VAN EN VOOR DE LOlSPOR LO/Sport naar 1998
Even omkijken, even vooruitkijken
I
door lkol Wil Maaswinkel
I
•
E IVEN OMKUKEN ! Wat voor jaar was dit?
belangrijke kritische succesfactoren. Zeker zo belangrijk is dat het u privé goed gaat.
Was het het jaar van de reorganisatie, was het het jaar van de verbeterde bedrijfsvoering, was het het jaar van de militaire zelfverdediging, was het het jaar van het rotsklimmen, Of was het? Het jaar van de overtolligheid, het jaar van de uüzending, het jaar van de verplaatsing, het jaar van de nieuwe functie. Het was in de LOlSportorganisatie een hectisch, enerverend jaar met veel uitdagingen en weinig saaie momenten, maar ook een (te) druk jaar. Hoe was het privé? Was het het jaar van het trouwen, was het het jaar van de geboorte van zoon/dochter, was het het jaar van het overlijden van een geliefde, was ik dit jaar gelukkig, gezond en tevreden! Als ik naar de mensen kijk, die in de LO/Sportorganisatie werken, dan was het jaar gevuld met gemeenschappelijke ervaringen, maar het was ook voor iedereen een ander jaar. Ik hoop dat het in zijn totaliteit een goed jaar was.
EVEN VOORUITKIJKEN Hoe zal 1997 zijn? Wordt het het jaar van een nieuwe reorganisatie, wordt het het jaar van het zeltbeheer, wordt het het jaar van de kracht & fitness, wordt het het jaar van een nieuwe functie, Wat zit er voor ons in het vat? Duidelijk is dat ook 1997 weer vol zal zitten met uitdagingen. Zeker is dat het voor de LO/Sportorganisatie opnieuw een druk jaar zal zijn. Wat za] het jaar voor u en uw familie brengen? Als het om het werken in de LO/Sportorganisatie gaat, wens ik dat we in een goede (werk)sfeer succesvol zullen zijn. Daarvoor is het nodig dat we enthousiast ons werk doen, dat we respect voor elkaar hebben en dat we op een open en eerlijke manier met elkaar omgaan. Dat zijn in 1997 weer
J
Ik wens dan ook alle medewerkers van de LO/Sportorganisatie en hun familie een gelukkig en voorspoedig 1997 en fijne feestdagen.
Inhoudsopgave Jaargang 3, december 1996 Even omkijken, even vooruitkijken door Ikol Wil Maaswillkel
Pag.
Uitreiking certificaat Zeltbeheer door maj Rob ZimmermGrm
Pag. 2
CISM International Symposium On 'Sport for all' door maj Nico Spreij LO/Sportorganisatie, op weg naar RVE (I) door maj Rob ZimmemlGrlll Het LO/Sportdistrict naar een teambuildingscursus door kap Hans VWI der Kaoden Officiersopleiding LO/Sport op de KMA door vdg Ad van der Hooft
Pag. 3 Pag. 5 Pag. 6 Pag. 7
Een bargesprek door 000 Peer va" de Veil
Pag. 8
Wijzigingen KL-sportcompetitie 1997 door maj Ruben Driever
Pag. 9
Snelheid door sgt Jean-Paul Dagge
Pag. 10
"Mijn lichaam zegt nooit nee" door kap Wim Hoogedoom
Pag. 11
De burgermedewerker op het LOlSportdistrict door dhr. Adri 8eeuwkes
Pag. 13
De Crooijtoren door 000 Peer van der Ven
Evaluatie van kracht en coördinatie tijdens training en revalidatie door Cris Harts (TGTF)
Pag. 14
Pag. 15
Zal/dlo er
LO/Sport naar 1998
Uitreiking certificaat zelfbeheer door maj Rob Zimmermanll
I0 Ip woensdag 20 november is door C-COKL, de gene-
raal majoor Roozendaal, het 'Certificaat Zelfbeheer' uitgereikt aan C-LO/Sportorganisatie, luitenant kolonel Wil Maaswinkel. Hiermee is een belangrijke stap gezet op weg naar volledig en volwaardig RVE-schap_
Zelfbeheer is de laagste trap op de ladder op weg naar RVE. Door toekenning van het certificaat Zelfbeheer geeft C-COKL aan, dat de LO/Sportorganisatie voldoende in staat is om de reeds beïnvloedbare zaken beheersbaar te maken. Dit blijkt uit de volgende eisen die aan de status zei !beheer worden gesteld: I. er dient een plan van aanpak voor het veranderingstraject naar RVE aanwezig te zijn; 2. de LOlSportorganisatie moet werken volgens de Planning- & Con trol-systematiek en in het bezit zijn van een Bedrijfsplan; 3. de bedrijfsprocessen moeten omschreven zjjn; 4. er moet sprake zijn van een samenhangende rapportagesystematiek; 5. de orgaan- en functiebeschrijvingen moeten aans lui ten op de procesbeschrijvingen; 6. het personeel van de LOlSportorganisatie 1110et het ' nieuwe denken ' daadwerkelijk dragen.
Vertrouwen Het behalen van de status zelfbeheer is, gezien de hierboven aangegeven criteria, dus niet alleen een verdienste van de Commandant en zijn staf, maar van de gehele organisatie. Het certificaat is dan niet alleen een proeve van bekwaamhe id, maar meer nog een cel1ificaat van vertrouwen, aldus generaal Roozendaal tijdens de uitreiking. In zijn dankwoord tot C-COKL noemde luitenant-kolonel Maaswinkel vooral de coachende en steunende rol van COKL in het veranderingstraject. Mede daardoor is er sprake van wederzijds vertrouwen in een open dialoog.
Vragen Na afloop van de officiële uitreiking was er teven s gelegenheid om C-COKL enige vragen te stellen. Op de vraag van majoor Ronaid Hagénus hoe strak er in de toekomst afgere-
kend zal gaan worden op de gemaakte plannen; het is immers vooral in de LO/Sportorganisatie noodzakelijk om snel op trendy marktontwikkelingen te kunnen reageren, antwoordde C-COKL: "Geen planning, betekent ook geen toekomst. Het realiseren van die plannen, is vers twee. F lexibi liteit blijft ook in een strakke Planning- & Con trol-systematiek noodzakelijk. Daarnaast krijgt de RVB steeds meer bevoegdheden, hetgeen de flexibiliteit en beslissingsruimte ook vergroot". Op de vraag van majoor Rob Zimmennann welke plaats CCOKL toebedeeld aan de LOlSportorgani satie binnen het COKL, antwoordde hij: "Ik acht de LO/Sportorganisatie een zeer belangrijk deel van COKL. Vooral het duidelijke, concrete, aansprekende en uitdagende produkt dat de LOlSportorganisatie levert is van groot belang voor de KL. Vanwege het feÎl dat LO en Sport voor het belangrijkste deel opleiden inhoudt, maakt C-COKL zich sterk voor het behouden van de LO/Sportorganisatie binnen het COKL-ressort. Majoor Humphry Peter was geïnteresseerd in het belang, dat C-COKL toedicht aan de control-functie binnen een RVB. "Controller zijn is veel meer dan alleen zorg dragen voor de financiën. Control betekent sturen van de organisatie, beheersen van de bedrijfsprocessen. Control is en zal ook in de toekomst een essentiële rol spelen binnen de RVE LOlSportorganisatie. "
Meerbehoefte Tot slot ging C-COKL nog in op de (on)mogelijkheid de prodllktieplanning af te stemmen op de personele capaciteit. "Planning is de voorwaarde voor een goed capaciteitsbenlltting. SHmme planning is een RVE-zaak. Door goede jaar-, periode-, en detailplanning kan een optimaJe benutting van personeel gerealiseerd worden. In geval van een meerbehoefte zal allereerst afstemming binnen het CO KL-ressort moeten plaatsvinden. Zijn de problemen dan nog niet opgelost, dan zal de meerbehoefte kenbaar gemaakt worden aan de HLS. Op die manier zal tot een voor de geilele KL de meest doelmatige keus gemaakt kunnen worden."
Met dank aan De uitreiking werd afgesloten met een gezellig samenzijn, waarbij Cato Zegel op de haar bekende wijze weer (met zeer beperkte kosten) een uiterst feestelijk tintje aan de bijeenkomst wist te geven. Hiermee is het eerste succesje van de RVE-LO/SportorgallÎsatie een feit. Een woord van dank is op zijn plaats aan
het gehele personeel van de LOlSportorganisatie voor hun inzet, die heeft geleid tol een goed draaiende LO/Sportorganisatie. die een belangrijke plaats inneemt binnen de KL.
2
Zand/op..'
Ingekomen stuk
CISM International Symposium on 'Sport for all' door ma) Nico Spreij, Kenniscentrum
I V Ian 22 tot en met 28 september jongstleden organiseer-
de de 'International Military Sports Council' in samenwerking met de Duitse delegatie van de Conseil International du Sport Militaire (CISM) een internationaal symposium over 'Sport Cor all'. Het vond plaats in de militaire sportschool te Warendorf in Duitland. Per land mochten maximaal twee vertegenwoordigers inschrijven. Ondergetekende mocht namens C-LO/Sportorganisatie deelnemen met uiteindelijk vertegenwoordigers uit nog vierentwintig andere landen.
vier weekse opleiding volgen in Warendorf; de visie op training vanuit Warendorf tijdens de LO-uren berust op de volgende stelling: 'Overtuig het individu dat hij sport bedrijft voor in eerste instantie zichzelf. Vertaald naar de praktijk komt het in het kort hierop neer. Bij een groep van vijftig mag het individu uit verschillende mogelijkheden kiezen. Op deze wijze doen ze iets wat ze leuk vinden waardoor ze beter en meer bewegen (uit zichzelf). U begrijpt dat dit tot een behoorlijke di scussie leidde.
in Zweden Het doel was de deelnemers ideeën en voorbeelden te geven, naast de verplichte mititaire en fysieke trainingsprogramma's, over: de relatie tussen sport en gezondheid; de motivatie om op vrijwillige basis Qverte gaan tot (fitness) training; de rol van legers met dienstplichtigen als promotors van gezondheid en fitheid van de burgers; ' vrije tijd' activiteitenprogramma's (lees sport) binnen de krijgsmachten.
zijn zes sportofficieren werkzaam in Stockholm voor de basisopleiding van de militairen en twee in de rest van het leger; een militaire federatje voor sportactiviteiten is, geïntegreerd in de civiele sector. Voordeel: Betere sponsoring met als gevolg betere trainingsfaciliteiten voor militaire topsporters; na een wetenschappelijk onderzoek van één jaar, sinds kort een nieuwe zogenaamde basisfitheidtest wordt gebruikt. De test is de één kilometer run met bepakking, waaraan een maximum tijd (vijf - zes minuten) is verbonden, afhankelijk van de functiegroep.
Contacten In totaal heb ik tijdens dit symposi um zesentwintig lezingen van maximaal dertig minuten mogen aanhoren waarvan de ondelWerpen uiteenliepen van resultaten van wetenschappelijke onderzoeken tol de sportactiviteiten van vrouwen in het Zuid-Afrikaanse leger. Naast de lezingen was er iedere dag één praktijkmoment, waar we op vlij willige basis aan mochten deelnemen. Een verslag van de diverse lezingen is ondoenlijk en leverde voor mij voor ons vakgebied geen nieuwe interessante ontwikkelingen op. Tijdens, maar met name buiten het officiële gedeelte om, k.rijg je door de contacten wel wat meer zicht hoe er in de diverse landen aandacht wordt besteed aan LOFT en Sport. Derhalve heb ik onderstaand wat zaken per land opgetekend naar aanleiding van hun lezing en/of gesprekken op een ander moment. Wist u dat ...
in Duitsland in 1978 de militaire sportschool te Warendorf is gebouwd. Kosten tachtig miljoen DM. Onderhoudskosten op dit moment twintig miljoen DM per jaar; ook civiele (Nederlandse) sportverenigingen van de faciliteiten van de militaire sportschool voor weinig geld mogen gebruiken ; Manfred Noe van het Duitse Ministerie jaloers is op onze LO/Sportorganisatie. Hij zei: "Bij ons zitde kennis alieen in Warendorf. bij jullie dicht bij de eenheden"; na een zogenaamd vergelijkend warenonderzoek het Duitse Ministerie toeslelTuning heeft gegeven dat onze LO/Sportinstructeurs ook aan Duüse militairen les mag geven; diegenen die de LOFf verzorgen, militairen zijn, die een
3
in Ierland weinig sportfaciliteiten binnen het leger zijn. (De beide vertegenwoordigers in Warendorf waren voor het eerst in een indoor zwembad); slechts enkele spoltofficieren kent, die belast zijn met het trainen van de kaderleden om hun eenheden te kunnen trainen; de mogelijkheid bestaat om gedurende de gehele diensttijd beroepssoldaat te zijn. Gevolg motivatie daalt en een hoog ziekteverzuim na de leeftijd van 45 jaar.
in ltnlie militaire teams, topsporters, een belangrijke rol spelen; negen miljoen civiele sporters kent, waarvan drie miljoen in competitieverband geregeld door 39 sportbonden; bureau de liaison C.C.N.I. de contacten tussen de civiele sportbonden en defensie onderhoud; defensie duizend plaatsen heeft voor topsporters verdeeld over negen plaatsen in Italië; deze plaatsen worden voor 75% bekostigd door de diverse sportbonden en 25% door defensie.
in Moldavië voor mij absoluut onbekend is hoe daar één en ander geregeld is; dit komt omdat de twee vertegenwoordigers geen Engels, Duits en Frans spraken; het voor mij onbegrijpelijk was, wat zij kwamen doen; ze wel aardig kunnen zaalvoetballen (toch nog een vonn van communicatie tijdens een praktijkdeel).
Zandlo er in Bulgarije iedere dag wordt gestart met dertig minuten algemene exer-
eise; daarnaast twee tot drie keer per week specitieke militaire training plaatsvindt (onder andere zelfverdediging en parachutespringen); basketbal, voetbal enzovoorts gezien worden als een
vrijetijdssport, die met name plaatsvinden binnen de militaire sportclubs; deze sportclubs open staan voor militairen en burgers en
bevatten voornamelijk de Olympische sporten; deze clubs ook de faciliteiten voor de zeshonderd - negenhonderd zogenaamde elitesporters verzorgen, die worden geworven Uil de kinderen, die lid zijn van de militaire sportclubs; elitesporters worden gezien als een voorbeeld voor vele anderen om te beginnen met sporten.
in Oostenrijk totaal zeven sportofficieren werkzaam zijn in het gehele leger; zij allen werkzaam zijn op de sportschool in Wenen om daar de fysieke training gedurende vier weken te verzorgen aan jonge rekruten. in Spanje een militaire sportschool in Toledo is. Is voornamelijk bedoeld voor de basisopleiding van de militairen (confonn Oostenrijk en Zweden). Dus geen LOSS zoals bij ons. in Kenia het fenomeen sportschoollsportofficier helemaal niet bestaat; vrouwen in het leger niet mogen trouwen (is contractueel
vastgelegd). in Zuid-Afrika - het leger ongeveer uit 80.000 militairen bestaat, waarvan ruim 8000 vrouwen; - jaarlijks 260 vrouwen in opleiding worden genomen, die aan het eind van de opleiding een fysieke test moeten afleggen, waarvan de eisen lager zijn als van de mannen; twintig procent van de vrouwen werkzaam is bij gevechtseenheden; militairen tot 35 jaar tweemaal per jaar een fysieke test moeten afleggen. Na 35 jaar één keer per jaar; op de vraag wie het controleert en welke sancties er op stonden bij niet afleggen of zakken, was het antwoord: "Dat is aan de commandant van de betreffende eenheid"; op de vraag wat dit dan in de praktijk opleverde was het antwoord: "Bijna geen testen, nauwelijks deelnemers. Commandant is in eerste instantie alleen maar geïnteresseerd of hij voldoende mensen in z'n eenheid heeft". Slot In ieder geval is mij duidelijk geworden dat: wij als LOlSportorganisatie volstrekt uniek zijn ten opzicht van de krijgsmachten in de diverse andere landen; dat vele landen jaloers zijn op onze structuur, maar niet eens een poging wagen om dit van de grond te krijgen, aangezien de C'n van eenheden daar niet aan wil len; het testen van militairen, wij zowel in theorie als in de praktijk voorop lopen, als het gaat om de vijfentwintig aanwezige landen. men zeer geïnteresseerd was in onze huidige ontwikkelingen op het gebied van trainen en testen (test algemene Fitheid en Taak Specifieke Testen).
Van oud naar nieuw LOlSportembleem Met ingang van 1997 zal de LOlSportorganisatie gefaseerd een nieuw LOlSportembleem gaan invoeren. Omdat een Duits bedrijf de licentierechten heeft over een deel van ons oude LOlSportembleem (het betreft het lopertje dat gebruikt werd voor de Olympische spelen in München), en voor het gebruik hiervan reeds een schadeclaim bij Defensie heeft ingediend, moest de LOlSportorganisatie een nieuw LOlSportembleem ontwikkelen. Een professioneel reclamebureau (Leering BV) heeft een gemoderniseerde versie van het huidige embleem ontwikked . Daarbij heeft dit reclamebureau gegarandeerd dat er op het nieuwe embleem geen licentierechten rusten. Het embleem mag dan ook alleen door de LOlSportorganisatie worden gebruikt. Het nieuwe LOlSportembleem is een gemoderniseerde versie van het oude embleem. De belangrijkste aanpassing in
4
het sportembleem is de vervanging van het oude lopertje door een nieuw lopertje. Daarnaast is de 'kroon' van het oude logo vervangen door de kroon uit het KL huistijl-Iogo. De basiskleuren voor het LOlSportembleem zullen roodwit-blauw worden. In het licht van ons functioneel kledingpakket is gekozen voor deze kleuren. Een keuze voor andere kleuren zou te veel financiële gevolgen hebben, omdat we dan ons kledingpakket daarop zouden moeten aanpassen. Hierboven is het nieuwe LOlSportembleem, op een witte ondergrond, afgedrukt. Als het een blauwe- of rode ondergrond betreft, zal het gehele embleem wit worden afgedrukt. Met de invoering van het nieuwe LOlSportembleem zal ook de geel-blauwe vlag worden vervangen door een rood-witblauwe vlag met het nieuwe LOlSportembleem. De onderdeelsshawl krijgt eveneens dezelfde basiskleuren.
Zand/o[Jer
LO/Sport naar 1998
LO/Sportorganisatie, op weg naar RVE (1) door hoofd sectie COlltroller, maj Rob Zimmermalll1
Ifl ~
n deze reeks artikelen van de sectie Controller zullen zaken aan de orde komen, die nauwe relaties hebben met het Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) worden van de LO/Sportorganisatie. In dit artikel zal een
algemene beschouwing worden gegeven van wat nu eigenlijk een R VE is.
Een RVE is een organisatie(deel), dat haar doelen realiseert met te voren vastgestelde middelen op basis van een gesloten managementcontract. Mooie woorden, maar wat betekent dat nu voor de LO/Sportorganisatie? Doelen Meer dan nu het geval is, za] de lokale RVE-commandant een adequate bijdrage moeten leveren aan de operationele inzetbaarheid van de KL. Gedetailleerde centrale invulling van (sub)doelen, dus ook LO/Sportdoelen, zullen tot het verleden gaan behoren. In de RVE'gedachte past, dat de lokale R VE·commandant in sanlenspraak met de LO/ Sportorganisatie het pad uitstippelt voor het bereiken van de fysieke inzetbaarheid. Verplichte LO·uren en proeven/testen
zullen aan de onderhandeUngstafel afgesproken moeten wor-
den. Bestaansrecht Is er dan helemaal geen vangnet meer voor het bestaansrecht
van de LO/Sportorganisatie of worden we geheel afhankelijk van de lokale commandanten, hoor ik jullie zeggen? Bepalend voor de richting van de KL is het Mission Statement van de KL, dat onder meer spreekt over: fysieke en mentale gehardheid, teamwork en leiderschap en een breed scala aan ontplooiingsmogelijkheden. Binnen ons vakgebied is vrij eenvoudig en heel gericht de vertaling naar deze
begrippen te leggen. Te denken valt bijvoorbeeld aan: de ver· plichte conditieproef, algemeen gefonnuleerde fysieke func· tie·eisen, richt~jnen met betrekking tot opbouw van fysieke
over randvoorwaarden en de wijze, waarop de afspraken wor-
den gecontroleerd. Anders denken, anders doen Bij het veranderingsproces behoort ook een anders denken en doen. Niet zo maar loze kreten, maar een aanzet tot een cultuurverandering. Tijdens mijn presentaties in het land over het RVE-gebeuren, waren steeds twee stromingen zichtbaar. Aan de ene kant personeel, dat al jaren lang volgens de R VE·
gedachte aan het werk is. Zij spelen flexibel in op wensen van de klant. Zij bezitten eigenschappen en hebben een werkwij· ze, welke zorgt voor een gezonde basis om verdere veranderingen te kunnen invoeren. Het enthousiasme waannee velen meegaan in de discussie over het RVE·schap, geeft veel hoop voor de toekomst.
Verankerd Aan de ander kant constateer ik ook enige behoudendheid.
Opmerkingen als: "Dat doen we toch al jaren, wat verandert er nu eigenlijk voor ons, de praktijk verandert niet, alleen het papierwerk neemt toe, enzovoorts". symboliseren een grond-
houding, die mogelijke vooruitgang blokkeert. Indien in een organisatie een bepaalde werkwijze en de bijbehorende cul· tuur diep verankerd is, dan loop je het risico, dat in zo'n organisatie de wet van de remmende voorsprong optreedt. Dat wil zeggen, dat behoudende krachten het winnen van innovators en dat de diepgewortelde structuur en werkwijze zich maar moeizaam laat ombuigen. Een opgebouwde voorsprong wordt dan zeer rap verspeeld en slaat om in een achterstand,
die later moeilijk in te halen is. Vergelijk het maar met een voetbal team, dat met fraai aanvallend spel een voorsprong heeft opgebouwd en deze gaat consolideren, onder druk komt te staan en vervolgens in de problemen verzeild raakt.
Zekerheid
progranuna's, enzovoorts. Het allerbelangrijkste is de aantoonbare meel1vaarde van LO/Sporlproduklen aan het functioneren van eenheden en individuen. De LO/Sponorganisatie zal op die wijze zijn plaats moeten verdienen bin-
Vooral zij, die zich sterk beroepen op zekerheid, regel s voor te reali seren uren willen, geen confrontatie met de klant aandurven, onvoldoende investeren in de acquisitie van onze produkten en zij , die hun collega's niet durven aan te spreken op foutief gedrag, zijn bedreigend voor onze toekomst. Er is
nen de militaire mark'!.
geen weg meer terug, de LO/Sportorganisatie moet RVE
Het managementcontract De afspraken over doelen en middelen worden vastgelegd in zogenaamde managementcontracten. De LO/Sportorganisa· tie zal die contracten in twee richtingen afsluiten. In een verticaal contract met C·COKL krijgt de RVELO/Sportorganisatie middelen ter beschikking. Deze midde· len dienen deels voor de eigen bedrijfsvoering, maar zijn ook voor de klantenlR VE-en. Aan hen worden de middelen via horizontale contracten doorverkocht. In managementcontrac-
ten worden dus afspraken vastgelegd over de te leveren prestaties, de daarvoor in te zetten ntiddelen, alsmede afspraken
5
worden. De omvang van de organisatie zal in de toekomst worden bepaald door de waarde welke klanten aan onze produkten toekennen en de wijze, waarop ze die in contracten
met de LO/Sportorganisatie willen vastleggen. Daarom is het essentieel, dat we elkaar steunen, helpen, coachen en ook cor-
rigeren. Niet wij zelfzijn belangrijk. Het belang van hettotaal is ook ons belang.
Zandlo er
Het werk
IJ
I-~ - ~~--'
L... .
Het LO/Sportdistrict naar een teambuildingscursus door kap Hans van der Kaaden
ID i e LOlSportorganisatie KL zal medio 1996 overscha-
kelen op de zogenaamde 'Verbeterde Bedrijfs Voering' (VBV). De s!a1Ds van Zelfheheer wordt dan een feit. Deze overschakeling gaat niet zonder veranderingen gepaard. De aanloop naar de nieuwe situatie werd al enige tijd geleden ingelnid met een personele reductie binnen de LOlSportorganisatie KL. De herstructurering werd een feit.
In het tweede deel van 1996 zal de aanloop gemaakt worden en de voorbereidingen naar de status van "Zelfbeheer" van de LOlSportorganisatie KL. Een nieuwe situatie. Geen problemen meer alleen uitdagingen, zo is het tegenwoordige credo. De mensen binnen de LO/Sportorgarusatie KL vonnen voor deze organisatie de spil in het gehele proces. Ze moeten goed
voorbereid worden. Er is opeens een nieuwe klant met (meer) andere wensen. Vanzelfsprekend is er niets meer. Het lijkt wel of we gaan commercialiseren. Vraag en aanbod spelen een niet te onderschatten rol. Genereren van werk is van
vitaal belang voor ieders bestaansrecht.
Jargon Om hel 'anders denken anders doen ' een geslaagde kans te bieden timmert de LOlSportorganisatie KL aan de weg. Gevleugelde kreten als SWOT-sessies, Integrale Kwaliteits Zorg (IKZ) en trainingen teambuilding passen van nu af aan
voor Leiderschap en Management Opleidingen (ILMO, voorheen OCDML) te Breda. De Centrale Ndeling (voorheen staf LOISportorganisatie) en de LO/Sportdistriclen hebben in het eerste deel van 1996 deel genomen aan een teambuilding. De cursus duurde vier dagen. Per LOlSportdistrict namen deel: de C-LO/Sportdistrict met zijn stafofficier en de burgermedewerker, en de Commandanten LOlSportgroep uit het LOlSportdistrict.
Eye-opener Het LOlSportdistrict ZO NED heeft samen met de luitenantkolonel Willem Steijlen (cursus begeleider) ook zo een teambuilding beleefd. Bij aanvang was er bij de meesten enige scepsis te bespeuren. "We kennen elkaar toch, waar kan zo een teambuilding dan nog verder aan 'bouwen'?" Een ware eye-opener bleek deze week le zijn. Je kwetsbaar durven opstellen, je collega's mee laten kijken in je eigen Toko, ideeën uitwisselen over elkaars manier van werken, knelpunten oplossen, het bleek gereedschap om elkaar echt te leren kennen. Niet alleen overdag maar ook 's avonds kon je veel van elkaar te weten komen. De luitenant-kolonel Willem Steijlen heeft ons als een goed geplande katalysator uitstekend begeleid. Luisteren, luisteren en nog eens luisteren en daar waar nodig het noodzakelijke zetje om de gang er in te houden. Op deze manier bleek geen hobbel te hoog. Wat een positieve ervaring!
meer dan ooit in ons jargon.
lLMO De aanloop naar de 'nieuwe situatie' kende onder andere een aantal teambuildingen welke gevolgd werden op hel Instituut
De luitenant-kolonel Willem Steijlen heeft de afgelopen zes maanden een aantal LOlSportdistricten uit onze LOlSportorganisatie onder zijn hoede gehad. Wat zijn zijn . ? ervanngen ....... .
Gezocht LO/Sportadjudant De LOlSportorganisatie is op zoek naar een adjudant die namens de onderofficieren in onze organisatie deelneemt aan hel COKL-adjudantenoverleg. Alle COKL eenheden hebben een regimentsadjudant. Deze adjudant overlegt gezamenlijk over onderwerpen die vooral verband houden met het functioneren van onderofficieren in de KL. Het is van belang dal ook de LOlSportorganisatie vertegenwoordigd is. Er zal onder leiding van de COKL-Adjudant gemiddeld één keer per twee maanden worden vergaderd (eersle vergadering 29 januari 1997). Vrijwilligers kunnen zich bij de Stoffkab, kap Antoine Nikkessen, opgeven.
Uitgezonden LO/Sportpersoneel sgt' Robert Wanders (buddy: sgt ' Wakelkamp) locatie: lFOR Busovaca I NL Logbat Ssvcie NAPO 80, 3509 VB Utrecht
sgt' Cor den Daas (buddy: sgt' Rik van Trigt) Locatie: Sarajewo I NL Mechbat NAPO 80, 3509 VB Utrecht
sgt' Ger van den Berg (buddy aoo John Labes ) locatie: lFOR Santici I NL Logbat - Ssvcie NAPO 80, 3509 VP Utrecht
sgt' Gert-Jan Humbiet (buddy: aoo Fons Krijnen) Locatie: Sarajewo I NL Mechbat NAPO 80, 3509 VB Utrecht
6
Zand/op.'r
Cursussen
Officiers opleiding LOlSport op de KMA
I
door vdg Ad vall der Hooft
I E Ir is mij gevraagd om een artikel te schrijven over
mijn ervaringen als eerste LO/Sportofficier in opleiding op de KMA. Aan de hand van een chronologisch overzicht zal ik pogen u een beeld te geven van mijn opleiding op de KMA. In juni 1995 kreeg ik het bericht,
dat
ik
was
aangenomen
voor
de
functie
van
LO/Sportofficier en dat mijn opleiding op de KMA zou plaatsvinden. Door de herstructurering van de opleidingen tot officier (KMA & OCO), zijn de vroegere OCO-opleidingen, nu geïntegreerd op de KMA en is de KMA de enige instantie, die de officiersopleidingen (KL en KLU) verzorgt. De inde\jng van mijn opleiding was als volgt: AMO/AKO gedurende vijf maanden, aangevuld met vier maanden militaire bedrijfskunde. Gedurende deze periode was ik verp\jcht intern. Hierna volgt de specifieke functie-opleiding (SMO) op de LO/Sportschool, waar ik op dit moment mee bezig ben. De KMA opleiding heeft een structuur, die rust op drie pijlers, namelijk de militaire tak, de bedrijfskundige tak en een persoons- en groepsvonningstak. Cadettencorps Deze laatste tak loopt door de hele opleiding en wordt verzorgd door het 'cadetten-corps'. Dit is een vereniging, die na de ontgroening de aanstaande officieren normen en waarden van de militair aanreiken. De cadetten worden in de gelegenheid gesteld om bestuurs- en beleidsfuncties binnen de vereniging te vervullen en eventueel plaats te nemen in het cadetten-bataljonskader. Om in samenwerking met het zittende kader het bataljon draaiende te houden. Dit alles gebeurt met het oog op de toekomstige functie als officier. Natuurlijk zou het corps geen corps zijn. als er geen feesten georganiseerd zouden worden. Dit vond en vindt dan ook regelmatig plaats. Omdat ik een verkort traject volgde, was er voor mij geen functie binnen het corps mogel ijk. Gedurende de hele opleiding worden er activiteiten door het corps georganjseerd. AMO/AKO De AMO/AKO is het daadwerkelijke begin van de opleiding. Door de eerder genoemde herstructurering zaten er veel verschillende groepen mensen in mijn peloton. Het peloton bestond globaal uit vijfenzeventig procent schoolverlaters, jongens en meiden van zeventien tot twintig jaar. Tien procent voormalige dienstplichtigen, tien procent postHBO, twee aanstaand BBT-officieren en een aanstaand LO/Sportofficier. Dit gaf veel uitdagingen, daar veel schoolverlaters een ander beeld van defensie hadden dan in werkelijkheid naar voren kwam. Dit resulteerde in dertig procent uitval in de periode tussen de start van de opleiding en het eind van de AMO/AKO (vijf maanden)! De AMO/AKO is in grote lijnen hetzelfde als iedere andere AMO/ AKO. In het begin een drie weken durend bivak en
7
alle militaire basislessen van ZHKH tot en met kaartlezen, diverse oefeningen en FT momenten. Aan het eind van de AMO/ AKO werd het accent verlegd van basislessen naar het leiding geven en commandovoering op pelotons- en compagniesniveau. Deze periode werd afgesloten met een oefening algemene crisisbeheersingsoefening en vijfdaagse oefening in Wales. Functie-oriëntering Na het kerstverlof begon de functie-oriëntering, dat bestond uit één week op excursie naar onder andere het Koninklijk Instituut voor Marine (KIM), de vliegbasis Leeuwarden en de staf in Den Haag. De overige twee weken werden doorgebracht op het toekomstige onderdeel , in mijn geval de staf van de LO/Sportorganisatie KL in Utrecht. Tijdens deze s/llIffeistage werd ik vergezeld door de vaandrig Van de Peet. Die als BBT-sportofficier bij de KLU in opleiding was en voorbestemd was de functie van plaatsvervangend CLO/Sportgroep van de KMA te gaan vervullen. Inmiddels is hij al geruime tijd daar werkzaam. Wij werden bijgespijkerd op het gebied van de inhoud van de werkzaamheden op de staf en de veranderingen, die de LO/Sportorganisatie op dit moment ondergaat. Deze aspecten gaven veel stof tot uitleg. De verandering naar R VE vraagt veel aanpassingen op ieder niveau. Dit was ook de reden, dat men ons tevens naar het district Zuid-Oost en de LO/Sportgroep op de Generaalmajoor de Ruyter van Steveninck-kazeme (mijn toekomstige stek) stuurde. Militaire bedrijfskunde Begin februari startte de facultaire opleiding, die normaal zeven modules behelst. In mijn geval alleen de eerste twee modules. Tijdens de eerste module kwam ik in aanraking met verschillende vakken zoals: inleiding bedrijfskunde theorie (IBT), waarin management modellen en technieken en de theorie achter het management aangereikt worden, zoals bijvoorbeeld planning, analyses enzovoorts; prinlair militair proces (PMP), wat gaat over commandostructuren en conunandovoering, de organisatiestructuren van zowel de KLU en de KL en de (inter)nationale besluitvonningsprocessen. Daarnaast waren er ook vakken als: militaire geschiedenis; Engels. militaire woordenschat vergroten en de communicatie in het Engels verbeteren; Nederlands, gericht op het maken van vers lagen en het schrijven van officiële brieven; wiskunde, gericht op latere technische modules, waarin onder andere schootsbanen (vlak- en krombaanvuur) berekend moeten worden. V rijsteUing Omdat ik vrijstelling had voor deze technische modules,
Zandlo er kreeg ik dus ook vrijstelling van dit uiterst boeiende vak. En natuurlijk lichamelijke oefening, met een militaire-zelfverdedigingscyclus, veldloop-cross-oefenloop, terrein werk, hindernisbaan, zwemmen (s norkelen) en spel. Deze module werd natuurlijk afgesloten met een tentamen week. In deze
periode speelde zich ook de fmaleronde van het KL-zaalvoetbal af, waar wij met het KMA-team Veloeitas (die overigens ook competitie spelen) de eerste plaats wisten te veroveren. Het hierop volgende NMK werd door protesten van een bepaald team een groot fiasco, waarin wij als vierde eindigden.
Tweede module De tweede en voor mij laatste module heeft de titel:
GV A weken, waarin een keus gemaakt kon worden tussen duiken en parachutespringen. Ik koos voor het springen, maar door de geboorte van mijn dochter heb ik maar twee sprongen kunnen maken. Ik had het geluk, dat ik de maandag daarop volledig 'uitgerust' het tweede deel van het
VMO in mocht, namelijk de gevechtscursus bij het KCT te Roosendaal. Door een blessure werd ik helaas in de eerste week uit de oefening gehaald. Zoals het er nu voor staat
krijg ik in januari de gelegenheid om alsnog de gevechtscursus te volgen.
Ervaring In de laatste week van de KMA was er het onvermijdelijke onderhoud en aan de hand van de studieresultaten de even-
Krijgsmacht en omgeving. Hierin wordt behandeld de
tuele bevorderingen. Hier eindigde voor mij de KMA-perio-
invloed van de Krijgsmacht op de samenleving en omge-
de. Met dien verstande, dat ik in augustus nog even terug moest komen voor twee hertentamens. Hierna volgde mijn
keerd. Dit kwam tot uiting in vakken zoals: staatsrecht,
internationale betrekkingen, Nederlandse militaire geschjedenis, Nederlands, Engels en statistiek. De LO was totaal afgestemd op de gevechtscursus bij het KCT, als afsluiting injuni. Ook buiten het rooster om, werd hiervoor getraind in
de vorm van marsen en ochtendsport. Natuurlijk werd ook deze module afgesloten met een tentamen week.
VMO Als toetje werd het eerste jaar afgesloten met een voortge-
zette militaire opleiding (VMO). Deze begon met twee
Ingekomen stuk
functie-opleiding op de LO/Sportschool in Amersfoort, waar ik op dit moment nog druk mee bezig bell. De inhoud van de opleiding is volgens mij zeer nuttig voor mijn toekomstige functie al s officier management ondersteuning op
de GMRS te Oirschot. De structuur van de opleiding had wat te lijden van opstartproblemen en kinderziekten. Alles tegen elkaar afwegend, heb ik een leuke en zeer leerzame tijd op de KMA gehad. Door mijn ervaring en die van de KMA, zal mijn opvolger, hoogstwaarschijnlijk, een geheel ander traject volgen.
Een bargesprek door aoo Peer van de Ven
IHI
é, kijk eens wie we daar hebben en slaat zijn oude dienstmaat
met
een
klap
op
zijn
schouder.
Schuimhappend en in de MZV houding draait die zich om. Verrek, wat doe jij hier. Dat is weer een tijd geleden". Shit, ja man, OCLO 93-5 en nu BBT-er. Wat jij BBT-er!! Bijgetekend? En je had zo'n vette baal toen. Ja, dat wel, maar dat is bijgetrokken, ik heb hel nu verrekte goed naar
nog eens vol, doe er maar gelijk vier, want ge bent niet zo vlug, zo te merken. En ni-ente lesgeven, doen we njet meer, nee nee, we PPen. De hele dag zijn we bezig met het PP. PPen, echt dienst, wat is dat nu weer. PPen is LO-en, Fr-en,
SMATten, GVA-en, lB-en, KK-en, Ree sporten en Kalendersporten. Hartstikke druk hebben we het ermee. En
Utrecht, op de staf, met die voorlichting BBT. Staf Utrecht,
voor onze MO moeten we alles noteren voor zijn produktiegegevens en die zijn weer nodig om de beroeps aan het werk te houden. Sorry, MO staat voor management ondersteuner,
hé ouwe stomp, dat bestaat niet meer, dat is gone. We hebben nu een CA met een Pac, een Pers, een Cant, een KC en
een Jägermeister, want ik kan het niet meer volgen. Och
een Kabinet met een Stoffkab. Ja, daag, een kabinet heeft
joh, het wordt steeds gekker. Alles gaat meI contracten. Als
ons oma in haar goei kamer staan en daar staat haar goei servies in. Hé ober zet ze eens gauw vol hier. Nee zonder dolle, alles snap ik er ook niet van, maar daar is veel veranderd. Ze hebben nu een bedrijfsvoering met een directieraad en die hebben een stoffkap. En klanten , ze praten alleen nog maar over kJanten , leerlingen zijn er niet meer. De hele dag
ze een bal komen lenen, moeten we van die MO-er een contract afsluiten. Daar komen nog speciale formulieren voor zegt hij , maar zo lang moeten we dat bruikJeenbewijsje nog
mijn zin nu. Hé, laatste keer dat we elkaar zagen was nog in
zijn we bezig met ZACV. Zakvee! ! Noemen jullie zo de soldaten? Nee joh, ik vond het ook al zo raar, toen ik het voor het eerst hoorde. ZACY staat voor Zelfstandig, Actief,
Creatief en Verantwoordelijkheidsbewust. Obertje, giet ze
8
dat is onze adjudant. Die Excelvuller. Hé ober twee pils en
invullen, één voor één, dan breekt het lijntje niet. Shit, man, wat is er veel veranderd. Geinig om weer eens over dienst te
lullen. Het gaat je goed. Peinzend loopt hij naar het toilet. Maar goed dat de dienstplicht is afgeschaft, waar had ik later met mijn zoon over moeten praten. En terwijl hij wie-
belend boven die bekende bak staat, denkt hij aan die goeie ouwe tijd. De Lupa in de Liboza op de HmA.
Sport
Wijzigingen KL-sportcompetitie 1997 maj Rubell Driever
ID Ioor de voorzitter Sportcommissie KL en de leden
van de CO KL-raad zijn twijfels geuit over de realiseerbaarheid van de KL-Sportcompetitie_ De nieuwe bedrijfsvoering, de functieplafonds en de eis van de doelmatigheid, zouden deelname, in ieder geval door de opleidingscentra, maar mogelijk ook door parate eenheden, Diet meer toelaten. Deze constatering betekent een bedreiging voor het voortbestaan van de KLSportcompetitie_
Door C-LO/Sportorganisatie is aangegeven, dat ook sportbeoefening in competitieverband direct kan bijdragen aan de vereiste kwaliteiten van een professionele KL. De COKL-raad heeft aangegeven, dat er op korte termijn een voo rstel zal komen , waardoor het makkelijker zal worden voor eenheden om deel te nemen aan de KL-Sportcompetitie. Dit is aanleiding geweest voor C-LOISportorganisatie om in samenspraak met adjudant Frans Bultink, eerste luitenant Ad Derksen en majoor Ruben Driever, een visie te ontwikkelen, die de toekomst van de KL-Sportcompetitie op de langere termijn veilig moet stellen. In dit artikel zal ik dit verder toelichten. Uitgangspunten a. de KL-Sportcompetitie heeft alleen bestaansrecht als er KL-breed, zoveel mogelijk onderdelen deelnemen; b. als de onderdelen deelnemen in zoveel mogelijk takken van sport; c. met zoveel mogelijk deelnemers/ploegen ~ d. als er een accent is in de militaire takken van sport in verband met de directe relatie met de operationele inzet. e. als de belevingswaarde, zoals die de afgelopen jaren was, gehandhaafd blijft.
uit de KL-Sportcompetitie voor op de Sportkalender. c. We gaan terug van vier categorieën (A, B, V en D) naar drie categorieën namelijk: A, S (senioren, leeftijd 36+) en D. Dit heeft onder andere te maken met het feit, dat de deelname van de V categorie tegenviel in de laatste jaren. Daarnaast is het zo, dat in veel takken van sport deelnemers van boven de dertig jaar nog prima presteren, waardoor ze in de A categorie kunnen deelnemen. De S categorie zal naar verwachting leiden tot meer deelname in deze categorie. d. In principe géén selecties op districtsniveau. Zo mogelij k open inschrijving voor KL-kampioenschap. Dit heeft als bijkomend voordeel, dat er organisatorisch een hoop werk op districtsniveau wegvalt. Indien er op districtsniveau toch kampioenschappen/selecties plaatsvi nden, dan kan dit gebruikt worden ten behoeve van plaatsing voor het kampioenschap in het kader van de Sportcompetitie. Ook ontstaat er mogelijk meer ruimte om op lokaal niveau gezelligheidstoernooien en dergelijke te organiseren, waardoor de breedtesport en de saamhorigheid op dat niveau gestimuleerd wordt. e. De twaalf onderdelen van de KL-Sportcompetitie 1997 met korte toelichting: ( I) Parcours militair Categorie A, open klasse, organ isatie meerdere jaren op dezelfde locatie, géén districtsselectie, één team per onderdeel mag deelnemen, bij grote deelname eventueel twee dagen laten duren. (2)
(3/4) Praktische invulling: a. Drempelverlagende maatregelen om deelname te bevorderen: (I) meerdere teams per onderdeel toelaten bij de competitie, waarbij het team van een onderdeel, dat het hoogste scoort, meetelt voor de punten van de KL-Cup; (2) bij individuele sporten bepalen de best geklasseerden van een onderdeel de score voor dat onderdeel; (3) in 1997 plannen we twaalf onderdelen in de KLSportcompetitie. Dat waren er dertien. Het eindresultaat wordt bepaald door de punten van de zes beste uitslagen op te tellen. Een onderdeel hoeft dus maar aan minimaal zes evenementen deel te nemen om de KL-cup te kunnen winnen. Dit is voor de eenheden op jaarbasis veel beter in te plannen en maakt deelname aan de KLSportcompetitie dus zeer aantrekkelijk. b. Per maand komt zo mogelijk slechts één tak van sport
9
(5/6)
(7)
(8/9)
(10)
ZMV
Categorie A, open inschrijving. de nummers één tot en met vier van een onderdeel bepalen het resultaat van dat onderdeel. Wel prijzen in de categorieën D en S. Schieten Open inschrijving. Diemaco en Glock, een onderdeel mag met meerdere teams deelnemen, waarbij de score van het beste team telt. (twee uitslagen: één keer KL-Cup en één keer algehele uitslag.) Oriënteringsestafette Categorieën A en S, drie personen per team, een onderdeel mag met meerdere teams deelnemen, waarbij de score van het beste team telt. Survivalrun Categorie A, open inschrijving, korte afstand, beste drie tellen. Cross-estafette Categorieën A en S, zes kilometer, open inschrijving, een onderdeel mag met meerdere teams deelnemen, waarbij de score van het beste team telt. Veldvoetbal Categorie A, open inschrijving, dus geen voorselectie op districtsniveau. Maximaal één team per onderdeel.
(11) Volleybal Categorie A, open inschrijving, dus geen voorselectie op districtsniveau. Maximaal één team per onderdeel. (12) Zaalvoetbal Categorie A, deelname aan dit evenement wel middels voorselectie op districtsniveau. Proefjaar 1997 zal als proefjaar gelden, waarbij na afloop, aan de hand van de evaluaties en de terugkoppeling, de knelpun-
De pen van ........ .
I
-
ten bijgesteld zullen worden. De kritische lezer zal ongetwijfeld vraagtekens hebben bij een tweedaagse organisatie van het parcours militair. Wij hebben ook onderkent, dat het problemen op kan leveren zoals de gelijkheid in omstandigheden, het afbreken na de eerste dag en op de tweede dag weer opbouwen en het spionageprobleem. Door bijvoorbeeld de twintig best geklasseerde eenheden uit de KL-Sportcompetitie op de eerste dag te laten starten, kun je veel problemen oplossen.
Snelheid door sgt lean-Paul Dagge
ID i e pen van...., is een nieuwe, maandelijkse rubriek in onze Zandloper. De sergeant Jean-Paul Dogge bijt de spits af. Hij is geboren in Heikant (ZeeuwsVlaanderen) op 21 mei 1969 en samenwonend in Goes. Ver van huis, op de van Brederodekazerne te Vught, ontvangt hij van onze hoofdredacteur de pen. Mijn nieuwe baas en collega adj udant Ron Gits, vroeg mij om iets te schrijven over het werk en iets over mezelf. Na éénzelfde weg afgelegd te hebben als aUe andere CIOS- en ALO jongens en meisjes, werd ik 1992 gelegerd op de Dumoulinkazeme te Soesterberg. Puntjes Dat betekende een aantal veranderingen en aanpassingen, waaronder: binnen slapen, regelmatig verstoorde lessen door overvliegende F15's en langs razende Leopards één en twee. Ook werd onder het genot van een bak koffie en een potje kaarten, onder leiding van adjudant Jan Spans, ontzettend veel gelachen. Natuurlijk werd er ook gewerkt, maar het was vooral een gezeUig sportbureau, waarbij je goed kon merken dat Jan aan het afbouwen was. Daardoor werden de puntjes minder op de i gezet. Ik heb na adjudant Jan Spans, adjudant Fans Krijnen nog heel even leren kennen, die de LOlSportgroep toen overnam. Overplaatsing Na een telefoontje van een lichtingsgenoot, vroeg ik overplaatsing aan naar de Koningin Wilhelminakazerne (KWK) te Ossendrecht. Ik kwam daar terecht bij adjudant Rob Hellendoorn, die wel de pun~es op de i had staan. Na een half j aar kwam het Centrum Voor Vredesoperaties naar Ossendrecht, waarmee bij ons ook de GV A haar intrede deed. Daardoor kom je op schitterende locaties in Limburg,
JO
België en Duitsland, om daar te klimmen of om het abseilen te beoefenen. Omdat de cursussen in Ossendrecht werden gegeven, kwamen we wat makkelijker voor de opleiding tot Cordelet Vert of Rouge in aanmerking. Na sluiting van de KWK heb ik besloten om nog voor Hare Majesteit te blijven werken en werd in Vught geplaatst. Karting Sinds een jaar of vier is karting (je kent ze wel, die skelters met een motortje) een nieuwe hobby van mij, waarbij je de snelheidswetten nu eens wèl mag overtreden. Ik ben eigenlijk al jaren fan van alles wat maar met snelheid te maken heeft (motorcross, formule I, rally), voornamelijk op vier wielen dus. Het is een geweldig gevoel om met ongeveer 140 á 150 kilometer, drie centimeter boven het asfalt te scheuren. Ook dit is grensverleggend. Het is belangrijk een bocht goed in te sturen en de juiste snelheid te behouden. Goed schakelen is dan een must, daar kun je kleine foutjes nog mee opvangen. Gebeurt dat niet, dan verlies je teveel snelheid of je gaat van de baan. Klassen Er zijn verschillende klassen binnen de kartwereld, zoals de mini's, promo, junior, nationaal lOOcc en 125cc, internationaal !OOec en 125cc en superkart's 250ce. Ik rij een 125cc kart, met ongeveer 35pk, waar de krachtgewichtsverhouding dus geweldig is. Hebben jullie interesse in karting of heb je er iets over te vragen, laat het me weten. Zo, dit was mijn pen. Het viel me zwaar om iets op papier te krijgen. Maar het lijkt me leuk om op deze manier meer van collega's te weten te komen. Om die reden geef ik de pen door aan mijn werken-op-hoogte-buddy sergeant der eerste klasse Jan Steiger.
Interview
I
-
"Mijn lichaam zegt nooit nee" door kap Wim Hoogendoorn
ID i e afgelopen
tijd zijn we binnen onze LO/Sportorganisatie geconfronteerd met enige collega's, die als gevolg van ofwel een ongeval dan wel chronische klachten, enige tijd niet in staat waren op hun LO/Sportgroep of andere plaats te werken. Gelukkig zijn de meesten na een inspannend revalidatieproces weer aan het werk. Dit geldt nog niet voor sergeant· majoor Nico Spierenburg, sinds 1 juli geplaatst op de LO/Sportschool (LOSS). Hij bevindt zich nog midden in zijn revalidatieproces na een hernia operatie. Aanleiding voor de Zandloper Nico te vragen naar zijn ervaringen van de afgelopen tijd, waarin hij als sportman in hart en nieren, gedwongen was even pas op de
plaats te maken. Nico Spierenburg, na enige jaren gediend te hebben bij de Infanterie, werd in 1987 omgeschoold en kwam de LO/Sportorganisatie binnen. Vijf jaar was hij lid van de militaire vijfkamp ploeg en werkte in Ermelo, NieuwMilligen en Schaarsbergen voor hij naar de LOSS werd overgeplaatst. In deze periode timmerde hij sportief en fysiek aan de weg. Gaan voor goud "Ja, dat kun je wel zeggen", zegt Nico. "In mijn vijfkampperiode trainde ik zo'n drie à vier uur per dag. Ik stond er eigenlijk nooit bij stil of je wellicht roofbouw pleegde op je uchaam. Dat gevoel heb ik ieder geval nooit gehad. Je ging gewoon voor goud en dat was dat. Ook later is dat trekje altijd bujven hangen. Voorop in de Parcours Militair ploeg en jezelf laten zien in de rode baretopleiding in Schaarsbergen. Dit omdat ik het altijd prettig gevonden heb, alles eruit te halen wat er in zit. Ik denk ook, dat dit belangrijk is om de organisatie uit te dragen naar de buitenwacht. Door een goed voorbeeld anderen motiveren, daar gaat het
\
Nico Spierellburg.
bak dus. Mijn rug begon echter toch weer op te spelen. Bij toeval liep ik even bij TGTF binnen en kon geujk een week plat. Toen vond ik het toch wel ernstig worden en vreesde voor een lange weg naar herstel, hoewel er op foto's niets te zien was. Aan een hernia dacht ik toen nog niet" , weet Nico
om,"
nog. Niet meer de auto uit "Zo ging het ook tijdens mijn plaatsing in Schaarsbergen. Ik vond daar ideale mogelijkheden mezelf te ontplooien. Veel cursussen volgen, veel oefeningen draaien, heel uitdagend allemaal en dan wil je natuurlijk weer voorop meelopen. Het liep ook allemaal prima tot mei van dit jaar, toen ik als LO/S portinstructeur van de rode baretopleiding ineens last van een stijve rug kreeg", herinnert Nico zich. "Ie denkt dan aan van alles, van kou tot griep, maar ik ging gewoon door, tot ik opeens mijn auto niet meer uit kwam van de pijn in mijn rug. Ik was toen gelijk vier weken uit de running en
Duidelijkheid "Na weer enige behandelingen en vakantie, leek het weer
beter te gaan, totdat ik ineens last van tintelende tenen kreeg en daar schrok ik echt van. Ondertussen duurde de hele kwestie al even en ik: kwam niet veel verder. Toen ben ik dan ook naar de neuroloog gegaan, die een scan gemaakt
heeft waaruit duidelijk bleek, dat ik een hernia had. Het gekke was, dat dat me helemaal niet uit het veld sloeg. Integendeel, het was een soort opluchting. Ik had toen een bevestiging, duidelijkheid over een vermoeden, dat was
maakte me best wel zorgen, want ja, je rug is zo'n beladen onderwerp. Maar ik dacht aan wat overbelasting en hoopte
gaan ontstaan en wat een einde maakte aan de onzekerheid.
er met wat ru st en therapie weer snel van af te zijn en het leek mee te vallen. Zeker toen ik vrij vlot weer aan het werk
er alle vertrouwen in, dat het weer helemaal goed zou
kon. Als LO/Sportinstructeur mee met de cursus Cordelet Vert, steun verlenen op de Megafestatie, gelijk weer aan de
11
Ik zag het eigenlijk heel positief', zegt Nico stellig. "Ik had komen. Zelf heb ik ook voor een operatie gekozen, dat gaf mijns inziens de meeste mogelijkheden om weer op mijn oude niveau terug te komen.
Zand/op"er
V.I.Il.r. Lieuwe Wobbema, Nico Spierenburg, Willialll Frieling. Vertrouwen
"Na vier maanden dwalen, zag ik weer de weg naar herstel", aldus Nico. "Zo optimistisch bekijk ik het nog. Ik heb het grootste vertrouwen, dat ik weer terugkom op mijn oude niveau. Mijn lichaam zegt nooit nee, dat heeft het nooit gedaan en dat doet het nu weer niet. Daar geloof ik he ilig in. Alleen zal ik in de toekomst wel meer rekening houden met datgene wat ik doe en niet meer ondoordacht handel en. Dat is iets, wat je hierdoor wel leert, denk ik. Bewust na gaan denken bij wat je doet. Met name de onzekerheid over wat je hebt en het zoeken naar oplossingen, knaagt het meest. Ook het gedwongen thuis zijn en het niet met je collega's een start kunnen maken op de LOSS, zijn voor mij zaken, die mij van het nemen van risico's zullen weerhouden. Dat roept iemand die nog aan het begin van zijn revalidatie staat", relativeert hij zelf. "Maar, dat vertrouwen is er gewoon".
Mooi moment "Want zo ging ik dus heel positief richting operatiekamer" , vertelt Nico. "Ik heb er zelfs voor getraind, niet te geloven. Eigenlijk was ik al bezig met de fase na de operatie en dacht zo mijn herstel te kunnen bevorderen. Zelfs heb ik er eigenlijk naar gepiekt om het in trainingstermen te zeggen. Na de operatie kreeg ik gelijk al een bevestiging, dat het goed zat. De operatie was geslaagd. Ik probeerde heel voorzichtig wat te bewegen en de pijn, die er voor de operatie zat, was verdwenen. Dit was een heel mooi moment. Nu, na een week ziekenhui s en twee weken revalideren in Doom, gaat het gelukkig nog steeds goed. Mijn gevoel heeft me du s nog niet bedrogen. Ik kijk uit naar het einde van mijn revalidatie, zodat ik weer aan de slag kan. Alleen nu komt het moeilijke moment. Je geest wil al veel te veel en je voelt, dat je meer energie krijgt. Die moet je gaan kanaliseren, dat valt zeker
12
niet mee. Mijn vrouwen kinderen krijgen het denk ik nu iets lastiger ", lacht hij.
Aandacht "Als ik nu terugkijk, ik ben er nog lang niet hoor, heb ik ondanks de pijn mentaal eigenlijk weinig problemen gehad. Je mist je werk en je collega's wel. Het gaat zeker kriebelen alsje bezoek krijgt enje hoort, hoe het op het werk toegaat. Dan wil je erbij zijn. Thuis ben ik goed opgevangen. Gelukkig was ik nog redelijk mobiel. Blij ben ik met alle aandacht vanuit de LOlSportorganisatie, zowel door de oude en nieuwe collega's en andere bekenden. Dat moet ik zeker zeggen. Veel post, bezoek en telefoon heb ik gehad, waar ik allen hartelijk voor wi l danken. Dat was perfect!". Terugblik "Als ik echter terug kijk, wil ik wel iets kwijt over het fenomeen hernia. Dat is toch , voor mjj en zeker in onze LOlSportorganisatie, een beladen woord. Als je dat krijgt is het afgelopen met je. Je lig eruit, is vaak de gedachte. Ik weet nu, en geloof me, het is geen vies woord. Het is een aandoening, die tegenwoordig zeer goed te behandelen en te genezen is en zeker niet het einde van de wereld voor je betekent. In het verlengde hiervan, een raad aan alle collega's. Als je iets aan je Lichaam hebt, blijf er niet mee rondlopen, maar ga naar die arts. Je wordt heus niet gelijk ontslagen, dat speelt totaal niet. Je eigen gezondheid gaat altijd voor, dus wees eerlijk en kom er voor uit. Dat is in je eigen belang", zo luidt de boodschap van Nico. Zoals gezegd, Nico zit nog midden in zijn revalidatietraject. Wij wensen hem daarmee veel sterkte en hopen hem snel weer op de werkvloer te mogen begroeten.
Zandlo er
Het werk
De werkzaamheden van de burgermedewerker op het LO/Sportdistrict door dhr. Adri Beeuwkes
I0
lp 1 juli 1996 is de LO/Sportorganisatie veranderd. Dit heeft voor de burgermedewerkers ook de nodige veranderingen teweeggebracht. Binnen de LO/Sportorganisatie is het aantal gegroeid tot momenteel zestien. Eén functie bij de sectie Controller is nog vacant, zodat het totaal komt op zeventien. Het betreft de volgende personen (zie kader):
I.
2.
Kabinet Controller
3. 4.
5. 6.
Personeel
7. 8. Facilitair 9. " 10. LO/Sportschool 11. 12. 13. 14. 15. 16.
LO/Sportdistrict Noord-Oost LO/Sportdistrict Oost LO/Sportdistrict Midden LO/Sportdistrict Noord-West LO/Sportdistrict Zuid-Oost LO/Sportdistrict Zuid-West 17.
4. post- en archiefzaken; 5. de beheerstaken op het gebied van geautomatiseerde gegevensverwerking; Deze hoofdtaken houden in grote lijnen in : ad. l a. ordenen, vastleggen en bewerken van administratieve gegevens zoals: plannings- en produktiegegevens van de LO/ Sportgroepen;
Mevr. Cato Zegel Dhr. Hans van de Held Dhr. Jozef Latumahina Dhr. Ger Vosman vacant Mevr. Ans Senff Mevr. Jose Vollmuller Mevr. Heidi Buijink Mevr. Wilma van Veen Mevr. Inge de Vries Mevr. Gisela Krishnasing Mevr. Els Eygendaal-Roos Dhr. Adri Beeuwkes Dhr. Sam Bakarbessy Dhr. Frits Roetrnan Dhr. Geert-Jan Hofkarnp Dhr. John Goris
In dit artikel zal er worden uitgelegd, wat de werkzaamheden van de burgermedewerker op het LO/Sportdistrict inhouden. Ten opzich te van het verl eden is voor hen qua werkzaamheden het één en ander veranderd. De burgennedewerker is de vraagbaak van het LO/Sportdistricl. Problemen of adviezen worden grotendeels bij hem neergelegd. Dit is ook wel begrijpelijk, aangezien hijlzij de constante factor op het LO/Sportdistrict is. De C-LO/Sportdistrict en de stafofficier (STOFF) zijn na drie of vijf jaar verplaatsbaar, terwijl hij/zij, in principe, tot zijn pensioen deze functie zal kunnen uitoefenen. Daarnaast zijn zijn CLO/Sportdistrict en de STOFF grotendeels van het bureau afwezig, waardoor klanten wel genoegen moeten nemen met de oplossingen, die de hijlzij aandraagt. Uiteraard is dit niet het enige wat tot zijn takenpakket behoort. In volgorde van belangrijkheid zijn zijnlhaar hoofdtaken: 1. secretariële (financiële) administratie; 2. ondersteuning van de organisatie/financiële administratie van sportwedstrijden op kazerne-, districts-, KL- en NMK-niveau; 3. personeelsadmini stratie;
13
Secretaresse Hoofd bureau Boekhouding Medewerker bureau Boekhouding Bureau Automatisering Medewerkster administratie Medewerkster administratie Stafmedewerkster Medewerkster Post- en archiefzaken Hoofd Opleidingsondersteuningscentrum Medewerkster administratie Administratief medewerkster idem idem idem idem idem
b.
c. d.
e.
f. g.
h.
het opmaken/controleren en bewerken van budgetramingen voor alle aan het LO/Sportdistrict toegewezen fondsen, b.V. Onderdeelsondersteunin gsfonds. informatie verschaffen over algemene aangelegenheden en bij specialistische zaken verwijzen naar de juiste informant; contact onderhouden met zijn C-LO/Sportdistrict; in concept uitwerken van RVE-contracten met en van KL-eenheden, op basis van gespreksnotities van de C-LO/Sportdistrict; administratieve ondersteuning leveren ten behoeve van de: leergangontwikkeling en -verbetering; begeleiden en controleren van het didactisch handelen; vaststelling van de tevredenheid van de klant; registratie van blessure-preventie; opzetten van de initiële begroting voor sportactiviteiten op LO/Sportdistricts- en kazerniveau; registreren van MLV-, ZMV- en CE gegevens;
uitvoering geven aan de organisatie van themadagen en/of saamhorigheidsbijeenkomsten; J. het notuleren van de LO/Sportdistrictsvergaderingen; k. administreren van de materialen en het controleren van de leveringen. I.
ad.2 a. verzorgen van goede informatievoorziening en PR en regelen van de reclame en werving voor wedstrijden; b. verwerking van de inschrijving van deelnemers aan sportwedstrijden; c. uitvoeren van allerlei activiteiten, waarover reeds besluiten zijn genomen; d. het bewakenlbewerken van begrotings- en budgetteringsgegevens rond sportwedstrijden; e. zorgen voor de administratieve en financiële afhandeling van sportevenementen; f. zorgen voor aanschaf van prijzen ten behoeve van de diverse sportevenementen; h. verzorgen van de nazorg van sportevenementen, zoals het bedanken van de juryleden; I. ruimschoots van te voren aankondigen van een sportevenement. ad.3 a. bijhouden van verlof-, overwerk- en ziekteadmjnistratie; b. administratief verzorgen van toe te kennen functioneringsgratificaties en tevredenheidsbetuigingen;
c. administratief verzorgen en voorbereiden vanjubilea, saamhorigheids- en themabijeenkomsten; d. administratief technisch controleren van reisdeclaraties; e. opmaken van personeelsdetacheringsbeschikkingen, alsmede het adminjstratief verwerken van ingediende verzoeken, rekesten en sollicitaties. ad.4 a. registreren van binnenkomende en uitgaande post; b. archiveren; c. vakliteratuur laten circuleren binnen het LOlSportdistrict. ad.5 a. het signaleren en registreren van gewenste aanpassingen van het LO/Sportcomputersysteem; b. het gebruiken en verzorgen van de (geautomatiseerde) kantoorapparatuur; c. bij computerstoringen contact opnemen met automatiseringsdeskundige(n) van de LO/Sportorganisatie over te nemen maatregelen. Wat heel belangrijk is in de functie van de burgennedewerker is, dat hij vaak moet inspelen op bepaalde zaken. Dit houdt in, dat hijlzij een zeer flexibele houding moet hebben, goed met anderen om moet gaan en gezien zijn eenmansfunctie het vermogen moet hebben zelfstandig te kunnen werken. Zoals je ziet, is de burgermedewerker op het LOlSportdistrict een behoorlijk bezig bijtje, die je weinig tot nooit ziet, maar die binnen onze organisatie een hele belangrijke rol speelt.
De Crooijtoren door aoo Peer van der Ven
IJl ~
neens was hij weg, onze klimtoren. Roemloos ten onder, Naar de Domeinen of naar de schroothoop? De Baileytoren op de van Hornekazerne is niet meer. Vervangen door een klimtoren nieuwe stijl.
De Baileytoren was goed en wel afgebroken of de graafmachines doken de grond in. Een enorm gat werd er gegraven. Ik dacht nog: "Als ze zo doorgaan kunnen we dadelijk ook nog indoor klimmen". Bulkwagens vol beton reden af en aan. En toen was het stil. Bouwvakvakantie. Je kon merken, dat ze weer fris waren zo na de vakantie. In een mum van tijd verrees een toren. Het leek wel een mecanodoos, waar we vroeger mee speelden. Voor de jeugdigen onder ons een soort Lego, maar dan van ijzer met van die hele kleine prutsschroefjes en moertjes. Om van te kwijlen waren de eerste reacties. Een gaaf ding. Teveel beton zei iemand, zo wordt dat kreng nooit lager. DGW&T Net op tijd voor het Open Huis op 21 september 1996 werd de toren opgeleverd. Op initiatief van de sergeant der eerste klasse Peter Crooijmans, werd door de LOlSportgroep gezorgd voor een spectaculaire opening op 13 september.
14
Nadat plaatsvervangend commandant KMS, de luÏtenantkolonel Frans Houben één van zijn vorige functies bij DGW &T (in de volksmond: 'Dat Gaat W AT Trager') op de korrel had genomen, werd de schooladjudant, de adjudant Huub HesseIs, via een ingenieus katrollensysteem in een vlot tempo naar boven getransporteerd. In de top plantte hij, in de harde wind, de KMS- en de LOlSportvlag.
Zandlo er
Diep bord Daar stond hij dan, twintig meter hoog. De wind huilend om de stangen en spelend met het touw, maar wel naamloos.
Een beetje bijzonder bouwsel wordt naar iemand of ergens naar vernoemd. Zelfs de oude toren werd de Baileytoren
genoemd. Voor de LO/Sportorganisatie is dit bouwwerk heel bijzonder, dus moet het een naam hebben, vond ik,
infra in het takenpakket hebbende. Maar, naar wie noem je deze toren? Vraag ik dit officieel aan, dan kan het nog een tijd duren voor ze de juiste VIP hebben gevonden. Met de kans, dat de toren de naam krijgt van iemand, die nog niet eens uit een diep bord durft te eten. Nee, dat regelen we zelf wel. Onthulling van de naam dient ook plechtig te gebeuren, maar door wie? Zeer gerespecteerde kandidaten genoeg, maar ook nu weer met de kans, dat één en ander teruggeflo-
ten wordt. En dan daarbij, zowel de naam als de onthuller was geen probleem.
Teambuilding, Tijdens onze teambuilding op 6 november werd na een korte 'plechtige' toespraak mijnerzijds, de naam onthuld door de sergeant der eerste klasse Peter Crooijmans. Vol ongeloof staarde hij in de druilerige regen naar het bordje, 'de Crooijtoren'. Waarom vernoemd naar Peter Crooijmans, 'de Crooij', laat ik aan de lezers over. Wie 'de Crooij' kent, weet het en wie hem niet kent, weet dan, dat het goed is.
Sport medisch
Evaluatie van kracht en coördinatie tijdens training en revalidatie door Chris Harts
IJl L.:!.J
edereen kent ze, de motorische basiseigenschappen kracht, uithoudingsvermogen, snelheid, coördinatie en lenigheid, Aan de hand van een analyse van het gewenste of vereiste werkniveau of sportniveau moet gekeken worden, welke van de motorische basiseigenschappen van belang zijn voor hel werk of de sport, Aan het begin van de revalidatie of trainingsperiode moet je
een soort try-out doen om te kijken, wat de uitgangstoestand is en welke motorische basiseigenschappen onvoldoende
wezen met instabiliteitskJachten van de enkel. De vraagstelling was om de coördinatie verder te trainen. Stabiliteitsoefeningen zoals stand op één been, ook met de ogen dicht, sprongen in voorwaartse en zijwaartse richting, hinkelen met een draai erbij, soms ook oefen ingen met een
tol of kantelplank zijn bij velen bekend. Ook betrokkene kende deze en had daar al aan gewerkt. Er was geen verschil meer in actieve stabiliteit (coördinatie) tussen het linker- en het rechter been.
ontwikkeld zijn. Tijdens de trainingsperiode is het belangrijk te evalueren of de betreffende eigenschap al goed
Waarom nog oefeningen?
genoeg getraind is. In dit stuk zal worden ingegaan op de motorische basi seigenschappen coördinatie (stabiliteit) en kracht. Het testen van links/rechts verschi llen is hjerbij van belang. Tevens wordt een casus beschreven. Uiteraard moet, als het gewenste niveau is bereikt, onderhoud plaatsvinden om op dat niveau te blijven.
begin van de inspanning, als er nog geen optimale warmingup is geweest of aan het einde van de training of wedstrijd, als er vennoeidheid is opgetreden. Met de bewuste
Als iemand door de enkel gaat, gebeurt dat vaak bij het
LO/Sportinstructeur is de afspraak gemaakt, dat hij de oefeningen uitvoert na een pittige training en dan kijkt naar links/rechts verschillen. Wanneer deze dan niet aan te tonen zijn, is het gerechtvaardigd om te zeggen, dat de coördinatie
Evaluatie
goed is (mits het niet geblesseerde been zelf voldoende
Om een concreet voorbeeld te geven, zal ik in het kort de casus bespreken van een LO/Sportinstructeur, die werd ver-
coördinatie heeft). Als er echter nog verschillen bestaan, is
15
het belangrijk aandacht te blijven besteden aan coördinatie
Zandlo er training. De LO/S portinstructeur schrok van de bevindingen van deze try-out. Hij merkte, dat zelfs al bij stand op het naar zijn mening 'stabiele' been, hij veel moeite had om de stabiliteit te bewaren. Laat staan wanneer hij zou gaan springen en hinkelen. Conclusie: Verdere training van coördinatie in dit geval bij voorkeur lijdens vermoeidheid.
Wees attent Doelen van een dergelijke try-out zijn du s om hel ni veau te bepalen en te evalueren. Bijkomend voordeel is om iemand
te kunnen blijven motiveren om dezelfde (misschien saaie) oefeningen te blijven doen. Voor de coördinatie geldt voor
alle gewrichten hetzelfde principe. Aanvankelijk doe je dus coördinatie training als je nog fris bent, maar later ook bij
kracht tussen linker en rechter been. Als bekend is, dat er een links/rechts verschil is, ga je al specifiek het zwakke been trainen. Wanneer stop je dan in dat geval? Bij het bepalen van het uitgangsniveau en voor het evalueren van
de bereikte toestand, kunnen bij annen en benen de linker en rechter zijde apart worden getest. Als er nog verschillen bestaan in het aantal uitgevoerde herhalingen, kan in de regel worden aangenomen, dat de kracht nog niet optimaal is. Verdere training van kracht voor de betreffende zijde moet dan plaatsvinden, totdat de links/rechts verschillen zijn opgeheven. Bij maximaal krachttraining kan dit heel goed worden gebruikt. Ook voor andere vormen van krachttraining is het mogelijk de linker en rechter zijde afzonderlijk te testen.
vermoe idheid. Er bestaat dan natuurlijk wel een risico op
het ontstaan van blessures, dus wees attent en alert op bewa-
Algemene conclusie
king van de uitvoering en de intensiteit van de oefeningen.
Krachttraining Als je op een leg-press (van Technogym) twaalf keer twee honderdzestig kilogram weg kan trappen, ben je toch sterk
Test aan het begin van een revalidatie- en trainingsprogramma altijd de uitgangstoestand en stem daar de training op af. Evalueer ook of je nagestreefde doel is bereikt en of er andere accenten kunnen worden gelegd. Het testen van links/rechts verschillen kan een goed middel zijn voor try-.
genoeg? Toch kunnen er nog grote verschillen bestaan in
out en evaluatie.
LOS-nieuws
COLOFON De Zandloper is een uitgave van en voor de LOISportorgani-
- Van uitzending zijn teruggekeerd, de sergeanten der eerste klasse RonaId Tielernans en Richard Soreé. De sergeant der eerste klas Cor den Daas en sergeant Gert-Jan HumbIet zijn op 7 december met IFOR 3 vertrokken naar voonnaJig Joegoslavi~.
satie KL Redpçtje(raad) Voorziuer:
kap A. Nikkessen ('06-500-n28)
Hoofd-/eindredacteur:
kap I.F. van der Kaaden ('06-578-765) kap W. Hoogendoom ('06-549-7628) 800 R. lansen ('06-678- t 385) aoo P. van de Ven (*06-578-772) sgtl R.J.G. Tielemans (*06-549-7624) drs. B. van der Doeten - TGTF ('06-557-64t9)
- De sergeant Lilian Quant gaat de Sportcommissie ondersteunen met de werkzaamheden. De heer Leo van der Sluis is, naast Ger Vosman, de tweede beheerder decentrale computer faciliteiten geworden.
Redacteur:
- De LO/Sportorganisatie kan zich professioneel presenteren. Het Onderdeels Ondersteuningscentrum (OOC) op de LO/Sportschool heeft namelijk sinds kort de beschikking over een LCD-projector. Met behulp van deze projector kunnen videobeelden en PC-beelden worden gepresenteerd.
Redaclje-Ik:QPii ad [ǧ:
- C-COKL heeft C-LO/Sportorganisatie toestemming gegeven om voor 1997 veertien manjaren tijdelijke functies te verlengen. Deze zijn nodig om de grote klantvraag te kunnen beantwoorden.
aoo R. lansen (' 06-678-t385)
Staf LOlSportorganisatie KL Redactie Zandloper Bemhardkazeme MPC5lB Postbus 3003 3800 DA Amersfoort Tel.: PlT: 033-t60n28 MD1N: ' 06-500-n28
Kopijlbrieveo dienen uiterlijk de negende van de maand voorafgaande aan de uitgifte maand bij het kopijadres te zijn. Pre-press'
Casparie Emmen Casparie Emmen
- Voor de Militaire Wereldkampioenschap schennen, welke van I tot en met 8 juni worden gehouden in Schaarsbergen, is de CISM nog op zoek naar een aantal liaisons, die één van de navolgende talen spreekt: Portugees, Frans, Engels of Duits. Vrijwilligers kunnen zich bij kapitein Antoine Nikkessen opgeven.
16
De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van C-LOIS(K)rtorganisatie. De redactie behoudt zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaatsen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schrijver. Artikelen uit dit blad mogen worden overgenomen mits de bron wordt vermeld.
