Examenreglement PTA. (Programma van Toetsing en Afsluiting) Tweede Fase VWO

Examenreglement en

PTA (Programma van Toetsing en Afsluiting) Tweede Fase

VWO 4 2011-2012

0

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord Examenreglement Hoofdstuk I

Algemene bepalingen

blz. 4

Hoofdstuk II

Inhoud van het eindexamen

blz. 8

Hoofdstuk III Het schoolexamen

blz. 9

Hoofdstuk IV

Regeling van het centraal examen

blz. 12

Hoofdstuk V

Uitslag herkansing, diplomering

blz. 14

Hoofdstuk VI

Overige bepalingen

blz. 16

Programma van Toetsing en Afsluiting Hoofdstuk I

Algemene bepalingen

blz. 19

Hoofdstuk II

Tijdvakken

blz. 19

Hoofdstuk III Regels betreffende de vakken en onderdelen van het schoolexamen

blz. 20

Hoofdstuk IV

Cijferbepaling

blz. 21

Hoofdstuk V

Herkansing en herexamen

blz. 23

Hoofdstuk VI

Praktische regels

blz. 25

Hoofdstuk VII

Vakspecifieke regels:

blz. 25

Nederlands Latijn Grieks Frans Duits Engels Geschiedenis Aardrijkskunde Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde C Wiskunde D Natuurkunde Scheikunde Biologie Economie Management en organisatie

blz. 26 blz. 28 blz. 29 blz. 30 blz. 31 blz. 32 blz. 33 blz. 34 blz. 35 blz. 36 blz. 37 blz. 38 blz. 39 blz. 40 blz. 41 blz. 42 blz. 43 1

Muziek Tekenen Lichamelijke Oefening Maatschappijleer Klassieke culturele vorming Culturele en kunstzinnige vorming Maatschappelijke stage Oriëntatie op studie en beroep Modules Aanvullende studielast

blz. 44 blz. 45 blz. 46 blz. 47 blz. 49 blz. 50 blz. 51 blz. 52 blz. 53 blz. 54

A

Overzicht van SE-toetsen

blz. 55

B

Overzicht van Praktische Opdrachten

blz. 56

C

Overzicht van vakken met schoolexamen / centraal examen

blz. 57

Bijlagen

2

VOORWOORD In de Tweede Fase, de bovenbouw van de havo en het vwo zijn alle leerlingen examenkandidaten. Het eindexamen bestaat voor ieder vak uit een schoolexamen en wordt voor een aantal vakken aangevuld met een centraal examen. Al in leerjaar 4 worden onderdelen van het schoolexamen afgenomen. In het Eindexamenbesluit staan de wettelijke regels van het eindexamen. Enkele belangrijke zaken hieruit staan in het examenreglement. Aanvullend hierop is er een schoolexamenregeling, het zogenaamde programma van toetsing en afsluiting (PTA). Hierin staan niet alleen regels en afspraken, maar wordt ook per vak aangegeven hoe het schoolexamen wordt afgenomen, wat de stof is en hoe het cijfer tot stand komt. Iedere leerlingengroep (cohort) krijgt de vakinformatie in het PTA opgesplitst per leerjaar. Dus in het begin van ieder schooljaar krijgt een leerling alleen de stofomschrijvingen en opdrachten van dat jaar. De PTA’s (met examenreglement) kun je digitaal raadplegen. Kijk hiervoor op de website www.sophianum.nl onder het kopje ‘examens’. Een uittreksel hiervan krijgen alle examenkandidaten havo en vwo op papier uitgereikt. De tekst van het examenreglement komt voor een deel letterlijk uit wettelijke regelingen. Het taalgebruik is soms wat ingewikkeld, maar het geeft bij problemen wel een beter houvast. Neem toch de moeite alles een keer door te lezen. Dit voorkomt moeilijkheden. Op het internet is over bijna alle onderwerpen wel iets te vinden, soms in de vorm van complete werkstukken. De verleiding is dan groot in eigen werkstukken en opdrachten stukken tekst (vrijwel) letterlijk over te nemen. Dit is bij onderdelen van het schoolexamen niet toegestaan. Hetzelfde geldt voor teksten die uit boeken komen. Je mag de gevonden informatie met een duidelijke bronvermelding gebruiken, maar maak er zelf een verhaal van met door jezelf geformuleerde zinnen. Gebruik geen teksten die je niet of nauwelijks begrijpt. Lees in dit verband artikel 10 van het PTA goed door. Bij de beoordeling van werk met een twijfelachtige herkomst mag een docent een flinke puntenaftrek hanteren. Daarnaast kan artikel 7 van het Examenreglement van toepassing worden. Het komt nog geregeld voor dat de regering regelingen voor de Tweede Fase laat veranderen. Het spreekt vanzelf dat, indien deze wijzigingen in tegenspraak zijn met de inhoud van dit boekje, deze wijzingen voorrang krijgen. Als er belangrijke fouten in het PTA staan, dan zullen deze worden hersteld en wordt dit aan de betrokkenen meegedeeld. Tot slot willen we je veel succes wensen in deze laatste tweec jaren van je middelbare schoolperiode!

R. Mennen, teamleider havo 4 en 5 L. van Duijvenbode, teamleider vwo 4,5 en 6

3

VWO 4 cohort 2011-2014

Examenreglement Havo-Vwo

EXAMENREGLEMENT

HOOFDSTUK I: ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1.

Begripsbepalingen

In dit reglement wordt verstaan onder: - «de wet»: deel I van de Wet op het voortgezet onderwijs; - «Eindexamenbesluit»: het Eindexamenbesluit vwo-havo-mavo-vbo (inclusief wijzigingen i.v.m. het vmbo en het 2e profielenbesluit); - «Cevo»: centrale examencommissie vaststelling opgaven; - «inspectie»: de inspectie, bedoeld in artikel 113 of 114 van de wet; - «school»: het Sophianum, scholengemeenschap in het Heuvelland; - «centrale directie»: portefeuillehouder onderwijs en leerlingbegeleiding van de school / bij afwezigheid een ander lid van de centrale directie; - «directeur»: de directeur vwo-havo van de school; - «afdeling»: een groepering van leerjaren en onderwijsvormen binnen de school (havo 4-5, vwo 4-5-6); - «teamleider»: het personeelslid van de school dat taakverantwoordelijk is voor het onderwijs en de leerlingbegeleiding in een afdeling; - «schooljaar»: het tijdvak dat aanvangt op 1 augustus en eindigt op 31 juli van het daaropvolgende jaar; - «kandidaat»: een ieder die door de centrale directie tot het eindexamen wordt toegelaten; - «gecommitteerde»: een gecommitteerde als bedoeld in artikel 36 van het Eindexamenbesluit; - «examinator»: degene die is belast met het afnemen van het examen in een vak; - «vakken»: vakken en andere programmaonderdelen; - «profielwerkstuk»: het in artikel 4 van het Eindexamenbesluit bedoelde profielwerkstuk; - «toets»: een toets met schriftelijke of mondelinge vragen en opdrachten, of een praktische opdracht; - «eindexamen»: een examen in het geheel van de voor het desbetreffende eindexamen voorgeschreven vakken; - «staatsexamencommissie»: een commissie als bedoeld in artikel 60 van de wet; - «herkansing»: het opnieuw deelnemen aan een toets van het centraal examen of het schoolexamen; - «examenstof»: de aan de kandidaat te stellen eisen. Artikel 2.

Examenreglement en programma van toetsing en afsluiting

1. De centrale directie stelt jaarlijks vóór 1 oktober een programma van toetsing en afsluiting vast, dat in elk geval betrekking heeft op het desbetreffende schooljaar. 2. Het examenreglement en het programma van toetsing en afsluiting worden door de centrale directie vóór 1 oktober toegezonden aan de inspectie en (digitaal) verstrekt aan iedere kandidaat. Artikel 3. 1. 2.

Inhoud van het Examenreglement Het Examenreglement is vastgesteld conform het Eindexamenbesluit. In alle gevallen, waarin het Examenreglement niet voorziet, beslist de centrale directie. 4


3.


In geval regels van deze regeling in tegenspraak Eindexamenbesluit prevaleert het Eindexamenbesluit.

zijn

met

het

Artikel 4. Toelating tot het eindexamen 1. 2.

Artikel 5. 1. 2. 3.

4.

Artikel 6. 1. 2.

3.

De centrale directie stelt de leerlingen van de school in de gelegenheid ter afsluiting van de opleiding een eindexamen af te leggen. Een kandidaat kan in enig tijdvak van het centraal examen slechts worden toegelaten, wanneer hij het schoolexamen met inbegrip van alle voorgeschreven opdrachten en het profielwerkstuk volledig heeft afgerond. De centrale directie kan in afwijking hiervan een kandidaat, die ten gevolge van ziekte of een andere van zijn wil onafhankelijke omstandigheid het schoolexamen niet heeft kunnen afsluiten vóór de aanvang van het eerste tijdvak, in de gelegenheid stellen het schoolexamen in dat vak af te sluiten vóór het centraal examen in dat vak, doch na aanvang van het eerste tijdvak. Afnemen eindexamen De directeur en de examinatoren nemen onder verantwoordelijkheid van de centrale directie het eindexamen af; De centrale directie wijst de teamleider aan tot secretaris van het eindexamen. De eindexamencommissie bestaat uit: - de voorzitter: de directeur; - de leden: de teamleiders van havo 4-5 en vwo 4-5-6. De secretaris voor de afdeling havo is de teamleider 4-5 havo, de secretaris voor de afdeling vwo is de teamleider 4-5-6 vwo. De kandidaat wendt zich tot de secretaris van de eindexamencommissie voor zijn afdeling voor: - algemene informatie over het examen - aanvrage vrijstelling - verzoeken om herkansing schoolexamen - verzoeken om herkansing centraal examen - inzage in examenwerk - verklaringen over een afgelegd examen - verzoeken om afwijking van de wijze van examineren - verzoeken om spreiding van het examen. Indeling eindexamen; profielwerkstuk Het eindexamen kan voor ieder vak bestaan uit een schoolexamen, uit een centraal examen dan wel uit beide. Het schoolexamen omvat mede een profielwerkstuk. Het profielwerkstuk is een werkstuk, inclusief een presentatie, waarin op geïntegreerde wijze kennis, inzicht en vaardigheden aan de orde komen die van betekenis zijn in het desbetreffende profiel. Het profielwerkstuk heeft betrekking op één vak of meer vakken van het eindexamen. Tenminste één van de vakken heeft een omvang van 400 uur of meer voor vwo en 320 uur of meer voor havo. Het eindcijfer van het profielwerkstuk vormt samen met de cijfers voor maatschappijleer en algemene natuurwetenschappen (en voor de gymnasiumleerlingen ook nog klassieke culturele vorming) het zg. combinatiecijfer (zie ook artikel 22 lid.3).

5



Artikel 7. Onregelmatigheden 1.

2.

3.

4.

Artikel 8. 1.

De centrale directie kan maatregelen nemen indien een kandidaat zich ten aanzien van enig deel van het schoolexamen of van het centraal examen aan enige onregelmatigheid schuldig maakt of heeft gemaakt of zonder geldige reden afwezig is. De maatregelen bedoeld in het eerste lid die afhankelijk van de aard van de onregelmatigheid ook in combinatie met elkaar genomen kunnen worden, zijn: a. het toekennen van het cijfer 1 voor een toets van het schoolexamen of het centraal examen, b. het ontzeggen van de deelname of de verdere deelname aan een of meer toetsen van het schoolexamen of het centraal examen, c. het ongeldig verklaren van een of meer toetsen van het reeds afgelegde deel van het schoolexamen of het centraal examen, d. het bepalen dat het diploma en de cijferlijst slechts kunnen worden uitgereikt na een hernieuwd examen in door de centrale directie en eindexamencommissie aan te wijzen onderdelen. Indien het hernieuwd examen, bedoeld in de vorige volzin, betrekking heeft op een of meer onderdelen van het centraal examen legt de kandidaat dat examen af in het volgend tijdvak van het centraal examen, dan wel ten overstaan van de staatsexamencommissie. Alvorens een beslissing ingevolge het tweede lid wordt genomen, wordt de kandidaat gehoord. De kandidaat kan zich door een door hem aan te wijzen meerderjarige laten bijstaan. De beslissing wordt medegedeeld aan de kandidaat, zo mogelijk mondeling en in ieder geval schriftelijk. In de schriftelijke mededeling wordt tevens gewezen op het bepaalde in artikel 8. De schriftelijke mededeling wordt tegelijkertijd in afschrift toegezonden aan de ouders, voogden of verzorgers van de kandidaat, indien deze minderjarig is, alsmede aan de inspectie. Indien er sprake is van diefstal, verlies of fraude van onderdelen van het examendossier die door de leerlingen worden beheerd zullen de betreffende onderdelen opnieuw moeten worden gemaakt. Commissie van beroep De kandidaat kan tegen een beslissing zoals bedoeld in artikel 7 in beroep gaan bij de door de centrale directie van de school ingestelde klachtencommissie examens. Deze commissie bestaat uit drie leden: een vaste voorzitter (mevr. Houtvast), een lid namens de ouders (mevr. Boersma) en een docent (havo: mevr. M. Prakken-Senden; vwo: dhr. R. Renssen). In de betreffende afdeling mag het lid namens de ouders geen kind in het vierde of een hoger leerjaar hebben en de docent mag er geen examinator zijn. De samenstelling kan daardoor variëren per afdeling. Het postadres van de commissie is Landsraderweg 3, 6271 NT GULPEN. De voorzitter van de commissie bepaalt de werkwijze van de commissie. Het beroep moet binnen drie dagen nadat de beslissing schriftelijk ter kennis van de kandidaat is gebracht, schriftelijk bij de commissie van beroep worden ingesteld. Een afschrift van het beroepschrift dient te worden gezonden aan de centrale directie. De commissie stelt een onderzoek in en beslist binnen twee weken op het beroep tenzij zij de termijn met redenen omkleed heeft verlengd met ten hoogste twee weken. De commissie stelt bij haar beslissing zo nodig vast op welke wijze de kandidaat alsnog in de gelegenheid zal worden gesteld het eindexamen geheel of gedeeltelijk af te leggen onverminderd het bepaalde in artikel 7 lid 2d. De commissie deelt haar beslissing schriftelijk mede aan de kandidaat, 6


2.

Artikel 9.


aan de ouders, voogden of verzorgers van de kandidaat indien deze minderjarig is, aan de centrale directie en aan de inspectie. Indien een kandidaat in beroep gaat tegen een uitsluiting van het schoolexamen c.q. het centraal examen of een gedeelte daarvan dan is hij gerechtigd - hangende de uitspraak van de commissie van beroep - aan nog volgende zittingen van het schoolexamen of het centraal examen deel te nemen. Geheimhouding

Een ieder die betrokken is bij de uitvoering van dit besluit en daarbij de beschikking krijgt over gegevens waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden, en voor wie niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift ter zake van die gegevens een geheimhoudingsplicht geldt, is verplicht tot geheimhouding daarvan, behoudens voor zover enig wettelijk voorschrift hem tot bekendmaking verplicht of uit zijn taak bij de uitvoering van dit besluit de noodzaak tot bekendmaking voortvloeit.

7



HOOFDSTUK II: INHOUD VAN HET EINDEXAMEN Artikel 10. Examenprogramma 1.

2. 3.

Het eindexamen omvat: a. de vakken van het gemeenschappelijk deel van elk profiel; b. de vakkenvan het profieldeel van een van de profielen en c. vakken uit het vrije deel, bevattende tenminste één vak met een normatieve studielast van tenminste 440 uren voor vwo en tenminste 320 uren voor havo. Het gemeenschappelijke deel bij het gymnasium omvat in elk geval een klassieke taal en het vak klassieke culturele vorming. In afwijking van het eerste lid is de kandidaat die het eindexamen aflegt aan een school voor vwo of havo bij het eindexamen vrijgesteld van de vakken voor welke vrijstelling of ontheffing is verleend op grond van artikel 26e van het Inrichtingsbesluit W.V.O.

Artikel 11. Keuze van eindexamenvakken 1.

2.

De kandidaten kiezen, met in achtneming van dit hoofdstuk, in welke vakken zij examen willen afleggen. Voor leerlingen geldt deze keuze voor zover de centrale directie hen in de gelegenheid heeft gesteld zich op het examen in die vakken voor te bereiden. De kandidaten kunnen voor zover de centrale directie hun dat toestaat, in meer vakken examen afleggen dan in de vakken die ten minste tezamen een eindexamen vormen

8



HOOFDSTUK III: HET SCHOOLEXAMEN Artikel 12. 1.

2.

3. 4.

5.

6.

Inrichting schoolexamen

Het schoolexamen bestaat uit een examendossier. Het examendossier is het geheel van de onderdelen van het schoolexamen zoals gedocumenteerd in een door centrale directie gekozen vorm. Het schoolexamen strekt zich uit over alle vakken, waarin de kandidaat eindexamen aflegt en wordt ingericht overeenkomstig hetgeen voor ieder vak afzonderlijk in het programma van toetsing en afsluiting is aangegeven. Voor het afnemen van schriftelijke onderdelen van het schoolexamen worden toetsdagen georganiseerd. De mogelijkheid bestaat dat ook buiten deze dagen schriftelijke onderdelen van het schoolexamen worden afgenomen. De herkansingsregeling is opgenomen in het programma van toetsing en afsluiting. Het schoolexamen wordt tenminste één week voor de aanvang van het centraal examen afgesloten. In een uitzonderlijk geval kunnen de voorzitter van de centrale directie en de directeur een kandidaat toestemming verlenen het schoolexamen af te sluiten uiterlijk drie dagen voor de aanvang van het centraal examen. Als een kandidaat het schoolexamen voor een of meer vakken van het centraal examen door buitengewone omstandigheden niet op tijd heeft afgerond, wordt hij uitsluitend voor die vakken verwezen naar het tweede en eventueel het derde tijdvak. Het werken aan het profielwerkstuk start in het voorexamenjaar en wordt afgerond in het examenjaar.

. Artikel 13. Beheer examendossier De verantwoording voor het beheer van de verschillende onderdelen van het examendossier is als volgt geregeld: de teamleider is verantwoordelijk voor het centraal beheer per leerling van een overzicht van de gevolgde vakken met de bijbehorende studielast, de resultaten van de afgelegde schoolexamenonderdelen en bij schriftelijke toetsen de werken van de leerlingen; de leerling is verantwoordelijk voor het beheer van het toekomstdossier, het beheer van het kunstdossier, het beheer van de taaldossiers bij Nederlands en de moderne vreemde talen, het beheer van praktische opdrachten, het beheer van het profielwerkstuk en het beheer van ‘ontwerpen’ en werkstukken; de vakdocenten zijn gedelegeerd verantwoordelijk voor een deugdelijke registratie per leerling van beoordelingen en activiteiten die een dossier, een praktische opdracht of het profielwerkstuk betreffen; de vakdocenten zijn gedelegeerd verantwoordelijk voor het beheer van rapportages en voor zover mogelijk van een kopie van werkstukken en fotoof videomateriaal van niet te archiveren werkstukken van leerlingen en bij schriftelijke toetsen voor het afleveren van de werken van de leerlingen bij de teamleider.

9



Artikel 14. Mededeling cijfers schoolexamen Voor de aanvang van het centraal examen maakt de teamleider aan de kandidaat bekend, voor zover van toepassing: a. welke cijfers hij heeft behaald voor het schoolexamen; b. de beoordeling van de vakken waarvoor geen cijfer wordt vastgesteld; Artikel 15. 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Verhindering

Indien een kandidaat om een geldige reden, ter beoordeling van de directeur en de teamleider, is verhinderd het schoolexamen tijdig af te ronden voor aanvang van het eerste tijdvak van het centraal examen, stellen zij een nieuw tijdstip ter afronding van het schoolexamen vast. In laatstgenoemd geval mag de kandidaat geen centraal examen doen in het desbetreffende vak of de desbetreffende vakken gedurende het eerste tijdvak van het centraal examen, maar wel in de andere vakken of het andere vak. Indien een kandidaat om een geldige reden, ter beoordeling van de eindexamencommissie, is verhinderd het schoolexamen tijdig vóór de aanvang van het tweede tijdvak van het centraal examen af te sluiten, mag hij geen centraal examen doen in het desbetreffende vak of de desbetreffende vakken gedurende het tweede tijdvak van het centraal examen. Alle kandidaten zijn verplicht, alle voor hen vastgestelde proeven van het schoolexamen af te leggen. Op een kandidaat, die zich aan enig onderdeel van het schoolexamen onttrekt of zonder geldige reden bij een onderdeel van het schoolexamen afwezig is, zijn de bepalingen van hoofdstuk I, artikel 7 van toepassing. Indien een kandidaat door ziekte of een andere dwingende reden, niet veroorzaakt door onnauwkeurigheid, onachtzaamheid of nalatigheid van de kandidaat of zijn wettelijke vertegenwoordiger, absoluut verhinderd is aan een onderdeel van het schoolexamen deel te nemen, stelt hij of zijn wettelijke vertegenwoordiger de secretaris van het eindexamen van de afdeling waartoe de betrokken kandidaat behoort, zo vroeg mogelijk vóór de aanvang van bedoelde toets, of ander onderdeel van het schoolexamen, in kennis van deze verhindering en de reden(en) daarvoor. De eindexamencommissie onderzoekt de mogelijkheid de kandidaat volgens de geldende regels op de vastgestelde tijd, doch op een andere dan de vastgestelde plaats het onderdeel van het schoolexamen te laten afleggen; is naar zijn oordeel deze mogelijkheid in redelijkheid aanwezig, dan wordt aan de kandidaat geen uitstel van bedoeld onderdeel van het schoolexamen toegestaan. Indien de secretaris van de eindexamencommissie overtuigd is van de onmogelijkheid voor de kandidaat een onderdeel van het schoolexamen op vastgestelde plaats en tijd af te leggen, dan verleent hij de kandidaat uitstel; hij stelt de betrokken examinator hiervan direct in kennis en deelt in overleg met de examinator de kandidaat of diens wettelijke vertegenwoordiger mee, wanneer en waar het uitgestelde onderdeel van het schoolexamen afgelegd dient te worden. In geval van ziekmelding van een kandidaat heeft de eindexamencommissie het recht een controlerend geneesheer in te schakelen, dan wel zelf als school een huisbezoek bij de betreffende kandidaat af te (laten) leggen, dan wel een medische verklaring te verlangen. Indien het bericht van verhindering als bedoeld in de eerste volzin van de eerste alinea niet vóór de aanvang van het onderdeel van het schoolexamen wordt gegeven, dient de kandidaat of diens wettelijke vertegenwoordiger tevens genoegzame bewijzen te leveren van de onmogelijkheid vóór de aanvang van het onderdeel van het schoolexamen bedoeld bericht te geven; zonder deze bewijzen wordt het verlangde uitstel niet verleend. 10


7.

8.

9.

10.

11. 12.

13.


Een kandidaat die tijdens een zitting onwel wordt, kan onder begeleiding het examenlokaal verlaten. In overleg met de kandidaat beoordeelt de toezichthouder of de kandidaat na enige tijd het werk kan hervatten. Indien de kandidaat het werk na enige tijd hervat, kan na overleg met een lid van de eindexamencommissie, de gemiste tijd aan het einde van de zitting worden ingehaald. N.B. Indien de kandidaat het werk niet kan hervatten, behoudt het tot dan toe gemaakte werk zijn geldigheid. Uitsluitend in bijzondere gevallen kan het gemaakte werk ongeldig worden verklaard. Een kandidaat die vóór de zitting onwel is, dient altijd contact met de teamleider op te nemen over wel of geen deelname aan de zitting. Een kandidaat die tijdens de zitting onwel wordt dient dit altijd aan de surveillant te melden. Zonder deze melding kan achteraf beroep op onwel zijn niet worden geaccepteerd. Indien een kandidaat door ziekte of andere externe factoren niet in staat is een praktische opdracht op de uiterste inleverdatum in te leveren, kan een kandidaat in overleg met de betrokken docent en de secretaris van het eindexamen een andere uiterste inleverdatum vaststellen. In bijzondere gevallen kan de eindexamencommissie besluiten een in de schoolexamenregeling vastgesteld onderdeel van het schoolexamen uit te stellen voor alle daarbij betrokken kandidaten. In aansluiting op hetgeen omtrent onregelmatigheden in artikel 7 is aangegeven, wordt bepaald dat voor gemiste onderdelen van het schoolexamen het cijfer 1 wordt toegekend indien een kandidaat met niet geldige reden afwezig is, zulks ter beoordeling van de centrale directie en de eindexamencommissie. Indien een kandidaat een praktische opdracht niet inlevert op de uiterste inleverdatum wordt voor deze opdracht het cijfer 1 toegekend. Indien een kandidaat ten behoeve van een mondeling schoolexamen op een daartoe vermeld tijdstip geen dossier of werkstuk inlevert dat aan de gestelde eisen voldoet, zal het betrokken mondeling schoolexamen niet worden afgenomen en zal voor het betreffende onderdeel het cijfer 1 worden toegekend. Technische mankementen (bijvoorbeeld defecte printers) of afwezigheid door ziekte op de dag dat werk t.b.v. onderdelen van het schoolexamen moeten worden ingeleverd, gelden in de regel niet als excuus voor het te laat inleveren

11



HOOFDSTUK IV: REGELING VAN HET CENTRAAL EXAMEN Artikel 16. Tijdvakken en afneming centraal examen 1. 2. 3. 4.

Het centraal examen kent een eerste, tweede en derde tijdvak. Het eerste en tweede tijdvak worden afgenomen in het laatste leerjaar. Het derde tijdvak wordt aansluitend aan het laatste leerjaar afgenomen door de staatsexamencommissie. In afwijking van lid 2 kan de school de mogelijkheid bieden om in het voorexamenjaar één of meerdere vakken met een centraal examen af te sluiten.

Artikel 17. 1.

2. 3.

4.

5.

6. 7. 8. 9.

10. 11.

12.

13. 14.

Gang van zaken tijdens het centraal examen

De centrale examens vinden plaats in een door de school te bepalen ruimte. Alle leerlingen dienen bij een examen uiterlijk 15 minuten voor aanvang van dit examen aanwezig te zijn. Voor de zitting wordt gecontroleerd of elke kandidaat aanwezig is. Tijdens een toets van het centraal examen worden aan de kandidaten geen mededelingen van welke aard ook, aangaande de opgaven gedaan. Ook niet als in de opgaven een fout geconstateerd wordt. De directeur zorgt voor voldoende toezichthouders. Buitenstaanders (niet behorend tot de organisatie van het eindexamen) worden niet tot de examenzaal toegelaten. Het werk wordt gemaakt op papier, gewaarmerkt en verstrekt door de school. De school verstrekt eveneens gewaarmerkt kladpapier. Kandidaten mogen geen papier meenemen naar de examenzaal. Het werk mag niet met potlood worden gemaakt. Dit is niet van toepassing op tekeningen of grafieken. De kandidaat vermeldt voor de aanvang van het examen zijn examennummer en zijn naam op alle in te leveren papieren. Tassen, jassen, mobiele telefoons e.d. dienen buiten de examenruimte te worden achtergelaten. Voor het centraal examen ontvangt de kandidaat een overzicht van de bij de examens toegestane hulpmiddelen of de zaken die elke kandidaat bij een bepaald examen bij zich dient te hebben. Eventueel met toestemming te gebruiken hulpmiddelen worden voor aanvang van de zitting gecontroleerd. Het meenemen van andere dan toegestane hulpmiddelen is verboden. Tijdens het uitdelen van de opgaven en de zitting dient er volkomen rust in de examenzaal te heersen. Een kandidaat die te laat komt, mag uiterlijk tot een half uur na het begin van de zitting tot de examenzaal worden toegelaten. Hij levert zijn werk in op het tijdstip dat voor de andere kandidaten geldt. Kandidaten die meer dan een half uur na de aanvang van de zitting aankomen, mogen niet meer deelnemen aan deze zitting. Bij een geldige reden, ter beoordeling van de eindexamencommissie, kunnen zij voor dit vak verwezen worden naar het tweede tijdvak. Op de overige zittingen van het eerste tijdvak dienen zij wel te verschijnen. Zonder toestemming van een toezichthouder mag een kandidaat zich gedurende het examen niet verwijderen uit de examenzaal. Een kandidaat die tijdens een zitting onwel wordt, kan onder begeleiding de examenzaal verlaten. In overleg met de kandidaat beoordeelt een hiertoe aangewezen toezichthouder of de kandidaat na enige tijd het werk kan hervatten. Indien de kandidaat het werk niet kan hervatten, kan de inspecteur zo mogelijk mede op grond van een medische verklaring beslissen, dat het voor een deel gemaakte werk ongeldig is. De kandidaat mag, indien de inspecteur 12


15.

16. 17.

18. 19.

het werk ongeldig verklaart, in het tweede tijdvak opnieuw aan de desbetreffende zitting deelnemen. De kandidaat is verantwoordelijk voor het inleveren van zijn gehele werk bij een van de toezichthouders. De werken worden door de toezichthouders opgehaald. Een kandidaat krijgt nooit toestemming het examenlokaal te verlaten voordat zijn werk is opgehaald. De kandidaten mogen niet binnen een uur na de aanvang van de examenzitting vertrekken. De examenopgaven mogen niet voor het beëindigen van de zitting buiten de examenzaal gebracht worden. De opgaven kunnen na afloop van de zitting door de kandidaten worden opgehaald op een vooraf bekend gemaakte plaats. Een daartoe aangewezen toezichthouder kondigt het ingaan van het laatste kwartier van de zitting aan. Vóór aanvang van het eerste tijdvak ontvangen de kandidaten een uitgebreid overzicht met aanwijzingen betreffende de gang van zaken.

Artikel 18. 1.

2.

2.

3.

4.

Vaststelling cijfer centraal examen

De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling overleg de score voor het centraal examen vast. Komen zij daarbij niet tot overeenstemming, dan stellen zij de score vast op het rekenkundig gemiddelde van de twee scores, in voorkomend geval afgerond op het eerstvolgende hogere gehele getal. De eindexamencommissie stelt het cijfer voor het centraal examen in een vak vast op grond van de in het eerste lid bedoelde score en met inachtneming van de door het Cevo vastgestelde regels voor de omzetting van de scores in cijfers.

Artikel 19. 1.


Verhindering centraal examen

Indien een kandidaat om een geldige reden ter beoordeling van de eindexamencommissie is verhinderd bij een of meer toetsen in het eerste tijdvak tegenwoordig te zijn, wordt hem in het tweede tijdvak de gelegenheid gegeven het centraal examen voor ten hoogste twee toetsen te voltooien. Indien een kandidaat in het tweede tijdvak eveneens verhinderd is, of wanneer hij het centraal examen in het tweede tijdvak niet kan voltooien, wordt hij in de gelegenheid gesteld in het derde tijdvak ten overstaan van de staatsexamencommissie zijn eindexamens te voltooien. De kandidaat meldt zich zo spoedig mogelijk door tussenkomst van een lid van de eindexamencommissie aan bij de voorzitter van de desbetreffende staatsexamencommissie. In dat geval deelt dit lid aan de staatsexamencommissie mede welke cijfers de kandidaat voor het schoolexamen en het eventueel reeds afgelegde gedeelte van het centraal examen heeft behaald, alsmede, wanneer zich dat voordoet, dat ten behoeve van de kandidaat toepassing is gegeven aan artikel 26 (zie hoofdstuk VI 'Overige bepalingen'). Na afloop van het derde tijdvak deelt de staatsexamencommissie het resultaat mede aan de directeur.

13



HOOFDSTUK V: UITSLAG, HERKANSING, DIPLOMERING Artikel 20. Eindcijfer eindexamen 1. 2.

3.

Het eindcijfer voor alle vakken van het eindexamen wordt uitgedrukt in een geheel cijfer uit de reeks 1 tot en met 10. De eindexamencommissie bepaalt het eindcijfer voor een vak op het rekenkundig gemiddelde van het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen. Is dit gemiddelde niet een geheel getal, dat wordt het, indien het eerste cijfer achter de komma een 4 of lager is, naar beneden afgerond en indien dat cijfer een 5 of hoger is, naar boven afgerond. Indien in een vak alleen een schoolexamen is gehouden, is het cijfer voor het schoolexamen tevens het eindcijfer.

Artikel 21.

Vaststelling uitslag

1. De eindexamencommissie stelt de uitslag vast met inachtneming van artikel 22. 2. De uitslag luidt 'geslaagd voor het eindexamen' of 'afgewezen voor het eindexamen'. 3. Indien dat nodig is om de kandidaat te laten slagen, betrekt de eindexamencommissie één of meer eindcijfers van de vakken niet bij de bepaling van de definitieve uitslag. De overgebleven vakken dienen een eindexamen te vormen. Een kandidaat kan aldus niet zakken op een extra vak. Artikel 22. 1.

2.

3.

4.

5.

Uitslag

De kandidaat die eindexamen havo of vwo in de Vernieuwde Tweede Fase heeft afgelegd, is geslaagd indien hij: a. voor het gemiddelde van alle toetsen van het centraal examen onafgerond het cijfer 5,5 of hoger heeft behaald b. voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde maximaal één vijf als eindcijfer heeft behaald (vanaf 1 augustus 2012). c. voor al zijn vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 6 of meer heeft behaald d. 1x5 heeft behaald en voor de overige vakken 6 of hoger heeft behaald e. 1x4 of 2x5 of 1x5 en 1x4 heeft en alle overige eindcijfers 6 of hoger heeft behaald, waarbij het gemiddelde tenminste 6,0 is. In aanvulling op het eerste lid geldt tevens als voorwaarde dat de vakken culturele en kunstzinnige vorming en lichamelijke opvoeding moeten zijn beoordeeld als ‘voldoende’ of ‘goed’. Bij de uitslagbepaling volgens het eerste lid wordt het rekenkundig gemiddelde van de eindcijfers van de volgende onderdelen aangemerkt als eindcijfer van één vak (het combinatiecijfer), voor zover voor deze onderdelen een eindcijfer is bepaald: maatschappijleer, het profielwerkstuk en voor vwo ook algemene natuurwetenschappen. Voor het gymnasium wordt daaraan toegevoegd: klassieke culturele vorming. Een eindcijfer van een drie of lager op de cijferlijst betekent dat de leerling niet geslaagd is. Dit geldt ook voor de verschillende onderdelen die meewegen in het combinatiecijfer uit lid 3. Voor alle duidelijkheid: als één van de onderdelen die meewegen in het combinatiecijfer een drie of lager is, is de leerling niet geslaagd, zelfs als het gemiddelde van het combinatiecijfer een zes of hoger is. Zodra de uitslag ingevolge het eerste tot en met het derde lid is vastgesteld, maakt de eindexamencommissie deze tezamen met de eindcijfers schriftelijk aan iedere kandidaat bekend, onder mededeling van het in artikel 23 bepaalde. 14



De in de eerste volzin bedoelde uitslag is de definitieve uitslag indien artikel 23, eerste lid, geen toepassing vindt. De voorwaarde in lid 2 betreffende culturele en kunstzinnige vorming geldt niet voor het gymnasium. Artikel 23. Herkansing centraal examen 1. De kandidaat heeft voor één vak waarin hij reeds examen heeft afgelegd, nadat ingevolge artikel 22, derde lid, de eindcijfers zijn bekendgemaakt, het recht om in het tweede tijdvak of, indien artikel 19, eerste lid, van toepassing is, in het derde tijdvak, opnieuw deel te nemen aan het centraal examen. 2. De kandidaat stelt de eindexamencommissie voor een door deze laatste te bepalen dag en tijdstip schriftelijk in kennis van gebruikmaking van het in het eerste lid bedoelde recht. 3. Het hoogste van de cijfers behaald bij de herkansing en bij het eerder afgelegde centraal examen geldt als definitief cijfer voor het centraal examen. 4. Na afloop van de herkansing wordt de uitslag definitief vastgesteld met overeenkomstige toepassing van artikel 21 en wordt deze schriftelijk aan de kandidaat bekendgemaakt. Het recht op herkansing dat in dit artikel gegeven wordt, is losgekoppeld van het voltooien van het examen en het vaststellen van de uitslag. De kandidaat heeft voor één vak waarin hij reeds examen heeft afgelegd, het recht om in het tweede tijdvak of, indien artikel 19, eerste lid, van toepassing is, in het derde tijdvak opnieuw deel te nemen aan het centraal examen. De kandidaat die in het eerste tijdvak voor een vak het examen niet kon afleggen, kan in het tweede tijdvak zowel het examen voor dat vak afleggen als een herkansing doen voor een ander vak. Deze mogelijkheid is er ook voor het derde tijdvak.

Artikel 24. Diploma en cijferlijst De directeur reikt op grond van de definitieve uitslag aan elke kandidaat die eindexamen heeft afgelegd een lijst uit waarop zijn vermeld de cijfers voor het schoolexamen en het centraal examen, de vakken en het onderwerp of de titel van het profielwerkstuk, en de beoordeling van de vakken culturele en kunstzinnige vorming en lichamelijke opvoeding , de eindcijfers voor de examenvakken, alsmede de uitslag van het eindexamen. Naast het combinatiecijfer worden ook de afzonderlijke vakken met het daarvoor behaalde cijfer op de cijferlijst vermeld. 2. De directeur reikt op grond van de definitieve uitslag aan elke voor het eindexamen geslaagde kandidaat, daaronder mede begrepen de kandidaat die zijn eindexamen met gunstig gevolg heeft voltooid ten overstaan van de staatsexamencommissie, een diploma uit, waarop het profiel of de profielen zijn vermeld die bij de uitslag zijn betrokken. 3. Indien een kandidaat in meer vakken examen heeft afgelegd dan in de vakken die tenminste tezamen een eindexamen vormen, worden de eindcijfers van de vakken die niet bij de bepaling van de uitslag zijn betrokken, op de cijferlijst vermeld, tenzij de kandidaat daartegen bezwaar heeft. 4. Vakken waarvoor de kandidaat is vrijgesteld bij het examen, worden zonder vermelding van een cijfer vermeld op de cijferlijst. Aan elke kandidaat die eindexamen heeft afgelegd, wordt een cijferlijst afgegeven, dus ook aan de kandidaat die het diploma niet behaalt. Certificaten worden door scholen voor dagonderwijs niet meer uitgeschreven. Voor niet geslaagde kandidaten neemt de cijferlijst de plaats in van het certificaat en blijft in die hoedanigheid 10 jaar geldig. 1.

15



Artikel 25. Duplicaten 1. Duplicaten van afgegeven diploma's, vrijstellingsbewijzen en cijferlijsten worden niet verstrekt. 2. Een schriftelijke verklaring dat een in het eerste lid bedoeld document is afgegeven, welke verklaring dezelfde waarde heeft als dat document zelf, kan uitsluitend door de Informatie Beheer Groep worden verstrekt.

HOOFDSTUK VI: OVERIGE BEPALINGEN Artikel 26. 1.

2.

3.

Afwijking wijze van examineren

Indien een kandidaat van mening is dat hij door een lichamelijke of geestelijke handicap niet in staat is geheel of gedeeltelijk op een normale wijze aan het examen deel te nemen, kunnen zijn ouders (of bij meerderjarigheid de kandidaat zelf) bij de teamleider een schriftelijk verzoek indienen om het examen aan te passen aan de mogelijkheden van de kandidaat. Dit verzoek dient te worden ondersteund door een verklaring van een ter zake deskundige psycholoog, orthopedagoog of medisch specialist. Bij het centraal examen kan deze afwijking o.a. bestaan uit een verlenging van de duur van de toets van het centraal examen met ten hoogste 30 minuten. Een kandidaat die met inbegrip van het schooljaar waarin hij eindexamen aflegt ten hoogste zes jaren onderwijs in Nederland heeft gevolgd en voor wie het Nederlands niet de moedertaal is, kan bij onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal toestemming krijgen het examen op een aangepaste manier af te leggen. Deze afwijking geldt voor het examen in het vak Nederlandse taal, en literatuur en enig ander vak waarbij het gebruik van de Nederlandse taal van overwegende betekenis is. Bij het centraal examen bestaat deze afwijking uit een verlenging van de duur van de toets van het centraal examen met ten hoogste 30 minuten. De teamleider bepaalt daarna de wijze waarop het examen zal worden afgelegd. Hij doet hiervan zo spoedig mogelijk mededeling aan de inspectie.

16



Artikel 27. Bewaren examenwerk 1.

2.

3.

Schoolexamen De teamleiders dienen de door de kandidaten gemaakte schriftelijk toetsen, de voor elk werk toegekende cijfers, een exemplaar van de opgaven, en de eventuele beoordelingsnormen te bewaren totdat de leerling de afdeling van de school heeft verlaten. Centraal examen a. Het werk van het centraal examen der kandidaten wordt gedurende ten minste zes maanden na de vaststelling van de uitslag bewaard door de teamleider, ter inzage voor belanghebbenden. b. Een door de voorzitter en de secretaris van het eindexamen ondertekend exemplaar van de lijst met de resultaten van alle kandidaten, bedoeld in artikel 56 van het Eindexamenbesluit, wordt gedurende ten minste zes maanden na de vaststelling van de uitslag in het archief van de school bewaard. c. De directeur draagt er zorg voor dat een volledig stel van de bij de centrale examens gebruikte opgaven gedurende ten minste twaalf maanden na de vaststelling van de uitslag bewaard blijft in het archief van de school. Inzien examenwerk a. Het schriftelijk werk van het schoolexamen en het centraal examen kan met toestemming van de secretaris van de eindexamencommissie door belanghebbenden worden ingezien. b. Toestemming wordt verleend indien: - de kandidaat door ziekte afwezig was bij de bespreking van het gemaakte werk; - een van de ouders/verzorgers inzage wil hebben in het gemaakte werk en - indien naar het oordeel van de secretaris gewichtige reden aanwezig is om nogmaals het gemaakte werk te mogen inzien. c. Het inzien vindt plaats op school onder toezicht en gedurende een bepaalde tijd. d. Het examenwerk mag niet worden gekopieerd.

17



Artikel 28. Spreiding eindexamen 1.

2.

3.

4.

De centrale directie kan, de inspectie gehoord, toestaan dat ten aanzien van een kandidaat die in het laatste leerjaar langdurig ziek is, en ten aanzien van een kandidaat die lange tijd ten gevolge van een bijzondere, van de wil van de kandidaat onafhankelijke omstandigheid niet in staat is geweest het onderwijs in alle betrokken eindexamenvakken gedurende het laatste leerjaar te volgen, het eindexamen gespreid over twee opeenvolgende schooljaren wordt afgelegd. Bij de beslissing om gespreid examen toe te staan wordt vastgelegd in welk jaar de kandidaat voor welk vak examen aflegt. Voor elk vak mag maar in een van beide jaren examen worden afgelegd. De centrale directie geeft zijn in het eerste lid bedoelde toestemming uiterlijk voor de aanvang van het eerste tijdvak van het centraal examen. In bijzondere gevallen kan de centrale directie afwijken van de eerste volzin ten behoeve van een kandidaat die nog niet in alle betrokken eindexamenvakken centraal examen heeft afgelegd. Artikel 23, eerste tot en met vierde lid, is ten aanzien van de kandidaat van toepassing in het eerste en in het tweede schooljaar van het gespreid eindexamen, met dien verstande dat het in dat artikel bedoelde recht in het eerste schooljaar ontstaat nadat de eindcijfers van de vakken waarvoor in het eerste schooljaar het eindexamen is afgesloten, voor de eerste maal zijn vastgesteld. De vaststelling van de uitslag geschiedt overeenkomstig artikel 22, eerste lid, respectievelijk tweede en derde en vierde lid.

18


PTA 2011-2012

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING

HOOFDSTUK I: ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1. Dit programma van toetsing en afsluiting vormt een onverbrekelijk geheel met het examenreglement. In dit programma van toetsing en afsluiting zijn aanvullende regelingen met betrekking tot het schoolexamen en de vakspecifieke regels vermeld. Artikel 2. Het schoolexamen vindt plaats onder de bepalingen dienaangaande in het examenreglement. Artikel 3. Het schoolexamen bestaat uit een examendossier. Het examendossier is het geheel van de onderdelen van het schoolexamen zoals gedocumenteerd in een door het bevoegd gezag gekozen vorm.

HOOFDSTUK II: TIJDVAKKEN Artikel 4. Het schoolexamen voor het cohort 2011 begint in leerjaar 4 per 1 oktober 2011 Artikel 5. Ten behoeve van het schoolexamen gelden vier periodes: a. periode 1: leerjaar 4 (vwo 4) (schooljaar 2011-2012) b. periode 2: leerjaar 5 (vwo 5) (schooljaar 2012-2013) c. periode 3: in leerjaar 6 (vwo 6) (augustus – januari 2013/2014) d. periode 4: in leerjaar 6 (vwo 6) ((februari - mei 2014)

Artikel 6. Toetsing in de vorm van praktische opdrachten vindt gespreid plaats. Schriftelijke en mondelinge toetsen voornamelijk in toetsweken. Artikel 7. In elke periode kunnen ook voortgangstoetsen worden afgenomen. Deze voortgangstoetsen maken geen onderdeel uit van het examendossier. De rapportcijfers worden echter mede bepaald door de voortgangstoetsen. De overgangsrichtlijnen worden elders gepubliceerd.

19


HOOFDSTUK III:

PTA 2011-2012

REGELS BETREFFENDE DE VAKKEN EN ONDERDELEN VAN HET SCHOOLEXAMEN

Artikel 8. Het schoolexamen kan bestaan uit: a. toetsen met open en/of gesloten vragen b. praktische opdrachten c. het profielwerkstuk Artikel 9. Per onderdeel worden onderstaande punten opgenomen in de vakspecifieke regels: a. toetsen met open en/of gesloten vragen: toetsperiode, inhoud, toetsvorm, tijdsduur, gewicht in het schoolexamenresultaat. b. praktische opdrachten (eventueel met deelopdrachten): samenvatting van de opdracht, einddatum, eventuele tussentijdse controlemomenten, gewicht in het schoolexamenresultaat. Een uitgebreide omschrijving van iedere deelopdracht met toetsvorm, voorwaarden en beoordelingscriteria wordt tijdig, maar uiterlijk drie lesweken voor de einddatum van de betreffende deelopdracht digitaal of op papier aan de leerlingen verstrekt. Voor de einddatum van de eerste deelopdracht weten de leerlingen hoe het cijfer voor de praktische opdracht uit de deelopdrachten wordt samengesteld. De termijn van drie weken geldt niet voor opdrachten die ter plekke, na uitreiking van de opdracht, moeten worden uitgevoerd. c. profielwerkstuk: algemene omschrijving, einddatum, verwijzing naar een aparte handleiding. Artikel 10. 1. 2.

De verantwoordelijkheid voor de vaststelling van opgaven, beoordelingsmodellen en cijfers voor het schoolexamen ligt bij de examinatoren. Bij de beoordeling van praktische opdrachten en het profielwerkstuk geldt: Voor stukken tekst die aantoonbaar van anderen zijn overgenomen of waarvan het door woordkeus of taalgebruik aannemelijk is dat ze niet door de kandidaat zelf zijn geschreven, worden in de beoordeling geen punten gegeven. Als in een werkstuk meerdere van zulke stukken tekst voorkomen, dan kan de examinator besluiten ook voor andere onderdelen van het werkstuk geen of minder punten te geven.

Artikel 11. Van iedere beoordeling die bij het bepalen van het eindoordeel over een kandidaat meetelt, stelt de examinator de kandidaat en de betreffende teamleider zo spoedig mogelijk in kennis.

20


PTA 2011-2012

HOOFDSTUK IV: CIJFERBEPALING Artikel 12. Cijfer schoolexamen 1.

2.

3.

4.

Cijfers voor onderdelen van het schoolexamen worden gegeven in een schaal van 1 tot en met 10, met gebruik van de daartussen liggende getallen met één decimaal. Indien in een vak tevens centraal examen wordt afgelegd, wordt ook het eindcijfer voor het schoolexamen van dat vak uitgedrukt in één decimaal. Indien op het schoolexamen in een vak geen centraal examen volgt, dan wordt voor het eindcijfer van dat vak een geheel getal gebruikt (zie ook artikel 14). In afwijking van het eerste lid, worden het deelvak culturele en kunstzinnige vorming en het deelvak lichamelijke opvoeding uit het gemeenschappelijke deel van elk profiel, beoordeeld met "voldoende" of "goed". Deze beoordeling gaat uit van de mogelijkheden van de leerling en geschiedt op de grondslag van het genoegzaam afsluiten van de desbetreffende deelvakken, zoals blijkend uit het examendossier. Het profielwerkstuk wordt beoordeeld met een cijfer.

Artikel 13. Voor toetsen van het schoolexamen kan per vak worden bepaald dat het resultaat tevens als cijfer voor de rapporten meetelt, mits dit tevoren aan de kandidaten en de betreffende teamleider is meegedeeld. Artikel 14. Het eindcijfer voor het schoolexamen per vak is het gewogen gemiddelde van de cijfers bedoeld in artikel 12, lid 1. Het gewicht is aangegeven bij de vakspecifieke regels die in het programma van toetsing en afsluiting zijn opgenomen. Indien het gemiddelde een cijfer met twee of meer decimalen is, wordt dit cijfer afgerond op de eerste decimaal, met dien verstande dat deze decimaal met 1 wordt verhoogd indien de tweede decimaal zonder afronding 5 of hoger is (6,45 wordt 6,5 en 6,447 wordt 6,4). Indien het een schoolexamen van een vak betreft waar geen centraal examen op volgt, wordt vervolgens naar het dichtstbijzijnde gehele getal afgerond. Bijvoorbeeld bij maatschappijleer (geen centraal examen) wordt een gewogen gemiddelde van 6,45 eerst afgerond op 6,5 en vervolgens op het eindcijfer 7; bij Nederlands (wel centraal examen) wordt een gewogen gemiddelde van 6,45 afgerond op het eindcijfer 6,5.

21


PTA 2011-2012

Artikel 15. Indien een kandidaat van oordeel is dat een beoordeling zoals bedoeld in hoofdstuk III artikel 11 van dit Reglement onjuist is, dient hij binnen 24 uren nadat bedoelde beoordeling hem werd medegedeeld, aan de examinator die het tentamen beoordeelde, zijn met redenen omklede bezwaren kenbaar te maken; desgewenst kan hij vervolgens, doch binnen tweemaal 24 uren nadat bedoelde beoordeling hem werd medegedeeld, zijn bezwaren, met redenen omkleed, schriftelijk indienen bij de secretaris van de eindexamencommissie in de afdeling waartoe de kandidaat behoort. De eindexamencommissie deelt, de kandidaat en de examinator gehoord hebbend, zijn oordeel mede aan de examinator die daarna het tentamen opnieuw beoordeelt en van deze beoordeling ten spoedigste de kandidaat in kennis stelt. Deze laatste beoordeling is onherroepelijk. Artikel 16. 1. Voor de overgang naar het volgende leerjaar bestaat een overgangsrichtlijn. Een leerling die niet bevorderd is, moet het gehele leerjaar overdoen. 2. De in het betreffende leerjaar behaalde resultaten voor het schoolexamen vervallen. De leerling moet voldoen aan de eisen van het op hem volgende cohort. In bijzondere gevallen beslist de eindexamencommissie over eisen en wegingsfactoren. 3. In afwijking van het vorige lid kunnen onder voorwaarden resultaten van praktische opdrachten en opdrachten die deel uitmaken van een dossier behouden blijven: a. Indien bij een doublure in vwo 4 het vak maatschappijleer in het voorafgaande jaar met een ruime voldoende is afgerond (cijfer van 6,5 of hoger), dan vervalt de verplichting voor de leerling om dit vak wederom te volgen. Deze keuze maakt de leerling bij de start van het schooljaar. Wanneer de keuze gemaakt wordt om het vak over te doen, komt het voorgaande resultaat definitief te vervallen. b. Het onder a. genoemde geldt op gelijke wijze voor het vak algemene natuur wetenschappen in vwo 5 en het profielwerkstuk op vwo 6. c. Resultaten van schriftelijke en mondelinge toetsen vervallen. d. Indien een praktische opdracht of deelopdracht gelijkluidend of gelijkwaardig is aan de opdracht van het voorgaande cohort, dan kan een vakdocent met instemming van de kandidaat het oude cijfer overnemen. e. Indien een opdracht ten dele gelijkwaardig is aan de opdracht van het voorgaande cohort, dan kan een vakdocent de kandidaat toestaan de opdracht uit te breiden. De opdracht wordt dan in zijn geheel opnieuw beoordeeld. f. Een verleende vrijstelling kan door een kandidaat of vakdocent niet worden herroepen. g. In bijzondere of onvoorziene omstandigheden beslist de eindexamencommissie.

22


PTA 2011-2012

HOOFDSTUK V: HERKANSING EN HEREXAMEN Artikel 17. Herkansing toetsen schoolexamen 1.

2. 3.

4. 5.

6.

7.

8.

9.

Na iedere periode heeft iedere kandidaat die geen onderdeel van het schoolexamen gemist heeft recht op één herkansing van een toets uit die periode. Het recht op herkansing bestaat uitsluitend voor schriftelijke of mondelinge toetsen met open en/of gesloten vragen en is ongeacht de hoogte van het cijfer. Het vak natuur, leven en technologie valt buiten deze herkansingsregeling. De toets wordt afgenomen in de daarop volgende periode. De herkansing van de laatste periode vindt nog in die laatste periode plaats. Het hoogste cijfer behaald bij de herkansing en bij het eerder afgelegde onderdeel van het schoolexamen waarvoor herkansing is aangevraagd, geldt als definitief cijfer van dat onderdeel. Stofomschrijving en gewicht van de herkansing zijn dezelfde als bij het eerder afgelegde onderdeel. Als voor een vak in een periode meerdere toetsen zijn afgenomen, dan mag men toch slechts één van die toetsen herkansen. De kandidaat mag in de dagen voor een schoolexamenperiode of herkansing geen lessen verzuimen, bij ongeoorloofd verzuim vervalt het recht op herkansing. De kandidaten die aan een herkansing als bedoeld in lid 1 van dit artikel wensen deel te nemen, dienen zich daartoe, onder opgave van het te herkansen onderdeel, de betreffende examinator en het behaalde cijfer, op tijd schriftelijk aan te melden bij de betreffende teamleider. Voor het indienen van dit verzoek maakt men gebruik van de speciale herkansingsformulieren waarop ook de uiterste inleverdatum staat vermeld (of via teletop). Kandidaten die in een periode een of enkele toetsen van het schoolexamen hebben gemist, verliezen volgens lid 1 het herkansingsrecht over die periode. Bij langdurige ziekte of in zeer bijzondere omstandigheden kan de examencommissie beslissen een kandidaat toch tot de herkansingen toe te laten. Kandidaten die niet op de herkansingsdagen aan de herkansing hebben kunnen deelnemen verliezen over de periode waarop de herkansing betrekking heeft het herkansingsrecht. Een doubleur in leerjaar 5 kan opnieuw of alsnog deelnemen aan de herkansing over periode 1. Hij kan ook het resultaat van een eerdere herkansing over die periode handhaven. In dat geval kan hij niet opnieuw deelnemen aan een herkansing over periode 1.

Artikel 18. Herexamen schoolexamen 1.

2.

Onverminderd artikel 17, eerste lid, kan de kandidaat na afloop van het regulier schoolexamen voor één vak waarin alleen een schoolexamen wordt afgelegd een schoolexamen opnieuw afleggen, indien hij voor dat vak een eindcijfer heeft behaald lager dan 6. Het herexamen omvat door het bevoegd gezag aangegeven onderdelen van het examenprogramma. Praktische opdrachten vallen buiten deze herexamenregeling Het cijfer van het herexamen wordt als volgt bepaald: Het cijfer behaald bij het herexamen wordt in de berekening voor het eindcijfer voor het vak meegerekend voor die onderdelen die bij het herexamen zijn betrokken. De cijfers van die toetsen van het eerder afgelegde schoolexamen die betrekking hadden op niet tot het herexamen behorende onderdelen van het herexamen blijven van kracht in de weging waarmee het eindcijfer wordt bepaald. Het hoogste van de cijfers behaald bij het herexamen in een vak en 23


3.

4.

PTA 2011-2012

bij het eerder afgelegde schoolexamen in dat vak geldt als eindcijfer voor dat vak. De kandidaten die aan een herkansing als bedoeld in lid 1 van dit artikel wensen deel te nemen, dienen zich daartoe, onder opgave van het te herkansen onderdeel, de betreffende examinator en het behaalde cijfer, op tijd schriftelijk aan te melden bij de betreffende teamleider. Voor het indienen van dit verzoek maakt men gebruik van de speciale herkansingsformulieren waarop ook de uiterste inleverdatum staat vermeld. Kandidaten die niet op de herexamendag aan het herexamen hebben kunnen deelnemen verliezen het herkansingsrecht.

24


PTA 2011-2012

HOOFDSTUK VI: PRAKTISCHE REGELS Artikel 19. 1.

2. 3. 4.

5.

6.

7.

Gang van zaken

De kandidaten worden ieder leerjaar voor aanvang van de schoolexamentoetsen schriftelijk op de hoogte gesteld van de gang van zaken bij de schoolexamens. De secretaris van de examencommissie stelt de toetsroosters vast. In bijzondere omstandigheden kan de examencommissie hiervan afwijken. De kandidaten mogen geen verplichtingen op zich nemen die verhindering tot deelname aan het schoolexamen tot gevolg kunnen hebben. Indien een kandidaat wegens ziekte of een andere zwaarwegende reden een bepaald onderdeel van het schoolexamen niet kan meemaken, stelt één der ouders of verzorgers in persoon of telefonisch vóór aanvang van het schoolexamenonderdeel de teamleider op de hoogte. Zo spoedig mogelijk daarna ondertekent de ouder/verzorger een verklaring, waarin de reden is vastgelegd waarom de kandidaat niet in staat was deel te nemen aan het schoolexamen. Bij de individueel af te nemen mondelinge toetsen kan op verzoek van de kandidaat en/of examinator via de secretaris van de examencommissie een bijzitter worden toegevoegd. De eindverantwoordelijkheid van het toe te kennen cijfer ligt uitsluitend bij de examinator. Een verzoek voor een bijzitter moet minimaal twee weken vóór de betreffende toets worden ingediend. Indien een kandidaat meent gegronde bezwaren te kunnen aanvoeren tegen de gang van zaken bij een bepaald onderdeel van het schoolexamen, kan hij een klacht indienen bij de secretaris van de examencommissie, tot en met de derde dag na de afname van dat onderdeel. De examencommissie spreekt zijn oordeel uit over de klacht en eventueel daaruit voortvloeiende consequenties, de kandidaat, de desbetreffende examinator en eventueel de toezichthouder gehoord hebbende. In gevallen waarin deze regeling niet voorziet, beslist de examencommissie.

HOOFDSTUK VII: VAKSPECIFIEKE REGELS Artikel 20. Het schoolexamen in de afzonderlijke vakken wordt afgenomen met inachtneming van de op de volgende bladzijden vermelde vakspecifieke regels. De examinator kan na toestemming van de examencommissie hiervan afwijken, mits de kandidaten tijdig op de hoogte zijn gesteld.

25


SCHOOLEXAMEN toetsen SE44 SE52 SE54 SE61 SE62 SE63

PTA 2011-2012

Nederlands

VWO 4 VWO 5 VWO 5 VWO 6 VWO 6 VWO 6 Totaal

weging 5% 10 % 15 % 15 % 25 % 30 % 100 %

praktische opdrachten weging Totaal 0%

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. TOETSEN SE44 : Inhoud:

MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Literatuurgeschiedenis: middeleeuwen t/m romantiek Domein E (E2 + E3) Syllabus ( de te bestuderen stof wordt uiterlijk drie weken voor de toetsdatum doorgegeven)

Toetsvorm: Duur:

schriftelijk 100 minuten

OPMERKINGEN Het schoolexamen Nederlands 4, 5 en 6 vwo bestaat uit drie delen: • Literatuur: o Literatuurgeschiedenis + fragmenten/gedichten o Literatuur mondeling: Leesdossier: • 4 vwo: leesautobiografie, 4 leesverslagen (1 voor 1880), balansverslag • 5 vwo: 4 leesverslagen (1 voor 1880, 1 tussen 1880 en 1940, 1 gedichtenbundel), balansverslag, • 6 vwo: 1 leesverslag (1 voor 1880), speciaalstudie • Spreekvaardigheid: o Debat Debatwerkboek: • 6 vwo: bronnen en stellingen • Schrijfvaardigheid: o Schrijfopdracht Schrijfdossier: • 4 vwo: 2 schrijfopdrachten o 1 gedocumenteerd schrijven opdracht o 1 brief • 5 vwo: 2 schrijfopdrachten o 2 gedocumenteerd schrijven opdrachten • 6 vwo: o 3 oefenschrijfopdrachten 1 samenvatting speciaalstudie 1 beschouwing 1 betoog 26


PTA 2011-2012

o

• • •

• •

Map Gedocumenteerd Schrijven met minimaal 8 artikelen

Het schrijfdossier van 4, 5 en 6 vwo vormt één geheel. Het leesdossier van 4, 5 en 6 vwo vormt één geheel. 4, 5 en 6 vwo: uiterlijk 1 week voor het begin van de SE-weken moeten de relevante onderdelen van de lees- en schrijfdossiers en het debat goedgekeurd zijn. De leerlingen zijn zelf verantwoordelijk voor de dossiers: ze moeten ze zelf bijhouden en bewaren. De docent kan verzoeken inzage te krijgen in de dossiers, ook van voorgaande jaren.

27


PTA 2011-2012

SCHOOLEXAMEN LATIJN toetsen SE44 SE 52 SE 54 SE 62 SE 63

VWO 4 VWO 5 VWO 5 VWO 6 VWO 6 Totaal

weging 10% 20% 20% 20% 20% 90%

praktische opdrachten PO VWO 5 Totaal

weging 10% 10%

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. TOETSEN

SE44 : Inhoud:

MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Gelezen literatuur vanaf kerst (inhoudelijke vragen). Ovidius en Plinius of auteur naar keuze. Lego hoofdstuk 5 en 6.

Toetsvorm: Duur:

schriftelijk 100 min

OPMERKINGEN Voor leerjaar 5+6 zie document van M.Prakken.

28


PTA 2011-2012

SCHOOLEXAMEN GRIEKS toetsen SE44 SE 53 SE 54 SE 62 SE 63


weging 10% 20% 20% 20% 30% 100%

praktische opdrachten weging Totaal 0%


SE44 : Inhoud:

MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Grammatica toets aan de hand van gelezen teksten Pallas 2 (t/m h.28)

Toetsvorm: Duur:


OPMERKINGEN

29


SCHOOLEXAMEN toetsen SE61 SE62 SE62 SE63

VWO 6 VWO 6 VWO 6 VWO 6 Totaal

PTA 2011-2012

Frans weging 10% 20% 20% 30% 80%

praktische opdrachten VWO 4 PO VWO 5 PO Totaal

weging 10% 10% 20%

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. PRAKTISCHE OPDRACHT TAALDOSSIER Inhoud: Gedurende het schooljaar werken de leerlingen aan opdrachten en toetsen (totaal 5 onderdelen) waarin alle domeinen aan bod kunnen komen. Een uitgebreide omschrijving van de opdracht met toetsvorm, voorwaarden en beoordelingscriteria wordt tijdig, maar uiterlijk drie lesweken voor de einddatum digitaal of op papier aan de leerlingen verstrekt. Startdatum: september 2011 Einddatum: juni 2012 OPMERKINGEN: De praktische opdracht taaldossier bestaat uit 5 onderdelen die elk voor 20% meetellen: 1. kennistoetsen unité 1 t/m unité 4 2. taaltaken en literatuuropdrachten 3. kijk- en luistervaardigheid 4. spreekvaardigheid 5. leesvaardigheid De behaalde cijfers voor de toetsen op vwo 4 tellen tevens afzonderlijk mee voor het rapportcijfer bij de overgang naar vwo 5.

30


4 VWO SCHOOLEXAMEN toetsen SE61 SE62 SE62 SE63

VWO 6 VWO 6 VWO 6 VWO 6 totaal

PTA 2011-2012

DUITS weging 20 % 20 % 20 % 20 % 80 %

praktische opdrachten VWO 4 PO VWO 5 PO Totaal

weging 10% 10% 20%

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. PRAKTISCHE OPDRACHT TAALDOSSIER Inhoud: Gedurende het schooljaar werken de leerlingen aan opdrachten en toetsen waarin alle taalvaardigheden (literatuur, spreken, luisteren, schrijven) aan bod kunnen komen. Gedurende het schooljaar wordt van tevoren aangekondigd welke opdrachten en toetsen meetellen voor het Taaldossier. Elke opdracht en toets telt één keer mee. Toetsvorm: Schriftelijk en mondeling. Einddatum: 29 juni 2012 OPMERKINGEN: Het schoolexamen (SE) bestaat uit 5 onderdelen die elk voor 20% meetellen: 1. Taaldossier (PO VWO 4 en 5) 2. Literatuur (mondeling) (SE 61) 3. Spreekvaardigheid (mondeling) (SE 62) 4. Luistervaardigheid (SE 62) 5. Schrijfvaardigheid (SE 63). Op vwo 4 werken de leerlingen aan het taaldossier. De leerlingen werken aan opdrachten en krijgen toetsen waarin alle taalvaardigheden (literatuur, spreken, luisteren, schrijven) aan bod kunnen komen. Het gemiddelde cijfer op 4 vwo voor deze opdrachten en toetsen bepaalt voor de helft het cijfer van het taaldossier. De behaalde cijfers van de opdrachten en toetsen op vwo 4 tellen tevens afzonderlijk mee voor het rapportcijfer bij de overgang naar vwo 5.

31




PTA 2011-2012

ENGELS weging 20 % 25 % 25 % 30 % 100 %

praktische opdrachten Totaal

weging 0%

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. PO (HD?) Essay over literatuur theorie (roman) en Animal Farm(telt mee voor rapport en hoort in het Literatuurportfolio dat in vwo-5 afgemaakt en beoordeeld wordt.) OPMERKINGEN: SE 54 wordt literatuur, SE 61 wordt schrijfvaardigheid, SE 62 luistervaardigheid en SE 63 spreekvaardigheid. (en in klas 6 komt er nog een PO over idioom)

32


SCHOOLEXAMEN toetsen SE 43 SE 44 SE 51 SE 53 SE 54 SE 61 SE 63

PTA 2011-2012

GESCHIEDENIS

VWO 4 VWO 4 VWO 5 VWO 5 VWO 5 VWO 6 VWO 6 Totaal

weging 10 % 15 % 10 % 10 % 15 % 10 % 10 % 80 %

praktische opdrachten weging VWO 5 PO 20 % Totaal 20 %

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 worden volgend schooljaar aangevuld. TOETSEN SE43

:

MAANDAG 26 MAART T/M VRIJDAG 30 MAART 2012

Inhoud:

Historisch besef: DOMEIN A; DOMEIN B tot en met tijdvak 3 Handboek A, hoofdstukken 1, 2 en 3

Toetsvorm: Duur:

Schriftelijk 100 minuten

SE44

MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012

:

Inhoud:

Historisch besef: DOMEIN A; DOMEIN B tot en met tijdvak 7 Handboek A

Toetsvorm: Duur:


33



PTA 2011-2012

aardrijkskunde


weging 20% 10% 10% 20% 15% 15% 90%

praktische opdrachten weging VWO 5 PO 10% Totaal 10%


MAANDAG 18 JUNI T/M Domeinen: Aarde: Wereld: Gebieden: Nederland: Leerstof: Buitenland:

Toetsvorm: Duur:


VRIJDAG 22 JUNI 2012 extern systeem en klimaatzones wereldbeeld Zuidoost-Azië wateroverlast H1 blz. 4 t/m 23 H2 blz. 38 t/m 57 H3 blz. 74 t/m 103 H4 blz. 108 t/m 131.

34




PTA 2011-2012

WISKUNDE A weging 10 % 10 % 15 % 15 % 20 % 20 % 90 %


Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. TOETSEN SE42 : Inhoud: Duur: SE44 : Inhoud:

Toetsvorm: Duur:

MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Functies en grafieken; Combinatoriek; Machtsfuncties; Het kansbegrip. Getal en ruimte vwo A/C deel 1 hoofdstukken 1, 2, 3 en 4. 100 minuten MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Functies en grafieken; Combinatoriek; Machtsfuncties; Het kansbegrip. Exponenten en logaritmen; Kansrekening; Rijen en goniometrie Getal en ruimte vwo A/C deel 1 hoofdstukken 1, 2, 3 en 4; vwo A/C deel 2 hoofdstukken 5, 6 en 8. Schriftelijk 100 minuten

OPMERKINGEN De leerling moet bij ieder schoolexamen de grafische rekenmachine op een juiste wijze kunnen gebruiken. Bij schoolexamens kan worden geëist dat de grafische rekenmachine in de ‘press-to-test mode’ wordt gezet. Bepaalde programma’s en bestanden mogen dan niet worden gebruikt. Een geodriehoek en passer zijn verplichte standaard hulpmiddelen.

35


SCHOOLEXAMEN toetsen SE42 SE44 SE52 SE54 SE61 SE62 SE63

VWO 4 VWO 4 VWO 5 VWO 5 VWO 6 VWO 6 VWO 6 totaal

PTA 2011-2012

WISKUNDE B weging 10 % 10 % 15 % 20 % 5% 20 % 20 % 100 %

praktische opdrachten weging PO VWO 5 0% totaal 0%


Toetsvorm: Duur: SE44 : Inhoud:

Toetsvorm: Duur:

MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Functies en grafieken; De afgeleide functie; Functies vergelijkingen en ongelijkheden; Meetkunde. Getal & ruimte vwo B hoofdstukken 1 t/m 4. Schriftelijk 100 minuten MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Functies en grafieken; De afgeleide functie; Functies vergelijkingen en ongelijkheden; Meetkunde; Exponenten en logaritmen; Goniometrische formules; Differentiaalrekening Getal & ruimte vwo B hoofdstukken 1 t/m 7. Schriftelijk 100 minuten

OPMERKINGEN De leerling moet bij ieder schoolexamen de grafische rekenmachine (TI-Nspire) en de bij de leerboeken behorende ICT op een juiste wijze kunnen gebruiken. Bij schoolexamens kan worden geëist dat de grafische rekenmachine in de ‘press-to-test mode’ wordt gezet. Bepaalde programma’s en bestanden mogen dan niet worden gebruikt. Een geodriehoek en passer zijn verplichte standaard hulpmiddelen.

36




PTA 2011-2012

WISKUNDE C weging 10 % 10 % 15 % 15 % 20 % 20 % 90 %


Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. TOETSEN SE42 : Inhoud: Duur: SE44 : Inhoud:

Toetsvorm: Duur:

MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Functies en grafieken; Combinatoriek; Machtsfuncties; Het kansbegrip. Getal en ruimte vwo A/C deel 1 hoofdstukken 1, 2, 3 en 4. 100 minuten MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Functies en grafieken; Combinatoriek; Machtsfuncties; Het kansbegrip. Exponenten en logaritmen; Kansrekening; Rijen Getal en ruimte vwo A/C deel 1 hoofdstukken 1, 2, 3 en 4; vwo A/C deel 2 hoofdstukken 5, 6 en 8 (niet 8.4 en 8.5). Schriftelijk 100 minuten

OPMERKINGEN De leerling moet bij ieder schoolexamen de grafische rekenmachine op een juiste wijze kunnen gebruiken. Bij schoolexamens kan worden geëist dat de grafische rekenmachine in de ‘press-to-test mode’ wordt gezet. Bepaalde programma’s en bestanden mogen dan niet worden gebruikt. Een geodriehoek en passer zijn verplichte standaard hulpmiddelen.

37



VWO 4 VWO 4 VWO 5 VWO 5 VWO 6 VWO 6 totaal

PTA 2011-2012

WISKUNDE D weging 10 % 10 % 15 % 15 % 25 % 25 % 100 %

praktische opdrachten weging totaal 0%

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en leerjaar 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. TOETSEN SE42 : Inhoud: Toetsvorm: Duur: SE44 : Inhoud:

Toetsvorm: Duur:

MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Combinatoriek; Driehoeken en lijnen; Kansrekening. Getal & ruimte vwo D hoofdstukken 1 t/m 3. Schriftelijk 100 minuten MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Combinatoriek; Driehoeken en lijnen; Kansrekening; Discrete wiskunde; Ruimtemeetkunde; Discrete dynamische modellen. Getal & ruimte vwo D hoofdstukken 1 t/m 5 en 8. Schriftelijk 100 minuten

OPMERKINGEN De leerling moet bij ieder schoolexamen de grafische rekenmachine (TI-Nspire) en de bij de leerboeken behorende ICT op een juiste wijze kunnen gebruiken. Bij schoolexamens kan worden geëist dat de grafische rekenmachine in de ‘press-to-test mode’ wordt gezet. Bepaalde programma’s en bestanden mogen dan niet worden gebruikt. Een geodriehoek en passer zijn verplichte standaard hulpmiddelen.

38


PTA 2011-2012

SCHOOLEXAMEN NATUURKUNDE toetsen SE44 SE54 SE62 SE63


weging 25 % 25 % 15 % 15 % 80 %

praktische opdrachten VWO 4 PO VWO 5 PO VWO 6 PO Totaal

weging 6% 8% 6% 20 %


MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Deel vwo 4A en vwo 4B, helemaal: Basisvaardigheden, Beweging, Krachten in Evenwicht, Kracht en Beweging, Arbeid en Energie, De Gang van Lichtstralen, Het Gebruik van Lenzen, Elektriciteit.

Toetsvorm: Duur:


PRAKTISCHE OPDRACHTEN PO4 Inhoud:

Uitvoeren van experimenten aan de hand van proefopstellingen. Hierbij doen kandidaten verschillende metingen. De resultaten moeten schriftelijk worden uitgewerkt en zo nodig worden voorzien van een conclusie. Een uitgebreide omschrijving van de opdracht met toetsvorm, voorwaarden en beoordelingscriteria wordt direct na de startdatum digitaal of op papier aan de leerlingen verstrekt.

Startdatum: begin schooljaar Einddatum: 15 juni 2012

OPMERKINGEN Bij het SE is het gebruik van de grafische rekenmachine onder bepaalde voorwaarde toegestaan: De leerling dient deze namelijk voor het SE begint in de ‘Press to Test’-mode te zetten. Dat betekent dat alle aanwezige bestanden ontoegankelijk worden gemaakt.

39



PTA 2011-2012

SCHEIKUNDE


weging 10 % 15 % 20 % 24 % 69 %

praktische opdrachten weging VWO 4 PO 8% VWO 5 PO 13 % VWO 6 PO 10 % Totaal 31 %


MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Domeinen: Algemeen A1 t/m A3 en A7 De bouw van de stoffen B3 t/m B5 Rekenen in de chemie E5 Zouten en water E1 Koolstofverbindingen C2 t/m C4 Reactiesnelheid / Evenwichten E3/E4 Zuren/basen G1/G2 Chemie Overal uitgave 2007: hoofdstuk 1 tot en met 8 en 11

Toetsvorm: Duur:

schriftelijk 100 minuten

PRAKTISCHE OPDRACHTEN PO4 Inhoud: Kwalitatieve analyse Startdatum: 14 november Einddatum: 27 januari

40


SCHOOLEXAMEN toetsen SE44 VWO 4 SE54 VWO 5 SE63 VWO 6 Totaal

PTA 2011-2012

BIOLOGIE weging 30% 30% 30% 90%



MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Boek VWO B1

Toestvorm: Duur:

schriftelijk: open en gesloten vragen 100 minuten

41


PTA 2011-2012

SCHOOLEXAMEN ECONOMIE toetsen SE44 SE54 SE62 SE63

VWO 4 VWO 5 VWO 6 VWO 6 totaal

weging 10% 20% 30% 30% 90%

praktische opdrachten VWO 6 PO totaal

weging 10% 10%


SE44: maandag 18 juni t/m vrijdag 22 juni 2012 Inhoud: 1. Lesbrief levensloop: 2. Lesbrief arbeidsmarkt. Alle gedurende het jaar uitgereikte dictaten en stencils. Toetsvorm: Schriftelijk Duur: 100 minuten

PRAKTISCHE OPDRACHT / DEELOPDRACHTEN (LEERJAAR 4) Inhoud deel 1: Klaslokaalexperimenten en andere kleine opdrachten Einddatum: 8 juni 2012, 13.00 uur Een uitgebreide omschrijving van iedere deelopdracht met toetsvorm, voorwaarden en beoordelingscriteria wordt tijdig, maar uiterlijk een week voor de einddatum van de betreffende deelopdracht digitaal of op papier aan de leerlingen verstrekt. Voor de einddatum van de eerste deelopdracht weten de leerlingen hoe het cijfer PO VWO 4 wordt samengesteld uit de beoordelingen van de deelopdrachten. OPMERKINGEN Het gebruik van een grafische rekenmachine is niet toegestaan bij de schriftelijke toetsen van het schoolexamen en bij het centraal examen. De gewone rekenmachine uit het basispakket is bij deze examens wel toegestaan De praktische opdracht omvat meerdere leerjaren. De eindbeoordeling vindt plaats in het laatste leerjaar.

42



PTA 2011-2012

MANAGEMENT EN ORGANISATIE


weging 10 % 20 % 30 % 30 % 90 %



MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 DOMEIN A: Basisvaardigheden DOMEIN B: Interne Organisatie en Personeelsbeleid DOMEIN C: Financiering van activiteiten M&O in Balans deel 1A, hoofdstukken 1 t/m 3 en hoofdstukken 9 t/m 16

Toestvorm: Duur:


43


SCHOOLEXAMEN toetsen SE42 SE44 SE51 SE53 SE62

PTA 2011-2012

MUZIEK


weging 10 % 10 % 10 % 10 % 10 % 50 %

praktische opdrachten weging VWO 4 PO 15 % VWO 5 PO 15 % VWO 6 PO 20 % Totaal 50 %

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen TOETSEN SE42 : Inhoud:


Toetsvorm: Duur:

MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Domein A1 Waarnemen en weten (Kennen) Intro Bovenbouw, luistervaardigheid Domein A2 Analyseren en interpreteren Intro Bovenbouw, luistervaardigheid Domein A3 Muziek en cultuur Intro Bovenbouw, luistervaardigheid , Popgeschiedenis schriftelijk/luistertoets 50 minuten MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Domein A1 Waarnemen en weten (Kennen) Intro Bovenbouw, luistervaardigheid Domein A2 Analyseren en interpreteren Intro Bovenbouw, luistervaardigheid Domein A3 Muziek en cultuur Intro Bovenbouw, luistervaardigheid , Popgeschiedenis schriftelijk/luistertoets 100 minuten

PRAKTISCHE OPDRACHTEN PO4 Inhoud:

•

• • Startdatum: Einddatum:

Praktisch musiceren Domein B1 Het eindcijfer van PO4 wordt als volgt samengesteld: Beoordeling van een zelf te kiezen en uit te voeren instrumentale compositie of beoordeling van een zelf te kiezen en uit te voeren vocale compositie Beoordeling van een verplichte uit te voeren instrumentale compositie Beoordeling van een verplichte uit te voeren vocale compositie Begin schooljaar Einde schooljaar

OPMERKINGEN Deelname aan de muziekavond waarin één of meerdere onderdelen vanuit de praktische opdrachten worden uitgevoerd kan verplicht worden gesteld. 44


PTA 2011-2012

SCHOOLEXAMEN TEKENEN toetsen SE44 SE52 SE54 SE62


weging 10 % 10 % 15 % 15 % 50 %

praktische opdrachten weging VWO 4 PO A 5 % VWO 4 PO B 10 % VWO 5 PO 15 % VWO 6 PO 20 % Totaal 50 %

Toetsmomenten en percentages van schoolexamenonderdelen in leerjaar 5 en 6 kunnen volgend schooljaar nog wijzigen. TOETSEN SE44 : Inhoud:

MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Algemene kunstbeschouwing: het analyseren van kunst voorbeelden+ Kunstvragen (theorie kunstgeschiedenis) over de Klassieke Oudheid: Grieken en Romeinen en het vroeg Christelijke.

Toetsvorm: Duur:

Proefwerk met beeldmateriaal. 100 minuten.

PRAKTISCHE OPDRACHTEN PO A Inhoud:

“Naar de waarneming” Collage samenstellen en deze voorstelling met 9 verschillende technieken/materialen vervaardigen tot 1 geheel.

Startdatum: week 47- 2011 Einddatum: week 9 - 2012 PO B Inhoud:

“ Decoratief” Patroon tekenen. A.d.v. een uitvoerig denkwerk en veel schetsen incl. een grondig vooronderzoek tot een goed patroon komen wat ¼ deel van een groter geheel zal zijn (te denken aan patroon tegels). D.m.v. o.i. inkt technieken én de gutstechniek het patroon afdrukken tot een geheel.

Startdatum: week 10 - 2012 Einddatum: week 24 - 2012

OPMERKINGEN Het is belangrijk dat al het gemaakte werk, hieronder vallen ook de schetsen, te dateren en te nummeren en af te laten tekenen door de tekendocent, de leerlingen dienen hun opdrachten goed te bewaren. Tevens is het raadzaam dat de leerling in het bezit is van een tekenmap om zijn/haar werk in te kunnen bewaren.

45


SCHOOLEXAMEN

PTA 2011-2012

LICHAMELIJKE OPVOEDING

praktische opdrachten weging PO leerjaar 4 40 % PO leerjaar 5 40 % PO leerjaar 6 20 % totaal 100 % De onderdelen worden beoordeeld met een cijfer. Het eindcijfer wordt omgezet in een beoordeling O(nvoldoende) < 6,0 (of niet alle onderdelen zijn afgerond) V(oldoende) 6,0 t/m 7,5 G(oed) > 7,5 PRAKTISCHE OPDRACHT (LEERJAAR 4) Inhoud: Spel: basketbal, volleybal, hockey, softbal, voetbal Turnen: ringen zwaaien, trampoline Atletiek: uithoudingsloop Racketspelen: badminton Bewegen op muziek Toetsvorm: Deelname aan activiteiten met inzet naar vermogen; beoordeling door docent. Alle onderdelen van dit schooljaar tellen even zwaar Begindatum: Begin schooljaar Einddatum: 4 juni 2012 OPMERKINGEN - Bij afwezigheid, door welke reden dan ook, moet de leerling ter compensatie een werkstuk van enkele pagina's A4 maken over het betreffende onderdeel. De teamleider kan in overleg met de vakdocent hiervoor in bijzondere omstandigheden vrijstelling verlenen. Bij een afwezigheid zonder geldige reden van meer dan één keer bij hetzelfde onderdeel wordt dit onderdeel met een onvoldoende gewaardeerd en kan een vervangende opdracht worden gegeven. - Voor het schoolexamen worden de handelingsopdrachten beoordeeld met een waardering onvoldoende, voldoende of goed. De beoordeling vindt plaats binnen de mogelijkheden van de leerling. - Een leerling met een onvoldoende eindbeoordeling voor lichamelijke opvoeding kan niet slagen.

46


SCHOOLEXAMEN toetsen SE41 VWO 4 SE42 VWO 4 SE43 VWO 4 Totaal

PTA 2011-2012

Maatschappijleer weging 25% 30% 20% 75%


TOETSEN SE41 : Inhoud:



Toetsvorm: Duur:

MAANDAG 7 NOVEMBER T/M VRIJDAG 11 NOVEMBER 2011 Inleiding en Rechtsstaat (hoofdstuk 1 en 2) Inleiding Wat is maatschapppijleer? Benaderingswijzen maatschappijleer Rechtsstaat De wording van de Nederlandse rechtsstaat Het functioneren van het strafrecht Grondrechten en plichten van de burger De Nederlandse en Amerikaanse rechtsstaat vergeleken schriftelijk 50 minuten MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Politieke besluitvorming (hoofdstuk 3) Democratie, politieke stromingen en partijen, verkiezingen , regering en Parlement, gemeente, provincie, Europa Proces van besluitvorming Ongelijke politieke invloed Massamedia schriftelijk 50 minuten MAANDAG 26 MAART T/M VRIJDAG 30 MAART 2012 verzorgingsstaat (hoofdstuk 4) Het ontstaan van de verzorgingsstaat Sociale burgerrechten en plichten Werkgevers en werknemers Pluriformiteit in Nederland anno nu (hoofdstuk 5) schriftelijk 50 minuten

PRAKTISCHE OPDRACHTEN PO4 Inhoud: Verslag en presentatie over multiculturele samenleving of criminaliteit of pluriforme samenleving Specifieke onderzoeksopdracht die hierbij hoort wordt nog uitgereikt. Onderzoeksopdracht multiculturele samenleving of criminaliteit (presentatie en/of discussie, enquete interviews e.d.) Zwarte en witte scholen Anti discriminatiebeleid 47


PTA 2011-2012

Een criminaliteitsprobleem Een rechtszaak Onderzoek naar het functioneren van de Nederlandse pluriforme samenleving. De pluriforme samenleving in de media De pluriforme samenleving in de politiek De pluriforme samenleving in vergelijking met de buurlanden De pluriforme samenleving in het dagelijks leven Nederlanders in het buitenland Andere (actuele) onderwerpen in overleg met vakdocent en ter goedkeuring Toetsvorm : mondeling Startdatum: 16 januari 2012 Einddatum: 23 maart 2012

48


SCHOOLEXAMEN

PTA 2011-2012

Klassieke Culturele Vorming

toetsen SE42 VWO 4 SE44 VWO 4 Totaal

weging 35% 35% 70%

praktische opdrachten weging VWO 4 PO A 10% VWO 4 PO B 20% Totaal 30%


SE42 : MAANDAG 23 JANUARI T/M VRIJDAG 27 JANUARI 2012 Inhoud: mythologie (handboek h1,5,6,12,13) Toetsvorm: schriftelijk Duur: 100 min SE44 : MAANDAG 18 JUNI T/M VRIJDAG 22 JUNI 2012 Inhoud: filosofie en de kunsten (handboek h4,7,8,9,10) Toetsvorm: Duur:


PRAKTISCHE OPDRACHTEN PO A Inhoud: Bezoeken theatervoorstelling oud Griekse tragedie + schrijven recensie

Startdatum: Einddatum:

januari 2012 15 februari 2012

PO B Inhoud: schrijven praktische opdracht in tweetallen + mondelinge presentatie (1x45 min)

Startdatum: Einddatum:

november 2011 april 2012

49


PTA 2011-2012

SCHOOLEXAMEN CULTUREEL KUNSTZINNIGE VORMING toetsen

weging Totaal


0%

PRAKTISCHE OPDRACHTEN Inhoud: samenstellen van kunstdossier aan de hand van verstrekt lesmateriaal. Bezoeken van 6 culturele activiteiten met verslaglegging. Toetsvorm: Inleveren van het kunstdossier ter beoordeling. De inhoud van het kunstdossier (verslagen, reflectieverslagen, opdrachten enz) moeten naar behoren gemaakt zijn. Een uitgebreide omschrijving van de opdrachten en beoordelingen wordt tijdig maar uiterlijk 3 weken voor de einddatum digitaal en/of op papier aan de leerlingen verstrekt. De leerling is zelf verantwoordelijk voor het bewaren en bijhouden van het Kunstdossier. Begindatum: begin schooljaar Einddatum: einde schooljaar OPMERKINGEN De uiteindelijke beoordeling wordt aangegeven met een “o” (onvoldoende). “v” (voldoende) of “g” (goed). Leerlingen die een “o” behalen kunnen dit niet herkansen en verliezen daarmee de mogelijkheid om bevorderd te worden naar VWO 5.

50


PTA 2011-2012

MAATSCHAPPELIJKE STAGE VERPLICHTE ACTIVITEITEN (VWO 4,5 EN 6) Inhoud:

Het deelnemen aan een blok- en/of lint-stage op het gebied van maatschappelijk werk of vrijwilligerswerk. Totale duur moet minimaal 30 klokuren zijn. Toetsvorm: Presentatie Begindatum: 7 mei 2012 Einddatum: oktober 2013

51


PTA 2011-2012

ORIËNTATIE OP STUDIE EN BEROEP VERPLICHTE ACTIVITEITEN (LEERJAAR 4, 5 EN 6) Inhoud: - bezoek open dag of voorlichtingsdag van een vervolgopleiding met verslag - minimaal één bezoek aan de decaan met kort verslag - opdrachten van dedecaannet - voorlichtingsavond op school - bezoek beroepen- en opleidingenmarkt met verslag - LOB in studie- en mentorlessen; uitwisselen van gegevens - op vwo 6 presentatie van LOB-activiteiten aan leerlingen van vwo 4 en 5 Toetsvorm: Afvinken door de mentor Begindatum: Begin leerjaar 4 Einddatum: Medio maart van het laatste leerjaar Studielast: 30 klokuren Vrijstelling is niet mogelijk voor studie- en mentorlessen. Voor de andere activiteiten kan de studielast worden meegenomen. VRIJ TE KIEZEN ACTIVITEITEN (LEERJAAR 4, 5 EN 6) Inhoud: - voorlichtingsbijeenkomsten op school - beroepskeuze via de computer (via mentor of decaan) - extra bezoek open dag of voorlichtingsdag van een vervolgopleiding met verslag - meeloopdag op een vervolgopleiding met verslag - werkervaring (snuffelstage) - vrijwilligerswerk (maatschappelijke stage) - bezoek Studiebeurs Utrecht (alleen in leerjaar 6) Toetsvorm: Afvinken door de mentor Begindatum: Begin leerjaar 4 Einddatum: Medio maart van het laatste leerjaar Studielast: 10 klokuren Doubleurs mogen de studielast voor deze activiteiten meenemen. OPMERKINGEN Alle verslagen en/of invulformulieren staan op dedecaannet en moeten worden gecontroleerd en afgevinkt door de mentor. Voor het bezoek van open dagen, voorlichtingsbijeenkomsten, studiebeurzen en meeloopdagen onder schooltijd is steeds vooraf toestemming van de teamleider nodig.

52


PTA 2011-2012

MODULES Afhankelijk van het gekozen pakket dient de leerling minimaal 1 en maximaal 3 modules te kiezen uit het aanbod van de school. Begindatum: 16 november 2011 Einddatum: juli 2012 OPMERKINGEN Voor het volgen van de modules worden schriftelijke criteria aangereikt rondom opdrachten en beoordeling. Zie aparte handleiding. De leerling ontvangt bij het diploma een apart overzicht van gevolgde modules met de daarbij behorende beoordeling.

53


PTA 2011-2012

AANVULLENDE STUDIELAST ACTIVITEITEN (LEERJAAR 4, 5 EN 6) Inhoud: Afhankelijk van de leerling. Op eigen initiatief of na advisering door de mentor. Goedkeuring nodig van de teamleider. Eén of meer dingen kiezen uit: - cabaret - cult - medezeggenschapsraad - leerlingenraad - leerlingenplatvorm - tutorschap - website school - Eurolink - Xplore-reizen - Youth Award - uitwisselingen - werkervaring buitenland - ondersteuning milieu-activiteiten - verdieping of verbreding bij een vak (dus iets meer doen dan de normale stof) - extra werk doen voor vakken, waarin je zwak bent - structurele hulp bieden aan medeleerlingen - nuttig werk voor de school - buitenschoolse activiteiten (bijv. begeleiden kindervakantiewerk) - eigen ideeën Toetsvorm: Verslag of logboek. Afvinken door de teamleider Begindatum: Begin leerjaar 4 Einddatum: Medio maart van het laatste leerjaar Studielast: variabel (afhankelijk van het keuzepakket) OPMERKINGEN De aanvullende studielast is verplicht voor iedereen die met het gekozen pakket en aanvullende modules niet voldoet aan de totale studielast van 4800 klokuren. Activiteiten vallen buiten het normale huiswerk. Regel tijdig dat het werk bij de studielast wordt meegeteld. Het is niet de bedoeling met allerlei losse uren aan te komen. Het moeten duidelijk grotere gehelen zijn.

54


PTA 2011-2012

Overzicht van SE-toetsen in het schooljaar 2011-2012

Vak

TOETSEN SE41

Nederlands Latijn Grieks Frans Duits Engels Geschiedenis Aardrijkskunde Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde C Wiskunde D Natuurkunde Scheikunde Biologie Economie Management & organisatie Maatschappijleer Lichamelijke oefening Cultureel Kunstzinnige Vorming Klassieke Culturele Vorming Tekenen Muziek Cijfers = S = schriftelijk

50

S

SE42

100 100 100 100

S S S S

50

S

100

S

50

S

duur toets/mondeling M = mondeling L = luistertoets

55

SE43

SE44 100 S 100 S 100 S

100

S

50

S

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

S S S S S S S S S S S

100 100 100

S S S


PTA 2011-2012

Overzicht van Praktische Opdrachten in het schooljaar 2011-2012

Vak Nederlands Latijn Grieks Frans Duits Engels Geschiedenis Aardrijkskunde Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde C Wiskunde D Natuurkunde Scheikunde Biologie Economie Management & organisatie Maatschappijleer Lichamelijke oefening Cultureel Kunstzinnige Vorming Klassieke Culturele Vorming Tekenen Muziek

PRAKTISCHE SE41

OPDRACHTEN SE42

SE43

SE44

september 2011 – juni 2012 september 2011 – 29 juni 2012

september 2011 – juni 2012 14 november - 27 januari oktober 2011 – 8 juni 2012 april 2012 – juni 2012 september 2011 – juni 2012 september 2011 – juni 2012 jan. 2012 – 15 feb. 2012 + nov. 2011 – apr. 2012 20 nov. 2011 – 3 mrt. 2012 + 4 mrt. – 15 juni 2012 september 2011 – juni 2012

Bij de praktische opdrachten is de periode vermeld, waarin aan de opdracht moet worden gewerkt. Bij sommige vakken omvat de opdracht meerdere leerjaren. Tussentijds wordt de voortgang gecontroleerd.

56


PTA 2011-2012

Overzicht van vakken met schoolexamen (SE) / centraal examen (CE) vak Nederlands Latijn Grieks Frans Duits Engels geschiedenis aardrijkskunde wiskunde A wiskunde B wiskunde C wiskunde D natuurkunde scheikunde biologie economie management en organisatie algemene natuurwetenschappen muziek tekenen lichamelijke opvoeding maatschappijleer klassieke culturele vorming culturele en kunstzinnige vorming natuur, leven en technologie profielwerkstuk maatschappelijke stage oriëntatie op studie en beroep modules aanvullende studielast

afkorting ned lat gri fra dui eng ges ak wia wib wic wid nat sck bio ecn m&o anw muz tek lo maa kcv ckv nlt pws mas osb mod ext

SE ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja nee nee nee nee

57

CE ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja nee ja ja ja ja ja nee ja ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee

geen geen geen geen

SE; SE; SE; SE;

moet moet moet moet

wel wel wel wel

in in in in

orde orde orde orde

zijn zijn zijn zijn

Examenreglement PTA. (Programma van Toetsing en Afsluiting) Tweede Fase VWO

Recommend Documents