Evaluatie Museum Land van Valkenburg Definitieve versie mei

Evaluatie Museum Land van Valkenburg 20132014 Definitieve versie – mei

2015

1

www.museumlandvanvalkenburg.nl Facebookpagina Museum Land van Valkenburg – like!

Inhoud 1. Operationele exploitatie 1.1 Kernwaarden 1.2 Missie 1.3 Uniciteit 1.4 Doorgevoerde strategische veranderingen 2013-2014 1.5 Exposities, randprogrammering en events 1.6 Functies

3 3 4 4 5 6 7

2. Financiële exploitatie 2.1 Toelichting baten en lasten 2.2 Baten en lasten per expositie 2.3 Indirecte inkomsten

8 8 9 9

3. Bezoekers 3.1 Analyse ontwikkeling bezoekersaantallen 3.2 Bezoekersonderzoek 3.3 Type bezoekers

10 10 11 12

4. Promotionele activiteiten 4.1 Folders, flyers, posters 4.2 Website 4.3 Social media 4.4 Publiciteit (free publicity)/ advertising 4.5 Mailinglisten 4.6 Samenwerking 4.7 Special Events

14 14 15 15 15 16 16 17

5. Samenwerking 5.1 In Valkenburg 5.2 Buiten Valkenburg 5.3 Met onderwijsinstellingen

18 18 19 20

6. Analyse locatie 6.1 Exploitatie 6.2 Onderhoud & ontsluiting 6.3 Omgevingskwaliteiten 6.4 Bereikbaarheid

21 21 21 21 21

7. Organisatie

22

8. Toekomstvisie (zie ook separaat beleidsplan 2014-2017) 8.1 2015 en verder 8.2 Strategische veranderingen

24 24 24 2

Bijlage I. Argumenten tegen gemeentelijke rapportage evaluatie 2011-2012 Bijlage II. Overzicht exposities 2013 – 2014 Bijlage III. Financieel resultaat 2013 en vooruitzichten 2014-2017 (incl. specificatie shop 2013-2014) Bijlage IV. Overzicht aanwinsten periode 2013-2014 Bijlage V. Nawoord dhr. en mevr. Weijnen (Stichting Fien Huth)

1. Operationele exploitatie In het voorjaar 2013 heeft Museum Land van Valkenburg in opdracht van de gemeente een zelfevaluatie over de periode 2011 en 2012 uitgevoerd. Aan de hand van een uitgebreide vragenlijst, opgesteld door de gemeente, zijn de data van deze evaluatie opgenomen in een eindrapportage. Door de gemeente is vervolgens een gemeentelijke evaluatie opgesteld die uiteindelijk is vertaald in een raadsnota. Het besluit van de Raad was helaas niet positief: de gemeentelijke subsidie aan het museum zal na 2015 worden stopgezet. Aangezien het museumbestuur van mening was dat de gemeentelijke rapportage niet geheel terecht was (zie bijlage I voor tegenargumenten - ingebracht tijdens de EFT Raadscommissie, d.d. 12/06/2013), is er bezwaar ingediend tegen het besluit. In juni 2014 heeft het museum de beslissing op bezwaar ontvangen. De bezwarencommissie was het niet eens met het besluit over de evaluatie. In de beslissing op bezwaar heeft het college onder andere het volgende aangegeven: “[…] hebben wij op 10 juni 2014 besloten om de subsidie met Stichting Museum Land van Valkenburg vooralsnog niet te beëindigen, maar op basis van de resultaten van de eerder aangekondigde evaluatie (in januari 2015) te beoordelen of de subsidierelatie op 31 december 2015 in redelijkheid beëindigd kan c.q. moet worden.” De uitkomst van het bezwaar afwachtende, heeft het museumbestuur met de gegevens van evaluatie 2011-2012 het beleid gewijzigd en begin 2014 vastgelegd in het beleidsplan voor de periode 2014-2017. Verdere groei, kwaliteitsverbetering, ontwikkeling van bepaalde strategische keuzes en realistische ambities waren, en zijn, belangrijke aspecten die het museum moet laten zien om het bestaansrecht en het belang mee aan te tonen. Bij de beantwoording van de vragen voor de gemeentelijke evaluatie over de periode 2013-2014 wordt dan ook mede verwezen naar deze beleidsvisie die als separaat document wordt bijgevoegd. Met daarbij de aanvullende opmerking dat door het verkrijgen van een stimuleringsbijdrage van Stichting Fien Huth (€ 30.000,-) en van de Rabo Droomprijs (€ 3.000,-) de geplande upgrade van de vaste historische presentatie is verbreed naar een herinrichting van het gehele museum (zie § 8). Voor de periode 2014 – 2017 gaat Museum Land van Valkenburg er vooralsnog van uit dat de museale activiteiten in het pand aan de Grotestraat worden voortgezet. Dit houdt in dat op de huidige locatie zowel historie als kunst worden ontsloten en gepresenteerd. Nu de locatie vanaf eind 2013 een redelijke zekere factor is, is het idee om beide aandachtsgebieden (kunst enerzijds en historie: geologie/ archeologie, anderzijds) te scheiden, verlaten. In overleg (middels brainstormsessies) met een groot aantal (vrijwillige) medewerkers zijn de visie, de missie en de ambities van Museum Land van Valkenburg in die zin voor de periode 2014-2017 opnieuw geformuleerd. 1.1 Kernwaarden Museum Land van Valkenburg is een erkend museum en opgenomen in het Nederlands Museumregister. Om dit predicaat te waarborgen, hanteert het museum de nieuwe Britse museumdefinitie - waarbij de maatschappelijke taak van musea als belangrijk uitgangspunt geldt: 'Museums enable people to explore collections for inspiration, learning and enjoyment. They are institutions that collect, safeguard and make accessible artefacts and specimens, which they hold in 3

trust for society.' (Museums Association, 1998). Naast bovenstaande visie onderschrijven het bestuur en de medewerkers van het museum ook de visie van de Provincie Limburg: “Werden musea van oudsher gezien als instituten gericht op het verzamelen, bewaren, onderzoeken en presenteren van collecties, nu moeten musea ook beleving realiseren, de actualiteit zoeken en hun collecties op interactieve wijze toegankelijk maken voor een zo breed mogelijk publiek”. Een museum kan bij uitstek het publiek kennis en inzicht laten verwerven, op een aantrekkelijke manier verdieping bieden en dus inspirerend zijn voor recreanten, toeristen en bewoners van de gemeenschap. Museum Land van Valkenburg wil op een onverwachte wijze laten zien en toelichten dat de kunst en cultuur van Valkenburg en de regio mooi, spannend, maar vooral interessant zijn. Bezoekers moeten zich na een bezoek aan het museum in de Grote straat ‘verrijkt en verrast’ voelen. Met de realisatie van het Valkenburgs centrumplan met onder andere de nieuwe Stadspoorten wordt steeds meer duidelijk dat de gemeente Valkenburg ervoor kiest om haar rijke historie ook in te zetten als toekomstige kwaliteit. Zo sprak burgemeester Eurlings tijdens zijn nieuwjaarstoespraak op 1 januari 2015 duidelijk uit: “zonder verleden, geen heden”. Het verhaal van Valkenburg wordt met de mergelwinning en -bouw, de restauratie en reconstructie van de historische stadspoorten en toeristische impulsen als het ware herhaald en extra benadrukt. Met dit kwalitatiever imago wil de gemeente qua centrumbewoners en toeristische bezoekers duidelijk een "hoger" segment aanspreken. Juist in dit segment is de beschikbaarheid van voldoende cultureel aanbod een basisvoorwaarde. Vanzelfsprekend ziet het museum het als haar taak om dit "Verhaal van Valkenburg" continu te vertellen en te verbeelden. 1.2 Missie Talloze grote en kleinere steden schenken aandacht aan de plaatselijke en regionale historie in de vorm van een museum. Valkenburg is een alom bekend en charmant vestingstadje met een belangwekkende historie. De vele monumenten die het stadje rijk is getuigen daarvan. Ook in geologisch en archeologisch opzicht is het Land van Valkenburg bijzonder interessant. Daarnaast verdienen de eigentijdse Zuid-Limburgse beeldende kunstenaars - en zeker die uit de 20e eeuw - een podium. Dit is reden genoeg om een en ander in zijn samenhang te presenteren in de vorm van een regionaal museum. Op grond hiervan kan de missie van het Museum als volgt worden geformuleerd: Museum Land van Valkenburg wil aandacht vragen voor de meest interessante aspecten van de regio op historisch en cultureel gebied, van het ontstaan van het mergelland tot en met de ontwikkelingen op kunstzinnig gebied in heden en recente verleden. Deze missie wordt door het museum in de volgende doelstellingen vertaald:  De geologie en archeologie van Valkenburg en omgeving, alsmede de lotgevallen van dit vestingstadje door de eeuwen heen onder de aandacht brengen in de vorm van een hedendaagse permanente expositie. e e  De ontwikkelingen op kunstzinnig gebied binnen de regio in de 20 en 21 eeuw presenteren in de vorm van specifieke wisselexposities en tevens verweven aldoor de vaste historische presentatie. Het streven is de missie op de bezoeker over te brengen door een presentatie waarin het ‘Verhaal van Valkenburg’ op een verassende, creatieve wijze wordt verbeeld. De kracht van dit concept is het zichtbaar maken van de relatie tussen het landschap, toerisme en de ontwikkelingen op kunstzinnig gebied. Thema’s die nauw met elkaar verbonden zijn en in het museum worden ingezet om elkaar te contextualiseren.

4

1.3 Uniciteit Museum Land van Valkenburg is een rustpunt in het midden van de Grote straat, gevestigd in een prachtig historisch monumentaal pand. In dit monument worden de hierboven geformuleerde doelstellingen verwezenlijkt middels het tonen van het basisverhaal, het Verhaal van Valkenburg, en het leggen van relaties tussen dit verhaal en de thema’s landschap, toerisme en Zuid-Limburgse kunst. Doelstellingen die nergens anders worden getoond. Museum Land van Valkenburg het enige museum geworden dat structureel aandacht besteedt aan de Zuid-Limburgse kunstenaars uit deze en de vorige eeuw. 1.4 Doorgevoerde strategische veranderingen 2013-2014 Museum Land van Valkenburg heeft sinds januari 2013 de onderstaande strategische veranderingen doorgevoerd. 

De focus op werk van Zuid-Limburgse kunstenaars uit de 20ste eeuw verbreed met het tonen/ het bieden van een podium voor hedendaagse kunstenaars uit de regio. De kunstenaars krijgen als het ware de ‘Bovenkamer’ van het museum tot zijn/ haar beschikking en richten daar zelf de presentatie/ tentoonstelling in.



Het intensiveren van het aanbod van een randprogrammering bij tijdelijke exposities voor specifieke doelgroepen (zowel jong als oud) – zie § 1.5 voor specificaties.



Het versterken van de samenwerking met onderwijsinstellingen (het lager en voortgezet onderwijs) via o.a. actief onderhoud met de contactfunctionaris Kunst en Cultuur en het gericht aanbieden/ in de markt zetten van educatieve projecten.



Het verbeteren van het assortiment van de Museumshop met een uitgebreide collectie kunstboeken, kunstkaartencollectie, sieraden en kleine schilderijen en tekeningen. Met stijging van de omzet van de museumwinkel tot gevolg.



Het verbeteren van de organisatie door het formeren van commissies en toedeling van taken, met gebruikmaking van aanwezige kennis en vaardigheden van vrijwilligers. De commissies zijn omgevormd naar bestuurscommissies en binnen elke commissie zit een afgevaardigde van het (werk-)bestuur, die tevens de rol van voorzitter van de betreffende commissie vervult.



Het opvangen van de korting van 10% (€ 5.500) op het subsidie van de gemeente Valkenburg aan de Geul in 2014 door de introductie van een nieuwe categorie “supporters” in de regio, de zogeheten begunstigers (personen of bedrijven die minimaal € 50 per jaar schenken). Een aantal van 145 begunstigers heeft in 2014 duidelijk gemaakt dat het draagvlak voor het museum in de regio aanzienlijk is.



Het budget voor Educatie is aanzienlijk verhoogd (van € 3.500 in 2013 naar € 5.000 in de jaren 2015-2017).



Het budget voor PR is verhoogd (van € 4.710 in 2013 naar € 7.000 in de jaren 2015-2017). Hiermee zijn tot nu toe op realistische wijze betaalde advertenties geplaatst (zowel via dag-, en weekbladen als via betaalde promotie middels Facebook en het overhandigen van bijvoorbeeld Rien Poortvliet boeken aan de basisscholen in de gemeente – gekoppeld aan een uitnodiging voor een museumbezoek). In overeenstemming met het verhogen van het budget voor PR, zijn de plannen op dit gebied opnieuw geformuleerd en aanzienlijk uitgebreid. Met o.a. verbetering van de website en structureel communiceren via social media en het afsluiten van langdurige PR afspraken met TV-Valkenburg. 5



Het formuleren van een restrictief beleid t.a.v. nut en noodzaak van de eigen collectie. Onder andere als onderdeel van de herijking van het museum in het Nederlands Museumregister (in 2014 herijkt). Zo zijn o.a. de historische apotheek en de klokkencollectie reeds herplaatst bij andere musea.

6



Het opzetten van de eerste fase voor de upgrade van het gehele museum (met name de vaste presentatie) na diverse brainstormsessies met de werkgroep ‘herinrichting’ en kunstenaar/ tentoonstellingsontwerper Paul Tieman. Ook is besloten de periode waar de historische expositie zich op richt (oorspronkelijk ‘Van Krijttijd tot Pierre Cuypers’) door te trekken tot het heden, waarmee bijvoorbeeld aandacht kan worden besteed aan de nieuwe (en oude) stadspoorten. Door een aanzienlijke schenking van de Stichting Fien Huth, is de financiering van de herinrichting reeds voor een groot deel veilig gesteld. Eind februari zijn de eerste artist impressions klaar - bij het eindrapport van de evaluatie wordt t.b.v. de beeldvorming een dwarsdoorsnede van het museum getoond met schetsen voor de ideefase.



Het monitoren van de werkzaamheden in relatie tot het achterstallig onderhoud (inclusief de hoofdingang) van het monument, die zoals bekend intussen naar uiterste tevredenheid zijn uitgevoerd. Het uitgangspunt dat gestreefd moet worden naar een nieuwe locatie voor het Museum is verlaten. Het museum zal desgewenst in de toekomst zeker samenwerken met de Gemeente in een zoektocht naar een nieuwe locatie, maar is tevens van mening dat het huidige gebouw voldoet.

1.5 Exposities, randprogrammering en events Museum Land van Valkenburg heeft de programmering de afgelopen twee jaar verder ontwikkeld in de richting van de missie met exposities van Zuid-Limburgse kunst in de 20ste en 21ste eeuw. Een uitgebreid overzicht van de tijdelijke exposities en activiteiten is opgenomen in Bijlage II. De randprogrammering bij tijdelijke exposities is gegroeid en dient om specifieke doelgroepen te bedienen en om extra aandacht te genereren rond de thema’s van de exposities. Bij een aantal tijdelijke tentoonstellingen zijn door de leden van de educatiecommissie aanvullende producten ontwikkeld. Zo zijn er in 2013 en 2014 bij een aantal tijdelijke presentaties diverse speurtochten voor kinderen ontwikkeld (Struikelstenen-project/ Rien Poortvliet expositie – speciaal voor 4/5 jarigen). Van elke tentoonstelling is voor buitenlandse toeristen in het Engels en Duits een korte vertaling van het persbericht van de tentoonstelling beschikbaar. Via deze weg krijgen ze de basisinformatie horend bij de tentoonstelling.

7

Er is in de afgelopen twee jaar actief gestreefd naar participatie van nieuw publiek. En wel door het organiseren van events. Bijvoorbeeld zoals het geslaagde Museumshoppingsweekend, de zondagochtendlezingen, mede georganiseerd met de Kunst en Cultuur Raad, boekpresentaties en voor de kleintjes (incl. ouders) onder andere voorstellingen van poppentheater Piepmuis. Ook binden van het bestaand publiek zoals de Vrienden en de Begunstigers wordt door het museum continu uitgevoerd. Deze belangrijke ambassadeurs worden minimaal twee maal per jaar ontvangen in het museum en worden daarnaast via e-mail op de hoogte gehouden van de actuele ontwikkelingen en activiteiten in het museum. 1.6 Functies De museumshop verkoopt producten - unieke souvenirs - die raakvlakken hebben met de geschiedenis van het Heuvelland/ Limburg of met de onderwerpen van de wisseltentoonstellingen. De gratis toegankelijke museumshop is een unieke Kunstwinkel in Valkenburg en omgeving. Door de audiovisuele presentaties in de shop, over lopende exposities, worden bezoekers uitgenodigd de shop te bezoeken. Ook het aanbod om bij een museumbezoek gratis koffie of thee te nuttigen in de shop stimuleert het shopbezoek. Het museum verkoopt verder geen dranken en streeft dit ook niet na in de nabije toekomst. Het bestuur is van mening dat het museum in een gemeente met veele horeca beter samenwerking kan zoeken met partners buiten de museummuren in plaats van met hen te concurreren. Denk hierbij aan het aanbieden van unieke arrangementen waarbij je elkaars krachten en professie bundelt.

8

2. Financiële exploitatie De complete financiële rapportage 2013 is separaat in digitale vorm beschikbaar en is meegestuurd met de voorliggende rapportage. De jaarrekening 2014 wordt in mei vastgesteld en zal worden nagezonden. Het financieel resultaat 2013 en 2014 en de vooruitzichten 2015-2017 zijn opgenomen in bijlage III. 2.1 Toelichting baten en lasten Dankzij een actief wervend beleid zijn baten en lasten de laatste jaren redelijk in evenwicht. Dit beleid zal met kracht worden voortgezet. Dit betekent echter ook dat voor noodzakelijke eenmalige investeringen in 2015 en later, zoals de herindeling/ upgrade van het museum, speciale financiering gezocht zal moeten worden. De exacte bedragen voor dit project zijn momenteel nog onbekend en daarom niet opgenomen in bijlage III. De Sponsorcommissie adviseert het bestuur over alle zaken op het gebied van de fondsenwerving. Eind 2013 zijn de voorbereidingen gestart voor het werven van begunstigers voor het aanvullen van de structurele baten en van sponsors voor bovengenoemde eenmalige investeringen. Het Museum heeft de ANBI-status, waarmee giften van particulieren en bedrijven aftrekbaar zijn van de inkomsten- resp. vennootschapsbelasting. De korting van 10% (€5.500) op het subsidie van de Gemeente Valkenburg aan de Geul vanaf 2014 is opgevangen door het werven van 145 begunstigers die tenminste € 50,- p.p. per jaar bijdragen. De teller voor 2015 stond begin januari reeds op 110 begunstigers. De omzet van de museumshop is gestegen van € 11.925 (2013) naar € 15.707 (2014). De winst die behaald is met de verkoop uit de museumshop is eveneens toegenomen van € 4.351 (2013) naar € 6.055 (2014). In overeenstemming met het geformuleerde beleid 2014-2017, zal het budget voor PR en educatie de komende jaren worden verhoogd. Vanwege de plaatsing van een nieuwe ketel en het slim kiezen van energieleverancier wordt vanaf 2014 bezuinigd op energie. Het bedrag wordt ingezet voor benodigde nieuwe energiezuinige apparatuur (bijv. afwasmachine/ koffiezetapparaat/ verlichting/ verhoogde beveiligingskosten/ schoonmaakkosten). Dit in verband met een behoorlijke achterstand in investeringen en onderhoud. Landelijk en provinciaal geldt een norm van minimaal 17,5 % eigen inkomsten om in aanmerking te komen voor subsidie van de overheid. De provinciale musea behalen wat dat betreft 20-25 %. Museum Land van Valkenburg voorziet voor 50 % in de eigen inkomsten en steekt daarmee gunstig af t.o.v. de andere spelers in dit veld. Dit is in belangrijke mate te danken aan de bijdragen van organisaties als Stichting Elisabeth Strouven, Prins Bernhard Cultuur Fonds, Stichting Kanunnik Salden en het Mondriaan Fonds. Ook dragen de Vrienden van het Museum Land van Valkenburg en sinds 2014 ook de Begunstigers, ieder jaar opnieuw naar vermogen bij. Maar veruit de belangrijkste reden waarom het museum zo kosten-efficiënt kan werken is gelegen in het feit dat een zeer groot deel van de taken waar het museum voor staat, worden uitgevoerd door een vijftigtal vrijwilligers: in het bestuur en commissies, achter de balie, in de Museumshop en bij tal van andere (projectmatige) werkzaamheden zoals het ontwikkelen en uitvoeren van de tijdelijke exposities in de ‘Bovenkamer’ met behulp van hedendaagse kunstenaars (circa 5 per gastcuratoren per jaar). De inzet van de vrijwilligers bespaart naar schatting tenminste vijf fte’s. Dit beleid zal met kracht worden voortgezet.

9

2.2 Baten en lasten per expositie Het museum maakt gemiddeld 5 grotere tentoonstellingen per jaar. De basiskosten van een tentoonstelling bedragen tegenwoordig ongeveer € 2.000,-. Tentoonstellingen met bruiklenen van nationale of internationale bruikleengevers of bijvoorbeeld de uitgave van een publicatie verhogen de kosten naar € 5.000,- of meer. De extra kosten van exposities (minimaal € 2.000,-) worden in belangrijke mate door projectsubsidies, sponsoring en fondsen gedekt. Indien geen subsidiegevers, sponsoren of fondsen financieel steunen worden de basiskosten uit de reguliere exploitatie gefinancierd. De financiële ondersteuning is vrijwel altijd projectgebonden. De exposities worden gemiddeld door 1.500 à 2.000 mensen bezocht. Dit betekent dat één expositie, rekening houdend met de verdeling van vol betalende, gereduceerd betalende bezoekers, museumkaarthouders en gratis bezoeken, aan entreegelden ca. € 3.000,- à € 3.500,- oplevert. 2.3 Indirecte inkomsten Indirecte inkomsten verkrijgt het museum vooral door vrijwilligerswerk. Een omrekening van het vrijwilligerswerk naar 5 Fte (inclusief 5 gastcuratoren) betekent dat het museum €150.000,uitspaart, uitgaande van een modaal inkomen. Sponsoring in natura, voordelen van de ANBI-status, free publicity e.d. kunnen eveneens gekapitaliseerd worden. Aandacht in de media voor het museum is tegelijkertijd positieve aandacht voor Valkenburg. Schenkingen en langdurige bruiklenen van objecten aan het museum ten behoeve van de collectie betekenen een waardevermeerdering van het museum. Een overzicht van de aanwinsten in de periode 2013 – 2014 is opgenomen in bijlage IV.

10

3. Bezoekers 3.1 Analyse ontwikkeling bezoekersaantallen Het bezoekersaantal is – met uitzondering van 2012 – gestegen. Het is elk jaar de kunst om een goed jaarprogramma te bieden. Het kan voorkomen dat er een jaar tussen zit dat naderhand minder interessant is gebleken voor de doelgroep. Alles staat en valt natuurlijk met de mate waarin de diverse doelgroepen worden bereikt en het publiek ook daadwerkelijk het museum bezoekt. Uit onderzoek blijkt dat de bezoekers globaal voor de helft uit de regio komt en voor de helft uit andere delen van het land. De eerste groep komt vooral voor de wisselexposities, de tweede bestaat voornamelijk uit toeristen zonder specifieke belangstelling voor één van de onderdelen van het museum. Voorts is bekend dat de overgrote meerderheid van de bezoekers tot de categorie van 50-plussers behoort. Circa één derde van het totale aantal bezoekers is in het bezit van een Museumjaarkaart. De aantallen bezoekers van de laatste jaren staan vermeld in onderstaande tabel. 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 j2008 j2009 j2010 j2011 j2012 j2013 j2014 j2015 j2016 j2017

Na een aanvankelijke stijging in de jaren 2010 en 2011, lijkt het aantal bezoekers zich de laatste jaren te stabiliseren op een iets lager niveau, e.e.a. in overeenstemming met de landelijke trend op het gebied van het museumbezoek. Schommelingen kunnen ontstaan door toevallige omstandigheden. Zo was het museum in 2012 moeilijk toegankelijk door werkzaamheden aan de riolering in de Grotestraat. De programmering van de wisseltentoonstellingen is natuurlijk ook van invloed. Daar moeten keuzes worden gemaakt. In het kader van de educatieve taak kan een museum natuurlijk niet louter publiekstrekkers in het programma opnemen. Afwezigheid van verdere groei in het museumbezoek zal zonder twijfel van doen hebben met de economische crisis waarin ons land de laatste jaren verzeild is geraakt. Op grond van deze ervaringen wordt voor de komende beleidsperiode rekening gehouden met een bescheiden groei, te realiseren door een evenwichtige samenstelling van de wisseltentoonstellingen en een upgrade van het museum in 2015. Bezoekersspecificatie 2013 en 2014 Het deel gratis bezoekers omvat naast gratis entrees bij openingen, het bezoek van kinderen tot 12 jaar, waaronder leerlingen van de basisscholen in Valkenburg aan de Geul. Kinderen onder de 12 jaar mogen het museum, onder begeleiding van een volwassenen, gratis bezoeken. Het aantal gratis bezoekers bij openingen is de afgelopen jaren gedaald vanwege het feit dat deze niet meer gratis toegankelijk zijn. Dit geldt alleen nog maar voor direct betrokkenen/ exposanten, die elk bij een opening een beperkt aantal kaarten ontvangen voor introducees.

11

Vanwege de restauratiewerkzaamheden aan het museumpand is het museum in de maand september minder goed toegankelijk geweest. Dit is terug te zien in de bezoekersaantallen. Ondanks dit gegeven, is het bezoekersaantal 2014 hoger dan vooraf begroot. Omdat bezoekers betalen voor het museum als geheel en niet voor een afzonderlijke expositie, is niet aan te geven hoeveel bezoekers elke expositie afzonderlijk getrokken heeft. In de jaren 2013 en 2014 bezochten respectievelijk 7.353 en 8.010 mensen het museum. Onderverdeeld in onderstaande specificaties:

Analyse Bezoekersaantallen 2014

Vol betalend (incl. Vrienden)

287 Betalend met reductie (vouchers/ lezingen/ e.d.)

487 3054

Betalend begunstiger Museumkaart Kinderen (gratis)

3831 133

Genodigden (exposanten - gratis)

218

Analyse Bezoekersaantallen 2013 177

Vol betalend (incl. Vrienden) Betalend met reductie (vouchers/ lezingen/ e.d.)

452

Betalend begunstiger 2766 Museumkaart Kinderen (gratis)

3352 606

Genodigden (exposanten - gratis)

0

Los van de evaluatie van 2013-2014 moet worden opgemerkt dat vanwege onverhoopte problemen met de vloer op de begane grond van het museum, in de maand januari 2015 het museum ook twee weken gesloten is geweest voor publiek. Dit is helaas nadelig voor het bezoekersaantal voor het jaar 2015.

12

3.2 Bezoekersonderzoek Het museum registreert continue de herkomst van de bezoekers middels postcoderegistratie. Het maakt daarbij onderscheid tussen Valkenburg aan de Geul, Limburg, Nederland en buitenland.

Buitenland Valkenburg aan de Geul Rest Limburg

In procenten is de verhouding (2014): Valkenburg aan de Geul 19% Rest Limburg 37% Rest Nederland 38% Buitenland 6%

Rest Nederland

De herkomst van bezoekers verschilt per periode in het jaar (bron: Marketingdashboard van de Museumkaart en heeft alleen betrekking op de Museumkaartbezoekers):  In de maanden januari tot en met april is de verhouding Limburg-rest Nederland ongeveer 65%35%  In de maanden mei tot en met december is deze verhouding 33%-67%. In december is zelfs 77% van de bezoekers afkomstig van buiten de provincie. Met bovenstaande verhoudingen wordt rekening gehouden in de programmering en de presentatie van het programma. In 2009-2010 werd onderzoek gedaan naar de reden van bezoek en naar de waardering voor de verschillende collectieonderdelen en activiteiten. Hieruit blijkt dat bezoekers uit Limburg vooral komen voor de kunst(tentoonstellingen), bezoekers van buiten Limburg zowel voor kunst als voor historie of zonder speciale reden. Zij waarderen de collecties en activiteiten gelijkwaardig. In verband met de kosten/ tijd wordt een dergelijk onderzoek om de circa 5 jaar uitgevoerd. Het museum is voornemens eind 2015/ begin 2016 weer een gericht bezoekersonderzoek uit te voeren. Om vervolgens met de data van het onderzoek in 2016 een marketingplan op te stellen. 3.3 Type bezoekers De leeftijdscategorie van 50+ vormt een grote en daardoor belangrijke doelgroep. Bovendien hebben mensen in deze categorie relatief veel vrije tijd, zijn over het algemeen bemiddeld en goed opgeleid1. Een ideaal publiek voor een museum dat het gehele jaar zes dagen per week geopend is en kwaliteit kan bieden.

1

Bronnen: J. Claessens, ‘Vermogensverdeling en vermogenspositie huishoudens’ (2010), in: Sociaal economische trends, nr.2, 7-12 , A. Broek e.a., ‘Cultuurbewonderaars & cultuurbeoefenaars. Trends in cultuurparticipatie en mediagebruik’ (2009), Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, j. de Haan, ‘Transities in de levensloop als context voor sport’ (2010). In: Sport, een leven lang. Rapportage sport 2010, 28-44.

13

De 50+ers zijn bepalend voor de huidige tentoonstellingen in het museum. Daarnaast wil het museum andere doelgroepen bereiken: jeugd (vooral uit Valkenburg en de regio) en geïnteresseerden in historie (geologie, archeologie, historie). Hiervoor zijn specifieke vormen van begeleiding en speciale activiteiten nodig, zoals: rondleidingen, workshops, schoolprojecten, lezingen e.d. Het museum heeft in 2013 en met name in 2014 in samenwerking met de Kunst & Cultuurraad Valkenburg, onderwijsinstellingen, de Nederlandse Geologie Vereniging (afd. Limburg), Stichting In onse Lande van Valkenborgh en andere organisaties een aantal unieke producten ontwikkeld en uitgevoerd. Voor info over de herkomst van de bezoekers – zie §3.2

14

4. Promotionele activiteiten Om de promotionele activiteiten van het museum te verbeteren, is in de loop van 2013 naast de Expositiecommissie, die de tentoonstellingen voorbereidt en organiseert, een nieuwe commissie ingesteld. Namelijk de PR-commissie, bestaande uit een bestuurslid en twee vrijwilligers met een PRachtergrond. Standaard wordt na elke expositievergadering een draaiboek doorgenomen met betrekking tot uit te voeren PR- activiteiten rond een nieuwe expositie. Aandacht voor publiciteit maakt daarvan een belangrijk deel uit. Deze is namelijk ‘maatwerk’. Zo is voor digitale media een andere benadering nodig dan voor dag-, week- en maandbladen. Vooral de in Valkenburg verschijnende magazines (voor bewoners en toeristen) moeten tijdig met geschikt materiaal op de hoogte worden gesteld van nieuwe exposities en relevante events. Het op de hoogte brengen van de juiste bladen, specifieke doelgroepen, digitale media etc. gebeurt met behulp van divers materiaal en het aanspreken/ aanschrijven van de juiste kanalen. 4.1 Folders, flyers, posters De folders en flyers die per expositie worden gemaakt, evenals een algemene folder, worden door vrijwilligers verspreid voorafgaand aan de start van de expositie. Hiervoor wordt een speciaal schema aangehouden met ruim 100 punten in Valkenburg en omgeving (horeca, bibliotheek, galerieën, musea, VVV-punten, diverse instellingen).

15

4.2 Website In 2014 is met de komst van een nieuwe vrijwilliger de website www.museumlandvanvalkenburg.nl geheel vernieuwd en uitgebreid. Iedere bezoeker krijgt nu een beeld van de huidige exposities en activiteiten. Verder bevat de website alle informatie die voor bezoekers en overige geïnteresseerden relevant is. Vragen die bij de website binnenkomen, worden direct beantwoord. Daarnaast vervult de website een soort archieffunctie en naslagwerk van tentoonstellingen (20062014) en activiteiten (2010-2014). Hiermee blijft alle informatie met persberichten, publiciteitsmateriaal, zaalteksten, afbeeldingen, diapresentaties en filmpjes beschikbaar voor het nageslacht. Bij elke expositie worden door twee vrijwilligers van alle tentoongestelde objecten foto’s gemaakt, die op CD aan betrokkenen worden toegezonden. Hierdoor is een archief ontstaan, waardoor op verzoek gemakkelijk afbeeldingen voor de media ter beschikking kunnen worden gesteld. De foto’s verschijnen eveneens op de website. Alle inspanningen van vrijwilligers, donateurs en subsidiegevers worden op deze manier optimaal benut. Op de website kan een potentiële subsidiegever, donateur, begunstiger of sponsor informatie vinden over de verschillende manieren waarop het museum financieel gesteund kan worden. Tevens kunnen alle particulieren en instanties die het museum steunen of willen steunen, nagaan wat het museum met de financiële middelen én de inzet van vele vrijwilligers (!) doet, zal doen en gedaan heeft. De submenu’s `nu in het museum’, ‘straks in het museum’ en ‘geweest in het museum 20062014’ bieden op toegankelijke wijze informatie hierover. De website vervult ook een rol om bezoekers naar de museumshop te lokken. Deze shop is een van de middelen waarmee het museum geld probeert binnen te krijgen. De producten van de shop worden op de website getoond. De website is permanent in ontwikkeling. Wekelijks wordt gewerkt aan actualisering en verbetering. Zo moet de afdeling ‘Geschiedenis’ (van Valkenburg) nog een flinke opfrisbeurt krijgen. Data laten zien dat het bezoekersaantal van de website steeds groeiende is. Reacties en vragen komen vanuit het gehele land. De naam ‘Valkenburg’ krijgt hiermee ook een culturele notie. 4.3 Social Media Naast de website heeft het museum sinds november 2012 een eigen Facebookpagina. Vanaf juni 2013 worden ‘social media’ structureel ingezet om geïnteresseerden op de hoogte te houden van activiteiten en ontwikkelingen van het museum. Gemiddeld twee maal per week wordt er op Facebook een korte melding geplaatst. De berichten zijn altijd voorzien van een of meerdere foto’s en gestreefd wordt om de bezoekers via Facebook naar de reguliere museumwebsite te ‘sturen’, al waar uitgebreide informatie over het desbetreffende activiteit te vinden is. De trouwe volgers komen uit verschillende windstreken waarvan 53% vrouw en 47% man, waarvan het grootste gedeelte tussen de 35 en 64 jaar. 4.4 Gratis publiciteit (free publicity)/ advertising Omdat het museum uiterst zorgvuldig moet omgaan met een beperkt budget, probeert het de mogelijkheden van gratis publiciteit optimaal te benutten. Op deze wijze wordt veel media-aandacht voor het museum gegenereerd. Waar nuttig wordt echter uit het bestaande budget op bepaalde momenten (in december bijvoorbeeld) van advertenties gebruik gemaakt om een nieuwe doelgroep te trekken. Bijvoorbeeld in de regiobladen zoals Heuvelland Actueel en uitgave van VVV ZuidLimburg, maar ook via het betaald promoten van berichten op Facebook. 16

4.5 Mailinglisten Sinds de instelling van de PR commissie is er actief gewerkt aan de opbouw van specifieke mailinglisten. Deze hebben het verspreiden van persberichten vereenvoudigd en gezorgd voor een gerichtere benadering van de juiste mediabronnen. 

Gedrukte media Persberichten met afbeeldingen van schilderijen/objecten worden tijdig verzonden. Niet meer in analoge versie, maar digitaal zodat plaatsing wordt vergemakkelijkt. Afhankelijk van het onderwerp wordt contact gelegd met ‘special interest bladen’. Waar relevant wordt per expositie contact gezocht met landelijke media. Zo is in 2014 in het Nieuw Israëlitisch Weekblad en andere landelijk verschijnende bladen veel aandacht geschonken aan de tentoonstelling over Stolpersteine/ Struikelstenen en de in W.O.II uit Valkenburg weggevoerde Joodse inwoners.



Digitale media Websites en forums met een agenda voor activiteiten en tentoonstellingen ontvangen een aantal weken voorafgaand aan het specifieke activiteit via hun contactformulier of per e-mail de gegevens van de tentoonstellingen en activiteiten van het museum. Altijd voorzien van een beeldende foto/ illustratie.



Overige contacten In het zeer uitgebreide mailingbestand van het museum bevinden zich naast de gedrukte en digitale media nog vele andere adressen waar digitaal informatie over tentoonstellingen en activiteiten naar toegestuurd wordt, te weten hotels, culturele verenigingen / stichtingen, radioen tv-zenders, galerieën, VVV’s , geïnteresseerden, begunstigers, sponsors, subsidiegevers en relaties.

4.6 Samenwerking  TV-Valkenburg PR vindt ook plaats door samenwerking met Valkenburgse en regionale instellingen. Zo zijn er met TV Valkenburg afspraken op papier gezet. Minstens vier keer per jaar worden reportages gemaakt, die - na uitzending - als filmpje ook in de museumzalen worden vertoond. TV Valkenburg vertoont tevens een afbeelding van museum en expositie als advertentie op de beeldkrant. Van de opening worden doorgaans tv opnamen uitgezonden. Deze samenwerking beoogt een win-win situatie voor beide instellingen. Voor het werk van TV Valkenburg biedt het museum een financiële vergoeding. Elk jaar wordt de samenwerking geëvalueerd. 

Kwartaalblad ‘Kijk op Valkenburg’ Ook met het kwartaalblad ‘Kijk op Valkenburg’ is er een vorm van samenwerking tot stand gekomen. Met dank aan redacteur Jan Schurgers. Het blad schenkt in elke uitgave uitgebreid aandacht aan tentoonstellingen en activiteiten van het museum. Dit kwartaalblad komt gratis in de brievenbus van abonnees van ‘De Limburger’ in Valkenburg aan de Geul, en is tevens gratis beschikbaar op een aantal uitgiftepunten.



Samenwerking met KCR en museale instellingen PR vindt ook plaats in breder verband door samenwerking met de Kunst- en Cultuurraad en museums uit de regio. Zo organiseert de KCR in samenwerking met het museum een viertal lezingen per jaar, en zal het museum in 2015 bij een tentoonstelling over Karin en Charles Eyck samenwerken met de Kloosterbibliotheek van Wittem. Bij de herdenking van de mijnsluitingen zal het museum samenwerken met het Continium, Museum Het Domein, DSM Art Collection en de Steenkolenmijn Valkenburg.

17



Museum en Valkenburg Kerststad Het museum probeert ‘Valkenburg Kerststad’ te versterken door PR met een tentoonstelling die aansluit op het thema van kerstmis of winter, en die tevens een publiekstrekker is. In de PR voor deze tentoonstelling noemt het museum altijd de aantrekkelijkheid van ‘Valkenburg Kerststad’, inclusief enkele attracties, die niet als concurrerend gezien worden, maar als versterkend.

4.6 Special events Het museum is steeds meer in trek bij maatschappelijke groepen die een special event willen organiseren zoals in 2014 het Sinterklaasontbijt, dat uiteraard veel schoolkinderen trok. Jaarlijks wordt voor het grote publiek een “kunstmarkt” in het museum gehouden: ‘Atelier op Tafel’, waaraan kunstenaars deelnemen met een selectie kunstvoorwerpen die (voor elke beurs) te koop zijn. Zo wordt een nieuw publiek bereikt. Zo mogelijk wordt dit event gecombineerd met een manifestatie in Valkenburg. Uiteraard blijven openingen van exposities een belangrijk ‘social event’. Resumerend kan worden gesteld dat met intensieve aandacht voor PR en publiciteit en een bescheiden budget met name in 2014 nieuwe bronnen zijn aangeboord, die voor een zo breed mogelijke exposure hebben gezorgd. Deze aandacht zal ook in 2015 worden geïntensiveerd.

18

19

5.

Samenwerking

Het museum heeft in 2013 en 2014 structureel gewerkt aan het actief onderhouden van het netwerk binnen het museale veld. Het structureel netwerken binnen de museumwereld is voor Museum Land van Valkenburg (geregistreerd sinds 2007) van groot belang. Door het museumcertificaat weten collegae musea dat je aan bepaalde eisen voldoet en professioneel te werk gaat. Door de registratie zijn o.a. bepaalde subsidies toegankelijk en is het mogelijk bijzondere, unieke werken in bruikleen te krijgen van bijvoorbeeld het Joods Historisch Museum in Amsterdam (t.b.v. de expositie Joodse taferelen van Mels), Museum Beelden aan Zee in Scheveningen en het Rien Poortvlietmuseum op het eiland Tiengemeten (Zuid-Beijerland). Werken die bij het ontbreken van de museumregistratie niet in bruikleen worden gegeven en dus niet naar Valkenburg kunnen komen. Parallel aan bovenstaande samenwerkingen onderhoudt het museum ook structureel het netwerk met diverse andere voor het museum relevante actoren in en buiten Valkenburg. In combinatie met de jaarplanning leverde dit duurzame netwerk afgelopen twee jaar interessante samenwerkingen op met o.a. Museum aan het Vrijthof, Jaar van de Mijnen - M2015, Stichting In Onse Lande van Valkenborgh (§ 5.1 t/m § 5.3 voor een uitgebreid overzicht van samenwerkingspartners). Daarnaast is het voor een museum belangrijk om ad hoc samen te werken als er zich parallel aan de jaarplanning interessante haalbare en op de actualiteit inspringende projecten aandienen. Samenwerking blijft een prioriteit in het beleid voor de komende periode. Gezocht zal worden naar bindende afspraken en structurele samenwerking, zowel inhoudelijk als bedrijfsmatig. Het doel moet steeds zijn dat het resultaat van de samenwerking tot een beter aanbod aan het publiek leidt. Door mogelijkheden (gebouw, deskundigheid, contacten enz.) van afzonderlijke organisaties te koppelen ontstaan meerwaarde en efficiëntie. 5.1

Samenwerking in Valkenburg aan de Geul

Binnen Valkenburg zijn er contacten en werd er in 2013 en 2014 op diverse niveaus samengewerkt met:

- Kunstkring Henri Jonas (organisatie expositie) - Stichting Struikelstenen Valkenburg aan de Geul (organisatie expositie) - Mergelrijk (gezamenlijk voucher) - Seniorenraad (programma-aanbod) - TV Valkenburg (structurele publiciteit) - In Onse Lande van Valkenborgh (beschikbaar stellen expositiemateriaal/ gezamenlijke excursies) - Stichting Schaesberger Gank (organisatie expositie) - Schutterij Valkenburg (aanpak collectie in museum) - Kunst en Cultuurraad Valkenburg aan de Geul (gezamenlijke lezingen – Harry Leenders) - Stichting Kerststad Valkenburg (overleg activiteiten kerstperiode) - Verenigde Ondernemers Centrum (lid)

- Steenkolenmijn Valkenburg (voorbereiding organisatie expositie) - Stichting Mergel.nu (publiciteit, Oktober Mergelmaand) - Jan Diederen (boekpresentatie)

20

5.2

Samenwerking buiten Valkenburg

Buiten Valkenburg zijn er contacten en werd er in 2013 en 2014 op diverse niveaus samengewerkt met:

- Bonnefantenmuseum, Maastricht (bruiklenen) - Joods Historisch Museum, Amsterdam (bruiklenen) - Rien Poortvlietmuseum, Tiengemeten (organisatie expositie) -Museum het Catharijneconvent, Utrecht (schenking) - Natuurhistorisch Museum, Maastricht (bruiklenen) - Limburgs Museum, Venlo (bruiklenen) - Museum Het Domein, Sittard (voorbereiding expositie) - Continium, Kerkrade (voorbereiding expositie) - Museum Beelden aan Zee, Scheveningen (bruiklenen) - Diverse particuliere kunstverzamelaars (vaak anonieme bruikleenverstrekking) - ’t Glaashoes, Maastricht (organisatie expositie) - Galerie De Kling, Schimmert (bruiklenen) - Stichting Rondje Watertoren, Schimmert (deelname kunstmanifestatie) - Patrick Creyghton (bruiklenen) - Leendert van Dijk (bruiklenen) - Wil Eggen (voorbereiding expositie, bruiklenen) - Oei en Flos Wildschut (samenstelling expositie, bruiklenen) - Janneke Laheij (samenstelling expositie) - Fons Bemelmans (bruiklenen) - Michel van Henten (samenstelling expositie) - Joep Esseling (samenstelling expositie) - Margriet de Bruijn (samenstelling expositie) - Jenneke van der Weijden (expositie/ schildercursus) - Gertha Sijbers (samenstelling expositie) - Paul Tieman (samenstelling expositie, plannen upgrade museum) - Jos van Wunnik (samenstelling expositie) - Esther de Bont (samenstelling expositie) - Serge Coumans (bruiklenen/ samenstellen expositie) - Mels Sluyser (bruiklenen) - Dekenaat Heerlen (bruiklenen) - Familiemuseum, Eijsden (herplaatsing apotheek) - Bokkenrijdersgenootschap (voorbereiding expositie) - Kloosterbibliotheek Witten (voorbereiding expositie) - DSM Art Collection (bruiklenen/ voorbereiding expositie) - Fonds Sociale Instellingen (voucheractie) - Rabobank Maastricht (educatief project) - Historisch netwerk ‘Geschichtsnetzwerk Euregio Maas-Rhein’ - Federatie voor Limburgse Musea - Stichting Museumjaarkaart - Geologie Vereniging Limburg, afdeling Limburg (bruiklenen/ boekpresentatie) - Poppentheater Piepmuis (eindejaar voorstelling bij Poortvliet expo) - Herman van Rens (lezing)

21

5.3 Samenwerking onderwijsinstellingen - Combinatiefunctionaris onderwijs-cultuur (m.n. communicatie met scholen) - Slotmanifestatie Valkenburg aan de Geul - Stella Mariscollege (educatief project Struikelstenen – Joden in Valkenburg) - Basisscholen bezoek ‘Kerst met Rien Poortvliet’ (groepen 1 & 2) - Themabijeenkomsten naschoolse opvang: - Valkenburg aan de zee ( krijt , dino “s , bezoek gemeentegrot) - Vuursteenmijn en de tijdsbalk en indien financieel mogelijk de Catacomben - Valkenburg middeleeuwse vestingstad: de contouren , de poorten , de stadsmuren - Valkenburg vanaf 1880 als toeristenstad (lesbrief reeds bestaande ). Het aantal school gebonden bezoeken in 2013 is helaas niet bekend. In 2014 hebben negen schoolgroepen het museum bezocht (Struikelstenen-project en de Rien Poortvliet-tentoonstelling). De jeugd die tijdens het Sinterklaasontbijt de Poortvliet-tentoonstelling heeft bezocht (ca. 95 kinderen) valt hier niet onder aangezien dit een niet-school gebonden bezoek betreft.

22

6.

Analyse locatie

6.1 Exploitatie De exploitatie van het museum wordt zeer gunstig beïnvloed door de locatie van het museumgebouw in combinatie met de verbeterde ontsluiting van het monumentale pand. Passanten vormen een belangrijk deel van de bezoekers aan de vaste- en tijdelijke presentaties en de gratis toegankelijke museumshop. De huidige huurovereenkomst met Museum Land van Valkenburg eindigt op 1 mei 2016. 6.2 Onderhoud & ontsluiting De restauraties aan het mergelwerk en het schilderwerk betekenen een belangrijke kwaliteitsverbetering voor het museum, waarvoor veel waardering van museummedewerkers en – bezoekers voor deze inzet van gemeente. Het draagt duidelijk bij aan de positieve beleving van het museum bij allen. Dat geldt zeker voor de renovatie van de zijentree, waarmee een lelijke hoek vervangen kon worden door een prachtige gevel, die bovendien als een etalage uitzicht biedt op de activiteiten in het museum. Door het aanbrengen van de tochtsluis, kan de voordeur van het museum tijdens openingsuren het gehele jaar openstaan. Hierdoor zien passanten direct dat het museum geopend is en worden zij uitgenodigd naar binnen te komen. 6.3 Omgevingskwaliteiten De inspanningen van gemeente om het historisch aanzicht van vestingstad Valkenburg zichtbaarder te maken, sluit goed aan op een belangrijk verhaal dat het museum aan de bezoekers wil vertellen: het Verhaal van Valkenburg. De verfraaiing van het centrum door onder andere de renovatie en reconstructie van de stadspoorten brengt Valkenburg naar een hoger marktsegment. Om dit marktsegment goed te bedienen, is een goede culturele infrastructuur met onder andere een museum dat het gehele jaar geopend is, een basisvoorwaarde. Sinds juli 2014 heeft het museum het probleem van de stalling van fietsen voor het museum bij de gemeente schriftelijk kenbaar gemaakt. De voor de gevel geparkeerde fietsen, brommers en motoren hebben een negatief effect op de beleving van de omgeving en leiden soms tot versperring van de toegang tot het museum. Het museum zoekt hier naar een creatieve oplossing en heeft hier over al enige tijd contact met de gemeente. 6.4

Bereikbaarheid

Het museum is over het algemeen goed bereikbaar, met (betaalde) parkeerplaatsen in de directe omgeving. De toeristische bewegwijzering naar het museum verdient wel de aandacht. Op de bruine

bordjes staat nog de naam ‘Streekmuseum’ en de bordjes zijn niet meer overal consequent aanwezig. 23

7.

Organisatie

In 2013 is de structuur van de organisatie aangepast aan de veranderde externe omstandigheden. Culturele instellingen worden geacht meer ondernemerschap te tonen en een zakelijk en commercieel verdienmodel te hanteren. Hiermee samenhangend zijn vier van de vijf commissies van het museum bestuurscommissies geworden (zie organogram). De voorzitter van elke commissie is eveneens bestuurslid met de betreffende portefeuille binnen het Stichtingsbestuur. Door deze aanpassing van de organisatiestructuur is er onder andere meer aandacht gekomen voor marketing, communicatie en educatie. Tot die tijd was de marketing, communicatie en educatie een directe taak van slechts de conservator. Door de aanpassing liggen deze belangrijke bedrijfsmatige taken nu binnen de specifieke commissies waarin vrijwilligers zitting hebben vanwege hun professie. Een andere belangrijke aanpassing van het beleid heeft betrekking op te financiële administratie van het museum. Deze is geprofessionaliseerd door de aanschaf van bij de organisatie passende boekhoudingssoftware, welke sinds 2014 wordt ingevoerd en gemonitord door een vrijwilliger van de museumshop, de penningmeester van het stichtingsbestuur en Euregio Accountants.

Organogram Museum Land van Valkenburg

RAAD VAN ADVIES

SPONSOR-CIE

PR-CIE

BESTUUR

SHOP-CIE EDUCATIE-CIE

EXPOSITIE-CIE

CONSERVATOR

VRIJWILLIGERS MEDEWERKERS

24

De vier genoemde bestuurscommissies adviseren het bestuur op diverse deelterreinen. De conservator (0,6 fte) stuurt de (ingeleende) medewerkers aan, alsmede een vijftigtal vrijwilligers die binnen het museum actief zijn. Hij is verantwoordelijk voor implementatie van het beleid, continuïteit, inhoudelijke en bedrijfsmatige inbreng; om dit mogelijk te maken woont hij ambtshalve de vergaderingen van de diverse Commissies bij. Het bestuur draagt de eindverantwoordelijkheid en bepaalt het beleid. De Raad van Advies adviseert het bestuur in deze. De huidige Raad van Advies bestaat uit vier leden (afkomstig uit het bedrijfsleven, de wetenschap en politiek). De leden komen minimaal twee keer per jaar bijeen. De voorzitter van het Stichtingsbestuur stelt voor het overleg een agenda samen en informeert de Raad van Advies over de algemene gang van zaken in het museum. Het bestuur houdt een maal per maand de reguliere bestuursvergadering. Wanneer nodig wordt een extra overleg gehouden. Het bestuur hanteert een benoemingsperiode van vier jaar, met een eenmalige mogelijkheid tot herbenoeming. De maximale zittingsperiode is dus acht jaar. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het Stichtingsbestuur zijn vastgelegd in de statuten en reglement van Museum Land van Valkenburg.

25

8.

Toekomstvisie (zie ook separaat beleidsplan 2014-2017)

8.1 2015 en verder Concrete en meetbare ambities:    



 



Voor de jaren 2015-2017 wordt rekening gehouden met een groei naar 9.000 bezoekers in 2017. Het museum zijn voor Zuid-Limburgse kunst van de 20e eeuw tot heden. Upgrade/ herinrichting van het museum. Gezonde bedrijfsvoering en toepassing code cultural governance. De nieuwe organisatie zal moeten leiden tot een meer klantgericht, zakelijker en commerciëler denken en werken van de hele organisatie met behoud van kwaliteit, visie en missie van Museum Land van Valkenburg. Verbindingen leggen met onderwijs en daarmee via cultuurparticipatie de educatieve rol vergroten van het museum in Valkenburg aan de Geul, waarbij minimaal 10 schoolgroepen per jaar het museum bezoeken. Verbindingen leggen met toerisme en bedrijven en aansluitend aan de upgrade van het museum arrangementen realiseren en daarmee het publieksbereik van het museum vergroten. Nieuwe stimulansen voor erfgoed als onderscheidende factor in een aantrekkelijke leefomgeving, het historisch centrum van Valkenburg in het bijzonder, inzetten om het brede Verhaal van Valkenburg (zowel binnen als buiten de museummuren) voor een breed publiek toegankelijk te maken. Verzamelen en bewaren wat er toe doet (voor volgende generaties en passend binnen het beleid) . Het museum beschikt over een uitgeschreven collectieplan waarin dit verder is uitgewerkt.

8.2 Strategische veranderingen Vanuit voortschrijdend bestuurlijk inzicht en actuele trends en ontwikkelingen in de omgeving is het museum voornemens om onderstaande concrete strategische veranderingen door te voeren en daarmee de bovenvermelde ambities te verwezenlijken. 

Door samenwerking met musea, kunstenaars, stichtingen en particuliere verzamelaars inrichten van een vaste expositie waar het Verhaal van Valkenburg wordt verteld waarbij een grote rol is weggelegd voor de Zuid-Limburgse kunst van de 20e en 21ste eeuw. Een podium bieden voor deze kunst (vier expo’s op de begane grond), maar ook aan hedendaagse kunstenaars uit Zuid-Limburg (vier tot zes expo’s in de ‘Bovenkamer’/ verweven in de nieuwe heringerichte presentaties).



Door verbreding van het aandachtgebied (Zuid-Limburgse kunst 20e eeuw tot heden) conform de missie, randprogramma’s, educatieve activiteiten, een jaarlijkse kerstexpositie en lezingen (circa 15) en het opbouwen van een community (supporters, begunstigers, Vrienden), komen tot toename van het aantal bezoekers van 9.000 in 2017.



Verwerving meer vrij besteedbare inkomsten door verhoging omzet museumshop, meer medegebruik van ruimten en het werven en binden van begunstigers.



Met de realisatie van het Valkenburgs centrumplan c.q. de restauratie en reconstructie van de historische stadspoorten wordt steeds meer duidelijk dat de gemeente Valkenburg ervoor kiest om haar rijke historie ook in te zetten als toekomstige kwaliteit. Het verhaal van Valkenburg wordt met haar mergelwinning en -bouw, stadspoorten en toeristische impulsen als het ware herhaald en extra benadrukt. Met dit (kwalitatiever) imago en haar appartementenaanbod wil de gemeente qua centrum bewoners en toeristische bezoekers duidelijk een "hoger" segment aanspreken. Juist in dit segment is de beschikbaarheid van voldoende cultureel aanbod een basisvoorwaarde. Vanzelfsprekend ziet het museum het als haar taak om dit ‘Verhaal van Valkenburg’ continu te vertellen en te verbeelden en daarnaast wil het bestuur graag met de 26

gemeente in gesprek om ook aan deze hogere gemeentelijke ambitie haar verdere bijdragen te leveren. 

Na upgrading van de buitenkant en entree van het museum in 2014, wil het museum in 2015 ook de inrichting drastisch aanpassen om op een eigentijdse wijze het verhaal van Valkenburg te kunnen vertellen. Het project zal in de loop van 2015 gefaseerd worden uitgevoerd door een kleine werkgroep. De werkgroep zal voor specifieke inhoudelijke knowhow voor o.a. de story line een beroep doen op externe deskundigen. Door een aanzienlijke schenking van de Stichting Fien Huth, de Rabobank (Droomprijs 2014) en de (gedeeltelijk vrijwillige) inzet van Paul Tieman (kunstenaar, architect, tentoonstellingsontwerper), is de financiering van de herinrichting reeds (voor een gedeelte) veilig gesteld (sponsoring in natura). Daar nu wordt gewerkt aan een conceptplan zijn de kosten nog niet inzichtelijk. Op basis van de eerste schetsen die medio februari worden geleverd, wordt een conceptbegroting opgesteld. Door de bijdragen van bovengenoemde partijen denkt het museum een goed instrument in handen te hebben om eventueel andere sponsoren/ fondsen te interesseren voor het upgrade project. Het conceptidee is om de bezoekers op de verdiepingen het Verhaal van Valkenburg te vertellen waarbij het (inspirerende) landschap en toerisme rode draden zijn. Door de hele presentatie worden tekeningen/ schilderijen van Zuid Limburgse kunstenaars (m.n. uit de 20ste en 21ste eeuw) gebruikt. Via de combinatie met de deze kunstwerken wordt het Verhaal van Valkenburg beeldend versterkt en de werken in een context geplaatst. Via de inzet van de werken wordt vervolgens ook een link gelegd met de exposities op de bg. van het museum. Belangrijk aspect is om de bezoekers vanuit bekende/ nog in het stadsbeeld zichtbare historisch toeristische bouwwerken (ruïne, stadspoorten, e.a.) het verhaal in te trekken. Hierdoor reist de bezoeker terug in de tijd. Het museum wil de bezoekers een (inhoudelijke) beleving laten ervaren en mee naar huis laten nemen. Onverwacht en verassend zijn sleutelwoorden waarmee het museum een goed verhaal wil vertellen dat door de wijze van (dynamisch) presenteren tot herhalingsbezoek leidt.

Bron: ICOM News, Vol 67, no 4, December 2014

Het monumentale gebouw op zich is ook een product van Museum Land van Valkenburg. Bij de herinrichting is het plan om de geschiedenis van het gebouw, de plek – in het hart van toeristisch Heuvelland – uit te buiten en te gebruiken. Samen met Paul Tieman wordt momenteel gekeken naar plannen voor een creatieve, onverwachte herinrichting. Hierbij wordt o.a. gebruikt gemaakt van de mogelijkheden van diverse zichtlijnen (zowel binnen als van binnen naar buiten) in het gebouw. Voorbereidend op de herinrichting van het museum is in september 2014 een van de grootste objecten uit de museumcollectie, te weten de historische apotheek, herplaatst bij een collega museum. Dit in de vorm van een uitgaande langdurige bruikleen aan het Familiemuseum in Eijsden. Ook de collectie klokken van Jean Wilmar is door de gemeente Valkenburg aan de Geul herplaatst (in langdurige bruikleen) bij Streekmuseum De Locht in Meldersloo.

27

In het kader van de herinrichting is onder andere contact gelegd met de eigenaren van collectie Eijkendergood (Margraten). In overleg met deze collectioneur wordt gekeken naar een eventuele gefaseerde aankoop van unieke, binnen de nieuwe presentatie passende werken met voorstellingen van het Zuid Limburgse landschap. In overleg met de eigenaren van Eijkendergood gaat het museum in de komende maanden inspanning leveren om te onderzoeken of en bij welke fondsen/ instellingen eventueel aankoopbudget voor deze werken te genereren is (bijvoorbeeld het Mondriaanfonds). In 2016 wordt vervolgens een communicatie- en marketingplan opgesteld gebruikmakend van het vernieuwde museumaanbod en op basis van aanvullend bezoekers- en marktonderzoek dat eind 2015/ begin 2016 zal worden uitgevoerd. Zodoende willen we een volgende impuls geven aan het bereik en waardering van bezoekers. Ten behoeve van profilering en positionering van het museum zal bij het marketingplan ook het veranderen van de naam van het museum worden meegenomen. 

Naast het aanpassen van de inrichting van het museum wil het museum ook de (vrijwilligers) organisatie drastisch aanpassen. Steeds meer wordt duidelijk dat de kracht van het museum niet die ene professionele medewerker is, maar de grote en langdurige inzet van ruim 50 vrijwilligers op allerlei terreinen. We willen deze kracht en kwaliteit hoger in ons vaandel zetten en streven er naar om een uitstekende en zelfs voorbeeld stellende vrijwilligersorganisatie te worden. Vergelijkbaar met de kwaliteit en passie van bijvoorbeeld de ZLSM, Ronald McDonald-huizen en Toon Hermans-huizen. We gaan bewust op zoek naar samenwerking en kennisuitwisseling met soortgelijke instellingen. Daarnaast willen we deze kracht en kwaliteit de komende tijd borgen in onze organisatie door vanaf september 2015 de huidige professionele beschikbare uren te spreiden over een vaste vrijwilligerscoördinator en office-manager en daarnaast aanvullende projectmatige inhuur (vooral t.b.v. exposities en educatie).



Naast de vrijwilligersinzet is ook steeds meer de samenwerking met allerlei lokale, regionale en landelijke partners een belangrijke kwaliteit van het museum. Ook deze kwaliteit willen we meer borgen door met een aantal vaste partners samenwerkingsafspraken (onderwijs, VVV, Wittem, Openluchttheater, e.a.) te maken. Onder andere door te komen tot parallelle programmering rond thema’s waarbij wordt gestreefd om, om het jaar een paralleltentoonstelling/ project met een partner uit de euregio te ontwikkelen. Zoals bijvoorbeeld in 2015 ‘Out of the Dark’ i.s.m. Museum het Domein en het Continium, en de expositie over Charles en Karin Eyck in samenwerking met Kloosterbibliotheek Wittem.



Met de lokale HoReCa willen we bezoekersarrangementen ontwikkelen om zo ieders kwaliteit en core business optimaal te benutten en zeker niet met eigen HoReCa met gemeenschapsgeld elkaar beconcurreren.

28

Bijlage I. Argumenten tegen gemeentelijke rapportage evaluatie 2011-2102 (4 pagina’s) Spreektijd MLVV - EFT Raadscommissie, d.d. 12/06/2013 Inleiding Namens bestuur en medewerkers van MLVV wil ik de commissieleden vanavond overtuigen om niet te kiezen voor het in de raadsnota voorgestelde scenario ‘A’, maar voor het genoemde scenario ‘B’: de subsidie aan beide stichtingen (MLVV/ OLT) te continueren. Hoe? Door het overbrengen van de energie en het enthousiasme van de medewerkers en de verjongde groep vrijwilligers van het museum. Een groep van ruim 35 ambassadeurs van de kunst en cultuur van Limburgse bodem die zich structureel en volledig inzet voor de toekomst en vernieuwing van het museum. De feitelijkheden omtrent het museum zijn uitgebreid vastgelegd in het door het museum opgestelde evaluatierapport van ons businessplan 2010-2014 dat in februari 2013 bij de gemeente is ingeleverd. De evaluatierapporten en de raadsnota lezende, is zichtbaar dat er een duidelijk verschil van mening is over het presteren van het museum. Vanavond wil ik de drie belangrijkste verschillen mondeling toelichten, te weten huisvesting, financiën en PR/ marketing. De overige punten uit de raadsnota waar wij van mening verschillen, hebben wij op papier gezet en voorafgaand aan deze vergadering ter informatie uitgedeeld. 1. Huisvesting Naar aanleiding van het verkregen overbruggingsbudget en o.a. de door uw gemeente gewenste verkoop van het pand in de Grote straat is destijds in opdracht van de gemeente door ons het businessplan 2010-2014 opgesteld. Waarbij ik u wil wijzen op het feit dat ons businessplan – met name de financiële paragraaf en het ambitieuze sponsorgedeelte - gebaseerd was op een museum op een nieuwe locatie en niet in de Grote straat. Tijdens de CSWO commissievergadering waarin het businessplan destijds is besproken, is dit ter verduidelijking mondeling toegelicht door de voorzitter van onze sponsorcommissie. Het belangrijkste punt waardoor een aantal ambities uit het businessplan gedurende afgelopen twee jaar niet zijn verwezenlijkt, is de onzekerheid rondom de huisvesting. Zekerheid rondom de huisvesting is de hypotheek voor het plan dat moet worden uitgevoerd. Zonder vaste hypotheek kan geen uitvoering worden gegeven aan bijvoorbeeld het klaarliggend sponsorbeleid – een belangrijk fundament voor het museum. In overleg met en in opdracht van de gemeente Valkenburg aan de Geul zijn de afgelopen twee jaar diverse mogelijke nieuwe museumlocaties bekeken. Zoals het TNT-gebouw, de Schins-molen, het Pradoegebouw en de Nieuwe Kerk. Ook de ontwikkelingen m.b.t. het terrein van de Leeuwbrouwerij - Plenkert Cultuurstraat (m.n. vanwege onze historische collectie) zijn via de gemeente in de gaten gehouden. Bij het bekijken van de locaties is door het museum advies van een bouwkundige ingeschakeld, te weten Cees Kleinman – die in den lande voor diverse grote bouwprojecten wordt ingeschakeld. 29

Vooral het Pradoegebouw is voor het museum een interessant pand. Echter heeft de gemeente ons nadat wij dit kenbaar hebben gemaakt, schriftelijk laten weten dat dit geen optie is voor het museum aangezien het pand in de verkoop staat t.b.v. commerciële activiteiten. Het bestuur laat nogmaals weten dat zij het Pradoegebouw en de Nieuwe Kerk twee uiterst geschikte locaties vindt voor de kunstcollectie van het museum. 2. Financiën De opdracht van de gemeente was om de eigen inkomsten van het museum te verhogen. Dit heeft het museum de afgelopen twee jaar wel degelijk verwezenlijkt. De eigen inkomsten zijn door diverse commerciële activiteiten, waaronder o.a. de inrichting van de unieke museumshop, gestegen naar gemiddeld 50 %. Dit is een enorm percentage als je het vergelijkt met andere musea in Limburg. De drie provinciale musea zitten elk rond de 25%. De landelijke eis van Rijksoverheid om in aanmerking te komen voor subsidie is 17,5%. Zoals gezegd is zekerheid over huisvesting van het museum enorm belangrijk. Het sponsorbeleid ligt klaar en als er zekerheid is, kunnen we er de boer mee op gaan. Dit is de belangrijkste reden geweest waarom wij afgelopen twee jaar geen structurele grotere sponsoren hebben benaderd en binnengehaald. Een sponsor kun je maar een keer benaderen en dan moet je het goed doen! 3. PR/ marketing Het museum heeft de afgelopen periode actief ingezet op media- aandacht via free publicity. Er wordt structureel door twee vrijwilligers gewerkt aan deze vorm van PR en gezien het aantal berichten in de media werkt dit. Bij de evaluatieprocedure heeft het museum een belangrijk leermoment gehad. Naar buiten toe moeten we actiever en structureler laten horen en zien welke, zowel grote als kleinere, diverse activiteiten het museum allemaal ontplooit. Dit om het beeld dat er bij sommige heerst, dat het museum een afwachtende houding inneemt, weg te nemen. Slot Bij het tot stand komen van kwalitatief Cultureel Erfgoed Toerisme in de gemeente Valkenburg is behoud van het museum essentieel. Bij de vorming van Valkenburg als ‘Culturele Hoofdstad van het Heuvelland’ mag uw museum niet ontbreken! Daarom vraag ik de aanwezigen van de Raadscommissie vanavond om niet te kiezen voor scenario ‘A’ dat de doodsteek voor uw museum zal betekenen, maar om te gaan voor scenario ‘B’ – continuering van de subsidie voor o.a. Museum Land van Valkenburg. Een museum is geen rondreizend circus waarbij je een tent opbouwt, een kunstje toont en de tent weer afbreekt. De zekerheid m.b.t. de huisvesting is dan ook het belangrijkste punt voor verdere ontwikkeling van de activiteiten van het museum. Medewerkers en bestuur zijn bereid om op professionele wijze gezamenlijk de schouders er onder te zetten. Voor een eventuele nieuwe locatie liggen de bouwstenen voor een nieuw museum al klaar! Om vol energie de bouwstenen verder vorm te geven en uit te voeren, verwacht het bestuur vanavond zekerheid over de toekomst van onze huisvesting. Hetzij voor minimaal 10 jaar in het huidige pand of in een nieuw pand, waarbij onze voorkeur voor de historische collectie uitgaat naar de Plenkert Cultuurstraat en voor de kunstcollectie naar het Pradoegebouw of de Nieuwe Kerk. 30

Schriftelijke toelichting verschil van mening presteren museum Dat het museumbestuur e n medewerkers naast het bekijken van diverse locaties geen afwachtende houding heeft aangenomen, is aantoonbaar te onderbouwen. Hieronder toont het museum aan de hand van de antwoorden van het college van B&W op de vragen uit het gemeentelijke evaluatierapport (pagina 2 en 3) de diversiteit van ontplooide activiteiten: 

Het museum werkt structureel aan de versterking van de positionering. Ruim een jaar geleden is de focus van Charles Eyck verbreed naar Limburgse kunst in de 20ste eeuw. Deze keuze is gemaakt omdat dit een niche, een uniek verhaal, blijkt in museumland. En n.a.v. de waardering van de bezoekers van de afgelopen twee jaar gepresenteerde exposities die aansluiten bij deze niche. Twee positieve gevolgen van dit punt zijn de versterking van de eigen collectie door verwerving van collectiestukken via aanbod externen. En daarnaast de ontwikkeling van min of meer een ‘kenniscentrum’ rondom Limburgse kunst in de 20ste eeuw.



De historische mergel- & vuursteencollectie is niet uit de visie van het museum verdwenen zoals vermeld op pagina 5 van de gemeentelijke evaluatie, d.d. 26/04/2013. Sterker nog, het museum heeft de ambitie om de historische collectie beter te ontsluiten door deze en de kunstcollectie in de toekomst fysiek gescheiden te presenteren. Met het oog op de toekomst en om deze aangepaste ambitie kracht bij te zetten, heeft het bestuur besloten twee aparte missies te formuleren. Vooralsnog er nog geen zekerheid is m.b.t. de huisvesting van het museum worden er slechts op kleine schaal veranderingen aangebracht in de huidige presentatie van dit thema. De wens is om de historische collectie samen met de collectie van de Katakomben in te bedden in de verdere ontwikkeling van Plenkert Cultuurstraat. Samen met de collectie van de Katakomben zal de historische collectie van het museum een cultuurhistorisch toeristisch totaal product vormen.



Het bezoekersaantal is – met uitzondering van 2012 – gestegen. Hierbij opmerkende dat ten tijde van het opstellen van het businessplan er nog geen sprake van crisis was. Bovendien kaart het bestuur in deze toelichting nogmaals aan dat het logisch is dat er minder bezoekers het museum binnenlopen als er een enorme greppel voor de deur ligt. Dit is niet de hoofdreden van het dalende bezoekersaantal in 2012, maar heeft zeker invloed gehad. Het museum had meer aanloop verwacht bij de expositie in de kerstperiode (Pieke Dassen). Dit is helaas uitgebleven. Het is elk jaar de kunst om een goed jaarprogramma te bieden. Het kan voorkomen dat er een jaar tussen zit dat naderhand minder interessant is gebleken voor de doelgroep. Het aantal gratis bezoeken is toegenomen vanwege de gratis openingen van exposities in voorgaande jaren. Sinds 2013 heeft het museum hier het beleid op aangepast. Bovendien is in 2012 voor het eerst het museumshoppingweekend ‘Atelier op Tafel’ georganiseerd. Bij dit pilotproject is destijds geen entree gevraagd en was de toeloop enorm. Vanwege het gebleken succes is vervolgens beslist om voor daaropvolgende shoppingweekenden bezoekers de entree van het museum te laten betalen.

31

Naast bezoekers die het museum in de Grote straat bezoeken, wordt ook gewerkt aan onze outreach. Denk hierbij aan deelname aan evenementen zoals ‘Rondje Watertoren’. Dit event wordt jaarlijks door circa 1.000 bezoekers bijgewoond. Deze worden niet meegeteld in de bezoekersaantallen van Museum Land van Valkenburg, maar zijn wel degelijk in contact geweest met het museum en dus met de gemeente Valkenburg aan de Geul. 

Educatieve activiteiten voor de jeugd zijn speerpunten voor de periode 2013-2014. We zitten immers pas op de helft van het de periode van de doelstellingen van ons businessplan. Sinds de aanstelling van de combinatiefunctionaris onderwijs/ cultuur zijn de lijnen naar het onderwijs korter en ontwikkelt de educatiecommissie momenteel educatief beleid voor deze doelgroep. De afgelopen twee jaar zijn er wel degelijk projectmatig educatieve projecten uitgevoerd voor zowel jeugd als 60+-ers. Deze in relatie tot de tijdelijke tentoonstellingen zoals te lezen in het evaluatierapport van het museum. Zo is er een afwisselend groot aantal exposities gepresenteerd waarbij senioren een belangrijke doelgroep is. Daarnaast organiseert het museum een steeds interessanter wordend randprogrammering bij exposities (o.a. theater Piepmuis bij expo Pieke Dassen (2 t/m 5 jaar), lezingen parallel aan de WK wielerexpo, e.a.).



Het museum heeft via gerichte inzet van deskundige vrijwilligers de bedrijfsvoering verbeterd. De vrijwilligers worden actief ingezet in specifieke commissies al naar gelang hun professionele deskundigheid.



I.t.t. het gestelde in de raadsnota (pagina 3 van 11, 5de bolletje) werkt het museum wel degelijk structureel aan het actief onderhouden van het netwerk binnen het museale veld en met diverse partijen in Valkenburg en omstreken. In combinatie met de jaarplanning levert dit duurzame netwerk interessante samenwerking op (o.a. Museum aan het Vrijthof/ Mijnjaar 2015/ Mergel.Nu/ VVV Zuid Limburg/ Rondje Watertoren – zie voor een uitgebreid overzicht onze evaluatie, februari 2013 – pagina 15 en 16). Vooral het structureel netwerken binnen museumwereld is voor Museum Land van Valkenburg (geregistreerd sinds 2007) van belang. Door dit certificaat weten collegae musea dat je aan bepaalde eisen voldoet en professioneel te werk gaat. Door de registratie zijn o.a. bepaalde subsidies toegankelijk en is het mogelijk bijzondere, unieke werken in bruikleen te krijgen van bijvoorbeeld het Stedelijk Museum in Amsterdam. Werken die bij het ontbreken van de museumregistratie niet in bruikleen worden gegeven en dus niet naar Valkenburg kunnen komen. Daarnaast is het voor een museum belangrijk om ad hoc samen te werken als er zich parallel aan de jaarplanning interessante haalbare projecten aandienen.

32

Bijlage II. Overzicht exposities/ events 2013 – 2014 (2 pagina’s) Overzicht 2013 Tijdelijke tentoonstellingen Grote Zaal/ Charles Eyck-zaal      

Charles Eyck en tijdgenoten (t/m mrt 2013) Daan Wildschut 100 jaar (10 mrt t/m 26 mei) Trouw aan de traditie (2 jun t/m 18 aug) Patrick Creyghton (2 jun t/m 18 aug) Fons Bemelmans – sculpturen (25 aug t/m 10 nov) Kerstexpo Gloria! (17 nov t/m 5 jan 2014)

Tijdelijke tentoonstellingen Bovenkamer     

Margriet de Bruijn (10 mrt t/m 26 mei) Joep Esseling – over landschap, een tocht en het pad (19 t/m 30 jun) Michel van Henten (6 jul t/m 25 aug) Grasduinen in het museum (1 sept t/m 3 nov) Paul Tieman – Ta gueule! (10 nov t/m 19 jan 2014)

Losse events/ activiteiten          

Lezing/ demonstratie poppenspel door Ties Poeth (29 jan) Filmavond met vertoning van ‘La Boite a joujoux’ (met poppen van Pieke Dassen) en ‘Vaarwel’ (hoofdrol door Pieke Dassen) (22 febr) Atelier aan Tafel – museumshoppingsweekend (2 & 3 mrt) Uitreiking Elly Blom Poëzieprijs (13 apr) Kunstmanifestatie Rondje Watertoren te Schimmert (28 apr) Excursies Valkenburg Vuursteen (28 jun, 12 en 26 jul, 9 en 23 aug) – ontvangst museum, excursie Plenkert Lezing Valkenburg tijdens WOII door Jacquo Silvertand (9 oktober) Oktober Mergelmaand 2013 Programma LiLiLi-daag (28 okt)- door gehele museum Voorstelling poppentheater Piepmuis (30 dec)

33

Overzicht 2014 Tijdelijke tentoonstellingen Grote Zaal/ Charles Eyck-zaal      

Terug naar Kasteel Oost (19 jan t/m 21 apr) Leen Kriens – ‘l’Histoire du Soldat' (11 & 12 jan) Groepsexpositie Kunstkring Henri Jonas (4 mei t/m 15 jun) Hans Coumans; zijn leven, zijn schilderkunst (22 jun t/m 24 aug) Stolpersteine / Mels Sluyser (31 aug t/m 9 nov) Kerst met Rien Poortvliet (16 nov t/m 18 jan 2015)

Tijdelijke tentoonstellingen Bovenkamer     

Paul Tieman – Ta gueule! (10 nov 2013 t/m 19 jan 2014) Jos van Wunnik (26 apr t/m 15 jul) Martin Peree – Groeten uit Valkenburg (20 jul t/m 14 sept) Esther de Bont – Zolder (5 okt t/m 16 nov) De Kluis Valkenburg – uitnodiging tot bezinning (20 jul t/m 14 sept)

Losse events/ activiteiten            

4 x zondagochtendlezingen Muziek & Literatuur – i.s.m. KCR/ H. Leenders (16 febr, 13 apr, 5 okt) Atelier aan Tafel – museumshoppingsweekend (26 & 27 apr) Boekpresentatie over kalksteenbranderijen in Limburg, Jan Nillesen – i.s.m. GVN, Limburg (20 jun) Wijnproeverij & rondleiding Seniorenraad Valkenburg (24 & 25 jul) Excursie Kalkbranderijen o.l.v. Jan Nillesen (7 jul) 4 x Excursie Valkenburg Vuursteen – i.s.m. St. In onse Lande van Valkenborgh (15 & 29 jul, 12 & 26 aug) Boekpresentatie over Joden in Valkenburg tijdens de WOII, Jan Diederen (31 aug) Lezing over de Jodenvervolging in de provincie Limburg in het bijzonder in Valkenburg, Herman van Rens (12 okt) 2 x presentatie Vuursteen uit Mergel – i.s.m. St. In Onse Landen van Valkenborgh (16 & 23 okt) Legging van de eerste 18 struikelstenen in Valkenburg (7 nov) Sinterklaas ontbijt – 100 kinderen & Pieten door Poortvliet expo (30 nov) Voorstelling poppentheater Piepmuis (28 dec)

Educatie    



7 basisscholen expo van de Joodse schilder Mels Sluyser en Struikelstenen - veel positieve reacties – in 2015 wederom aanbieden (ovb) Groep 1 & 2 basisschool Broekhem Rien Poortvliet bezocht met een rondleiding: vooraf elke basisschool een voorleesexemplaar cadeau Samenwerking Seniorenraad bij het zomerprogramma in de maanden juli en augustus (wijnproeverij) Schildercursussen Jenneke van der Weijden (diverse data) Bloemschikcursussen (diverse data)

34

Bijlage III. Financieel resultaat 2013 en vooruitzichten 2014-2017 (zie pag. 2 voor specificatie omzet/ winst Museumshop 2013-2014)

BATEN

Gereal 2013

Gereal 2014

Begroot 2015

Begroot 2016

Begroot 2017

Eigen inkomsten

32.734

39.435

30.795

31.500

32.000

Gemeentelijke subsidie

54.660

49.160

49.205

49.500

50.000

9.180

39.648

25.000

26.000

26.000

Derde geldstroom

Kostprijs omzet 10.432 1.127 ___________________________________________________________________________ Som der baten 86.142 127.116 105.000 107.000 108.000

LASTEN Personeelskosten

44.206

40.541

42.000

43.000

43.000

Huisvestingslasten

24.172

23.894

25.000

25.000

25.000

Huishoudelijke dienst

2.007

2.874

1.000

1.000

1.000

Bureaukosten

5.344

5.940

5.000

6.000

6.000

PR kosten

4.710

3.488

7.000

7.000

7.000

Educatie

2.447

2.527

5.000

5.000

5.000

Collectie

1.774

2.901

6.000

6.000

6.000

Exposities/aktiviteiten

6.727

5.037

12.000

12.000

12.000

Afschrijvingen

1.872 1.868 2.000 2.000 2.000 _______________________________________________________

Som der lasten

93.267

89.070

Resultaat bedrijfsvoering

- 7.125

38.046

105.000

107.000

108.000

Buitengewone baten/lasten + 6.427 1.283 ________________________________________________________ Resultaat

- 698

39.329 35

Bijlage III. Specificatie omzet-winst Museumshop 2013-2014 OMZET MUSEUMSHOP 2013 SIERADEN/KUNST

€ 1.811,00

BOEKEN

€ 6201,00

KUNSTKAARTEN

TOTAAL

€ 3913,00 __________________________ € 11.925,00

PROVISIE (winst) SIERADEN/KUNST

€ 603,00

BOEKEN

€ 1.573,00

KUNSTKAARTEN

TOTAAL

€ 2.175,00 _________________________ € 4.351,00

____________________________________________________________________________ OMZET MUSEUMSHOP 2014 SIERADEN/KUNST

€ 5.785,00

BOEKEN

€ 6.505,00

KUNSTKAARTEN

TOTAAL

€ 3.417,00 _____________________________ € 15.707,00

PROVISIE (winst) SIERADEN/ KUNST

€ 1.797,00

BOEKEN

€ 1.887,00

KUNSTKAARTEN

TOTAAL

€ 2.371,00 ___________________________________ € 6.055,00

36

Bijlage IV. Overzicht aanwinsten periode 2013-2014 (2 pagina’s) Museum Land van Valkenburg heeft in 2013 en 2014 onderstaande schenkingen ontvangen en opgenomen in de museumcollectie: Schenkingen 2013  Charles Eyck, ‘Portret Dr. Poels’, 1931, lithografie, gesign. l. o. ‘Eyck 1931’  Jan Toorop, ‘Overgave’, 1927, lithografie, gesign. l.o. ‘J Toorop 1927’  Kinderbedje, volgens overlevering van Theodoor Dorren  Grafplaat van Theodoor Dorren (1857-1937)  Grafplaat van Elise Quaedvlieg (1857-1940), vrouw van Theodoor Dorren  Lint met opschrift: Theodoor Dorren 1857 – 1957. Ter gelegenheid van 100e geboortejaar van Theodoor Dorren  Hans Coumans, ‘Aan de voet van de Cauberg’, ca. 1980, verf op doek.  Geert Meyer (Groningen 1937 – Gulpen 2011), ‘Gezicht op Valkenburg’, 1988, potlood op papier  Geert Meyer (Groningen 1937 – Gulpen 2011), ‘Gezicht op Valkenburg’, 1988, potlood op papier  Geert Meyer (Groningen 1937 – Gulpen 2011), ‘Valkenburg’, 1983, potlood op papier  Herman Heuff (1875-1945), ‘Grendelpoort (Valkenburg aan de Geul)’, ets, z.j., 18 x 13 cm in lijst met glas, gesign. r.o. H Heuff  Rob Stultiens, ‘Le sculpteur engagé par lui même’, (Bunde 1985), 10 gereproduceerde tekeningen op gevouwen strook karton (beeldverhaal). Schenkingen 2014  Charles Eyck, ‘Saint Benoit Labre’, 1958, inkt op papier, afm. 65 x 50 cm  Jopie Roosenburg- Goudriaan, ‘Vertrek uit Oost’, z.j., potlood/ verf/ papier  Jopie Roosenburg- Goudriaan, ‘Een voorspoedig jaar 1949’, 1948/1949, potlood/ verf/ calqueerpapier  Jopie Roosenburg- Goudriaan, ‘Kerstmis 1949’, 1949, potlood/ verf/ calqueerpapier  Jopie Roosenburg- Goudriaan, zonder titel, z.j., porlood/ verf/ calqueerpapier  Ansichtkaart ‘Leda en de zwaan/ Oosterse volkskunst’, van Jopie en Teun Roosenburg aan familie van Norden, 23-10-1947  Brief Jopie Roosenburg- Goudriaan aan Hans en Nell van Norden, z.j., potlood/ papier  Brief Jopie Roosenburg- Goudriaan aan Hans en Nell van Norden, 16 mei 1962  Brief Jopie Roosenburg- Goudriaan aan Hans en Nell van Norden, 6 maart 1962  Brief Jopie Roosenburg- Goudriaan aan familie van Norden, 2 juni 1955  Brief Jopie Roosenburg- Goudriaan aan familie van Norden, november 1948, potlood op papier  ‘Speech Hans van Norden bij aanbieding boek Kasteel Oost’ 1991, (kopie)  Affiche ‘Ballet van de Nederlandse Opera, Kasteel Oost 9 juli 1955’ (bij gelegenheid twaalfjarig huwelijk Jopie en Teun Roosenburg)  Dodenmasker Henri Jonas (1878-1944)  Acanthophy, Trichterkelchcoralle, Mittel-Devon-Eifel  Krempenkelch-Coralle, Mittel-devon-Eifel  TrichterKelch-Coralle mit Aulopora-Serpens, Mittel-Devon-Eiffel  Stromatoporen auf Trichterkelchcoralle, Mittel_Devon_Eifel  Calceola-sandalina-Coralle/ idem “Deckel”.  Spinocyrtia-Osttiolata, Junkerberg-Formation, Mittel-Devon-Eifel  Heliolites-porosus-Coralle, Mittel-Devon_Eifel  Coralle: Alveolites/ Seelilienwurzel/ Bryozoe-Fenestella, Mittel-Devon-Eifel  Jos Caelen, zonder titel (twee menselijke figuren), 1969, inkt op papier, 14,2 x 21,2 cm. Bijzonderheden: huwelijksgeschenk van kunstenaar aan schenker in 1969. 37

Langdurige bruiklenen 2014 Behalve schenkingen heeft het museum in 2014 ook diverse werken in langdurig bruikleen gekregen. Onderstaande werken zijn geen eigendom van het museum, maar de bruikleengever heeft wel dusdanig vertrouwen in het museum dat de werken voor een meerjarige periode aan het museum worden uitgeleend. Gemiddeld voor 10 jaar met daarna stilzwijgende verlenging van steeds een jaar.           

Hans Coumans, ‘Grotestraat Valkenburg’, 1983, olieverf op doek, € 1.700, Charles Eyck, ‘Drie Koningen’, ongedateerd, mergelreliëf, € 4.000, Hans Coumans, ‘gezicht op Valkenburg vanaf de Heunsberg’, 1976, olieverf op doek, € 1.700,Hans Coumans, ‘Gezicht op Wijnandsrade’, olieverf op doek, € 1.000, Hans Coumans, zonder titel (‘Paus’), olieverf op doek, € 1.000, Hans Coumans, ‘Kasteel Schaloen’, olieverf op doek, € 1.000, Hans Coumans, ‘Terstraten’, olieverf op doek, € 1.000, Hans Coumans, ‘Carnaval’, olieverf op doek, € 1.000, Hans van Norden, ‘Kanaal Ternaaien’, 1946, Gouache, 50 x 65 cm, € 2.000, Hans van Norden, ‘Lambert Mainz met zijn vrouw en dochtertje tijdens de maaltijd’, 1950, olieverf op doek, 90 x 119 cm, € 7.500, Charles Eyck, Momenten uit het leven van Christus (resp. Aanbidding door de koningen, Vlucht naar Egypte, Christus aan het kruis, Bewening van Christus), 1930, gesign. Eyck, prenten tezamen in een lijst, 75 x 21 cm.

38

Bijlage V.

Nawoord Stichting Fien Huth

Na de dood van de Limburgse kunstenaar Fien Huth heeft een stichting onder mijn voorzitterschap de taak op zich genomen om haar culturele erfenis te beheren. Fien kende haar hoogtepunt in de 80er jaren met exposities bij onder andere Rob Noortman en Museum van Bommel van Dam (Venlo). Daarnaast was haar werk geëxposeerd bij de TEFAF Maastricht. Nadat de stichting een boek over haar heeft uitgegeven en exposities van haar werk heeft gerealiseerd in binnen- en buitenland, is met de resterende middelen het accent verlegd naar het promoten van het werk van Limburgse tijdgenoten van Fien zoals Appi Drielsma, Piet Killaars, Lo van de Linden, Marijke Stultiens, Marianne Aartsen en de heuvellandkunstenaars. Het viel ons op dat ook Museum Land van Valkenburg zeer actief was op dit front . Nu de toekomst van Van Bommel van Dam hoogst onzeker is, is het Museum in Valkenburg de enige die op een professioneel niveau en met actieve ondersteuning van een enthousiaste groep vrijwilligers structureel aandacht besteed aan de generatie Limburgse kunstenaars van na de Tweede Wereldoorlog. Het korten op de subsidie door de gemeente was voor ons onbegrijpelijk voor een gemeente die net op weg is het imago van massatoerisme van zich af te werpen. Op dit moment is cultuur een van de belangrijkste dragers van de economie en toekomst van onze regio. Om die reden hebben we contact gezocht met het stichtingsbestuur van het Museum en op basis van hun intentie - tot focus op naoorlogse Limburgse kunstenaars - hebben we besloten om incidenteel € 30.000,- beschikbaar te stellen voor een volledige herinrichting van interieur. We gaan er daarbij overigens van uit dat we van de gemeente een evenredige inspanning mogen verwachten. Als de kunstenaars zelf en de cult incrowd steeds meer hun weg naar het Museum in Valkenburg vinden, zou dit voor de gemeente eigenlijk een vanzelfsprekendheid dienen te zijn. Namens de Stichting Fien Huth, Wim Weijnen (voorzitter)

39