Examen VBO-MAVO-C
Nederlands leesvaardigheid
■■■■
Voorbereidend Beroeps Onderwijs Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs
20
00
Tijdvak 1 Maandag 29 mei 9.00 – 11.00 uur
Vragenboekje
Dit examen bestaat uit 38 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.
000009
3
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
Begin
■■■■ 1p
1 ■ A B C D
1p
2 ■ A B C D
1p
3 ■
1p
4 ■ A B C D
1p
5 ■ A B C
1p
6 ■ A B C D
■■■■ 4p
7 ■
2p
8 ■
1p
9 ■ A B C D
000009
3
Tekst 1 Zoektocht naar wortels geen middel tegen alle kwalen Wat is de belangrijkste functie van de schuingedrukte tekst bovenaan het artikel? Bij het gestelde probleem wordt een voorbeeld gegeven. Er wordt een belangrijke uitspraak over het onderwerp gedaan. Het belangrijkste uit het artikel wordt samengevat. Uit het artikel wordt een opvallend detail naar voren gehaald. Wat is de belangrijkste functie van de eerste alinea (regels 1 – 8)? De directe aanleiding tot het schrijven van het artikel noemen. Duidelijk maken voor welke groep lezers het artikel geschreven is. Een opvallende mening over het onderwerp van het artikel geven. Met behulp van een voorbeeld het onderwerp verduidelijken. „De behoefte aan informatie kan heel verschillend zijn” (regels 22– 23). In welke alinea worden bij deze bewering voorbeelden gegeven? Wat is de belangrijkste functie van alinea 5? Aandacht vragen voor het karakter van adoptiekinderen. Advies geven aan de ouders van geadopteerde kinderen. De betekenis van Steunpunt Roots voor adoptiekinderen verduidelijken. De concrete werkwijze van Steunpunt Roots uiteenzetten. „Maar soms zijn adoptieouders niet genoeg.” (regel 46) Hoe kan deze zin hier het beste worden opgevat? Adoptieouders schieten weleens te kort in hun zorg voor het geadopteerde kind. Bij adoptiekinderen blijft de band met de biologische ouders het sterkst. Het gemis aan echte ouders kunnen adoptieouders niet altijd goed maken. Wat is de hoofdgedachte van het artikel Zoektocht naar wortels geen middel tegen alle kwalen? Adoptiekinderen van buitenlandse afkomst hoeven zich er niet voor te schamen dat ze vragen over hun afkomst hebben. De problemen van adoptiekinderen van buitenlandse afkomst kunnen niet allemaal opgelost worden. Steeds meer geadopteerde kinderen van buitenlandse afkomst willen een bezoek aan hun geboorteland brengen. Steunpunt Roots heeft een waardevolle functie voor adoptiekinderen van buitenlandse afkomst.
Tekst 2 De reis terug is zonder romantiek „De reis terug is zonder romantiek” (zie de titel) Geef in eigen woorden twee verschillende redenen waarom de reis terug voor Soon Nyu Olthoff (zie alinea 1 en 2) geen romantiek heeft. Gebruik maximaal 8 woorden per reden. Er is een trend op zoek te gaan naar de eigen roots (zie regels 32 – 34). Welk probleem van adoptiekinderen vormt de oorzaak voor deze trend? Wat is de functie van alinea 6? De hoofdgedachte van het artikel samenvatten. Een nieuwe opvatting presenteren. Een oproep aan de regering doen. Het oordeel van een deskundige presenteren.
2
Lees verder
1p
10 ■ A B C D
2p
11 ■
■■■■
1p
12 ■ A B C D
1p
13 ■
A B C D
1p
14 ■ A B C D
1p
15 ■ A B C D
000009
3
Wat is de directe aanleiding geweest voor het schrijven van de artikelen Zoektocht naar wortels geen middel tegen alle kwalen en De reis terug is zonder romantiek? Binnenkort verschijnt er een folder met duidelijke informatie over Steunpunt Roots. Gebleken is dat steeds meer adoptiekinderen van buitenlandse afkomst problemen hebben. In Nederland blijken 25.000 adoptiekinderen van buitenlandse afkomst te wonen. Voor adoptiekinderen van buitenlandse afkomst wordt binnenkort Steunpunt Roots opengesteld. In alinea 1 en 2 van het artikel Zoektocht naar wortels geen middel tegen alle kwalen wordt een aantal functies beschreven van Steunpunt Roots, zoals: 1 het is bereid aandachtig te luisteren; 2 het wijst de weg, geeft informatie; 3 het verwijst naar instellingen voor hulpverlening bij psychische problemen; 4 het bevordert het bijeenbrengen van geadopteerden en hun biologische ouders. Welke twee van bovenstaande functies komen het meest naar voren in het artikel De reis terug is zonder romantiek?
Tekst 3 Vakken vullen is een vak Een schrijver kan op verschillende manieren aandacht vragen voor het onderwerp, bijvoorbeeld: 1 door de directe aanleiding te noemen voor het schrijven van het artikel; 2 door een betrokken deskundige aan het woord te laten; 3 door een stukje geschiedenis van het onderwerp aan te halen. Welke van deze middelen gebruikt de schrijver in alinea 1 van het artikel Vakken vullen is een vak? 1 en 2. 1 en 3. 2 en 3. 1, 2 en 3. Welke van de onderstaande formuleringen geeft het beste aan wat het verband is tussen alinea 1 en 2? Alinea 2 vormt bij alinea 1 een conclusie. een tegenstelling. een uitwerking. een verklaring. „en gaan we op een heel andere manier met ons personeel om.” (regels 9 – 10) In alinea 3 tot en met 6 worden voorbeelden van deze nieuwe aanpak gegeven. Welk kopje past het beste bij de inhoud van alinea 3? Deskundige winkelbediendes. Scholing van het personeel. Tevreden klanten. Vernieuwde producten. Welk kopje past het beste bij de inhoud van alinea 4? Afwisselende werkzaamheden. Eigen verantwoordelijkheid. Nette uitstraling. Zenuwachtige bezigheden.
3
Lees verder
1p
16 ■ A B C D
1p
17 ■ A B C D
1p
18 ■ A B C D
1p
19 ■ A B C D
1p
20 ■ A B C D
1p
21 ■ A B C D
1p
22 ■ A B C D
000009
3
Welk kopje past het beste bij de inhoud van alinea 5? Groepsgrootte. Mogelijkheden voor bijscholing. Onderlinge controle. Plichtsverzuim. Welk kopje past het beste bij de inhoud van alinea 6? Meedenken. Onwennigheid. Uiterlijke verzorging. Vergeetachtigheid. „Het niveau ligt echt hoger.” (regel 66) Wat bedoelt bedrijfsleider Knol hier met deze uitspraak? In vergelijking met vroeger is de dienstverlening aan de klanten verbeterd. is de opleiding voor winkelpersoneel zwaarder geworden. is het personeel beter in staat om zelfstandig te werken. is het productaanbod van zijn supermarktfiliaal verbeterd. „het nieuwe beleid van personeel dat zelf verantwoordelijk is” (regels 68 – 69) Wat is volgens directielid Heidman de directe aanleiding geweest dit nieuwe beleid te introduceren? De stijgende kwaliteit van de medewerkers. De tekortschietende serviceverlening aan de klant. De toegenomen concurrentie tussen supermarkten. De vrijgekomen werktijd van het personeel. Welke houding spreekt uit de woorden van directielid Heidman in de laatste alinea? Hij hecht veel waarde aan een goede zorg voor zijn personeel. Hij heeft bezwaar tegen het overnemen van ideeën uit de Verenigde Staten. Hij houdt er niet erg van om op te scheppen over zijn bedrijf. Hij is trots op het personeelsbeleid dat zijn firma heeft ontwikkeld. Welke van de onderstaande zinnen geeft de kern van het artikel Vakken vullen is een vak het beste weer? Dankzij de toegenomen automatisering krijgt winkelpersoneel van Albert Heijn meer gelegenheid zich rechtstreeks met de klanten bezig te houden. De vergroting van de zelfstandigheid van het winkelpersoneel van Albert Heijn is volgens medewerkers een goede ontwikkeling. Omdat Albert Heijn zijn winkelpersoneel meer eigen verantwoordelijkheid wil geven, worden steeds hogere eisen aan de medewerkers gesteld. Ook al bestaat Albert Heijn al ruim een eeuw, deze firma blijft proberen de andere supermarkten de baas te blijven. Een schrijver kan bij de opbouw van zijn tekst gebruikmaken van: 1 feiten; 2 zijn eigen mening; 3 meningen van anderen. Van welke middelen maakt de schrijver van het artikel Vakken vullen is een vak gebruik? Alleen 1 en 2. Alleen 1 en 3. Alleen 2 en 3. 1, 2 en 3.
4
Lees verder
■■■■ 1p
23 ■ A B C D
Tekst 4 Oorden van illusies Hoe wordt de tekst in alinea 1 ingeleid? Door de aanleiding te noemen voor het schrijven van de tekst. een belangrijke deskundige voor te stellen. een voorbeeld te geven bij het centrale onderwerp van de tekst. vooraf een korte samenvatting van de tekst te geven.
1p
24 ■
Citeer een zin uit alinea 5 waarin de oorzaak wordt genoemd van de ’verzachting’ van de economie.
1p
25 ■
Wat is het verband tussen alinea 6 en 7? Alinea 6 en 7 vormen een opsomming. Alinea 6 en 7 vormen een tegenstelling. In alinea 6 staan oorzaken voor het gevolg in alinea 7. In alinea 6 staat een bewering en in 7 een bijbehorend voorbeeld.
A B C D
1p
26 ■ A B C D
1p
27 ■ A B C D
1p
28 ■ A B C D
1p
29 ■ A B C D
1p
30 ■ A B C D
000009
3
Hoe sluit de tekst met alinea 10 af? In alinea 10 wordt vooral een advies uitgebracht. een nieuw gezichtspunt toegevoegd. een oplossing aangedragen. een samenvatting gegeven. Na de inleiding kunnen we de tekst verdelen in 5 stukken. 1 Aantrekkelijkheid van nagemaakte omgevingen. 2 Verschuiving van behoeften: fantasie en nieuwe belevingen. 3 Slimme beïnvloeding van de bezoekers. 4 Verrassend mengsel van echt en namaak. 5 Houding van het publiek. Bij welke alinea begint deel 1 Aantrekkelijkheid van nagemaakte omgevingen? Alinea 2. Alinea 3. Alinea 4. Alinea 5. Bij welke alinea begint deel 2 Verschuiving van behoeften: fantasie en nieuwe belevingen? Alinea 3. Alinea 4. Alinea 5. Alinea 6. Bij welke alinea begint deel 3 Slimme beïnvloeding van de bezoekers? Alinea 4. Alinea 5. Alinea 6. Alinea 7. Bij welke alinea begint deel 4 Verrassend mengsel van echt en namaak? Alinea 6. Alinea 7. Alinea 8. Alinea 9.
5
Lees verder
1p
31 ■ A B C D
1p
32 ■ A B C D
1p
33 ■ A B C D
1p
34 ■ A B C D
1p
35 ■ A B C D
■■■■ 1p
36 ■ A B C D
000009
3
Bij welke alinea begint deel 5 Houding van het publiek? Alinea 7. Alinea 8. Alinea 9. Alinea 10. De titel van de tekst luidt Oorden van illusies. Wat bedoelt de schrijver met deze titel? Fantasieën die door reclamemensen zijn opgeroepen. Grote uitgaanscentra waar kinderen en volwassenen hun gang kunnen gaan. Plaatsen waar echt en namaak onopvallend in elkaar overgaan. Pretparken waar je je fantasie kunt uitleven. Welke zin geeft de hoofdgedachte van de tekst Oorden van illusies het beste weer? Moderne mensen ervaren de nieuwste projecten waarbij handig wordt ingespeeld op de behoefte aan dromen, illusies en nieuwe ervaringen, niet als namaak. Moderne mensen zijn wel erg individualistisch ingesteld, maar laten zich toch beïnvloeden door grote bedrijven en bekende merken. Ondernemingen maken gebruik van onderzoek en wetenschap om de gemoedstoestand van hun klanten te beïnvloeden. Ondernemingen spelen met succes in op de behoeften van mensen aan dromen, illusies en nieuwe ervaringen, waarbij nep en echt soms op zonderlinge wijze worden gecombineerd. Een schrijver van een artikel kan gebruikmaken van: 1 feiten; 2 een eigen mening; 3 meningen van anderen. De schrijver van dit artikel maakt gebruik van: 1 en 2. 1 en 3. 2 en 3. 1, 2 en 3. Een schrijver kan verschillende schrijfdoelen hebben. Hij wil bijvoorbeeld: 1 informeren; 2 overtuigen; 3 amuseren; 4 tot handelen aansporen. Wat wil de schrijver met deze tekst? Alleen 1. Alleen 2. 1 en 3. 2 en 4.
Tekst 5 Advertentie: Die bass moet door m’n hele lijf beuken Wat is het belangrijkste doel van de adverteerder met de advertentie Die bass moet door m’n hele lijf beuken? Hij wil de lezer aansporen de muziek, om er echt van te genieten, lekker hard te zetten. Hij wil de lezer ervan overtuigen, dat harde muziek onaangenaam is voor de omgeving. Hij wil de lezer informeren over de nadelige gevolgen van te harde muziek. Hij wil de lezer waarschuwen niet voortdurend naar te harde muziek te luisteren.
6
Lees verder
1p
De maker van de advertentie heeft verschillende manieren om de aandacht van de lezer vast te houden, zoals door: 1 gebruik te maken van opvallende lettervormen; 2 te spelen met woordbetekenissen; 3 ongebruikelijke tips te geven of ongebruikelijke aanbevelingen te doen. Welke van deze manieren gebruikt de maker van deze advertentie? Alleen 1 en 2. Alleen 1 en 3. Alleen 2 en 3. 1, 2 en 3.
37 ■ A B C D
1p
„dan wordt het vanzelf stil” (zie de laatste regel van de advertentie) Wat bedoelt de tekstschrijver met deze zin? Dan ga je er helemaal in op. Dan heb je geen last van andere geluiden. Dan luistert iedereen vol bewondering mee. Dan worden je gehoororganen aangetast.
38 ■ A B C D
■■■■ 12p
Tekst 6 Tweedehands kan weer
39 ■ • •
•
•
Maak een goedlopende samenvatting van de tekst Tweedehands kan weer van maximaal 130 woorden, waarin je voor iemand die de tekst niet kent, duidelijk maakt wat Cash Converters is; welke drie factoren Cash Converters aantrekkelijk maken voor klanten die iets willen kopen; welke twee factoren Cash Converters aantrekkelijk maken voor klanten die iets willen verkopen; welke toekomstverwachting er voor Cash Converters is.
Einde
000009
3
7
