Evaluatie van de Voorlichtingsbijeenkomsten

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Directoraat-Generaal

Rijkswaterstaat

Adviesdienst Verkeer en Vervoer

Voorlichting

RL-MWA

Evaluatie van de Voorlichtingsbijeenkomsten

september 1995

In opdracht van de AdvIesdienst Verkeer en Vervoer van de Rijkswaterstaat opgesteld door:

-I ;a*

-_,

:&

(-J

‘Tf

Fr’ ‘%

BEDRIJFSCOMMUNICATIE Words al Werk Bednjscommuntcatw Keuer Karelweg 405 / 1181 RG Amstelveen Tel 020 - 4410270 / lax 020 - 6471271

Inhoud Inleiding

5

1

De deelnemers

7

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Uitnodigingen Aanmeldingen Voorlichtingsbijeenkomsten Vragen uit het publiek Enquête onder de deelnemers van de voorlichtingsbijeenkomsten

7 8 10 13 14

2

De presentatoren

19

2.1 2.2

Presentatietraining, presentatiematerialen Mening van de presentatoren

3

Conclusies en aanbevelingen

25

4

Bijlagen

27

en video

Overzicht van de voorlichtingsbijeenkomsten met presentatoren Uitnodigingen en aanmeldingsformulier Aankondiging van de AVV Brief van het C.R.0.W Begeleidende brief van Words at Work bedrijfscommunicatie Uitnodiging en aanmeldingsformulier voor deelnemers De vragen en opmerkingen tijdens de bijeenkomsten De uitkomsten van de enquête onder de deelnemers van de voorlichtingsbijeenkomsten RL-MWA 4.4.1 Overzicht van de antwoorden van de deelnemers in procenten 4.4.2 De antwoorden van de deelnemers op drie open vragen: vraag 8, 11 en 22 De uitkomsten van de enquête onder de werkgroepleden 4.5 Overzicht van bedrijven en personen, die aan het project 4.6 meegewerkt hebben 4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.3 4.4

19 21

27 31 31 33 34 35 37 45 45 51 61 71

3

Inleiding In het kader van de verhoogde aandacht voor een veilige werkplek voor wegwerkers (zie ook de brief van de DG) en op instigatie van HW heeft de werkgroep Richtlijnen voor Maatregelen bij Werken in uitvoering aan Autosnelwegen (WC-MWA) begrn 1995 aangeboden voorlichting te gaan geven In afwachting van de definitieve nieuwe richtlijnen werd gebruik gemaakt van de concept-richtlijnen dre op dat moment voor commentaar waren toegezonden aan omstreeks 100 belanghebbenden en experts binnen RWS. De opzet was om aan het begin van het nieuwe werkseizoen een extra strmulans te geven aan het bevorderen van de veiligheid bij wegwerkzaamheden. De voorlichting had een drieledig doel: . hernieuwde aandacht vragen voor de veiligheid bij werkzaamheden aan de weg . onder de aandacht brengen van het feit dat er binnenkort nieuwe richtlijnen komen . introduceren van de belangrijkste veranderingen in de nieuwe richtlijnen t.o.v. de bestaande De primaire doelgroep van de voorlichting was het ‘middenkader’ van de Rijkswaterstaat en van aannemers die op dat moment op de auto(snel)wegen aan het werk waren. Deze laatste categorie zou niet rechtstreeks benaderd worden, omdat het ondoenlijk was om op korte termijn voor heel Nederland uit te zoeken welke aannemers actief waren of spoedig actief zouden worden op de auto(snel)wegen (zie verder 1.1). Er werden twintig regionale bijeenkomsten gepland. Op elke voorlichtingsbijeenkomst waren twee werkgroepleden aanwezig en er waren twee presentaties voorbereid: een presentatie over veiligheid bij wegwerkzaamheden in de ruimste zin van het woord en een presentatie over hoe de nieuwe richt-lijnen zullen gaan bijdragen aan het verhogen van de veiligheid bij wegwerkzaamheden. Bovendien was er veel tijd ingeruimd voor het beantwoorden van vragen van de deelnemers (zie bijlage 4.3). Met het oog op de werkdruk van de leden van de WC-MWA werd besloten de voorbereiding en de begeleiding van de regionaal te beleggen voorlichtingsbijeenkomsten rn vergaande mate uit te besteden, Bovendien werd het belang van het welslagen van de voorlichtingsbijeenkomsten onderkend; en omdat de werkgroepleden in meerderheid weinig ervaring hadden in het geven van presentaties en het beantwoorden van vragen van het publiek werd besloten voorafgaand aan de bijeenkomsten een intensieve presentatietraining te organiseren. Words at Work Bedrijfscommunicatie te Amstelveen heeft de training, de voorbereiding en de begeleiding gecoördineerd en de uitnodigingen, de deelnemersadministratie en het presentatiemateriaal verzorgd (zie ook bijlage 4.6).

5

In dit rapport wordt de voorbereiding en begeleiding van de voorlichtingsbijeenkomsten geëvalueerd. Dit betreft zowel het verloop van het voorlichtingstraject, dat van 2 mei tot 15 juni 1995 heeft plaatsgevonden, als de waardering van de deelnemers en de presentatoren voor de manier van voorlichting geven en de voorbereidende en begeleidende werkzaamheden en het presentatiemateriaal.

6

1

De deelnemers

1.1

Uitnodigingen

De uitnodigingen zijn verstuurd vla Rijkswaterstaat, nadat mogelijke belangstellenden al eerder geïnformeerd waren over de planning van de voorlrchtingsbijeenkomsten. Uit de reacties op de uitnodigingen bleek dat het voor het publiek niet altijd duidelijk was wie tot de doelgroep behoorde. Er hebben dan ook enkele mensen geklaagd over het feit dat ze geen uitnodiging hadden ontvangen. Het ging hierbij voornamelijk om veiligheidsdeskundigen, arbodeskundigen en afdelrngshoofden bij provrncies. Er is tijdens en na de bijeenkomsten door veel mensen vastgesteld dat er niet veel aannemerspersoneel aanwezig was. Dit is het gevolg geweest van de indirecte manier van uitnodigen van de aannemers. Er was niet voldoende tijd om de aannemers rechtstreeks te benaderen en er is langs twee sporen getracht dat indirect te doen. A.

Bij de uitnodigingen die aan het Rijkswaterstaatpersoneel zijn verstuurd, werd verzocht ook aannemerspersoneel uit te nodigen met wie op dat moment contact was in verband met lopende projecten. Het kan zijn dat dit onvoldoende gebeurd is.

B.

NVWB en VBW Asfalt zijn op de hoogte gebracht van de voorlichtingsbijeenkomsten en aan hen is verzocht de leden in te lichten. Uit de reacties van de aannemers zou kunnen worden afgeleid dat dit ook niet helemaal is gelopen zoals de werkgroep dat graag had gezien.

Het gehele proces van uitnodigen heeft wel geleid tot een gevarieerde samenstelling van de deelnemersgroepen. Vooral de eerder genoemde veiligheids- en arbodeskundigen bleken via-via op de hoogte te zijn gesteld en schreven in. Het voordeel hiervan was onmiskenbaar dat er binnen brede kring hernieuwde aandacht werd verkregen voor de veiligheid bij wegwerkzaamheden. Bovendien ontstond er soms een levendige discussie omdat onderwerpen vanuit verschillende invalshoeken bekeken werden. Toch is er van vele kanten benadrukt dat het noodzakelijk zal zijn om in een vervolgtraject voor een gerichter publiek bijeenkomsten te organiseren, waarin de definitieve richtlijnen worden behandeld.

1.2

Aanmeldingen

Het versturen van de uitnodigingen, het verwerken van de inschrijvingen en het verzenden van de bevestigingen is ondanks de grote tijdsdruk goed verlopen. Het verwerken van de aanmeldingsformulieren viel echter niet altijd mee. Veel formulieren waren maar half of onleesbaar ingevuld, zodat er veel gebeld moest worden om juiste namen en adresgegevens te achterhalen. Ook wilden veel deelnemers op het laatste moment hun inschrijving nog veranderen (toch liever naar een andere datum/locatie, of toch wèl een lunch). Hoewel op de formulieren stond dat de uiterste aanmeldrngsdatum 24 april was, IS het inschrijvingsbeleid zeer flexibel geweest en kon Iedereen zich tot op het allerlaatste moment nog opgeven. In totaal hebben zich 576 personen schriftelijk aangemeld. Dat zijn er gemiddeld 30 per bijeenkomst, hetgeen overeenkomt met het uitgangspunt van de voorlichtrngsbijeenkomsten. De bevestigingen voor de bezoekers van de bijeenkomst in Haren op 2 mei en Born 4 mei zijn vanwege het tijdsgebrek per fax verzonden. De overige bevestigingen zijn volgens het volgende schema verstuurd: 29 & 30 april:

6 & 7 mei:

13&14 mei:

Haarlem 8 mei (ochtend en middag) Bunnik 9 mei Middelburg 9 mei Arnhem 10 mei Heerenveen 10 mei Haren 11 mei Dordrecht 16 mei Lelystad 16 mei Bunnik 17 mei Zwolle 17 mei Dordrecht 18 mei Rosmalen 19 mei (ochtend en middag) Zoetermeer 30 mei Arnhem 31 mei Eindhoven 7 juni Haarlem 8 juni

In de bevestigingen met betrekking tot de bijeenkomst in Heerenveen (10 mei) stond abusievelijk vermeld dat de voorlichtingsbijeenkomst ‘s ochtends gehouden zou worden in plaats van ‘s middags. Op 8 mei heeft Iedereen een fax gekregen met de juiste tijd erin vermeld, zodat er geen problemen ontstaan zijn.

8

In Haren was een grote groep mensen geïnteresseerd om op de voorlichtingsbijeenkomst te komen; de bijeenkomst was echter op dezelfde dag gepland als een regionale RWS sportdag. Op verzoek en in overleg is toen een extra bijeenkomst georganiseerd op 11 mei. Bij de D.A.S. Eindhoven bestond een soortgelijke situatie. Er waren veel geinteresseerden, die echter op de geplande data verhinderd waren. In overleg is toen een extra bijeenkomst georganiseerd op 7 juni bij de dienstkring zelf.

9

1.3

Voorlichtingsbijeenkomsten

Voor de ‘aankleding’ van de voorlichtingsbijeenkomsten is een display gemaakt. Deze bestaat uit twee tegenover elkaar geplaatste tegenlichtopnamen van werken aan de weg met licht ertussen. Deze display is 2,70 m. breed, 2,OO m. hoog en 0,50 m. diep. Tijdens de bijeenkomsten is de display in de hal of voorlichtingsruimte geplaatst. Omdat er maar één display beschikbaar was, moest er bij parallelle bijeenkomsten een keuze worden gemaakt tussen de betreffende locaties. De keuze was afhankelijk van de mogelijkheden ter plekke en het routeschema van de bijeenkomsten. Alle bijeenkomsten zijn op locatie begeleid door Hanny van Daatselaar of Marthje Timmermans van Words at Work. (De enige uitzondering hierop was de bijeenkomst in Emdhoven, die - in overleg - door de dienstkring zelf is verzorgd.) Er is voor alle presentatoren een draaiboek gemaakt met het schema van alle voorlichtingsbijeenkomsten met de presentatoren, de reserve-presentator en begeleidster, en het ochtend en middagprogramma erin vermeld. Alle presentatoren hebben eveneens een map met overheadsheets ontvangen van de twee presentaties, met de begeleidende teksten. Vooraan in het programma en in de pauze werd de video ‘Mik op Nul’ getoond, die speciaal was gemaakt om de deelnemers van de bijeenkomsten Iets mee te geven voor het ‘thuisfront’. De hernieuwde aandacht voor de veiligheid kon op die manier een veelvoud bereiken van de f 550 deelnemers aan de bijeenkomsten. Het programma 9.00 - 9.30 9.30 - 9.40 9.40 - 10.20 10.20 - 10.30 PAUZE 10.45 - ll.25 ll.25 - ll.45 ll.45

voor een ochtend- of mrddagbijeenkomst was als volgt: / 13.00 - 13.30 Ontvangst / 13.30 - 13.40 Opening en inleiding / 13.40 - 14.20 Presentatie I / 14.20 - 14.30 Vragen / 14.45 / 15.25 / 15.45

- 15.25 - 15.45

Presentatie II Vragen Afsluiting

12.00 -13.00 Lunch voor deelnemers van de ochtend- en middagsessie De opkomst van deelnemers was zeer goed. Meestal namen deelnemers zelf contact op als ze waren verhinderd en naar een andere bijeenkomst wilden of als ze een vervanger stuurden. Er zijn weinig mensen weggebleven zonder bericht van verhindering. Tijdens de bijeenkomsten bleek wel dat in een aantal gevallen de deelnemers zich niet zelf hadden opgegeven, maar dat ze door anderen waren opgegeven. Dat gaf soms aanleiding tot enige verwarring.

10

In tegenstelling tot de verwachting arriveerden de deelnemers over het algemeen ruim op tijd, zodat het half uur dat ingeroosterd was voor de ontvangst niet echt nodig bleek. Het eerste half uur is bij een aantal bijeenkomsten opgevuld met het tonen van de video, die de deelnemers konden gebrulken om hun personeel te informeren. De vroege aanwezigheid van veel deelnemers heeft wel geleid tot een verhoogd koffiegebruik, maar er zijn geen klachten geweest over het feit dat de presentaties niet om 9.00/14.00 uur begonnen, maar om 9.30/14.30 uur. De locaties voldeden over het algemeen uitstekend aan de gestelde eisen. Zij waren dan ook van tevoren bezocht om op geschiktheid beoordeeld te worden en om direct een aantal zaken te regelen. Dit was geen overbodige luxe. De gastvrouw was bovendien steeds meer dan een uur voor aanvang aanwezig om de laatste voorbereidingen te treffen en om zaken recht te zetten die kennelijk mis waren gegaan. Ook dit was geen overbodige luxe. De presentatoren konden zich op deze manier goed voorbereiden op datgene waarvoor ze gekomen waren: het geven van presentaties en het beantwoorden van vragen. Zij werden niet afgeleid door problemen van organisatorische aard. Twee werkgroepleden hebben het verschil aan den lijve ondervonden toen zij voor een ingelaste presentatie aankwamen die (zoals afgesproken) niet door een gastvrouw werd begeleid. Daar bleken een aantal zaken niet geregeld te zijn. Dat was niet alleen zeer storend voor de presentatoren, maar ook voor de deelnemers. Ondanks de twee dagen presentatietraining (zre paragraaf 2.1) waren er toch grote aanvangsverschillen tussen de verschillende presentatoren. Een paar van hen zijn duidelijk in de rol van presentator gegroeid tijdens het gehele traject. Het is natuurlijk onmogelijk om veertien mensen met uiteenlopende achtergrond en ervaring in het specifieke vakgebied op dezelfde manier te laten presenteren. De vraag is of dit ook wenselijk is. Een presentator moet juist vanuit zijn eigen persoonlijkheid presenteren, en dat de ene persoonlijkheid daar meer geschikt voor is dan de andere staat buiten kijf. Toch kan er wel iets gezegd worden over de algemene gang van zaken tijdens de presentaties. Het is de gastvrouwen, van wie er bij iedere presentatie één aanwezig was, bijvoorbeeld opgevallen dat de kennis van de werkgroepleden, meestal gecombineerd met praktijkervaring, een groot voordeel was bij de presentatres en de beantwoording van de vragen. De werkgroepleden genoten vaak ook het respect van het publiek omdat ze bekend waren. Zij preekten vaak (maar niet altijd) voor eigen parochie. Maar ook als ze niet bekend waren, konden ze toch vaak appelleren aan de belevingswereld van hun publiek. Tenslotte bleek stelligheid bij de presentatie en bij de beantwoording van de vragen van grote invloed op de acceptatie van het publiek en daarmee op het effect van de presentatie. Als puntjes van aandacht gelden, dat de presentatoren soms te weinig gebruik maakten van de foto’s op de overhead-sheets

11

om hun verhaal te illustreren en dat de samenstelling van de teams van twee presentatoren niet altijd evenwichtig was (praktijkervaring-theoretische kennis). Doordat dezelfde presentatie door verschillende personen werd gegeven, was er een groot verschil tussen de verschillende bijeenkomsten. De vragen uit het publiek werden hierdoor ook beïnvloed. Onduidelijkheden tijdens de presentatie kwamen vaak bij de vragenronde aan het licht. Eén werkgroeplid wordt hier vermeld omdat hij steevast applaus kreeg voor zijn presentatie: Karel de Bruijn. Dit kwam in de eerste plaats door zijn uitstekende manier van presenteren (duidelijk en zeer stellig), maar daarnaast ook door strikte toepassing van hetgeen door de presentatretrainer was gezegd over het afsluiten van een presentatie. Het uitgangspunt was dat in totaal tweehonderd video’s genoeg zouden moeten zijn om aan de vraag te kunnen voldoen. Niet iedere deelnemer zou namelijk een video nodig hebben en per dienstkring, per aannemer en per regionale directie waren slechts enkele video’s nodig om te rouleren. De bedoeling was dat de deelnemers aan de voorlichtingsbijeenkomsten de video voor een aantal mensen tegelijk zouden draaien, bijvoorbeeld tijdens een werkoverleg in eigen kring. In de hand-out was een lijst van aandachtspunten opgenomen die gebruikt kon worden om de discussie op gang te brengen. De opzet hiervan was de veiligheid op de werkplek weer onder de aandacht van de mensen op de werkvloer te brengen. Er is in het project niet voorzien in evaluatie van het gebruik van de video voor dit doel. Het vooraf geschatte aantal videobanden bleek overigens toereikend voor de vraag.

12

1.4

Vragen uit het publiek

Tijdens de bijeenkomsten zijn de vragen van de deelnemers genotuleerd. Achteraf zijn de vragen in de volgende categorieën ingedeeld: . Verantwoordelijkheden . Invoering nieuwe richtlijnen/overgangsfase/status richtlijnen . Voorbereiding . Communicatie met de weggebruiker . Veiligheid op de werkplek . Uitbesteden van de veiligheid . Snelheidsbeperkingen . De rol van het KLPD . Het gebruik van de vluchtstrook als rijstrook . Mogelijkheden voor contra-flow systemen . Rijdende afzettingen . Andreasstrips en actiewagens . Botsabsorber . Mobiele rijstrooksignalering . Markeringen, Borden, Verlichting, Bakens . Kosten . Diversen De meeste vragen zijn gesteld over verantwoordelijkheden, rijdende afzettingen, andreasstnps en actiewagens, snelheidsbeperkingen, invoering van de nieuwe richtlijnen, de overgangsfase en de status van de nieuwe richtlijnen, de veiligheid op de werkplek en de mogelijkheden voor contra-flow systemen. De vragen zijn als bijlage 4.3 opgenomen. Mede aan de hand van de gerubriceerde vragen zijn interviews gehouden met juristen van de Hoofddirectie van de Waterstaat en met deskundigen van de politie (KLPD) en de Arbeidsinspectie, in verband met een goede onderbouwing van onderwerpen in de uit te brengen voorlichtingsbrochure over de nieuwe richtlijnen.

13

1.5

Enquête onder de deelnemers van de voorlichtingsbijeen komsten

De enquête die gehouden is direct na afloop van de bijeenkomsten is door 516 deelnemers ingevuld: . 346 Rijkswaterstaat-medewerkers, . 69 medewerkers van aannemers, . 54 anderen (gemeente, provincie, e.d.), en . 47 deelnemers die niet hebben vermeld waar ze werken. In onderstaande samenvatting worden de uitkomsten selectief gegeven. Er worden alleen totale percentages gegeven, gevolgd door het percentage Rijkswaterstaat-medewerkers en het percentage aannemerspersoneel. De volledige uitkomsten zijn als bijlage 4.4 opgenomen. Met de enquête werd beoogd Inzicht te krijgen in: . de attitude van de deelnemers ten aanzien van de veiligheid en de verwachtingen voor de nabije toekomst en met betrekking tot de nieuwe richtlijnen; . de beoordeling van de deelnemers van de manier van voorlichting en de kwalrteit ervan. Er bestaat een duidelijk besef dat werken aan de weg veiliger kan (zie antwoorden bij vraag 1 en 2) en men verwacht dat de nieuwe richtlijnen een verbetering zullen zijn (zie vraag 4 en 10). Het tweede punt is kort en krachtig samen te vatten met de gemiddelde waardering voor de voorlichtingsbijeenkomsten: 7,5. De enquête bestond uit een aantal statements, waarmee men het in meerdere of mindere mate eens kon zijn. Hier volgt een uitgebreide samenvatting. De attitude van de deelnemers ten aanzien van de veiligheid en de vetwachtingen voor de nabije toekomst en met betrekking tot de nieuwe richtlijnen. 1.

De werken waarbij ik betrokken ben, zijn absoluut veilig. 55% van alle deelnemers is het hiermee oneens (bij RWS-medewerkers is dat 53%, bij aannemerspersoneel

62%)

2.

Mijn medewerkers lopen niet meer gevaar dan andere beroepsgroepen. 56% van alle deelnemers is het hiermee oneens (bij RWS-medewerkers is dat 53%, bij aannemerspersoneel 59%)

3.

De Rijkswaterstaat doet al het mogelijke om een veilige werkplek te creëren. 55% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 58%, bij aannemerspersoneel 45%)

14

4.

De nieuwe richtlijnen zijn een verbetering ten opzichte van de oude. 65% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 63%, bij aannemerspersoneel 75%)

5.

Deze voorlichtingsbijeenkomst is een goede manier om extra aandacht te vragen voor de veiligheid. 59% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 58%, bij aannemerspersoneel 70%)

6.

Als het om veiligheid gaat, mogen tijd en geld geen rol spelen. 59% van alle deelnemers is het hiermee helemaal eens (bij RWS-medewerkers is dat 55%, bij aannemerspersoneel 64%)

7.

De afgelopen vijf jaar is de situatie wat betreft de verligheid bij werken aan de weg duidelijk verbeterd. 55% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 53%, bij aannemerspersoneel 61%)

8.

Ik vind dat Rijkswaterstaat het verbeteren van de veiligheid vooral moet zoeken in: (meerdere antwoorden mogelijk) 59% van alle deelnemers l controle (bij RWS-medewerkers is dat 61%, bij aannemerspersoneel 54%) 56% van alle deelnemers l voorlrchting aan weggebruikers (bij RWS-medewerkers is dat 55%) bij aannemerspersoneel 46%)

9.

Ik ben naar de bijeenkomst gekomen met het idee dat: (meerdere antwoorden mogelijk) l ik moet weten hoe ik kan bijdragen 63% van alle deelnemers (bij RWS-medewerkers is dat 64%) bij aannemerspersoneel 61%)

10.

De nieuwe richtlijnen zullen meer veiligheid gaan bieden aan de wegwerkers en de weggebruikers. 70% van alle deelnemers is het hrermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 69%, bij aannemerspersoneel 65%)

17.

Alle Rijkswaterstaters op de weg handelen vanuit de gedachte dat de Rijkswaterstaat als wegbeheerder aansprakelijk is voor ongelukken. 43% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 47%, bij aannemerspersoneel 29%) 37% van alle deelnemers is het hiermee oneens (bij RWS-medewerkers is dat 36%, bij aannemerspersoneel 51%)

15

De beoordeling van de deelnemers van de manier van voorlichting kwaliteit ervan.

en de

12.

Ik ben van plan om met de informatie die ik vandaag gekregen heb en de video die beschikbaar is: (meerdere antwoorden mogelijk) l de voorlopige richtlijnen vast toe te passen 51% van alle deelnemers (RWS 57%, bij aannemers 42%) 56% van alle deelnemers l de informatie door te geven (RWS 53%, bij aannemers 80%)

13.

De video is goed bruikbaar om de discussie in de eigen organtsatie op gang te brengen. 66% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 65%, bij aannemerspersoneel 64%)

14.

Een van de doelen van deze bijeenkomst is hernieuwde aandacht vragen voor de verligheid. Dat doel is bereikt. 78% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers IS dat 78%, bij aannemerspersoneel 87%)

15.

De werkgroepleden zijn door hun kennis van het onderwerp de juiste mensen om deze voorlichtrngsbijeenkomsten te presenteren. 70% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 68%, bij aannemerspersoneel 70%)

16.

Op vragen uit de zaal is goed gereageerd. Het antwoord was voldoende of er was voldoende reden om met de beantwoording te wachten tot een later tijdstip. 73% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 73%, bij aannemerspersoneel 72%)

18.

De uitnodiging en bevestiging waren duidelijk en de ontvangst was plezieng. 70% van alle deelnemers IS het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 71%, bij aannemerspersoneel 71%)

19.

De presentatiematerialen ondersteunen de presentaties uitstekend. 75% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers IS dat 75%, bij aannemerspersoneel 80%)

20.

De organisatie van de bijeenkomst loopt goed. 80% van alle deelnemers is het hiermee eens (bij RWS-medewerkers is dat 80%, bij aannemerspersoneel

16

81%)

21.

Mijn totaalcijfer voor de bijeenkomst is: 42% van alle deelnemers geeft een 7 (RWS 44%, Aannemers 35%) 43% van alle deelnemers geeft een 8 (RWS 41%, Aannemers 51%) Dit betekent dat de gemiddelde waardering van de 516 deelnemers voor de twintig voorlichtingsbijeenkomsten een 7,5 is.

De antwoorden

op vraag 8, 11, en 22 staan vermeld in bijlage 4.4.2.

17

2

De presentatoren

2.1

Presentatietraining,

presentatiematerialen

en video

Om de presentatoren voor te bereiden op de belangrijke taak de nieuwe richtlijnen te presenteren, toe te lichten en te motiveren zijn er twee intensieve trainingsdagen georganiseerd. Deze dagen werden gehouden op 24 en 25 april in Wolfheze. Het programma was als volgt: l Maandag 24 april 1995 9.00 - 16.15 Presentatietraining door David Bloch 20.30 - 22.00 Video en voorbereiding tweede dag

l Dinsdag 25 april 1995 9.00 - 10.00 Presentatietechnreken door Huug de Deugd 10.15 - 10.35 Voorbereiding door de werkgroepleden 10.35 - 12.15 Zeven presentaties door de werkgroepleden & bespreking 12.15 - 12.30 Bespreking mogelijke vragen uit het publiek 13.30 - 13.45 Oriëntatie voorlichtingsbijeenkomsten 13.45 - 15.45 Zeven presentaties door de werkgroepleden & bespreking 15.45 - 16.15 Nabespreking: vragen en suggesties van de werkgroepleden

De eerste dag werd het hele programma gevuld door de presentatiedeskundige David Bloch. Hij was aangetrokken om de groep ‘los’ te maken en op deskundige wijze inzicht te geven in de kneepjes van het vak. Op maandagavond werd een voorlopige versie van de video “Mik op Nul’ aan de werkgroep getoond. Men was in het algemeen aangenaam verrast, maar de video bleek toch op enkele plaatsen voor verbetering vatbaar. Samen met Jan Boone en Mark Zwaan IS de video in een later stadium aangepast tot de definitieve versie. Het materiaal waarmee op de tweede dag gewerkt zou worden, bestond uit twee sets van de voorlopige overhead-sheets met de presentaties Mik op Nul deel 1 en deel 2. Er was voor iedereen een ‘landscape’ hand-out beschikbaar, met een zwart-wit kopie van de sheets en de bijbehorende achtergrondinformatie op de tegenoverliggende pagina. Hiermee had iedereen het materiaal voorhanden om de presentaties te oefenen en te toetsen. Huug de Deugd deelde de hand-outs op maandagavond al uit, samen met de opdracht/uitleg van de bedoeling van de tweede dag. De tweede dag verzorgde Huug de Deugd een hands-on training in het omgaan met sheets, overhead-projector en publiek. Hij had hiervoor de belangrijkste punten voor het geven van een presentatie samengevat in een hand-out van tien bladzijden.

19

Vervolgens hebben alle presentatoren - na een korte voorbereidingstijd - een deel van een presentatie voor hun rekening genomen en een optreden verzorgd van ongeveer tien minuten. In een nabespreking zijn alle punten van aandacht aan de orde gekomen. Op dinsdagmiddag was er ruimte gepland voor eventuele correcties en/of aanvullingen op de presentaties. De mening van de werkgroepleden over het presentatre-materiaal was zeer positief. Zowel de structuur als de uitvoenng kon de waardering van de werkgroep wegdragen. Het commentaar op de presentaties bleef beperkt tot het vaststellen van onjuistheden. Hoewel de meeste onjuistheden op dat moment zijn doorgegeven, zodat ze nog tijdig konden worden gecorrigeerd, blijken er achteraf toch nog enkele foutjes te zijn blijven staan. Er was bijvoorbeeld een afbeelding waarop de bakens verkeerd geplaatst waren. Hoewel de stand van de bakens niet de essentie was van de boodschap die met de afbeelding moest worden overgebracht, stond het toch een beetje slordig voor de mensen die het tijdens de presentaties opviel. De twee trainingsdagen werden in een goede sfeer afgesloten. Er was - voor zover dat ‘in de wandelgangen’ ter sprake kwam - een gevoel van tevredenheid over datgene wat in deze korte tijd was bereikt. Het vertrouwen van velen was toegenomen en men had er zin in gekregen. Er is op dat moment niet geëvalueerd, zodat voor de mening van de werkgroepleden over de trainingsdagen wordt verwezen naar de telefonische enquête die als bijlage 4.5 is opgenomen. De oplevering van de video in een oplage van 200 is volgens planning verlopen. De oplevering van de overhead-sheets heeft - in verband met de lange produktietijd van de sheets - in etappes plaatsgevonden. Het streven was om elke presentator vóór zijn eerste presentatie de map te overhandigen. Dat is gelukt. Alle presentatoren, inclusief de reserves, hebben een map ontvangen met beide presentaties en begeleidende teksten. Daarnaast waren er twee reserve exemplaren in het bezit van Hanny van Daatselaar en Marthje Timmermans, beiden van Words at Work, die alle bijeenkomsten begeleid hebben. In totaal zijn er zeventien mappen met veertig overhead-sheets gemaakt. Dat zijn in totaal 680 sheets. De hand-outs voor de deelnemers aan de voorlichtingsbrjeenkomsten zijn ook volgens planning geleverd.

20

2.2

Mening van

de

presentatoren

Om het oordeel van de presentatoren over de voorbereiding op en de organisatie en begeleiding tijdens de bijeenkomsten en de kwaliteit van de presentatiematerialen te verkrijgen, is een telefonische enquête gehouden. De enquête is voorafgaand aan het telefonische interview aan alle leden van de werkgroep RL-MWA toegestuurd. Het oordeel van die werkgroepleden die in enigerlei vorm betrokken waren bij de totstandkoming van de presentaties, evenals van degenen die geen presentaties hebben gegeven, is op verzoek van de opdrachtgever - mede vanuit het oogpunt van objectiviteit - niet in dit rapport opgenomen. In dit rapport is derhalve het oordeel van tien werkgroepleden verwerkt. In deze enquête zijn in feite drie kernvragen aan de presentatoren gesteld: l Wat is hun mening over de voorbereidlng op de bijeenkomsten? l Wat is hun mening over de organrsatie van de bijeenkomsten? l Is het doel van de voorlichtingsbijeenkomsten bereikt? De eerste twee vragen zijn erg positief beantwoord. Men was onverdeeld enthousiast over de voorbereiding op, de organisatie van en de begeleiding tijdens de bijeenkomsten. De laatste vraag werd vaak met ja en nee beantwoord. De mening van de presentatoren is dat het doel is bereikt voor wat betreft de Rijkswaterstaat-medewerkers, maar dat de voorlichting aan het aannemerspersoneel onvoldoende is geweest. De verhouding van het aantal deelnemers (346 Rijkswaterstaat-medewerkers en 69 medewerkers van aannemers) geeft dat natuurlijk ook al aan. Hier volgt een samenvatting van de enquête onder de presentatoren. De volledige versie van wat in deze paragraaf is samengevat is als bijlage 4.5 opgenomen. Wat is de mening van de werkgroepleden bijeenkomsten?

over de voorbereiding

op de

1.

Had u al eerder ervaring opgedaan met het geven van presentaties? 5x 0 ja lx o anders 4x 0 nee

2.

Vond u de training in Wolfheze een goede voorbereiding? 6x o zeer goed o voldoende 4x o goed o onvoldoende

3.

Hoe Dag 9x lx

vond u de training in Wolfheze? 1 - David Bloch o zeer goed o voldoende ogoed o onvoldoende

21

Dag 2 - Huug de Deugd + praktijkopdracht 5x o zeer goed o voldoende 5x o goed o onvoldoende 4.

Zijn uw presentatievaardigheden door de training verbeterd? o nee, ik merk geen verschil 9x oja 1 x o nee, die waren al goed

5.

Vond u het leuk om de presentatie te geven? 2x o anders 8x oja 0 nee

6.

Wat is uw mening over het ondersteunende materiaal bij de presentaties (presentatiemappen: sheets en begeleidende tekst)? o voldoende 7x o zeer goed o onvoldoende 3x o goed

7.

Zou u In de toekomst vaker een presentatie willen geven? 10x 0 ja 0 nee Zo ja, heeft u dan nog behoefte aan een meer uitgebreide trarnrng? 3x oja lx o anders 6x o nee

Wat is de mening van de werkgroepleden eenkomsten?

over de organisatie van de bij-

8.

Hoe was de begeleiding tijdens de voorlichtingsbijeenkomsten? o voldoende 6x o zeer goed 4x o goed o onvoldoende

9.

Wat vindt u van de opzet van de voorlichtingsbijeenkomsten (dagindeling, presentaties, videogebruik)? o voldoende 3x o zeer goed o onvoldoende 7x o goed

10.

Wat (dus 1x 4x 3x

22

is uw mening over de manier waarop het publiek is geïnformeerd in de vorm van voorlichtingsbijeenkomsten)? 2x o voldoende o zeer goed o onvoldoende o goed o anders

ll.

De voorlichtingsbijeenkomsten waren gericht op het middenkader van de Rijkswaterstaat en de aannemers. Vindt u dat die doelgroep is bereikt? 6x oja 2x o anders 2x 0 nee

Is het doel van de voorlichtingsbijeenkomsten

bereikt?

13.

Is naar uw mening het doel van de voorlichtingsbijeenkomsten (hernieuwde aandacht voor de veiligheid)? 2x o anders 8x oja 0 nee

14.

Verwacht u dat de bijeenkomsten zullen bijdragen tot een betere acceptatie van de nieuwe richtlijnen? 9x 0 ja lx o anders 0 nee

15.

Denkt u dat de bijeenkomsten zullen bijdragen tot een consequenter gebruik van de nieuwe richtlijnen? 8x oja 2x o anders 0 nee

16.

Wat is uw totaalindruk 9x o zeer goed lx ogoed

De antwoorden

bereikt

van de voorlrchtingsbijeenkomsten? o voldoende o onvoldoende

van vraag 12 en 17 staan vermeld in bijlage 4.5.

23

3

Conclusies en aanbevelingen

Zowel de deelnemers als de presentatoren hebben de voorlichtrngsbijeenkomsten zeer positief beoordeeld. Dit geldt voor wat betreft de manier van voorlichten en voor de kwaliteit van de organisatie en de presentatiemiddelen. Het gemiddelde cijfer van de 516 deelnemers aan de voorlichtingsbijeenkomsten die een evaluatie-formulier hebben ingevuld is 7,5. Van de presentatoren/werkgroepleden die in de enquête zijn opgenomen gaf 90% ‘zeer goed’ als totaalindruk van de voorlrchtingsbijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomsten bleek dat er veel vragen leefden over de onderwerpen die gepresenteerd werden. De ‘techmsche vragen lagen in de lijn van de werkgroepleden/presentatoren en die werden dan ook meestal direct beantwoord. Een aantal vragen betrof de juridische aspecten. Er bleek vooral veel onduidelijkheid te bestaan over de veranderde situatie in de verantwoordelijkheden van opdrachtgevers en opdrachtnemers. Dit soort vragen waren vaak zo specialistisch dat de presentatoren het antwoord schuldig moesten blijven. Daarom zijn er onlangs een aantal interviews gehouden met juridische specialisten bij de Hoofddirectie van de Waterstaat. De bevindingen zullen worden gepresenteerd in de brochure, die de definitieve richtlijnen gaat begeleiden. Het aantal deelnemers was geheel volgens verwachting. De opkomst was goed. Alleen de verdeling RWS/Aannemerij liet te wensen over: 346/69. Er is dan ook van vele kanten benadrukt dat het noodzakelijk zal zijn om in een vervolgtraject bijeenkomsten te organiseren voor een gerichter publiek. De meeste werkgroepleden hebben zich bereid verklaard om voor specifieke doelgroepen nogmaals presentaties te geven. Geadviseerd wordt om voor aannemerspersoneel en ontwerpers en bestekschrijvers van de Rijkswaterstaat specifieke voorlichtingsprojecten op te zetten, waarin de definitieve nieuwe richtlijnen worden behandeld. Dit zou bij voorkeur moeten gebeuren voordat het werkseizoen 1996 van start gaat. Het uitbrengen van de nieuwe richtlijnen op zich zal niet voldoende zijn. Met nadruk wordt geadviseerd om het toepassen van de richtlijnen in de praktijk te begeleiden, zowel binnen de RWS organisatie als bij de aannemers.

25

4

Bijlagen

4.1

Overzicht van de voorlichtingsbijeenkomsten presentatoren

met

Dinsdagmiddag 2 mei PostilJon Hotel Haren-Groningen Presentaties: De Wolf, Zwaan Reserve: De Wildt Begeleiding: Hanny van Daatselaar Donderdagochtend 4 mei Golden Tul~p Hotel Born Presentaties: Quack, Roskam Reserve: Van Helvoort Begeleiding: Marthje Timmermans Maandagochtend 8 me1 Hotel Haarlemmerliede, de Zoete Inval Presentaties: Enthoven, De Wildt Reserve: geen Begeleiding: Marthje Timmermans Maandagmiddag 8 mei Hotel Haarlemmerliede, de Zoete Inval Presentaties: Enthoven, De Wildt Reserve: geen Begeleiding: Marthje Timmermans Drnsdagochtend 9 mei Postiljon Hotel Utrecht-Bunnik Presentaties: Jollie, De Wildt Reserve: Kusters Begeleiding. Marthje Timmermans Dinsdagochtend 9 mei Arneville Hotel Middelburg Presentaties: Roskam, de Bruyn Reserve: Van Helvoort Begeleiding: Hanny van Daatselaar Woensdagochtend 10 mei Postiljon Hotel Arnhem Presentaties: Van de Laak, Wit Reserve: Kusters Begeleiding: Marthje Tlmmermans Woensdagmiddag 10 mei Postiljon Hotel Heerenveen Presentaties: De Wolf;Zwaan Reserve: De Wildt Begeleiding: Hanny van Daatselaar

27

Donderdagochtend 11 mei Postiljon Hotel Haren-Groningen Presentaties: De Wolf, Zwaan Reserve: De Wildt Begeleiding: Hanny van Daatselaar Dinsdagochtend 16 mei Hotel Mercure, Lelystad Presentaties: De Wildt, Zwaan Reserve: Van Strien Begeleiding: Hanny van Daatselaar Dinsdagochtend 16 mei Postiljon Hotel Dordrecht -’ s Gravendeel Presentaties: Kusters, Quack Reserve: Van Strien Begeleiding: Matthje Timmermans Woensdagochtend 17 mei PostilJon Hotel Utrecht - Bunnik Presentaties: JolIre, Zwaan Reserve: Kusters Begeleiding: Marthje Timmermans Woensdagochtend 17 mei Postiljon Hotel Zwolle Presentaties: Van de Laak, Wit Reserve: Kusters Begeleiding: Hanny van Daatselaar Donderdagochtend 18 mei Postiljon Hotel Dordrecht - ‘s Gravendeel Presentaties: Kusters, Boone Reserve: Boender Begeleiding: Hanny van Daatselaar Vrijdagochtend 19 mei Postiljon Hotel Rosmalen Presentaties: De Bruyn, Roskam Reserve: van Strien Begeleiding: Hanny van Daatselaar Vnjdagmlddag 19 mei Postiljon Hotel Rosmalen Presentaties: De Bruyn, Roskam Reserve: Van Strien Begeleiding: Hanny van Daatselaar Dinsdagochtend 30 mei Dekker, Zoetermeer Presentaties: Kusters, Boone Reserve. Boender Begeleiding: Hanny van Daatselaar

28

Woensdagochtend 31 mei Postiljon Hotel Arnhem Presentatres: Van de Laak, Wit Reserve: Kusters Begeleiding: Hanny van Daatselaar Woensdagmiddag 7 juni D.A.S. Eindhoven Presentaties: Kusters, De Bruyn Reserve: geen Begeleiding: door dienstkring Donderdagochtend 8 juni Hotel Haarlemmerliede, Presentaties: Enthoven, De Wildt Reserve: geen Begeleiding: Marthje Timmermans

De Zoete Inval

29

4.2

Uitnodigingen

4.2.1

Aankondiging

en aanmeldingsformulier

van de AW

Betreft: RL-MWA Geachte heer/mevrouw

(naam),

In het kader van de mvoenng van de nieuwe RL-MWA (Richtlijnen voor Maatregelen In ultvoenng op Autosnelwegen)

bl) Werken

stel Ik u graag op de hoogte van de status en de voortgang

het project Daarbij vraag ik uw spectale aandacht voor de voorilchtingsbijeenkomsten gebruikers van het RL/MWA, waarmee wij op verzoek van de hoofddlrectle

van

voor

op korte termIjn zullen

starten Dit verzoek vindt qn oonaak in de verscherpte aandacht dte de bevordenng

van veiliger

werken op wegen heeft gekregen, en die zo breed mogelijk moet worden uitgedragen. Voortgang concept RL-MWA Onlangs ontving u het concept voor de RL-MWA met mijn bnef van 9 Januari 95067O/LB) met het verzoek commentaar te leveren. Op 2 maart toegezonden

(kenmerk: IB 950900/EV).

In deze vervolgbnef

~1. is

JI.

(kenmerk: IB

u een vervolgbnef

heb ik u gevraagd om antwoord

geven op de vraag naar de aard van de In het kantonnlersboekje

te

op te nemen figuren en de

gewenste oplage van de deflnltleve uitgaven van zowel de nchtlynen als het kantonmersboekje. Voor zover u nog geen antwoord op deze vragen heeft gegeven, verzoek Ik u dat op korte termljn/voor

(datum) te doen.

Een aantal diensten heeft Inmiddels commentaar op het concept gegeven. Dit wordt nu door de werkgroep (WC-MWA)

behandeld. Binnenkort wordt u geïnformeerd over de wijze van verwer-

king van het commentaar en wat In dit verband uiteindelijk aan de DG wordt voorgesteld

Volgens

het tijdschema wordt de RL-MWA begin april aan de DG ter vaststelllng voorgelegd. Voorlichtingsbijeenkomsten

voor gebruikers van de RL/MWA

In de penode van me1 tot begin juni van dit Jaar vinden op verschillende plaatsen In de regio’s voorllchtlngsblJeenkomsten plaats. Leden van de WC-MWA verzorgen tqdens deze bqeenkomsten enkele presentaties In een ochtend- of middagsessie. In de presentaties wordt ingegaan op het thema ‘veiliger werken’ en over de wijze waarop dat, met de nieuwe RL-MWA, kan worden bevorderd. Hierbij komen ook de verschillen tussen de bestaande en de komende richtlijnen aan de orde. Uiteraard krijgen de deelnemers ruime gelegenheid tot het stellen van vragen. Ook ontvangen

ziJ Informatie-matenaal

waarmee zij de medewerkers in hun eigen organisatie verder

kunnen voorllchten en Instrueren. Wie kunnen deelnemen aan de voorlichtingsbijeenkomsten? De doelgroep bestaat uit medewerkers van: - dienstkringen, - afdelingen ‘beheer en onderhoud’ en ‘nieuwe werken’ van regionale directles; - de Bouwdienst; - de Dienst Weg- en Waterbouwkunde;

- de Meetkundige

Dienst;

- de Adviesdrenst Verkeer en Vervoer. Het gaat hierbIJ om personen die direct en (vnJwel) dagellJks ziJn betrokken biJ de voorbereldlng uitvoering van wegwerkzaamheden

In een leidinggevende

mlngsbedrqven,

functies, zyn welkom op de voorlrchtingsblJeenkomsten.

In overeenkomstrge

en

funcbe Ook medewerkers van aanneZij

worden echter met rechtstreeks ultgenodrgd. Ik verwacht dat de medewerkers van de Rijkswaterstaat/u

de Informatie over deze voorlrchhngsbiJeenkomsten

doorgeven/doorgeeft

aan

bedriJven die rn de penode van mei-juni 1995 een werk voor de RlJkswaterstaat urtvoeren of daar op korte termy

mee starten.

Data en aanmelding Aan Iedere biJeenkomst kunnen maximaal 35 personen deelnemen. aantal kan uitgeweken

BIJ

overschrijdlng van dat

worden naar één van de andere biJeenkomsten in de regio De voorlopige

Indeling van de biJeenkomsten in de regio’s ontvangt u biJ deze brief. Het definitieve schema wordt u geliJk-tiJdig met de ultnodlgrng toegezonden.

Ik verzoek u vnendekjk de genoemde data alvast te

reserveren In de agenda’s van de beoogde deelnemers. In verband met een mogelljke overschryding van het maximum aantal van 35 personen IS het verstandig om hierbiJ met meer dan één datum rekemng te houden. De ultnodlglng, C R.0.W

met antwoordmogeliJkheid,

wordt u binnenkort toegezonden

door de Stichting

te Ede, die de voorlrchting coördrneert.

Op de biJgevoegde IlJst vindt u de adressen naar welke deze brief en de vervolgrnformahe

zullen

worden gezonden. Indien u van mening bent dat een ander onderdeel van uw drenst de Informatie ook dient te ontvangen,

dan kunt u dat melden aan:

Shchhng C.R.O.W. t.a.v. Ir. J P Boender Postbus 37 6710 BA EDE fax 08380-21112 Ik verzoek u binnen uw drenst brede bekendheid te geven aan de geplande voorllchhngsbijeenkomsten

en de daarvoor In aanmerking komende medewerkers in de

gelegenheid te stellen aan de biJeenkomsten deel te nemen Hoogachtend, ir. C. Venema hoofd Hoofdafdekng BiJlagen.

Infrastructuur

- verzendlIJst - schema biJeenkomsten

32

en Benutbng

4.2.2 Brief van het C.R.0.W

Geadresseerde datum ons kenmerk

11 april 1995 2851/1097/JB/rj

uw kenmerk onderwerp

Herziemng Richtlijnen MWA, nadereinformatie voorhchtingsbiJeenkomsten Geachtemevrouw/mrjnheer. Ruim een week geledenzond de de hoofdmgemeur-directeurvan de Adviesdienst Verkeer en Vervoeru de eersteinformatie omtrent een aantal voorhchtmgsbijeenkomstenin het kader van de herziening van de RL-MWA Richtlijnen voor Maatregelenbij Werkenut uitvoenng op Autosnelwegen),ik verwijs u daarvoor naar de AVV-bnef d.d 3 april 1995, kenmerkIB 95134UNV. In het tweededeel van alinea 4 van dte brief vindt u de rol van het CR 0.W vermeld. De daadwerkelijkeorganisatievan de bijeenkomstenis door C.R.0.W in handen gelegd van het bureauWordsat Work Bedrijfscommunicatie(directeur drs. A. Doesburg, Keizer Karelweg 405, 1181RG Amstelveen.Tel.: 020-4410270.fax 020-6471271). Van drt bureauontvangt u hterbij de door AVV toegezegdenadereinformatie over de voorlichtingsbijeenkomsten,waaronderde mogelijkheid tot Inschrijving voor deelname. Ik verzoek u htervan goedenota te (laten) nemen. Hoogachtend, Stichting C.R.0.W

tr. J.P.Boender Projectleider

33

4.2.3

Begeleidende brief van Words at Work bedrijfscommunicatie

Amstelveen,

Betrek

12 april 1995

uitnodiging

voorlichting

nieuwe richtlijnen

MWA

Geachte mevrouw/meneer,

Namens C.R.0.W verzorgt Words at Work de voorlichtmgsbijeenkomsten in het kader van de meuwe richtlijnen

MWA.

Brjgesloten vindt u: . een begeleidende bnef van de C.R.O.W., kenmerk 2851/1097/JB/rj . zes aanmeldrngsformulreren voor de voorlichtingsbijeenkomst richtlijnen

MWA.

U wordt verzocht deze formulreren binnen uw organisatie urt te delen aan medewerkers die m een lerdrnggevende functie zijn betrokken bij de voorbereiding

en uitvoermg van wegwerkzaamheden

(zie AVV-brief dd. 3 april 1.1.).

Als u zelf tot de doelgroep behoort, dan bent u hierbij natuurlijk ook van harte uitgenodigd. Ik ga ervan uit dat u hiermee voldoende bent gemformeerd.

Mocht u nog vragen

hebben, dan kunt u mij bereiken op onderstaand telefoonnummer. Bij voorbaat dank voor uw medewerking. Hoogachtend,

Drs André Doesburg Projectcoördinator

34

voorlrchting

RL-MWA

4.2.4 Uitnodiging

en aanmeldingsformulier

voor deelnemers

Uitnodiging Voorlichtingsbijeenkomst Veiliger werken aan de Weg met de Nieuwe Richtlijnen MWA Amstelveen, 12 april 1995 Bent u betrokken bij de voorbereiding

en/of de uitvoering van wegwerkzaamheden?

Dan bent u

van harte welkom op één van de voorlichtinesbiieenkomsten die in mei/juni worden gehouden. Het doel van deze bijeenkomsten nieuwe nchtlljnen

is duidelijk te maken wat er voor u gaat veranderen als de

MWA worden ingevoerd.

Leden van de Werkgroep RL-MWA verzorgen tijdens deze bijeenkomsten

enkele mformatleve

‘Veilieer werken aan de Ween een van de hoofdonderwerpen natuurlijk hoe de nieuwe richtliinen kunnen bijdragen tot een veiliger werkplek.

presentaties. Het thema

is

IS

U krijgt ruimschoots de gelegenheid vragen te stellen aan de aanwezige

leden van de Werkgroep

RL-MWA. Deze werkgroep heeft zich de afgelopen anderhalf jaar ingespannen om de richtlijnen te optimaliseren.

Er is voor de deelnemers Informatie-materiaal

beschikbaar, waaronder een

videofilm. Deze kunt u meenemen om uw medewerkers te informeren over de op handen zijnde wijzigingen. De bijeenkomsten

&voeed

vinden door het hele land plaats en nemen een halve dag in beslag. U kunt op

aanmeldinesformulier de plaats van uw keuze aangeven en of u van de lunch gebruik

wilt maken. Omdat er per bijeenkomst

maar een beperkt aantal plaatsen

IS,

raden wij u aan ook

?en tweede keuze aan te geven. Denkt

u eraan

de data

on uw agenda

te reserveren!

U ontvangt

tijdlg

een

bevestiging

van

de

locatie, de datum en de tijd dat u wordt verwacht WIj begroeten u graag op één van de bijeenkomsten. Hoogachtend,

Uw gastvrouw namens Rijkswaterstaat PS Faxt u het aanmeldingsformulier V óór 21

op de achterkant

van deze uitnodiging

amil a.s. naar 020 - 647 12 71 !!

geheel ingevuld

Aanmeldingsformulier Voorlichtingsbijeenkomsten Naam:

..............................

Functie:

..............................

Dienst (onderdeel):

voor de RL-MWA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . of Aannemer:.............................

Kontaktadres:

............................................................

Telefoon:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fax:..............................

q

Ik maak graag gebruik van de lunch. yut een 1 in voor de lokatie van uw eerrte keuze, en een 2 voor de lokatie van uw tweede keuze.

d

0 10 mei ochtend

1 Arnhem:

ochtend

17 2 Born:

0 2 mei

ochtend

0

3 Bunnik:

0 9 mei

ochtend

of 0 17 mei

ochtend

0

4 Dordrecht:

0 16 mei ochtend

of 0 16 mei

ochtend

0

5 Haarlem:

0

6 Haren:

0

7 Heerenveen:

10 mei middag

0

6 Lelystad:

16 mei ochtend

q

9 Middelburg:

9 mei

0

10 Rosmalen:

19 mei ochtend / middag

0

11 Zoetermeer:

30 mei ochtend

0

12 Zwolle:

17 mei ochtend

Gaarne

vòòr

ochtend

21 april a.s.

020-64712

faxen naar

71

of opsturen naar: Words at Work bedrijfreommunieatte t.a.v. mevrouw H. van Daatselaar Keizer Ksrelweg 405 1161 RG Amrtelveen

U ontvangt tijdig een bevestiging van de locatre. de datum en de tijd dat u wordt verwacht.

0

36

òt 0 31 mei

Stuur mij..

. . extra aanmeldingsformulieren.

knh ds gswsnsts

gssf un cd u In de ochtend d in de mlddmg wlti homn.

4.3

1. 2.

3. 4. 5. 6. 7. 8.

9. 10. ll. 12. 13. 14.

15. 16. 17. 18 19. 20.

1. 2. 3.

De vragen en opmerkingen

tijdens de bijeenkomsten

Verantwoordelijkheden Wie is verantwoordelijk voor de algemene veiligheid van de werknemer? Wie is verantwoordelijk voor het opstellen en naleven van het Veiligheids- en Gezondheidsplan? Wat zijn de eventuele juridische consequenttes als blijkt dat het V&G-plan onvoldoende is nageleefd? Wanneer is een V&G-plan verplicht in het bestek? Worden er twee veiligheidsplannen gemaakt, door de wegbeheerder en de aannemer? Hoe staat verantwoordelijkheid tot het integraal uitbesteden van verkeersmaatregelen? Deskundig personeel eisen is mooi. Waar kunnen die mensen goed worden opgeleid? Wie is verantwoordelijk voor het controleren van de afietting? Wie is aansprakelijk bij slecht onderhoud en het uitblijven van controle? RWS is verantwoordelijk voor alles wat er op de weg gebeurt Wie is er bij afschaffing van de schouw aansprakelijk als er iets in het weekend gebeurt? Is de wegbeheerder verantwoordelijk voor de aannemer en het aannemerspersoneel? Kan de wegbeheerder de aannemer wegsturen als deze niet voldoet aan de richtlijnen? Mag de aannemer een wegbeheerder aansprakelijk stellen? Als de wegbeheerder geen opdrachtgever is (bijvoorbeeld als de opdracht van de afdeling Nieuwe Werken komt), wie is dan verantwoordelijk? RWS stelt veiligheid als kerntaak, maar ook doorstroming van het verkeer (anti-filebeleid). Hoe wordt dit dilemma opgelost? De wegbeheerder krijgt meer verantwoordelijkheden, maar heeft geen mensen onder zich die dat aankunnen (kantonniers in schaal 4, medewerkers schaal 7 gaan ‘s nachts niet de weg op). De aannemer en RWS gaan akkoord met de afzetting, maar de arbeidsinspectie keurt deze af. Wie draait er op voor de kosten? Als iemand op een afzetting inrijdt die volgens de richtlijnen is uitgevoerd, is de wegbeheerder dan toch verantwoordelijk? Wat wordt verstaan onder het regelmatig naleven van de richtlijnen? Wat betekent de 100% controle bij kegels? Moeten afzettingen ook ‘s nachts gecontroleerd worden? Bij grote slingers moeten dubbele bakens worden geplaatst. Kun je de aannemer verantwoordelijk stellen voor de bewaking van deze bakens? Invoering nieuwe richtlijnen/overgangsfase/status richtlijnen Is de term ‘richtlijnen’ niet een vaag begrip? In hoeverre moeten wij deze nieuwe richtlijnen al toepassen? Moeten bestaande werken op 1 oktober worden aangepast aan de richtlijnen? Wle gaat dat betalen?

37

4. 5. 6. 7. 8. 9.

10. ll. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

1. 2.

1. 2. 3.

38

In de bestekken van november worden de nieuwe richtlijnen opgenomen. Heeft de aannemer hier rekening mee te houden? Wat zet je in je bestek in verband met de nieuwe richtlijnen? Voor wie is de overgangsfase bedoeld? Niet alles is direct beschikbaar, maar wij moeten al handelen volgens de nieuwe richtlijnen. Hoe moet dat dan? Gaat RWS nieuwe spullen aanschaffen of moet de aannemer investeren? Geeft het geen chaos op de wegen als de ene de nieuwe richtlijnen toepast en de ander nog de oude (in verband met de overgangsfase van 2 jaar). Wordt dit niet onduidelijk voor weggebruiker? Wtj willen graag goed geïnformeerd worden over specificaties en eisen van te gebruiken materiaal Er is teveel rommel op de markt. Komt er een checklist van noodzakelljke handelingen van het begin tot einde van het proces? Wanneer komt er een uniforme regeling voor kantonniers? Hoe worden provincies en ander wegbeheerders geïnformeerd over de nieuwe richtlijnen? Komt er ook voorlichting voor de aannemers? Veel wegbeheerders hebben een eigen interpretatie van de richtlijnen, hoe zit dat? Zijn de richtlijnen ook met de polihe doorgenomen? Is justitie op de hoogte van de nieuwe richtlijnen? Hoe gaat de overgangstermijn praktisch ingevuld worden met betrekking tot de arbeidsinspectie? Hoe passen wij de Europese richtlijnen in Nederland toe? Staan er met betrekkmg tot de nieuwe richtlijnen nu nog zaken ter discussie? Wordt de scheiding tussen plannmg (RWS) en uitvoering (aannemer) nu weer teruggedraaid? Voorbereiding De politie moet worden betrokken bij voorbereiding. Nu gebeurt het nog te weinig dat de polibe maandelijks te horen krijgt wat er gaat gebeuren. De direct betrokkenen moeten in de voorbereiding beter worden geïnformeerd Het onderwerp veiligheid moet periodiek op de agenda van de bouwvergadering/werkoverleg staan. Communicatie met weggebruiker Waar liggen de prioriteiten? Moeten we ons richten op de wegwerker of op de weggebruiker? Is er ook onderzoek gedaan bij weggebruikers? Vragen we wel eens naar hun reacties, bijvoorbeeld door middel van een enquête? We doen erg weinig aan voorlichting naar weggebruikers. Komt er nog voorlichting naar deze groep?

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

1. 2.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

7. 8. 9. 10. ll. 12. 13.

Veiligheid op de werkplek Is het veiligheidsvest verplicht bij alle werkzaamheden? Wat zijn de Europese richtlijnen met betrekking tot de veiligheidsvestjes? Hoelang hebben we de tijd om de vesten te vervangen? Bij een werk in Breda staat in het bestek opgenomen dat jassen verplicht zijn, Vesten blijken ontoereikend wegens het ontbreken van zijreflectie. Hoe is het in- en uitvoegen bij eilanden geregeld? Staat het in- en uitkomen van een werkvak beschreven in de nieuwe richtlijnen? Is 60 cm vrije ruimte niet te weinig? Moet er 60 cm rulmte zijn als er alleen maar machines staan? Mogen er mensen staan/lopen in de 60 cm vrije ruimte? Is 60 cm vrije ruimte ook van toepassing bij wegen met 2 rijstroken? Er is een probleem met asfaltnaden in combinatie met vrije ruimte van 60 cm. Het verleggen van naden geeft een oneffen wegdek op 1 rijstrook. Wat zijn de mogelijkheden bij het 2-0 systeem, want hier vormt de 60 cm vrqe ruimte een probleem. Uitbesteden van de veiligheid Wordt ‘veiligheid’ uitbesteed aan aparte bedrijven? Waarom kan RWS ‘veiligheid’ niet compleet in eigen beheer houden? Snelheidsbeperkingen Wie bepaalt de snelheid? Welke snelheid is realistisch voor weggebruiker en wegwerker? Bij snelheidsbeperkingen over een korte afstand krijgen we klachten van de politie. Voor een werkvak van 40 m lengte is een bord 70 km zinloos. Waarom wordt flexibele snelheidsbeperking toegepast? De flexibilisering verstoort eenduidigheid. Er zijn toch ooit plannen geweest om dit 70 km te maken om reden van eenduidigheid naar weggebruiker? Betekent flexibele snelheidsbeperking ook dat je in het weekeinde en ‘s nachts de snelheid moet aanpassen? Krijgen de weggebruikers ook informatie over flexibele snelheidsbeperking, zodat ze de juiste snelheden hanteren bij werk aan de weg? Zijn de snelheden niet te verwarrend (50-70-go-)? Wordt er bij flexibele snelheidsbeperking ook gedacht aan verschillende snelheden op verschillende rijstroken? Wanneer mag le bij verlegging van de rijstrook 90 km per uur rijden? Het is gevaarlijk als je geen vluchtstrook meer hebt door een afzetting, met name als er 90 km gereden mag worden. Wat doe je dan bij pech? Is er iets opgenomen in de nieuwe richtlijnen over snelheidsbeperking in de slingers?

39

14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

1. 2. 3. 4.

5. 6. 7.

1. 2

3. 4 5. 6 7 8. 9

40

Wat zeggen de richtlijnen over werken op de vluchtstrook en dan met 70 km invoegen? De huidige boogstralen zijn berekend op 120 km. Ze dwingen geen 70 km af. Het instellen van 50 km per uur IS ook wel eens nodig. Kan dat? We moeten minder de weg oversteken, maar wel de borden omdraaien van 70 naar 90 en terug. Moet invoegend verkeer door middel van verkeersmaatregelen geïnformeerd worden? Bij files moet men van het KLPD naar 90 km. Waar blijft dan de veiligheid? Mag er bij 3-1 systemen 90 km gereden worden? De rol van het KLPD Zijn de meldingen met betrekking tot files centraal geregeld? En wie is bevoegd? Bij drukte wordt de informatie niet altijd gelezen door het KLPD? Kan de politie wijzigingen aanbrengen aan de afzetting? Bij de 4 actoren mis ik de ‘handhaver’. De weggebruiker wordt nu onderschat. Bij evaluatie van snelheidsonderzoeken blijkt dat een grote pakkans meer effect heeft op de snelheid dan de wegsituatie. Komen er ook nog maatregelen tegen wangedrag van weggebruikers? Kan de weggebruiker ook door licht en geluid gewaarschuwd worden als hij te hard rijdt bij werk aan de weg? Werkt een uniform wegbeeld niet attentieverlagend? Het gebruik van de vluchtstrook als rijstrook Kan de vluchtstrook gebruikt worden als rechterrijstrook? Hoe regel je het verkeer bij tweebaanswegen als er op de linkerrijbaan gewerkt wordt? Hoe regel je het verkeer op de rechterrijbaan en de vluchtstrook gedurende de nacht? Moet er bij rijden over de vluchtstrook een afzetting langs de berm komen? Als het verkeer over de vluchtstrook gaat, moet men dan de rechterkantstreep demarkeren? Mogen brede karren op de vluchtstrook nog wel worden gebruikt? Moet de vluchtstrook ook afgezet worden bij visuele inspectie vanaf de vluchtstrook? Mag de vluchtstrook gebruikt worden bij kortstondig werk (zoals kortdurende meetwerkzaamheden) en komen daar ook richtlijnen voor? Is een vluchtstrookafzetting met actiewagen niet verwarrend voor de automobilist? Op de vluchtstrook worden straks smallere karren gebruikt, maar de borden worden steeds groter. Gaat dit ten koste van zichtbaarheid?

1. 2.

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ll. 12.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

9. 10. 11.

12. 13.

Mogelijkheden contra-flow systemen Wat is de minimale verhardmgsbreedte bij een 4-0 systeem? Er zijn momenteel experimenten gaande met betrekking tot het aanbrengen van een streep op de banier. De kantlijnmarkeringen zijn opgeschoven en barrier wordt wel meegenomen in de meting. Is dit dan een veilig profiel? Hoe zit het met tijdelijke barriers die meer dan 50 cm uitwijken bij aanrijdingen? Zijn de maten van de weg inclusief de markering? Moet in een slinger de linkerrijstrook ook 3,50 m zijn, of mag dat smaller? Moeten wij de weg afsluiten bij te weinig ruimte? Hoeveel ruimte moet er zitten tussen werk en verkeer? Als er geen 3.00 m breedte overblijft, wat dan? De rijstrookbreedte van 3.00 m conflicteert met grote transporten. In het noorden hebben we geen mogelijkheid voor 4-0 systemen, Stelt de werkgroep ook voor om rijstroken te verbreden? Het ROA-profiel moet dus breder? Hoeveel ruimte moet er zijn bij werkzaamheden vlak naast de vluchtstrook? Rijdende afzettingen Wat zijn de kwaliteitseisen die je stelt aan de aannemer ten aanzien van het plaatsen van afzettingen? In het bestek zet je wanneer de afzetting moet worden geplaatst. Indien dit later gebeurt, wie draagt dan de kosten? Wat is de relatie tussen een rijdende afzetting en de verkeersintensiteit? In de praktijk staat de rijdende afzetting erg vaak stil. De richtlijnen zijn dan niet erg realistisch. Volgens het bestek mag je op sommige wegen geen rijdende afzetting gebruiken, klopt dat? Is er een maximale lengte van het werkvak in de rijdende afzetting? De rijdende afzetting heeft vaste maatvoering: in de praktijk zit er soms 700 meter tussen voorwaarschuwing en actiekar. Mag dat? Volgens de oude richtlijnen worden er ‘s nachts geen rijdende afzettingen meer gebruikt. Blijft dat zo nu er waarschijnlijk meer werk ‘s nachts wordt uitgevoerd? Mag ‘s nachts een rijdende afzetting worden gebruikt? Rijdende afzettingen worden vaak aangereden: de bestuurders voelen zich erg onveilig. Bij een rijdende afzetting zou de eerste actiewagen ook een botsabsorber moeten hebben en een als trekkend voertuig vrachtwagen. Deze is erg vaak betrokken bij botsingen en blijkt het meeste gevaar te lopen. Hoe bescherm ik nu een (zware) veegwagen op de vluchtstrook? Toch niet met een klein pick-upje? Waarom worden er alleen bij rijdende afzettingen botsabsorbers geplaatst en niet bij vaste?

41

1. 2. 3. 4. 5 6.

7. 8. 9 10.

2. 3. 4.

2

1. 2 3. 4. 5. 6. 7. 8.

42

Andreasstrips en actiewagens Is er nagedacht over het neerleggen en weghalen van Andreasstrips? Is er onderzoek gedaan naar het leggen van Andreasstrips en het voordeel van het gebruik van deze strips? Wat heeft hogere attentiewaarde: kegels of Andreasstrips? Andreasstrips op de vluchtstrook. IS dit een eis of een aanbeveling? Wordt er in plaats van Andreasstrips ook gedacht aan akoestische en visuele signalen? Bij de vaste afzetting wordt gebruik gemaakt van slechts een pick-up (in tegenstelling tot de vrachtwagen bij een rijdende afzetting). Toch is plaatsing van de actiewagen bij vaste afzetting ook gevaarlijk. Waar plaats je de actrewagen bij het neerleggen van Andreasstrips als er verkeerssignalering is? Bij een rijdende afzetting moet er een botsabsorber zijn. Is drt bij een actiewagen met Andreasstrips met het geval? Kan de bediening van actiewagen worden verplaatst? Deze bevindt zich nu tussen de kar en de wagen. Er staan nu vaak bakens voor de achewagen; een afschuining met bakens is het duidelijkst. Botsabsorber Mag op een splitsingspunt een botsabsorber staan? Zijn botsabsorbers ook geschikt om vrachtwagens op te vangen? De vrachtauto weegt 8 ton. Waarvoor? Komt er In oktober nadere informatie omtrent botsabsorbers? Mobiele rijstrooksignalering Wat is de visie van de werkgroep op mobiele rijstrooksignalering? Er wordt gesproken over een verkeersintentiseit van 1100 voertuigen als criterium voor het inzetten van mobiele rijstrooksignalering. Gelderland heeft gekozen voor 1300 per uur als criterium. Markering, Borden, Verlichting en Bakens Is er nagedacht over het weghalen van oude markenngen? De markering weghalen door straling werkt misleidend bij een nat wegdek. Wat zijn de Europese richtlijnen met betrekking tot het laten staan van oude markeringen? Als reflectoren van de weg af worden gereden, ontbreekt vaak de markering. Bij werk in uitvoering ‘s nachts zijn lijnen en barriers slecht zichtbaar. Klemfix is erg goed qua zichtbaarheid. Gaan we dit toepassen? Als er een kantstreep staat op de barriers, kan dan klemfix worden weggelaten? Waarom worden de borden geel (in Duitsland zijn ze wit)? Wat voor kleur komt er voor borden die een omleidingsroute aangeven?

9. 10. ll. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

1. 2. 3. 4.

1. 2.

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9 10.

Wordt bij plaatsing van borden het plaatsingsbesluit gevolgd? Bij vaste openbare verlichting loopt de reflectie van borden terug. Passen de mottoborden ‘Oranje timmert aan de weg’ in het verhaal? En de aankondigingsborgen ‘RWS bouwt....‘? Hoe zit het met looplichten in tijdelijke slingers? (geleiding zoals in België en Duitsland) Is werkvakverllchting verplicht? Moet het plaatsen van werkvakverlichting in de middenberm in de nacht worden gedaan? Werkvakverlichting: wat te doen bij niet-werken ‘s nachts? Wanneer mag zwaailicht? Blijven de zwaailichten oranje (in verband met verwarring met andere voertuigen)? Pijlwagens hebben nu witte lampen. Dat is ‘s ochtends slecht te zien. Is oranje niet beter? Er zouden meer eisen gesteld moeten worden aan geleidebakens. Er zijn veel slechte bakens in gebruik. Hoe hoog zijn de bakens? Is er nog gedacht aan andere kleuren voor het linker- en rechterbaken? Kosten Er zijn duidelijk meer financiële middelen nodig. Dit gaat toch niet ten koste van de budgetten voor onderhoud? Kostenplaatje wordt erg hoog, is er al eens nagedacht over een onderliggend wegennet? Waar halen we de mensen vandaan om dit allemaal te doen. Er moeten toch ambtenaren af? Maar het inhuren van mensen kost uiteindelijk meer. Diversen Moeten er smallere voorwaarschuwingswagens worden gebruikt? Is het niet beter om vootwaarschuwingen in de middenberm te plaatsen in verband met hun onzichtbaarheid als ze rechts geplaatst zijn (door de vele vrachtwagens)? In België wordt een lopende pijl gebruikt, deze zie je beter. Waarom wordt er geen rood kruis gebruikt in plaats van een pijl? Moet de zichtlengte van 400 meter overdag of ‘s nachts worden gehanteerd? In Limburg is 400 meter zichtbaar nulpunt op veel gedeeltes niet mogelijk. Wat te doen? Is het mogelijk een vrije strook te maken voor aanvoer van middelen (werkverkeer)? Is de grond bij het 4-0 systeem 225 draagkrachtig? Zijn de belijningen in de nieuwe richtlijnen geel? Moeten geleideplanken worden omgezet?

43

ll. 12. 13. 14 15

16. 17. 18. 19 20. 21. 22. 23. 24. 25.

26. 27. 28.

29.

44

Staat er in de richtlijnen iets over reflectoren geschreven op de strepen? Hoe asfalteer je dan een 1 -baans weg? Is een trekkend voertuig 8 ton totaalgewicht? Het begrip ‘calamiteitenplan’ zorgt voor verwarring. Bij de politie heeft dit te maken met gevaarlijke situaties, niet met ‘normale’ ongevallen. Opmerking aannemer: De RWS legt meer druk op aannemers, te veel zelfs. Er komen steeds minder kantonniers op steunpunten voor begeleiding. Ik zie steeds minder RWS’ers buiten om te werken aan veiligheid maar steeds meer RWS’ers intern. De kantoren worden al maar groter. Waar laat een wegbeheerder zijn klachten? Is de veiligheldsinspecteur nog actief? Wie doet de risico-inventarisatie? Vaak is het erg afhankelijk van de persoonlijke interpretatie. Ontwerp van wegen zou aangepast moeten worden aan onderhoudswerkzaamheden. Blijft de werkgroep ook actief voor nieuwe ontwikkelingen? Het verkeer kan bij een omleiding niet altijd over andere autosnelwegen geleid worden. Zit de arbeldscommissie in de werkgroep? Het streven is 0. Is er wel onderzoek geweest naar de oorzaken? Het combineren van werken binnen één afzetting geeft vaak praktische problemen tussen meerdere aannemers. Werkzaamheden aan zijde van middenberm betreffen vaak het reinigen van bermplaatjes. Dit valt niet altijd te combineren met ander werk. Het weghalen van bermplaatjes zou al een hele verbetering zijn. Zelfs de verschillende DAS’en zitten niet op één lijn. Dat levert ook al geen goede samenwerking op. De verschillende dienstkringen zijn weinig consequent in hun eisen en maatregelen. Zelfs binnen dienstkringen is er weinig eenduidigheid. Van het combineren van werkzaamheden zijn geen wonderen te verwachten. Het langer handhaven van een afzetting is toch geen voordeel voor de weggebruiker? De nieuwe richtlijnen streven naar een veilige situatie voor wegwerker en weggebruiker en naar een goede doorstroming (anti-filebeleid). Veel werk zal dan in het weekend en ‘s avonds moeten gebeuren en er zullen omleidingen moeten worden ingesteld! Is de werkgroep zich daarvan bewust?

4.4

De uitkomsten bijeenkomsten

van de enquête onder de deelnemers van de voorlichtingsRL-MWA

4.4.1 Overzicht van de antwoorden

van de deelnemers in procenten

Totaal aantal respondenten Rijkswaterstaat-medewerkers Medewerkers van aannemers Anders (gemeente, provincie, e.d.) Anoniem

516 346 69 54 47

(lOO,O%) (67,0%) (13,4%) (10,5%) (9,1%)

Vraag 1: De werken waarbij ik betrokken ben, zijn absoluut veilig.

totaal

helemaal eens 13=3%

mee eens 135=26%

geen mening 53=10%

mee oneens 283=55%

helemaal oneens 32=6%

RWS aannemers anders anoniem

7 0 2 4

98 17 5 15

38 4 8 4

184 43 34 22

19 5 5 3 0%

helemaal eens

mening

oneens

Vraag 2: Mijn medewerkers lopen niet meer gevaar dan andere beroepsgroepen.

totaal RWS aannemers anders anoniem

helemaal eens 15=3%

mee eens 98=19%

geen mening 48=9%

mee oneens 288=56%


12

75 8 4 11

32 1 10 5

184 41 34 29

43 17 5 2

2

1 0

0%

helemaal eens

-- ,Vraag 3: De Rijkswaterstaat doet al het mogelijke om een veilige werkplek te creëren.

70% 60%

totaal

helemaal eens 49=10%

mee eens 284=55%

geen mening 37=7%

mee oneens 135=26%


RWS aannemers

43 1

200 31

12 6

84 28

7 3

anders anoniem

4 1

23 30

16 3

10 13

1 0

50% 40% 30% 20% 10%

0%

helemaal eens

eens

g-n mening

oneens

helemr oneens

45

Vraag 4: De nieuwe richtlijnen oude.

zijn een verbetering ten opzichte van de

totaal


mee eens 335=65%

geen mening 91=18%

mee oneens 12=2%

helemaal oneens O=O%


57 8 7 6

217 52 37 29

64 8 10 9

8 1 0 3

0 0 0 0

8o%l 7o%

eens

mening

oneens

helemaal oneens

helemaal eens

ìicnine

helemaal oneens

Vraag 5: Deze voorlichtingsbijeenkomst is een goede manier om extra aandacht te vragen voor de veilligheid.

RWS .--_aannemers anders anoniem

9=2%

mee oneens 13=3%


7 0 1 1

9 1 0 3

3 0 0 0

helemaal eens

mee eens

geen mening

187=?5%

a-l9=59%

125 .-20 22 15

202 48 31 28

Vraag 6: Als het om veiligheid

50% 40%

20-70

10% wx.

gaat mogen tijd en geld geen rol spelen. 60%

totaal


mee eens 181=35%

geen mening 10=2%

mee oneens 22=4%



191 44 37 31

132 20 14 15

8 2 0 0

15 3 3 1

0 0 0 0

50% 40% 30% 20% 10% 0%

helemaal eens

eens

wn mening

oneens

helemaal oneens

80%,

Vraag 7: De afgelopen vijf jaar is de situatie wat betreft de veiligheid werken aan de weg duidelijk verbeterd.

60%

totaal

helemaal eens 44=9%

mee eens 287=55%

geen mening 70=13%

mee oneens 112=22%



35 5 2 2

182 42 33 30

47 5 7 11

79 17 12 4

3 0 0 0

46

I

bij 7o%

0%

/

helemaal eens

..eebc

m

mening

oneens

helemaal oneens

Vraag 8: Ik vind dat de Rijkswaterstaat het verbeteren van de veiligheid vooral moet zoeken in: (meer antwoorden mogelijk)

80% 70%71

voort. weggebr. 291=56%

anders

304=59%

voorl. wegw. 213=41%

101 27 21

212 37 35

139 21 31

192 32 36

45 11 7

20%

9

20

22

31

4

10%

controle

totaal

regelgeving 158=31%


67=13%

0%

(Zie ook bijlage 4.4.2)

re!gClaevlna

controle

voort. wemverk.

VOOII.

anders

weaaebr.

80%

Vraag 9: Ik ben naar de bijeenkomst gekomen met het idee dat: (meer antwoorden mogelijk)

7o% 60%

er wat moet gebeuren

totaal

aanscherping richtlijnen geen zin heeft 12=2%

234=45%

ik moet weten hoe ik kan bijdragen 324=63%


9 0 0 3

150 37 29 18

221 42 34 27

Vraag 10: De nieuwe richtlijnen zullen meer veiligheid de wegwerkers en de weggebruikers.

50% 40% 30% 20% 10% 0%

unschetping heeft geen zln

er moet wat gebeuren!

wat kan ik doen?

gaan bieden aan

totaal


mee eens 359=70%

geen mening 69=13%

mee oneens 17=3%



44 13 5 9

240 45 45 29

49 9 4 7

13 1 0 3

0 0 0 0

0%

helemaal eens

geen menlntt

oneens

helemaal oneens

80%

Vraag 11: Ik voorzie bij de toepassing van de nieuwe richtlijnen volgende knelpunten:

de

70% 60%

totaal

wel ingevuld 327=63%

niet ingevuld 189=37%

50% 40%


224 49 33 21


122 20 21 26

30% 20% 10%

0%

wel Ingevuld

niet Ingevuld

Vraag 12: Ik ben van plan om met de informatie die ik vandaag gekregen heb en de video die beschikbaar is: (meer antwoorden mogelijk)

totaal

voorlopige richtl. toepassen 265=51%

discussie op gang brengen 187=36%

informatie doorgeven 290=56%

def. richtl. afwachten 57=11%

reageren richting werkgroep 28=6%


197 26 20 22

118 29 31 9

185 55 32 18

31 6 8 12

14 5 6 3

dlsawe

informabe dchti~jnm magenzn

Vraag 13: De video is goed bruikbaar om de discussie in de eigen organisatie op gang te brengen. helemaal

mee

totaal

65=12%

340=66%

aannemers

11

anoniem

6

73=14%

36=7%

Vraag 14: Een van de doelen van deze bijeenkomst is hernieuwde aandacht vragen voor de veiligheid. Dat doel is bereikt. helemaal

mee

72=14%

402=78%

aannemers

6

anoniem

7

9=2%

helemaaleens gen

eens

mening

oneens

helemaal oneens

80%,

Vraag 15: De werkgroepleden zijn door hun kennis van het onderwerp de juiste mensen om deze voorlichtingsbijeenkomsten te presenteren.

totaal

helemaal eens 70~14%

mee eens 360=70%

geen mening 44=8%

mee oneens 37=7%



51 10 4 5

235 48 42 35

34 4 5 2

22 7 3 5

4 0 0 1

48

I

70% 60%

0%

---l

helemaal eens

bening

oneens

-- ._

Vraag 16: Op vragen uit de zaal is goed gereageerd. Het antwoord was voldoende of er was voldoende reden om met de beantwoording te wachten tot een later tijdstip.

70% 60%

50%

totaal


mee eens 375=73%

geen mening 22=4%

mee oneens 54=10%



46 6 3 7

254 50 44 27

14 4 1 2

30 8 6 10

2 0 0 1

40% 30% 20%

10% 0% eens

iítenlng

oneens

Vraag 17: Alle Rijkswaterstaters op de weg handelen vanuit de gedachte dat de Rijkswaterstaat als wegbeheerder aansprakelijk is voor ongelukken.

totaal

helemaal eens 39=8%

mee eens 222=43%

geen mening 46=9%

mee oneens 191=37%



28 5 2 4

164 20 12 26

17 5 21 3

125 35 19 12

12 4 0 2

0%

--

Vraag 18: De uitnodiging en bevestiging ontvangst was plezierig.

waren duidelijk en de

totaal

mee eens 361=70%

geen mening 8=2%

mee oneens 18=3%



81 16 16 13

246 49 36 30

6 1 0 1

12

1 0 1 1

1 2

b-n menlnz

oneens

helemd oneens

-----__ -

--

- - --.

50%

--_----

40%

---

30% 3

eens

,-

70% 60%


helemaal eens

- - -

---

- --

20% 10% 0%

men mening

eens

oneens

helema; 0

80%

Vraag 19: De presentatiematerialen uitstekend.

ondersteunen

de presentaties 70% 60%

totaal


mee eens 386=75%

geen mening 10=2%

mee oneens 21=4%



66 12 11 10

258 55 39 34

6 1 2 1

16 1 2 2

0 0 0 0

50% 40% 30% 20%

- - - - -- -

10% 0%

Ielemul

eens

oneens

-- helemaal

80%1-

Vraag 20: De organisatie

loopt goed.

70%

totaal

helemaal eens 6943%

mee eens 411=80%

geen mening 25=5%

mee oneens 11=2%



48 10 5 6

276 56 45 34

16 3 4 2

6 0 0 5

0 0 0 0

60% 50% 40%

0%

Vraag 21: Mijn totaalcijfer

helemaal uns

eens

eeen ñtenlng

6

7

oneens

helemaal oneens

voor de bijeenkomst is: 7

8

9

10

blanco

totaal

5 6 3=0.5% 37=7%

216~42%

219=43%

27=5%

2=0,5x

12=2x


0 2 0 1

151 24 22 19

143 35 26 15

20 2 3 2

2 0 0 0

6 2 0 4

24 4 3 6

40% 30% 20%

'%

Vraag 22: Ik wil nog het volgende kwijt:

5

8

9

10

80% 70%

totaal

geen opmerkingen 433=84%

wel opmerkingen 83=16%


292 59 44 38

54 10 10 9

60% 50% 40%


50

30% 20%

10% 0%

geen opmerkIngen

wel opmerkingen

4.4.2 De antwoorden van de deelnemers op drie open vragen: vraag8,ll en22 Vraag 8: Met welke instrumenten vooral verbeteren?

moet de Rijkswaterstaat

de veiligheid

Controle - Sneller en strenger optreden van politie bg overtredingen door weggebruikers. (31 x) - Politiecontrole op snelheid (ook na 24.00 uur). (28x) - Controle door deskundige mensen op afzettingen en op de uitvoering van veiligheidsmaatregelen. (6x) - Controle op afleidende zaken voor de weggebruiker, zoals reclame of mottoborden langs de wegen. (lx) l

Richtlijnen - Goed bruikbare en op elkaar afgestemde richtlijnen, die uniform kunnen worden gehanteerd (zodat de eenduidigheid bevorderd wordt). (10x) - Evalueren van maatregelen van diverse werken en constant alert blijven op veranderende omstandigheden. (1 x) l

Voorlichting/communicatie - Voorkchting aan weggebruikers via de media (reclamespots, advertenties), met als doel een grotere acceptatie. (6x) - Duidelijke voorlichtingscampagnes voeren voor alle betrokken partijen (2x) - Het zorgen voor een goede communicatie tussen de betrokken partijen. (lx) l

. -

Maatregelen ter plekke Het afsluiten van de complete weg of het hele wegvak. (5x) Duidelijke aanwijzingen ter plekke. (lx) Het plannen van tijdelijke verkeersmaatregelen (vooraf/tijdens werk). (1 x)

uitvoering

Celd/Materiaal - Meer geld beschikbaar stellen voor aanschaf materiaal. (2x) - Beïnvloeding politiek. (1 x) - Het beschikbaar stellen van ruimere ftnanciële middelen voor aanleg-signalering op 2x3 stroken en voor de aanschaf van bebakeningsmateriaal. (lx) l

De conditie van de weg - Duurzamer constructiemateriaal: minder spoorvorming en dergelijke. (2x) - Andere inrichting dwarsprofielen: bredere verharding (4-0 systeem). (1 x) l

51

Overige - Het instellen van een help-desk (voor bijzondere gevallen). (3x) - Contractuele verplichtingen en veiligheid scheiden (veiligheidsmaatregelen uit de concurrentiesfeer halen). (2x) - De wegbeheerder bewust maken van ztjn verantwoordelijkheid. (lx) - Zekerheid bieden aan wegwerkers (wat betreft aansprakelijkheid en fysieke bescherming). (1 x) - Minder problematisch omgaan met files. (lx) - Overleg voeren met het CBR voor verplichte lessen (theorie over wegafzettingen). (1 x) - Geen nachtwerk. (lx) l

Vraag 11: Ik voorzie bij de toepassing van de nieuwe richtlijnen volgende knelpunten: l

l

-

l

-

52

de

Geld De financiering. (67x) De financiële inspanning zal niet altijd verantwoord zijn: er wordt vaak gewerkt naar een lO+, hoewel een 8+ ook voldoende zou zijn. (6x) Bij kortdurende werken van geringe financiële omvang zullen de kosten die maatregelen met zich meebrengen een spanningsveld oproepen. (3x) Investeringen in aangepast materieel. (3x) In verband met meerkosten gaat het ten koste van het onderhoud. (2x) Geld mag bij de aannemer geen rol spelen. (lx) Richtlijnen: knelpunten Gebrek aan eenduidigheid; er is te veel keuze- en interpretatievrijheid (38x) Het toepassen van de richtlljnen bij weinig beschikbare werktijd of bij kleine of kortdurende werken. (18x) De aansluiting op de praktijk (van opdrachtgever naar aannemer). (13x) Het toepassen van de richtlijnen op enkelbaanswegen (provincie). (6x) De aannemers zullen de richtlijnen nog niet toepassen (instrucbe eigen personeel?). (3x) De medewerking van andere wegbeheerders. (lx) De onbekendheid van de weggebruiker en aannemer met Europees geldende regels. (1 x) Richtlijnen: opmerkingen Richtlijnen blijven nchtlijnen; het zijn geen wettelijke voorschriften. (2x) Er zijn geen goed uitgewerkte voorbeelden voor ingewikkelde afzettingen. (lx) De richtlijnen zijn te veel op de weggebruiker gericht. Er wordt geen specifieke omschrijving gehanteerd van materialen, zoals de actiewagen, barriers, geleidebakens enzovoorts. (1 x) Nieuwe nchtlljnen zijn niet overal nodig In verband met aantal voertuigen. (lx)

l

-

Overgangsperiode: knelpunten Aan de huidrge situatie is men gewend, de nieuwe situatie heeft weer jaren gewenning nodig. (19x) De overgangsperiode is te lang en geeft daardoor onduidelijkheid (nieuw en oud gaan door elkaar gehaald worden. (18x) De overgangsperiode is te kort: er is geen tijd om je de nieuwe richtlijnen eigen te maken en/of om medewerkers te informeren. (10x) Kennisoverdracht aan alle betrokkenen, vooral aan de wegwerkers en het aannemerspersoneel. (11 x) De overgangsfase zal onduidelijk zijn voor de weggebruiker; deze wordt niet of nauwelijks bij de nieuwe richtlijnen betrokken. (9x) De overgangstermijn zal niet nageleefd worden. (2x) Normale aanloopproblemen. (2x) Onduidelijke aanvangsdatum. (1 x) De overgangsfase kan een knelpunt vormen in verband met controle van de handhavende instantie. (1 x)

Controle op weggebruiker - Gedrag en (snelheids)controle van weggebruiker. - Te kort controlerend personeel. (2x) l

(13x)

l Mentaliteit - Mentaliteitsverandering/Motivatie van alle betrokkenen (de motivatie neemt in de tijd af; de mensen moeten scherp gehouden worden). (8x)

Extra werkzaamheden/omslachtigheid - Extra voorbereiding bij onderhoudswerkzaamheden, zoals het plaatsen van een afzetting. (4x) - Het omzetten van systemen en baanafzettingen. (lx) l

Controle op naleving richtlijnen - Er is landelijk geen eenduidig toezicht (er zijn geen regels voor de inspectie) (4x) - Er is meer bemoeienis door verschillende instanties (zoals de arbo), waardoor verdeeldheid ontstaat. (1 x) - Discussies over bijzondere gevallen. (1 x) l

Voorbereiding - De afzettingen

l

moeten beter voorbereid worden. (lx)

Tijd, materiaal/materieel en personeel - Meer nachtwerk door extra werkruimte (en daardoor extra mensen, dus extra kosten). (4x) - Geen nachtwerk meer (is onvoldoende veilig). (2x) - Langere proceduretijden. (3x) l

53

-

Onwerkbare tijden. (lx) Kortere werkperiodes, meer materiaalinzet. (1 x) Beschikbaarheid materieel op korte termijn. (4x) Toepassing botsabsorber. (3x) Aanschaf actiewagen met botsabsorber. (3x) Voorhanden zijn van aangepaste bebording. (3x) Bebording middenberm + andreasstrips. (1 x) Te kort personeel/werkdruk bij onderhoudswerkzaamheden.

Files - De richtlijnen zijn moeilijk toepasbaar wegens de verplichting door te laten rijden. (3x) - Hoe lossen we de file op tijdens wegwerkzaamheden? (2x) - Veilig werken en filevorming staan haaks op elkaar. (1 x)

(13x)

l

Overlast voor het verkeer - Totale afsluiting bij bepaalde werkzaamheden. - Meer omleidingsroutes. (2x)

het verkeer

l

(lx)

Veiligheid wegwerkers - Meer gevaar door het creëren van een schijnveiligheid. (1 x) - Onvoldoende aandacht voor bescherming wegwerkers. (3x) - Bij de verplichting van andreasstrips ontstaat er extra risico voor het personeel (het risico van een actiewagen kun je niet tegen slachtoffers wegstrepen). (4x) l

l Situatie op de weg - Ruimtegebrek op de weg; er is onvoldoende wegbreedte, met name bij oude autosnelwegen en 3-cijferige wegen. (14x) - De beperkte bestaande breedte in dwarsprofiel (zoals op autowegen), waar de nieuwe richtkjnen niet op toepasbaar zijn. (7x) - 60 cm vrije ruimte is in praktijk niet altijd haalbaas(4x) - Moeilijke bereikbaarheid van hulpdiensten bij bijvoorbeeld 4-0 systeem. (barners en file). (5x) - De toenemende verkeersdrukte. (2x) - Het gecombineerd in- en uitvoegen in een werkvak (in de middenberm). (2x) - 2/0-systeem. (2x) - De bestaande toestand van de wegen. (lx) - Actiewagens achter de wagen van de kantonnier. (lx) - De bereikbaarheid van het werk. (lx) - Freeswerkzaamheden op de rechterrijstrook. (1 x) - Werkzaamheden op de vluchtstrook. (1 x) - 400 m zicht van botsabsorber vanaf werk. (lx) - Werkzaamheden aan tweede rijstrook (bijvoorbeeld asfaltreparaties). (1 x) - Asfaltwerken op niet-autosnelwegen (1 x)

54

- Gebruik vluchtstrook (met name het splitsingspunt). (1 x) - Aanpassing dwarsprofielen. (1 x) - Dwarsprofiel 4-0 systeem met minimale maten volgens ROA (ca. 12 cm); denk hierbij aan verplaatsing van barrier door aanrijding. (2x) - Problemen bij het uitwerken van verkeersfaseringen binnen de bestaande verhardingsbreedtes. (lx) Barriers - Onduidelijkheid over wanneer wel/nret barriers plaatsen (plus geharrewar met arbeidsinspectie tijdens overgangstermijn). (19x) - Er zal vaak worden gekozen voor barriers en die te plaatsen is een probleem op zich (gevaarlijk). (2x) - Bij het uitvoeren van werken kunnen barriers ook een barriere zijn! (lx) l

l Rijdende afzetting: knelpunten - Bij het toepassen van een rijdende afietbng de middenberm. (2x)

bij het plaatsen van borden in

Rijdende afzetting: opmerkingen - De voorwaarschuwingskar moet voorzien zijn van een botsabsorber en moet getrokken worden door een vrachtauto. (2x) - Als het verkeer over een vluchtstrook geleld wordt, moeten daar twee actiewagens bij gebruikt worden. (lx) - Bij een rijdende afzetting (op de vluchtstrook) moet er 100 m tussenruimte zijn achter de pijl. (lx) - Geleidebakens zijn niet mogelijk bij een rijdende afietting. (lx) - Er moet meer gedaan worden aan de veiligheid van mensen die met de rijdende afzettingskar rijden. (1 x) l

l

-

Overig Oneerlijke concurrentie ten aanzien van particuliere bureaus. (lx) Coördinatie V&g-plan. (1 x1 In de planning (‘planningtechnisch’). (2x) Hoe moeten we omgaan met reeds aanbestede, langlopende werken?. (lx)

Geen knelpunten - Geen. (10x) - Zal uit de praktijk moeten blijken. (8x) - Geen, als de richtlijnen maar duidelijk zijn en eenduidig kunnen worden toegepast. (1 x) l

55

Vraag 22: Ik wil nog het volgende kwijt: Veiligheid - Veilig werken kan alleen achter een geleiderail of bij volledige afsluiting van een wegvak. (lx) - Veiligheid is afhankelijk van de motivering van wegwerkers. (lx) - Files bij werkzaamheden hoeven met nadelig te zijn; ik juich een kleine file zelfs toe.(l x) - Uitbesteden is onveilig werken in de hand werken in verband met belangen. (1 x1 - Ik heb het idee dat er bij het creëren van een veilige werkplek ook nog andere belangen meespelen; veiligheid moet uit de concurrentiesfeer gehaald worden. (1 x) l

l

-

-

-

Verantwoordelijkheid Tijdens de presentatie wordt erop gewezen dat de wegbeheerder verantwoordelijk is voor de mensen van de aannemer. Deze opmerking verdient een nuancering: “De werkgever is verantwoordelijk voor zijn werknemers.” (1 x) Bij de weggebruiker wordt te veel verantwoordelijkheid weggehaald. (lx) In de aanpak is geen evenwicht tussen weggebruiker en beheerder. Beiden dienen zich te bezinnen (op hun verantwoordelijkheid).(l x) De uitvoeringsorganisatie moet de mogelijkheid krijgen om te weigeren het werk uit te voeren wanneer de randvoorwaarden niet worden geaccepteerd. (1 x) We zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de veiligheid van alle mensen op rijkswegen. Dit houdt niet op bij de RWS en aannemer. (lx)

l

-

-

-

-

56

Vragen en opmerkingen van technische/praktische aard Bij het plaatsen van borden in de middenberm op een 3-baansweg (A15) is er een probleem met rijdende afietting: 60% vrachtverkeer rijdt op de rechterrijstrook; de bereikbaarheid van de andere rijstroken is minimaal. Dus is het zeer gevaarlijk om dan op de linkerrijstrook te stoppen. (2x) Wordt het toepassen van andreasstrips aanbevolen alleen omdat bij het leggen/plaatsen nog geen doden zijn gevallen? (lx) Graag aandacht voor andreasstrips. Ze alleen toepassen om de actiewagen te beschermen is onjuist. Een dronken of slaperige automobilist is beter op te vangen door een actiewagen dan door mijn vrouw of kinderen die ernaast rijden. (1 x) Er wordt te veel ingespeeld op weggebruikers die de wet overtreden CTMA voor actiewagen); als je 70 rijdt in plaats van 140 rijd je je niet te pletter op zo’n actiewagen. (1 x) Waarom is voor de actiewagen op de vluchtstrook voor een versmalde uitvoering gekozen? Hiervoor zijn nieuwe wagens nodig. Waarom niet de huidige breedte gehandhaafd? Het trekkende voertuig is ook breder, zeker bij een rijdende afzetting.

- Waarom staat op een voorwaarschuwing dat de linkerstrook 2 m is terwijl deze minimaal 2,5 m moet zijn? (lx) - Waarom is er wel gedacht aan één type kegel, maar niet aan één type baken? De weggebruiker ziet het verschil toch niet, maar voor de uitvoering is het een stuk eenvoudiger. (lx) - Waarom niet standaard overal rimob op de actiewagen? (lx) - Al het wegwerkverkeer moet uni zijn (net als in Duitsland). (lx) - Alle, maar dan ook alle, tijdelijke maatregelen moeten na een werkdag opgeruimd of weggedraaid worden (1 x) - Er moeten betere optische signalen komen. (lx) - Ik mis filebegeleiding voor het 1 km-bord; immers bij het ontstaan van een file is deze direct langer dan 1 km, met alle mogelijke gevaren voor de weggebruiker. (1 x) - De verplichting om een zwaailicht en het bord ‘werkverkeer’ te gebruiken moet ook gelden voor personenauto’s van aannemers en toezichthouders. Duidelijkheid en herkenbaarheid ziJn belangrijk (dat voorkomt vrijblijvendheid). (lx) - Blauw in plaats van geel heeft mijn voorkeur; geel is beslist niet beter zichtbaar. (1 x) - Graag meer aandacht voor de landmeter. (lx) - Het bord ‘90 km’ moet ALTIJD geplaatst worden; dit zal voor de weggebruiker een grotere acceptatie bewerkstelligen. (1 x) l

Geld

- Als men vindt dat het werken aan de weg mogelijk tot de gevaarlijkste beroepen behoort, waarom wordt er dan zo moeilijk gedaan over de toelage ‘bezwarende omstandigheden’? (1 x) l

Voorlichting

- Er moet meer gedaan worden aan voorlichting voor weggebruikers (bijvoorbeeld op televisie), vooral over het in-en uitvoegen van werkverkeer. (2x) l

Communicatie

- Er moet meer naar wegwerkers/aannemers geluisterd worden. (lx) - Er is wellicht nog overleg nodig met werkgroepen van andere disciplines (CROW-DWW). (1 x) - De nadruk ligt te veel op RWS zelf; er zal meer interactie tussen de betrokken partijen moeten komen. Te denken valt aan Pre-Job, zoals in VCA omschreven.(l x) - Zijn branche-organisaties (NVWB, VBW Asfalt en andere) al om commentaar gevraagd op het concept? - Richting advies- en ingenieursbureaus had RWS een meer informatieve houding kunnen aannemen. (lx) - Is het mogelijk om ook meer richting ontwerpafdelingen te gaan denken bij

57

voorlichting, toepassing en invulling van de richtlijnen, vooral bij grote werken, nieuwbouw en groot onderhoud?. (1 x) l

Scholing/voorlichting

- Informatie over de richtlijnen moet vooral naar mensen op de werkvloer toe. (2x) - De weggebruiker moet bij de rijopleiding veel meer worden geattendeerd op wegwerkzaamheden. (1 x) - informatie-overdracht naar de weggebruiker is belangrijk; die moet met de neus op de feiten gedrukt worden. (1 x) - Er moet meer gedaan worden aan het certificeren van het personeel. Dit personeel moet in het bestek worden voorgeschreven. - Er is behoefte aan een cursus over het toepassen van verkeersmaatregelen, vooral door de toenemende verantwoordelijkheid die gelegd wordt bij de aannemers; het volgen van zo’n cursus zou voor aannemers verplicht gesteld moeten worden. Te denken valt aan een cursus van een aantal dagen - op LBO-niveau - uit de cursussen PBNA. (beheer & verkeer en beheer & onderhoud). (1 x) - Er IS behoefte aan regelmatig uitkomende KORTE nieuwsbrieven. (1 x) - De voorlichting aan het management moet uitgebouwd worden. (1 x) l

Voorbereiding

- Er zou in de voorbereidingsfase meer aandacht moeten zijn voor het werken langs de weg. Eventueel moeten verkeersmaatregelen geheel uit bestek gehaald worden en per situatie tijdens uitvoering uitgewerkt worden. (1 x) Ontwerp

l

- Bij het ontwerpen van wegen moet meer rekening worden gehouden met een goede uitvoering van onderhoudswerkzaamheden. (lx) l

Autowegen/provinciale

wegen

- Er is behoefte aan richtlijnen voor provinciale wegen. (3x) - Op autowegen is het gevaarlijker werken; het is verbazingwekkend niets over gezegd wordt. (1 x) - Er is geen aandacht voor 3-cijferige wegen. (lx) l

dat hier

Overige

- Let op de uiteindelijke praktijk! (lx) - Is dit geheel naar planning te organiseren? (lx) - Er zijn nog teveel onduidelijkheden wat betreft de regelgeving, voorschriften voertuigen enzovoorts. (1 x) - Er is behoefte aan snelle regelgeving. (lx) - Er mogen geen uitzonderingen op de richtlijnen worden toegestaan. (lx) - Acties: snelheid aanpakken en reclames aanpakken. (lx)

58

- We moeten blijven streven naar verbetering ten opzichte van alle partijen bij het aanpassen van de richtlijnen. (lx) - We moeten vooral de nieuwe technische ontwikkelingen blijven volgen. (1 x) - Er is weinig aandacht voor maatregelen tegen overtredingen van de weggebruiker. (1 x) - Graag meer aandacht voor stadssituatie. (1 x) l

De presentatie op zich

- De benadering was iets te theoretisch. (2x) - De werkgroepleden zijn te theoretisch; er moeten meer praktijkmensen bij de werkgroep betrokken worden. (2x) - Het tweede deel van de presentahe was beduidend beter. (Haarlem, 8 mei am). (2x) - Het eerste deel van de presentatie was onduidelijk (Haarlem, 8 mei am). (lx) - De eerste sessie was te langdradig, te theoretisch en te eentonig. (lx) - Het was duidelijker geweest als de richtlijnen van tevoren bekend waren. (1 x) - Er hadden betere voorbeelden gegeven kunnen worden; ook was er behoefte aan meer duidelijkheid. Afglijden van het onderwerp (naar bijvoorbeeld woonerven) was niet noodzakelijk.(l x) - De gegeven uitleg was voldoende, maar de antwoorden over de toepassing in de praktijk (waar de meeste vragen over gesteld zijn) lieten te wensen over. Er is nog te veel speelruimte, zeker als de dienstkringen niet op hun verantwoordelijkheden worden gewezen. Nu gaat men ervan uit dat dit zo is. (lx) - De voorbeelden hadden wellicht wat meer op autosnelwegsituaties geënt kunnen worden. (lx) - Een persoonlijke aanval op een werk in uitvoering is op deze bijeenkomst niet op zijn plaats. (lx) - Het was te globaal (ik had inhoudelijk meer discussie verwacht). (lx) - De presentatie kan ook gebruikt worden voor voorlichting aan andere overheden. (1 x) - De video had ook in de pauze gedraaid kunnen worden (rustiger). (lx) - De start was om 9.30 uur en niet om 9.00 uur. (2x) - De routebeschrijving ontbrak bij de uitnodiging. (1 x) - In niet alle provincies wonen stomme mensen, alhoewel de suggestie wel door een presentator gewekt werd. (1 x) - Bij voorbeelden (presentatie 2) is het duidelijker ook dwarsdoorsneden ter plaatse van de werkplek te geven. (lx) - Ik had graag gezien wat in de werkgroep discussiepunten waren en hoe hier tot een oplossing is gekomen. (1 x) - Mijn complimenten: het levendig verwoorden van deze stof in een volle (te warme) zaal is -zonder dat het publiek in slaap valt - geen sinecure! ((Rosmalen, 19 mei pm) - Graag nog een vervolg op deze bijeenkomsten! (lx)

59

4.5

De uitkomsten

van de enquête onder de werkgroepleden

In dit rapport is het oordeel van tien werkgroepleden verwerkt. Het oordeel van die werkgroepleden die in enigerlei vorm betrokken waren bij de totstandkoming van de presentaties, evenals van degenen die geen presentaties hebben gegeven, is op verzoek van de opdrachtgever - mede vanuit het oogpunt van objectiviteit - niet in dit rapport opgenomen.

1)

Had u al eerder ervaring opgedaan met het geven van presentaties? 5x 0 ja 4x 0 nee lx o anders . summier ervaring.

2)

Vond u de training in Wolfheze een goede voorbereiding? 6x o zeer goed l Uitstekend1 . Veel aan gehad. l Veel opgestoken, nieuwe dingen, zeer goede kwaliteit. l Inhoud prima, goed georganiseerd. l Zeer goed, gaf een stuk zelfvertrouwen. l Geen toelichting lx. o goed 4x l Veel kennis opgedaan, echter weinig direct toe kunnen passen l Tot steun geweest. . Ik het begin dacht ik ‘dat lukt me nooit’, maar het ging toch heel goed. l Geen op/aanmerking lx. o voldoende o onvoldoende

3)

Hoe vond u de training in Wolfheze? . Dag 1 - David Bloch 9x o zeer goed . Uitstekend! . Heel duidelijk en interessant. . Heel inspirerend, kan goed overbrengen. . Goede indruk gekregen van hoe je moet presenteren. . Vakman, dat straalde hij uit. . Markante persoonlijkheid. . Presentatie was prima. . Geen op/aanmerkingen 2x.

61

o goed

lx .

Beetje snel.

o voldoende o onvoldoende . o zeer goed

o goed

Dag 2 - Huug de Deugd + praktijkopdracht 5x l Uitstekend! l Ervaring, goed verhaal, wat praktijkgerichter, meer aan gehad als de eerste dag. . Erg nuttig, inhoudelijk getest op kennis. . Ook prima. l Geen op/aanmerkingen 1x. 5x . Het valt niet mee om David Bloch te evenaren. l Sloot goed op elkaar aan. l Goede aanvulling op de eerste dag. . Inhoud praktijkopdrachten te onbekend. l Was wat schoolser.

o voldoende o onvoldoende 4)

Zijn uw presentatievaardigheden door de training verbeterd? 9x 0 ja . Doe heel veel presentaties. Dit stak er met vlag en wimpel boven uit. Prettig om te oefenen met de materie waar het over ging. . Voor jezelf moeilijk te bepalen, een ander zou dat moeten beoordelen. . Was wel aanpoten, goed kunnen oefenen. misschien iets langer tijd om voor te kunnen bereiden. Presentatie voor eigen club is zeer prettig om te leren/oefenen. . Vooral technisch, en meer zelfvertrouwen gekregen. . Trainingen zijn altijd nuttig. . Bewust zijn van je lichaamstaal en de start. . Gedeeltelijk ten goede veranderd. Je steekt er altijd iets van op. . Geen toelichting 2x. o nee, die waren al goed: lx . Geen verschil. o nee, Ik merk geen verschil:

62

5)

Vond u het leuk om de presentatie te geven? 8x 0 ja . Je gaat op bepaalde zaken letten zoals houding, gebruik van apparatuur, hoe je totaal overkomt. . Heel leuk. . Geen op/aanmerkingen 6x. 0 nee 2x o anders . Tegen op gezien, drempelvrees was snel weg. . Niet echt.

6)

Wat is uw mening over het ondersteunende materiaal bij de presentaties (presentatiemappen: sheets en begeleidende tekst)? 7x o zeer goed . Keurig verzorgd. . Kwam zeer professioneel over. . Uitstekend, zeer goed verzorgd. Video had niet veel relatie met de werkelijkheid. . Wel erg onder tijdsdruk, maar dat was geen belemmering. . Zeer goed verzorgd. . Geen op/aanmerkingen 2x. 3x o goed . Sprak me erg aan. Sommige dingen te gehaast in elkaar gedraaid, foto’s op z’n kop. . Video spreekt erg aan, omdat er herkenbare personen aan meewerken. . Kleine tekstuele foutjes, sommige figuren waren verkeerd, b.v. foto in spiegelbeeld. Ondanks dat prima verzorging. o voldoende o onvoldoende

7)

Zou u in de toekomst vaker een presentatie willen geven? 10x 0 ja . Vroeger zag ik er tegen op. Ben toch over een bepaalde drempel geholpen. Binnenkort ga ik een presentatie in het buitenland houden, en dan zal ik hier veel aan hebben. . Wel aan onderwerp gekoppeld. . Geen toelichting 8x. 0 nee

63

Zo ja, heeft u dan nog behoefte aan een meer uitgebreide training? 3x 0 ja . Hoe ga je met kader om. Hoe ga je met de personen met een schop in zijn hand om. . In de toekomst, op terugkomen om de boel warm te houden. Misschien één keer per jaar? . Eén keer per jaar een opfrisser. 6x 0 nee . Training als deze was voldoende. Wel een opfrissertje nodig als er lange tiJd overheen gaat tot de volgende te geven presentatie. . Je kunt alles nalezen. . Ik kan behoorlijk uit de voeten met wat ik opgestoken heb tijdens de bijeenkomsten. . Geen op/aanmerkingen 3x. o anders lx . Hangt van het onderwerp af en de diepgang van de presentatie. 8)

Hoe was de begeleiding tijdens de voorlichtingsbijeenkomsten? 6x o zeer goed . Prachtig! . Alles liep op rolletjes, je kon je goed op je verhaal richten. . Heb niets hoeven te regelen. Alles was prima verzorgd. . Perfect! Grote waardering voor beide dames. . Organisatie en faciliteiten zeer goed. . Prima. 4x o goed . Geen aanmerkingen, perfect. . Geen aanmerkingen 3x. o voldoende o onvoldoende

9)

Wat vindt u van de opzet van de voorlichtingsbijeenkomsten (dagindeling, presentaties, videogebruik)? 3x o zeer goed . Prachtig1 . Geen aanmerkingen, een IO! . Ging prima, was erg flexibel 7x o goed . - Eén dagdeel is genoeg, niet te lang maken. Tjd nodig om te verwerken. Ging prima zo. . Kon met materiaal zeer goed uit de voeten. Video maakte weinig indruk.

64

. .

.

.

Ochtendsessies waren de mensen wat alerter Op de eerste locatie stond de video aan bij binnenkomst, daardoor ging de bedoeling van de video verloren. Er werd een beetje ‘gemeen’ met de tijd omgegaan. Je moest zo laat aanwezig zijn en in werkelijkheid begon men een half uur later. Gevolg is dat de mensen die op tijd kwamen lang moesten wachten voor men begon. Geen op/aanmerkingen 2x.

o voldoende o onvoldoende

10)

Wat is uw mening over de manier waarop het publiek is geïnformeerd (dus in de vorm van voorlichtingsbijeenkomsten)? 1X o zeer goed . Dit is één manier. Aandacht blijven vragen d.m.v. brochures, instructie video. o goed

4x . .

. . o voldoende

2x . .

o onvoldoende o anders

3x .

. .

Wel door Words at Work maar niet altijd binnen de disciplines van RWS. Voor sommigen het idee dat ze het niet goed begrepen hebben. Er is bij sommigen duidelijk verschil tussen tekst en plaatjes. Welllcht waren sommige personen niet de juiste doelgroep/juiste mensen. Ik heb de evaluatieformulieren gezien, erg positief. Gelukt wat in de bedoeling lag. Er is weinig selectief uitgenodigd. Groepen beter op elkaar afstemmen. Aannemers uitnodigen is niet goed gegaan.

Goed beeld gekregen, maar na afloop stond men met lege handen. De richtlijnen hadden er eigenlijk al moeten zijn. RWS zeer goed; de aannemers niet: te vrijblijvend. Zeer goed en Goed aangekruist met de opmerking: Verschillend niveau aanwezig. Wellicht in het vervolg op niveau afstemmen.

65

11)

De voorlichtingsbijeenkomsten waren gericht op het middenkader van de Rijkswaterstaat en de aannemers. Vindt u dat die doelgroep is bereikt? 6x 0 ja . Aannemers niet: er waren er weinig. Zijn ze niet gekomen of niet uitgenodigd? . Herhalen één keer per jaar. Ook met het oog op wisseling van personeel van aannemers. . Aannemers kan ik niet beoordelen. . Te veel verschillen in de doelgroepen. Daar had selectiever mee omgegaan moeten worden. . Aannemers niet helemaal. RWS zeer goed; de aannemers niet: te vrijblijvend. . Niet & aannemers waren aanwezig. 2x 0 nee . Aannemers niet, onvoldoende aanwezig. . R.W.S. wel; aannemers niet. 2x o anders . Niet helemaal: aannemers ontbraken in het geheel. . RWS erg divers, dus gedeeltelijk; aannemers niet.

12)

Heeft u nog suggesties voor een andere benadering van de doelgroep? . Wat meer druk uitoefenen op de aannemers, b.v. door iets in een bestek te zetten. . Direct benaderen en meer gelegenheid bieden om aanwezig te kunnen zijn. Misschien aparte bijeenkomsten voor aannemers. . Doelgroep beter afstemmen op de personen. . Aannemers persoonlijk uitnodigen. . Nee, is goed gegaan. . Selectiever uitnodigen. . Publikaties in vaktijdschriften. . Via hun eigen organisatie, NVWB. . Aannemers directer en persoonlijker benaderen. . Directer per groep: aannemers, wegwerkers.

66

13)

Is naar uw mening het doel van de voorlichtingsbijeenkomsten bereikt (hernieuwde aandacht voor de veiligheid)? 8x 0 ja . Absoluut van overtuigd. . Zeker! Het is weer even gaan leven. Het houdt de mensen alert. Zou frequenter moeten plaatsvinden. . Als onderdeel van een geheel traject, zeer zeker. . Geen toelichting verder, de mensen kunnen aan de slag. . Moeilijk in te schatten, maar de aandacht is er weer op gevestigd. het leeft wat meer. De mensen zijn wakker geschud. . Met name binnen RWS. . Het leeft heel erg. . Geen opiaanmerkingen 1x. 0 nee 2x o anders . Twijfels over. Sommige personen niet, anderen wel. Ligt aan het verschil van samenstelling van de groep. . Geen mening, omdat het moeilijk in te schatten is.

14)

VeNacht u dat de bijeenkomsten zullen bijdragen tot een betere acceptatie van de nieuwe richtlijnen? 0 ja 9x . Beslist, omdat het toch weer onder ieders aandacht is gebracht. Eigenlijk zouden het geen richtlijnen moet zijn, maar voorschriften. Heb al van diverse mensen vragen gekregen, dus het werkt. Er wordt zeer enthousiast gereageerd, dus waarschijnlijk wel. Op vragen was niet altijd een éénduidend antwoord. Als het geheel verwerkt is en er komt een voorlichtingsbrochure zal het zeker werken. Met name samenhang met andere regelgeving en meer inzicht gekregen in achtergrond informatie. Is wel de opzet geweest. Afwachten of het lukt. Iedereen moet er zelf aan werken. . Geen op/aanmerkingen 3x. 0 nee lx o anders . Als een bok op de haverkist blijven zitten. Blijven informeren, iedereen steeds weer op zijn verantwoordelijkheden wijzen.

67

15)

Denkt u dat de bijeenkomsten zullen bijdragen tot een consequenter gebruik van de nieuwe richtlijnen? 8x 0 ja . Eigenlijk mag er niet afgeweken worden van de richtlijnen; ze moeten nageleefd worden. . Stripvorm? Is dit wellicht een suggestie. . Risico aansprakelijkheid speelt hier een grote rol (voor de wegbeheerders). . Er wordt door omgeving om gevraagd, dus zal men er ook bewuster mee omgaan. . Op vragen was niet altijd een éénduidend antwoord. Als het geheel verwerkt is en er komt een voorlichtingsbrochure zal het zeker werken. . Is wel de opzet geweest. Afwachten of het lukt. Iedereen moet er zelf aan werken . Regelmatig opkrikken zal noodzakelijk zijn. . Geen op/aanmerkingen 1x. 0 nee 2x o anders . Als een bok op de haverkist blijven zitten. Blijven informeren, iedereen steeds weer op zijn verantwoordelijkheden wijzen. . Onder druk van mensen van financiën neemt men vaak goedkopere oplossingen, daarvan zal moeten blijken of het echt veiliger is.

16)

Wat is uw totaalindruk van de voorlichtingsbijeenkomsten? 9x o zeer goed . Prettig om te doen; goed verhaal; kortom zeer goed . Heel positief! l Goede opzet, veel response. Het leeft weer. . Heel tevreden. l Geen op/aanmerkingen 5x. lx o goed l Geen op/aanmerkingen lx. o voldoende o onvoldoende

68

17)

Heeft u nog opmerkingen of suggesties? l Het geheel heeft me zeer aangesproken. Meer PR in de landelijke pers, b.v. in zaterdag bijlage grote landelijke krant. l Moet wel vervolg hebben; het hier niet bij laten. Mensen moeten niet inslapen. l Prima zaak dat de richtlijnen op deze manier onder de aandacht zijn gebracht. l Regelmatig aandacht op blijven vestigen. Bijeenkomsten zijn beter dan papieren informatie. De laatste wordt vaak terzijde geschoven en vervolgens vergeten. l Geen opmerkingen of suggesties 6x.

69

4.6

Overzicht van bedrijven en personen, die aan het project meegewerkt hebben

AVIP Video, Beverwijk

Produktie computersimulatie ‘Mik op Nul’

voor video

CJ. Hendriks expeditie en veembedrijf B.V., Amsterdam Plaatsing van de display op verscheidene locaties en verzorging van de opslag Landauer Films, Haarlem Produktie video ‘Mik op Nul’ Perfect Presentations, Gouda Presentabetraining David Bloch Rovae, Goes Ing. F.G.M. Roskam

Presentatiestructuur,

werkgroepleden

teksten en fotomateriaal

Words at Work Bedrijfscommunicatie, Amstelveen Projectcoördinator, presentatiestructuur, teksten en Drs. André Doesburg produktie overhead-sheets, projectadministratie, evaluatie, interviews en tekst voorlichtingsbrochure Drs. Huug de Deugd Presentatiestructuur en presentatietraining werkgroepleden Presentatiestructuur en teksten, evaluatie, interDrs. Margreet Kooiman views en tekst voorlichtingsbrochure Presentatiestructuur, teksten, coördinatie deelDrs. Loes van Hengel nemersadministratie en evaluatie Hanny van Daatselaar Begeleiding bijeenkomsten en ondersteuning deelnemersadministratie Marthje Timmermans Begeleiding bijeenkomsten

71

Evaluatie van de Voorlichtingsbijeenkomsten

Recommend Documents