt.ontbrekende kennis, om bepaalde modules te kunnen doceren, in huis halen via (bij) scholing. Up to date bllijven in je beroep is een eigen verantwoordelijkheid. De BvO zou, voor haar leden die geen HBO opleiding hebben en wel slagwerkleerlingen opleiden, hier een helpende hand kunnen toesteken door, in samenwerking met de betreffende Doelgroepen van de Bonden, bij/nascholing aan te bieden voor bepaalde modules. Indien mogelijk regionaal opgezet. (n.b. Bij Doc-E van Kunstbalie vinden deze zaken reeds plaats - aldus Frank de Jong) Profielen samenstellen De docent stelt in overleg met de vereniging/ de leerling een profiel samen dat zowel bij de leerling als bij de toekomstvisie van de vereniging past. Daarbij is het van belang dat de docent een goed inzicht heeft in de door de vereniging gekozen koers. Zodat de gekozen modules deze koers volgen en de leerling een afwisselende opleiding krijgt en goed in de vereniging kan instromen. Het gekozen profiel is mede bepalend voor succes van de opleiding, zowel voor leerling als vereniging. Het is noodzakelijk dat de vereniging een zo helder mogelijk toekomstbeeld voor ogen staat. De dirigent kan in het geheel een (mee)sturende rol vervullen, zodat men krijgt waarom wordt gevraagd. Tenor- en Bassdrumspelers ( marcherende slagwerkgroepen amerikaanse stijl) die een certficaat of diploma willen behalen, worden, gezien de vereiste technieken in die groep, verwezen naar de modules snaredrum. Er komen geen aparte modules voor tenor- bassdrum. Toevoeging modules Er kunnen altijd nieuwe modules worden samengesteld (door specialisten) en aangehaakt aan het Plan.Dat is vanaf het begin van de ontwikkeling van SOM steeds het uitgangspunt geweest. Het zouden b.v. specialistische slagtechnieken zoals als Basler en Schots kunnen zijn, of modules met nieuwe of vernieuwende instrumenten etc. Er moet wel duidelijk vraag zijn vastgesteld naar een nieuw samen te stellen module.Deze modules kunnen door specialisten worden samengesteld, de procedure hiervoor nog te bespreken. 4. VOORTGANG Hoewel onderkend wordt dat er aanpassingen, meest 'cosmetische ingrepen' hier en daar nodig zijn, kan daar op deze bijeenkomst geen sprake van zijn, omdat de groep niet de autoriteit heeft om te sleutelen aan de inhoud van het plan. Daar zal een volgende bijeenkomst in groter verband voor nodig zijn en op korte termijn worden gepland. Deze gespreksgroep kan dan bestaan uit de huidige, aangevuld met in elk geval vertegenwoordigers van de bonden, Kunstconnectie, plus eventueel een gespecialiseerde gespreksleider. Op zeer korte termijn: Om uit de impasse te geraken is het de bedoeling dat in elk geval het 'gebruikers' deel van dit verslag ter kennis wordt gebracht van alle betrokken partijen. Dat neemt al veel onduidelijkheden weg in het werken met het plan. 5. Tot slot van deze lange en intensieve bijeenkomst dankt Anno Appelo namens de BvO alle deelnemers voor hun positieve bijdrage, de gastheer tevens voor de uitstekende accommodatie en verzorging. Het vervolgtraject zal zo spoedig mogelijk ingezet gaan worden. ******************
gecorr. verslag 10-10-2012RM
