Examen VBO-MAVO-C
Nederlands leesvaardigheid
■■■■
Voorbereidend Beroeps Onderwijs Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs
20
00
Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 9.00 – 11.00 uur
Vragenboekje
Dit examen bestaat uit 36 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.
000015
3
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
Begin
■■■■
1p
1 ■ A B C D
1p
2 ■ A B C D
1p
3 ■ A B C D
1p
4 ■ A B C D
1p
5 ■ A B C D
1p
6 ■ A B C D
000015
3
Tekst 1 Tussen kunst en kitsch op de dansvloer Met de eerste alinea van een tekst kan de schrijver verschillende bedoelingen hebben, zoals: 1 het aangeven van het onderwerp van de tekst; 2 het geven van een samenvatting van de rest van het artikel; 3 het geven van een sfeerbeeld om de lezer nieuwsgierig te maken; 4 het vermelden van de aanleiding voor het schrijven van de tekst. Welke drie van bovenstaande functies zijn op de tekst Tussen kunst en kitsch op de dansvloer van toepassing? Alleen 1, 2 en 3. Alleen 1, 2 en 4. Alleen 1, 3 en 4. Alleen 2, 3 en 4. De tekst Tussen kunst en kitsch op de dansvloer is in vier delen te verdelen: deel 1: alinea 1 tot en met 4; deel 2: alinea 5 en 6; deel 3: alinea 7 en 8; deel 4: alinea 9. Welk kopje geeft het beste het onderwerp weer van deel 1? Intimidatie van dansparen op de dansvloer. Omtovering van Beurs van Berlage. Rol van het uiterlijk op de dansvloer. Veranderingen in de danssport. Welk kopje geeft het beste het onderwerp weer van deel 2? Belangstelling bij de hogere lagen van de bevolking. Dansen in de opvoeding. Eerste regels van het ballroomdansen. Sportieve jeugd van een aantal dansers. Welk kopje geeft het beste het onderwerp weer van deel 3? Ervaringen in de subtop. Jarenlang afzien. Verkeerde inschatting buitenstaanders. Wederzijdse beïnvloeding. Waarom vindt Ben Gobits (alinea 5), dat dansen een noodzakelijk onderdeel is van de opvoeding? Dansen is echt een familiegebeuren. Dansen is net zo gemakkelijk als fietsen en schaatsen. Iedereen is wel eens op de dansvloer geweest. Wie kan dansen, valt niet buiten de boot. In de tekst wordt ruim aandacht besteed aan de ervaringen van het danspaar Diana Molenkamp en Wilco van de Vijver. Over hun ervaringen volgen hieronder enkele beweringen: 1 Ze vinden meedoen belangrijker dan winnen. 2 Zij vinden het uiterlijk ondergeschikt aan de prestatie. 3 Zij vinden dat dansen een onmisbaar deel van de opvoeding is. 4 Zij kunnen goed tegen hun verlies. Welke drie van deze beweringen zijn juist? 1, 2 en 3. 1, 2 en 4. 1, 3 en 4. 2, 3 en 4.
2
Lees verder
1p
7 ■ A B C D
1p
8 ■ A B C D
1p
9 ■ A B C D
1p
10 ■ A B C D
■■■■ 1p
11 ■ A B C D
1p
12 ■ A B C D
1p
13 ■ A B C D
000015
3
Welke bedoeling heeft de schrijver met de slotalinea? De schrijver wil laten zien dat een beetje plezier en een fikse training het hoogste resultaat geven. dat een overwinning in de danssport nauwelijks waarde heeft. dat er ook oprechtheid en sportiviteit in de danssport is. dat lachen gezond is. Waar heeft het woordje kitsch uit de titel betrekking op? Op de denigrerende blikken en de botsingen op de dansvloer. Op de hoeveelheid geld die met deze hobby gemoeid is. Op de onechtheid van de kleding en de manieren van de dansers. Op het gericht zijn op prestaties bij danswedstrijden. Wat is het doel van de tekst Tussen kunst en kitsch op de dansvloer vooral? Het doel van de tekst is de lezer een indruk van een verschijnsel te geven. de lezer te amuseren. de lezer tot actie aan te sporen. de lezer tot nadenken te stemmen. Welke van de volgende zinnen geeft het beste de hoofdgedachte weer van de tekst Tussen kunst en kitsch op de dansvloer? De danssport lijkt voor velen een aangename tijdspassering en zou daarom een verplicht onderdeel van ieders opvoeding moeten zijn. Hoewel de glamour bij het stijldansen soms wel erg in het oog springt, zijn de dansers erin geslaagd er een echte topsport van te maken. Hoewel er in de danssport behoorlijk wat uiterlijk vertoon en prestatiedrang vallen te bespeuren, spelen sportiviteit en dansplezier ook een grote rol. Omdat het uiterlijk voor ballroomdansers zo enorm belangrijk is, besteden de meeste er heel veel tijd, energie en geld aan.
Tekst 2 De jojo komt niet uit de lucht vallen Wat is de belangrijkste functie van de eerste alinea van de tekst De jojo komt niet uit de lucht vallen? De aandacht trekken door middel van een pakkend voorbeeld. De directe aanleiding noemen voor het schrijven van de tekst. Een schets geven van het centrale probleem. Nieuwsgierig maken door middel van een pakkend verhaaltje. De tekst De jojo komt niet uit de lucht vallen kan in drie delen worden opgesplitst: deel 1: de start van een nieuwe rage; deel 2: de verklaring voor het ontstaan van een rage; deel 3: de meest karakteristieke eigenschappen van de rage. Met welke alinea begint deel 2? Alinea 3. Alinea 4. Alinea 5. Alinea 6. Met welke alinea begint deel 3? Alinea 6. Alinea 7. Alinea 8. Alinea 9.
3
Lees verder
1p
14 ■ A B C D
1p
15 ■ A B C D
De titel luidt: „De jojo komt niet uit de lucht vallen”. Welke van onderstaande zinnen omschrijft het beste hoe je deze titel dient te begrijpen? Rages ontstaan niet vanzelf: het verschijnsel moet eerst ergens anders succes hebben, wil het hier in Nederland aanslaan. Rages ontstaan niet vanzelf: het zijn de kinderen van twaalf jaar en ouder die de duur, de omvang en het moment van aanvang bepalen. Rages ontstaan niet vanzelf: trendgevoelige ouders dragen bij aan de omvang van het verschijnsel. Rages ontstaan niet vanzelf: zij worden dikwijls bewust door middel van uitgebreide reclamecampagnes verbreid. Welk verband is er tussen alinea 6 en alinea 7? In alinea 7 wordt de bewering van Alexandra Legro uit alinea 6 afgezwakt. herhaald. ondersteund. verklaard.
2p
16 ■
Welk gevolg heeft het voor de kinderen dat de ouders steeds trendgevoeliger worden (zie regels 87 – 88)? Gebruik maximaal 15 woorden.
1p
17 ■
Welke van de volgende beweringen zijn, gelet op de tekst De jojo komt niet uit de lucht vallen, juist? 1 Rages duren tegenwoordig minder lang dan vroeger het geval was. 2 Kinderen geven, als zij het voor het kiezen hebben, steeds vaker de voorkeur aan rageartikelen. 3 Elke rage gaat voorbij. 4 Een rage wordt pas een rage als het bedrijfsleven dat wil. Alleen 1, 2 en 3. Alleen 1, 3 en 4. Alleen 2, 3 en 4. 1, 2, 3 en 4.
A B C D
1p
18 ■ A B C D
1p
19 ■ A B C D
1p
20 ■ A B C D
000015
3
De schrijver van een tekst kan verschillende bedoelingen hebben, zoals de lezer 1 informeren; 2 laten nadenken; 3 aansporen om in actie te komen. Welke zijn de belangrijkste bedoelingen van de schrijver van De jojo komt niet uit de lucht vallen? 1 en 2. 1 en 3. 2 en 3. 1, 2 en 3. De taal die in de eerste alinea gebruikt wordt, lijkt het meest op de taal uit een ernstig krantenbericht. uit een leesboek voor jongeren. uit een radio- of televisiespotje. van kinderen op een schoolplein. Welke van de volgende zinnen geeft het beste de hoofdgedachte weer van de tekst De jojo komt niet uit de lucht vallen? Het bedrijfsleven maakt handig gebruik van nieuwe trends door er eigen producten aan te verbinden en er op die manier in snel tempo rijk van te worden. Hoe rages ontstaan is niet helemaal duidelijk; wel probeert het bedrijfsleven volop mee te profiteren van dit verschijnsel door erop in te haken. Moderne kinderen en hun trendgevoelige ouders willen er graag bij horen; het bedrijfsleven maakt het mogelijk dat geen kind of ouder alleen komt te staan. Te verwachten valt dat de Furby op korte termijn de Nederlandse markt gaat veroveren en daarmee de zoveelste speelgoedrage een feit zal zijn.
4
Lees verder
■■■■ 1p
21 ■ A B C D
1p
22 ■ A B C D
1p
23 ■ A B C D
1p
24 ■ A B C D E
Tekst 3 Stinkende biobakken Wat is de bedoeling van de schrijfsters van Stinkende biobakken vooral? Zij willen de lezer aanraden te stoppen met het scheiden van huisafval. adviseren over hoe men thuis met huisafval moet omgaan. informeren over de voor- en nadelen van het scheiden van huisafval. overtuigen van de voordelen van het scheiden van huisafval. De eerste alinea van een tekst kan verschillende functies hebben, zoals: 1 de aanleiding noemen voor het schrijven van het artikel; 2 een belangrijke conclusie voorop zetten; 3 het onderwerp van de tekst aangeven. Welke functies heeft in deze tekst de eerste alinea? 1 en 2. 1 en 3. 2 en 3. 1, 2 en 3. Welke bedoeling hebben de schrijfsters met de tweede alinea van de tekst Stinkende biobakken? Zij willen iets over de achtergrond van het onderzoek vertellen. Zij willen laten zien hoe groot de omvang van het probleem is. Zij willen laten zien wie er betrokken zijn bij het onderzoek. Zij willen laten zien wie er verantwoordelijk is voor het ontstaan van het probleem. In regel 54 wordt gesproken over gezondheidsrisico’s. Wat is de belangrijkste oorzaak van die gezondheidsrisico’s? Huisstof (regel 9). Bacteriën en schimmels (regels 9 – 10). Gft-afval (regel 32). Compost (regel 66). Rotzooi (regel 72).
25 ■
De gezondheidsrisico’s zijn blijkbaar niet ernstig genoeg om de biobak af te schaffen. Geef de twee argumenten voor deze mening die in alinea 4 worden genoemd. Voorzie elk argument van een nummer.
3p
26 ■
Naast gezondheidsrisico’s wordt in de tekst een aantal andere bezwaren tegen het scheiden van huisafval genoemd. Noem vier verschillende andere bezwaren die op zich niets met gezondheid te maken hebben. Voorzie elk bezwaar van een nummer.
2p
27 ■
4p
1p
28 ■ A B C D
000015
3
Wat was de belangrijkste reden voor de overheid om de mensen te stimuleren aan afvalscheiding te doen? Gebruik maximaal 10 woorden. De heer Cras heeft een middel voor het aanvaardbaar houden van gezondheidsrisico’s (zie alinea 10). Wie stelt ook een dergelijk middel voor als oplossing voor het gezondheidsprobleem? Heerderik (regel 40) Donders (regel 70) Schoevers (regel 74) Lustenhouwer (regel 84)
5
Lees verder
1p
29 ■ A B C D
1p
30 ■ A B C D
1p
31 ■ A B C D
■■■■ 1p
32 ■ A B C D
1p
33 ■ A B C D
1p
34 ■ A B C D
1p
35 ■ A B C D
000015
3
A. Schoevers (regel 74) is tevreden met het Nederlandse gft-systeem, want turf gebruiken als compost is volgens hem milieuonvriendelijk. Welk bezwaar tegen de Nederlandse compost ziet hij in zijn uitleg in regel 76 t/m 81 over het hoofd? De Nederlandse compost is van slechte kwaliteit. Het bewerken van gescheiden afval is duur. Het inzamelen van gescheiden afval is ongezond. Het vervoer van Nederlands afval kost veel geld. De inhoud van een krantenartikel kan gebaseerd zijn op: 1 controleerbare feiten; 2 de mening van de auteur(s) zelf; 3 meningen van deskundigen. Waar is de tekst Stinkende biobakken op gebaseerd? Op 1 en 2. Op 1 en 3. Op 2 en 3. Op 1, 2 en 3. Wat is de hoofdgedachte van de tekst Stinkende biobakken? Het scheiden van huisafval brengt aantoonbare gezondheidsrisico’s met zich mee die niet allemaal te voorkomen zijn. Het scheiden van huisafval heeft aantoonbare voor- en nadelen, terwijl de deskundigen over het gewicht van deze voor- en nadelen van mening verschillen. Het scheiden van huisafval heeft ondanks enkele nadelen een overwegend positief effect op het milieu. Onderzoek naar de bezwaren tegen het scheiden van huisafval heeft voor de overheid geen argumenten opgeleverd ermee te stoppen.
Tekst 4 Advertentie De maatschappij. Dat ben jij. Wat is het belangrijkste doel van de makers van deze advertentie? Zij willen de lezer activeren om als vrijwilliger aandacht te geven aan ouderen en gehandicapten. de lezer ervan overtuigen dat ouderen en gehandicapten vaak erg eenzaam zijn. de lezer informeren over de overbelasting van verpleegkundigen. de lezer tot nadenken stemmen over de tekorten in onze maatschappij. Op welke manier vooral ondersteunt de afbeelding de tekst die eronder staat? De afbeelding geeft ons een idee over het soort handicap van degenen die verpleegd worden. De afbeelding laat het tekort aan verpleegkundige hulp zien. De afbeelding laat ons de eenzaamheid van de bewoner van een tehuis zien. De afbeelding toont ons de grenzeloze verveling in het verpleegtehuis. Welke houding van de lezer proberen de makers van de advertentiecampagne De maatschappij. Dat ben jij op te roepen? Een houding van bezorgdheid. Een houding van ergernis. Een houding van medelijden. Een houding van verantwoordelijkheid. Hoe moet je de tekst die in de foto staat (’Uw hond komt vaker buiten’) lezen? Als een feit. Als een mening. Als een verwijt. Als een woordspeling.
6
Lees verder
1p
De afgebeelde foto is bewust onscherp. Welk gevoel van de man in de rolstoel proberen de makers van de advertentie met deze vaagheid vooral te benadrukken? Een gevoel van onwerkelijkheid. Een gevoel van onzekerheid. Een gevoel van tevredenheid. Een gevoel van verdriet.
36 ■ A B C D
■■■■ 12p
Tekst 5 Vrijwilligerswerk in de knel
37 ■ • • • • •
Maak een goedlopende samenvatting van het artikel Vrijwilligerswerk in de knel van maximaal 110 woorden, waarin je voor iemand die de tekst niet kent duidelijk maakt welk maatschappelijk probleem de schrijver in dit artikel naar voren brengt; wat de schrijver als mogelijke oorzaak van dit probleem ziet; wat de schrijver vindt van het probleem dat hij beschrijft; wat de twee belangrijkste redenen daarvoor zijn; welke oproep de schrijver doet om het probleem te verminderen.
Einde
000015
3
7
